የፓኪስታን ሪፐብሊክ ታሪክ የጊዜ መስመር

ተጨማሪዎች

ቁምፊዎች

የግርጌ ማስታወሻዎች

ማጣቀሻዎች


የፓኪስታን ሪፐብሊክ ታሪክ
History of Republic of Pakistan ©Anonymous

1947 - 2024

የፓኪስታን ሪፐብሊክ ታሪክ



የፓኪስታን እስላማዊ ሪፐብሊክ የተቋቋመው እ.ኤ.አ. ነሐሴ 14 ቀን 1947ከህንድ ክፍፍል የብሪቲሽ ኮመንዌልዝ አካል በመሆን ነው።ይህ ክስተት በሃይማኖታዊ መስመሮች ላይ በመመስረት ሁለት የተለያዩ ሀገሮች ማለትም ፓኪስታን እና ህንድ መፈጠሩን አመልክቷል.ፓኪስታን መጀመሪያ ላይ ሁለት መልክዓ ምድራዊ አቀማመጦችን ያቀፈ ነበር-ምዕራብ ፓኪስታን (የአሁኗ ፓኪስታን) እና ምስራቅ ፓኪስታን (አሁን ባንግላዲሽ ) እንዲሁም ሃይደራባድ፣ አሁን የህንድ አካል።የፓኪስታን ታሪካዊ ትረካ በመንግስት በይፋ እውቅና ያገኘው በህንድ ክፍለ አህጉር እስላማዊ ወረራዎች በመሐመድ ቢን ቃሲም ጀምሮ በ 8 ኛው ክፍለ ዘመን እዘአ ጀምሮ እና በሙጋል ኢምፓየር ጊዜ ከፍተኛ ደረጃ ላይ ከደረሰ በኋላ ነው ።የመላው ህንድ ሙስሊም ሊግ መሪ መሀመድ አሊ ጂናህ የፓኪስታን የመጀመሪያው ጠቅላይ ገዥ፣ የዚሁ ፓርቲ ዋና ፀሀፊ ሊኳት አሊ ካን ደግሞ ጠቅላይ ሚኒስትር ሆኑ።እ.ኤ.አ. በ 1956 ፓኪስታን ሀገሪቱን እስላማዊ ዲሞክራሲ የሚያወጅ ህገ መንግስት አፀደቀች።ይሁን እንጂ ሀገሪቱ ትልቅ ፈተናዎች ነበሯት።እ.ኤ.አ. በ1971 ከእርስ በርስ ጦርነት እና ከህንድ ወታደራዊ ጣልቃ ገብነት በኋላ ምስራቅ ፓኪስታን ተገንጥላ ባንግላዲሽ ሆነች።ፓኪስታንም ከህንድ ጋር በዋነኛነት በግዛት ውዝግቦች ብዙ ግጭቶች ውስጥ ገብታለች።በቀዝቃዛው ጦርነት ወቅት ፓኪስታን ከዩናይትድ ስቴትስ ጋር በቅርበት ተሰልፋለች፣ በአፍጋኒስታን- ሶቪየት ጦርነት የሱኒ ሙጃሂዲኖችን በመደገፍ ወሳኝ ሚና ተጫውታለች።ይህ ግጭት በፓኪስታን ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ አሳድሯል፣ ለመሳሰሉት እንደ ሽብርተኝነት፣ የኢኮኖሚ አለመረጋጋት እና የመሠረተ ልማት ውድመት፣ በተለይም በ2001 እና 2009 መካከል።ፓኪስታን በ1998 ህንድ ላደረገችው የኒውክሌር ሙከራ ምላሽ ስድስት የኒውክሌር ሙከራዎችን ያደረገች የኒውክሌር ጦር መሳሪያ ሀገር ነች።ይህ ቦታ ፓኪስታንን የኒውክሌር ጦር መሳሪያ በማዘጋጀት በአለም አቀፍ ደረጃ ሰባተኛዋ ሀገር ስትሆን በደቡብ እስያ ሁለተኛዋ እና በእስላማዊው አለም ብቸኛዋ ሀገር ነች።የሀገሪቱ ጦር ጉልህ ነው፣ በአለም አቀፍ ደረጃ ካሉት ትላልቅ ሃይሎች አንዱ ነው።ፓኪስታን የእስልምና ትብብር ድርጅት (ኦአይሲ)፣ የደቡብ እስያ ክልላዊ ትብብር ማህበር (SAARC) እና የእስልምና ወታደራዊ ፀረ-ሽብር ጥምረትን ጨምሮ የበርካታ አለም አቀፍ ድርጅቶች መስራች አባል ነች።በኢኮኖሚ፣ ፓኪስታን እያደገ ኢኮኖሚ ያላት ክልላዊ እና መካከለኛ ሃይል እንደሆነች ይታወቃል።በ21ኛው ክፍለ ዘመን ከዓለማችን ትላልቅ ኢኮኖሚዎች ተርታ ለመሰለፍ የሚያስችል አቅም እንዳላቸው የተገለጸው "ቀጣዮቹ አስራ አንድ" ሀገራት አካል ነው።የቻይና - ፓኪስታን ኢኮኖሚ ኮሪደር (ሲፒኢሲ) ለዚህ ልማት ወሳኝ ሚና ይጫወታል ተብሎ ይጠበቃል።በጂኦግራፊያዊ አቀማመጥ፣ ፓኪስታን መካከለኛው ምስራቅን፣ መካከለኛው እስያ፣ ደቡብ እስያ እና ምስራቅ እስያንን በማገናኘት ስትራቴጂካዊ ቦታ ትይዛለች።
1947 - 1958
ምስረታ እና የመጀመሪያ ዓመታትornament
1947 Jan 1 00:01

መቅድም

Pakistan
የፓኪስታን ታሪክከህንድ ክፍለ አህጉር ሰፊ ትረካ እና ከእንግሊዝ ቅኝ አገዛዝ ነፃ ለመውጣት ካደረገችው ትግል ጋር በእጅጉ የተያያዘ ነው።ከነጻነት በፊት፣ ክልሉ የተለያዩ ባህሎች እና ሀይማኖቶች ታፔላ ነበር፣ ጉልህ የሆኑ የሂንዱ እና የሙስሊም ህዝቦች በእንግሊዝ አገዛዝ ስር ይኖሩ ነበር።በህንድ ውስጥ የነፃነት ግስጋሴ በ 20 ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ ተፋፋመ።እንደ ማሃተማ ጋንዲ እና ጃዋሃርላል ኔህሩ ያሉ ቁልፍ ሰዎች ሁሉም ሃይማኖቶች አብረው የሚኖሩባት ሴኩላር ሕንድ እንድትሆን በመደገፍ በብሪታንያ አገዛዝ ላይ ባብዛኛው የተቀናጀ ትግል መርተዋል።ሆኖም እንቅስቃሴው እየገፋ ሲሄድ ሥር የሰደደ የሃይማኖት ውጥረት ተፈጠረ።የመላው ህንድ የሙስሊም ሊግ መሪ መሀመድ አሊ ጂናህ ለሙስሊሞች የተለየ ሀገር እንዲኖር የሚሟገት ታዋቂ ድምጽ ሆኖ ብቅ አለ።ጂና እና ደጋፊዎቹ ሙስሊሞች በብዛት በሂንዱ ህንድ ውስጥ ይገለላሉ ብለው ፈሩ።ይህም በሃይማኖታዊ አብላጫ ሃይማኖት ላይ የተመሰረተ የተለያዩ ብሔሮች እንዲኖሩ የሚከራከረው የሁለት ብሔር ቲዎሪ እንዲቀረጽ አድርጓል።ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመረ የመጣው ብጥብጥ እና የተለያየ እና የተከፋፈለ ህዝብን የማስተዳደር ውስብስብ ችግሮች ገጥሟቸው የነበሩት እንግሊዞች በመጨረሻ ክፍለ አህጉሩን ለቀው ለመውጣት ወሰኑ።እ.ኤ.አ. በ 1947 የሕንድ የነፃነት ሕግ ወጣ ፣ ይህም ሁለት የተለያዩ ግዛቶች እንዲፈጠሩ ምክንያት ሆኗል-በአብዛኛው ሂንዱ ህንድ እና ሙስሊም-አብዛኛዎቹ ፓኪስታን።በሚሊዮን የሚቆጠሩ ሂንዱዎች፣ ሙስሊሞች እና ሲክዎች የመረጡትን ሀገር ለመቀላቀል ድንበር በማቋረጥ ይህ ክፍል በሰፊ ብጥብጥ እና በሰው ልጅ ታሪክ ውስጥ ካሉት ትልቁ የጅምላ ፍልሰት አንዱ ነው።በዚህ ወቅት የተቀሰቀሰው የጋራ ግጭት በህንድ እና በፓኪስታን ላይ ከባድ ጠባሳ ጥሏል።
የፓኪስታን መፈጠር
ሎርድ ተራራተን የፑንጃቢ ሁከት ትዕይንቶችን ጎበኘ፣ በዜና ፎቶ፣ 1947። ©Anonymous
1947 Aug 14

የፓኪስታን መፈጠር

Pakistan
እ.ኤ.አ. ነሐሴ 14 ቀን 1947 ፓኪስታን ነፃ ሀገር ሆነች ፣ በመቀጠልም የሕንድ ነፃነት በማግሥቱ።ይህ ታሪካዊ ክስተት በአካባቢው የብሪታንያ ቅኝ አገዛዝ ማብቃቱን አመልክቷል።የዚህ ሽግግር ቁልፍ ገጽታ በራድክሊፍ ኮሚሽን የተቀናበረው የፑንጃብ እና የቤንጋል አውራጃዎች በሃይማኖታዊ ስነ-ሕዝብ ላይ የተመሰረተ ክፍፍል ነው።የሕንድ የመጨረሻው ምክትል ሎርድ ማውንባተን ለህንድ እንዲደግፍ በኮሚሽኑ ላይ ተጽዕኖ አሳድሯል የሚል ውንጀላ ተነስቷል።ስለዚህ፣ አብዛኛው ሙስሊም የሆነው የፑንጃብ ምዕራባዊ ክፍል የፓኪስታን አካል ሆነ፣ ምስራቃዊው ክፍል ደግሞ የሂንዱ እና የሲክ አብላጫ ድምጽ ይዞ፣ ህንድን ተቀላቀለ።የሃይማኖት ልዩነት ቢኖርም ሁለቱም ክልሎች የሌሎቹ እምነት ተከታዮች አናሳ የሆኑ አናሳዎች ነበሯቸው።መጀመሪያ ላይ ክፍፍሉ መጠነ ሰፊ የሕዝብ ዝውውርን እንደሚያስፈልግ አልተጠበቀም ነበር።አናሳዎች በየአካባቢያቸው ይቆያሉ ተብሎ ይጠበቃል።ነገር ግን፣ በፑንጃብ ውስጥ በጠነከረ የጋራ ግጭት ምክንያት፣ የተለየ ተደረገ፣ ይህም በህንድ እና በፓኪስታን መካከል በፑንጃብ የግዳጅ የህዝብ ልውውጥ ለማድረግ የጋራ ስምምነት እንዲፈጠር አድርጓል።ይህ ልውውጥ አናሳውን የሂንዱ እና የሲክ ህዝብ በፓኪስታን ፑንጃብ እና በህንድ የፑንጃብ ክፍል የሚገኘውን የሙስሊም ህዝብ ቁጥር በእጅጉ ቀንሷል፣ እንደ ማሌርኮትላ፣ ህንድ ካሉት የሙስሊም ማህበረሰብ በስተቀር።በፑንጃብ የነበረው ሁከት ከባድ እና ሰፊ ነበር።የፖለቲካ ሳይንቲስት ኢሽቲአክ አህመድ በሙስሊሞች የመጀመሪያ ጥቃት ቢሰነዘርባቸውም የበቀል ጥቃት በምስራቅ ፑንጃብ (ህንድ) ከሂንዱ እና የሲክ ሞት በምዕራብ ፑንጃብ (ፓኪስታን) የበለጠ የሙስሊሞች ሞት አስከትሏል ብለዋል።[1] የህንድ ጠቅላይ ሚንስትር ጃዋሃርላል ኔህሩ ለማሃተማ ጋንዲ እንደዘገቡት በምስራቅ ፑንጃብ የሙስሊም ሙስሊሞች ጉዳት የደረሰባቸው ሂንዱዎች እና ሲክ በዌስት ፑንጃብ በኦገስት 1947 መጨረሻ ላይ ከደረሱት በእጥፍ ይበልጣል [። 2]የክፍፍል ማግስት በታሪክ ውስጥ ትልቁን የጅምላ ፍልሰት አንዱ ሲሆን ከአስር ሚሊዮን በላይ ሰዎች አዲሱን ድንበር አቋርጠዋል።በዚህ ወቅት የተከሰተው ሁከት ከ200,000 እስከ 2,000,000 የሚገመተው የሟቾች ቁጥር [3] በአንዳንድ ምሁራን ‘የበቀል የዘር ማጥፋት’ ተብሎ ተገልጿል::የፓኪስታን መንግስት ወደ 50,000 የሚጠጉ ሙስሊም ሴቶች በሂንዱ እና በሲክ ወንዶች ታፍነው እንደተደፈሩ ዘግቧል።በተመሳሳይ የህንድ መንግስት ሙስሊሞች ወደ 33,000 የሚጠጉ የሂንዱ እና የሲክ ሴቶችን ጠልፈው ደፍረናል ብሏል።[4] ይህ የታሪክ ወቅት በውስብስብነቱ፣ በሰው ልጅ ውድነት እና በህንድ-ፓኪስታን ግንኙነት ላይ ያለው ዘላቂ ተጽእኖ ተለይቶ ይታወቃል።
የፓኪስታን መስራች ዓመታት
ሰኔ 3 ቀን 1947 በሁሉም የህንድ ሬዲዮ ላይ ፓኪስታን መፈጠሩን ሲያበስር ጂንና ። ©Anonymous
1947 Aug 14 00:02 - 1949

የፓኪስታን መስራች ዓመታት

Pakistan
እ.ኤ.አ. በ 1947 ፓኪስታን እንደ አዲስ ሀገር ሊአኳት አሊ ካን እንደ የመጀመሪያ ጠቅላይ ሚኒስትር እና መሐመድ አሊ ጂናህ ዋና ገዥ እና የፓርላማ አፈ-ጉባኤ ሆነ።ጂናህ፣ ህንድ እና ፓኪስታን ጠቅላይ ገዥ ለመሆን የሎርድ ማውንባትተንን ጥያቄ ውድቅ በማድረግ አገሪቱን በ1948 እስከሞተበት ጊዜ ድረስ መርታለች። በእሱ መሪነት ፓኪስታን እስላማዊ መንግስት ለመሆን እርምጃዎችን ወስዳለች፣ በተለይም የዓላማዎች ውሳኔ በጠቅላይ ሚኒስትር ካን በ1949 የአላህን ሉዓላዊነት በማጉላት።የዓላማዎች ውሣኔው በዩኒቨርስ ላይ ሁሉን ቻይ የሆነው የአላህ ሉዓላዊነት ባለቤት መሆኑን አውጇል።[5]የፓኪስታን የመጀመሪያዎቹ ዓመታት ከህንድ በተለይም ወደ ካራቺ [6] የመጀመሪያዋ ዋና ከተማ ከፍተኛ ፍልሰት ታይቷል።የፓኪስታንን የፋይናንስ መሠረተ ልማት ለማጠናከር የፋይናንስ ጸሐፊው ቪክቶር ተርነር የሀገሪቱን የመጀመሪያውን የገንዘብ ፖሊሲ ​​ተግባራዊ አድርገዋል።ይህም እንደ ክልል ባንክ፣ የፌዴራል ስታስቲክስ ቢሮ እና የፌዴራል የገቢዎች ቦርድ ያሉ ቁልፍ ተቋማትን በማቋቋም የሀገሪቱን የፋይናንስ፣ የግብር እና የገቢ አሰባሰብ አቅም ለማሳደግ ያለመ ነው።[7] ቢሆንም፣ ፓኪስታን ከህንድ ጋር ወሳኝ ጉዳዮች አጋጥሟታል።በኤፕሪል 1948 ህንድ በፓኪስታን የሚገኘውን የውሃ አቅርቦት በፑንጃብ ከሚገኙት ሁለት የቦይ ዋና ስራዎች በማቋረጡ በሁለቱ ሀገራት መካከል ያለውን ውጥረት አባብሶታል።በተጨማሪም፣ ህንድ መጀመሪያ ላይ የፓኪስታንን የንብረት እና የገንዘብ ድርሻ ከዩናይትድ ህንድ ከለከለች።እነዚህ ንብረቶች በመጨረሻ የተለቀቁት በማሃተማ ጋንዲ ግፊት ነው።[8] ከጎረቤት አፍጋኒስታን ጋር በፓኪስታን-አፍጋኒስታን ድንበር በ1949 እና ከህንድ በካሽሚር የቁጥጥር መስመር ላይ የክልል ችግሮች ተፈጠሩ።[9]ሀገሪቱ አለም አቀፍ እውቅናን ፈልጋለች፣ ኢራን እውቅና ሰጥታ የመጀመሪያዋ ቢሆንም ከሶቭየት ህብረት እና ከእስራኤል መጀመሪያ እምቢተኝነት ገጥሟታል።ፓኪስታን የሙስሊም አገሮችን አንድ ለማድረግ በማለም በሙስሊሙ ዓለም ውስጥ አመራርን በንቃት ትከታተላለች።ይህ ምኞት ግን በዓለም አቀፍ ደረጃ እና በአንዳንድ የአረብ ሀገራት ዘንድ ጥርጣሬን ገጥሞታል።ፓኪስታን በሙስሊሙ ዓለም የተለያዩ የነጻነት እንቅስቃሴዎችን ትደግፋለች።በአገር ውስጥ የቋንቋ ፖሊሲ አከራካሪ ጉዳይ ሆነ፣ ጂናህ ኡርዱን የመንግስት ቋንቋ አድርጎ በማወጇ በምስራቅ ቤንጋል ውጥረት ፈጠረ።እ.ኤ.አ.
የኢንዶ-ፓኪስታን ጦርነት 1947-1948
የፓኪስታን ጦር ኮንቮይ በካሽሚር ገሰገሰ ©Anonymous
1947 Oct 22 - 1949 Jan 1

የኢንዶ-ፓኪስታን ጦርነት 1947-1948

Jammu and Kashmir
የ1947-1948 የኢንዶ-ፓኪስታን ጦርነት፣የመጀመሪያው የካሽሚር ጦርነት በመባልም የሚታወቀው፣ በህንድ እና በፓኪስታን ነጻ ሀገራት ከሆኑ በኋላ የመጀመሪያው ትልቅ ግጭት ነበር።በጃሙ እና ካሽሚር ልኡል ግዛት ዙሪያ ያተኮረ ነበር።ጃሙ እና ካሽሚር፣ ከ1815 በፊት፣ በአፍጋኒስታን አገዛዝ ስር እና በኋላም ከሙጋሎች ውድቀት በኋላ ትናንሽ ግዛቶችን ያቀፈ ነበር።የመጀመሪያው የአንግሎ-ሲክ ጦርነት (1845-46) ክልሉ ለጉላብ ሲንግ በመሸጥ በብሪቲሽ ራጅ ስር ልኡል መንግስት ፈጠረ።በ 1947 ህንድ እና ፓኪስታን የፈጠረው የህንድ ክፍፍል በሃይማኖታዊ መስመር ላይ የተመሰረተ ብጥብጥ እና የህዝብ ንቅናቄ አስከትሏል.ጦርነቱ የጀመረው በጃሙ እና ካሽሚር ግዛት ሃይሎች እና የጎሳ ሚሊሻዎች በተግባር ነው።የጃሙ እና ካሽሚር መሃራጃ ሃሪ ሲንግ አመጽ ገጥሞት የግዛቱን አንዳንድ ክፍሎች መቆጣጠር አቃተው።የፓኪስታን የጎሳ ሚሊሻዎች ሽሪናጋርን ለመያዝ በመሞከር በጥቅምት 22 ቀን 1947 ወደ ግዛቱ ገቡ።ሃሪ ሲንግ ከህንድ እርዳታ ጠየቀ፣ ይህም በስቴቱ ወደ ህንድ የመቀላቀል ሁኔታ የቀረበ ነው።ማሃራጃ ሃሪ ሲንግ መጀመሪያ ላይ ሕንድ ወይም ፓኪስታንን ላለመቀላቀል መርጧል።በካሽሚር ውስጥ ትልቅ የፖለቲካ ሃይል የሆነው ብሄራዊ ኮንፈረንስ ህንድን መቀላቀልን ወደደ፣ በጃሙ የሙስሊም ኮንፈረንስ ደግሞ ፓኪስታንን ደግፏል።በጎሳ ወረራ እና በውስጥ አመጾች ተጽኖ የነበረው ውሳኔ ማሃራጃ በመጨረሻ ወደ ህንድ ገባ።ከዚያም የህንድ ወታደሮች ወደ ስሪናጋር በአውሮፕላን ተወሰዱ።ግዛቱ ወደ ህንድ ከገባ በኋላ ግጭቱ የሕንድ እና የፓኪስታን ኃይሎች ቀጥተኛ ተሳትፎ ታይቷል።በጥር 1, 1949 የተኩስ አቁም ታወጀ የግጭቱ ቀጠናዎች ከጊዜ በኋላ የቁጥጥር መስመር በሆነው ዙሪያ ተጠናክረዋል ።እንደ ፓኪስታን ኦፕሬሽን ጉልማርግ እና የህንድ ወታደሮችን በአየር ወደ ስሪናጋር ማጓጓዝ ጦርነቱን አመልክቷል።በሁለቱም በኩል የብሪታንያ መኮንኖች የተገደበ አካሄድ ያዙ።የተባበሩት መንግስታት ተሳትፎ የተኩስ ማቆም እና ተከታይ ውሳኔዎችን በፕሌቢሲት ላይ ያነጣጠረ ሲሆን ይህም ፈጽሞ እውን ሊሆን አልቻለም።ምንም እንኳን ህንድ አብዛኛው የክርክር ክልልን ብትቆጣጠርም ሁለቱም ወገኖች ወሳኝ ድል ባለማግኘታቸው ጦርነቱ በውዝግብ ተጠናቀቀ።ግጭቱ የጃሙ እና ካሽሚር ቋሚ ክፍፍል እንዲፈጠር ምክንያት ሆኗል፣ ይህም ለወደፊቱ የኢንዶ-ፓኪስታን ግጭቶች መሰረት ጥሏል።የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የተኩስ አቁም ስምምነትን የሚከታተል ቡድን አቋቁሞ አካባቢው በቀጣዮቹ የኢንዶ-ፓኪስታን ግንኙነት የክርክር ነጥብ ሆኖ ቆይቷል።ጦርነቱ በፓኪስታን ጉልህ የሆነ ፖለቲካዊ ተጽእኖ ነበረው እናም ለወደፊቱ ወታደራዊ መፈንቅለ መንግስት እና ግጭቶች መድረክ አዘጋጅቷል.በ1947-1948 የተደረገው የኢንዶ-ፓኪስታን ጦርነት በህንድ እና በፓኪስታን መካከል ያለውን ውስብስብ እና ብዙ ጊዜ አከራካሪ ግንኙነትን በተለይም የካሽሚርን ክልል በተመለከተ አርአያነት አስቀምጧል።
የፓኪስታን ብጥብጥ አስርት ዓመታት
ሱካርኖ እና የፓኪስታን ኢስካንደር ሚርዛ ©Anonymous
1951 Jan 1 - 1958

የፓኪስታን ብጥብጥ አስርት ዓመታት

Pakistan
እ.ኤ.አ. በ 1951 የፓኪስታን ጠቅላይ ሚኒስትር ሊአኳት አሊ ካን በፖለቲካ ስብሰባ ላይ ተገድለዋል ፣ ይህም ካዋጃ ናዚሙዲን ሁለተኛው ጠቅላይ ሚኒስትር ሆነ ።እ.ኤ.አ. በ1952 በምስራቅ ፓኪስታን ያለው ውጥረት ተባብሷል፣ በመጨረሻም ፖሊስ የቤንጋሊ ቋንቋ እኩል ደረጃ እንዲኖራቸው በሚጠይቁ ተማሪዎች ላይ ጥይት ተኩሷል።ይህ ሁኔታ መፍትሄ ያገኘው ናዚሙዲን ከኡርዱ ጋር በመሆን ቤንጋልን እውቅና ሲሰጥ ውሳኔው በኋላ በ 1956 ህገ-መንግስት ውስጥ መደበኛ ነው.እ.ኤ.አ. በ 1953 በሃይማኖታዊ ፓርቲዎች የተቀሰቀሰው ፀረ-አህማድያ ረብሻ ለብዙዎች ሞት ምክንያት ሆኗል ።[10] መንግስት ለእነዚህ ሁከቶች የሰጠው ምላሽ በፓኪስታን የወታደራዊ ህግን የመጀመርያውን ጊዜ የሚያሳይ ሲሆን ይህም በፖለቲካ ውስጥ ወታደራዊ ተሳትፎን ጀምሯል።[11] በዚያው ዓመት የፓኪስታንን የአስተዳደር ክፍሎችን በማደራጀት የአንድ ዩኒት ፕሮግራም ተጀመረ።[12] እ.ኤ.አ.እ.ኤ.አ. በ 1956 ፓኪስታን እስላማዊ ሪፐብሊክ ተባለች ፣ ሁሴን ሱህራዋዲ ጠቅላይ ሚኒስትር እና ኢስካንደር ማርርዛ የመጀመሪያው ፕሬዝዳንት ሆነዋል።የሱህራዋዲ የስልጣን ዘመን ከሶቪየት ኅብረት ፣ ከዩናይትድ ስቴትስ እና ከቻይና ጋር ያለውን የውጭ ግንኙነት ሚዛናዊ ለማድረግ በሚደረገው ጥረት እና ወታደራዊ እና የኒውክሌር መርሃ ግብር በማነሳሳት ተለይቶ ይታወቃል።[13] የሱህራዋዲ ተነሳሽነት በምስራቅ ፓኪስታን ከፍተኛ ተቃውሞ ለገጠመው በዩናይትድ ስቴትስ ለፓኪስታን የጦር ሃይሎች የስልጠና ፕሮግራም እንዲቋቋም አስችሏል።በምላሹም በምስራቅ ፓኪስታን ፓርላማ ውስጥ ያለው የፖለቲካ ፓርቲያቸው ከፓኪስታን ለመገንጠል ዝተዋል።የመርዛ ፕሬዝዳንት በምስራቅ ፓኪስታን ውስጥ በኮሚኒስቶች እና በአዋሚ ሊግ ላይ ጨቋኝ እርምጃዎችን ተመልክተዋል ፣ይህም ክልላዊ ውጥረትን አባብሷል።የኢኮኖሚው ማዕከላዊነት እና የፖለቲካ ልዩነት በምስራቅ እና በምዕራብ ፓኪስታን መሪዎች መካከል ግጭት አስከትሏል.የአንድ ዩኒት ፕሮግራም ትግበራ እና የሶቪየት ሞዴልን ተከትሎ የብሔራዊ ኢኮኖሚ ማዕከላዊነት በምዕራብ ፓኪስታን ከፍተኛ ተቃውሞ እና ተቃውሞ ገጥሞታል።ተወዳጅነት የጎደላቸው እና ፖለቲካዊ ጫናዎች እያደጉ በመጡበት ወቅት፣ ፕሬዝዳንት ሚርዛ በምዕራብ ፓኪስታን ውስጥ ለሚገኘው የሙስሊም ሊግ የህዝብ ድጋፍን ጨምሮ ተግዳሮቶች ገጥሟቸው ነበር፣ ይህም በ1958 ወደ ተለዋዋጭ የፖለቲካ አየር እንዲመራ አድርጓል።
1958 - 1971
የመጀመሪያው ወታደራዊ ዘመንornament
1958 የፓኪስታን ወታደራዊ መፈንቅለ መንግስት
ጄኔራል አዩብ ካን የፓኪስታን ጦር ሰራዊት ዋና አዛዥ በጥር 23 ቀን 1951 በቢሮው ውስጥ። ©Anonymous
1958 Oct 27

1958 የፓኪስታን ወታደራዊ መፈንቅለ መንግስት

Pakistan
አዩብ ካን በፓኪስታን የማርሻል ህግን ከማወጁ በፊት የነበረው ጊዜ በፖለቲካ አለመረጋጋት እና በኑፋቄ ፖለቲካ የታጀበ ነበር።በአስተዳደሩ ላይ እንደወደቀ የተገነዘበው መንግስት፣ እንደ ያልተፈቱ የቦይ ውሃ አለመግባባቶች በግብርና ላይ የተመሰረተ ኢኮኖሚን ​​የሚነኩ እና በጃሙ እና ካሽሚር የሕንድ መገኘትን ለመፍታት ተግዳሮቶች አጋጥመውታል።እ.ኤ.አ. በ 1956 ፓኪስታን ከብሪቲሽ ግዛት ወደ እስላማዊ ሪፐብሊክ በአዲስ ሕገ መንግሥት የተሸጋገረ ሲሆን ሜጀር ጄኔራል ኢስካንደር ሚርዛም የመጀመሪያው ፕሬዝዳንት ሆነዋል።ነገር ግን ይህ ወቅት ከፍተኛ የሆነ የፖለቲካ ውዥንብር እና በሁለት አመታት ውስጥ አራት ጠቅላይ ሚኒስትሮች በፍጥነት በመፈራረሳቸው ህዝቡንና ወታደሩን የበለጠ እያናከሱ ነበር።የመርዛ አወዛጋቢ የስልጣን አጠቃቀም በተለይም የፓኪስታንን ግዛቶች ወደ ምስራቅ እና ምዕራብ ፓኪስታን በሁለት ክንፍ በማዋሃድ የአንድ ዩኒት እቅድ በፖለቲካዊ ከፋፋይ እና ለመተግበር አስቸጋሪ ነበር።ይህ ብጥብጥ እና የ ሚርዛ ድርጊት በሠራዊቱ ውስጥ መፈንቅለ መንግሥት በሕዝብ እንደሚደገፍ እምነት እንዲያድርበት አድርጓል፣ ይህም ለአዩብ ካን እንዲቆጣጠር መንገዱን ከፍቷል።እ.ኤ.አ ኦክቶበር 7፣ ፕሬዝዳንት ሚርዛ ማርሻል ህግን አወጁ፣ የ1956ቱን ህገ መንግስት ሽረ፣ መንግስትን አባረረ፣ የህግ አውጭ አካላትን ፈረሰ እና የፖለቲካ ፓርቲዎችን አወጀ።ጄኔራል አዩብ ካን የማርሻል ህግ ዋና አስተዳዳሪ አድርጎ ሾሞ አዲስ ጠቅላይ ሚኒስትር አድርጎ አቀረበ።ሚርዛ እና አዩብ ካን እንደ ስልጣን ተፎካካሪዎች ተያዩ።ሚርዛ፣ አዩብ ካን አብዛኛው የስራ አስፈፃሚ ባለስልጣን እንደ ዋና ማርሻል ህግ አስተዳዳሪ እና ጠቅላይ ሚንስትርነት ከተረከበ በኋላ ሚናው እየቀነሰ እንደመጣ ስለተሰማው አቋሙን በድጋሚ ለማረጋገጥ ሞክሯል።በአንጻሩ አዩብ ካን ሚርዛን በእርሱ ላይ ማሴሩን ጠረጠረ።ተዘግቦ ነበር፣ አዩብ ካን ስለ ሚርዛ ከዳካ ሲመለስ ሊይዘው እንዳለው ተነግሮታል።በመጨረሻም አዩብ ካን በታማኝ ጄኔራሎች ድጋፍ ሚርዛ ከስልጣን እንዲወርዱ እንዳስገደዳቸው በአጠቃላይ ይታመናል።[14] ይህን ተከትሎ ሚርዛ መጀመሪያ ወደ ባሉቺስታን ዋና ከተማ ወደ ኩዌታ ተወሰደ ከዚያም በኖቬምበር 27 ወደ እንግሊዝ ለንደን በግዞት ተወስዶ በ1969 እስካለፈበት ድረስ ኖረ።ወታደራዊ መፈንቅለ መንግስቱ መጀመሪያ ላይ በፓኪስታን ያልተረጋጋ አስተዳደር እፎይታ ተደርጎለታል፣ ኢኮኖሚያዊ መረጋጋት እና የፖለቲካ ዘመናዊነት ተስፋ ነበረው።የአዩብ ካን አገዛዝ ዩናይትድ ስቴትስን ጨምሮ ከውጭ መንግስታት ድጋፍ አግኝቷል።[15] የፕሬዚዳንቱን እና የጠቅላይ ሚኒስትሩን ሚና በማጣመር የቴክኖክራቶች፣ የጦር መኮንኖች እና የዲፕሎማቶች ካቢኔ አቋቋመ።አዩብ ካን ጄኔራል መሐመድ ሙሳን እንደ አዲስ የጦር አዛዥ ሾመ እና በ"አስፈላጊነት ትምህርት" ስር ለመረከቡ የዳኝነት ማረጋገጫ አግኝቷል።
ታላቅ አስርት አመት፡ ፓኪስታን በአዩብ ካን ስር
አዩብ ካን በ1958 ከHS Suhrawardy እና ከሚስተር እና ከወይዘሮ ኤስኤን ባካር ጋር። ©Anonymous
1958 Oct 27 - 1969 Mar 25

ታላቅ አስርት አመት፡ ፓኪስታን በአዩብ ካን ስር

Pakistan
እ.ኤ.አ. በ1958 የፓኪስታን ፓርላሜንታሪ ስርዓት የማርሻል ህግን በመጫን አብቅቷል።በሲቪል ቢሮክራሲው እና በአስተዳደሩ ውስጥ በሙስና የተከሰተ የህዝብ ቅሬታ ለጄኔራል አዩብ ካን ተግባር ድጋፍ አድርጓል።[16] ወታደራዊው መንግስት የመሬት ማሻሻያዎችን አድርጓል እና HS Suhrawardyን ከህዝብ ቢሮ በመከልከል የመራጮች አካላትን የብቃት ማቋረጫ ትእዛዝ ተግባራዊ አድርጓል።ካን 80,000 አባላት ያሉት የምርጫ ኮሌጅ ፕሬዚዳንቱን የመረጠበት እና የ1962ቱን ህገ መንግስት ያወጀበትን አዲስ ፕሬዝዳንታዊ ስርዓት "መሰረታዊ ዲሞክራሲ" አስተዋወቀ።[17] እ.ኤ.አ. በ1960 አዩብ ካን ከወታደራዊ ወደ ሕገ-መንግስታዊ ሲቪል መንግስት በመሸጋገር በብሔራዊ ህዝበ ውሳኔ የህዝብ ድጋፍ አግኝቷል።[16]በአዩብ ካን የፕሬዚዳንትነት ጊዜ ከተከናወኑት ጉልህ ክንውኖች የዋና ከተማዋን መሠረተ ልማት ከካራቺ ወደ ኢስላማባድ ማዛወር ይገኙበታል።ይህ ዘመን፣ “ታላቁ አስርት” በመባል የሚታወቀው በኢኮኖሚ ልማቱ እና በባህላዊ ለውጦቹ [18] የፖፕ ሙዚቃ፣ የፊልም እና የድራማ ኢንዱስትሪዎች መጨመርን ጨምሮ ነው።አዩብ ካን ፓኪስታንን ከዩናይትድ ስቴትስ እና ከምዕራቡ ዓለም ጋር በማዛመድ የማዕከላዊ ስምምነት ድርጅት (CENTO) እና የደቡብ ምስራቅ እስያ ስምምነት ድርጅት (SEATO) ተቀላቀለ።የግሉ ሴክተር አደገ እና ሀገሪቱ በትምህርት፣ በሰዎች ልማት እና በሳይንስ እድገት አሳይታለች ፣የህዋ መርሃ ግብር መክፈት እና የኒውክሌር ሃይል መርሃ ግብሩን ማስቀጠል ይገኙበታል።[18]ሆኖም በ1960 የ U2 የስለላ አውሮፕላን ክስተት የአሜሪካን ሚስጥራዊ እንቅስቃሴ ከፓኪስታን በማጋለጥ የብሄራዊ ደህንነትን አደጋ ላይ ጥሏል።በዚያው ዓመት ፓኪስታን ግንኙነቱን መደበኛ ለማድረግ ከህንድ ጋር የኢንዱስ የውሃ ስምምነትን ፈረመ።[19] ከቻይና ጋር ያለው ግንኙነት ተጠናክሯል፣ በተለይም ከሲኖ-ህንድ ጦርነት በኋላ፣ እ.ኤ.አ. በ1963 የቀዝቃዛ ጦርነት ተለዋዋጭነትን ወደሚያመጣ የድንበር ስምምነት አመራ።እ.ኤ.አ. በ 1964 የፓኪስታን ጦር ኃይሎች በምዕራብ ፓኪስታን ውስጥ የኮሚኒስት ደጋፊ ናቸው ተብሎ የተጠረጠረውን አመጽ አፍኗል እና በ 1965 አዩብ ካን በፋጢማ ጂንና ላይ በተካሄደው አወዛጋቢ ፕሬዚዳንታዊ ምርጫ ለጥቂት አሸንፏል።
የአዩብ ካን ውድቀት እና የቡቶ መነሳት
ቡቱቶ በካራቺ በ1969 ዓ.ም. ©Anonymous
1965 Jan 1 - 1969

የአዩብ ካን ውድቀት እና የቡቶ መነሳት

Pakistan
እ.ኤ.አ. በ1965 የፓኪስታን የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ዙልፊካር አሊ ቡቶ በተባበሩት መንግስታት ድርጅት ጠቅላላ ጉባኤ ላይ እና የአቶሚክ ሳይንቲስት አዚዝ አህመድ በተገኙበት ፓኪስታን ህንድ ይህን ካደረገች ከፍተኛ የኢኮኖሚ ውድመት ብታደርግ የኒውክሌር አቅምን ለማዳበር ቁርጠኛ መሆኗን አስታውቀዋል።ይህም በዓለም አቀፍ ትብብር የኒውክሌር መሠረተ ልማት እንዲስፋፋ አድርጓል።ሆኖም ቡቱቶ በ1966 ከታሽከንት ስምምነት ጋር አለመስማማት በፕሬዝዳንት አዩብ ካን ከስልጣናቸው እንዲሰናበቱ አድርጓቸዋል፣ ይህም ህዝባዊ ሰልፎችን እና የስራ ማቆም አድማዎችን አስከትሏል።የአዩብ ካን “የልማት አስርት ዓመታት” በ1968 ተቃውሞ ገጥሞታል፣ የግራ ፈላጊ ተማሪዎች “የአስርተ-አመታት ዘመን” ብለው ሰይመውታል፣ [20] ፖሊሲዎቹን በመተቸት ክሮኒ ካፒታሊዝምን እና የጎሳ-ብሔርተኝነት ጭቆናን በማሳደጉ። በምእራብ እና በምስራቅ ፓኪስታን መካከል ያለው የኢኮኖሚ ልዩነት የቤንጋል ብሄርተኝነትን አቀጣጥሏል። በሼክ ሙጂቡር ራህማን የሚመራው የአዋሚ ሊግ ራስን በራስ የማስተዳደር ጥያቄ አቅርቧል።የሶሻሊዝም መነሳት እና በቡቱቶ የተመሰረተው የፓኪስታን ህዝባዊ ፓርቲ (PPP) የካን መንግስትን የበለጠ ተፈታተነው።እ.ኤ.አ. በ1967፣ ፒ.ፒ.ፒ. በሕዝብ ቅሬታ ላይ ትልቅ ገንዘብ በማውጣት ዋና ዋና የሥራ ማቆም አድማዎችን መራ።ጭቆና ቢኖርም በ 1968 ሰፊ እንቅስቃሴ ተፈጠረ, የካን አቋም እያዳከመ;በፓኪስታን የ1968 እንቅስቃሴ በመባል ይታወቃል።[21] የአዋሚ ሊግ መሪዎችን ማሰርን ያካተተው የአጋርታላ ጉዳይ በምስራቅ ፓኪስታን የተነሳውን ህዝባዊ አመጽ ተከትሎ ተነስቷል።ከፒፒፒ ግፊት፣ የህዝብ ብጥብጥ እና የጤንነት ሁኔታ እያሽቆለቆለ ሲሄድ ካን በ1969 ስልጣን ለቆ ስልጣኑን ለጄኔራል ያህያ ካን አስረከበ፣ ከዚያም የማርሻል ህግን ደነገገ።
ሁለተኛው የህንድ-ፓኪስታን ጦርነት
አዛድ ካሽሚሪ መደበኛ ያልሆነ ሚሊሻሜን ፣ 1965 ጦርነት ©Anonymous
1965 Aug 5 - 1965 BCE Sep 23

ሁለተኛው የህንድ-ፓኪስታን ጦርነት

Kashmir, Himachal Pradesh, Ind
የ1965ቱ የኢንዶ-ፓኪስታን ጦርነት፣ ሁለተኛው የህንድ -ፓኪስታን ጦርነት በመባልም የሚታወቀው፣ በቁልፍ ክንውኖች እና በስትራቴጂካዊ ፈረቃዎች የታየው በበርካታ ደረጃዎች ተከስቷል።ግጭቱ የመነጨው በጃሙ እና ካሽሚር ላይ ከቆየው ውዝግብ ነው።በነሀሴ 1965 በፓኪስታን የጂብራልታር ኦፕሬሽን ተባብሶ ጦሩን ወደ ጃሙ እና ካሽሚር ሰርጎ ለመግባት በህንድ አገዛዝ ላይ የሚካሄደውን አመፅ ለማነሳሳት የተቀየሰ ነው።የኦፕሬሽኑ ግኝት በሁለቱ ሀገራት መካከል ወታደራዊ ውጥረት እንዲጨምር አድርጓል።ጦርነቱ ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወዲህ ትልቁን የታንክ ጦርነት ጨምሮ ጉልህ ወታደራዊ ተሳትፎዎችን ታይቷል።ህንድ እና ፓኪስታን ምድራቸውን፣ አየር እና ባህር ሃይላቸውን ተጠቅመዋል።በጦርነቱ ወቅት ከታወቁት ተግባራት መካከል የፓኪስታን ኦፕሬሽን በረሃ ሃውክ እና የህንድ በላሆር ግንባር ላይ ያደረሰችውን የመልሶ ማጥቃት ይገኙበታል።የአሳል ኡታር ጦርነት የህንድ ሃይሎች በፓኪስታን የታጠቀ ክፍል ላይ ከባድ ኪሳራ ያደረሱበት ወሳኝ ነጥብ ነበር።የፓኪስታን አየር ሃይል ከቁጥር በላይ ቢሆንም በተለይ ላሆርን እና ሌሎች ስትራቴጂካዊ ቦታዎችን በመከላከል ውጤታማ ስራ ሰርቷል።ጦርነቱ በሶቭየት ህብረት እና በዩናይትድ ስቴትስ ዲፕሎማሲያዊ ጣልቃ ገብነት እና የተባበሩት መንግስታት የፀጥታው ምክር ቤት ውሳኔ 211 ማፅደቁን ተከትሎ ጦርነቱ በሴፕቴምበር 1965 የተኩስ አቁም ተጠናቀቀ።በግጭቱ ማብቂያ ላይ ህንድ የፓኪስታን ግዛት ሰፊ ቦታን ይዛ ነበር፣ በተለይም እንደ ሲልኮት፣ ላሆር እና ካሽሚር ባሉ ለም ክልሎች የፓኪስታን ትርፍ በዋነኝነት ከሲንድ ተቃራኒ በረሃማ አካባቢዎች እና በካሽሚር በሚገኘው ቹም ሴክተር አቅራቢያ።ጦርነቱ በክፍለ አህጉሩ ጉልህ የሆነ የጂኦፖለቲካዊ ለውጦችን አስከትሏል፣ ሁለቱም ሕንድ እና ፓኪስታን ከቀድሞ አጋሮቻቸው ከዩናይትድ ስቴትስ እና ከዩናይትድ ኪንግደም ድጋፍ ባለማግኘታቸው የክህደት ስሜት ተሰምቷቸዋል።ይህ ለውጥ ሕንድ እና ፓኪስታን በቅደም ተከተል ከሶቪየት ኅብረት እናከቻይና ጋር የጠበቀ ግንኙነት እንዲፈጥሩ አድርጓል።ግጭቱ በሁለቱም ሀገራት ወታደራዊ ስልቶች እና የውጭ ፖሊሲዎች ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ አሳድሯል።በህንድ ውስጥ ጦርነቱ ብዙውን ጊዜ እንደ ስትራቴጂካዊ ድል ተደርጎ ይወሰዳል ፣ ይህም በወታደራዊ ስትራቴጂ ፣ በመረጃ ማሰባሰብ እና በውጭ ፖሊሲ ለውጦች ፣ በተለይም ከሶቪየት ኅብረት ጋር የቅርብ ግንኙነት።በፓኪስታን ጦርነቱ በአየር ኃይሉ አፈጻጸም የሚታወስ ሲሆን የመከላከያ ቀን ተብሎ ይከበራል።ሆኖም፣ በወታደራዊ እቅድ እና በፖለቲካዊ ውጤቶች እንዲሁም በኢኮኖሚ ውጥረት እና በምስራቅ ፓኪስታን ውጥረቱ እንዲጨምር አድርጓል።የጦርነቱ ትረካ እና መታሰቢያ በፓኪስታን ውስጥ የክርክር ርዕሰ ጉዳዮች ነበሩ።
የማርሻል ሕግ ዓመታት
ጄኔራል ያህያ ካን (በስተግራ)፣ ከዩኤስ ፕሬዝዳንት ሪቻርድ ኒክሰን ጋር። ©Oliver F. Atkins
1969 Jan 1 - 1971

የማርሻል ሕግ ዓመታት

Pakistan
ፕሬዝደንት ጄኔራል ያህያ ካን የፓኪስታንን ተለዋዋጭ የፖለቲካ ሁኔታ በመገንዘብ በ1970 በሀገር አቀፍ ደረጃ ምርጫ ማቀዱን አስታውቀው የህግ ማዕቀፍ ትዕዛዝ ቁጥር 1970 (LFO ቁጥር 1970) በማውጣት በምእራብ ፓኪስታን ከፍተኛ ለውጥ እንዲመጣ አድርጓል።የአንድ ዩኒት ፕሮግራም ፈርሷል፣ አውራጃዎች ከ1947 በፊት ወደነበሩበት መዋቅር እንዲመለሱ አስችሏቸዋል፣ እና የቀጥታ ድምጽ አሰጣጥ መርህ ተጀመረ።ይሁን እንጂ እነዚህ ለውጦች በምስራቅ ፓኪስታን ላይ አይተገበሩም.ምርጫዎቹ በምስራቅ ፓኪስታን የዙልፊካር አሊ ቡቱቶ የፓኪስታን ህዝቦች ፓርቲ (ፒ.ፒ.ፒ.) በምዕራብ ፓኪስታን ከፍተኛ ድጋፍን ሲያገኝ የስድስት ነጥብ ማኒፌስቶን የሚደግፍ አዋሚ ሊግ ታይቷል።ወግ አጥባቂው የፓኪስታን ሙስሊም ሊግ (PML) በመላ ሀገሪቱም ዘመቻ አድርጓል።አዋሚ ሊግ በብሔራዊ ምክር ቤት አብላጫውን ቢያሸንፍም፣ የምዕራብ ፓኪስታን ልሂቃን ሥልጣኑን ወደ ምስራቅ ፓኪስታን ፓርቲ ለማስተላለፍ ፈቃደኞች አልነበሩም።ይህ ሕገ መንግሥታዊ ውዝግብ አስከተለ፣ ቡቱቶ የሥልጣን መጋራትን ጠየቀ።በዚህ የፖለቲካ ውጥረት ውስጥ ሼክ ሙጂቡር ራህማን በምስራቅ ፓኪስታን የትብብር ያልሆነ እንቅስቃሴ ጀመሩ፣ የመንግስትን ተግባራት ሽባ አድርገዋል።በቡቱቶ እና ራህማን መካከል የተደረገው ድርድር አለመሳካቱ ፕሬዝዳንት ካን በአዋሚ ሊግ ላይ ወታደራዊ እርምጃ እንዲወስዱ በማዘዙ ከባድ ጥቃቶችን አስከትሏል።ሼክ ራህማን ታሰሩ እና የአዋሚ ሊግ አመራር ትይዩ መንግስት መስርተው ወደ ህንድ ሸሹ።ይህም ወደ ባንግላዲሽ የነጻነት ጦርነት ጨመረ፣ ህንድ ለቤንጋሊ አማፂያን ወታደራዊ ድጋፍ ስትሰጥ።በማርች 1971 ሜጀር ጀነራል ዚያውር ራህማን የምስራቅ ፓኪስታንን ነጻነት እንደ ባንግላዲሽ አወጁ።
1971 - 1977
ሁለተኛው የዲሞክራሲ ዘመንornament
የባንግላዲሽ ነፃ አውጪ ጦርነት
የፓኪስታን የመገዛት መሳሪያ መፈረም በፓኪስታን ሌተናል ጄኔራልAAK Niazi እና Jagjit Singh Aurora የሕንድ እና የባንግላዲሽ ኃይሎችን በመወከል በዳካ በታህሳስ 16 ቀን 1971 ©Indian Navy
1971 Mar 26 - Dec 16

የባንግላዲሽ ነፃ አውጪ ጦርነት

Bangladesh
የባንግላዲሽ የነፃነት ጦርነት ባንግላዲሽ እንድትፈጠር ምክንያት የሆነ አብዮታዊ የትጥቅ ግጭት በምስራቅ ፓኪስታን ነበር።የጀመረው በመጋቢት 25 ቀን 1971 ምሽት የፓኪስታን ወታደራዊ ጁንታ በያህያ ካን ስር በመሆን የባንግላዲሽ የዘር ማጥፋት የጀመረውን ኦፕሬሽን ፍለጋ ላይት በማነሳሳት ነበር።የሙክቲ ባሂኒ የሽምቅ ተዋጊ ንቅናቄ የቤንጋሊ ወታደራዊ፣ ፓራሚትሪ እና ሲቪሎችን ያቀፈ ሲሆን ለጥቃት ምላሽ የሰጠው በፓኪስታን ጦር ላይ ጅምላ የሽምቅ ውጊያ ከፍቷል።ይህ የነጻነት ጥረት በመጀመሪያዎቹ ወራት ጉልህ ስኬቶችን አሳይቷል።የፓኪስታን ጦር በዝናም ወቅት የተወሰነ ቦታ አግኝቷል፣ነገር ግን የቤንጋሊ ሽምቅ ተዋጊዎች፣ እንደ ኦፕሬሽን ጃክፖት በፓኪስታን ባህር ሃይል ላይ የተደረጉ እንቅስቃሴዎችን እና ገና በጀመረው የባንግላዲሽ አየር ሀይል ጦርነቶችን ጨምሮ ውጤታማ በሆነ መንገድ ተዋግተዋል።ህንድ በታህሳስ 3 ቀን 1971 በፓኪስታን በሰሜን ህንድ ላይ የቅድመ መከላከል የአየር ጥቃትን ተከትሎ ወደ ግጭት ገባች።የተከተለው የኢንዶ-ፓኪስታን ጦርነት በሁለት ግንባር ነበር የተካሄደው።በምስራቅ የአየር የበላይነት እና በሙክቲ ባሂኒ የህንድ ወታደራዊ ሃይሎች ፈጣን እድገት ፓኪስታን በዲሴምበር 16 ቀን 1971 በዳካ እጅ ሰጠች ይህም ከሁለተኛው የአለም ጦርነት ወዲህ ትልቁን የታጠቁ ሃይሎች እጅ ሰጠ።በምስራቅ ፓኪስታን እ.ኤ.አ. በ1970 የተካሄደውን የምርጫ አለመግባባት ተከትሎ ህዝባዊ እምቢተኝነትን ለማፈን ሰፊ ወታደራዊ እንቅስቃሴዎች እና የአየር ድብደባዎች ተካሂደዋል።የፓኪስታን ጦር እንደ ራዛካርስ፣ አል-ባድር እና አል-ሻምስ ባሉ እስላማዊ ሚሊሻዎች የሚደገፈው የጅምላ ግድያ፣ ማፈናቀል እና የዘር ማጥፋት መድፈርን ጨምሮ በቤንጋሊ ሲቪሎች፣ ምሁራኖች፣ አናሳ ሀይማኖቶች እና በታጠቁ ሃይሎች ላይ ሰፊ ግፍ ፈጽሟል።ዋና ከተማዋ ዳካ በዳካ ዩኒቨርስቲን ጨምሮ በርካታ እልቂቶችን አስተናግዳለች።በቤንጋሊ እና በቢሃሪስ መካከልም የኑፋቄ ግጭት ተቀሰቀሰ፣ ወደ ህንድ የሚገመቱት 10 ሚሊዮን የቤንጋሊ ስደተኞች እና 30 ሚሊዮን የሚገመቱት ተፈናቅለዋል።ጦርነቱ የደቡብ እስያ ጂኦፖለቲካዊ ገጽታን በእጅጉ ለውጦ ባንግላዲሽ በዓለም በሕዝብ ብዛት ሰባተኛዋ ሆና ብቅ ብሏል።ግጭቱ የቀዝቃዛው ጦርነት ዋነኛ ክስተት ሲሆን እንደ አሜሪካ ፣ ሶቪየት ኅብረት እና ቻይና ያሉ ታላላቅ ኃያላን መንግሥታትን ያሳተፈ ነው።ባንግላዲሽ እንደ ሉዓላዊ ሀገር በ1972 በአብዛኞቹ የተባበሩት መንግስታት አባል ሀገራት እውቅና አግኝታለች።
ቡቱቶ ዓመታት በፓኪስታን
ቡቱቶ በ1971 ዓ.ም. ©Anonymous
1973 Jan 1 - 1977

ቡቱቶ ዓመታት በፓኪስታን

Pakistan
እ.ኤ.አ. በ 1971 የምስራቅ ፓኪስታን መለያየት አገሪቱን በእጅጉ አሳዝኖታል።በዙልፊካር አሊ ቡቱቶ አመራር የፓኪስታን ህዝቦች ፓርቲ (ፒ.ፒ.ፒ.ፒ) የግራ ክንፍ ዲሞክራሲን ዘመን አምጥቷል፣ በኢኮኖሚያዊ ብሄርተኝነት፣ በድብቅ የኒውክሌር ልማት እና በባህል ማስተዋወቅ ላይ ጉልህ ተነሳሽነት ያለው።ቡቱቶ የህንድ የኒውክሌር ግስጋሴዎችን በመናገር የፓኪስታንን የአቶሚክ ቦምብ ፕሮጀክት በ1972 የጀመረ ሲሆን እንደ ኖቤል ተሸላሚ አብዱሰላም ያሉ ታዋቂ ሳይንቲስቶችን ያሳተፈ ነው።በእስላማዊ ድጋፍ የተፈጠረው የ1973 ሕገ መንግሥት፣ ሁሉም ሕጎች ከእስልምና አስተምህሮዎች ጋር እንዲጣጣሙ፣ ፓኪስታን እስላማዊ ሪፐብሊክ መሆኗን አውጇል።በዚህ ወቅት የቡቶ መንግስት በኢራን እርዳታ የታፈነ በባሎቺስታን ብሄራዊ አመጽ ገጠመው።ወታደራዊ መልሶ ማደራጀት እና ኢኮኖሚያዊ እና ትምህርታዊ መስፋፋትን ጨምሮ ዋና ዋና ማሻሻያዎች ተካሂደዋል።ጉልህ በሆነ እርምጃ ቡቱቶ ለሃይማኖታዊ ተጽእኖ በመሸነፍ አህመዲ ሙስሊም ያልሆኑ ሰዎች ተብለው እንዲታወቁ አድርጓል።የፓኪስታን ዓለም አቀፍ ግንኙነት ከሶቪየት ኅብረት ፣ ከምስራቃዊ ብሎክ እና ከቻይና ጋር ያለው ግንኙነት ተሻሽሏል፣ ከዩናይትድ ስቴትስ ጋር ያለው ግንኙነት ግን እየተበላሸ ሄደ።ይህ ወቅት በፓኪስታን የመጀመሪያው የብረት ፋብሪካ በሶቭየት እርዳታ የተቋቋመ ሲሆን በ1974 የህንድ የኒውክሌር ሙከራን ተከትሎ በኒውክሌር ልማት ላይ የተጠናከረ ጥረት አድርጓል።በ1976 የቡቱ ሶሻሊስት ህብረት ፈራርሶ እና የቀኝ ክንፍ ወግ አጥባቂዎች እና እስላሞች ተቃውሞ እያደገ በመምጣቱ የፖለቲካ ተለዋዋጭነት ተቀየረ።የኒዛም-ሙስጠፋ እንቅስቃሴ ብቅ አለ፣ እስላማዊ መንግስት እና የህብረተሰብ ማሻሻያ ጠየቀ።ቡቱቶ በሙስሊሞች መካከል አልኮልን፣ የምሽት ክለቦችን እና የፈረስ ውድድርን በማገድ ምላሽ ሰጠች።በ 1977 በፒ.ፒ.ፒ. ያሸነፈው ምርጫ በተጭበረበረ ውንጀላ ተወጥሮ ሰፊ ተቃውሞ አስከትሏል።ይህ አለመረጋጋት በጄኔራል መሀመድ ዚያ-ኡል-ሀቅ ደም አልባ መፈንቅለ መንግስት ቡሁቶን ከስልጣን በማውረድ ተጠናቀቀ።ከአወዛጋቢ ችሎት በኋላ ቡቱቶ በ1979 የፖለቲካ ግድያ ፈቅዶ ተገደለ።
1977 - 1988
ሁለተኛው የውትድርና ዘመን እና እስልምናornament
በፓኪስታን ውስጥ የሃይማኖት ወግ አጥባቂነት እና የፖለቲካ ትርምስ አስርት ዓመታት
የፓኪስታን የቀድሞ ፕሬዝዳንት እና የጦር አዛዥ ጄኔራል ሙሐመድ ዚያ-ኡል-ሃቅ ምስል። ©Pakistan Army
1977 Jan 1 00:01 - 1988

በፓኪስታን ውስጥ የሃይማኖት ወግ አጥባቂነት እና የፖለቲካ ትርምስ አስርት ዓመታት

Pakistan
እ.ኤ.አ. ከ1977 እስከ 1988 ፓኪስታን በጄኔራል ዚያ-ኡል-ሀቅ የወታደራዊ አገዛዝ ጊዜ አሳልፋለች፣ ይህም በመንግስት የሚደገፍ የሃይማኖት ጥበቃ እና ስደት ነው።ዚያ እስላማዊ መንግስት ለመመስረት እና የሸሪዓ ህግን ለማስከበር፣ የተለያዩ የሸሪዓ ፍርድ ቤቶችን ለማቋቋም እና እስላማዊ የወንጀል ህጎችን ለማስተዋወቅ ቁርጠኛ ነበረች፣ ከባድ ቅጣትን ጨምሮ።ኢኮኖሚያዊ እስልምና የወለድ ክፍያዎችን በትርፍ-ኪሳራ መጋራት እና የዘካት ታክስ መጣልን የመሳሰሉ ለውጦችን ያጠቃልላል።የዚያ አገዛዝ የሶሻሊስት ተጽእኖዎች ሲታፈኑ እና የቴክኖክራሲው እድገት ታይቷል, ወታደራዊ መኮንኖች የሲቪል ሚናዎችን በመያዝ እና የካፒታሊዝም ፖሊሲዎች እንደገና እንዲታዩ ተደርጓል.በቡቱቶ የሚመራው የግራ ዘመም እንቅስቃሴ ጭካኔ የተሞላበት ጭቆና ገጥሞታል፣ በባሎቺስታን የመገንጠል ንቅናቄዎች ግን ተቋረጠ።ዚያ ለሃይማኖታዊ ፖሊሲዎቹ ድጋፍ በማግኘቱ በ1984 ህዝበ ውሳኔ አደረገ።የፓኪስታን የውጭ ግንኙነት ተቀይሯል፣ ከሶቪየት ኅብረት ጋር ያለው ግንኙነት እያሽቆለቆለ እና ከዩናይትድ ስቴትስ ጋር ያለው ግንኙነት በተለይም የሶቪየት ህብረት በአፍጋኒስታን ጣልቃ ከገባ በኋላ .ብዙ የአፍጋኒስታን ስደተኞችን በማስተዳደር እና የደህንነት ችግሮች እያጋጠሟት ሳለ ፓኪስታን ፀረ-ሶቪየት ኃይሎችን በመደገፍ ቁልፍ ተዋናይ ሆናለች።ከህንድ ጋር ያለው ውጥረት ተባብሷል፣ በሲያሸን ግላሲየር ላይ ግጭቶችን እና ወታደራዊ አቀማመጥን ጨምሮ።ዚያ ከህንድ ጋር ያለውን ውጥረት ለማርገብ የክሪኬት ዲፕሎማሲን ተጠቅማ የህንድ ወታደራዊ እርምጃን ለመግታት ቀስቃሽ መግለጫዎችን ሰጠች።በዩኤስ ግፊት ዚያ በ1985 የማርሻል ህግን አንስታ መሀመድ ካን ጁንጆ ጠቅላይ ሚንስትር አድርጎ ሾመች ፣ነገር ግን ከጊዜ በኋላ ውጥረቱ እየጨመረ በመምጣቱ አሰናበታቸው።እ.ኤ.አ. በ1988 ዚያ በከባድ የአውሮፕላን አደጋ ሞተች ፣ በፓኪስታን የጨመረው ሃይማኖታዊ ተፅእኖ እና የባህል ለውጥ ትቶ ፣ ከመሬት በታች የሮክ ሙዚቃ እየጨመረ ወግ አጥባቂ ህጎች።
1988 - 1999
ሦስተኛው የዲሞክራሲ ዘመንornament
በፓኪስታን ወደ ዲሞክራሲ ተመለስ
ቤናዚር ቡቱቶ በአሜሪካ በ1988. ቡቱቶ በ1988 የፓኪስታን የመጀመሪያዋ ሴት ጠቅላይ ሚኒስትር ሆነች። ©Gerald B. Johnson
1988 Jan 1 00:01

በፓኪስታን ወደ ዲሞክራሲ ተመለስ

Pakistan
እ.ኤ.አ. በ 1988 የፕሬዚዳንት ዚያ-ኡል-ሃቅ ሞት ተከትሎ በጠቅላላ ምርጫ በፓኪስታን ዲሞክራሲ እንደገና ተመሠረተ።እነዚህ ምርጫዎች የፓኪስታን ህዝቦች ፓርቲ (ፒ.ፒ.ፒ.ፒ) ወደ ስልጣን እንዲመለሱ አድርጓቸዋል፣ ቤናዚር ቡቱቶ የፓኪስታን የመጀመሪያዋ ሴት ጠቅላይ ሚኒስትር እና ሙስሊም በብዛት በሚኖርባት ሀገር የመጀመሪያዋ ሴት የመንግስት መሪ ሆናለች።ይህ ጊዜ እስከ 1999 ድረስ የዘለቀው፣ የመሀል ቀኝ ወግ አጥባቂዎች በናዋዝ ሸሪፍ እና በቤናዚር ቡቱቶ የሚመሩት የመሀል ግራኝ ሶሻሊስቶች ያሉት፣ በሁለት ፓርቲ ተፎካካሪ ስርዓት ተለይቶ ይታወቃል።ቡቱቶ በስልጣን ዘመኗ ፓኪስታንን በቀዝቃዛው ጦርነት የመጨረሻ ደረጃ አሳልፋለች፣ በኮምዩኒዝም የጋራ እምነት ምክንያት የምዕራባውያንን ደጋፊ ፖሊሲዎች አስጠብቃለች።መንግስቷ የሶቪየት ጦር ከአፍጋኒስታን ሲወጣ አይቷል።ሆኖም የፓኪስታን የአቶሚክ ቦምብ ፕሮጀክት መገኘቱ ከአሜሪካ ጋር ያለው ግንኙነት እንዲሻክር እና የኢኮኖሚ ማዕቀብ እንዲጣል አድርጓል።የቡቱ መንግስት በአፍጋኒስታንም ፈተናዎችን ገጥሞታል፣ ያልተሳካ ወታደራዊ ጣልቃገብነት የስለላ አገልግሎት ዳይሬክተሮችን ከስራ እንዲባረር አድርጓል።የሰባተኛው የአምስት አመት እቅድን ጨምሮ ኢኮኖሚውን ለማነቃቃት ጥረት ቢደረግም ፓኪስታን የመቀዛቀዝ ሁኔታ ገጥሟታል እና የቡቶ መንግስት በመጨረሻ በወግ አጥባቂው ፕሬዝዳንት ጉላም ኢስሃቅ ካን ውድቅ ተደረገ።
ናዋዝ ሻሪፍ ዘመን በፓኪስታን
ናዋዝ ሻሪፍ፣ 1998 ©Robert D. Ward
1990 Jan 1

ናዋዝ ሻሪፍ ዘመን በፓኪስታን

Pakistan
እ.ኤ.አ. በ 1990 በተካሄደው አጠቃላይ ምርጫ የቀኝ ክንፍ ወግ አጥባቂ ጥምረት በናዋዝ ሻሪፍ የሚመራው እስላማዊ ዲሞክራሲያዊ ህብረት (አይዲኤ) መንግስት ለመመስረት በቂ ድጋፍ አግኝቷል።ይህ የፓኪስታን የቀኝ ክንፍ ወግ አጥባቂ ጥምረት በዲሞክራሲያዊ ስርዓት ስልጣን ሲይዝ ለመጀመሪያ ጊዜ ነው።የሸሪፍ አስተዳደር የፕራይቬታይዜሽን ፖሊሲዎችን በመተግበር የሀገሪቱን ውድቀት መፍታት ላይ ትኩረት አድርጎ ነበር።በተጨማሪም፣ የእሱ መንግስት የፓኪስታንን የአቶሚክ ቦምብ ፕሮግራሞችን በሚመለከት ግልጽ ያልሆነ ፖሊሲ ኖሯል።ሸሪፍ በስልጣን ዘመናቸው በ1991 ፓኪስታንን በባህረ ሰላጤው ጦርነት ውስጥ ገብተው በ1992 ካራቺ ውስጥ በሊበራል ሃይሎች ላይ ወታደራዊ ዘመቻ ጀመሩ።ነገር ግን መንግስታቸው ተቋማዊ ፈተናዎች ነበሩበት፣በተለይ ከፕሬዝዳንት ጉላም ካን ጋር።ካን ከዚህ ቀደም በቤናዚር ቡቱቶ ላይ ያቀረቡትን ተመሳሳይ ክሶች በመጠቀም ሸሪፍን ለማሰናበት ሞክሯል።ሻሪፍ በመጀመሪያ ከስልጣን ተባረረ ነገር ግን የጠቅላይ ፍርድ ቤት ውሳኔን ተከትሎ ወደ ስልጣን ተመለሰ።በፖለቲካዊ አካሄድ፣ ሸሪፍ እና ቡቱቶ ፕሬዝዳንት ካንን ከስልጣን ለማንሳት ተባብረዋል።ይህም ሆኖ የሸሪፍ የስልጣን ጊዜ አጭር ነበር፣ ምክንያቱም በመጨረሻ በወታደራዊ አመራር ግፊት ከስልጣን ለመልቀቅ ተገደዋል።
የቤናዚር ቡቶ ሁለተኛ ጊዜ
እ.ኤ.አ. በ 1993 በቆጵሮስ የእስልምና ትብብር ድርጅት ስብሰባ ። ©Lutfar Rahman Binu
1993 Jan 1

የቤናዚር ቡቶ ሁለተኛ ጊዜ

Pakistan
እ.ኤ.አ. በ 1993 በተካሄደው አጠቃላይ ምርጫ የቤናዚር ቡቱቶ ፓርቲ ብዙሃነትን በማረጋገጥ መንግስት መስርታ ፕሬዝዳንት እንድትመርጥ አድርጓታል።አራቱንም የሰራተኞች አለቆች ሾመች - ማንሱሩል ሃክ (ባህር ሃይል)፣ አባስ ካታክ (አየር ሃይል)፣ አብዱልዋሂድ (ሰራዊት) እና ፋሩቅ ፌሮዜ ካን (የጋራ አለቆች)።ቡቱቶ ለፖለቲካዊ መረጋጋት የሰጠችው ፅኑ አቀራረብ እና የንግግሯ አራማጅ ንግግሮች በተቃዋሚዎች ዘንድ “የብረት እመቤት” የሚል ቅጽል ስም አስገኝቷታል።በስምንተኛው የአምስት አመት እቅድ ውስጥ ማህበራዊ ዴሞክራሲን እና ሀገራዊ ኩራትን ፣ ቀጣይ ኢኮኖሚያዊ ብሄራዊነትን እና ማዕከላዊነትን ደግፋለች ።የውጭ ፖሊሲዋ ከኢራን ፣ ከአሜሪካ ፣ ከአውሮፓ ህብረት እና ከሶሻሊስት መንግስታት ጋር ያለውን ግንኙነት ሚዛናዊ ለማድረግ ሞክሯል።በቡቱቶ የስልጣን ዘመን፣ የፓኪስታን የስለላ ድርጅት፣ ኢንተር-ሰርቪስ ኢንተለጀንስ (ISI) በአለም አቀፍ ደረጃ የሙስሊም እንቅስቃሴዎችን በመደገፍ ንቁ ተሳትፎ አድርጓል።ይህ የቦስኒያ ሙስሊሞችን ለመርዳት የተባበሩት መንግስታት የጦር መሳሪያ ማዕቀብን መቃወም፣ [22] በዢንጂያንግ፣ በፊሊፒንስ እና በመካከለኛው እስያ ተሳትፎ [23] እና በአፍጋኒስታን የታሊባን መንግስት እውቅና መስጠትን ያካትታል።ቡቱቶ በህንድ ላይ የኒውክሌር መርሃ ግብሯን እና የላቀ የፓኪስታን የኒውክሌር እና ሚሳይል አቅምን በተመለከተ፣ ከአየር ነጻ የሆነ የማስፈንጠሪያ ቴክኖሎጂን ከፈረንሳይ ማግኘትን ጨምሮ ጫና አድርጋለች።በባህል የቡቶ ፖሊሲዎች በሮክ እና ፖፕ ሙዚቃ ኢንዱስትሪዎች ውስጥ እድገትን በማነሳሳት የፊልም ኢንደስትሪውን በአዲስ ተሰጥኦ አነቃቃው።የሀገር ውስጥ ቴሌቪዥንን፣ ድራማዎችን፣ ፊልሞችን እና ሙዚቃን ስታስተዋውቅ የህንድ ሚዲያን በፓኪስታን አገደች።ቡቱቶ እና ሻሪፍ ለሳይንስ ትምህርት እና ለምርምር ከፍተኛ የሆነ የፌደራል ድጋፍ ሰጡ።ሆኖም የወንድሟ ሙርታዛ ቡቱቶ አወዛጋቢውን ሞት ተከትሎ የቡቱ ተወዳጅነት ቀንሷል ፣በእሷ ተሳትፎ ጥርጣሬ ነበር ፣ምንም እንኳን ባይረጋገጥም።እ.ኤ.አ. በ1996፣ ሙርታዛ ከሞቱ ከሰባት ሳምንታት በኋላ የቡቶ መንግስት በሾመችው ፕሬዝዳንት ከስራ ተባረረ፣ ይህም በከፊል ከሙርታዛ ቡቱቶ ሞት ጋር በተገናኘ ክስ ነው።
የፓኪስታን የኑክሌር ዘመን
ናዋዝ በዋሽንግተን ዲሲ፣ ከዊልያም ኤስ. ኮኸን ጋር በ1998 ዓ.ም. ©R. D. Ward
1997 Jan 1

የፓኪስታን የኑክሌር ዘመን

Pakistan
በ1997ቱ ምርጫ ወግ አጥባቂው ፓርቲ ከፍተኛ አብላጫ ድምጽ በማግኘቱ ህገ መንግስቱን ለማሻሻል እና የጠቅላይ ሚኒስትሩን የስልጣን ሚዛን ለመቀነስ አስችሏል።ናዋዝ ሻሪፍ እንደ ፕሬዝዳንት ፋሩክ ሌጋሪ፣ የሰራተኞች የጋራ ኮሚቴ ሰብሳቢ ጄነራል ጀሀንጊር ካራማት፣ የባህር ሃይል ስታፍ ዋና አዛዥ አድሚራል ፋሲህ ቦካሪ እና ዋና ዳኛ ሳጃድ አሊ ሻህ ካሉ ቁልፍ ሰዎች ተቋማዊ ፈተናዎችን ገጥሟቸዋል።ሻሪፍ እነዚህን ተግዳሮቶች በተሳካ ሁኔታ በመቋቋም አራቱም ስራቸውን ለቀው የወጡ ሲሆን ዋና ዳኛ ሻህ የጠቅላይ ፍርድ ቤት በሻሪፍ ደጋፊዎች ከተወረሩ በኋላ ስልጣን ለቀቁ።በ1998 የህንድ የኒውክሌር ሙከራዎችን (ኦፕሬሽን ሻኪቲ) ተከትሎ ከህንድ ጋር ያለው ውጥረት ተባብሷል።በምላሹ ሸሪፍ የካቢኔ የመከላከያ ኮሚቴ ስብሰባ ጠራ እና በመቀጠል ፓኪስታን በቻጋይ ሂልስ የራሷን የኒውክሌር ሙከራ እንድታደርግ አዘዘ።ይህ ድርጊት፣ በአለም አቀፍ ደረጃ የተወገዘ ቢሆንም፣ በሀገር ውስጥ ታዋቂ እና በህንድ ድንበር አካባቢ ወታደራዊ ዝግጁነት ከፍ ያለ ነበር።የኒውክሌር ሙከራዎችን ተከትሎ ሻሪፍ ለአለም አቀፍ ትችት የሰጡት ጠንካራ ምላሽ ህንድን በኒውክሌር መስፋፋት ማውገዝ እና ዩናይትድ ስቴትስበጃፓን የኒውክሌር ጦር መሳሪያን በታሪካዊ መጠቀሟን መተቸትን ያጠቃልላል።አለም በ[ህንድ] ላይ ጫና ከማድረግ ይልቅ... አጥፊውን መንገድ እንዳትወስድ... በ[ፓኪስታን] ላይ ያለ ምንም ጥፋት ሁሉንም አይነት ማዕቀቦች ጣለባት...!ጃፓን የራሷ የሆነ የኒውክሌር አቅም ቢኖራት...[ከተሞቹ]...ሂሮሺማ እና ናጋሳኪ በ... ዩናይትድ ስቴትስ የአቶሚክ ውድመት ባልደረሰባቸው ነበር።በእርሳቸው መሪነት ፓኪስታን ሰባተኛው የኒውክሌር ጦር መሳሪያ የታወጀ ሀገር እና በሙስሊሙ አለም የመጀመሪያዋ ሆናለች።ከኒውክሌር ልማት በተጨማሪ የሸሪፍ መንግስት የፓኪስታን የአካባቢ ጥበቃ ኤጀንሲን በማቋቋም የአካባቢ ጥበቃ ፖሊሲዎችን ተግባራዊ አድርጓል።የቡቱቶ የባህል ፖሊሲዎችን በማስቀጠል ሸሪፍ የሕንድ ሚዲያን የተወሰነ መዳረሻ ፈቅዷል፣ ይህም የሚዲያ ፖሊሲ ትንሽ ለውጥ አሳይቷል።
1999 - 2008
ሦስተኛው የውትድርና ዘመንornament
ሙሻራፍ ዘመን በፓኪስታን
የዩኤስ ፕሬዝዳንት ጆርጅ ቡሽ እና ሙሻራፍ በመስቀል አዳራሽ ለመገናኛ ብዙሃን ንግግር አድርገዋል። ©Susan Sterner
1999 Jan 1 00:01 - 2007

ሙሻራፍ ዘመን በፓኪስታን

Pakistan
እ.ኤ.አ. ከ1999 እስከ 2007 የፔርቬዝ ሙሻራፍ ፕሬዝደንትነት የሊበራል ኃይሎች በፓኪስታን ጉልህ ስልጣን ሲይዙ ለመጀመሪያ ጊዜ ነው።የሲቲባንክ ሥራ አስፈፃሚ ሻውካት አዚዝ ኢኮኖሚውን በመቆጣጠር ለኢኮኖሚ ነፃነት፣ ወደ ፕራይቬታይዜሽን እና የሚዲያ ነፃነት ተነሳሽነት ተጀመረ።የሙሻራፍ መንግስት ወግ አጥባቂዎችን እና ግራ ዘመዶችን ወደ ጎን በመተው ከሊበራል ፓርቲዎች ለመጡ የፖለቲካ ሰራተኞች ምህረት ሰጠ።ሙሻራፍ የሕንድ ባህላዊ ተጽእኖን ለመመከት በማለም የግል ሚዲያን በከፍተኛ ሁኔታ አስፋፍቷል።ጠቅላይ ፍርድ ቤቱ በጥቅምት 2002 ጠቅላላ ምርጫ እንዲካሄድ አዘዘ እና ሙሻራፍ በ2001 የአሜሪካን አፍጋኒስታን ወረራ ደግፏል።በህንድ በካሽሚር ላይ የተፈጠረው ውጥረት በ2002 ወታደራዊ ግጭት አስከትሏል።አጨቃጫቂ ነው የተባለው የሙሻራፍ እ.ኤ.አ.እ.ኤ.አ. በ 2002 በተካሄደው አጠቃላይ ምርጫ ሊበራል እና ማእከላዊ አብላጫ ድምጽ በማሸነፍ በሙሻራፍ ድጋፍ መንግስት መሰረተ።የፓኪስታን ሕገ መንግሥት 17ኛው ማሻሻያ የሙሻራፍን ድርጊት እንደገና ሕጋዊ አድርጎ የፕሬዚዳንትነቱን ጊዜ አራዘመ።ሻውካት አዚዝ በ 2004 ጠቅላይ ሚኒስትር ሆነ በኢኮኖሚ እድገት ላይ በማተኮር ነገር ግን የማህበራዊ ማሻሻያዎችን ተቃውሞ ገጥሞታል.ሙሻራፍ እና አዚዝ ከአልቃይዳ ጋር በተገናኘ ከበርካታ የግድያ ሙከራዎች ተርፈዋል።በአለም አቀፍ ደረጃ የኒውክሌር መስፋፋት ውንጀላ ተአማኒነታቸውን አጉድፏል።የቤት ውስጥ ተግዳሮቶች በጎሳ አካባቢዎች ግጭቶችን እና በ2006 ከታሊባን ጋር የተደረገ ስምምነት፣ ምንም እንኳን ኑፋቄዎች ቢቀጥሉም።
የካርጊል ጦርነት
የሕንድ ወታደሮች በካርጊል ጦርነት ወቅት ጦርነት ካሸነፉ በኋላ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1999 May 3 - Jul 26

የካርጊል ጦርነት

Kargil District
በግንቦት እና በጁላይ 1999 መካከል የተካሄደው የካርጊል ጦርነት በህንድ እና በፓኪስታን መካከል በካርጂል አውራጃ በጃሙ እና ካሽሚር እና በኮንትሮል መስመር (ሎሲ) መካከል ከፍተኛ ግጭት ነበር ፣ በአወዛጋቢው የካሽሚር ክልል ውስጥ።በህንድ ውስጥ ይህ ግጭት ኦፕሬሽን ቪጃይ በመባል ይታወቅ የነበረ ሲሆን የሕንድ አየር ኃይል ከሠራዊቱ ጋር በጋራ የጀመረው ኦፕሬሽን ሴፍድ ሳጋር ተብሎ ይጠራ ነበር።ጦርነቱ የጀመረው የካሽሚር ታጣቂዎች በመምሰል የፓኪስታን ወታደሮች በሎሲ ህንድ በኩል ወደ ስልታዊ ቦታዎች ዘልቀው በመግባት ነው።መጀመሪያ ላይ ፓኪስታን ግጭቱን በካሽሚር አማፂዎች ሰበብ አድርጋ ነበር፣ነገር ግን በጄኔራል አሽራፍ ራሺድ የሚመራ የፓኪስታን ፓራሚሊሪ ሃይሎች ተሳትፎ እና የፓኪስታን አመራር ማስረጃዎች እና በኋላ ላይ የሰጡት ማረጋገጫዎች አረጋግጠዋል።የህንድ ጦር በአየር ሃይል የተደገፈ፣ በሎሲ በኩል ያሉትን አብዛኛዎቹን ቦታዎች ያዘ።የአለም አቀፍ ዲፕሎማሲያዊ ጫና ውሎ አድሮ የፓኪስታን ጦር ከቀሪዎቹ የህንድ ቦታዎች እንዲወጣ አድርጓል።የካርጊል ጦርነት በተራራማ መሬት ላይ ከፍተኛ ከፍታ ያለው ጦርነት ከፍተኛ የሆነ የሎጂስቲክስ ፈተናዎችን እያቀረበ እንደ የቅርብ ጊዜ ምሳሌ ሆኖ የሚታወቅ ነው።በ1974 የህንድ የመጀመሪያ የኒውክሌር ሙከራ እና በ1998 ለመጀመሪያ ጊዜ የታወቀው የፓኪስታን ሙከራ በህንድ ከሁለተኛ ተከታታይ ሙከራዎች በኋላ በኒውክሌር የታጠቁ መንግስታት መካከል ከተለመዱት ጥቂት የተለመዱ ጦርነቶች አንዱ ሆኖ ጎልቶ ይታያል።
1999 የፓኪስታን መፈንቅለ መንግስት
ፐርቬዝ ሙሻራፍ በወታደራዊ ዩኒፎርም ©Anonymous
1999 Oct 12 17:00

1999 የፓኪስታን መፈንቅለ መንግስት

Prime Minister's Secretariat,
እ.ኤ.አ. በ 1999 ፓኪስታን በጄኔራል ፔርቬዝ ሙሻራፍ እና በጋራ ስታፍ ዋና መሥሪያ ቤት ወታደራዊ ስታፍ ያለ ደም የተፈፀመ ወታደራዊ መፈንቅለ መንግስት አጋጠማት።እ.ኤ.አ ኦክቶበር 12፣ ከጠቅላይ ሚኒስትር ናዋዝ ሻሪፍ ሲቪል መንግስት ተቆጣጠሩ።ከሁለት ቀናት በኋላ ሙሻራፍ እንደ ዋና ስራ አስፈፃሚ የፓኪስታንን ህገ መንግስት አወዛጋቢ በሆነ መልኩ አገደ።መፈንቅለ መንግስቱ የተካሄደው በሻሪፍ አስተዳደር እና በወታደሩ መካከል በተለይም በጄኔራል ሙሻራፍ መካከል ያለውን አለመግባባት በማባባስ ነው።ሸሪፍ ሙሻራፍን በሌተና ጄኔራል ዚያውዲን ቡት የጦር ሰራዊት አዛዥ አድርጎ ለመተካት ያደረገው ሙከራ ከከፍተኛ ወታደራዊ ባለስልጣናት ተቃውሞ ገጥሞት ቡት እንዲታሰር አድርጓል።የመፈንቅለ መንግሥቱ ግድያ ፈጣን ነበር።በ17 ሰአታት ውስጥ ወታደራዊ አዛዦች ቁልፍ የመንግስት ተቋማትን በቁጥጥር ስር በማዋል ሸሪፍን እና አስተዳደሩን ወንድሙን ጨምሮ በቁም እስር ላይ ውለዋል።ወታደሮቹ ወሳኝ የመገናኛ አውታሮችንም ተቆጣጠሩ።በዋና ዳኛ ኢርሻድ ሀሰን ካን የሚመራው የፓኪስታን ጠቅላይ ፍርድ ቤት የማርሻል ህግን “በአስፈላጊነት አስተምህሮ” አጽድቆታል፣ ነገር ግን የቆይታ ጊዜውን ለሦስት ዓመታት ወስኗል።ሸሪፍ ሙሻራፍን በጫነ አይሮፕላን ላይ ተሳፍሮ ህይወትን አደጋ ላይ ጥሏል በሚል ክስ ቀርቦ ተፈርዶበታል ይህ ውሳኔ ውዝግብ አስነስቷል።እ.ኤ.አ. በታህሳስ 2000 ሙሻራፍ ሻሪፍን ሳይጠበቅ ይቅርታ ለቀቁለት ከዚያም ወደ ሳዑዲ አረቢያ በረረ።እ.ኤ.አ. በ 2001 ሙሻራፍ ፕሬዝዳንት ራፊቅ ታራርን ከስልጣን እንዲለቁ ካስገደዱ በኋላ ፕሬዝዳንት ሆነዋል ።በአፕሪል 2002 የተካሄደው ብሄራዊ ህዝበ ውሳኔ በብዙዎች የተጭበረበረ ነው ተብሎ የተተቸ የሙሻራፍን የስልጣን ዘመን አራዘመ።እ.ኤ.አ. በ 2002 የተካሄደው አጠቃላይ ምርጫ ወደ ዲሞክራሲ የተመለሰ ሲሆን የሙሻራፍ ፒኤምኤል(Q) አናሳ መንግስት መሰረተ።
2008
አራተኛው የዲሞክራሲ ዘመንornament
የ2008 የምርጫ ዙር በፓኪስታን
ዩሱፍ ራዛ ጊላኒ ©World Economic Forum
2008 Feb 18

የ2008 የምርጫ ዙር በፓኪስታን

Pakistan
እ.ኤ.አ. በ 2007 ናዋዝ ሻሪፍ ከስደት ለመመለስ ሞክሮ ነበር ፣ ግን ታግዶ ነበር።ቤናዚር ቡቱቶ ለ 2008 ምርጫ በመዘጋጀት ከስምንት አመታት የስደት ጉዞ ተመለሰ፣ ነገር ግን በአደገኛ የአጥፍቶ ጠፊ ጥቃት ኢላማ ሆነ።በህዳር 2007 የሙሻራፍ የጠቅላይ ፍርድ ቤት ዳኞችን ማባረር እና የግል ሚዲያዎችን ማገድን ጨምሮ ያወጀው የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ሰፊ ተቃውሞ አስከትሏል።ሸሪፍ በህዳር 2007 ወደ ፓኪስታን ተመለሰ፣ ደጋፊዎቹም ታስረዋል።ሻሪፍ እና ቡቱቶ ለመጪው ምርጫ እጩዎችን አቅርበዋል።ቡቱቶ የተገደለችው በታህሳስ ወር 2007 ሲሆን ይህም ወደ ውዝግብ እና የአሟሟት ትክክለኛ መንስኤ ምርመራ አድርጓል።በመጀመሪያ ጥር 8 ቀን 2008 ምርጫው በቡቱቶ መገደል ምክንያት ተራዘመ።እ.ኤ.አ. በ 2008 በፓኪስታን የተካሄደው አጠቃላይ ምርጫ ትልቅ የፖለቲካ ለውጥ ያሳየ ሲሆን በግራ ዘመሙ የፓኪስታን ህዝቦች ፓርቲ (PPP) እና ወግ አጥባቂው የፓኪስታን ሙስሊም ሊግ (PML) አብላጫውን መቀመጫ አግኝተዋል።ይህ ምርጫ በሙሻራፍ የስልጣን ዘመን ጎልቶ ይታይ የነበረውን የሊበራል ህብረት የበላይነት በውጤታማነት አብቅቷል።ዩሱፍ ራዛ ጊላኒ ፒፒፒን በመወከል ጠቅላይ ሚኒስትር በመሆን የፖሊሲ ውዝግቦችን ለማሸነፍ እና ፕሬዚደንት ፔርቬዝ ሙሻራፍን ለመክሰስ እንቅስቃሴ መምራት ጀመሩ።በጊላኒ የሚመራው ጥምር መንግስት ሙሻራፍን የፓኪስታንን አንድነት በማፍረስ፣ ህገ መንግስቱን በመጣስ እና ለኢኮኖሚያዊ እጦት አስተዋጽኦ አድርጓል ሲል ከሰዋል።እነዚህ ጥረቶች ሙሻራፍ እ.ኤ.አ. ነሐሴ 18 ቀን 2008 ስልጣን በመልቀቅ ለህዝቡ በቴሌቭዥን ባደረጉት ንግግር እና በዚህም የዘጠኝ አመታት የስልጣን ዘመናቸውን አብቅተዋል።
ፓኪስታን በጊላኒ ስር
የፓኪስታን ጠቅላይ ሚኒስትር ዩሳፍ ራዛ ጊላኒ በዱሻንቤ ታጂኪስታን የስራ ስብሰባ ላይ ©Anonymous
2008 Mar 25 - 2012 Jun 19

ፓኪስታን በጊላኒ ስር

Pakistan
ጠቅላይ ሚኒስትር ዮሳፍ ራዛ ጊላኒ ከፓኪስታን አራቱም ግዛቶች የተውጣጡ ፓርቲዎችን በመወከል ጥምር መንግስትን መርተዋል።በእርሳቸው የስልጣን ዘመን፣ ጉልህ የፖለቲካ ማሻሻያዎች የፓኪስታንን የአስተዳደር መዋቅር ከፊል ፕሬዝዳንታዊ ስርዓት ወደ ፓርላማ ዲሞክራሲ ቀየሩት።የፓኪስታን ሕገ መንግሥት 18ኛው ማሻሻያ ፕሬዚዳንቱን ወደ ሥነ ሥርዓት ሚና የወሰደው እና የጠቅላይ ሚኒስትሩን ሥልጣናት በከፍተኛ ደረጃ ያሳደገው ይህ ለውጥ ተጠናክሯል።የጊላኒ መንግስት ለህዝብ ግፊት ምላሽ በመስጠት እና ከዩናይትድ ስቴትስ ጋር በመተባበር በፓኪስታን ሰሜናዊ ምዕራብ በ 2009 እና 2011 መካከል በታሊባን ሀይሎች ላይ ወታደራዊ ዘመቻዎችን ከፍቷል ። እነዚህ ጥረቶች በክልሉ ውስጥ የታሊባን እንቅስቃሴዎችን በማቆም ረገድ የተሳካላቸው ነበሩ ፣ ምንም እንኳን የአሸባሪዎች ጥቃቶች በሌሎች ቦታዎች ቢቀጥሉም ሀገር ።ይህ በንዲህ እንዳለ የፓኪስታን የሚዲያ ገጽታ የበለጠ ነፃ ወጣ፣ የፓኪስታን ሙዚቃ፣ ጥበብ እና የባህል እንቅስቃሴዎች በተለይም የህንድ ሚዲያ ቻናሎችን ከታገደ በኋላ።እ.ኤ.አ. በ 2010 እና 2011 የፓኪስታን እና የአሜሪካ ግንኙነት በላሆር ውስጥ የሲአይኤ ተቋራጭ ሁለት ሲቪሎችን መግደሉን እና በፓኪስታን ወታደራዊ አካዳሚ አቅራቢያ በሚገኘው በአቦታባድ ኦሳማ ቢንላደንን የገደለውን የዩኤስ ኦፕሬሽን ጨምሮ ክስተቶችን ተከትሎ ተባብሷል ።እነዚህ ክስተቶች ዩናይትድ ስቴትስ በፓኪስታን ላይ ከፍተኛ ትችት አስከትሎ ጊላኒ የውጭ ፖሊሲን እንዲገመግም አነሳስቶታል።እ.ኤ.አ. በ 2011 ለኔቶ የድንበር ግጭት ምላሽ የጊላኒ አስተዳደር ዋና ዋና የኔቶ አቅርቦት መስመሮችን በመዝጋቱ ከኔቶ ሀገራት ጋር ያለው ግንኙነት እንዲሻክር አድርጓል።እ.ኤ.አ. በ2012 የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ሂና ካር በሚስጥር ጉብኝት ካደረጉ በኋላ ፓኪስታን ከሩሲያ ጋር ያላት ግንኙነት መሻሻል አሳይቷል።ሆኖም ለጊላኒ የቤት ውስጥ ፈተናዎች ቀጥለዋል።የሙስና ውንጀላዎችን ለማጣራት የጠቅላይ ፍርድ ቤት ትዕዛዝን ባለማክበር የህግ ጉዳዮች አጋጥመውታል።በዚህም መሰረት ፍርድ ቤትን በመድፈር ወንጀል ተከሶ ከስልጣን የተባረረ ሲሆን እ.ኤ.አ.
ከሸሪፍ እስከ ካን
አባሲ ከካቢኔው አባላት እና ከጦር ኃይሎች ዋና አዛዥ ካማር ጃቬድ ባጅዋ ጋር ©U.S. Department of State
2013 Jan 1 - 2018

ከሸሪፍ እስከ ካን

Pakistan
በታሪኳ ለመጀመሪያ ጊዜ ፓኪስታን ፓርላማዋ ሙሉ የስራ ጊዜ ሲያጠናቅቅ በሜይ 11 ቀን 2013 ወደሚደረገው አጠቃላይ ምርጫ አመራ። እነዚህ ምርጫዎች የሀገሪቱን የፖለቲካ ምህዳር በከፍተኛ ሁኔታ ለውጠዋል፣ ወግ አጥባቂው የፓኪስታን ሙስሊም ሊግ (N) የቅርብ የበላይነትን በማረጋገጡ .እ.ኤ.አ.ነገር ግን እ.ኤ.አ. በ2017 የፓናማ ወረቀቶች ጉዳይ ናዋዝ ሻሪፍን በጠቅላይ ፍርድ ቤት ውድቅ አደረገው፣ በዚህም ምክንያት ሻሂድ ካካን አባሲ የጠቅላይ ሚኒስትርነቱን ቦታ እስከ 2018 አጋማሽ ድረስ የተረከበ ሲሆን የፒኤምኤል ኤን መንግስት የፓርላማ ስልጣኑን ካጠናቀቀ በኋላ ፈርሷል።እ.ኤ.አ. የ2018 አጠቃላይ ምርጫ በፓኪስታን የፖለቲካ ታሪክ ውስጥ ሌላ ወሳኝ ጊዜ ነበር፣ ይህም የፓኪስታንን ተህሪክ-ኢ-ኢንሳፍ (PTI)ን ለመጀመሪያ ጊዜ ወደ ስልጣን አመጣ።ኢምራን ካን ጠቅላይ ሚኒስትር ሆነው ተመረጡ፣ የቅርብ አጋራቸው አሪፍ አልቪ የፕሬዚዳንትነቱን ቦታ ተረከቡ።እ.ኤ.አ. በ 2018 ሌላ ጉልህ እድገት በፌዴራል የሚተዳደር የጎሳ አከባቢዎች ከአጎራባች የከይበር ፓክቱንክዋ ግዛት ጋር አንድ ትልቅ አስተዳደራዊ እና ፖለቲካዊ ለውጥን ይወክላል።
የኢምራን ካን አስተዳደር
ኢምራን ካን በለንደን በሚገኘው ቻተም ሃውስ ሲናገር። ©Chatham House
2018 Jan 1 - 2022

የኢምራን ካን አስተዳደር

Pakistan
ኢምራን ካን 176 ድምጽ ካገኘ በኋላ እ.ኤ.አ. ኦገስት 18 ቀን 2018 የፓኪስታን 22ኛው ጠቅላይ ሚኒስትር ሆኑ ቁልፍ በሆኑ የመንግስት የስራ ቦታዎች ላይ ጉልህ ለውጦችን ይቆጣጠሩ።የካቢኔ ምርጫው በሙሻራፍ ዘመን የነበሩ ብዙ የቀድሞ ሚኒስትሮችን ያካተተ ሲሆን የተወሰኑት ከግራ ክንፍ ህዝባዊ ፓርቲ የከዱ ናቸው።በአለም አቀፍ ደረጃ ካንከቻይና ጋር ያለውን ግንኙነት በማስቀደም በተለይም ከሳዑዲ አረቢያ እና ኢራን ጋር በሚደረገው የውጭ ግንኙነት ላይ ሚዛናዊ ሚዛን ጠብቋል።ከኦሳማ ቢንላደን እና ከሴቶች አለባበስ ጋር በተያያዙ ጉዳዮች ላይ በሰጡት አስተያየት ትችት ገጥሞታል።ከኤኮኖሚ ፖሊሲ አንፃር፣የካን መንግስት የክፍያውን ሚዛን እና የዕዳ ቀውስ ለመፍታት የአይኤምኤፍ ዕርዳታ ጠይቋል፣ይህም ወደ ቁጠባ እርምጃዎች እና የታክስ ገቢ መጨመር እና የገቢ ታሪፍ ላይ ትኩረት አድርጓል።እነዚህ እርምጃዎች ከከፍተኛ የገንዘብ ዝውውር ጋር የፓኪስታንን የፊስካል አቋም አሻሽለዋል።የካን አስተዳደር የፓኪስታን የንግድ ስራ ደረጃን በማሻሻል ረገድ ጉልህ እድገት አሳይቷል እና የቻይና-ፓኪስታን የነፃ ንግድ ስምምነትን እንደገና ድርድር አድርጓል።በጸጥታና በሽብርተኝነት፣ መንግሥት እንደ ጀማአት-ኡድ-ዳዋ ያሉ ድርጅቶችን በማገድ ጽንፈኝነትን እና ሁከትን በመቅረፍ ላይ አተኩሯል።ስሱ በሆኑ ጉዳዮች ላይ የካን አስተያየቶች አንዳንድ ጊዜ የሀገር ውስጥ እና የአለም አቀፍ ትችቶችን አስከትለዋል።በማህበራዊ ደረጃ፣ መንግስት የአናሳ ብሔረሰቦችን ሃይማኖታዊ ስፍራዎች ለማደስ ጥረት አድርጓል እና በትምህርት እና በጤና አጠባበቅ ላይ ማሻሻያዎችን አድርጓል።የካን አስተዳደር የፓኪስታንን ማህበራዊ ሴፍቲኔት እና የበጎ አድራጎት ስርዓት አስፋፍቷል፣ ምንም እንኳን አንዳንድ የካን በማህበራዊ ጉዳዮች ላይ የሰጣቸው አስተያየቶች አከራካሪ ነበሩ።በአካባቢ ጥበቃ ላይ ትኩረት የተደረገው የታዳሽ ሃይል ምርትን በማሳደግ እና የወደፊቱን የድንጋይ ከሰል ሃይል ፕሮጀክቶችን በማስቆም ላይ ነበር።እንደ ፕላንት ፎር ፓኪስታን ፕሮጄክት ያሉ መጠነ ሰፊ የዛፍ ተከላ እና ብሔራዊ ፓርኮችን በማስፋፋት ላይ ያነጣጠረ ነው።በአስተዳደር እና በፀረ-ሙስና ውስጥ የካን መንግስት የተዳከመውን የህዝብ ሴክተር በማሻሻል ላይ ሰርቷል እና የፀረ-ሙስና ዘመቻ ከፍቶ ከፍተኛ መጠን ያለው ገንዘብ ያስገኛል ነገር ግን የፖለቲካ ተቃዋሚዎችን ኢላማ አድርጓል በሚል ትችት ገጥሞታል።
ሸህባዝ ሻሪፍ አስተዳደር
ሸህባዝ ከታላቅ ወንድሙ ናዋዝ ሸሪፍ ጋር ©Anonymous
2022 Apr 10

ሸህባዝ ሻሪፍ አስተዳደር

Pakistan
እ.ኤ.አ. በኤፕሪል 2022 ፓኪስታን ጉልህ የፖለቲካ ለውጦች አጋጥሟታል።በሕገ መንግሥታዊ ቀውስ ውስጥ የመተማመኛ ድምፅ መሰጠቱን ተከትሎ ተቃዋሚ ፓርቲዎች ሻሪፍን ለጠቅላይ ሚኒስትርነት እጩ አድርገው በማቅረባቸው የወቅቱ ጠቅላይ ሚኒስትር ኢምራን ካን ከስልጣን እንዲወርዱ አድርጓል።ሻሪፍ እ.ኤ.አ. ሚያዝያ 11 ቀን 2022 ጠቅላይ ሚኒስትር ሆነው ተመርጠዋል እና በዚያው ቀን ቃለ መሃላ ፈጽመዋል።ፕሬዝዳንት አሪፍ አልቪ በህክምና እረፍት ላይ በነበሩበት ወቅት ቃለ መሃላውን የተፈፀመው በሴኔት ሊቀመንበር ሳዲቅ ሳንጅራኒ ነው።የፓኪስታን ዲሞክራሲያዊ ንቅናቄን የሚወክል የሸሪፍ መንግስት ከፓኪስታን ነፃነቷን ካገኘች በኋላ የከፋ የኢኮኖሚ ቀውስ አጋጥሞታል።የእሱ አስተዳደር ከዓለም አቀፉ የገንዘብ ድርጅት (አይኤምኤፍ) ጋር በተደረገ ስምምነት እና ከዩናይትድ ስቴትስ ጋር ያለውን ግንኙነት ለማሻሻል በማለም እፎይታ ጠየቀ።ይሁን እንጂ ለእነዚህ ጥረቶች የተሰጠው ምላሽ ውስን ነበር.ይህ በእንዲህ እንዳለ፣ የቻይና የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ኪን ጋንግ፣ ቻይና ለፓኪስታን ኢኮኖሚያዊ ድጋፍ ብታደርግም፣ የሸሪፍን የኢኮኖሚ ችግሮች እና ዓለም አቀፍ ግንኙነቶችን ለመምራት የነበራቸውን ውስብስብ እና ተግዳሮቶች በማንፀባረቅ የፓኪስታን ውስጣዊ አለመረጋጋት እንዳሳሰባቸው ገልጸዋል።እ.ኤ.አ. በ 2023 ካካር የፓኪስታን ተጠባባቂ ጠቅላይ ሚኒስትር እንድትሆን ተመረጠች ፣ ይህ ውሳኔ በሁለቱም ተሰናባች የተቃዋሚ መሪ እና ጠቅላይ ሚኒስትር ሼህባዝ ሻሪፍ ተስማምተዋል።ፕሬዝዳንት አሪፍ አልቪ ይህንን ሹመት አፅድቀው ካካርን የፓኪስታን 8ኛው ተጠባባቂ ጠቅላይ ሚኒስትር አድርገው ሾሙ።ቃለ መሃላ የፈፀመው ስነ ስርዓት ከፓኪስታን 76ኛው የነጻነት ቀን እ.ኤ.አ. ኦገስት 14፣ 2023 ጋር ተገጣጥሟል። በዚህ ልዩ ቀን ካካርም ከሴኔት ስልጣናቸው ለቀቁ እና የስራ መልቀቂያቸውን በሴኔት ሊቀመንበር ሳዲቅ ሳንጅራኒ ወዲያው ተቀበሉ።

Appendices



APPENDIX 1

Pakistan's Geographic Challenge 2023


Play button




APPENDIX 2

Pakistan is dying (and that is a global problem)


Play button

Characters



Pervez Musharraf

Pervez Musharraf

President of Pakistan

Imran Khan

Imran Khan

Prime Minister of Pakistan

Abdul Qadeer Khan

Abdul Qadeer Khan

Pakistani nuclear physicist

Muhammad Ali Jinnah

Muhammad Ali Jinnah

Founder of Pakistan

Abdul Sattar Edhi

Abdul Sattar Edhi

Pakistani Humanitarian

Dr Atta-ur-Rahman

Dr Atta-ur-Rahman

Pakistani organic chemist

Benazir Bhutto

Benazir Bhutto

Prime Minister of Pakistan

Malala Yousafzai

Malala Yousafzai

Pakistani female education activist

Mahbub ul Haq

Mahbub ul Haq

Pakistani economist

Zulfikar Ali Bhutto

Zulfikar Ali Bhutto

President of Pakistan

Liaquat Ali Khan

Liaquat Ali Khan

First prime minister of Pakistan

Muhammad Zia-ul-Haq

Muhammad Zia-ul-Haq

President of Pakistan

Footnotes



  1. Ahmed, Ishtiaq. "The Punjab Bloodied, Partitioned and Cleansed". Archived from the original on 9 August 2017. Retrieved 10 August 2017.
  2. Nisid Hajari (2015). Midnight's Furies: The Deadly Legacy of India's Partition. Houghton Mifflin Harcourt. pp. 139–. ISBN 978-0547669212. Archived from the original on 16 January 2023. Retrieved 6 April 2018.
  3. Talbot, Ian (2009). "Partition of India: The Human Dimension". Cultural and Social History. 6 (4): 403–410. doi:10.2752/147800409X466254. S2CID 147110854."
  4. Daiya, Kavita (2011). Violent Belongings: Partition, Gender, and National Culture in Postcolonial India. Temple University Press. p. 75. ISBN 978-1-59213-744-2.
  5. Hussain, Rizwan. Pakistan. Archived from the original on 29 March 2016. Retrieved 23 March 2017.
  6. Khalidi, Omar (1 January 1998). "From Torrent to Trickle: Indian Muslim Migration to Pakistan, 1947—97". Islamic Studies. 37 (3): 339–352. JSTOR 20837002.
  7. Chaudry, Aminullah (2011). Political administrators : the story of the Civil Service of Pakistan. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199061716.
  8. Aparna Pande (2011). Explaining Pakistan's Foreign Policy: Escaping India. Taylor & Francis. pp. 16–17. ISBN 978-1136818943. Archived from the original on 16 January 2023. Retrieved 6 April 2018.
  9. "Government of Prime Minister Liaquat Ali Khan". Story of Pakistan press (1947 Government). June 2003. Archived from the original on 7 April 2013. Retrieved 17 April 2013.
  10. Blood, Peter R. (1995). Pakistan: a country study. Washington, D.C.: Federal Research Division, Library of Congress. pp. 130–131. ISBN 978-0844408347. Pakistan: A Country Study."
  11. Rizvi, Hasan Askari (1974). The military and politics in Pakistan. Lahore: Progressive Publishers.
  12. "One Unit Program". One Unit. June 2003. Archived from the original on 11 April 2013. Retrieved 17 April 2013.
  13. Hamid Hussain. "Tale of a love affair that never was: United States-Pakistan Defence Relations". Hamid Hussain, Defence Journal of Pakistan.
  14. Salahuddin Ahmed (2004). Bangladesh: past and present. APH Publishing. pp. 151–153. ISBN 978-81-7648-469-5.
  15. Dr. Hasan-Askari Rizvi. "Op-ed: Significance of October 27". Daily Times. Archived from the original on 2014-10-19. Retrieved 2018-04-15.
  16. "Martial under Ayub Khan". Martial Law and Ayub Khan. 1 January 2003. Archived from the original on 5 April 2013. Retrieved 18 April 2013.
  17. Mahmood, Shaukat (1966). The second Republic of Pakistan; an analytical and comparative evaluation of the Constitution of the Islamic Republic of Pakistan. Lahore: Ilmi Kitab Khana.
  18. "Ayub Khan Became President". Ayub Presidency. June 2003. Archived from the original on 5 April 2013. Retrieved 18 April 2013.
  19. Indus Water Treaty. "Indus Water Treaty". Indus Water Treaty. Archived from the original on 5 April 2013. Retrieved 18 April 2013.
  20. "Pakistani students, workers, and peasants bring down a dictator, 1968-1969 | Global Nonviolent Action Database". nvdatabase.swarthmore.edu. Archived from the original on 1 September 2018. Retrieved 1 September 2018.
  21. Ali, Tariq (22 March 2008). "Tariq Ali considers the legacy of the 1968 uprising, 40 years after the Vietnam war". the Guardian. Archived from the original on 1 September 2018. Retrieved 1 September 2018.
  22. Wiebes, Cees (2003). Intelligence and the War in Bosnia, 1992–1995: Volume 1 of Studies in intelligence history. LIT Verlag. p. 195. ISBN 978-3825863470. Archived from the original on 16 January 2023. Retrieved 23 March 2017.
  23. Abbas, Hassan (2015). Pakistan's Drift Into Extremism: Allah, the Army, and America's War on Terror. Routledge. p. 148. ISBN 978-1317463283. Archived from the original on 16 January 2023. Retrieved 18 October 2020.

References



  • Balcerowicz, Piotr, and Agnieszka Kuszewska. Kashmir in India and Pakistan Policies (Taylor & Francis, 2022).
  • Briskey, Mark. "The Foundations of Pakistan's Strategic Culture: Fears of an Irredentist India, Muslim Identity, Martial Race, and Political Realism." Journal of Advanced Military Studies 13.1 (2022): 130-152. online
  • Burki, Shahid Javed. Pakistan: Fifty Years of Nationhood (3rd ed. 1999)
  • Choudhury, G.W. India, Pakistan, Bangladesh, and the major powers: politics of a divided subcontinent (1975), by a Pakistani scholar; covers 1946 to 1974.
  • Cloughley, Brian. A history of the Pakistan army: wars and insurrections (2016).
  • Cohen, Stephen P. (2004). The idea of Pakistan. Washington, D.C.: Brookings Institution. ISBN 978-0815715023.
  • Dixit, J. N. India-Pakistan in War & Peace (2002).
  • Jaffrelot, Christophe (2004). A history of Pakistan and its origins. London: Anthem Press. ISBN 978-1843311492.
  • Lyon, Peter. Conflict between India and Pakistan: An Encyclopedia (2008).
  • Mohan, Surinder. Complex Rivalry: The Dynamics of India-Pakistan Conflict (University of Michigan Press, 2022).
  • Pande, Aparna. Explaining Pakistan’s foreign policy: escaping India (Routledge, 2011).
  • Qureshi, Ishtiaq Husain (1967). A Short history of Pakistan. Karachi: University of Karachi.
  • Sattar, Abdul. Pakistan's Foreign Policy, 1947–2012: A Concise History (3rd ed. Oxford UP, 2013).[ISBN missing]online 2nd 2009 edition
  • Sisson, Richard, and Leo E. Rose, eds. War and Secession: Pakistan, India, and the Creation of Bangladesh (1991)
  • Talbot, Ian. Pakistan: A Modern History (2022) ISBN 0230623042.
  • Ziring, Lawrence (1997). Pakistan in the twentieth century: a political history. Karachi; New York: Oxford University Press. ISBN 978-0195778168.