ایلخانان

هنگامی که محمد دوم خوارزمی گروهی از بازرگانان را که توسط مغولان اعزام شده بودند اعدام کرد، چنگیزخان در سال 1219 علیه خاندان خوارزمشاه اعلام جنگ کرد. مغولان امپراتوری را تسخیر کردند و شهرهای اصلی و مراکز جمعیتی را بین سالهای 1219 تا 1221 در ایران اشغال کردند. گروه مغول به فرماندهی جبه و سوبوتای که منطقه را ویران کرد.ماوراءالنهر نیز پس از حمله به کنترل مغول درآمد.جلال الدین مینگبورنو پسر محمد در سال 1390 به ایران بازگشت.1224 پس از فرار بههند .او توسط ارتش چورماقان که توسط خان بزرگ اوگدی در سال 1231 فرستاده شده بود مغلوب و درهم شکست. در سال 1237 امپراتوری مغول بیشتر ایران ، آذربایجان، ارمنستان ، بیشتر گرجستان و همچنین تمام افغانستان و کشمیر را تحت سلطه خود درآورده بود.پس از نبرد کوسه داگ در سال 1243، مغولان تحت فرمان بایجو آناتولی را اشغال کردند، در حالی کهسلطنت سلجوقی روم و امپراتوری ترابیزون دست نشانده مغولان شدند.در سال 1252، هولاکو مأموریت یافت تا خلافت عباسی را فتح کند.برای لشکرکشی به او یک پنجم کل سپاه مغول داده شد و پسرانش اباقا و یوشموت را نیز با خود برد.در سال 1258 هولاکو خود را ایلخان (خان زیردست) معرفی کرد.

لشکرکشی مغولان علیه نزاریان دوره الموت (قاتلان) در سال 1253 پس از تسخیر امپراتوری خوارزمیان ایران توسط مغول و سلسله درگیری های نزاری و مغول آغاز شد.این کمپین به دستور خان مونگکه بزرگ و توسط برادرش هولهگو رهبری می شد.هدف از لشکرکشی به نزاریان و بعدها خلافت عباسی ایجاد یک خانات جدید در منطقه بود - ایلخانان.لشکرکشی هولیگو با حمله به دژهای مستحکم در قهستان و قمیس در میان تشدید اختلافات داخلی در میان رهبران نزاری به رهبری امام علاءالدین محمد که سیاستشان مبارزه با مغولان بود، آغاز شد.امام در سال 1256 در حالی که در میمون دیز محاصره شده بود تسلیم شد و به پیروان خود دستور داد که طبق توافق خود با هولیگو نیز چنین کنند.علیرغم اینکه تصرف الموت دشوار بود، خصومت ها را نیز متوقف کرد و برچیده شد.به این ترتیب دولت نزاری متلاشی شد، اگرچه چندین قلعه منفرد، به ویژه لمبسر، گردکوه و آنهایی که در سوریه بودند به مقاومت ادامه دادند.مونگکه خان بعداً دستور کشتار عمومی همه نزاری ها از جمله خورشاه و خانواده اش را صادر کرد.بسیاری از نزاری های بازمانده در سراسر آسیای غربی، مرکزی و جنوبی پراکنده شدند.

در مارس 1253، فرمانده هولهگو، کیتبوقا، که فرماندهی گارد پیشرو را بر عهده داشت، با 12000 مرد (یک تومن به اضافه دو مینگگان تحت فرماندهی کوکه ایلگی) از اوکسوس (آمو دریا) عبور کرد.در فروردین 1253 چند قلعه نیزاری را در قهستان تصرف کرد و اهالی آنها را کشت و در اردیبهشت ماه به قمیس حمله کرد و گردکوه را با 5000 نفر محاصره کرد و اطراف آن را دیوار و محاصره کرد.کیتبوقا لشکری ​​به فرماندهی امیر بوری برای محاصره گردکوه بر جای گذاشت.در دسامبر 1253، پادگان گردکوه شبانه حمله کرد و 100 (یا چند صد) مغول از جمله بوری را کشت.در تابستان 1254 شیوع وبا در گردکوه باعث تضعیف مقاومت پادگان شد.اما گردکوه برخلاف لمبسر از این همه گیری جان سالم به در برد و با آمدن نیروهای کمکی علاءالدین محمد به الموت نجات یافت.با پیشروی ارتش اصلی هلگو در ایران ، خورشاه به گردکوه و قلعه های قهستان دستور تسلیم داد.قادی تاج الدین مردانشاه، رئیس نزاری در گردکوه تسلیم شد، اما پادگان به مقاومت ادامه داد.در سال 1256 میمون دیز و الموت تسلیم شدند و توسط مغولان ویران شدند و در نتیجه دولت اسماعیلی نزاری به طور رسمی منحل شد.

محاصره میمون-دیز، قلعه ای بی مکان و دژ رهبر دولت اسماعیلی نزاری، امام رکن الدین خورشاه، در سال 1256، در جریان لشکرکشی مغول ها به نزاریان به رهبری هولگو رخ داد.امام جدید نزاری در حال پیشروی به سمت سنگر خود با هولیگو درگیر مذاکره بود.مغولان اصرار داشتند که تمام دژهای نزاریان برچیده شود، اما امام سعی کرد مصالحه کند.پس از چند روز جنگ، امام و خانواده اش تسلیم شدند و مورد استقبال هولیگو قرار گرفتند.میمون دیز ویران شد و امام به زیردستان دستور داد که تسلیم شوند و قلعه های خود را نیز ویران کنند.تسلیم بعدی دژ نمادین الموت پایان دولت نزاری در ایران بود.

محاصره بغداد محاصره ای بود که در سال 1258 در بغداد رخ داد و از 29 ژانویه 1258 تا 10 فوریه 1258 به مدت 13 روز به طول انجامید. محاصره ای که توسط نیروهای مغول ایلخانی و نیروهای متحدش انجام شد شامل سرمایه گذاری، اسارت و غارت شد. بغداد که در آن زمان پایتخت خلافت عباسی بود.مغول ها تحت فرمان هولاگو خان، برادر خاقان مونگکه خان بودند، که قصد داشت حکومت خود را به بین النهرین گسترش دهد اما مستقیماً خلافت را سرنگون نکند.با این حال، مونگکه به هولاکو دستور داده بود که اگر خلیفه المستعصم درخواست مغول را برای تسلیم شدن وی به خاقان و پرداخت خراج به شکل حمایت نظامی از نیروهای مغول در ایران رد کرد، به بغداد حمله کند.هولاگو متعاقباً شهر را محاصره کرد، که پس از 12 روز تسلیم شد. در هفته بعد، مغول ها بغداد را غارت کردند و جنایات متعددی مرتکب شدند.مغولان المستعصم را اعدام کردند و بسیاری از ساکنان شهر را که به شدت خالی از سکنه شد، قتل عام کردند.این محاصره به عنوان پایان عصر طلایی اسلامی در نظر گرفته می شود که طی آن خلفا حکومت خود را ازشبه جزیره ایبری تا سند گسترش داده بودند و همچنین با دستاوردهای فرهنگی بسیاری در زمینه های مختلف مشخص شد.

جنگ داخلی تولوید یک جنگ جانشینی بود که بین کوبلای خان و برادر کوچکترش، آریک بوکه، از سال 1260 تا 1264 درگرفت. مونگکه خان در سال 1259 بدون هیچ جانشینی درگذشت، و درگیری‌های داخلی بین اعضای خانواده تولویی برای عنوان بزرگ را تشدید کرد. خان که به یک جنگ داخلی افزایش یافت.جنگ داخلی تولوید، و جنگ‌های پس از آن (مانند جنگ برکه-هولاگو و جنگ کایدو-کوبلای)، اقتدار خان بزرگ را بر امپراتوری مغول تضعیف کرد و امپراتوری را به خانات‌های خودمختار تقسیم کرد.

هولاکو خان ​​رهبر مغول پس از دریافت تسلیم حران و ادسا، از فرات گذشت، منبج را غارت کرد و حلب را در محاصره قرار داد.او توسط نیروهای بوهموند ششم انطاکیه و هتوم اول ارمنستان حمایت می شد.به مدت شش روز شهر در محاصره بود.نیروهای مغول، ارمنی و فرانک با کمک منجنیق ها و منگنل ها، تمام شهر را تصرف کردند، به جز ارگ که تا 25 فوریه ادامه داشت و در پی تسلیم شدن آن ویران شد.کشتار متعاقب آن، که شش روز به طول انجامید، روشمند و کامل بود، که در آن تقریباً همه مسلمانان و یهودیان کشته شدند، اگرچه بیشتر زنان و کودکان به بردگی فروخته شدند.همچنین آتش زدن مسجد اعظم حلب نیز جزو تخریب ها بود.

نبرد عین جالوت بینممالیک بحریمصر و امپراتوری مغول در جنوب شرقی جلیل در دره جزریل در نزدیکی جایی که امروزه به نام چشمه هارود شناخته می شود، درگرفت.این نبرد اوج وسعت فتوحات مغول بود و اولین بار بود که پیشروی مغول در نبرد مستقیم در میدان نبرد برای همیشه شکست خورد.اندکی پس از این، هولاگو با بخش عمده ای از ارتش خود مطابق با آداب و رسوم مغول به مغولستان بازگشت و تقریباً 10000 سرباز در غرب فرات تحت فرماندهی ژنرال کیتبوقا باقی گذاشت.قوتوز با اطلاع از این تحولات به سرعت ارتش خود را از قاهره به سمت فلسطین پیش برد.کیتبوقا صیدون را غارت کرد، قبل از اینکه ارتش خود را به سمت جنوب به سمت چشمه هارود بچرخاند تا با نیروهای قطوز روبرو شود.ارتش مغول با استفاده از تاکتیک های ضربه و فرار و عقب نشینی ساختگی ژنرال بایبار مملوک، همراه با آخرین مانور جناحی توسط قوتوز، به عقب نشینی به سمت بیسان رانده شد و پس از آن ممالیک ها آخرین ضد حمله را انجام دادند که منجر به کشته شدن شد. چند سرباز مغول به همراه خود کیتبوقا.

اولین جنگ حمص بین ایلخانان ایران و نیروهایمصر درگرفت.پس از پیروزی تاریخیممالیک بر ایلخانان در نبرد عین جالوت در سپتامبر 1260، هولاکو خان ​​ایلخانی، سلطان ایوبی دمشق و دیگر شاهزادگان ایوبی را برای انتقام اعدام کرد و بدین ترتیب عملاً به این سلسله در سوریه پایان داد.اما شکست در عین جالوت، ارتش ایلخانان را از سوریه و شام خارج کرد.بدین ترتیب شهرهای اصلی سوریه، حلب و دمشق به روی اشغال ممالیک باز ماندند.اما حمص و حماه در تصرف شاهزادگان کوچک ایوبی باقی ماندند.این شاهزادگان، به جای خود ممالیک قاهره، در واقع جنگیدند و در اولین نبرد حمص پیروز شدند.به دلیل جنگ علنی بین هولاگو و پسر عمویش برکه از گروه هورد طلایی در طول جنگ داخلی امپراتوری مغول، ایلخانان تنها قادر به اعزام 6000 سرباز به سوریه برای بازپس گیری سرزمین ها بود.این لشکرکشی توسط سرداران ایلخانی مانند بایدو آغاز شد که با پیشروی ممالیک درست قبل از نبرد عین جالوت مجبور به ترک غزه شد.پس از حمله به حلب، این نیرو به سمت جنوب به سمت حمص حرکت کرد، اما به طور قاطع شکست خورد.این امر به اولین لشکرکشی ایلخانان به سوریه پایان داد.

جنگ برکه-هولاگو بین دو رهبر مغول، برکه خان از گروه هورد طلایی و هولاگو خان ​​از ایلخانان درگرفت.این جنگ عمدتاً در منطقه کوه‌های قفقاز در دهه 1260 پس از ویرانی بغداد در سال 1258 انجام شد. این جنگ با جنگ داخلی تولوید در امپراتوری مغول بین دو عضو خانواده تولوئی به نام‌های کوبلای خان و آریک بوکه که هر دو مدعی بودند همپوشانی دارد. لقب خان بزرگ (خاقان).کوبلای با هولاگو متحد شد، در حالی که آریک بوکه با برکه طرف شد.هولاگو برای انتخاب خاقان جدید برای جانشینی مونگکه خان عازم مغولستان شد، اما از دست دادن نبرد عین جالوت بهمملوک ها او را مجبور به عقب نشینی به خاورمیانه کرد.پیروزی ممالیک برکه را جرأت داد تا به ایلخانان حمله کند.جنگ برک-هولاگو و جنگ داخلی تولوید و همچنین جنگ کایدو-کوبلای متعاقب آن، نقطه کلیدی در تجزیه امپراتوری مغول پس از مرگ مونگکه، چهارمین خان بزرگ امپراتوری مغول بود.

برکه به دنبال حمله مشترک با بایبارز بود و باممالیک علیه هولاگو اتحاد برقرار کرد.گروه ترکان و مغولان طلایی ، شاهزاده جوان نوگای را برای حمله به ایلخانان اعزام کرد، اما هولاگو او را در سال 1262 مجبور به بازگشت کرد. سپس ارتش ایلخانی از رودخانه ترک عبور کرد و اردوگاه خالی جوکید را تصرف کرد.در سواحل ترک، ارتشی از گروه ترکان طلایی به فرماندهی نوگای در کمین او قرار گرفت و ارتش او در نبرد رودخانه ترک (1262) شکست خورد و هزاران نفر در اثر یخ‌های این منطقه بریده شدند یا غرق شدند. رودخانه جای خود را دادهولگو متعاقباً به آذربایجان عقب نشینی کرد.

هولاگو در فوریه 1265 پس از چند روز ضیافت و شکار بیمار شد.او در 8 فوریه درگذشت و پسرش اباقا در تابستان جانشین او شد.

پس از به سلطنت رسیدن آباقا، او بلافاصله با تهاجم برک از گروه ترکان طلایی مواجه شد که با مرگ برک در تفلیس به پایان رسید.در سال 1270، اباقا در نبرد هرات، تهاجم براق، حاکم خانات چاگاتای را شکست داد.

دومین حمله مغول به سوریه در اکتبر 1271 صورت گرفت، زمانی که 10000 مغول به رهبری ژنرال ساماگر و نیروهای کمکی سلجوقی از روم به سمت جنوب حرکت کردند و حلب را تصرف کردند.با این حال، زمانی که رهبرمملوک بایبر ازمصر به سوی آنها لشکر کشی کرد، آنها به آن سوی فرات عقب نشینی کردند.

در سال 1270، آباقا ​​تهاجم غیاث الدین براق از خانات چاقاتای را شکست داد.برادر اباقا، تکودر، بخارا را سه سال بعد به تلافی غارت کرد.

در 15 آوریل 1277، سلطان بایبارس ازسلطنت مملوک ، ارتشی شامل حداقل 10000 سوار را به سمت سلطنت سلجوقیانروم تحت سلطه مغولان رهبری کرد و در نبرد البیستان شرکت کرد.در مواجهه با یک نیروی مغول که توسط ارمنیان ، گرجی ها و روم سلجوقیان تقویت شده بود، مملوک ها به فرماندهی بایبارس و ژنرال بادیه نشین او عیسی بن مهنا، در ابتدا با حمله مغولان، به ویژه در جناح چپ خود مبارزه کردند.نبرد با حمله مغول به سواره نظام سنگین ممالیک آغاز شد و خسارات قابل توجهی به بادیه نشینان مملوک وارد کرد.با وجود شکست‌های اولیه، از جمله از دست دادن پرچمداران خود، مملوک‌ها دوباره جمع‌آوری کردند و به ضدحمله پرداختند و بایبارز شخصاً به تهدید در جناح چپ خود پرداخت.نیروهای کمکی از حما به ممالیک کمک کرد تا در نهایت بر نیروهای کوچکتر مغول غلبه کنند.مغول ها به جای عقب نشینی، تا سر حد مرگ جنگیدند و برخی به تپه های مجاور گریختند.هر دو طرف انتظار حمایت از پروانه و سلجوقیان او را داشتند که در آن شرکت نکردند.پس از نبرد، بسیاری از سربازان مولانا یا اسیر شدند یا به ممالک پیوستند، همراه با اسیر شدن پسر پروانه و چند افسر و سرباز مغول.پس از پیروزی، بایبارز در 23 آوریل 1277 وارد قیصریه شد. با این حال، او نگرانی خود را در مورد نبرد نزدیک بیان کرد و پیروزی را به مداخله الهی نسبت داد تا قدرت نظامی.بایبارز که با یک ارتش بالقوه جدید مغول روبرو بود و با کمبود منابع روبرو بود، تصمیم گرفت به سوریه بازگردد.او در حین عقب نشینی، مغول ها را در مورد مقصد خود گمراه کرد و دستور حمله به شهر ارمنی الرومانه را صادر کرد.در پاسخ، ایلخان اباقای مغول کنترل را در روم مجدداً به دست گرفت و دستور کشتار مسلمانان در قیصریه و شرق روم را صادر کرد و با شورش ترکمن های کرامانی مقابله کرد.اگرچه او در ابتدا برنامه ریزی تلافی جویانه علیه ممالیک را داشت، اما مسائل لجستیکی و خواسته های داخلی در ایلخانان منجر به لغو لشکرکشی شد.اباقا در نهایت پروانه را اعدام کرد و ظاهراً گوشت او را به عنوان یک عمل انتقامی مصرف کرد.

در 20 مهر 1280 مغولان حلب را تصرف کردند و بازارها را غارت کردند و مساجد را به آتش کشیدند.ساکنان مسلمان به دمشق گریختند، جایی که قلاون رهبرممالیک نیروهای خود را جمع کرد.در 29 اکتبر 1281، دو ارتش در جنوب حمص، شهری در غرب سوریه، ملاقات کردند.در یک نبرد تن به تن، ارمنی‌ها ، گرجی‌ها و اویرات‌ها به رهبری شاه لئو دوم و ژنرال‌های مغول، جناح چپ ممالیک را شکستند و پراکنده کردند، اما ممالیک‌ها شخصاً به رهبری سلطان قلاوون مرکز مغول را ویران کردند.Möngke Temur مجروح شد و فرار کرد و به دنبال آن ارتش آشفته او فرار کرد.با این حال، قلاوون ترجیح داد که دشمن شکست خورده را تعقیب نکند و نیروهای کمکی ارمنی-گرجی مغول موفق شدند به سلامت عقب نشینی کنند.سال بعد، آباقا ​​درگذشت و جانشین او، تکودر، سیاست خود را در قبال ممالیک تغییر داد.او به اسلام گروید و با سلطان ممالیک ائتلاف کرد.

مرگ اباقا در سال 1282 جنگی را بین پسرش ارغون که توسط قرائوناها حمایت می شد و برادرش تکودر که توسط اشراف چنگیزید حمایت می شد آغاز کرد.تکودر توسط چنگیزیدها به عنوان خان انتخاب شد.تکودر اولین فرمانروای مسلمان ایلخانان بود، اما او هیچ تلاش فعالی برای تبلیغ یا تغییر مذهب قلمرو خود نکرد.با این حال، او سعی کرد سنت‌های سیاسی مغول را با سنت‌های اسلامی جایگزین کند و در نتیجه از حمایت ارتش محروم شد.ارغون با توسل به غیر مسلمانان برای حمایت از دین خود علیه او استفاده کرد.وقتی تکودر متوجه این موضوع شد، چند تن از طرفداران ارغون را اعدام کرد و ارغون را اسیر کرد.پسر رضاعی تکودر، بواق، ارغون را آزاد کرد و تکودر را سرنگون کرد.ارغون در فوریه 1286 توسط کوبلای خان به عنوان ایلخان تأیید شد.در زمان سلطنت ارغون، او فعالانه در پی مبارزه با نفوذ مسلمانان بود و همبا ممالیک و هم با نوروز امیر مغول مسلمان در خراسان جنگید.ارغون برای تأمین بودجه مبارزات انتخاباتی خود، به وزیرانش بوقا و سعدالدوله اجازه داد تا مخارج را متمرکز کنند، اما این امر به شدت منفور بود و باعث شد حامیان سابقش علیه او روی بیاورند.هر دو وزیر کشته شدند و ارغون در سال 1291 به قتل رسید.

ایلخانان در زمان سلطنت برادر ارغون، گایخاتو، شروع به فروپاشی کرد.اکثریت مغولان به اسلام گرویدند در حالی که دربار مغول بودایی باقی ماند.گایخاتو مجبور شد حمایت پیروان خود را بخرد و در نتیجه، امور مالی قلمرو را خراب کرد.وزیر او صدرالدین زنجانی تلاش کرد تا با استفاده از پول کاغذی ازخاندان یوان ، امور مالی دولت را تقویت کند که به طرز وحشتناکی پایان یافت.گایخاتو همچنین با رابطه جنسی ادعایی خود با پسری، نگهبان قدیمی مغول را از خود بیگانه کرد.گایخاتو در سال 1295 سرنگون شد و پسر عموی خود بایدو جایگزین او شد.بایدو کمتر از یک سال سلطنت کرد تا اینکه توسط غازان پسر گایخاتو سرنگون شد.

غازان تحت تأثیر نوروز به اسلام گروید و اسلام را دین رسمی دولتی کرد.اتباع مسیحی و یهودی موقعیت برابر خود را از دست دادند و مجبور به پرداخت مالیات حفاظت جزیه شدند.غازان به بوداییان حق انتخاب آشکارتر تغییر دین یا اخراج را داد و دستور داد معابد آنها را ویران کنند.اگرچه او بعداً این شدت را کاهش داد.پس از خلع نوروز و کشته شدن آن در سال 1297، غازان عدم تسامح مذهبی را مجازات کرد و سعی کرد روابط خود را با غیر مسلمانان بازگرداند.غازان همچنین تماس های دیپلماتیک با اروپا را دنبال کرد و به تلاش های ناموفق پیشینیان خود برای تشکیل اتحاد فرانسه و مغول ادامه داد.غازان که مردی با فرهنگ بالا بود، به چند زبان صحبت می‌کرد، سرگرمی‌های زیادی داشت و بسیاری از عناصر ایلخانان را اصلاح کرد، به‌ویژه در موضوع استانداردسازی سیاست پولی و مالی.

در سال 1299، نزدیک به 20 سال پس از آخرین شکست مغول در سوریه در نبرد دوم حمص، غازان خان به همراه سپاهی متشکل از مغول‌ها، گرجی‌ها و ارمنی‌ها از رود فرات (مرزمملوک و ایلخانیان) گذشتند و حلب را تصرف کردند.سپس ارتش مغول به سمت جنوب پیش رفت تا اینکه تنها چند مایلی شمال حمص بود.سلطانمصر النصیر محمد که در آن زمان در سوریه بود، لشکری ​​متشکل از 20000 تا 30000 مملوک (بر اساس منابع دیگر) به سمت شمال از دمشق لشکر کشی کرد تا اینکه با مغول ها دو تا سه فرسخ عرب (6-9 مایل) برخورد کرد. شمال شرقی حمص در وادی الخزندار در 22 دسامبر 1299 ساعت 5 صبح.این نبرد به پیروزی مغول بر مملوک منجر شد.

نبرد مرج الصفار بینممالیک و مغول و متحدان ارمنی آنها در نزدیکی کیسوه، سوریه، درست در جنوب دمشق بود.این نبرد هم در تاریخ اسلام و هم در زمان معاصر تأثیرگذار بوده است، زیرا به دلیل جهاد بحث برانگیز علیه سایر مسلمانان و فتواهای مربوط به ماه رمضان از سوی ابن تیمیه که خود به این نبرد پیوسته بود، این جنگ تأثیرگذار بوده است.این نبرد که شکستی فاجعه بار برای مغول ها بود، به حملات مغول ها به شام ​​پایان داد.

اولجیتو در همان سال سفیران سلسله یوان، خانات چاگاتای و هورد طلایی را دریافت کرد و صلح درون مغولی برقرار کرد.سلطنت او همچنین موجی از مهاجرت از آسیای مرکزی را در سال 1306 شاهد بود. برخی از شاهزادگان برجیگیدی مانند مینگقان کیون با 30000 یا 50000 پیروان وارد خراسان شدند.

ارتباطات تجاری با قدرت های اروپایی در دوران سلطنت اولجیتو بسیار فعال بود.ژنوئی ها برای اولین بار در سال 1280 در پایتخت تبریز ظاهر شدند و تا سال 1304 کنسول مقیمی داشتند. اولجیتو همچنین از طریق معاهده ای در سال 1306 حقوق کامل تجارت را به ونیزی ها داد (معاهده دیگری با پسرش ابوسعید در سال 1320 امضا شد). .به گفته مارکوپولو، تبریز در تولید طلا و ابریشم تخصص داشت و تجار غربی می توانستند سنگ های قیمتی را به مقدار زیاد خریداری کنند.

اولجایتو در سال 1306 لشکرکشی به هرات علیه فخرالدین حاکم کارتید انجام داد، اما برای مدت کوتاهی موفق شد.امیر او دانشمند در جریان کمین کشته شد.دومین لشکرکشی خود را در خرداد 1307 به سوی گیلان آغاز کرد.این موفقیت به لطف ترکیب نیروهای امیرانی مانند سوتای، اسن قوتلوق، ایرینجین، سوینچ، چوپان، توغان و مؤمن بود.علیرغم موفقیت اولیه، فرمانده کل قوتلقشاه در جریان این عملیات شکست خورد و کشته شد، که راه را برای چوپان برای ارتقاء درجات هموار کرد.به دنبال آن، او دستور لشکرکشی دیگری به کارتیدها داد که این بار به فرماندهی پسر امیر فقید دانشمند، بوجای، بر عهده داشت.بوجای پس از محاصره از 5 فوریه تا 24 ژوئن موفق شد و سرانجام ارگ را تصرف کرد.

آیوربارواردا، امپراتوریوان ، روابط دوستانه ای با اولجایتو، حاکم ایلخانان داشت.در رابطه با روابط با خانات چاگاتای، نیروهای یوان در واقع برای مدت طولانی در شرق مستقر بودند.فرستاده آیورباروادا، آبیشقا، به ایلخانان، در حالی که از آسیای مرکزی سفر می کرد، به یک فرمانده چغادایی فاش کرد که اتحادی بین یوان و ایلخانان ایجاد شده است و نیروهای متحدین برای حمله به خانات بسیج می شوند.اسن بوقا دستور اعدام آبیشقا را صادر کرد و به دلیل این اتفاقات تصمیم به حمله به یوان گرفت و به این ترتیب صلحی را که پدرش دوا با چین در سال 1304 میانجی گری کرده بود، به هم زد.جنگ اسن بوقا-آیورباروادا جنگی بین خانات چاگاتای تحت رهبری اسن بوقا اول و سلسله یوان به رهبری آیورباروادا بویانتو خان ​​(امپراتور رنزونگ) و متحد آن ایلخانات تحت رهبری اولجایتو بود.جنگ با پیروزی یوان و ایلخانان به پایان رسید، اما صلح تنها پس از مرگ اسن بوقا در سال 1318 حاصل شد.

دوران سلطنت اولجایتو نیز به خاطر تلاشی کوتاه در حمله ایلخانیان به حجاز به یادگار مانده است.حمیده بن ابی نُمَیّه در سال 1315 به دربار ایلخانان رسید و ایلخان از سوی خود لشکری ​​متشکل از چند هزار مغول و عرب به فرماندهی سید طالب دلقندی به حمیده داد تا حجاز را تحت کنترل ایلخانیان قرار دهد.

پسر اولجایتو، آخرین ایلخان ابوسعید بهادرخان، در سال 1316 بر تخت نشست. او در سال 1318 با شورش چغاتاییان و قره‌اونها در خراسان و در همان زمان با هجوم هورد طلایی مواجه شد.گروه هورد طلایی خان اوزبیگ در سال 1319 با هماهنگی شاهزاده چاگاتایی یاسائور که قبلاً به اولجایتو قول وفاداری داده بود اما در سال 1319 شورش کرد به آذربایجان حمله کرد.ابوسعید مجبور شد امیرحسین جلایر را به رویارویی با یساعور بفرستد و در حالی که خود علیه اوزبگ لشکر کشید.اوزبگ به لطف کمک های چوپان در مدت کوتاهی شکست خورد، در حالی که یاساور در سال 1320 توسط کبک کشته شد. نبرد سرنوشت سازی در 20 ژوئن 1319 در نزدیکی میانه با پیروزی ایلخانان در گرفت.تحت تأثیر چوپان، ایلخانان با چاگاتایی ها که به آنها در سرکوب شورش چاگاتاییان کمک کرد وممالیک ها صلح کردند.

در دهه 1330، شیوع مرگ سیاه ایلخانان را ویران کرد و ابوسعید و پسرانش در سال 1335 بر اثر طاعون کشته شدند.ابوسعید بدون وارث یا جانشین منصوب درگذشت، بنابراین ایلخانان را آسیب‌پذیر کرد و منجر به درگیری‌های خانواده‌های اصلی، مانند چوپانیان، جلایریان و جنبش‌های جدیدی مانند سربداران شد.در بازگشت به ایران ، مسافر بزرگ ابن بطوطه از کشف این که قلمرویی که تنها بیست سال پیش از آن بسیار قدرتمند به نظر می رسید، به سرعت از بین رفت، شگفت زده شد.غیاث الدین یکی از نوادگان اریک بوکه به نام آرپا کیون را بر تاج و تخت نشاند و باعث شد که خاندان های کوتاه مدتی زندگی کنند تا اینکه حسن کوچک آذربایجان را در سال 1338 تصرف کرد. در سال 1357 جانی بیگ از گروه ترکان طلایی چوپانید را فتح کرد - تبریز را به مدت یک سال در دست داشت و به باقیمانده ایلخانان پایان داد.