پادشاهی لانا جدول زمانی

پانویسها و منابع

منابع


پادشاهی لانا
Kingdom of Lanna ©HistoryMaps

1292 - 1899

پادشاهی لانا



پادشاهی لانا، همچنین به عنوان "پادشاهی یک میلیون مزرعه برنج" شناخته می شود، یک ایالتهندی شده در شمال تایلند امروزی از قرن 13 تا 18 بود.توسعه فرهنگی مردم شمال تایلند مدت ها قبل از زمان پادشاهی های متوالی قبل از لان نا آغاز شده بود.به عنوان ادامه پادشاهی Ngoenyang، Lan Na در قرن پانزدهم به اندازه کافی قوی ظاهر شد تا با پادشاهی Ayutthaya رقابت کند، که با آنها جنگ می شد.با این حال، پادشاهی لان نا تضعیف شد و در سال 1558 به ایالت خراجی سلسله تاونگو تبدیل شد. لان نا توسط پادشاهان تابعه متوالی اداره می شد، اگرچه برخی از آنها از خودمختاری برخوردار بودند.حکومت برمه به تدریج عقب نشینی کرد اما با گسترش نفوذ سلسله جدید Konbaung دوباره از سر گرفت.در سال 1775، روسای لان نا کنترل برمه را ترک کردند تا به سیام بپیوندند که منجر به جنگ برمه-سیام (1775-1776) شد.پس از عقب نشینی نیروهای برمه، کنترل برمه بر لان نا به پایان رسید.سیام، تحت فرمان تاکسین پادشاه پادشاهی تونبوری، کنترل لان نا را در سال 1776 به دست آورد. از آن زمان به بعد، لان نا به ایالت خراجی سیام تحت سلسله بعدی چاکری تبدیل شد.در سراسر نیمه دوم دهه 1800، دولت سیامی استقلال لان نا را از بین برد و آن را در دولت-ملت سیامی در حال ظهور جذب کرد.[1] در آغاز در سال 1874، ایالت سیامی، پادشاهی لان نا را به عنوان مونتون فایاپ سازماندهی کرد، که تحت کنترل مستقیم سیام قرار گرفت.[ 2] پادشاهی Lan Na عملاً از طریق سیستم حکومتی thesaphiban سیامی که در سال 1899 تأسیس شد، به صورت مرکزی اداره شد. انگلیسی و فرانسوی .[4]
1259 - 1441
پایهornament
پادشاه مانگری و بنیاد پادشاهی لانا
شاه مانگری ©Anonymous
1259 Jan 2

پادشاه مانگری و بنیاد پادشاهی لانا

Chiang Rai, Thailand
پادشاه مانگرای، بیست و پنجمین فرمانروای نگوئنیانگ (که اکنون به نام چیانگ سائن شناخته می‌شود)، به شخصیت مهمی در اتحاد شهر-دولت‌های مختلف تای در منطقه لانا تبدیل شد.پس از به ارث بردن تاج و تخت در سال 1259، او به تشتت و آسیب پذیری ایالت های تای پی برد.مانگری برای تقویت پادشاهی خود چندین منطقه همسایه از جمله موانگ لای، چیانگ خام و چیانگ کونگ را فتح کرد.او همچنین با پادشاهی های مجاور، مانند پادشاهی فایائو، متحد شد.در سال 1262، مانگری پایتخت خود را از نگوئنیانگ به شهر تازه تاسیس چیانگ رای، که به نام خود نامگذاری کرد، منتقل کرد.[5] کلمه "Chiang" در زبان تایلندی به معنای "شهر" است، بنابراین چیانگ رای به معنای "شهر (مانگ) رای" است.او گسترش خود را به سمت جنوب ادامه داد و در سال 1281 پادشاهی مون هاریفونچای (لامپون فعلی) را به دست گرفت. در طول سال ها، مانگری چندین بار پایتخت خود را به دلایل مختلف مانند سیل تغییر داد.او سرانجام در سال 1292 در چیانگ مای ساکن شد.مانگری در طول سلطنت خود نقش مهمی در ایجاد صلح در میان رهبران منطقه ای داشت.در سال 1287، او میانجیگری درگیری بین پادشاه نگام موانگ از فایائو و رام خامهائنگ پادشاه سوکوتای را به عهده گرفت که منجر به یک پیمان دوستی قدرتمند بین این سه حاکم شد.[5] با این حال، جاه طلبی های او به همین جا ختم نشد.Mangrai در مورد ثروت پادشاهی Mon Haripunchai از بازدید بازرگانان مطلع شد.علیرغم توصیه هایی که علیه آن داشت، برای فتح آن برنامه ریزی کرد.او به جای جنگ مستقیم، تاجری به نام آی فا را با زیرکی فرستاد تا به قلمرو پادشاهی نفوذ کند.آی فا به مقامی قدرتمند رسید و پادشاهی را از درون بی ثبات کرد.در سال 1291، مانگری با موفقیت هاریپونچای را ضمیمه کرد و باعث شد آخرین پادشاه آن، یی با، به لامپانگ بگریزد.[5]
بنیاد چیانگ مای
Foundation of Chiang Mai ©Anonymous
1296 Jan 1

بنیاد چیانگ مای

Chiang Mai, Mueang Chiang Mai
پس از فتح پادشاهی هاریفونچای، پادشاه مانگری، ویانگ کوم کام را به عنوان پایتخت جدید خود در سال 1294، واقع در سمت شرقی رودخانه پینگ، تأسیس کرد.با این حال، به دلیل سیلاب های مکرر، او تصمیم به انتقال پایتخت گرفت.او مکانی را در نزدیکی Doi Suthep انتخاب کرد، جایی که زمانی شهر باستانی مردم Lua قرار داشت.در سال 1296، ساخت و ساز در چیانگ مای، به معنای "شهر جدید" آغاز شد، که از آن زمان به عنوان یک پایتخت مهم در منطقه شمالی باقی مانده است.پادشاه مانگری در سال 1296 چیانگ مای را تأسیس کرد و آن را به مرکز مرکزی پادشاهی لان نا تبدیل کرد.تحت حکومت او، قلمرو Lan Na گسترش یافت و مناطقی از شمال تایلند امروزی را شامل شد، به استثنای چند مورد.سلطنت او همچنین بر مناطقی در شمال ویتنام ، شمال لائوس ، و منطقه Sipsongpanna در یوننان، که زادگاه مادرش بود، تأثیر گذاشت.با این حال، زمانی که پادشاه بوئک لامپانگ، پسر پادشاه آواره یی با، به چیانگ مای حمله کرد، صلح قطع شد.در یک نبرد دراماتیک، پسر مانگری، شاهزاده خرم، در یک دوئل فیل در نزدیکی لامپون با پادشاه بوئک روبرو شد.شاهزاده خرم پیروز شد و پادشاه بوئک را مجبور به عقب نشینی کرد.بوئک بعداً هنگام تلاش برای فرار از طریق کوه های Doi Khun Tan دستگیر شد و اعدام شد.پس از این پیروزی، نیروهای Mangrai کنترل Lampang را به دست گرفتند و پادشاه یی با را تحت فشار قرار دادند تا به جنوب به Phitsanulok منتقل شود.
بحران جانشینی لانا
Lanna Succession Crisis ©Anonymous
1311 Jan 1 - 1355

بحران جانشینی لانا

Chiang Mai, Mueang Chiang Mai
در سال 1311، پس از مرگ پادشاه مانگری، پسر دوم او گراما، که با نام خون هام نیز شناخته می شود، به سلطنت رسید.با این حال، درگیری‌های داخلی زمانی به وجود آمد که کوچک‌ترین پسر مانگری تلاش کرد تا تاج را تصاحب کند، که منجر به جنگ قدرت و تغییر مکان‌های پایتخت شد.در نهایت، سان فو، پسر گراما، چیانگ سان را به عنوان یک شهر جدید در حدود سال 1325 تأسیس کرد. پس از یک سری سلطنت کوتاه، پایتخت توسط فا یو، نوه سان فو، به چیانگ مای منتقل شد.فا یو چیانگ مای را مستحکم کرد و ساخت وات فرا سینگ را در سال 1345 به افتخار پدرش، پادشاه خام فو، آغاز کرد.مجموعه معبد، که در ابتدا Wat Lichiang Phra نام داشت، در طول سال ها با اضافه شدن چندین ساختار گسترش یافت.
کوئنا
Kuena ©Anonymous
1355 Jan 1 - 1385

کوئنا

Wat Phrathat Doi Suthep, Suthe
خانواده منگرای بیش از دو قرن به رهبری لانا ادامه دادند.در حالی که بسیاری از آنها از چیانگ مای حکومت می کردند، برخی از آنها زندگی در پایتخت های قدیمی تری را که توسط مانگرای تأسیس شده بود، انتخاب کردند.از پادشاهان برجسته این دودمان می توان به کوئنا که از 1355 تا 1385 حکومت کرد و تیلوکراج از 1441 تا 1487 اشاره کرد.آنها به خاطر مشارکتشان در فرهنگ لانا، به ویژه در ساختن معابد و بناهای تاریخی زیبای بودایی که سبک منحصر به فرد لانا را به نمایش می گذارند، به یاد می آیند.[6] کرونیکل چیانگ مای، پادشاه کوئنا را به عنوان حاکمی منصف و خردمند که به بودیسم اختصاص داده شده است، توصیف می کند.او همچنین در بسیاری از موضوعات دانش گسترده ای داشت.یکی از مشهورترین آثار او، استوپای با روکش طلا در Wat Pra That Doi Suthep است که بر روی کوهی برای نگهداری یادگاری خاص بودا ساخته شده است.این معبد امروزه نماد مهمی برای چیانگ مای است.
دوره صلح در لانا
Period of Peace in Lanna ©Anonymous
1385 Jan 1 - 1441

دوره صلح در لانا

Chiang Mai, Mueang Chiang Mai
تحت رهبری Saenmuengma (که نامش به معنای ورود ده هزار شهر است - برای ادای احترام) لان نا دوره صلح را تجربه کرد.با این حال، یک تلاش شورشی قابل توجه توسط عمویش، شاهزاده ماها پروماتات، صورت گرفت.ماها پروماتات در جستجوی حمایت با آیوتایا تماس گرفت.در پاسخ، Borommaracha I از Ayutthaya نیروهایی را به Lan Na فرستاد، اما آنها به عقب برگشتند.این اولین درگیری نظامی بین دو منطقه بود.بعدها، لان نا همچنین مجبور شد از خود در برابر تهاجمات سلسله مینگ در زمان حکومت سام فانگ کین دفاع کند.
تهاجم مینگ به لانا
Ming Invasion of Lanna ©Anonymous
1405 Dec 27

تهاجم مینگ به لانا

Chiang Mai, Mueang Chiang Mai
در اوایل دهه 1400، امپراتور یونگل از سلسله مینگ بر گسترش به یوننان تمرکز کرد.تا سال 1403، او با موفقیت پایگاه های نظامی را در Tengchong و Yongchang ایجاد کرد و زمینه را برای اعمال نفوذ بر مناطق تای فراهم کرد.با این گسترش، چندین دفتر اداری در یوننان و اطراف آن جوانه زد.با این حال، زمانی که مناطق تای در برابر تسلط مینگ مقاومت نشان دادند، رویارویی‌ها روی داد.لان نا، یک قلمرو مهم تای، در اطراف چیانگ رای در شمال شرقی و چیانگ مای در جنوب غربی متمرکز بود.تأسیس دو «کمیسیون صلح‌سازی نظامی با غیرنظامی» در لان‌نا توسط مینگ، دیدگاه آن‌ها را در مورد اهمیت چیانگ رای-چیانگ سان، همتراز با چیانگ مای، برجسته کرد.[15]رویداد مهم در 27 دسامبر 1405 رخ داد.چینی ها با حمایت متحدانی از Sipsong Panna، Hsenwi، Keng Tung و Sukhothai، با استناد به ممانعت ادعایی لان نا در مأموریت مینگ به آسام، به آن حمله کردند.آنها موفق شدند مناطق مهمی از جمله چیانگ سان را تصرف کنند و لان نا را مجبور به تسلیم کنند.پس از آن، سلسله مینگ کارمندان چینی را در "دفاتر بومی" در سراسر یوننان و لان نا برای مدیریت وظایف اداری و تضمین منافع مینگ قرار داد.این دفاتر تعهداتی مانند تهیه طلا و نقره به جای نیروی کار و تامین نیرو برای سایر تلاش های مینگ داشتند.به دنبال آن، چیانگ مای به عنوان قدرت مسلط در لان نا ظهور کرد و یک مرحله از اتحاد سیاسی را منشور کرد.[16]
1441 - 1495
عصر طلایی لاناornament
تیلوکرات
گسترش تحت تیلوکارات. ©Anonymous
1441 Jan 2 - 1487

تیلوکرات

Chiang Mai, Mueang Chiang Mai
تیلوکارات که از 1441 تا 1487 حکومت کرد، یکی از تأثیرگذارترین رهبران پادشاهی لان نا بود.او در سال 1441 پس از سرنگونی پدرش سام فانگ کین بر تخت سلطنت نشست.این انتقال قدرت هموار نبود.برادر تیلوکارات، تاو چوی، علیه او شورش کرد و از پادشاهی آیوتایا کمک گرفت.با این حال، مداخله آیوتایا در سال 1442 ناموفق بود و شورش تاو چوی سرکوب شد.تیلوکارات با گسترش قلمرو خود، پادشاهی همسایه پایائو را در سال 1456 ضمیمه کرد.روابط بین لان نا و پادشاهی در حال رشد آیوتایا، به ویژه پس از حمایت آیوتایا از قیام تاو چوی، متشنج بود.تنش در سال 1451 تشدید شد، زمانی که یوتیثیرا، یک خانواده سلطنتی ناراضی از سوکوتای، با تیلوکارات متحد شد و او را متقاعد کرد تا ترایلوکانات آیوتایا را به چالش بکشد.این منجر به جنگ Ayutthaya-Lan Na شد که عمدتاً بر دره چائو فرایا بالا متمرکز بود که قبلاً پادشاهی سوکوتای بود.در طول سال‌ها، جنگ شاهد تغییرات ارضی مختلف بود، از جمله تسلیم فرماندار چالیانگ به تیلوکارات.با این حال، تا سال 1475، پس از مواجهه با چندین چالش، تیلوکارات به دنبال آتش بس بود.تیلوکارات جدای از تلاش های نظامی خود، از حامیان متعهد بودیسم تراوادا بود.در سال 1477، او از یک شورای بودایی مهم در نزدیکی چیانگ مای حمایت کرد تا تریپیتاکا، یک متن مذهبی مرکزی را بررسی و گردآوری کند.او همچنین مسئول ساخت و بازسازی معابد برجسته متعددی بود.با گسترش بیشتر قلمروهای لان نا، تیلوکارات نفوذ خود را به سمت غرب گسترش داد و مناطقی مانند لایهکا، هسیپاو، مونگ نای و یاونگهوه را در بر گرفت.
هشتمین شورای جهانی بودایی
هشتمین شورای جهانی بودایی ©Anonymous
1477 Jan 1 - 1

هشتمین شورای جهانی بودایی

Chiang Mai, Mueang Chiang Mai
هشتمین شورای جهانی بودایی با تمرکز بر مطالعه کتاب مقدس و آموزه های بودایی تراوادا در ماهابودهاراما، چیانگ مای برگزار شد.این رویداد توسط Mahathera Dhammadinna از Tālavana Mahavihāra (وات پا تان) نظارت می شد و توسط پادشاه لان نا، تیلوکارات حمایت می شد.این شورا از آنجایی که املای تایلندی Pali Canon را تصحیح کرد و آن را به خط Lan Na ترجمه کرد، بسیار مهم بود.[7]
یوچیانگری
سلطنت پادشاه Yotchiangrai. ©Anonymous
1487 Jan 1 - 1495

یوچیانگری

Chiang Mai, Mueang Chiang Mai
یوچیانگری پس از مرگ پدربزرگش، شاه تیلوکارات، در سال 1487 به پادشاهی رسید.پدرش به دلیل سوء ظن به وفاداری اعدام شد.[8] در طول سلطنت هشت ساله خود، [9] Yotchiangrai معبد Wat Chedi Chet Yot را برای احترام به پدربزرگش ساخت.[9] با این حال، زمان او به عنوان پادشاه آرام نبود، زیرا او با پادشاهی های همسایه، به ویژه آیوتایا، درگیری داشت.در سال 1495، یا به دلیل انتخاب خود یا به دلیل فشار دیگران، از قدرت کنار رفت و راه را برای پسر 13 ساله خود باز کرد.[10]سلطنت او، همراه با حکومت پدربزرگ و پسرش، "عصر طلایی" برای پادشاهی لان نا محسوب می شود.[11] این دوره با افزایش هنر و یادگیری مشخص شد.چیانگ مای به مرکزی برای هنر بودایی تبدیل شد و مجسمه‌ها و طرح‌های منحصر به فرد بودا را در مکان‌هایی مانند Wai Pa Po، Wat Rampoeng و Wat Phuak Hong تولید کرد.[12] به غیر از مجسمه‌های سنگی، در این دوره مجسمه‌های برنزی بودا نیز ساخته می‌شد.[13] این تخصص در برنز همچنین در ایجاد لوح های سنگی که کمک های سلطنتی و اعلامیه های مهم را برجسته می کرد، به کار گرفته شد.[14]
زوال پادشاهی لانا
Decline of Lanna Kingdom ©Anonymous
1507 Jan 1 - 1558

زوال پادشاهی لانا

Chiang Mai, Mueang Chiang Mai
پس از سلطنت تیلوکارات، پادشاهی لان نا با اختلافات داخلی شاهزاده‌ای مواجه شد که توانایی آن را برای دفاع در برابر قدرت‌های در حال ظهور همسایه تضعیف کرد.شان ها که زمانی تحت کنترل لان نا که توسط تیلوکارات تأسیس شده بود، استقلال یافتند.پایا کائو، نوه تیلوکارات و یکی از آخرین فرمانروایان قوی لان نا، در سال 1507 تلاش کرد به آیوتایا حمله کند اما دفع شد.در سال 1513، Ramathibodi II آیوتایا لامپانگ را غارت کرد و در سال 1523، لان نا نفوذ خود را در ایالت کنگ تونگ به دلیل جنگ قدرت از دست داد.پادشاه کتکلائو، پسر کائو، در طول سلطنت خود با آشفتگی روبرو شد.او توسط پسرش Thau Sai Kam در سال 1538 سرنگون شد، در 1543 ترمیم شد، اما با چالش های ذهنی مواجه شد و تا سال 1545 اعدام شد. دخترش چیراپرافا جانشین او شد.با این حال، با تضعیف لان نا توسط درگیری های داخلی، هم آیوتایا و هم برمه ها فرصت هایی برای فتح دیدند.چیراپرافا در نهایت مجبور شد پس از تهاجمات متعدد، لان نا را به ایالت فرعی آیوتایا تبدیل کند.در سال 1546، چیراپرافا از سلطنت کنار رفت و شاهزاده چایاستا از لان زانگ فرمانروایی شد و دوره ای را رقم زد که لان نا توسط یک پادشاه لائوس اداره می شد.پس از انتقال بودای محترم زمرد از چیانگ مای به لوانگ پرابانگ، چایاستا به لان زانگ بازگشت.سپس تاج و تخت Lan Na به Mekuti، رهبر شان مربوط به Mangrai رفت.سلطنت او بحث برانگیز بود، زیرا بسیاری معتقد بودند که او سنت های کلیدی Lan Na را نادیده می گرفت.انحطاط پادشاهی با اختلافات داخلی و فشارهای خارجی مشخص شد که منجر به کاهش قدرت و نفوذ آن در منطقه شد.
1538 - 1775
قانون برمهornament
قانون برمه
قانون برمه لانا ©Anonymous
1558 Apr 2

قانون برمه

Chiang Mai, Mueang Chiang Mai
برمه ها به رهبری پادشاه بایناونگ، چیانگ مای را فتح کردند و یک حکومت برمه 200 ساله بر لان نا را آغاز کردند.درگیری بر سر ایالت‌های شان به وجود آمد، با جاه‌طلبی‌های توسعه‌طلبانه Bayinnaung منجر به حمله به لان نا از شمال شد.در سال 1558، مکوتی، حاکم لان نا، در 2 آوریل 1558 به برمه تسلیم شد [. 17]در طول جنگ برمه- سیامی (1563-1564)، مکوتی با تشویق ستثاتیرات شورش کرد.با این حال، او در سال 1564 توسط نیروهای برمه دستگیر و به پگو، پایتخت برمه، منتقل شد.Bayinnaung پس از مرگ Mekuti، Wisutthithewi، یک سلطنتی Lan Na را به عنوان ملکه سلطنتی Lan Na منصوب کرد.بعدها، در سال 1579، یکی از پسران بایناونگ، ناوراتا مینساو، [18] نایب السلطنه لان نا شد.در حالی که لان نا از خودمختاری برخوردار بود، برمه‌ها کار و مالیات را به شدت کنترل می‌کردند.پس از دوران Bayinnaung، امپراتوری او از هم پاشید.سیام با موفقیت شورش کرد (1584–1593)، که منجر به انحلال دست نشاندگان Pegu در 1596–1597 شد.لان نا، تحت فرمان Nawrahta Minsaw، در سال 1596 اعلام استقلال کرد و برای مدت کوتاهی در سال 1602 خراجگزار پادشاه سیام نارسوان شد. با این حال، اقتدار سیام پس از مرگ نارسوان در سال 1605 کاهش یافت و تا سال 1614، کنترل اسمی بر لان نا داشت.زمانی که برمه ای ها بازگشتند، لان نا از لان زانگ به جای سیام کمک گرفت.[19] برای بیش از یک قرن پس از 1614، پادشاهان دست نشانده از تبار برمه بر لان نا حکومت کردند، علیرغم تلاش سیام برای اعمال کنترل در 1662-1664، که در نهایت شکست خورد.
شورش های لانا
Lanna Rebellions ©Anonymous
1727 Jan 1 - 1763

شورش های لانا

Chiang Mai, Mueang Chiang Mai
در دهه 1720، با زوال سلسله تونگو ، تغییر قدرت در منطقه لانا منجر به فرار اونگ خام، شاهزاده تای لو، به چیانگ مای شد و بعداً خود را پادشاه آن در سال 1727 اعلام کرد. در همان سال، به دلیل مالیات زیاد، چیانگ مای علیه برمه‌ها شورش کردند و در سال‌های بعد با موفقیت نیروهایشان را دفع کردند.این شورش منجر به تقسیم لانا شد و تیپچانگ حاکم لامپانگ شد، در حالی که چیانگ مای و دره پینگ استقلال یافتند.[20]حکومت Thipchang در Lampang تا سال 1759 ادامه داشت و به دنبال آن مبارزات مختلف قدرت، شامل فرزندان او و مداخله برمه بود.برمه ای ها کنترل لامپانگ را در سال 1764 به دست گرفتند و پس از مرگ آبایا کامانی، فرماندار برمه ای چیانگ مای، تادو میندین مسئولیت را به دست گرفت.او روی جذب لانا در فرهنگ برمه، کاهش قدرت اشراف محلی لانا کار کرد و از گروگان های سیاسی مانند چایکائو برای اطمینان از وفاداری و کنترل بر منطقه استفاده کرد.در اواسط قرن هجدهم، چیانگ مای بار دیگر خراجگزار سلسله نوظهور برمه شد و در سال 1761 با شورش دیگری روبرو شد. در این دوره همچنین برمه ها از منطقه لان نا به عنوان نقطه استراتژیک برای تهاجمات بیشتر به سرزمین های لائوس و سیام استفاده کردند.علیرغم تلاش های اولیه برای استقلال در اوایل قرن 18، لانا، به ویژه چیانگ مای، با تهاجمات مکرر برمه مواجه شد.در سال 1763، پس از یک محاصره طولانی، چیانگ مای به دست برمه ها افتاد و دوره دیگری از سلطه برمه در منطقه را رقم زد.
1775
Suzerainty سیامیornament
1775 Jan 15

فتح سیامی لانا

Chiang Mai, Mueang Chiang Mai
در اوایل دهه 1770، پس از دستیابی به پیروزی های نظامی بر سیام وچین ، برمه ها بیش از حد اعتماد به نفس پیدا کردند و حکومت محلی آنها متکبر و سرکوبگر شد.این رفتار، به ویژه از سوی فرماندار برمه تادو میندین در چیانگ مای، منجر به نارضایتی گسترده شد.در نتیجه، شورشی در لان نا شروع شد، و با کمک سیامی‌ها، رئیس محلی کاویلا از لامپانگ با موفقیت حکومت برمه را در 15 ژانویه 1775 سرنگون کرد. این به تسلط 200 ساله برمه در منطقه پایان داد.پس از این پیروزی، کاویلا به عنوان شاهزاده لامپانگ منصوب شد و فایا چابان شاهزاده چیانگ مای شد که هر دو تحت حکومت سیامی خدمت می کردند.در ژانویه 1777، سینگو مین پادشاه برمه که به تازگی تاجگذاری کرده بود، که مصمم به بازپس گیری سرزمین های لانا بود، یک ارتش 15000 نفری را برای تصرف چیانگ مای اعزام کرد.در مواجهه با این نیرو، فایا چابان، با نیروهای محدودی که در اختیار داشت، تصمیم گرفت چیانگ مای را تخلیه کند و به جنوب به تاک نقل مکان کند.سپس برمه ها به سمت لامپانگ پیشروی کردند که باعث شد رهبر آن کاویلا نیز عقب نشینی کند.با این حال، با عقب نشینی نیروهای برمه، کاویلا موفق شد کنترل لامپانگ را دوباره برقرار کند، در حالی که فایا چابان با مشکلاتی مواجه شد.چیانگ مای، پس از درگیری، ویران شده بود.شهر متروک بود و تواریخ لانا تصویر واضحی از طبیعت را ترسیم می‌کرد که قلمرو خود را بازپس گرفت: «درختان جنگل و حیوانات وحشی مدعی شهر شدند».سالها جنگ بی امان تلفات سنگینی بر جمعیت لانا وارد کرد و منجر به کاهش قابل توجه آن شد زیرا ساکنان یا از بین رفتند یا به مناطق امن تر فرار کردند.با این حال، لامپانگ به عنوان یک دفاع اولیه در برابر برمه ها ظاهر شد.دو دهه بعد، در سال 1797، کاویلا از لامپانگ وظیفه احیای چیانگ مای را بر عهده گرفت و آن را به عنوان قلب لانا و سنگری در برابر تهاجمات احتمالی برمه بازسازی کرد.
بازسازی لانا
کاویلا که در اصل حاکم لامپانگ بود، در سال 1797 فرمانروای چیانگ مای شد و در سال 1802 به عنوان فرمانروای تابعه به عنوان پادشاه چیانگ مای منصوب شد.کاویلا در انتقال لانا از برمه به سیام و در دفاع در برابر تهاجمات برمه نقش بسزایی داشت. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1797 Jan 1 - 1816

بازسازی لانا

Kengtung, Myanmar (Burma)
پس از تأسیس مجدد چیانگ مای در سال 1797، کاویلا، همراه با دیگر رهبران لانا، استراتژی «قرار دادن سبزیجات در سبدها، قرار دادن مردم در شهرها» [21] را اتخاذ کرد تا درگیری ها را آغاز کند و کمبود نیروی انسانی خود را تقویت کند.برای بازسازی، رهبرانی مانند کاویلا سیاست‌هایی را برای اسکان مجدد مردم از مناطق اطراف به لانا آغاز کردند.در سال 1804، حذف نفوذ برمه به رهبران لانا اجازه داد تا گسترش پیدا کنند و آنها مناطقی مانند کنگ‌تونگ و چیانگ هونگ سیپسون پانا را برای مبارزات خود هدف قرار دادند.هدف فقط تسخیر ارضی نبود، بلکه بازسازی سرزمین های ویران شده آنها نیز بود.این منجر به اسکان مجدد عمده شد و جمعیت قابل توجهی مانند تای خوئن از کنگتونگ به مناطقی مانند چیانگ مای و لامپون منتقل شدند.لشکرکشی های شمالی لانا تا سال 1816 پس از مرگ کاویلا تا حد زیادی پایان یافت.اعتقاد بر این است که بین 50000 تا 70000 نفر در این دوره جابه جا شدند [21] و این افراد به دلیل شباهت های زبانی و فرهنگی خود بخشی از "منطقه فرهنگی لانا" محسوب می شدند.
پادشاهی چیانگ مای
Inthawichayanon (متولد 1873-1896)، آخرین پادشاه یک چیانگ مای نیمه مستقل.دوی اینتانون به نام او نامگذاری شده است. ©Chiang Mai Art and Culture Centre
1802 Jan 1 - 1899

پادشاهی چیانگ مای

Chiang Mai, Mueang Chiang Mai
پادشاهی Rattanatingsa، همچنین به عنوان پادشاهی چیانگ مای شناخته می شود، به عنوان یک ایالت تابع پادشاهی سیامی Rattanakosin در قرن 18 و 19 بود.این پادشاهی بعداً به دلیل اصلاحات متمرکز چولالانگکورن در سال 1899 به کار گرفته شد. این پادشاهی جانشین پادشاهی باستانی لانا شد که به مدت دو قرن تحت تسلط برمه ها بود تا اینکه نیروهای سیامی به رهبری تاکسین از تونبوری آن را در سال 1774 تصرف کردند. سلسله تیپچاک. این قلمرو را اداره می کرد و خراجی به تونبوری بود.
1815 Jan 1

واسالگی به بانکوک

Chiang Mai, Mueang Chiang Mai
پس از مرگ پادشاه کاویلا در سال 1815، برادر کوچکترش تامالانگکا به عنوان حاکم چیانگ مای برگزیده شد.با این حال، به فرمانروایان بعدی عنوان "پادشاه" داده نشد، بلکه در عوض از دربار بانکوک درجه نجیب فرایا را دریافت کردند.ساختار رهبری در لانا منحصر به فرد بود: چیانگ مای، لامپانگ و لامپون هر کدام یک حاکم از سلسله چتون داشتند و حاکم چیانگ مای بر همه اربابان لانا نظارت می کرد.وفاداری آنها به پادشاهان چاکری بانکوک بود و جانشینی توسط بانکوک کنترل می شد.این حاکمان از خودمختاری قابل توجهی در مناطق خود برخوردار بودند.خمفان در سال 1822 جانشین تامالانگکا شد و شروع درگیری های سیاسی داخلی در خاندان چتون بود.دوران سلطنت او شاهد رویارویی با اعضای خانواده از جمله پسر عمویش خامون و برادرش دوانگتیپ بود.مرگ خمفان در سال 1825 منجر به مبارزات قدرت بیشتر شد، که در نهایت منجر به کنترل Phutthawong، یک بیگانه از دودمان اصلی شد.دوران سلطنت او با صلح و ثبات همراه بود، اما او همچنین با فشارهای خارجی، به ویژه از سوی بریتانیایی ها که در همسایگی برمه حضور داشتند، مواجه شد.نفوذ بریتانیا پس از پیروزی آنها در جنگ اول انگلیس و برمه در سال 1826 افزایش یافت. در سال 1834، آنها در حال مذاکره برای حل و فصل مرزها با چیانگ مای بودند که بدون رضایت بانکوک روی آن توافق شد.این دوره همچنین شاهد احیای شهرهای متروکه مانند چیانگ رای و فایائو بود.مرگ پوتاونگ در سال 1846 ماهاوونگ را به قدرت رساند که باید هم سیاست داخلی خانوادگی و هم مداخلات فزاینده بریتانیا در منطقه را هدایت می کرد.
متاسفم
پادشاه Kawilorot Suriyawong (1856-1870) از چیانگ مای، که حکومت مطلقه قوی او توسط بانکوک مورد احترام بود و توسط بریتانیایی ها منصرف نشد. ©Anonymous
1856 Jan 1 - 1870

متاسفم

Chiang Mai, Mueang Chiang Mai
در اواسط قرن 19، لانا، تحت حکومت پادشاه Kawilorot Suriyawong که توسط پادشاه Mongkut در سال 1856 منصوب شد، تغییرات سیاسی و اقتصادی قابل توجهی را تجربه کرد.پادشاهی که به‌خاطر جنگل‌های وسیع ساج معروف است، به‌ویژه پس از تصاحب برمه سفلی در سال 1852، شاهد رشد فزاینده منافع بریتانیا بود.با این حال، این تجارت چوب با قرارداد 1855 Bowring بین سیام و بریتانیا، که حقوق قانونی را به اتباع بریتانیایی در سیام اعطا کرد، پیچیده شد.ارتباط این معاهده با لانا به محل مناقشه تبدیل شد و پادشاه کاویلورو بر استقلال لانا تاکید کرد و توافق جداگانه ای با بریتانیا پیشنهاد کرد.در میان این پویایی های ژئوپلیتیکی، کاویلوروت نیز درگیر درگیری های منطقه ای بود.در سال 1865، او با فرستادن فیل های جنگی از کولان، رهبر ایالت شان ماوکمای، در درگیری هایش علیه مونگنای حمایت کرد.با این حال، این ژست همبستگی تحت الشعاع شایعات مربوط به روابط دیپلماتیک کاویلوروت با پادشاه برمه قرار گرفت و روابط او با بانکوک را تیره کرد.در سال 1869، تنش ها تشدید شد زیرا Kawilorot نیروهای خود را به Mawkmai اعزام کرد زیرا آنها از تسلیم شدن به قدرت چیانگ مای خودداری کردند.در تلافی، کولان حملاتی را به شهرهای مختلف لانا انجام داد.این وضعیت در سفر کاویلوروت به بانکوک به اوج خود رسید که طی آن با انتقام نیروهای کولان مواجه شد.به طرز غم انگیزی، Kawilorot در سال 1870 در حالی که در مسیر بازگشت به چیانگ مای بود، درگذشت، که پایان این دوره برای پادشاهی بود.
ادغام سیامی Lanna
Inthawichayanon (متولد 1873-1896)، آخرین پادشاه یک چیانگ مای نیمه مستقل.دوی اینتانون به نام او نامگذاری شده است. ©Chiang Mai Art and Culture Centre
1899 Jan 1

ادغام سیامی Lanna

Thailand
در اواسط تا اواخر قرن نوزدهم، دولت بریتانیاهند از نزدیک رفتار با افراد بریتانیایی در لانا را تحت نظر داشت، به‌ویژه با وجود مرزهای مبهم در نزدیکی رودخانه سالوین که بر تجارت چوب ساج بریتانیا تأثیر می‌گذاشت.معاهده بورینگ و معاهده‌های بعدی چیانگ مای بین سیام و بریتانیا تلاش کردند این نگرانی‌ها را برطرف کنند، اما به مداخلات سیامی در حکومت لانا ختم شد.این مداخله، در حالی که قصد داشت حاکمیت سیام را تقویت کند، روابط با لانا را تیره کرد، که قدرت سنتی خود را تضعیف می‌کرد.در اواخر قرن نوزدهم، به عنوان بخشی از تلاش‌های مرکزی سیامی، ساختار اداری سنتی لانا به تدریج جایگزین شد.سیستم Monthon Thesaphiban که توسط شاهزاده دامرونگ معرفی شد، لانا را از یک ایالت خراجی به یک منطقه اداری مستقیم تحت سیام تبدیل کرد.این دوره همچنین شاهد ظهور شرکت‌های اروپایی بود که برای حقوق چوب‌برداری با یکدیگر رقابت می‌کردند، که منجر به تأسیس یک بخش مدرن جنگل‌داری توسط سیام شد، که باعث کاهش بیشتر استقلال لانا شد.تا سال 1900، لانا به طور رسمی تحت سیستم مونتون فایاپ به سیام ضمیمه شد و پایان هویت سیاسی منحصر به فرد لانا بود.دهه‌های بعدی شاهد چند مقاومت در برابر سیاست‌های متمرکزسازی بود، مانند شورش شان در فراه.آخرین فرمانروای چیانگ مای، شاهزاده کائو ناوارات، بیشتر به عنوان یک شخصیت تشریفاتی خدمت می کرد.سیستم مونتون در نهایت پس از انقلاب سیامی در سال 1932 منحل شد. نوادگان مدرن حاکمان لانا نام خانوادگی "Na Chiangmai" را پس از قانون نام خانوادگی پادشاه واجیراوود در سال 1912 برگزیدند.

Footnotes



  1. Roy, Edward Van (2017-06-29). Siamese Melting Pot: Ethnic Minorities in the Making of Bangkok. ISEAS-Yusof Ishak Institute. ISBN 978-981-4762-83-0.
  2. London, Bruce (2019-03-13). Metropolis and Nation In Thailand: The Political Economy of Uneven Development. Routledge. ISBN 978-0-429-72788-7.
  3. Peleggi, Maurizio (2016-01-11), "Thai Kingdom", The Encyclopedia of Empire, John Wiley & Sons, pp. 1–11.
  4. Strate, Shane (2016). The lost territories : Thailand's history of national humiliation. Honolulu: University of Hawai'i Press. ISBN 9780824869717. OCLC 986596797.
  5. Coedès, George (1968). Walter F. Vella (ed.). The Indianized States of south-east Asia. trans.Susan Brown Cowing. University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-0368-1.
  6. Thailand National Committee for World Heritage, 2015.
  7. Patit Paban Mishra (2010). The History of Thailand, p. 42. Greenwood History of Modern Nations Series.
  8. Miksic, John Norman; Yian, Goh Geok (2016). Ancient Southeast Asia. London: Routledge. ISBN 978-1-31727-904-4, p. 456.
  9. Stratton, Carol; Scott, Miriam McNair (2004). Buddhist Sculpture of Northern Thailand. Chicago: Buppha Press. ISBN 978-1-93247-609-5, p. 210.
  10. Miksic & Yian 2016, p. 457.
  11. Lorrillard, Michel (2021). The inscriptions of the Lān Nā and Lān Xāng Kingdoms: Data for a new approach to cross-border history. Globalized Thailand? Connectivity, Conflict and Conundrums of Thai Studies. Chiang Mai: Silkworm Books/University Chiang Mai. pp. 21–42, p. 971.
  12. Stratton & Scott 2004, p. 29.
  13. Lorrillard 2021, p. 973.
  14. Lorrillard 2021, p. 976.
  15. Grabowsky, Volker (2010), "The Northern Tai Polity of Lan Na", in Wade, Geoff; Sun, Laichen (eds.), Southeast Asia in the Fifteenth Century: The China Factor, Hong Kong: Hong Kong University Press, pp. 197–245, ISBN 978-988-8028-48-1, p. 200-210.
  16. Grabowsky (2010), p. 210.
  17. Wyatt, David K. (2003). Thailand: A Short History (2nd ed.). ISBN 978-0-300-08475-7, p. 80.
  18. Royal Historical Commission of Burma (2003) [1829]. Hmannan Yazawin (in Burmese). Yangon: Ministry of Information, Myanmar, Vol. 3, p. 48.
  19. Hmannan, Vol. 3, pp. 175–181.
  20. Hmannan, Vol. 3, p. 363.
  21. Grabowsky, Volker (1999). Forced Resettlement Campaigns in Northern Thailand during the Early Bangkok Period. Journal of Siamese Society.

References



  • Burutphakdee, Natnapang (October 2004). Khon Muang Neu Kap Phasa Muang [Attitudes of Northern Thai Youth towards Kammuang and the Lanna Script] (PDF) (M.A. Thesis). 4th National Symposium on Graduate Research, Chiang Mai, Thailand, August 10–11, 2004. Asst. Prof. Dr. Kirk R. Person, adviser. Chiang Mai: Payap University. Archived from the original (PDF) on 2015-05-05. Retrieved 2013-06-08.
  • Forbes, Andrew & Henley, David (1997). Khon Muang: People and Principalities of North Thailand. Chiang Mai: Teak House. ISBN 1-876437-03-0.
  • Forbes, Andrew & Henley, David (2012a). Ancient Chiang Mai. Vol. 1. Chiang Mai: Cognoscenti Books. ASIN B006HRMYD6.
  • Forbes, Andrew & Henley, David (2012b). Ancient Chiang Mai. Vol. 3. Chiang Mai: Cognoscenti Books. ASIN B006IN1RNW.
  • Forbes, Andrew & Henley, David (2012c). Ancient Chiang Mai. Vol. 4. Chiang Mai: Cognoscenti Books. ASIN B006J541LE.
  • Freeman, Michael; Stadtner, Donald & Jacques, Claude. Lan Na, Thailand's Northern Kingdom. ISBN 974-8225-27-5.
  • Cœdès, George (1968). The Indianized States of South-East Asia. University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-0368-1.
  • Harbottle-Johnson, Garry (2002). Wieng Kum Kam, Atlantis of Lan Na. ISBN 974-85439-8-6.
  • Penth, Hans & Forbes, Andrew, eds. (2004). A Brief History of Lan Na. Chiang Mai: Chiang Mai City Arts and Cultural Centre. ISBN 974-7551-32-2.
  • Ratchasomphan, Sænluang & Wyatt, David K. (1994). David K. Wyatt (ed.). The Nan Chronicle (illustrated ed.). Ithaca: Cornell University SEAP Publications. ISBN 978-0-87727-715-6.
  • Royal Historical Commission of Burma (2003) [1829]. Hmannan Yazawin (in Burmese). Vol. 1–3. Yangon: Ministry of Information, Myanmar.
  • Wyatt, David K. & Wichienkeeo, Aroonrut (1998). The Chiang Mai Chronicle (2nd ed.). Silkworm Books. ISBN 974-7100-62-2.
  • Wyatt, David K. (2003). Thailand: A Short History (2nd ed.). ISBN 978-0-300-08475-7.