የባንግላዲሽ ታሪክ የጊዜ መስመር

ተጨማሪዎች

ቁምፊዎች

የግርጌ ማስታወሻዎች

ማጣቀሻዎች


የባንግላዲሽ ታሪክ
History of Bangladesh ©Anonymous

1971 - 2024

የባንግላዲሽ ታሪክ



ከ1971 ጀምሮ የባንግላዲሽ ታሪክ በተለያዩ ፖለቲካዊ እና ማህበራዊ እድገቶች ተለይቶ ይታወቃል።እ.ኤ.አ.የመጀመርያው የነፃነት ደስታ ቢኖርም ሀገሪቱ በድህነት እና በፖለቲካ አለመረጋጋት ውስጥ ገብታለች።የድህረ-ነጻነት የመጀመሪያዎቹ ዓመታት በ1974 ባንግላዲሽ በተከሰተው ረሃብ በሕዝብ ላይ ከፍተኛ ጉዳት አድርሷል።እ.ኤ.አ. በ1975 የሼክ ሙጂቡር ራህማን ግድያ እስከ 1990 ድረስ የዘለቀውን ወታደራዊ አስተዳደር ጊዜ አስከትሏል፣ መፈንቅለ መንግስት እና ግጭቶች በተለይም የቺታጎንግ ሂል ትራክት ግጭት።በ1990ዎቹ መጀመሪያ ወደ ዲሞክራሲ የተደረገው ሽግግር ለባንግላዲሽ ትልቅ ለውጥ ነበር።ነገር ግን፣ ይህ ወቅት ከ2006-2008 በነበረው የፖለቲካ ቀውስ እንደታየው ያለ ብጥብጥ አልነበረም።በዘመናዊው ዘመን፣ ከ2009 ጀምሮ፣ ባንግላዴሽ እንደ ራዕይ 2021 እና ዲጂታል ባንግላዲሽ ባሉ ተነሳሽነቶች ላይ አተኩራ፣ ለኢኮኖሚ ልማት እና ዘመናዊነት ዓላማ።እንደ 2021 የጋራ ብጥብጥ ያሉ ተግዳሮቶችን ቢያጋጥማትም፣ ባንግላዲሽ ወደ መሻሻል እና መረጋጋት ጥረቷን ቀጥላለች።ባንግላዲሽ ከነጻነት በኋላ በነበረችበት ታሪኳ የተለያዩ የፖለቲካ ውጣ ውረዶችን፣ ኢኮኖሚያዊ ፈተናዎችን እና በልማት ላይ ጉልህ እመርታዎችን አሳልፋለች።በጦርነት ከታመሰች አዲስ ሀገር ወደ ታዳጊ ሀገር የሚደረገው ጉዞ የህዝቦቿን ፅናት እና ቆራጥነት ያሳያል።
1946 Jan 1

መቅድም

Bangladesh
የባንግላዲሽ ታሪክ፣ በባህላዊ እና ፖለቲካዊ እድገቶች የተሞላው ክልል፣ መነሻውን ከጥንት ጀምሮ ነው።መጀመሪያ ላይ ቤንጋል በመባል የሚታወቀው፣የሞሪያን እና የጉፕታ ኢምፓየርን ጨምሮ የተለያዩ የክልል ኢምፓየሮች ወሳኝ አካል ነበር።በመካከለኛው ዘመን ቤንጋል በቤንጋል ሱልጣኔት እና በሙጋል አገዛዝ ስር ያደገ ሲሆን ለንግድ እና ለሀብቱ በተለይም በሙስሊን እና የሐር ኢንዱስትሪዎች ታዋቂ ነበር።ከ 16 ኛው እስከ 18 ኛው ክፍለ ዘመን በቤንጋል የኢኮኖሚ ብልጽግና እና የባህል ህዳሴ ጊዜ ነበር.ይሁን እንጂ ይህ ዘመን በ 19 ኛው ክፍለ ዘመን የብሪታንያ አገዛዝ መምጣት ጋር አብቅቷል.በ 1757 ከፕላሴ ጦርነት በኋላ የብሪቲሽ ኢስት ህንድ ኩባንያ በቤንጋል ላይ ያለው ቁጥጥር ከፍተኛ ኢኮኖሚያዊ ለውጦችን አስገኝቷል እና በ 1793 የቋሚ ሰፈራ መግቢያ።የብሪታንያ አገዛዝ እንደ ራጃ ራም ሞሃን ሮይ ባሉ ሰዎች መሪነት የዘመናዊ ትምህርት እና የማኅበረ-ሃይማኖታዊ ማሻሻያ እንቅስቃሴዎች መፈጠሩን አይቷል።እ.ኤ.አ. በ 1905 የቤንጋል ክፍፍል ፣ በ 1911 የተሰረዘ ቢሆንም ፣ በብሔራዊ ስሜት ውስጥ ጠንካራ እድገት አስከትሏል።በ 20 ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ በክልሉ ማህበራዊ-ባህላዊ እድገት ውስጥ ወሳኝ ሚና በተጫወተው የቤንጋሊ ህዳሴ የተከበረ ነበር.እ.ኤ.አ. በ 1943 የተከሰተው የቤንጋል ረሃብ ፣ አስከፊ የሰብአዊ ቀውስ ፣ በቤንጋል ታሪክ ውስጥ ትልቅ ለውጥ ነበር ፣ ይህም ፀረ-ብሪታንያ ስሜቶችን አባብሷል።ወሳኙ ጊዜ ከህንድ ክፍፍል ጋር በ 1947 መጣ, በዚህም ምክንያት ምስራቅ እና ምዕራብ ፓኪስታን መፈጠርን አስከትሏል.በአብዛኛው ሙስሊም ምስራቅ ቤንጋል ከምእራብ ፓኪስታን ጋር በቋንቋ እና በባህል ልዩነት ምክንያት ለወደፊት ግጭቶች መድረክን አዘጋጅቶ ምስራቅ ፓኪስታን ሆነ።ይህ ወቅት በደቡብ እስያ ታሪክ ውስጥ ትልቅ ቦታ ላለው የባንግላዲሽ የነጻነት ትግል መሰረት ጥሏል።
የህንድ ክፍፍል
የህንድ ክፍፍል ወቅት በአምባላ ጣቢያ የስደተኞች ልዩ ባቡር ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1947 Aug 14 - Aug 15

የህንድ ክፍፍል

India
በ1947 በህንድ የነጻነት ህግ ላይ እንደተገለፀውየህንድ ክፍፍል የብሪታንያ አገዛዝ በደቡብ እስያ ማብቃቱን የሚያሳይ ሲሆን በነሀሴ 14 እና 15, 1947 እንደቅደም ተከተላቸው ህንድ እና ፓኪስታን ሁለት ነጻ ግዛቶች እንዲፈጠሩ አድርጓል።ይህ ክፍፍል የብሪቲሽ ህንድ አውራጃዎች ቤንጋል እና ፑንጃብ በሃይማኖታዊ ጎራዎች ላይ በመመስረት መከፋፈልን ያካተተ ሲሆን ሙስሊም የሚበዛባቸው አካባቢዎች የፓኪስታን አካል ሲሆኑ ሙስሊም ያልሆኑ አካባቢዎች ደግሞ ህንድን ተቀላቅለዋል።ከግዛት ክፍፍል ጋር፣ እንደ ብሪቲሽ ህንድ ጦር፣ ባህር ኃይል፣ አየር ኃይል፣ ሲቪል ሰርቪስ፣ ባቡር እና ግምጃ ቤት ያሉ ንብረቶችም ተከፋፈሉ።ይህ ክስተት ከ14 እስከ 18 ሚሊዮን የሚደርሱ ሰዎች ወደ ሌላ ቦታ ተንቀሳቅሰዋል፣ እና በአመጽ እና በግርግር ምክንያት ወደ አንድ ሚሊዮን የሚጠጉ ሰዎች ለሞት ሲዳረጉ፣ ግዙፍ እና ፈጣን ስደትን አስከትሏል።እንደ ዌስት ፑንጃብ እና ምስራቅ ቤንጋል ካሉ ክልሎች የመጡ ስደተኞች በዋናነት ሂንዱዎች እና ሲክ ወደ ህንድ ተሰደዱ፣ ሙስሊሞች ደግሞ ወደ ፓኪስታን ተዛውረዋል፣ በሃይማኖተኞች መካከል ደህንነትን ይፈልጋሉ።ክፋዩ በተለይ በፑንጃብ እና ቤንጋል እንዲሁም እንደ ካልካታ፣ ዴሊ እና ላሆር ባሉ ከተሞች ሰፊ የጋራ ብጥብጥ አስነስቷል።በእነዚህ ግጭቶች ወደ አንድ ሚሊዮን የሚጠጉ ሂንዱዎች፣ ሙስሊሞች እና ሲኮች ህይወታቸውን አጥተዋል።ጥቃቱን ለማቃለል እና ስደተኞችን ለመደገፍ የተደረገው ጥረት የህንድ እና የፓኪስታን መሪዎች ናቸው።በተለይም ማህተመ ጋንዲ በካልካታ እና ዴሊ በፆም ሰላም እንዲሰፍን ትልቅ ሚና ተጫውቷል።[4] የህንድ እና የፓኪስታን መንግስታት የእርዳታ ካምፖችን አቋቁመው ለሰብአዊ እርዳታ ሰራዊቶችን አሰባስበዋል።እነዚህ ጥረቶች ቢኖሩም፣ ክፍፍሉ በህንድ እና በፓኪስታን መካከል የጥላቻ እና ያለመተማመን ትሩፋትን ትቶ እስከ ዛሬ ድረስ ባለው ግንኙነት ላይ ተጽዕኖ አሳድሯል።
የቋንቋ እንቅስቃሴ
እ.ኤ.አ. የካቲት 21 ቀን 1952 በዳካ የተካሄደው የሂደት ሰልፍ። ©Anonymous
1952 Feb 21

የቋንቋ እንቅስቃሴ

Bangladesh
እ.ኤ.አ. በ 1947 የህንድ መከፋፈልን ተከትሎ ምስራቅ ቤንጋል የፓኪስታን ግዛት አካል ሆነ።የምስራቅ ቤንጋል ቤንጋል ተናጋሪ ህዝብ ከ 44 ሚሊዮን በላይ ህዝብ ቢይዝም በፓኪስታን መንግስት፣ ሲቪል ሰርቪስ እና ወታደራዊ ውክልና ያልተገኙ ሲሆን ይህም በምዕራቡ ክንፍ የበላይነት ነበር።[1] እ.ኤ.አ. በ1947 በካራቺ በተካሄደው ብሔራዊ የትምህርት ጉባኤ ላይ አንድ ወሳኝ ክስተት ተከሰተ፣ ውሳኔው ኡርዱን እንደ ብቸኛ የመንግስት ቋንቋ በመደገፍ በምስራቅ ቤንጋል አፋጣኝ ተቃውሞ አስነሳ።በአቡል ካሼም እየተመራ በዳካ ያሉ ተማሪዎች የቤንጋሊ እውቅና እንደ ኦፊሴላዊ ቋንቋ እና የትምህርት መስጫ ጠይቀዋል።[2] እነዚህ ተቃውሞዎች ቢኖሩም፣ የፓኪስታን ፐብሊክ ሰርቪስ ኮሚሽን ቤንጋሊ ከኦፊሴላዊ አጠቃቀም አግልሏል፣ ይህም ህዝባዊ ቁጣን አጠነከረ።[3]ይህ በተለይ እ.ኤ.አ.ፖሊስ በአስለቃሽ ጭስ እና በተኩስ ምላሽ በመስጠቱ በርካታ ተማሪዎች ለህልፈት ዳርገዋል።[1] ብጥብጡ ወደ ከተማ አቀፍ ብጥብጥ ተሸጋገረ፣ ሰፊ አድማ እና መዘጋት።በአካባቢው የህግ አውጭዎች አቤቱታ ቢቀርብም ዋና ሚኒስትሩ ኑሩል አሚን ጉዳዩን በበቂ ሁኔታ ለመፍታት ፈቃደኛ አልሆኑም.እነዚህ ክስተቶች የሕገ መንግሥት ማሻሻያዎችን አስከትለዋል።ቤንጋሊ በ1956 ሕገ መንግሥት ከኡርዱ ጋር በመሆን እንደ ኦፊሺያል ቋንቋ ዕውቅና አገኘ።ነገር ግን፣ በአዩብ ካን የሚመራው ወታደራዊ አገዛዝ ኡርዱን እንደ ብቸኛ ብሔራዊ ቋንቋ እንደገና ለማቋቋም ሞክሯል።[4]የቋንቋ እንቅስቃሴ ወደ ባንግላዲሽ የነጻነት ጦርነት የሚያመራ ጉልህ ምክንያት ነበር።የወታደራዊው መንግስት ለምእራብ ፓኪስታን ያለው አድልኦ ከኢኮኖሚያዊ እና ፖለቲካዊ ልዩነቶች ጋር ተዳምሮ በምስራቅ ፓኪስታን ያለውን ቅሬታ አቀጣጠለ።የአዋሚ ሊግ የበላይ የክልል ራስን በራስ የማስተዳደር ጥሪ እና የምስራቅ ፓኪስታንን ስም ወደ ባንግላዲሽ መቀየር የነዚህ ውጥረቶች ዋነኛ ነበር፣ በመጨረሻም በባንግላዲሽ ነፃነት ላይ ተጠናቀቀ።
1958 የፓኪስታን ወታደራዊ መፈንቅለ መንግስት
ጄኔራል አዩብ ካን የፓኪስታን ጦር ሰራዊት ዋና አዛዥ በጥር 23 ቀን 1951 በቢሮው ውስጥ። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1958 Oct 27

1958 የፓኪስታን ወታደራዊ መፈንቅለ መንግስት

Pakistan
እ.ኤ.አ. በጥቅምት 27 ቀን 1958 የተከሰተው የፓኪስታን ወታደራዊ መፈንቅለ መንግስት የፓኪስታን የመጀመሪያ ወታደራዊ መፈንቅለ መንግስት ነበር ።በወቅቱ የጦር ሃይሉ መሪ በነበረው መሀመድ አዩብ ካን ፕሬዝዳንት ኢስካንዳር አሊ ሚርዛ ከስልጣን እንዲወገዱ ምክንያት ሆኗል።በ1956 እና 1958 መካከል በርካታ ጠቅላይ ሚኒስትሮች የነበሯት የፖለቲካ አለመረጋጋት ፓኪስታንን ወደ መፈንቅለ መንግስቱ አመራ። በምስራቅ ፓኪስታን በማዕከላዊ አስተዳደር ውስጥ የበለጠ ተሳትፎ እንዲደረግ በመጠየቁ ውጥረቱ ተባብሷል።በነዚህ ውጥረቶች መካከል፣ ፕሬዘዳንት ሚርዛ፣ የፖለቲካ ድጋፍ በማጣት እና እንደ ሱህራዋዲ ካሉ መሪዎች ተቃውሞ ገጥሟቸው፣ ድጋፍ ለማግኘት ወደ ወታደራዊ ዞሩ።እ.ኤ.አ ኦክቶበር 7፣ ማርሻል ህግን አወጀ፣ ህገ መንግስቱን ፈረሰ፣ መንግስትን አሰናበተ፣ የብሄራዊ ምክር ቤቱን እና የክልል ህግ አውጭዎችን ፈረሰ እና የፖለቲካ ፓርቲዎችን አገደ።ጄኔራል አዩብ ካን የማርሻል ህግ ዋና አስተዳዳሪ ሆነው ተሹመው አዲሱ ጠቅላይ ሚኒስትር ሆነው ተሾሙ።ይሁን እንጂ በመርዛ እና አዩብ ካን መካከል የነበረው ጥምረት ለአጭር ጊዜ ነበር።እ.ኤ.አ ኦክቶበር 27 ላይ፣ ሚርዛ፣ በአዩብ ካን እያደገ በመጣው ሃይል የተገለለ ስሜት፣ ሥልጣኑን ለማረጋገጥ ሞከረ።በአንጻሩ አዩብ ካን ሚርዛን በእሱ ላይ ማሴርን በመጠርጠር የመርዛን ስልጣን ለመልቀቅ አስገድዶ የፕሬዚዳንትነቱን ቦታ ተረከበ።መፈንቅለ መንግስቱ መጀመሪያ ላይ በፓኪስታን አቀባበል ተደርጎለታል፣ ከፖለቲካ አለመረጋጋት እና ውጤታማ ያልሆነ አመራር እረፍት ተደርጎ ይታይ ነበር።የአዩብ ካን ጠንካራ አመራር ኢኮኖሚውን እንደሚያረጋጋ፣ ዘመናዊነትን እንደሚያጎለብት እና በመጨረሻም ዴሞክራሲን እንደሚያድስ ብሩህ ተስፋ ነበር።የእሱ አገዛዝ ዩናይትድ ስቴትስን ጨምሮ ከውጭ መንግስታት ድጋፍ አግኝቷል.
ስድስት ነጥብ እንቅስቃሴ
ሼክ ሙጂቡር ራህማን በየካቲት 5 ቀን 1966 ስድስቱን ነጥቦች በላሆር ሲያስታውቁ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1966 Feb 5

ስድስት ነጥብ እንቅስቃሴ

Bangladesh
በ1966 በምስራቅ ፓኪስታን ሼክ ሙጂቡር ራህማን የተጀመረው የስድስት ነጥብ ንቅናቄ ለአካባቢው የበለጠ የራስ ገዝ አስተዳደርን ፈለገ።[5] በዋነኛነት በአዋሚ ሊግ የሚመራው ይህ እንቅስቃሴ በምእራብ የፓኪስታን ገዥዎች ለምስራቅ ፓኪስታን ብዝበዛ ምላሽ የሰጠ እና በባንግላዲሽ ነፃነት ላይ ትልቅ እርምጃ ተደርጎ ይወሰዳል።በየካቲት 1966 በምስራቅ ፓኪስታን የሚገኙ የተቃዋሚ መሪዎች ከታሽከንት በኋላ ስላለው የፖለቲካ ሁኔታ ለመወያየት ብሔራዊ ኮንፈረንስ ጠሩ።አዋሚ ሊግን ወክለው ሼክ ሙጂቡር ራህማን በላሆር በተካሄደው ኮንፈረንስ ተሳትፈዋል።በፌብሩዋሪ 5 ስድስቱን ነጥቦች በጉባኤው አጀንዳ ውስጥ ለማካተት በማለም አቅርቧል።ነገር ግን ያቀረበው ሃሳብ ውድቅ ተደረገ እና ራህማን ተገንጣይ የሚል ስያሜ ተሰጥቶታል።በዚህም ምክንያት በየካቲት 6 ጉባኤውን ተወ።በዚያ ወር በኋላ የአዋሚ ሊግ የስራ ኮሚቴ ስድስት ነጥቦችን በሙሉ ድምፅ ተቀብሏል።የስድስት ነጥብ ፕሮፖዛል የተፈጠረው ለምስራቅ ፓኪስታን የበለጠ የራስ ገዝ አስተዳደር ለመስጠት ካለው ፍላጎት ነው።ምንም እንኳን አብዛኛው የፓኪስታን ህዝብ ቢይዝም እና እንደ ጁት ባሉ ምርቶች ለወጪ ንግድ ገቢው ከፍተኛ አስተዋፅኦ ቢያደርግም ፣ምስራቅ ፓኪስታን በፓኪስታን ውስጥ በፖለቲካ ስልጣን እና በኢኮኖሚያዊ ጥቅማጥቅሞች የተገለሉ እንደሆኑ ተሰምቷቸዋል።ሃሳቡ የመላው ፓኪስታን አዋሚ ሊግ ፕሬዝዳንት ናዋብዛዳ ናሳሩላህ ካን እንዲሁም እንደ ናሽናል አዋሚ ፓርቲ ፣ጃማት-ኢ-ኢስላሚ እና ፓርቲዎችን ጨምሮ ከምእራብ ፓኪስታን ፖለቲከኞች እና ከምስራቃዊ ፓኪስታን የመጡ አንዳንድ የአዋሚ ሊግ ያልሆኑ ፖለቲከኞች ውድቅ ገጥሟቸዋል ። ኒዛም-ኢ-እስልምና።ይህ ተቃውሞ ቢሆንም፣ እንቅስቃሴው በአብዛኛዎቹ የምስራቅ ፓኪስታን ህዝብ ዘንድ ከፍተኛ ድጋፍ አግኝቷል።
1969 የምስራቅ ፓኪስታን የጅምላ አመፅ
እ.ኤ.አ. በ 1969 በሕዝባዊ አመጽ ወቅት በዳካ ዩኒቨርሲቲ ግቢ ውስጥ የተማሪ ሰልፍ ። ©Anonymous
1969 Jan 1 - Mar

1969 የምስራቅ ፓኪስታን የጅምላ አመፅ

Bangladesh
እ.ኤ.አ.በተማሪዎች በሚመሩ ሰላማዊ ሰልፎች ተገፋፍቶ እና እንደ አዋሚ ሊግ እና ናሽናል አዋሚ ፓርቲ ባሉ የፖለቲካ ፓርቲዎች የተደገፈ ህዝባዊ አመፁ የፖለቲካ ማሻሻያ ጠየቀ እና የአጋርታላ ሴራ ጉዳይ እና የቤንጋሊ ብሄርተኛ መሪዎችን ሼክ ሙጂቡር ራህማን ጨምሮ መታሰራቸውን ተቃውመዋል።[6] በ1966 ከነበረው ባለ ስድስት ነጥብ ንቅናቄ እንቅስቃሴ የበለጠ ተባብሶ በ1969 መጀመሪያ ላይ ሰፊ ሰልፎች እና ከመንግስት ሃይሎች ጋር አልፎ አልፎ ግጭቶችን አሳይቷል።ይህ ህዝባዊ ግፊት በፕሬዚዳንት አዩብ ካን ስልጣን በመልቀቅ የአጋርታላ ሴራ ጉዳይ እንዲነሳ ምክንያት ሆኗል፣ በዚህም ምክንያት ሼክ ሙጂቡር ራህማን እና ሌሎችም በነጻ ተለቀቁ።ለተፈጠረው አለመረጋጋት ምላሽ፣ አዩብ ካንን የተካው ፕሬዝዳንት ያህያ ካን በጥቅምት 1970 ብሔራዊ ምርጫ እንደሚካሄድ አስታውቀዋል። አዲስ የሚመረጠው ጉባኤ የፓኪስታንን ህገ መንግስት እንደሚያረቅቅ እና ምዕራብ ፓኪስታንን ወደ ተለያዩ ግዛቶች እንደሚከፋፈል አስታውቋል።እ.ኤ.አ. ማርች 31 ቀን 1970 የሕግ ማዕቀፍ ትዕዛዝ (ኤልኤፍኦ) አስተዋውቋል ፣ ይህም የአንድ የካሜር ምክር ቤት ቀጥተኛ ምርጫ እንዲደረግ ጥሪ አቀረበ።[7] ይህ እርምጃ በከፊል የምእራብ ፓኪስታን ሰፊ የክልል የራስ ገዝ አስተዳደር ጥያቄዎችን በተመለከተ በምዕራቡ ዓለም ያለውን ስጋት ለመፍታት ነው።የኤልኤፍኦ ዓላማ የወደፊቱ ሕገ መንግሥት የፓኪስታንን የግዛት አንድነት እና የእስልምና ርዕዮተ ዓለም እንደሚጠብቅ ለማረጋገጥ ነው።እ.ኤ.አ. በ1954 የተመሰረተው የምዕራብ ፓኪስታን የተቀናጀ ግዛት ተወገደ፣ ወደ መጀመሪያዎቹ አራት ግዛቶች ማለትም ፑንጃብ፣ ሲንድ፣ ባሎቺስታን እና የሰሜን-ምዕራብ ድንበር ግዛት ተመለሰ።በብሔራዊ ምክር ቤት ውስጥ ያለው ውክልና በሕዝብ ብዛት ላይ የተመሰረተ ነበር, ይህም ለምስራቅ ፓኪስታን ሰፊ ህዝቧን, አብላጫውን መቀመጫ ይሰጣል.የሼክ ሙጂብ ፍላጎት የኤልኤፍኦ እና የህንድ በምስራቅ ፓኪስታን ውስጥ እየጨመረ ያለውን ጣልቃገብነት ችላ በማለት ማስጠንቀቂያ ቢሰጥም ያህያ ካን የፖለቲካውን እንቅስቃሴ በተለይም በምስራቅ ፓኪስታን የሚገኘውን የአዋሚ ሊግ ድጋፍን አሳንሷል።[7]እ.ኤ.አ. በታህሳስ 7 ቀን 1970 የተካሄደው አጠቃላይ ምርጫ ፓኪስታን ከነጻነት በኋላ የመጀመሪያ እና ከባንግላዲሽ ነፃነት በፊት የተደረገው የመጨረሻ ምርጫ ነው።ምርጫው የተካሄደው ለ300 አጠቃላይ የምርጫ ክልሎች ሲሆን 162 በምስራቅ ፓኪስታን እና 138 በምዕራብ ፓኪስታን እንዲሁም 13 ተጨማሪ መቀመጫዎች ለሴቶች ተዘጋጅተዋል።[8] ይህ ምርጫ በፓኪስታን የፖለቲካ ምህዳር እና በመጨረሻም የባንግላዲሽ ምስረታ ወሳኝ ወቅት ነበር።
የ1970 አጠቃላይ ምርጫ በምስራቅ ፓኪስታን
ለ1970 የፓኪስታን አጠቃላይ ምርጫ በዳካ የሼክ ሙጂቡር ራህማን ስብሰባ። ©Dawn/White Star Archives
1970 Dec 7

የ1970 አጠቃላይ ምርጫ በምስራቅ ፓኪስታን

Bangladesh
በታህሳስ 7 ቀን 1970 በምስራቅ ፓኪስታን የተካሄደው አጠቃላይ ምርጫ በፓኪስታን ታሪክ ውስጥ ትልቅ ቦታ የሚሰጠው ክስተት ነበር።እነዚህ ምርጫዎች የተካሄዱት ለፓኪስታን 5ኛው ብሄራዊ ምክር ቤት 169 አባላትን ለመምረጥ ሲሆን 162 መቀመጫዎች ለጠቅላላ መቀመጫዎች እና 7ቱ ለሴቶች ተዘጋጅተዋል።በሼክ ሙጂቡር ራህማን የሚመራው አዋሚ ሊግ ለምስራቅ ፓኪስታን በብሄራዊ ምክር ቤት ከተመደበው 169 መቀመጫ 167ቱን በማሸነፍ አስደናቂ ድል አስመዝግቧል።ይህ አስደናቂ ስኬት እስከ ምስራቅ ፓኪስታን ግዛት ሸንጎ ድረስ ተዘርግቷል፣ አዋሚ ሊግ ከፍተኛ ድልን ባረጋገጠበት።የምርጫው ውጤት በምስራቅ ፓኪስታን ህዝብ መካከል ያለውን ራስን በራስ የማስተዳደር ከፍተኛ ፍላጎት ያሳየ ሲሆን ለቀጣይ ፖለቲካዊ እና ህገ-መንግስታዊ ቀውሶች ወደ ባንግላዲሽ ነፃ አውጭ ጦርነት እና በመጨረሻም የባንግላዲሽ ነፃነት እንዲፈጠር ምክንያት ሆኗል ።
1971 - 1975
ነፃነት እና ቀደምት ሀገር-ግንባታornament
የባንግላዲሽ የነጻነት አዋጅ
በባንግላዲሽ የነጻነት ጦርነት ወቅት ሼክ ሙጂብ ተይዘው ወደ ምዕራብ ፓኪስታን ከተወሰዱ በኋላ በፓኪስታን ወታደራዊ ቁጥጥር ስር ናቸው። ©Anonymous
1971 Mar 26

የባንግላዲሽ የነጻነት አዋጅ

Bangladesh
እ.ኤ.አ. ማርች 25 ቀን 1971 ምሽት ላይ የአዋሚ ሊግ (AL) መሪ ሼክ ሙጂቡር ራህማን በታጁዲን አህመድ እና ኮሎኔል ማግ ኦስማኒ በዳንሞንዲ ዳካ በሚገኘው መኖሪያ ቤታቸው ከዋና ዋና የቤንጋሊ ብሄረተኛ መሪዎች ጋር ስብሰባ አደረጉ።በፓኪስታን ጦር ሃይሎች ሊወሰድ ስላለው ርምጃ በጦር ኃይሉ ውስጥ ከቤንጋሊ የውስጥ አዋቂ መረጃ ደርሰው ነበር።አንዳንድ መሪዎች ሙጂብ ነፃነቱን እንዲያውጅ ቢወተውቱም፣ የአገር ክህደት ውንጀላ ፈርቶ አመነመነ።ታጁዲን አሕመድ የነፃነት መግለጫን ለመቅረጽ የመቅጃ መሣሪያዎችን ሳይቀር አምጥቶ ነበር፣ ነገር ግን ሙጂብ ከምዕራብ ፓኪስታን ጋር በድርድር መፍትሄ እንደሚመጣ ተስፋ በማድረግ እና የአንድነት ፓኪስታን ጠቅላይ ሚኒስትር የመሆን ዕድል በማሳየት እንዲህ ያለውን መግለጫ ከመስጠት ተቆጥቧል።ይልቁንም ሙጂብ ለደህንነታቸው ሲሉ ወደ ህንድ እንዲሸሹ ከፍተኛ ባለስልጣናትን አዘዛቸው ነገር ግን እራሱ በዳካ መቆየትን መረጠ።በዚያው ምሽት የፓኪስታን ጦር ሃይሎች የምስራቅ ፓኪስታን ዋና ከተማ በሆነችው ዳካ ኦፕሬሽን ፍለጋ ላይት ጀመሩ።ይህ ዘመቻ ታንኮችን እና ወታደሮችን በማሰማራት በዳካ ዩኒቨርሲቲ ተማሪዎችን እና ምሁራንን እንደጨፈጨፈ እና በሌሎች የከተማዋ አካባቢዎች በሰላማዊ ዜጎች ላይ ጥቃት ማድረሱ ተዘግቧል።ኦፕሬሽኑ ከፖሊስ እና ከምስራቃዊ ፓኪስታን ጠመንጃ ተቃውሞን ለመግታት ያለመ ሲሆን በዋና ዋና ከተሞች ከፍተኛ ውድመት እና ትርምስ ፈጥሯል።መጋቢት 26 ቀን 1971 የሙጂብ የተቃውሞ ጥሪ በሬዲዮ ተላልፏል።በቺታጎንግ የሚገኘው የአዋሚ ሊግ ፀሐፊ ኤምኤ ሀናን መግለጫውን በ2፡30 እና በ7፡40 በቺታጎንግ ከሚገኝ ሬዲዮ ጣቢያ አነበበ።ይህ ስርጭት በባንግላዲሽ የነጻነት ትግል ውስጥ ወሳኝ ጊዜ ነበር።ዛሬ ባንግላዲሽ ሉዓላዊ እና ገለልተኛ ሀገር ነች።ሐሙስ ምሽት (እ.ኤ.አ. መጋቢት 25 ቀን 1971) የምዕራብ ፓኪስታን የታጠቁ ሃይሎች በራዛርባግ የሚገኘውን የፖሊስ ጦር ሰፈር እና በዳካ በሚገኘው በፒልካና በሚገኘው የኢፒአር ዋና መሥሪያ ቤት በድንገት አጠቁ።በዳካ ከተማ እና ሌሎች የባንግላዲሽ ቦታዎች ብዙ ንፁሀን እና ያልታጠቁ ተገድለዋል።በአንድ በኩል በEPR እና በፖሊስ እና በፓኪስታን ታጣቂ ሃይሎች መካከል ከፍተኛ ግጭት እየተፈጠረ ነው።ቤንጋሊዎች ጠላትን በታላቅ ድፍረት እየተዋጉ ነው ባንግላዲሽ ነፃ እንድትሆን።ለነፃነት በምናደርገው ትግል አላህ ይርዳን።ጆይ Bangla.ማርች 27 ቀን 1971 ሜጀር ዚያውር ራህማን በአቡል ካሼም ካን የተዘጋጀውን የሙጂብ መልእክት በእንግሊዝኛ አሰራጭቷል።የዚያ መልእክት የሚከተለውን ተናግሯል።ይህ Swadhin Bangla Betar Kendra ነው።እኔ ሻለቃ ዚያውር ራህማን ባንጋባንዱ ሼክ ሙጂቡር ራህማን በመወከል ነፃ የሆነችው የባንግላዲሽ ህዝባዊ ሪፐብሊክ መቋቋሙን እገልጻለሁ።ሁሉም ቤንጋሊዎች በምእራብ የፓኪስታን ጦር ጥቃት ላይ እንዲነሱ ጥሪዬን አቀርባለሁ።እናት ሀገራችንን ነፃ ለማውጣት እስከመጨረሻው እንታገላለን።በአላህ ችሮታ ድል የኛ ነው።እ.ኤ.አ. ኤፕሪል 10 ቀን 1971 የባንግላዲሽ ጊዜያዊ መንግስት የሙጂብ የነጻነት አዋጅን የሚያረጋግጥ የነጻነት አዋጅ አወጣ።አዋጁ ባንጋባንዱ የሚለውን ቃል ለመጀመሪያ ጊዜ በህጋዊ ሰነድ ውስጥ አካቷል።አዋጁ የሚከተለውን አስቀምጧል።የ75 ሚሊዮን የባንግላዲሽ ህዝብ መሪ የሆኑት ባንጋባንዱ ሼክ ሙጂቡር ራህማን የባንግላዲሽ ህዝብ የራስን እድል በራስ የመወሰን ህጋዊ መብትን በማሟላት በዳካ የነጻነት ማስታወቂያ በማርች 26 ቀን 1971 እና ህዝቡን አሳሰቡ። የባንግላዲሽ የባንግላዲሽ ክብር እና ታማኝነት ለመጠበቅ።በነጻነት ጦርነት ወቅት የባንግላዲሽ ጦር ኃይሎች ምክትል ዋና አዛዥ ሆኖ ያገለገለው AK Khandker እንዳለው;ሼክ ሙጂብ የፍርድ ሂደታቸው በነበረበት ወቅት የፓኪስታን ጦር በእርሳቸው ላይ ለፈጸመው ክህደት ማስረጃ ሊያገለግል ይችላል በሚል ፍራቻ የሬድዮ ስርጭቱን አስቀርተዋል።ይህ አመለካከት በታጁዲን አህመድ ሴት ልጅ በተፃፈ መጽሐፍም ተደግፏል።
የባንግላዲሽ ነፃ አውጪ ጦርነት
የህንድ ቲ-55 ታንኮች ወደ ዳካ ሲሄዱ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1971 Mar 26 - Dec 16

የባንግላዲሽ ነፃ አውጪ ጦርነት

Bangladesh
እ.ኤ.አ. ማርች 25 ቀን 1971 በምስራቅ ፓኪስታን በምስራቅ ፓኪስታን አዋሚ ሊግ በምርጫ አሸናፊነት ከተሰናበተ በኋላ ከፍተኛ ግጭት ተፈጠረ።ይህ ክስተት የኦፕሬሽን ፍለጋ ላይት መጀመሪያን አመልክቷል፣ [9] በምስራቅ ፓኪስታን እየጨመረ የመጣውን የፖለቲካ ቅሬታ እና የባህል ብሄርተኝነትን ለማፈን በምእራብ ፓኪስታን የተቋቋመ አረመኔያዊ ወታደራዊ ዘመቻ።[10] የፓኪስታን ጦር ሃይል የወሰደው እርምጃ ሼክ ሙጂቡር ራህማን [11] [የአዋሚ] ሊግ መሪ በ26 ማርች 1971 የምስራቅ ፓኪስታንን ነጻነት እንደ ባንግላዴሽ እንዲያውጅ ገፋፋቸው። ቢሃሪስ ከፓኪስታን ጦር ጋር ቆመ።የፓኪስታን ፕሬዚደንት አጋ መሀመድ ያህያ ካን የእርስ በርስ ጦርነት በማቀጣጠል ወታደሮቹ ቁጥጥር እንዲያደርጉ አዘዙ።ይህ ግጭት ከፍተኛ የስደተኞች ቀውስ አስከትሏል፣ ወደ 10 ሚሊዮን የሚጠጉ ሰዎች ወደ ሕንድ ምስራቃዊ ግዛቶች ተሰደዋል።[13] በምላሹ ህንድ የባንግላዲሽ ተቃውሞ እንቅስቃሴን ሙክቲ ባሂኒ ደግፋለች።ከቤንጋሊ ጦር፣ ፓራሚታሪ እና ሲቪሎች የተውጣጣው ሙክቲ ባሂኒ በፓኪስታን ጦር ላይ የሽምቅ ውጊያ ከፍቷል፣ ይህም ቀደምት ስኬቶችን አስመዝግቧል።የፓኪስታን ጦር በዝናብ ወቅት የተወሰነ ቦታ አገኘ፣ ነገር ግን ሙክቲ ባሂኒ በባህር ኃይል ላይ ያተኮረ ኦፕሬሽን ጃክፖት እና ገና በመጀመር ላይ ባለው የባንግላዲሽ አየር ሀይል የአየር ድብደባ በመሳሰሉ ተግባራት ምላሽ ሰጡ።እ.ኤ.አ. በታህሳስ 3 1971 ፓኪስታን ህንድ ላይ የቅድመ መከላከል የአየር ጥቃት በከፈተች ጊዜ ውጥረቱ ወደ ሰፊ ግጭት ተለወጠ ፣ ይህም ወደ ኢንዶ-ፓኪስታን ጦርነት አመራ።በ16 ዲሴምበር 1971 ፓኪስታን በዳካ እጅ ስትሰጥ ግጭቱ በወታደራዊ ታሪክ ውስጥ ታሪካዊ ክስተት ነበር።በጦርነቱ ወቅት የፓኪስታን ጦር እና ተባባሪ ሚሊሻዎች ራዛካርስ፣ አል ባድር እና አል-ሻምስን ጨምሮ በቤንጋሊ ሲቪሎች፣ ተማሪዎች፣ ምሁራን፣ አናሳ ሀይማኖቶች እና በታጠቁ ሃይሎች ላይ ሰፊ ግፍ ፈጽመዋል።[14] እነዚህ ድርጊቶች የጅምላ ግድያ፣ ማፈናቀል እና የዘር ማጥፋት መድፈር ስልታዊ የሆነ የማጥፋት ዘመቻ አካል ናቸው።ጥቃቱ ከፍተኛ መፈናቀል አስከትሏል፣ በግምት 30 ሚሊዮን የሚገመቱ ተፈናቃዮች እና 10 ሚሊዮን ስደተኞች ወደ ህንድ ተሰደዋል።[15]ጦርነቱ የደቡብ እስያ ጂኦፖለቲካዊ ገጽታን በእጅጉ ለውጦ ባንግላዲሽ በዓለም በሕዝብ ብዛት ሰባተኛዋ አገር እንድትሆን አድርጓታል።ግጭቱ በቀዝቃዛው ጦርነት ወቅት እንደ ዩናይትድ ስቴትስ ፣ ሶቪየት ዩኒየን እና የቻይና ሕዝባዊ ሪፐብሊክን የመሳሰሉ ታላላቅ የዓለም ኃያላን መንግሥታትን በማሳተፍ ሰፋ ያለ አንድምታ ነበረው።ባንግላዲሽ እንደ ሉዓላዊ ሀገር በብዙዎቹ የተባበሩት መንግስታት አባል ሀገራት በ1972 እውቅና አገኘች።
የሼክ ሙጂብ ህግ፡ ልማት፣ አደጋ እና አለመግባባት
የባንግላዲሽ መስራች መሪ ሼክ ሙጂቡር ራህማን በጠቅላይ ሚኒስትርነት ከዩኤስ ፕሬዝዳንት ጄራልድ ፎርድ ጋር በ1974 በኦቫል ቢሮ ©Anonymous
1972 Jan 10 - 1975 Aug 15

የሼክ ሙጂብ ህግ፡ ልማት፣ አደጋ እና አለመግባባት

Bangladesh
እ.ኤ.አ. ጥር 10 ቀን 1972 ሼክ ሙጂቡር ራህማን ከእስር ሲፈቱ አዲስ ነፃ በሆነችው ባንግላዴሽ ውስጥ ትልቅ ሚና ተጫውተዋል ፣ መጀመሪያ ላይ ጠቅላይ ሚኒስትር ከመሆናቸው በፊት ጊዜያዊ ፕሬዝዳንት ሆነው ነበር።እ.ኤ.አ. በ 1970 ምርጫ የተመረጡ ፖለቲከኞች ጊዜያዊ ፓርላማን በማቋቋም ሁሉንም የመንግስት እና ውሳኔ ሰጪ አካላትን በማዋሃድ መርተዋል።[16] ሙክቲ ባሂኒ እና ሌሎች ሚሊሻዎች በመጋቢት 17 ከህንድ ሃይሎች በይፋ ተረክበው በአዲሱ የባንግላዲሽ ጦር ውስጥ ተዋህደዋል።የራህማን አስተዳደር በ1971 ግጭት የተፈናቀሉ በሚሊዮን የሚቆጠሩ ሰዎችን መልሶ ማቋቋም፣ የ1970 አውሎ ንፋስ ተከትሎ የመጣውን ችግር ለመፍታት እና በጦርነት የተጎዳውን ኢኮኖሚ ማደስን ጨምሮ ትልቅ ፈተናዎች ገጥመውታል።[16]በራህማን መሪነት ባንግላዲሽ በተባበሩት መንግስታት ድርጅት እና በተባበሩት መንግስታት ድርጅት ውስጥ ገብታለች።እንደ ዩናይትድ ስቴትስ እና ዩናይትድ ኪንግደም ባሉ ጎብኝ ሀገራት አለምአቀፍ እርዳታ ጠይቋል እና ከህንድ ጋር የወዳጅነት ውል ተፈራርሟል ይህም ከፍተኛ ኢኮኖሚያዊ እና ሰብአዊ ድጋፍ የሚሰጥ እና የባንግላዲሽ የጸጥታ ሃይሎችን በማሰልጠን ረገድ እገዛ አድርጓል።[17] ራህማን በነጻነት ጦርነት ወቅት የህንድ ድጋፍ በማድነቅ ከኢንዲራ ጋንዲ ጋር የጠበቀ ግንኙነት መሰረተ።የእሱ መንግስት ወደ 10 ሚሊዮን የሚጠጉ ስደተኞችን መልሶ ለማቋቋም፣ ኢኮኖሚውን ለማዳን እና ረሃብን ለመከላከል ከፍተኛ ጥረት አድርጓል።እ.ኤ.አ. በ 1972 አዲስ ህገ-መንግስት ተጀመረ እና ከዚያ በኋላ የተደረጉ ምርጫዎች የሙጂብ ስልጣን ፓርቲያቸው ፍጹም አብላጫ ድምጽ በማግኘቱ የሙጂብ ስልጣንን አጸኑት።አስተዳደሩ በግብርና፣ በገጠር መሠረተ ልማት እና በጎጆ ኢንዱስትሪዎች ላይ ያተኮረ የአምስት ዓመት ዕቅድ በ1973 በማስፋፋት አስፈላጊ አገልግሎቶችን እና መሠረተ ልማቶችን በማስፋፋት ላይ አፅንዖት ሰጥቷል።[18]እነዚህ ጥረቶች ቢኖሩም ባንግላዲሽ ከመጋቢት 1974 እስከ ታኅሣሥ 1974 ድረስ አስከፊ የሆነ ረሃብ ገጥሟታል፣ይህም በ20ኛው ክፍለ ዘመን እጅግ ገዳይ ከሆኑት መካከል አንዱ ነው።የመጀመሪያዎቹ ምልክቶች በመጋቢት 1974 ታይተዋል፣ የሩዝ ዋጋ ጨምሯል እና Rangpur ዲስትሪክት የመጀመሪያ ተፅእኖዎችን እያሳየ ነው።[19] ረሃቡ ከ 27,000 እስከ 1,500,000 ለሚገመቱ ሰዎች ሞት ምክንያት ሆኗል, ይህም ወጣቱ ሀገር ከነጻነት ጦርነት እና የተፈጥሮ አደጋዎች ለማገገም በሚያደርገው ጥረት ያጋጠሙትን ከባድ ፈተናዎች አጉልቶ ያሳያል።እ.ኤ.አ.[20] ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመረ በመጣው የፖለቲካ አለመረጋጋት እና ብጥብጥ፣ ሙጂብ የስልጣን ማጠናከሩን አባባሰው።እ.ኤ.አ. ጥር 25 ቀን 1975 የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ አወጀ እና በሕገ መንግሥቱ ማሻሻያ ሁሉንም ተቃዋሚ የፖለቲካ ፓርቲዎች አገደ።የፕሬዚዳንትነቱን ቦታ ሲይዝ ሙጂብ ከዚህ በፊት ታይቶ የማይታወቅ ስልጣን ተሰጥቷል።[21] የሱ አገዛዝ የባንግላዲሽ ክሪሻክ ስራሚክ አዋሚ ሊግን (BAKSAL) እንደ ብቸኛ ህጋዊ የፖለቲካ አካል አድርጎ አቋቁሞ ገበሬዎችን እና ሰራተኞችን ጨምሮ የገጠሩ ህዝብ ተወካይ አድርጎ ያስቀመጠው እና የሶሻሊስት ተኮር ፕሮግራሞችን አስጀምሯል።[22]በሼክ ሙጂቡር ራህማን አመራር ጫፍ ላይ የጃቲዮ ሳማጅታንትሪክ ዳል ወታደራዊ ክንፍ ጎኖባሂኒ የማርክሲስት አገዛዝ ለመመስረት በማለም ላይ ባንግላዲሽ የውስጥ ሽኩቻ ገጠማት።[23] የመንግስት ምላሽ የጃቲያ ራኪ ባሂኒን መፍጠር ነበር፣ ብዙም ሳይቆይ በሰላማዊ ሰዎች ላይ በሚፈጽመው ከባድ የሰብአዊ መብት ረገጣ፣ የፖለቲካ ግድያ፣ [24] ከህግ አግባብ ውጪ በሞት ቡድኖች መገደል፣ [25] እና የአስገድዶ መድፈር አጋጣሚዎች።[26] ይህ ሃይል አባላቱን ከህግ እና ሌሎች ህጋዊ እርምጃዎች በመጠበቅ በህጋዊ ያለመከሰስ ይንቀሳቀስ ነበር።[22] ምንም እንኳን ከተለያዩ የህዝብ ክፍሎች ድጋፍ ቢኖረውም የሙጂብ ድርጊት በተለይም የኃይል እርምጃ እና የፖለቲካ ነፃነቶችን መገደብ የነፃነት ጦርነት አርበኞችን ቅሬታ አስከትሏል።እነዚህ እርምጃዎች የባንግላዲሽ የነጻነት ትግልን ካነሳሱት የዲሞክራሲ እና የዜጎች መብቶች ፅንሰ-ሀሳብ የራቁ አድርገው ይመለከቱ ነበር።
1975 - 1990
ወታደራዊ አገዛዝ እና የፖለቲካ አለመረጋጋትornament
1975 Aug 15 04:30

የሼክ ሙጂቡር ራህማን ግድያ

Dhaka, Bangladesh
እ.ኤ.አ. ነሐሴ 15 ቀን 1975 የጀማሪ የጦር መኮንኖች ቡድን ታንኮችን በመጠቀም የፕሬዚዳንቱን መኖሪያ ቤት በመውረር ሼክ ሙጂቡር ራህማን ከቤተሰባቸው እና ከግል ሰራተኞቻቸው ጋር ገደሉት።ሴት ልጆቹ ሼክ ሃሲና ዋጄድ እና ሼክ ረሃና በወቅቱ በምዕራብ ጀርመን በነበሩበት ወቅት ያመለጡ ሲሆን በዚህም ምክንያት ወደ ባንግላዲሽ እንዳይመለሱ ተከልክለዋል።መፈንቅለ መንግስቱ የተቀነባበረው በአዋሚ ሊግ ውስጥ ባለ አንጃ ሲሆን የሙጂብ የቀድሞ አጋሮች እና ወታደራዊ መኮንኖች በተለይም ክሆንዳከር ሞስታቅ አህመድ ከዚያም የፕሬዚዳንትነቱን ቦታ በተረከቡበት ወቅት ነው።ክስተቱ በዩናይትድ ስቴትስ የማዕከላዊ የስለላ ኤጀንሲ (ሲአይኤ) የተሳትፎ ውንጀላዎችን ጨምሮ ሰፊ መላምቶችን አስከትሏል፣ ጋዜጠኛ ላውረንስ ሊፍሹልትዝ የሲአይኤ ተባባሪ መሆኑን ሲጠቁም [27] በወቅቱ በዳካ የሚገኘው የአሜሪካ አምባሳደር ዩጂን ቦስተር በሰጡት መግለጫ ላይ በመመስረት።[28] የሙጂብ ግድያ ባንግላዲሽ ወደ ረዥሙ የፖለቲካ አለመረጋጋት መራ፤ በተከታታይ መፈንቅለ መንግስት እና መፈንቅለ መንግስት መታየቱ፤ ከብዙ የፖለቲካ ግድያዎች ጋር ሀገሪቱን ትርምስ ውስጥ ከቶታል።እ.ኤ.አ. በ 1977 የጦሩ አዛዥ ዚያውር ራህማን መፈንቅለ መንግስትን ተከትሎ በተቆጣጠሩበት ጊዜ መረጋጋት መመለስ ጀመረ። በ1978 ዚያ እራሱን ፕሬዝዳንት ካወጀ በኋላ የሙጂብ ግድያ በማቀድ እና በማስፈጸም ላይ ላሉት ህጋዊ ያለመከሰስ መብት ሰጠ።
የዚያውር ራህማን ፕሬዝዳንት
የኔዘርላንድ ጁሊያና እና ዚያውር ራህማን 1979 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1977 Apr 21 - 1981 May 30

የዚያውር ራህማን ፕሬዝዳንት

Bangladesh
ብዙ ጊዜ ዚያ ተብሎ የሚጠራው Ziaur Rahman የባንግላዲሽ ፕሬዝዳንትነትን የተረከበው ትልቅ ፈተና በበዛበት ወቅት ነበር።አገሪቷ በዝቅተኛ ምርታማነት፣ በ1974 ዓ.ም አስከፊ ረሃብ፣ ዝግተኛ የኢኮኖሚ እድገት፣ የተንሰራፋው ሙስና እና የሼክ ሙጂቡር ራህማን መገደል ተከትሎ በፖለቲካዊ ሁኔታ ውስጥ ነበረች።ይህ ግርግር የተባባሰው ወታደራዊ የመልሶ ማጥቃት እርምጃ ነው።እነዚህ መሰናክሎች ቢኖሩም ዚያ የባንግላዲሽ ኢኮኖሚ እንዲያገግም ባደረጉት ውጤታማ አስተዳደር እና ተግባራዊ ፖሊሲዎች ይታወሳሉ።የስልጣን ዘመናቸው የግሉ ዘርፍ ኢንቨስትመንቶችን በማበረታታት ንግድን ነፃ በማውጣትና በማበረታታት ነበር።ጉልህ ስኬት ወደ መካከለኛው ምስራቅ ሀገራት የሚላከው የሰው ሃይል መጀመሩ፣ የባንግላዲሽ የውጭ ምንዛሬን በከፍተኛ ሁኔታ ያሳደገው እና ​​የገጠር ኢኮኖሚውን መለወጥ ነው።በእሱ መሪነት ባንግላዲሽ በባለብዙ ፋይበር ስምምነቱ ላይ ከፍተኛ ጥቅም በማሳየት ወደ ዝግጁ አልባሳት ዘርፍ ገብቷል።ይህ ኢንዱስትሪ አሁን ከባንግላዲሽ አጠቃላይ የወጪ ንግድ 84 በመቶውን ይይዛል።በተጨማሪም የጉምሩክ ቀረጥ እና የሽያጭ ታክስ ድርሻ በ1974 ከነበረበት 39 በመቶ በ1979 ወደ 64 በመቶ በማደግ በኢኮኖሚ እንቅስቃሴ ላይ ከፍተኛ እድገት አሳይቷል።[29] በዛያ የፕሬዚዳንትነት ዘመን የግብርናው እድገት ተስፋፍቷል፣ በአምስት አመታት ውስጥ ምርቱ ከሁለት እስከ ሶስት እጥፍ አድጓል።በተለይ እ.ኤ.አ. በ1979 ጁት በገለልተኛ በባንግላዲሽ ታሪክ ለመጀመሪያ ጊዜ ትርፋማ ሆነች።[30]የዚያን አመራር በባንግላዲሽ ጦር ውስጥ በተደረጉ በርካታ ገዳይ መፈንቅለ መንግስቶች ተፈትኖ ነበር፣ እሱም በኃይል አፍኗል።እያንዳንዱን የመፈንቅለ መንግስት ሙከራ ተከትሎ በወታደራዊ ህግ መሰረት ሚስጥራዊ ሙከራዎች ተደረጉ።ነገር ግን፣ ሀብቱ በ30 ግንቦት 1981 አለቀ፣ በቺታጎንግ ሰርክተር ሃውስ በወታደራዊ ሰራተኞች ሲገደል።ዚያ በዳካ ሰኔ 2 1981 በመቶ ሺዎች የሚቆጠሩ ሰዎች የተገኙበት መንግስታዊ የቀብር ሥነ-ሥርዓት ተቀበለች፣ ይህም በዓለም ታሪክ ውስጥ ካሉት ትልቁ የቀብር ሥነ ሥርዓቶች አንዱ ነው።በባንግላዲሽ እድገት ላይ ከፍተኛ አስተዋፅዖ ያለው እና በወታደራዊ ዓመፅ የተበላሸበት የሱ ውርስ የኢኮኖሚ መነቃቃት እና የፖለቲካ አለመረጋጋት ድብልቅ ነው።
የሑሴን ሙሐመድ ኤርሻድ አምባገነንነት
ኤርሻድ ለግዛት ጉብኝት ወደ አሜሪካ ደረሰ (1983)። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1982 Mar 24 - 1990 Dec 6

የሑሴን ሙሐመድ ኤርሻድ አምባገነንነት

Bangladesh
ሌተና ጄኔራል ሁሴን ሙሐመድ ኤርሻድ በባንግላዲሽ ሥልጣንን የተቆጣጠሩት እ.ኤ.አ.በጊዜው በፕሬዚዳንት ሳታር አስተዳደር ቅር የተሰኘው እና ሰራዊቱን ወደ ፖለቲካ ለማዋሃድ ፈቃደኛ ባለመሆናቸው ኢርሻድ ህገ መንግስቱን አገደ፣ ማርሻል ህግን አውጇል እና የኢኮኖሚ ማሻሻያዎችን አደረገ።እነዚህ ማሻሻያዎች በመንግስት የሚመራውን ኢኮኖሚ ወደ ግል ማዞር እና የውጭ ኢንቨስትመንቶችን መጋበዝ ያካትታሉ፣ ይህም የባንግላዲሽ ከባድ የኢኮኖሚ ፈተናዎችን ለመቅረፍ እንደ አንድ አዎንታዊ እርምጃ ተወስዷል።ኤርሻድ በ1983 የፕሬዚዳንትነቱን ቦታ ተረከበ ፣የጦር ኃይሎች አዛዥ እና ዋና የማርሻል ህግ አስተዳዳሪ (CMLA)።በማርሻል ህግ ተቃዋሚ ፓርቲዎችን በአካባቢያዊ ምርጫ ለማሳተፍ ሞክሯል፣ ነገር ግን እምቢተኝነታቸውን በማግኘታቸው፣ እ.ኤ.አ. መጋቢት 1985 ባካሄደው ብሄራዊ ህዝበ ውሳኔ ዝቅተኛ ድምጽ በማግኘት በአመራሩ ላይ አሸንፏል።የጃቲያ ፓርቲ መመስረት የኤርሻድ ወደ ፖለቲካ ኖርማልነት መሄዱን አመልክቷል።በታላላቅ ተቃዋሚ ፓርቲዎች ቦይኮት ቢሆንም፣ በግንቦት 1986 የፓርላማ ምርጫ የጃቲያ ፓርቲ መጠነኛ አብላጫ ድምፅ ሲያሸንፍ የአዋሚ ሊግ ተሳትፎ የተወሰነ ህጋዊነትን ጨምሯል።በጥቅምት ወር ከሚካሄደው ፕሬዚዳንታዊ ምርጫ በፊት ኤርሻድ ከወታደራዊ አገልግሎት ጡረታ ወጥቷል።ምርጫው የተካሄደው በድምፅ ብልሹ አሰራር እና በህዝብ ተሳትፎ ዝቅተኛ ነው በሚል ክስ ነበር፣ ምንም እንኳን ኤርሻድ 84 በመቶ ድምጽ በማግኘት አሸንፈዋል።የማርሻል ሕግ አገዛዝን ድርጊት ሕጋዊ ለማድረግ የሕገ መንግሥት ማሻሻያዎችን ተከትሎ በኅዳር 1986 የማርሻል ሕግ ተነስቷል።ነገር ግን በሐምሌ 1987 መንግስት በአካባቢው የአስተዳደር ምክር ቤቶች የውትድርና ውክልና ረቂቅ ህግን ለማፅደቅ ያደረገው ሙከራ ወደ አንድ የተቃውሞ እንቅስቃሴ በመምራት ሰፊ ህዝባዊ ተቃውሞ አስከትሏል እና የተቃዋሚ አክቲቪስቶችን ታሰረ።የኤርሻድ ምላሽ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ማወጅ እና ፓርላማውን በመበተን ለመጋቢት 1988 አዲስ ምርጫ ማቀድ ነበር። ተቃዋሚዎች ቢያኮትም፣ የጃቲያ ፓርቲ በእነዚህ ምርጫዎች ከፍተኛ አብላጫ ድምፅ አግኝቷል።በሰኔ 1988 የሕገ መንግሥት ማሻሻያ እስልምናን የባንግላዲሽ መንግሥት ሃይማኖት አደረገው፣ በውዝግብ እና በተቃዋሚዎች መካከል።በ1990 መገባደጃ ላይ በኤርሻድ አገዛዝ ላይ ተቃውሞው ተባብሶ፣ በአጠቃላይ አድማ እና ህዝባዊ ስብሰባዎች የታየበት የፖለቲካ መረጋጋት የመጀመሪያ ምልክቶች ቢታዩም፣ የህግ እና የስርዓት ሁኔታ እያሽቆለቆለ ሄዷል።እ.ኤ.አ. በ1990 በባንግላዲሽ የሚገኙ ተቃዋሚ ፓርቲዎች በቢኤንፒ ካሌዳ ዚያ እና በአዋሚ ሊግ ሼክ ሃሲና የሚመሩ ተቃዋሚ ፓርቲዎች በፕሬዚዳንት ኤርሻድ ላይ አንድ ሆነው ተቃወሙ።በተማሪዎች እና እንደ ጀመዓተ ኢስላሚ ያሉ ኢስላሚክ ፓርቲዎች የሚደግፉት ተቃውሞና የስራ ማቆም አድማ አገሪቱን አንኳኳ።ኤርሻድ ታኅሣሥ 6 ቀን 1990 ሥልጣናቸውን ለቀቁ። ሰፊውን አለመረጋጋት ተከትሎ፣ ጊዜያዊ መንግሥት የካቲት 27 ቀን 1991 ነፃና ፍትሐዊ ምርጫ አድርጓል።
1990
ዲሞክራሲያዊ ሽግግር እና የኢኮኖሚ እድገትornament
የመጀመሪያ የካሌዳ አስተዳደር
ዚያ በ1979 ዓ. ©Nationaal Archief
1991 Mar 20 - 1996 Mar 30

የመጀመሪያ የካሌዳ አስተዳደር

Bangladesh
እ.ኤ.አ. በ 1991 የባንግላዲሽ ፓርላማ ምርጫ የባንግላዲሽ ናሽናል ፓርቲ (ቢኤንፒ) ፣ የዚያውር ራህማን መበለት በሆነችው በካሌዳ ዚያ የሚመራ ፣ ብዙሃነትን አሸንፏል።ቢኤንፒ ከጀመዓት-አይ-ኢስላሚ ድጋፍ ያለው መንግስት አቋቋመ።ፓርላማው በሼክ ሃሲና የሚመራውን አዋሚ ሊግ (AL)፣ ጀማአት-አይ-ኢስላሚ (ጂአይ) እና የጃቲያ ፓርቲ (ጄፒ)ን ያጠቃልላል።ካሌዳ ዚያ የባንግላዲሽ ጠቅላይ ሚኒስትር ሆነው ለመጀመሪያ ጊዜ ከ1991 እስከ 1996 ድረስ በሀገሪቱ የፖለቲካ ታሪክ ውስጥ ጉልህ ስፍራ የሚይዙበት ወቅት ሲሆን ይህም ከወታደራዊ አገዛዝ እና ከራስ ገዝ አስተዳደር በኋላ የፓርላሜንታሪ ዲሞክራሲ ወደነበረበት የተመለሰበት ወቅት ነበር።ባንግላዲሽ ወደ ዴሞክራሲያዊ ሥርዓት እንድትሸጋገር የእርሷ አመራር ትልቅ ሚና ነበረው፣ መንግስቷ ነፃ እና ፍትሃዊ ምርጫ እንዲካሄድ በበላይነት ይከታተል፣ ይህም በሀገሪቱ ዲሞክራሲያዊ ሥርዓቶችን እንደገና ለማቋቋም መሰረታዊ እርምጃ ነው።በኢኮኖሚ የዚያ አስተዳደር ለሊበራላይዜሽን ቅድሚያ በመስጠት የግሉ ሴክተርን ለማሳደግ እና የውጭ ኢንቨስትመንትን ለመሳብ በማለም ለተከታታይ ኢኮኖሚ እድገት አስተዋጽኦ አድርጓል።የእርሷ ቆይታ በተጨማሪም የመሠረተ ልማት አውታሮች፣ የመንገድ፣ ድልድዮች እና የኃይል ማመንጫዎች ልማትን ጨምሮ፣ የባንግላዲሽ የኢኮኖሚ መሰረትን ለማሻሻል እና ትስስርን ለማጎልበት በሚደረጉ ጥረቶች ላይ ከፍተኛ መዋዕለ ንዋይ በማፍሰሷም ተጠቅሷል።በተጨማሪም፣ መንግስቷ የጤና እና የትምህርት አመላካቾችን ለማሻሻል በማቀድ ማህበራዊ ጉዳዮችን ለመፍታት እርምጃዎችን ወስዷል።በመጋቢት 1994 በቢኤንፒ የምርጫ ማጭበርበር ክስ ተነስቶ፣ ተቃዋሚዎች ፓርላማውን እንዲተዉ በማድረግ እና የካሌዳ ዚያ መንግስት ስልጣን እንዲለቅ የሚጠይቅ ተከታታይ አጠቃላይ የስራ ማቆም አድማ ተደረገ።የሽምግልና ጥረት ቢደረግም ተቃዋሚዎች በታህሳስ 1994 መጨረሻ ከፓርላማ አባልነታቸው ለቀው ተቃውሟቸውን ቀጠሉ።የፖለቲካ ቀውሱ በየካቲት 1996 ምርጫ እንዳይሳተፍ አድርጓል፣ ኢፍትሃዊ ነው በሚሉ ጥያቄዎች መካከል ካሌዳ ዚያ እንደገና ተመረጡ።ለተፈጠረው ግርግር ምላሽ፣ በመጋቢት 1996 የሕገ መንግሥት ማሻሻያ ገለልተኛ ገዥ መንግሥት አዲስ ምርጫዎችን እንዲቆጣጠር አስችሎታል።በሰኔ 1996 የተካሄደው ምርጫ ለአዋሚ ሊግ ድል አስመዝግቧል፣ ሼክ ሃሲና ጠቅላይ ሚኒስትር ሆነው በጃቲያ ፓርቲ ድጋፍ መንግስት አቋቋሙ።
የመጀመሪያው የሃሲና አስተዳደር
ጠቅላይ ሚኒስትር ሼክ ሃሲና በጥቅምት 17 ቀን 2000 በፔንታጎን ሙሉ የክብር አቀባበል ሥነ ሥርዓት ላይ የክብር ዘበኛውን ጎበኙ። ©United States Department of Defense
1996 Jun 23 - 2001 Jul 15

የመጀመሪያው የሃሲና አስተዳደር

Bangladesh
ሼክ ሃሲና የባንግላዲሽ ጠቅላይ ሚኒስትር ሆነው ለመጀመሪያ ጊዜ ከሰኔ 1996 እስከ ጁላይ 2001 ድረስ የሀገሪቱን ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ገጽታ እና አለም አቀፍ ግንኙነትን ለማሻሻል የታለሙ ጉልህ ስኬቶች እና ተራማጅ ፖሊሲዎች መታየታቸው ይታወሳል።የክልል የውሃ እጥረትን ለመቅረፍ እና ከህንድ ጋር ትብብር ለመፍጠር ወሳኝ እርምጃ የሆነውን የ30 አመት የውሃ መጋራት ስምምነት ከህንድ ጋር ለጋንግስ ወንዝ በመፈረም የእርሷ አስተዳደር ወሳኝ ነበር።በሃሲና መሪነት ባንግላዲሽ የቴሌኮሙዩኒኬሽን ዘርፉን ነፃ መውጣቱን፣ ፉክክር በማስተዋወቅ እና የመንግስትን ሞኖፖሊ በማቆም የዘርፉን ቅልጥፍና እና ተደራሽነት በእጅጉ አሻሽሏል።በታህሳስ 1997 የተፈረመው የቺታጎንግ ሂል ትራክትስ የሰላም ስምምነት በክልሉ ውስጥ ለአስርተ አመታት የዘለቀውን የአመጽ እንቅስቃሴ አብቅቷል፣ ለዚህም ሀሲና የዩኔስኮ የሰላም ሽልማት ተሰጥቷታል፣ ይህም ሰላምን እና እርቅን በማጎልበት ሚናዋን አጉልቷል።በኢኮኖሚ፣ የመንግሥቷ ፖሊሲዎች በአማካይ የ5.5% የሀገር ውስጥ ምርት ዕድገት አስመዝግበዋል፣ የዋጋ ግሽበቱ ከሌሎች ታዳጊ አገሮች ጋር ሲነጻጸር ዝቅተኛ ነው።እንደ አሽራያን-1 ቤት ለሌላቸው ቤቶች ፕሮጀክት እና እንደ አዲሱ የኢንዱስትሪ ፖሊሲ የግሉን ሴክተር ለማሳደግ እና የውጭ ቀጥታ ኢንቨስትመንትን ለማበረታታት የታለመ ሲሆን የባንግላዲሽ ኢኮኖሚን ​​የበለጠ ዓለም አቀፋዊ ያደርገዋል።ፖሊሲው በተለይ ትናንሽና የጎጆ ኢንዱስትሪዎችን በማልማት፣ በተለይም በሴቶች ላይ የክህሎት ልማትን በማስተዋወቅ እና የሀገር ውስጥ ጥሬ ዕቃዎችን መጠቀም ላይ ያተኮረ ነበር።የሃሲና አስተዳደርም በማህበራዊ ደህንነት ላይ እመርታ አድርጓል፣ ለአረጋውያን፣ መበለቶች እና የተጨነቁ ሴቶች አበል ያካተተ የማህበራዊ ዋስትና ስርዓት በመዘርጋት እና የአካል ጉዳተኞች መሰረትን ዘርግቷል።የባንጋባንዱ ድልድይ ሜጋ ፕሮጀክት በ1998 መጠናቀቁ ትልቅ የመሰረተ ልማት ስኬት፣ግንኙነትን እና ንግድን ያሳደገ ነበር።በአለም አቀፍ መድረክ ሀሲና ባንግላዴሽ በተለያዩ የአለም መድረኮች ወክላለች።የአለም የማይክሮ ክሬዲት ሰሚት እና የSAARC ስብሰባን ጨምሮ የባንግላዲሽ ዲፕሎማሲያዊ አሻራን አሳድጋለች።ከባንግላዲሽ ነፃነቷን ካገኘች በኋላ የመጀመሪያ የሆነውን የአምስት አመት የስልጣን ዘመን ሙሉ በሙሉ በተሳካ ሁኔታ ማጠናቀቁ ዲሞክራሲያዊ መረጋጋትን ለማስፈን አርአያ ሆኗል።ይሁን እንጂ በ2001 ዓ.ም የተካሄደው ጠቅላላ ምርጫ ፓርቲያቸው ከፍተኛ የህዝብ ድምጽ ቢያገኝም ሽንፈትን ያስተናገደው የምርጫ ስርአት አንደኛ አላፊ የምርጫ ስርዓት ፈተናዎችን በማመላከት በምርጫ ፍትሃዊነት ላይ ጥያቄዎችን አስነስቷል፣ ይህ ክርክርም ምላሽ አግኝቷል። በአለም አቀፍ ደረጃ ግን በመጨረሻ ሰላማዊ የስልጣን ሽግግር እንዲኖር አድርጓል።
የካሌዳ ሶስተኛ ጊዜ
ዚያ ከጃፓን ጠቅላይ ሚኒስትር ጁኒቺሮ ኮይዙሚ ጋር በቶኪዮ (2005)። ©首相官邸ホームページ
2001 Oct 10 - 2006 Oct 29

የካሌዳ ሶስተኛ ጊዜ

Bangladesh
ጠቅላይ ሚኒስትር ካሌዳ ዚያ በሶስተኛ የስልጣን ዘመናቸው በምርጫ የገቡትን ቃል በመፈጸም፣ የሀገር ውስጥ ሃብትን በኢኮኖሚ ልማት ማሳደግ እና እንደ አሜሪካ፣ ታላቋ ብሪታኒያ እና ጃፓን ካሉ ሀገራት አለም አቀፍ ኢንቨስትመንትን በመሳብ ላይ ትኩረት አድርገዋል።ህግ እና ስርዓትን ወደነበረበት መመለስ፣ በ"መልክ-ምስራቅ ፖሊሲ" ክልላዊ ትብብርን ማስተዋወቅ እና የባንግላዲሽ በተባበሩት መንግስታት የሰላም ማስከበር ጥረት ተሳትፎን ለማሳደግ ያለመ ነው።አስተዳደሯ በትምህርት፣ ድህነትን በመቅረፍ እና ጠንካራ የሀገር ውስጥ ምርት ዕድገት በማስመዝገብ ላበረከተው ሚና ተሞገሰ።የዚያ ሶስተኛው የስልጣን ዘመን የኢኮኖሚ እድገት የቀጠለ ሲሆን አጠቃላይ የሀገር ውስጥ ምርት ዕድገት ከ6 በመቶ በላይ ሲቀረው፣ የነፍስ ወከፍ ገቢ መጨመር፣ የውጭ ምንዛሪ ክምችት መጨመር እና የውጭ ቀጥታ ኢንቨስትመንቶች አደገ።የባንግላዲሽ የውጭ ቀጥታ ኢንቨስትመንት ወደ 2.5 ቢሊዮን ዶላር ከፍ ብሏል።የዚያ ቢሮ መጨረሻ ላይ የጠቅላላ የሀገር ውስጥ ምርት የኢንዱስትሪ ዘርፍ ከ17 በመቶ በላይ አልፏል።[31]የዚያ የውጭ ፖሊሲ ውጥኖች ከሳዑዲ አረቢያ ጋር የሁለትዮሽ ግንኙነትን ማጠናከር፣ የባንግላዲሽ ሰራተኞችን ሁኔታ ማሻሻል፣ ከቻይና ጋር በንግድ እና ኢንቨስትመንት ጉዳዮች ላይ መሳተፍ እና ቻይናውያን ለመሠረተ ልማት ፕሮጀክቶች የገንዘብ ድጋፍ ለማድረግ መሞከርን ያካትታሉ።እ.ኤ.አ. በ 2012 የህንድ ጉብኝቷ የሁለትዮሽ ንግድን እና ክልላዊ ደህንነትን ለማሻሻል አላማ ያደረገ ሲሆን ይህም ከጎረቤት ሀገራት ጋር ለጋራ ጥቅም በትብብር ለመስራት ከፍተኛ ዲፕሎማሲያዊ ጥረት አሳይቷል ።[32]
2006 Oct 29 - 2008 Dec 29

2006–2008 የባንግላዲሽ የፖለቲካ ቀውስ

Bangladesh
እ.ኤ.አ. ጥር 22 ቀን 2007 በታቀደው ምርጫ ወቅት ባንግላዲሽ በጥቅምት 2006 የካሌዳ ዚያ መንግስት ማብቃቱን ተከትሎ ከፍተኛ የፖለቲካ አለመረጋጋት እና ውዝግብ አጋጥሟል። የሽግግሩ ጊዜ ተቃውሞ፣ የስራ ማቆም አድማ እና ብጥብጥ ታይቷል፣ ይህም ስለ ድርጊቱ እርግጠኛ ባልሆነ ሁኔታ 40 ሰዎች ተገድለዋል። በአዋሚ ሊግ ለቢኤንፒን ይደግፋል ተብሎ የተከሰሰ የአስተዳዳሪው መንግስት አመራር።የፕሬዚዳንቱ አማካሪ ሙክሌሱር ራህማን ቻውዱሪ ሁሉንም ፓርቲዎች አንድ ላይ ለማሰባሰብ ያደረጉት ጥረት ግራንድ አሊያንስ የመራጮች ዝርዝር እንዲታተም በመጠየቅ እጩዎቹን ሲያነሳ ተስተጓጉሏል።ፕሬዝዳንት ኢያጁዲን አህመድ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ በማወጅ ዋና አማካሪ ሆነው በመልቀቃቸው ፋክሩዲን አህመድን በምትካቸው ሾመው ሁኔታው ​​ተባብሷል።ይህ እርምጃ የፖለቲካ እንቅስቃሴዎችን ውጤታማ በሆነ መንገድ አግዷል።በ2007 መጀመሪያ ላይ በካሌዳ ዚያ ልጆች ሼክ ሃሲና እና ዚያ እራሷ ላይ ክስ የተመሰረተባቸውን ጨምሮ በሁለቱም ዋና ዋና የፖለቲካ ፓርቲዎች መሪዎች ላይ የሙስና ክስ የጀመረው አዲሱ መንግስት ነው። ከፍተኛ ወታደራዊ ባለስልጣናት ሃሲና እና ዚያን ከፖለቲካ ለማግለል ሞክረዋል።የበላይ ጠባቂው መንግስት የፀረ ሙስና ኮሚሽን እና የባንግላዲሽ ምርጫ ኮሚሽንን በማጠናከር ላይም ትኩረት አድርጓል።እ.ኤ.አ. ነሐሴ 2007 በዳካ ዩኒቨርሲቲ ብጥብጥ ተቀሰቀሰ ፣ ተማሪዎች ከባንግላዲሽ ጦር ጋር በመጋጨታቸው ሰፊ ተቃውሞ አስከትሏል።በተማሪዎች እና በመምህራን ላይ የሚደርሰውን ጥቃት ጨምሮ የመንግስት ጠንከር ያለ ምላሽ ተጨማሪ ሰልፎችን አስነስቷል።ሰራዊቱ በስተመጨረሻ የተወሰኑ ጥያቄዎችን ተቀብሏል ፣የጦር ሠራዊቱ ካምፕ ከዩኒቨርሲቲው ቅጥር ግቢ እንዲነሳ ፣ነገር ግን የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ እና የፖለቲካ ውጥረቱ ቀጥሏል።
ሁለተኛ የሃሲና አስተዳደር
ሼክ ሃሲና በሞስኮ ከቭላድሚር ፑቲን ጋር። ©Kremlin
2009 Jan 6 - 2014 Jan 24

ሁለተኛ የሃሲና አስተዳደር

Bangladesh
የሁለተኛው የሃሲና አስተዳደር የሀገሪቱን ኢኮኖሚያዊ መረጋጋት በማሳደግ ዘላቂ የሀገር ውስጥ ምርት ዕድገትን በማስመዝገብ ላይ ያተኮረ ሲሆን ይህም በዋናነት በጨርቃ ጨርቅ ኢንዱስትሪ፣ ሬሚታንስ እና ግብርና ነው።በተጨማሪም የጤና፣ የትምህርት እና የሥርዓተ-ፆታ እኩልነትን ጨምሮ ማህበራዊ አመላካቾችን ለማሻሻል ጥረቶች ተደርገዋል ይህም ለድህነት ደረጃ መቀነስ አስተዋጽኦ አድርጓል።በተጨማሪም መንግስት የመሠረተ ልማት ዝርጋታዎችን ቅድሚያ ሰጥቶ ነበር, ይህም ተያያዥነት እና የኃይል አቅርቦትን ለማሻሻል የታለሙ ታዋቂ ፕሮጀክቶች.እነዚህ እድገቶች እንዳሉ ሆኖ አስተዳደሩ ፖለቲካዊ አለመረጋጋት፣ የአስተዳደር እና የሰብአዊ መብት ጥያቄዎች እና የአካባቢ ጉዳዮችን ጨምሮ ተግዳሮቶች አጋጥመውታል።እ.ኤ.አ. በ 2009 በባንግላዲሽ ጠመንጃዎች በደመወዝ አለመግባባት ምክንያት ከፍተኛ ቀውስ ገጥሟታል ፣ ይህም የሰራዊት መኮንኖችን ጨምሮ 56 ሰዎች ተገድለዋል ።[33] ሰራዊቱ ሀሲናን በአመጹ ላይ ወሳኝ ጣልቃ አልገባችም በማለት ተችቷታል።[34] በ2009 የተመዘገበው ዘገባ የሰራዊት መኮንኖች ለችግሩ የመጀመሪያ ምላሽ በሰጠችው ብስጭት ከአመፁ መሪዎች ጋር ለመደራደር ያደረገችው ሙከራ ለችግሩ መባባስ አስተዋጽኦ እንዳበረከተ እና ተጨማሪ ጉዳቶችንም አስከትሏል በማለት ተከራክሯል።እ.ኤ.አ. በ2012 በራኪን ግዛት በተነሳው ግርግር ከምያንማር ወደ ሮሂንጋያ ስደተኞች እንዳይገቡ በመከልከል ቆራጥ አቋም ወስዳለች።
2013 ሻባግ ተቃውሞዎች
በሻህባግ አደባባይ ተቃዋሚዎች ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
2013 Feb 5

2013 ሻባግ ተቃውሞዎች

Shahbagh Road, Dhaka, Banglade
እ.ኤ.አ. እ.ኤ.አ.በጦርነቱ ውስጥ የሞላህ ተሳትፎ ምዕራብ ፓኪስታንን መደገፍ እና በቤንጋሊ ብሔርተኞች እና ምሁራን ግድያ ውስጥ መሳተፍን ያጠቃልላል።የተቃውሞ ሰልፎቹ ጃማአት ኢ-ኢስላሚ የተባለው አክራሪ የቀኝ ክንፍ እና ወግ አጥባቂ - እስላማዊ ቡድን ከፖለቲካ እንዲታገድ እና አጋር ተቋማቱን እንዲከለክል ጠይቋል።የሞላህ የቅጣት መጀመሪያ የዋህነት ቁጣን ቀስቅሷል፣ በብሎገሮች እና በመስመር ላይ አክቲቪስቶች ከፍተኛ ቅስቀሳ አስከትሏል፣ ይህም በሻህባግ ሰልፎች ላይ ተሳትፎ ጨምሯል።በምላሹም ጀመዓተ ኢስላሚ የተቃውሞ ሰልፎችን በማደራጀት የፍርድ ቤቱን ህጋዊነት በመቃወም ተከሳሾቹ እንዲፈቱ ጠይቋል።የጦማሪ እና አክቲቪስት አህመድ ራጂብ ሃይደር እ.ኤ.አ.በዚያ ወር በኋላ፣ በየካቲት 27፣ የጦር ፍርድ ቤት በሰብአዊነት ላይ በፈጸሙት የጦር ወንጀሎች የሞት ፍርድ ፈረደበት።
ሦስተኛው የሃሲና አስተዳደር
ሃሲና ከህንድ ጠቅላይ ሚኒስትር ናሬንድራ ሞዲ ጋር፣ 2018 ©Prime Minister's Office
2014 Jan 14 - 2019 Jan 7

ሦስተኛው የሃሲና አስተዳደር

Bangladesh
ሼክ ሃሲና በ2014 በተካሄደው አጠቃላይ ምርጫ በአዋሚ ሊግ እና በግራንድ አሊያንስ አጋሮቹ ከፍተኛ ድል በማግኘታቸው ለሁለተኛ ተከታታይ የስልጣን ዘመን አረጋግጠዋል።ምርጫው በፍትሃዊነት እና ከፓርቲ ውጪ የሆነ አስተዳደር ባለመኖሩ ምክንያት ቢኤንፒን ጨምሮ በታላላቅ ተቃዋሚ ፓርቲዎች ያልተካተተ ሲሆን በአዋሚ ሊግ የሚመራው ግራንድ አሊያንስ 267 መቀመጫዎችን ሲያሸንፍ 153 ያለ ፉክክር ታይቷል።በምርጫው ላይ ለተፈጠረው ውዝግብ እንደ የታሸጉ የምርጫ ሣጥኖች እና በተቃዋሚዎች ላይ የተወሰደው እርምጃ በምርጫ ብልሹ አሰራር መከሰቱ ይታወሳል።አዋሚ ሊግ 234 መቀመጫዎች በማግኘት የፓርላማ አብላጫ ድምፅን ያገኘው በሁከት እና በ51 በመቶ የመራጮች ተሳትፎ ሪፖርቶች መካከል ነው።ምንም እንኳን ክልከላው እና ህጋዊነት ጥያቄዎች ቢነሱም ሃሲና መንግስት መስርታ የጃቲያ ፓርቲ ይፋዊ ተቃዋሚ ሆኖ አገልግሏል።ባንግላዲሽ በስልጣን ዘመኗ በሀምሌ 2016 በተፈፀመው የዳካ ጥቃት በሀገሪቱ ታሪክ እጅግ አስከፊው የእስልምና እምነት ተከታዮች ጥቃት ጎልቶ የወጣው የእስላማዊ አክራሪነት ፈተና ገጥሟታል።መንግስት በተቃዋሚዎች ላይ እያደረሰ ያለው አፈና እና የዴሞክራሲ ምህዳሮች እየቀነሱ መምጣቱ ሳያውቅ ጽንፈኛ ቡድኖች እንዲፈጠሩ ምክንያት ሆኗል ሲሉ ባለሙያዎች ይገልጻሉ።እ.ኤ.አ. በ2017 ባንግላዲሽ የመጀመሪያዎቹን ሁለቱን የባህር ሰርጓጅ መርከቦችን ሰጠች እና ለሮሂንጊያ ቀውስ ወደ አንድ ሚሊዮን ለሚጠጉ ስደተኞች መጠለያ እና እርዳታ በመስጠት ምላሽ ሰጠች።በጠቅላይ ፍርድ ቤት ፊት ለፊት ያለው የፍትህ ሃውልት እንዲነሳ ለመደገፍ የወሰናት ውሳኔ ለሃይማኖታዊ እና ፖለቲካዊ ጫናዎች በመሸነፍ ወቀሳ ገጥሞታል።
አራተኛው የሃሲና አስተዳደር
ሃሲና በየካቲት 2023 በኮታሊፓራ፣ ጎፓልጋንጅ የፓርቲ ሰልፍ ስትናገር። ©DelwarHossain
2019 Jan 7 - 2024 Jan 10

አራተኛው የሃሲና አስተዳደር

Bangladesh
ሼክ ሃሲና በጠቅላላ ምርጫው ሶስተኛ ተከታታይ የስልጣን ጊዜያቸውን እና አራተኛውን በአጠቃላይ ያረጋገጡ ሲሆን አዋሚ ሊግ ከ300 የፓርላማ መቀመጫዎች 288ቱን አሸንፏል።ምርጫው በተቃዋሚ መሪ ካማል ሆሳዕና እንደተናገሩት እና ሂዩማን ራይትስ ዎች፣ ሌሎች የመብት ተሟጋች ድርጅቶች እና የኒውዮርክ ታይምስ ኤዲቶሪያል ቦርድ አስተጋብተው ሃሲና ያለ ምርጫው የምታሸንፍበት በመሆኑ የምርጫውን መጭበርበር አስፈላጊነት ላይ ጥያቄ በማንሳት “አስፈሪ ነው” በማለት ትችት ገጥሞታል። .የ 2014 ምርጫን በመቃወም ቢኤንፒ ስምንት መቀመጫዎችን ብቻ በማግኘቱ ከ1991 ወዲህ ያሳየውን ደካማ የተቃውሞ እንቅስቃሴ ያሳያል።ለኮቪድ-19 ወረርሽኝ ምላሽ ለመስጠት ሀሲና አዲሱን የባንግላዲሽ ፖስታ ቤት ዳክ ባባንን በግንቦት 2021 ከመረቀች በኋላ የፖስታ አገልግሎቱን እና የዲጂታል ትራንስፎርሜሽኑን የበለጠ እንዲጎለብት ጠይቃለች።እ.ኤ.አ. በጥር 2022 መንግስቷ ከ18 እስከ 60 ዓመት የሆናቸው ለሁሉም የባንግላዲሽ ዜጎች ሁለንተናዊ የጡረታ መርሃ ግብር የሚያቋቁመውን ህግ አውጥቷል።የባንግላዲሽ የውጭ ብድር እ.ኤ.አ. በ2021–22 የበጀት ዓመት መጨረሻ 95.86 ቢሊዮን ዶላር ደርሷል፣ ይህም ከ2011 ከፍተኛ ጭማሪ ያለው፣ በባንክ ዘርፍ ውስጥ ከታዩት መጠነ ሰፊ ጥሰቶች ጋር።እ.ኤ.አ. በጁላይ 2022 የፋይናንስ ሚኒስቴር የውጭ ምንዛሪ ክምችት በመሟጠጡ ምክንያት ከአይኤምኤፍ የፊስካል ዕርዳታ ጠይቋል፣ ይህም በጥር 2023 ኢኮኖሚውን ለማረጋጋት የ4.7 ቢሊዮን ዶላር ድጋፍ ፕሮግራም አስገኝቷል።በዲሴምበር 2022 የተካሄዱ ፀረ-መንግስት ተቃውሞዎች ህዝባዊ ወጭ እየጨመረ ያለውን ቅሬታ በማጉላት የሃሲና ስራ እንድትለቅ ጠይቀዋል።በዚያው ወር ሃሲና የባንግላዲሽ የመጀመሪያ የጅምላ-ፈጣን የመጓጓዣ ዘዴ የሆነውን የዳካ ሜትሮ ባቡር የመጀመሪያ ምዕራፍ ጀምራለች።እ.ኤ.አ. በ 2023 የጂ20 የኒው ዴሊ የመሪዎች ስብሰባ ላይ ሃሲና ከህንድ ጠቅላይ ሚኒስትር ናሬንድራ ሞዲ ጋር በህንድ እና በባንግላዲሽ መካከል ስላለው ትብብር ተወያይተዋል።ጉባኤው ሃሲና ከሌሎች የአለም መሪዎች ጋር እንድትወያይ መድረክ በመሆን የባንግላዲሽ አለም አቀፍ ግንኙነትን አሳድጋለች።

Appendices



APPENDIX 1

The Insane Complexity of the India/Bangladesh Border


Play button




APPENDIX 2

How did Bangladesh become Muslim?


Play button




APPENDIX 3

How Bangladesh is Secretly Becoming the Richest Country In South Asia


Play button

Characters



Taslima Nasrin

Taslima Nasrin

Bangladeshi writer

Ziaur Rahman

Ziaur Rahman

President of Bangladesh

Hussain Muhammad Ershad

Hussain Muhammad Ershad

President of Bangladesh

Sheikh Mujibur Rahman

Sheikh Mujibur Rahman

Father of the Nation in Bangladesh

Muhammad Yunus

Muhammad Yunus

Bangladeshi Economist

Sheikh Hasina

Sheikh Hasina

Prime Minister of Bangladesh

Jahanara Imam

Jahanara Imam

Bangladeshi writer

Shahabuddin Ahmed

Shahabuddin Ahmed

President of Bangladesh

Khaleda Zia

Khaleda Zia

Prime Minister of Bangladesh

M. A. G. Osmani

M. A. G. Osmani

Bengali Military Leader

Footnotes



  1. Al Helal, Bashir (2012). "Language Movement". In Islam, Sirajul; Jamal, Ahmed A. (eds.). Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh (Second ed.). Asiatic Society of Bangladesh. Archived from the original on 7 March 2016.
  2. Umar, Badruddin (1979). Purbo-Banglar Bhasha Andolon O Totkalin Rajniti পূর্ব বাংলার ভাষা আন্দোলন ও তাতকালীন রজনীতি (in Bengali). Dhaka: Agamee Prakashani. p. 35.
  3. Al Helal, Bashir (2003). Bhasa Andolaner Itihas [History of the Language Movement] (in Bengali). Dhaka: Agamee Prakashani. pp. 227–228. ISBN 984-401-523-5.
  4. Lambert, Richard D. (April 1959). "Factors in Bengali Regionalism in Pakistan". Far Eastern Survey. 28 (4): 49–58. doi:10.2307/3024111. ISSN 0362-8949. JSTOR 3024111.
  5. "Six-point Programme". Banglapedia. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 22 March 2016.
  6. Sirajul Islam; Miah, Sajahan; Khanam, Mahfuza; Ahmed, Sabbir, eds. (2012). "Mass Upsurge, 1969". Banglapedia: the National Encyclopedia of Bangladesh (Online ed.). Dhaka, Bangladesh: Banglapedia Trust, Asiatic Society of Bangladesh. ISBN 984-32-0576-6. OCLC 52727562.
  7. Ian Talbot (1998). Pakistan: A Modern History. St. Martin's Press. p. 193. ISBN 978-0-312-21606-1.
  8. Baxter, Craig (1971). "Pakistan Votes -- 1970". Asian Survey. 11 (3): 197–218. doi:10.2307/3024655. ISSN 0004-4687.
  9. Bose, Sarmila (8 October 2005). "Anatomy of Violence: Analysis of Civil War in East Pakistan in 1971" (PDF). Economic and Political Weekly. 40 (41). Archived from the original (PDF) on 28 December 2020. Retrieved 7 March 2017.
  10. "Gendercide Watch: Genocide in Bangladesh, 1971". gendercide.org. Archived from the original on 21 July 2012. Retrieved 11 June 2017.
  11. Bass, Gary J. (29 September 2013). "Nixon and Kissinger's Forgotten Shame". The New York Times. ISSN 0362-4331. Archived from the original on 21 March 2021. Retrieved 11 June 2017.
  12. "Civil War Rocks East Pakistan". Daytona Beach Morning Journal. 27 March 1971. Archived from the original on 2 June 2022. Retrieved 11 June 2017.
  13. "World Refugee Day: Five human influxes that have shaped India". The Indian Express. 20 June 2016. Archived from the original on 21 March 2021. Retrieved 11 June 2017.
  14. Schneider, B.; Post, J.; Kindt, M. (2009). The World's Most Threatening Terrorist Networks and Criminal Gangs. Springer. p. 57. ISBN 9780230623293. Archived from the original on 7 February 2023. Retrieved 8 March 2017.
  15. Totten, Samuel; Bartrop, Paul Robert (2008). Dictionary of Genocide: A-L. ABC-CLIO. p. 34. ISBN 9780313346422. Archived from the original on 11 January 2023. Retrieved 8 November 2020.
  16. "Rahman, Bangabandhu Sheikh Mujibur". Banglapedia. Retrieved 5 February 2018.
  17. Frank, Katherine (2002). Indira: The Life of Indira Nehru Gandhi. New York: Houghton Mifflin. ISBN 0-395-73097-X, p. 343.
  18. Farid, Shah Mohammad. "IV. Integration of Poverty Alleviation and Social Sector Development into the Planning Process of Bangladesh" (PDF).
  19. Rangan, Kasturi (13 November 1974). "Bangladesh Fears Thousands May Be Dead as Famine Spreads". The New York Times. Retrieved 28 December 2021.
  20. Karim, S. A. (2005). Sheikh Mujib: Triumph and Tragedy. The University Press Limited. p. 345. ISBN 984-05-1737-6.
  21. Maniruzzaman, Talukder (February 1976). "Bangladesh in 1975: The Fall of the Mujib Regime and Its Aftermath". Asian Survey. 16 (2): 119–29. doi:10.2307/2643140. JSTOR 2643140.
  22. "JS sees debate over role of Gono Bahini". The Daily Star. Retrieved 9 July 2015.
  23. "Ignoring Executions and Torture : Impunity for Bangladesh's Security Forces" (PDF). Human Rights Watch. 18 March 2009. Retrieved 16 August 2013.
  24. Chowdhury, Atif (18 February 2013). "Bangladesh: Baptism By Fire". Huffington Post. Retrieved 12 July 2016.
  25. Fair, Christine C.; Riaz, Ali (2010). Political Islam and Governance in Bangladesh. Routledge. pp. 30–31. ISBN 978-1136926242. Retrieved 19 June 2016.
  26. Maniruzzaman, Talukder (February 1976). "Bangladesh in 1975: The Fall of the Mujib Regime and Its Aftermath". Asian Survey. 16 (2): 119–29. doi:10.2307/2643140. JSTOR 2643140.
  27. Shahriar, Hassan (17 August 2005). "CIA involved in 1975 Bangla military coup". Deccan Herald. Archived from the original on 18 May 2006. Retrieved 7 July 2006.
  28. Lifschultz, Lawrence (15 August 2005). "The long shadow of the August 1975 coup". The Daily Star. Retrieved 8 June 2007.
  29. Sobhan, Rehman; Islam, Tajul (June 1988). "Foreign Aid and Domestic Resource Mobilisation in Bangladesh". The Bangladesh Development Studies. 16 (2): 30. JSTOR 40795317.
  30. Ahsan, Nazmul (11 July 2020). "Stopping production at BJMC jute mills-II: Incurring losses since inception". Retrieved 10 May 2022.
  31. Sirajul Islam; Miah, Sajahan; Khanam, Mahfuza; Ahmed, Sabbir, eds. (2012). "Zia, Begum Khaleda". Banglapedia: the National Encyclopedia of Bangladesh (Online ed.). Dhaka, Bangladesh: Banglapedia Trust, Asiatic Society of Bangladesh. ISBN 984-32-0576-6. OCLC 52727562. OL 30677644M. Retrieved 26 January 2024.
  32. "Khaleda going to Saudi Arabia". BDnews24. 7 August 2012. Archived from the original on 22 August 2012. Retrieved 29 October 2012.
  33. Ramesh, Randeep; Monsur, Maloti (28 February 2009). "Bangladeshi army officers' bodies found as death toll from mutiny rises to more than 75". The Guardian. ISSN 0261-3077. Archived from the original on 9 February 2019. Retrieved 8 February 2019.
  34. Khan, Urmee; Nelson, Dean. "Bangladeshi army officers blame prime minister for mutiny". www.telegraph.co.uk. Archived from the original on 9 February 2019. Retrieved 26 December 2022.

References



  • Ahmed, Helal Uddin (2012). "History". In Islam, Sirajul; Jamal, Ahmed A. (eds.). Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh (Second ed.). Asiatic Society of Bangladesh.
  • CIA World Factbook (July 2005). Bangladesh
  • Heitzman, James; Worden, Robert, eds. (1989). Bangladesh: A Country Study. Washington, D.C.: Federal Research Division, Library of Congress.
  • Frank, Katherine (2002). Indira: The Life of Indira Nehru Gandhi. New York: Houghton Mifflin. ISBN 0-395-73097-X.