ሙጋል ኢምፓየር

በህንፃ ፈጠራ እና የባህል ውህደት የሚታወቀው የሙጋል ኢምፓየር ከ16ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ጀምሮ እስከ 19ኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ ድረስ በህንድ ክፍለ-አህጉር ላይ በመግዛት በክልሉ ታሪክ ላይ የማይሽር አሻራ ጥሏል።በ1526 የጄንጊስ ካን እና የቲሙር ዘር ባቡር የተመሰረተው ይህ ኢምፓየር የዘመናችን የህንድ ፣ የፓኪስታን ፣ የባንግላዲሽ እና የአፍጋኒስታን ትላልቅ ክፍሎችን ለመሸፈን ግዛቱን አስፋፍቷል፣ ይህም ከዚህ በፊት ታይቶ የማይታወቅ ብልጽግና እና ጥበባዊ የላቀ ዘመንን አሳይቷል።በሥነ ጥበባት ደጋፊነታቸው የሚታወቁት የሙጋል ገዥዎች፣የሙጋልን ዘመን ወታደራዊ ጥንካሬ እና የሕንፃ ጥበብን በመግለጽ ታጅ ማሃልን ጨምሮ የፍቅር እና የሕንፃ ጥበብ ምልክት የሆነውን ታጅ ማሃልን እና የቀይ ፎርትን ጨምሮ በዓለም ላይ እጅግ አስደናቂ የሆኑ መዋቅሮችን ሰጡ።በእነሱ አገዛዝ ስር፣ ኢምፓየር የተለያዩ ባህሎች፣ ሀይማኖቶች እና ወጎች መፈልፈያ ገንዳ ሆነ፣ ይህም ልዩ የሆነ ውህደት በመፍጠር የህንድ ክፍለ አህጉርን ማህበራዊ ትስስር እስከ ዛሬ ድረስ።አስተዳደራዊ ብቃታቸው፣ የላቀ የገቢ አሰባሰብ ሥርዓት፣ የንግድና ንግድ ማስተዋወቅ ለኢምፓየር ኢኮኖሚያዊ መረጋጋት ከፍተኛ አስተዋፅዖ አድርገዋል፣ ይህም በዘመኑ እጅግ ሀብታም ከሆኑ ኢምፓየሮች አንዱ እንዲሆን አድርጎታል።የሙጋል ኢምፓየር ውርስ የታሪክ ፀሃፊዎችን እና አድናቂዎችን መማረኩን ቀጥሏል፣ ምክንያቱም ይህ ወርቃማ የባህል እድገት እና የስነ-ህንፃ ታላቅ ዘመንን ይወክላል ፣ይህ ተፅእኖ በህንድ ንዑስ አህጉር ቅርሶች እና ከዚያ በላይ ነው።

ባቡር የተወለደው ዛሂር ኡድ-ዲን ሙሐመድእ.ኤ.አ.የቲሙር እና የጄንጊስ ካን ዘር በአባቱ እና በእናቱ በኩል በቅደም ተከተል በ 12 ዓመቱ ወደ ፌርጋና ዙፋን ወጣ ፣ ወዲያውኑ ተቃውሞ ገጠመው።በመካከለኛው እስያ ውስጥ የሀብቶች መለዋወጥ ከደረሰ በኋላ፣ የሳምርካንድ መጥፋት እና መልሶ መያዝ እና የአያት ቅድመ አያቶቹን ግዛት መሐመድ ሻይባኒ ካን ማጣትን ጨምሮ፣ ባቡር ምኞቱን ወደ ህንድ አዞረ።ከሳፋቪድ እና የኦቶማን ኢምፓየሮች ድጋፍ በ1526 በመጀመርያው የፓኒፓት ጦርነት ሱልጣን ኢብራሂም ሎዲን በማሸነፍ ለሙጋል ግዛት መሰረት ጥሏል።የባቡር የመጀመሪያ አመታት በዘመዶቹ እና በክልል መኳንንት መካከል ለስልጣን ሲታገሉ ነበር፣ ይህም በ1504 በካቡል ላይ ድል እንዲነሳ አድርጓል። ከተማ ወደ ህንድ መስፋፋት እያየች ነው።እሱ የዴሊ ሱልጣኔት ማሽቆልቆሉን እና በራጅፑት መንግስታት መካከል የተፈጠረውን አለመግባባት በተለይም በካንዋ ጦርነት ራና ሳንጋን በማሸነፍ ከፓኒፓት ይልቅ በሰሜናዊ ህንድ ለሙጋላ የበላይነት ወሳኝ ነበር።ባቡር በህይወት ዘመኑ ሁሉ ከጠንካራ ሙስሊምነት ወደ ታጋሽ ገዥ በመቀየር በግዛቱ ውስጥ ሃይማኖታዊ አብሮ መኖርን በመፍቀድ በቤተ መንግስቱ ውስጥ ኪነጥበብን እና ሳይንሶችን አስተዋወቀ።በቻጋታይ ቱርኪክ የተፃፈው ባቡርናማ የተሰኘው ትዝታዎቹ ስለ ህይወቱ እና በጊዜው ስለነበረው የባህል እና ወታደራዊ ገጽታ ዝርዝር ዘገባ ያቀርባል።ባቡር ብዙ ጊዜ አግብቶ እንደ ሁመዩን ያሉ ታዋቂ ወንዶች ልጆችን ወለደ።እ.ኤ.አ. በ 1530 በአግራ ከሞተ በኋላ የባቡር አስከሬን መጀመሪያ እዚያ ተቀበረ ፣ ግን እንደ ፍላጎቱ ወደ ካቡል ተዛወረ።በዛሬው እለት በኡዝቤኪስታን እና በኪርጊስታን ብሔራዊ ጀግና ሆኖ በግጥሙ እና ባቡርናማ ከፍተኛ የባህል አስተዋፅዖ በማድረግ ተከብሯል።

በኤፕሪል 21 ቀን 1526 የመጀመሪያው የፓኒፓት ጦርነትበህንድ ውስጥ የሙጋል ግዛት መጀመሩን የሚያመለክት ሲሆን የዴሊ ሱልጣኔት አብቅቷል።በባቡር በሚመራው ወራሪ የሙጋል ጦር ቀድሞ ባሩድ ሽጉጥ እና የመስክ መድፍ መጠቀሟ የሚታወቅ ነበር።ይህ ጦርነት ባቡር የዴሊ ሱልጣኔት ሱልጣን ኢብራሂም ሎዲ የጦር መሳሪያዎችን እና የፈረሰኞች ክሶችን ጨምሮ አዳዲስ ወታደራዊ ስልቶችን በመጠቀም ሲያሸንፍ እስከ 1857 ድረስ የዘለቀውን የሙጋል አገዛዝ ጀምሯል።ባቡር ሕንድ ላይ ያለው ፍላጎት በመጀመሪያ የአባቶቹን የቲሙርን ውርስ በማክበር አገዛዙን ወደ ፑንጃብ ለማስፋፋት ነበር።በኢብራሂም ሎዲ የሚመራው የሎዲ ስርወ መንግስት እየተዳከመ የሰሜን ህንድ የፖለቲካ ሁኔታ ምቹ ነበር።ባቡር የፑንጃብ ገዥ በዳውላት ካን ሎዲ እና የኢብራሂም አጎት አላ-ኡድ-ዲን ኢብራሂምን ለመቃወም ተጋብዘዋል።ዙፋኑን ለመጠየቅ ያልተሳካ ዲፕሎማሲያዊ አካሄድ የባቡርን ወታደራዊ እርምጃ አመራ።እ.ኤ.አ.አላም ካን ከተገለበጠ በኋላ እሱ እና ባቡር ከዳውላት ካን ሎዲ ጋር ተባብረው ደልሂን ከበቡ አልተሳካም።ባቡር ፈተናዎቹን ስለተገነዘበ ወሳኝ የሆነ ግጭት ለመፍጠር ተዘጋጀ።በፓኒፓት ባቡር " የኦቶማን መሳሪያ"ን ለመከላከያ እና ለጥቅም ላይ የዋለው የመስክ መድፍ በስትራቴጂያዊ መንገድ ቀጥሯል።የቱልጉህማ ኃይሉን የመከፋፈል ስልት እና አረባን (ጋሪዎችን) ለመድፍ መጠቀምን ጨምሮ የታክቲክ ፈጠራዎቹ ለድሉ ቁልፍ ነበሩ።የኢብራሂም ሎዲ ሽንፈት እና ሞት ከ20,000 ወታደሮቹ ጋር በመሆን በባቡር ትልቅ ድልን አስመዝግቧል፣ ይህም የሙጋል ኢምፓየር በህንድ ለመመስረት መሰረት ጥሏል፣ ይህ ግዛት ከሶስት መቶ አመታት በላይ የሚቆይ።

በማርች 16, 1527 በባቡር ቲሙሪድ ኃይሎች እና በራና ሳንጋ የሚመራው የራጅፑት ኮንፌዴሬሽን መካከል የተካሄደው የካንዋ ጦርነት በመካከለኛው ዘመንህንድ ታሪክ ውስጥ ወሳኝ ክስተት ነበር።በሰሜናዊ ህንድ ባሩድ በብዛት ጥቅም ላይ የዋለው ይህ ጦርነት በባቡር ወሳኝ ድል በመጠናቀቁ የሙጋል ኢምፓየር በሰሜናዊ ህንድ ላይ ያለውን ቁጥጥር የበለጠ አጠናክሮታል።ከቀደምት የፓኒፓት ጦርነት በተዳከመው ዴሊ ሱልጣኔት ላይ ከተካሄደው በተቃራኒ ካንዋ ባቡርን ከአስፈሪው የሜዋር መንግስት ጋር በማጋጨት በሙጋል ወረራ ውስጥ ካሉት በጣም ወሳኝ ግጭቶች ውስጥ አንዱን አመልክቷል።ባቡር በፑንጃብ ላይ የጀመረው የመጀመሪያ ትኩረት በህንድ ውስጥ የበላይነትን የመቀዳጀት ፍላጎት ወደ ነበረበት፣ በሎዲ ስርወ መንግስት ውስጥ ባለው ውስጣዊ አለመግባባት እና በሎዲ ተቃዋሚዎች ግብዣ ተበረታቷል።ምንም እንኳን ቀደምት መሰናክሎች እና የአካባቢ ሃይሎች ተቃውሞ ቢኖርም የባቡር ድሎች በተለይም በፓኒፓት ህንድ ውስጥ መሰረቱን መሰረተ።እርስ በርስ የሚጋጩ ሂሳቦች አሉ፣የባቡር ማስታወሻዎች ከራና ሳንጋ ጋር በሎዲ ስርወ መንግስት ላይ የታቀደ ግን ቁሳዊ ያልሆነ ጥምረት እንደሚጠቁም ይጠቁማል።ይህ የይገባኛል ጥያቄ Rajput እና ሌሎች የታሪክ ምንጮች ባቡር ህብረትን ለማስጠበቅ እና ወረራውን ህጋዊ ለማድረግ የሚያደርገውን ጥረት የሚያጎላ ነው።ከካንዋ በፊት ባቡር ከራና ሳንጋ እና ከህንድ ምስራቃዊ አፍጋኒስታን ገዥዎች ስጋት ገጥሞታል።በራና ሳንጋ በባያና የተሳካለትን ተቃውሞን ጨምሮ የመጀመርያ ግጭቶች የራጅፑትስን አስፈሪ ፈተና አጽንኦት ሰጥተዋል።የባቡር ስልታዊ ትኩረት የሳንጋን መግፋት ሃይሎች ለመከላከል፣ የአግራን ዳርቻ ለመጠበቅ ቁልፍ ግዛቶችን በመያዝ አቅጣጫ ተቀየረ።የራጅፑትስ ወታደራዊ ብቃት እና በባቡር ላይ ያለው ስትራቴጂካዊ ጥምረት፣ የተለያዩ የራጅፑት እና የአፍጋኒስታን ኃይሎችን በማካተት ባቡርን ለማባረር እና የሎዲ ግዛትን ለመመለስ ያለመ።የጦርነቱ ስልቶች የባቡርን የመከላከል ዝግጅት፣ ሙስክቶችን እና የጦር መሳሪያዎችን ከባህላዊው የራጅፑት ክስ ጋር በማጋጨት አሳይቷል።ምንም እንኳን ራጃፑቶች የሙጋል ቦታዎችን በማወክ የመጀመሪያ ስኬት ቢያስመዘግቡም የውስጥ ክህደት እና የራና ሳንጋ አቅም ማነስ የውጊያውን ማዕበል ለባቡር ሞገስ ቀይሮታል።ከድል በኋላ የራስ ቅሎች ግንብ መገንባት ተቃዋሚዎችን ለማሸበር ታስቦ ነበር ይህም ከቲሙር የተወረሰ ተግባር ነው።የራና ሳንጋን መውጣት እና መሞት፣ ሚስጥራዊ በሆኑ ሁኔታዎች ውስጥ፣ በባቡር አገዛዝ ላይ ምንም አይነት ቀጥተኛ ተግዳሮቶችን አግዷል።የካንዋ ጦርነት በሰሜን ህንድ የሚገኘውን የሙጋልን የበላይነት ከማረጋገጡም በላይ በህንድ ጦርነት ውስጥ ትልቅ ለውጥ በማሳየቱ የባሩድ መሳሪያዎችን ውጤታማነት በማጉላት እና ለሙጋል ኢምፓየር መስፋፋት እና መጠናከር መድረክን አስቀምጧል።

ናስር አል-ዲን መሐመድ፣ ሁማዩን (1508–1556) በመባል የሚታወቀው፣ ሁለተኛው የሙጋል ንጉሠ ነገሥት ነበር፣ አሁን ምስራቃዊ አፍጋኒስታንን፣ ባንግላዲሽን ፣ ሰሜናዊህንድን እና ፓኪስታንን ጨምሮ ግዛቶችን እየገዛ ነው።የግዛቱ ዘመን በመጀመርያ አለመረጋጋት የታየው ነበር ነገር ግን ለሙጋል ኢምፓየር የባህልና የግዛት መስፋፋት ከፍተኛ አስተዋጾ በማድረግ አብቅቷል።ሁመዩን በ22 አመቱ የአባቱን ባቡርን ተክቶ በ1530 ተተከለ፣ እሱ ልምድ በማጣቱ እና በእሱ እና በግማሽ ወንድሙ በካምራን ሚርዛ መካከል ስላለው የግዛት ክፍፍል ፈጣን ፈተና ገጠመው።ይህ ክፍፍል፣ ከመካከለኛው እስያ ባህል ከህንድ የቅድሚያ ልምምዱ የተለየ፣ በወንድም እህቶች መካከል አለመግባባትን እና ፉክክርን ፈጠረ።በንግሥናው መጀመሪያ ላይ ሁመዩን ግዛቱን በሸር ሻህ ሱሪ አጥቷል ነገር ግን 15 ዓመታትን በስደት ካሳለፈ በኋላ በ 1555 በሳፋቪድ እርዳታ ግዛቱን መልሶ አገኘ።ይህ ግዞት፣ በተለይም በፋርስ ፣ በእሱ እና በሙጋል ቤተ መንግስት ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ አሳድሯል፣ ይህም የፋርስን ባህል፣ ጥበብ እና ስነ-ህንፃ ከክፍለ አህጉሩ ጋር አስተዋወቀ።የሁመዩን የግዛት ዘመን በወታደራዊ ተግዳሮቶች የሚታወቅ ሲሆን ከጉጃራቱ ሱልጣን ባሃዱር እና ሼር ሻህ ሱሪ ጋር ግጭቶችን ጨምሮ።ቀደምት ውድቀቶች ቢኖሩም፣ ግዛቶቹን በሼር ሻህ ማጣት እና ወደ ፋርስ ጊዜያዊ ማፈግፈግ ጨምሮ፣ የሁመዩን ጽናት እና የፋርስ ሳፋቪድ ሻህ ድጋፍ በመጨረሻ ዙፋኑን እንዲይዝ አስችሎታል።መመለሱ የፋርስ መኳንንቶች ወደ ቤተ መንግሥቱ በማስተዋወቅ የሙጋል ባህል እና አስተዳደር ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ ያሳደረ ነበር።በሁመዩን የኋለኞቹ ዓመታት የሙጋል ግዛቶች መጠናከር እና የግዛቱ ሀብት መነቃቃት ተመልክቷል።የእሱ ወታደራዊ ዘመቻዎች የሙጋልን ተፅእኖ አስረዝመዋል፣ እና አስተዳደራዊ ማሻሻያው ለልጁ አክባር የግዛት ዘመን መሰረት ጥሏል።የHumayun ውርስ የሙጋል ኢምፓየር ወርቃማ ዘመንን የሚያሳዩትን የመካከለኛው እስያ እና የደቡብ እስያ ባህሎች ውህደትን የሚያካትት የጥንካሬ እና የባህል ውህደት ተረት ነው።እ.ኤ.አ. ጥር 24 ቀን 1556 ሁመዩን እጆቹን በመፅሃፍ ሞልቶ ከሼር ማንዳል ቤተመፃህፍት ደረጃውን እየወረደ ሳለ ሙአዚኑ አዛን (የፀሎት ጥሪ) ሲያበስር ነበር።መጥሪያውን በሰማበት ቦታና ጊዜ ሁሉ በቅዱስ ክብር መንበርከክ ልማዱ ነበር።ለመንበርከክ እየሞከረ፣ እግሩን በልብሱ ያዘ፣ ብዙ ደረጃዎችን ወርዶ ቤተ መቅደሱን በድንጋዩ ጠርዝ ላይ መታው።ከሶስት ቀናት በኋላ ሞተ.ወጣቱ የሙጋል ንጉሠ ነገሥት አክባር ሄሙን አሸንፎ ከገደለ በኋላ በፓኒፓት ሁለተኛ ጦርነት።የHumayun አስከሬን የተቀበረው በዴሊ ውስጥ በሚገኘው በሁማዩን መቃብር ውስጥ ሲሆን በሙጋል አርክቴክቸር ውስጥ የመጀመሪያው በጣም ታላቅ የአትክልት ስፍራ መቃብር ሲሆን ይህም ምሳሌውን በኋላ ታጅ ማሃል እና ሌሎች በርካታ የህንድ ሀውልቶችን አስከትሏል።

እ.ኤ.አ. በ1556 አክባር ሙጋልን ከኢንዶ-ጋንግቲክ ሜዳ ያስወጣውን የሂንዱ ጄኔራል እና እራሱን ንጉሠ ነገሥት ብሎ የሚጠራውን ሄሙ ገጠመው።በባይራም ካን ተገፋፍቶ፣ አክባር በሁለተኛው የፓኒፓት ጦርነት ሄሙን ካሸነፈ በኋላ ደልሂን አስመለሰ።ይህንን ድል ተከትሎ በአግራ፣ ፑንጃብ፣ ላሆሬ፣ ሙልታን እና አጅመር ድል በማድረግ በክልሉ የሙጓል የበላይነትን አስገኝቷል።የአክባር አገዛዝ በግዛቱ ውስጥ ባሉ የተለያዩ ሃይማኖታዊ ቡድኖች መካከል ክርክሮችን በማስተዋወቅ ወደ ባህላዊ እና ሃይማኖታዊ መቀላቀል ትልቅ ለውጥ አሳይቷል።የእሱ የፈጠራ አስተዳደር የማንሳብዳሪ ስርዓትን ፣ ወታደራዊ እና መኳንንትን ማደራጀት እና የግብር ማሻሻያዎችን ለተቀላጠፈ አስተዳደር ማስተዋወቅን ያጠቃልላል።የአክባር ዲፕሎማሲያዊ ጥረቶች ከፖርቹጋሎች ፣ ኦቶማኖች ፣ ሳፋቪዶች እና ሌሎች የዘመናችን መንግስታት ጋር ግንኙነትን ለመፍጠር የዘለቀ ሲሆን ይህም ንግድን እና መከባበርን አጽንኦት ሰጥቷል።ለሱፊዝም ባለው ፍላጎት እና በዲን-ኢ ኢላሂ መመስረት የተገለጸው የአክባር የሃይማኖት ፖሊሲ፣ ምንም እንኳን በሰፊው ተቀባይነት ባያገኝም ለተመሳሳይ የእምነት ሥርዓት ጥረቱን አሳይቷል።ሙስሊም ላልሆኑ ሰዎች ከዚህ በፊት ታይቶ የማይታወቅ መቻቻል አሳይቷል፣ ለሂንዱዎች የጂዝያ ግብር በመሻር፣ የሂንዱ በዓላትን በማክበር እና ከጄን ሊቃውንት ጋር በመገናኘት፣ ለተለያዩ እምነቶች ያለውን የነጻነት አካሄድ አንፀባርቋል።የፋቲፑር ሲክሪ ግንባታን ጨምሮ የአክባር የስነ-ህንፃ ቅርስ እና የኪነጥበብ እና የስነ-ጽሁፍ ድጋፍ በአገዛዙ ዘመን የነበረውን የባህል ህዳሴ አጉልቶ አሳይቷል፣ ይህም በህንድ ታሪክ ውስጥ ትልቅ ቦታ ያለው ሰው አድርጎታል።የእሱ ፖሊሲዎች የሙጋል ኢምፓየር መለያ ለሆነው ለበለጸገ ባህላዊ እና ሃይማኖታዊ ሞዛይክ መሰረት ጥለዋል፣ ትሩፋቱ የብሩህ እና ሁሉን አቀፍ አስተዳደር ምልክት ነው።

አክባር እና አሳዳጊው ባይራም ካን የአግራ እና ዴሊ መጥፋት ካወቀ በኋላ የጠፉትን ግዛቶች ለማስመለስ ወደ ፓኒፓት ዘመቱ።ተስፋ የቆረጠ ጦርነት ነበር ነገር ግን ጥቅሙ ለሄሙ ያጋደለ ይመስላል።ሁለቱም የሙጋል ጦር ክንፎች ወደ ኋላ ተመልሰዋል እና ሄሙ የጦር ዝሆኖቹን እና ፈረሰኞችን መሃላቸውን ለመጨፍለቅ ወደ ፊት አንቀሳቅሷል።በዚህን ጊዜ ነበር ሄሙ ምናልባት በድል አፋፍ ላይ እያለ በአጋጣሚ የሙጋል ቀስት ተመትቶ ራሱን ስቶ ወድቆ የቆሰለው።ሲወርድ ማየቱ በሠራዊቱ ውስጥ ድንጋጤ ቀስቅሶ ምስረታ ሰብሮ ሸሽቷል።ጦርነቱ ጠፋ;5,000 ሰዎች በጦር ሜዳ ላይ ወድቀው ሲሸሹ ብዙ ሰዎች ተገድለዋል።በፓኒፓት በተደረገው ጦርነት የተገኘው ምርኮ 120 የሄሙ የጦር ዝሆኖች አጥፊ ጥፋታቸው ሙጋላውያንን ስላስደነቃቸው እንስሳት ብዙም ሳይቆይ የውትድርና ስልታቸው ዋና አካል ሆኑ።

እ.ኤ.አ. በ1559፣ ሙጋሎች ወደ ደቡብ ወደ ራጃፑታና እና ማልዋ መንዳት ጀምረዋል።እ.ኤ.አ. በ 1560 በአሳዳጊ ወንድሙ በአድሃም ካን እና በሙጓል አዛዥ ፒር መሀመድ ካን የሚመራ የሙጋል ጦር የማልዋን የሙጋልን ወረራ ጀመሩ።

በሰሜንህንድ የበላይነቱን ካረጋገጠ በኋላ፣ አክባር ይህንን ስትራቴጂካዊ እና ታሪካዊ ተከላካይ ክልልን ለመቆጣጠር በማለም Rajputana ላይ አተኩሯል።ሜዋት፣ አጅመር እና ናጎር አስቀድመው በሙጋል ቁጥጥር ስር ወድቀዋል።ከ1561 ጀምሮ ጦርነትን እና ዲፕሎማሲውን በማዋሃድ የተደረገው ዘመቻ፣ አብዛኞቹ የራጅፑት ግዛቶች ለሙጃል ሱዘራይንቲ እውቅና ሲሰጡ ተመልክቷል።ሆኖም ሜዋር እና ማርዋር በኡዳይ ሲንግ II እና በቻንድራሰን ራቶሬ በቅደም ተከተል የአክባርን እድገት ተቃወሙ።ባቡርን የተቃወመው የራና ሳንጋ ዘር የሆነው ኡዳይ ሲንግ በራጃፑት መካከል ትልቅ ቦታ ነበረው።እ.ኤ.አ. በ 1567 ዋና የሆነውን የቺቶር ፎርትን ኢላማ ያደረገው በሜዋር ላይ የአክባር ዘመቻ ስትራቴጂካዊ እና ምሳሌያዊ ጥረት ነበር ፣ ይህም ለ Rajput ሉዓላዊነት ቀጥተኛ ተግዳሮት ነበር።በየካቲት 1568 የቺቶርጋር ውድቀት ለወራት ከበባ በኋላ በአክባር የእስልምና ድል እንደሆነ ታውጇል፣ ሰፊ ውድመት እና የጅምላ ግድያ የሙጋልን ስልጣን ለማጠናከር ተቀጠረ።ቺቶርጋርን ተከትሎ አክባር ራንታምቦርን አነጣጥሮ በፍጥነት በመያዝ እና በራጃፑታና ውስጥ የሙጋልን መኖር የበለጠ አጠናክሮታል።እነዚህ ድሎች ቢኖሩም፣የመዋር እምቢተኝነት በማሃራና ፕራታፕ፣የሙጋልን የበላይነት መቃወሙን ቀጠለ።በ Rajputana ውስጥ የአክባር ወረራዎች የሚታወሱት በፋቴህፑር ሲክሪ መመስረት ሲሆን ይህም የሙጋል ድልን እና የአክባርን ግዛት ወደ Rajputana መስፋፋት ያመለክታል።

የመጨረሻዎቹ ሁለቱ የጉጃራት ሱልጣኖች አህመድ ሻህ ሳልሳዊ እና ማህሙድ ሻህ ሳልሳዊ በወጣትነት ዘመናቸው ወደ ዙፋን ዙፋን ላይ በመውጣታቸው በመኳንንቱ የሱልጣኔት አስተዳደር እንዲመራ አድርጓል።መኳንንቱ፣ የበላይነትን በመሻት፣ ግዛቶቹን እርስ በርስ ከፋፍለው ብዙም ሳይቆይ የበላይ ለመሆን ወደ ግጭት ገቡ።አንድ መኳንንት ስልጣኑን ለማጠናከር በመፈለግ ሙጋልን ንጉሠ ነገሥት አክባርን በ 1572 ጣልቃ እንዲገባ ጋበዘ, በዚህም ምክንያት በ 1573 የጉጃራትን ሙጋል ድል በማድረግ ወደ ሙጋል ግዛት ተለወጠ.በጉጃራት መኳንንት መካከል የተፈጠረው የውስጥ ሽኩቻ እና አልፎ አልፎ ከውጭ ሃይሎች ጋር የነበራቸው ጥምረት ሱልጣኔቱን አዳከመው።የአክባር ግብዣው ጣልቃ እንዲገባ ምክንያት ሆኖለታል።አክባር ከፋቴህፑር ሲክሪ ወደ አህመዳባድ የተደረገው ጉዞ የዘመቻውን መጀመሪያ አመልክቷል፣ ይህም የአካባቢውን መኳንንት በፍጥነት ወደ ሙጋል ባለስልጣን እንዲያቀናጅ አድርጓል።የአክባር ጦር አህመዳባድን ካረጋገጠ በኋላ የቀሩትን የጉጃራት መኳንንት እና ሱልጣን ሙዛፋር ሻህ ሳልሳዊን አሳድዶ እንደ ሳርናል ባሉ ስፍራዎች ጉልህ ጦርነቶችን በማድረግ ተጠናቀቀ።ሱራትን ጨምሮ ቁልፍ ከተሞችና ምሽጎች መያዙ የሙጋልን ቁጥጥር የበለጠ አጠናክሮታል።በተለይም የአክባር ድል ወረራውን በማስታወስ የቡላንድ ዳርዋዛን በፋቲፑር ሲክሪ እንዲገነባ አድርጓል።የሙዛፋር ሻህ ሳልሳዊ ማምለጡ እና ከናዋናጋር ከጃም ሳታጂ ጋር የተደረገ ጥገኝነት እ.ኤ.አ. በ1591 የቡቻር ሞሪ ​​ጦርነትን አስነስቷል። ምንም እንኳን የሙጋል ድል ወሳኙ ነበር፣ ይህም ጉጃራትን ወደ ሙጋል ኢምፓየር መቀላቀሉን የሚያመለክት ሲሆን በዚህም የአክባርን ስልታዊ እውቀት እና ኤም. የኢምፓየር ወታደራዊ ኃይል።

አክባር አሁን በህንድ ውስጥ አብዛኞቹን የአፍጋኒስታን ቅሪቶች አሸንፎ ነበር።የአፍጋኒስታን የስልጣን ማእከል ብቸኛዋ ቤንጋል ውስጥ ነበር፣ እዚያም ቤተሰቦቹ በሼር ሻህ ሱሪ ስር ያገለገሉት የአፍጋኒስታን አለቃ ሱለይማን ካን ካራኒ በስልጣን ላይ ይነግሱ ነበር።በ1574 አክባር በቤንጋል ላይ የገዙትን የአፍጋኒስታን መኳንንት ለማንበርከክ ወታደሩን በላከ ጊዜ የመጀመሪያው ወሳኝ እርምጃ ወደ ወረራ ተወሰደ።ወሳኙ ጦርነት የተካሄደው በ1575 ቱካሮይ ላይ ሲሆን የሙጋል ጦር በድል አድራጊነት በመውጣቱ በክልሉ ለሙጋላ አገዛዝ መሰረት ጥሏል።ተከትለው የተካሄዱት ወታደራዊ ዘመቻዎች የሙጋልን ቁጥጥር የበለጠ አጠናክረው በ1576 በራጃማሃል ጦርነት ተጠናቀቀ፣ ይህም የቤንጋል ሱልጣኔት ጦርን በቆራጥነት አሸንፏል።ከወታደራዊ ወረራ በኋላ አክባር ቤንጋልን ከሙጋል አስተዳደራዊ ማዕቀፍ ጋር ለማዋሃድ አስተዳደራዊ ማሻሻያዎችን ተግባራዊ አድርጓል።የመሬት የገቢ አሠራሮች በአዲስ መልክ የተደራጁ ሲሆን የአካባቢ አስተዳደር መዋቅሮች ከሙጋል አሠራር ጋር የተጣጣሙ፣ ሀብትን በብቃት መቆጣጠርና ማውጣትን አረጋግጠዋል።ወረራውም የባህል እና የኢኮኖሚ ልውውጥን አመቻችቷል፣ የሙጋል ኢምፓየር የባህል ካሴትን በማበልጸግ እና ኢኮኖሚውን ያሳድጋል።የቤንጋል የሙጋል ወረራ በክልሉ ታሪክ ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ አሳድሯል፣ይህም የመረጋጋት፣ የብልጽግና እና የህንጻ ግንባታ ጊዜን በሙጋል ደጋፊነት አስገኝቷል።ከአክባር የግዛት ዘመን ባሻገር በክልሉ ማህበራዊ፣ ኢኮኖሚያዊ እና ባህላዊ ገጽታ ላይ ተጽእኖ ያሳደረ ዘላቂ ቅርስ አስመዝግቧል።

አራተኛው የሙጋል ንጉሠ ነገሥት ጃሃንጊር ከ1605 እስከ 1627 የገዛ ሲሆን ለሥነ ጥበብ፣ ባህል እና አስተዳደራዊ ማሻሻያ ባበረከቱት አስተዋጾ ይታወቃል።በ1569 ከአፄ አክባር እና ከእቴጌ ማርያም-ኡዝ-ዛማኒ የተወለዱት ኑረዲን ሙሐመድ ጃሀንጊር ብለው ዙፋናቸውን ያዙ።የግዛት ዘመኑ በውስጥ ተግዳሮቶች የታጀበ ሲሆን በልጆቻቸው ኩስራው ሚርዛ እና ኩራም (በኋላ ሻህ ጃሃን) የተመሩ አመጾች እና በውጭ ግንኙነት እና በባህላዊ ድጋፍ ጉልህ እድገቶች ነበሩ።በ1606 የልዑል ኩስራው አመፅ የጃሃንጊር አመራር ቀደምት ፈተና ነበር።የኩስራው ሽንፈት እና ተከታዩ ቅጣት፣ ከፊል መታወርን ጨምሮ፣ የሙጋልን የመተካካት ፖለቲካ ውስብስብነት አጉልቶ አሳይቷል።በ1611 ጃሀንጊር ከመህር-ኡን ኒሳ፣ በኋላ እቴጌ ኑር ጃሃን ተብሎ ይጠራ የነበረው ጋብቻ በግዛቱ ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ አሳድሯል።የኑር ጃሃን ወደር የማይገኝለት የፖለቲካ ተጽእኖ ዘመዶቿን ወደ ከፍተኛ የስልጣን ቦታ እንዲወጡ አድርጓቸዋል፣ ይህም በፍርድ ቤቱ ውስጥ ቅሬታ ፈጠረ።የጃንጊር ከብሪቲሽ ኢስት ህንድ ኩባንያ ጋር የነበረው ግንኙነት የብሪቲሽ የንግድ መብቶችን ያስጠበቀው ሰር ቶማስ ሮ በመጣበት ጊዜ የጀመረ ሲሆን ይህም በህንድ ውስጥ ጉልህ የሆነ የውጭ መገኘት መጀመሩን ያሳያል።ይህ ግንኙነት የሙጋል ኢምፓየር ለአለም አቀፍ ንግድ እና ዲፕሎማሲ ያለውን ክፍትነት አጉልቶ አሳይቷል።እ.ኤ.አ.እ.ኤ.አ. በ 1622 በልዑል ኩራም መሪነት የተነሳው አመፅ የጃሃንጊርን አስተዳደር የበለጠ ፈተነ ፣ በመጨረሻም ወደ ኩራም ሻህ ጃሃን ወደ እርገት አመራ።በ1622 የካንዳሃርን በሻፋቪዶች መጥፋት ትልቅ ውድቀት ነበር ይህም ጃሃንጊር የግዛቱን ምዕራባዊ ድንበር ለማስጠበቅ ያጋጠሙትን ፈተናዎች የሚያንፀባርቅ ነበር።ይህ ሆኖ ሳለ የጃሃንጊር "የፍትህ ሰንሰለት" መግቢያ ለፍትሃዊነት እና ለአስተዳደር ተደራሽነት ያለውን ቁርጠኝነት በማሳየት ተገዢዎች በቀጥታ ከንጉሠ ነገሥቱ እንዲታረሙ አስችሏል.የጃሀንጊር ዘመን በባህላዊ ስኬቶቹ የሙጋል ጥበብ እና ስነ-ህንፃ ማበብ ጨምሮ፣ በአስተዳዳሪው እና በኪነጥበብ ያለው ፍላጎት ተጠቅሟል።የእሱ ትዝታዎች፣ ጃሃንጊርናማ፣ ስለ ወቅቱ ባህል፣ ፖለቲካ እና የጃሃንጊር የግል ነጸብራቆች ግንዛቤዎችን ይሰጣሉ።

ሙጋል ጥበብ በጃሃንጊር አገዛዝ ከፍተኛ ደረጃ ላይ ደርሷል።ጃሃንጊር በኪነጥበብ እና በህንፃ ጥበብ ተማርኮ ነበር።ጀሀንጊርናማ፣ ጃሀንጊር በህይወት ታሪካቸው በስልጣን ዘመናቸው የተከሰቱትን ክስተቶች፣ ያጋጠሙትን የእፅዋት እና የእንስሳት ገለጻዎች እና ሌሎች የእለት ተእለት ህይወት ጉዳዮችን አስፍሯል እና እንደ ኡስታዝ መንሱር ያሉ የፍርድ ቤት ሰዓሊዎች ከግል ጥቅሱ ጋር አብረው እንዲሰሩ አዟል። .ሚሎ ክሊቭላንድ ቢች በደብሊው ታክስተን የጃሃንጊርናማ ትርጉም መቅድም ላይ ጃሃንጊር የገዛው በጣም የተረጋጋ የፖለቲካ ቁጥጥር በነበረበት ወቅት እንደሆነ እና አርቲስቶች ጥበብ እንዲፈጥሩ የማዘዝ እድል እንደነበረው ገልጿል ይህም “ንጉሠ ነገሥቱን ወቅታዊ ምላሽ ለመስጠት ነው። ግለት”

አምስተኛው የሙጋል ንጉሠ ነገሥት ሻህ ጃሃን ከ1628 እስከ 1658 ነገሠ፣ ይህም የሙጋል የሕንፃ ግንባታ ስኬቶችን እና የባህል ድምቀትን አስመዝግቧል።ከአፄ ጃሀንጊር እንደ ሚርዛ ሻሃብ-ኡድ-ዲን ሙሐመድ ክህራም ተወልዶ በህይወቱ መጀመሪያ ላይ በራጃፑትስ እና በዴካን ባላባቶች ላይ በወታደራዊ ዘመቻ ተሳትፏል።አባቱ ከሞተ በኋላ ወደ ዙፋኑ ሲወጣ ሻህ ጃሃን ስልጣኑን ለማጠናከር ወንድሙን ሻህርያር ሚርዛን ጨምሮ ተቀናቃኞቹን አስወገደ።የግዛቱ ዘመን እንደ ታጅ ማሃል፣ ቀይ ፎርት እና ሻህ ጃሃን መስጊድ ያሉ የሙጋል አርክቴክቸር ከፍተኛ ደረጃ ላይ ያሉ ታዋቂ ሀውልቶች ሲገነቡ ተመልክቷል።የሻህ ጃሃን የውጭ ፖሊሲ በዲካን ውስጥ ኃይለኛ ዘመቻዎችን፣ ከፖርቹጋሎች ጋር መጋጨት እና ከሳፋቪዶች ጋር ጦርነትን ያጠቃልላል።ጉልህ የሆነ የሲክ አመጽ እና የ1630-32 የዲካን ረሃብን ጨምሮ የውስጥ ግጭቶችን አስተዳድሯል፣ ይህም የአስተዳደር ብቃቱን አሳይቷል።እ.ኤ.አ. በ 1657 በሕመሙ የተነሣ የተከታታይ ቀውስ በወንዶች ልጆቹ መካከል የእርስ በርስ ጦርነት አስከትሏል፣ ይህም በአውራንግዜብ ወደ ሥልጣን ሲወጣ ተጠናቀቀ።ሻህ ጃሃን በአግራ ፎርት በአውራንግዜብ ታስሮ የነበረ ሲሆን በ1666 እስከሞተበት ጊዜ ድረስ የመጨረሻዎቹን አመታት አሳልፏል።የግዛት ዘመኑ ከአያቱ አክባር የሊበራል ፖሊሲዎች ወጥቶ ወደ ኦርቶዶክሳዊ እስልምና በመመለሱ የሙጋል አስተዳደር ላይ ተጽዕኖ አሳድሯል።በሻህ ጃሃን ስር የነበረው የቲሙሪድ ህዳሴ በመካከለኛው እስያ በተደረጉ ያልተሳኩ ወታደራዊ ዘመቻዎች ውርሱን አፅንዖት ሰጥቷል።ምንም እንኳን እነዚህ ወታደራዊ ጥረቶች ቢኖሩም የሻህ ጃሃን ዘመን በሥነ ሕንፃ ትሩፋቱ እና በሥነ ጥበባት፣ በዕደ ጥበባት እና በባህል ማበብ ይከበራል፣ ይህም ሙጋል ህንድን የዓለማቀፋዊ የኪነ-ጥበብ እና የኪነ-ህንፃ ማዕከል ያደርጋታል።የሱ ፖሊሲዎች የኢኮኖሚ መረጋጋትን ያጎናጽፉ ነበር፣ ምንም እንኳን የግዛት ዘመኑ የግዛቱን መስፋፋት እና በተገዢዎቹ ላይ ተጨማሪ ፍላጎት ቢታይም።የሙጋል ኢምፓየር የሀገር ውስጥ ምርት (GDP) ድርሻ ጨምሯል፣ ይህም በአገዛዙ ስር ያለውን የኢኮኖሚ እድገት ያሳያል።ቢሆንም፣ የግዛቱ ዘመን የሂንዱ ቤተመቅደሶች መፍረስን ጨምሮ በሃይማኖታዊ አለመቻቻል የተነሳ ትችት ገጥሞታል።

በ1630–1632 የነበረው የዴካን ረሃብ የተከሰተው በሙጋል ንጉሠ ነገሥት ሻህ ጃሃን ዘመነ መንግሥት ሲሆን በከባድ የሰብል ውድቀት ታይቷል፣ ረሃብን፣ በሽታን እና መፈናቀልን በመላው ክልሉ አስከትሏል።ይህ አሰቃቂ ክስተት ወደ 7.4 ሚሊዮን የሚጠጉ ሰዎችን ሞት አስከትሏል፣ በጥቅምት 1631 በተጠናቀቀው አስር ወራት ውስጥ በጉጃራት ወደ ሶስት ሚሊዮን የሚጠጉ ሰዎች ሞተዋል፣ እና በአህመድናጋር አካባቢ ተጨማሪ ሚሊዮን ሰዎች ሞተዋል።ረሃቡን ያባባሰው በማልዋ እና በዲካን ወታደራዊ ዘመቻዎች ሲሆን ከአካባቢው ሃይሎች ጋር በተፈጠረ ግጭት ህብረተሰቡን በማወክ እና የምግብ አቅርቦትን የበለጠ በማደናቀፉ ምክንያት ነው።

ታጅ ማሃል 'የቤተመንግስት ዘውድ'፣ በህንድ አግራ ከተማ በያሙና ወንዝ ደቡባዊ ዳርቻ ላይ የሚገኝ የዝሆን-ነጭ የእብነበረድ መቃብር ነው።እ.ኤ.አ. በ 1630 በሙጋል ንጉሠ ነገሥት ሻህ ጃሃን (ከ 1628 እስከ 1658 የነገሠው) የሚወደውን ሚስቱን ሙምታዝ ማሃልን መቃብር እንዲይዝ ትእዛዝ ሰጠ ።እሱ ራሱ የሻህ ጃሃን መቃብርም ይገኛል።

እ.ኤ.አ. በ1618 ሙሂ አልዲን መሐመድ የተወለደው አውራንግዜብ ከ1658 እስከ ዕለተ ሞቱ ድረስ በ1707 የገዛው ስድስተኛው የሙጋል ንጉሠ ነገሥት ነበር። የሱ አገዛዝ የሙጋል ኢምፓየርን በከፍተኛ ሁኔታ አስፋፍቷል፣ ይህምበህንድ ታሪክ ውስጥ ትልቁ ያደርገዋል።አውራንግዜብ ወደ ዙፋን ከመውጣቱ በፊት የተለያዩ የአስተዳደር እና ወታደራዊ ቦታዎችን በመያዝ በወታደራዊ ብቃቱ እውቅና አግኝቷል።የግዛቱ ዘመን የሙጋል ኢምፓየር ከቻይና በልጦ ትልቁ ኢኮኖሚ እና የማኑፋክቸሪንግ ኃይል አድርጎ ነበር።የአውራንግዜብ ወደ ስልጣን መውጣቱ አባታቸው ሻህ ጃሃን ከወደዱት ከወንድሙ ዳራ ሺኮህ ጋር ለመተካት የተደረገውን አከራካሪ ጦርነት ተከትሎ ነበር።ዙፋኑን ካረጋገጠ በኋላ አውራንግዜብ ሻህ ጃሃንን አስሮ ባላንጣዎቹን ዳራ ሺኮህን ጨምሮ ገደለ።በእስላማዊ የሕንፃ ጥበብ እና ምሁራዊ ድጋፍ እና በእስልምና ውስጥ የተከለከሉ ተግባራትን የሚከለክል ፈታዋ አላምጊሪን እንደ ኢምፓየር የህግ ኮድ በመተግበር የሚታወቅ ቀናተኛ ሙስሊም ነበር።የአውራንግዜብ ወታደራዊ ዘመቻዎች በህንድ ክፍለ አህጉር ውስጥ የሙጋልን ኃይል ለማጠናከር ያለመ ሰፊ እና ትልቅ ፍላጎት ነበረው።በጣም ከሚታወቁት ወታደራዊ ግኝቶቹ አንዱ የዴካን ሱልጣኔቶች ወረራ ነው።ከ 1685 ጀምሮ ኦራንግዜብ ትኩረቱን ወደ ሀብታም እና ስልታዊ ወደሆነው የዲካን ክልል አዞረ።ከተከታታይ የተራዘመ ከበባ እና ጦርነቶች በኋላ በ1686 ቢጃፑርን እና ጎልኮንዳ በ1687 በመቀላቀል ዲካንን በሙሉ በሙጋል ቁጥጥር ስር በማዋል ተሳክቶለታል።እነዚህ ወረራዎች የሙጋል ኢምፓየርን ወደ ትልቁ ግዛት አስፋፉ እና የአውራንግዜብን ወታደራዊ ቁርጠኝነት አሳይተዋል።ነገር ግን፣ አውራንግዜብ በሂንዱ ጉዳዮች ላይ የሚከተላቸው ፖሊሲዎች የውዝግብ መንስኤ ሆነዋል።እ.ኤ.አ. በ 1679 ሙስሊም ባልሆኑ ሰዎች ላይ የጂዝያ ግብርን መልሷል ፣ ይህ ፖሊሲ በአያት አያቱ አክባር የተሻረ ነበር።ይህ እርምጃ እስላማዊ ህጎችን ለማስከበር ባደረገው ጥረት እና በርካታ የሂንዱ ቤተመቅደሶችን በማውደም የአውራንግዜብ ሃይማኖታዊ አለመቻቻል እንደ ማስረጃ ተጠቅሷል።ተቺዎች እነዚህ ፖሊሲዎች የሂንዱ ርዕሰ ጉዳዮችን ያገለሉ እና ለሙግ ኢምፓየር ውድቀት አስተዋጽኦ አድርገዋል ብለው ይከራከራሉ።ደጋፊዎቹ ግን አውራንግዜብ የሂንዱ ባህልን በተለያዩ መንገዶች ይደግፍ የነበረ እና በአስተዳደሩ ውስጥ ከየትኛውም የቀድሞ መሪዎች የበለጠ ሂንዱዎችን ይቀጥራል።የአውራንግዜብ የግዛት ዘመን እንዲሁ ሰፊ እና የተለያየ ግዛትን የማስተዳደር ፈተናዎችን የሚያንፀባርቅ በብዙ አመጽ እና ግጭቶች የታጀበ ነበር።በሺቫጂ እና በተተኪዎቹ የሚመራው የማራታ ዓመፅ በተለይ ለአውራንግዜብ አስጨናቂ ነበር።ብዙ የሙጋል ጦርን ቢያሰማራ እና ከሁለት አስርት አመታት በላይ ለዘመቻው ቢሰጥም፣ አውራንግዜብ ማራታስን ሙሉ በሙሉ ማሸነፍ አልቻለም።የሽምቅ ተዋጊ ስልታቸው እና ስለአካባቢው የመሬት አቀማመጥ ጥልቅ እውቀት የሙጋልን ባለስልጣን መቃወማቸውን እንዲቀጥሉ አስችሏቸዋል፣ በመጨረሻም ኃይለኛ የማራታ ኮንፌዴሬሽን እንዲመሰረት አድርጓል።በኋለኞቹ የግዛት ዘመኑ፣ አውራንግዜብ በጉሩ ቴግ ባሃዱር እና በጉሩ ጎቢንድ ሲንግ፣ ፓሽቱንስ እና ጃትስ ስር ያሉ ሲኮችን ጨምሮ ከተለያዩ ቡድኖች ተቃውሞ ገጠመው።እነዚህ ግጭቶች የሙጋልን ግምጃ ቤት አሟጠው የግዛቱን ወታደራዊ ጥንካሬ አዳክመዋል።አውራንግዜብ እስላማዊ ኦርቶዶክስን ለመጫን እና ግዛቱን በወታደራዊ ወረራ ለማስፋፋት ያደረገው ሙከራ በመጨረሻ ሰፊ አለመረጋጋትን አስከተለ እና ከሞተ በኋላ ለግዛቱ ተጋላጭነት አስተዋጽኦ አድርጓል።በ1707 የአውራንግዜብ ሞት የሙጋል ኢምፓየር ዘመን ማብቂያ ነበር።የረዥም ጊዜ የግዛት ዘመኑ ጉልህ ወታደራዊ ወረራዎች፣ የእስልምና ህግጋትን ተግባራዊ ለማድረግ ጥረቶች እና ሙስሊም ላልሆኑ ተገዢዎች ባለው አያያዝ ላይ በተፈጠሩ ውዝግቦች ይታወቃሉ።ከእርሳቸው ሞት በኋላ የተካሄደው የመተካካት ጦርነት የሙጋልን መንግስት የበለጠ በማዳከሙ እንደ ማራታስ፣ የብሪቲሽ ኢስት ህንድ ኩባንያ እና የተለያዩ ክልላዊ መንግስታት ባሉ ታዳጊ ሃይሎች ፊት ለፊት እያሽቆለቆለ ሄዷል።የግዛቱ የተለያዩ ግምገማዎች ቢኖሩም፣ አውራንግዜብ በህንድ ክፍለ አህጉር ታሪክ ውስጥ ትልቅ ቦታ ያለው ሰው ሆኖ ቀጥሏል፣ ይህም የሙጋል ንጉሠ ነገሥት ኃይል ውድቀትን እና ጅምርን ያሳያል።

የአንግሎ-ሙጋል ጦርነት፣የልጆች ጦርነት ተብሎም የሚታወቀው፣በህንድ ክፍለ አህጉር ውስጥ የመጀመሪያው የአንግሎ-ህንድ ጦርነት ነበር።ግጭቱ የተፈጠረው የእንግሊዝ ኢስት ህንድ ኩባንያ በመላ ሙጋል አውራጃዎች ውስጥ ለመደበኛ የንግድ ሥራ ልዩ ልዩ ልዩ መብቶችን ለማግኘት ባደረገው ጥረት፣ ይህም ወደ ውጥረት ድርድሮች እና በቤንጋል ገዥ ሻኢስታ ካን የተጣሉ የንግድ ገባር ወንዞችን አስከትሏል።በምላሹ፣ ሰር ጆሲያ ቻይልድ ቺታጎንግን ለመያዝ እና የንግድ ሀይልን ለማግኘት እና ከሙጋል ቁጥጥር ነፃ ለመሆን የታለመ የጥቃት እርምጃዎችን ጀመሩ።ንጉሥ ጄምስ II የኩባንያውን ምኞት ለመደገፍ የጦር መርከቦችን ላከ;ሆኖም ወታደራዊ ጉዞው አልተሳካም።የቦምቤይ ወደብ ከበባ እና የባላሶር የቦምብ ጥቃትን ጨምሮ ጉልህ የባህር ኃይል እንቅስቃሴዎችን ተከትሎ የሰላም ድርድር ተሞክሯል።ኩባንያው የተጨመረውን ግብር በመቃወም እና የአውራንግዜብንን አገዛዝ ለማወደስ ​​ያደረገው ጥረት ሳይሳካ ቀርቷል ይህም የሙጋል ወደቦችን በመዝጋት ሙስሊም ተሳላሚዎችን የጫኑ መርከቦችን በቁጥጥር ስር አውሏል።ግጭቱ ተባብሷል አውራንግዜብ የኩባንያውን ፋብሪካዎች በቁጥጥር ስር በማዋል አባላቱን በማሰር ኩባንያው የሙጋል የንግድ መርከቦችን መያዙን ቀጥሏል።በመጨረሻም የእንግሊዝ ኢስት ህንድ ካምፓኒ ለሙጋል ኢምፓየር ከፍተኛ ሃይሎች እንዲገዛ በመገደዱ 150,000 ሩፒ ቅጣት እንዲቀጣ እና የንግድ መብቶቻቸውን በአውራንግዜብ እንዲመለሱ ተደርጓል።

አዛም ሻህ ከመጋቢት 14 እስከ ሰኔ 20 ቀን 1707 አባቱ አውራንግዜብ ከሞተ በኋላ ሰባተኛው የሙጋል ንጉሠ ነገሥት ሆኖ አገልግሏል።እ.ኤ.አ. በ1681 አልጋ ወራሽ ሆኖ የተሾመው አዛም በተለያዩ አውራጃዎች ምክትል ሆኖ በማገልገል የላቀ የውትድርና ሥራ ነበረው።የአውራንግዜብ ተተኪ ተብሎ ቢሾምም፣ ከታላቅ ወንድሙ ሻህ አላም፣ በኋላም ባሃዱር ሻህ 1 ተብሎ ከሚጠራው ጋር በተፈጠረ ግጭት ምክንያት የግዛት ዘመኑ አጭር ነበር።ተከታታይ ጦርነትን ለማስወገድ በመሞከር አውራንግዜብ ልጆቹን ለያይቶ አዛምን ወደ ማልዋ እና ግማሽ ወንድሙን ካም ባክሽን ወደ ቢጃፑር ላከ።ከአውራንግዜብ ሞት በኋላ ከአህመድናጋር ውጭ የቆየው አዛም ዙፋኑን ለመንገር ተመልሶ አባቱን በዳውላታባድ ቀበረ።ነገር ግን የይገባኛል ጥያቄው በጃጃው ጦርነት ተከራክሮ ነበር እሱ እና ከልጁ ልዑል ቢዳር ባኽት በሻህ አላም ተሸንፈው የተገደሉበት ሰኔ 20 ቀን 1707 ነበር።የአዛም ሻህ ሞት የአጭር ጊዜ የግዛት ዘመኑ አብቅቷል፣ እና ከላሆር የመጣ የመሬት ባለቤት ከሆነው ከኢሻ ካን ሜይን በተተኮሰ ሙስኪት እንደተገደለ ይታመናል።እሱ እና ባለቤቱ በአውራንጋባድ አቅራቢያ በሚገኘው ኩልዳባድ በሚገኘው የሱፊ ቅዱስ ሼክ ዘይኑዲን ዳርጋህ ግቢ ውስጥ ተቀብረዋል፣ ከአውራንግዜብ መቃብር አጠገብ።

በ1707 የአውራንግዜብ ሞት በልጆቹ መካከል ተከታታይ ግጭት እንዲፈጠር አድርጓል፣ ሙአዛም ፣ ሙሐመድ ካም ባክሽ እና ሙሐመድ አዛም ሻህ ለዙፋኑ ተወዳድረዋል።ሙአዛም በጃጃው ጦርነት አዛም ሻህን አሸንፎ ዙፋኑን እንደ ባሀዱር ሻህ 1ኛ በማለት በኋላም በ1708 ሃይደራባድ አቅራቢያ ካም ባኽሽን አሸንፎ ገደለው። መሀመድ ካም ባክሽ በቢጃፑር እራሱን ገዥ አድርጎ ስልታዊ ቀጠሮዎችን እና ድል አድራጊዎችን አድርጓል ነገር ግን የውስጥ ሴራዎችን ገጠመው። እና ውጫዊ ተግዳሮቶች.ከተቃዋሚዎች ጋር በጭካኔ ተንቀሳቅሷል ተብሎ ተከሷል እና በመጨረሻም በባህርዳር ሻህ 1 ተሸንፎ ከከሸፈ አመጽ በኋላ እስረኛ ሆኖ ሞተ።ባሃዱር ሻህ የሙጋል ቁጥጥርን ለማጠናከር ፈልጎ ነበር፣ እንደ አምበር ያሉ የራጅፑት ግዛቶችን በመቀላቀል እና በጆድፑር እና ኡዳይፑር ተቃውሞ ገጠመው።የግዛት ግዛቱ አጂት ሲንግን እና ጃይ ሲንግን ወደ ሙጋል አገልግሎት በመመለስ የራጅፑት አመጽ አየ።በባንዳ ባሃዱር ስር የነበረው የሲክ አመፅ ትልቅ ፈተና ፈጠረ፣ ግዛቶችን በመያዝ ከሙጋል ሃይሎች ጋር ጦርነት ገጥሞ ነበር።ምንም እንኳን የመጀመሪያ ስኬቶች ቢኖሩትም ባንዳ ባህርዳር ሽንፈትን አስተናግዶ ተቃውሞን ቀጠለ በመጨረሻም ወደ ኮረብታው ሸሽቷል።የባህርዳር ሻህ 1 የተለያዩ አመጾችን ለመጨፍለቅ ያደረጋቸው ድርድር፣ ወታደራዊ ዘመቻዎች እና ባንዳ ባህርዳርን ለመያዝ የተደረጉ ሙከራዎችን ያጠቃልላል።በላሆር በተካሄደው ኹትባ ላይ ሃይማኖታዊ ውጥረትን ጨምሮ ተቃውሞ እና ውዝግቦች ገጥሞታል፣ ይህም በሃይማኖታዊ ልምምዶች ላይ አለመግባባቶችን እና ማስተካከያዎችን አድርጓል።ባሃዱር ሻህ ቀዳማዊ በ1712 ሞተ፣ በልጁ ጃሃንዳር ሻህ ተተካ።የግዛት ዘመኑ በወታደራዊ እና በዲፕሎማሲያዊ መንገድ ግዛቱን ለማረጋጋት በሚደረገው ጥረት፣ ከውስጥ እና ከሙጋል ግዛቶች ተግዳሮቶችን በመጋፈጥ ነበር።

በ1712 የባሃዱር ሻህ 1 ጤና እያሽቆለቆለ ሲሄድ፣ በልጆቹ መካከል የመተካካት ጦርነት ተፈጠረ፣ በኃያሉ ክቡር ዙልፊቃር ካን ከፍተኛ ተጽዕኖ አሳደረ።ከሙጋል በፊት ከተከሰቱት ግጭቶች በተለየ የዚህ ጦርነት ውጤት ዙልፊቃር ካን በፈጠሩት ጥምረት ስልታዊ በሆነ መንገድ ተቀርጾ ለጃሀንዳር ሻህ ከወንድሞቹ በላይ በማድላት አዚም-ኡስ-ሻን ሽንፈትን ተከትሎ የጃሀንዳር ሻህ አጋሮችን መክዳት እና መወገድን አስከትሏል።ከማርች 29 ቀን 1712 ጀምሮ የጃሃንዳር ሻህ የግዛት ዘመን በዙልፊቃር ካን ላይ በመተማመን የንጉሠ ነገሥቱ ዋዚር ትልቅ ሥልጣንን በያዘበት ወቅት ተለይቶ ይታወቃል።ይህ ለውጥ ሥልጣን በሥርወ-መንግሥት ውስጥ የተከማቸበትን ከሙጋል ደንቦች መውጣትን ይወክላል።የጃሃንዳር ሻህ አገዛዝ ስልጣንን ለማጠናከር በሚደረገው ጥረት የተቃወሙ መኳንንቶች መገደል እና ለባለቤቱ ላል ኩንዋር በቅንጦት እና በአድላ በመፈፀሙ አወዛጋቢ የነበረ ሲሆን ይህም ከፖለቲካዊ አለመረጋጋት እና የገንዘብ ውድቀት ጎን ለጎን ለግዛቱ መዳከም አስተዋጽኦ አድርጓል።ዙልፊካር ካን እንደ Rajputs፣ Sikhs እና Marathas ካሉ የክልል ኃይሎች ጋር ሰላማዊ ግንኙነት በመፍጠር ግዛቱን ለማረጋጋት ሞክሯል።ይሁን እንጂ የጃሃንዳር ሻህ የመልካም አስተዳደር ጉድለት እና በዙሪያው ያለው የፖለቲካ ሽንገላ ወደ ሰፊው ትርምስ እና እርካታ አስከትሎ የውድቀቱን መድረክ አዘጋጅቷል።በወንድሙ ልጅ ፋሩክሲያር የተገዳደረው እና በተፅዕኖ ፈጣሪ በሆኑት የሰይዲ ወንድሞች የተደገፈ ጃሃንዳር ሻህ በ1713 መጀመሪያ ላይ አግራ አካባቢ ሽንፈትን ገጥሞታል።በአንድ ወቅት በሚያምኑት አጋሮቹ ተይዞ ከዳው፣በየካቲት 11 ቀን 1713 ተገደለ፣ ይህም ለአጭር ጊዜ እና ግርግር በአሰቃቂ ሁኔታ አብቅቷል። ግዛ።የእሳቸው መጥፋት ስር የሰደደውን ከፋፋይነት እና በሙጋል ኢምፓየር ውስጥ ያለውን የሃይል ሚዛን በመቀያየር የውድቀት እና አለመረጋጋት ጊዜን ያሳያል።

የጃሃንዳር ሻህን ሽንፈት ተከትሎ ፋሩክሲያር በሰይዲ ወንድሞች ድጋፍ ወደ ስልጣን በመምጣት አገዛዙን ለማጠናከር እና በሙጋል ኢምፓየር ውስጥ ያሉ የተለያዩ አመፆችን እና ተግዳሮቶችን ለመፍታት የታለመ ከፍተኛ የፖለቲካ እንቅስቃሴ እና ወታደራዊ ዘመቻዎችን አድርጓል።በመንግስት ውስጥ ባሉ ቦታዎች ላይ መጀመሪያ ላይ አለመግባባት ቢፈጠርም ፋሩክሲያር አብዱላህ ካንን ዋዚር እና ሁሴን አሊ ካን ሚር ባኽሺ አድርጎ ሾሟቸው፣ ይህም የግዛቱ ዋና ገዥዎች አድርጓቸዋል።በወታደራዊ እና በስትራቴጂካዊ ጥምረት ላይ የነበራቸው ቁጥጥር የፋሩክሲያር የግዛት ዘመን የመጀመሪያዎቹን ዓመታት ቀረፀ፣ነገር ግን ጥርጣሬ እና የስልጣን ሽኩቻ በመጨረሻ በፍርድ ቤቱ ውስጥ ውጥረት ፈጠረ።ወታደራዊ ዘመቻዎች እና የማጠናከሪያ ጥረቶችበአጅመር ላይ ዘመቻ፡ የፋሩክሲያር የግዛት ዘመን በራጃስታን ውስጥ የሙጋልን ስልጣን ለማስረገጥ ሙከራዎችን ታይቷል፣ሁሴን አሊ ካን በአጅመር መሀራጃ አጂት ሲንግ ላይ ዘመቻ ሲመራ።የመጀመርያ ተቃውሞ ቢገጥመውም፣ አጂት ሲንግ በመጨረሻ እጅ ሰጠ፣ በክልሉ ውስጥ የMughal ተጽእኖ ወደነበረበት እንዲመለስ እና ከፋሩክሲያር ጋር የጋብቻ ጥምረት ለመፍጠር ተስማማ።በጃቶች ላይ ዘመቻ፡ እንደ ጃት ያሉ የአካባቢ ገዥዎች መነሳት፣ አውራንግዜብ በዲካን ያደረገውን የተራዘመ ዘመቻ ተከትሎ፣ የሙጋልን ባለስልጣን ተገዳደረ።የፋሩክሲያር የጃት መሪን ቹራማንን ለማንበርከክ ያደረገው ጥረት በራጃ ጃይ ሲንግ II የሚመራ ወታደራዊ ዘመቻን ያካተተ ሲሆን በዚህም ምክንያት የተራዘመ ከበባ እና ድርድር በመጨረሻ የሙጋልን የበላይነት ያጠናከረ።በሲክ ኮንፌዴሬሽን ላይ የተደረገ ዘመቻ፡ በባንዳ ሲንግ ባሃዱር ስር የነበረው የሲክ አመፅ ትልቅ ፈተናን ወክሎ ነበር።የፋሩክሲያር ምላሽ ባንዳ ሲንግ ባሃዱርን በቁጥጥር ስር ለማዋል እና እንዲገደል ያደረገውን ትልቅ ወታደራዊ ዘመቻ ያካተተ ሲሆን ይህም አመፁን ለማርገብ እና የሲክን ተቃውሞ ለመግታት የተደረገ አረመኔያዊ ሙከራ ነው።በኢንዱስ ወንዝ ላይ በአማፂዎች ላይ የተደረገ ዘመቻ፡- ፋሩክሲያር በሲንድ ውስጥ በሻህ ኢናያት የሚመራው እንቅስቃሴን ጨምሮ የተለያዩ አማፂዎችን ኢላማ ያደረገ ሲሆን ይህም የገበሬዎችን አመጽ እና የመሬት መልሶ ማከፋፈሉን እንደገና ለመቆጣጠር በማለም ነበር።የፋሩክሲያር የግዛት ዘመን ጂዝያህ እንደገና መጫን እና ለብሪቲሽ ኢስት ህንድ ኩባንያ የንግድ ስምምነቶችን መስጠትን ጨምሮ ለአስተዳደር እና የፊስካል ፖሊሲዎች ታዋቂ ነበር።እነዚህ ውሳኔዎች የሙጋል አስተዳደርን ውስብስብ እንቅስቃሴ የሚያንፀባርቁ፣ ባህላዊ እስላማዊ ልማዶችን ከውጪ ኃይሎች ጋር በተግባራዊ ትስስር በማመጣጠን የግዛቱን ፋይናንስ ለማረጋጋት ነው።በፋሩክሲያር እና በሰይድ ወንድሞች መካከል ያለው ግንኙነት ከጊዜ ወደ ጊዜ እየተበላሸ በመሄዱ ወደ መጨረሻው የስልጣን ትግል አመራ።የሰይድ ወንድሞች ፍላጎት እና የፋሩክሲያር ተጽኖአቸውን ለመመከት ያደረጉት ሙከራ የሙጋልን የፖለቲካ ምኅዳር ለውጦ ፍጥጫ ተጠናቀቀ።ወንድሞች ከማራታ ገዥ ሻሁ 1ኛ ጋር ያደረጉት ስምምነት፣ ያለ ፋሩክሲያር ፈቃድ፣ እየቀነሰ የመጣውን የማዕከላዊ ስልጣን እና የክልል ሀይሎች በራስ የመመራት አቅም እየጨመረ መምጣቱን አጉልቶ ያሳያል።በአጂት ሲንግ እና ማራታስ በመታገዝ የሰይዲ ወንድሞች አይናቸውን አሳውረዋል፣ ታስረዋል እና በመጨረሻም ፋሩክሲያንን በ1719 ገደሉት።

ቤንጋል በ18ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ ከሙጋል አገዛዝ ተላቀቀ።የሙጋል ኢምፓየር በቤንጋል ላይ ያለው ቁጥጥር በተለያዩ ምክንያቶች የተነሳ በከፍተኛ ሁኔታ ተዳክሟል ይህም የውስጥ ግጭት፣ ደካማ ማዕከላዊ አመራር እና ኃያላን የክልል ገዥዎች ብቅ አሉ።እ.ኤ.አ. በ 1717 የቤንጋል ገዥ ሙርሺድ ኩሊ ካን ከሙጋል ኢምፓየር ነፃ መውጣቱን አወጀ አሁንም ለስም የሙጋል ሉዓላዊነት እውቅና ሰጥቷል።ቤንጋል ሱባህን ራሱን የቻለ አካል አድርጎ አቋቋመ፣ከቀጥታ ከሙጋል ቁጥጥር በመውጣት።ይህ እርምጃ የቤንጋልን ከሙጋል ኢምፓየር ነጻ መውጣቱን አመልክቷል፣ ምንም እንኳን እስከ በኋላ በይፋ ባይታወቅም።

የአስራ አንደኛው የሙጋል ንጉሠ ነገሥት እና የራፊ-ኡሽ-ሻን ታናሽ ልጅ ሚርዛ ራፊ ኡድ ዳራጃት በ1719 በአፄ ፋሩክሲያር ላይ ከስልጣን መውረድ፣ መታወር፣ መታሰር እና መገደላቸውን ተከትሎ በሰይዲ ወንድሞች ስር አሻንጉሊት መሪ ሆኖ ዙፋን ላይ ወጣ። ከማሃራጃ አጂት ሲንግ እና ማራታስ።የግዛቱ ዘመን፣ አጭር እና ሁከት የበዛበት፣ በውስጥ ውዝግብ የታጀበ ነበር።በተሾመ ከሶስት ወር ባነሰ ጊዜ ውስጥ አጎቱ ነኩሲያር የበለጠ ብቁ ነኝ በማለት ራሱን በአግራ ፎርት ንጉሰ ነገሥት አደረገ።የሰይዲ ወንድሞች ንጉሠ ነገሥት መምረጣቸውን ጠብቀው ምሽጉን በፍጥነት መልሰው ነቁሲያንን ያዙ።የራፊ ኡድ ዳራጃት የግዛት ዘመን ያበቃው በሞቱበት ሰኔ 6 1719 ሲሆን ይህም ሁኔታ ሳንባ ነቀርሳ ወይም ግድያ ነው ተብሎ በሚገመተው ሁኔታ ከሶስት ወራት በላይ ከገዛ በኋላ።ወዲያውም ራፊ ኡድ-ዳውላህ ንጉሠ ነገሥት ሻህ ጃሃን 2ኛ ሆነ።

ሻህ ጃሃን II በ1719 የአስራ ሁለተኛውን የሙጋል ንጉሠ ነገሥትነት ቦታን ለአጭር ጊዜ ያዙ። በሰይዲ ወንድሞች ተመርጠው በስመ ንጉሠ ነገሥት ራፊ ኡድ ዳራጃት ሰኔ 6 ቀን 1719 ተተኩ። የአሻንጉሊት ንጉሠ ነገሥት በሰይዲ ወንድሞች ተጽዕኖ ሥር።የንግሥና ዘመኑ አጭር ነበር በሳንባ ነቀርሳ ተሸንፎ በሴፕቴምበር 17, 1719 ከዚህ አለም በሞት ተለየ። ሻህ ጃሃን 2ኛ ዙፋኑን ተረከበው የታናሽ ወንድሙ ራፊ ኡድ-ዳራጃት ከሞተ በኋላ እሱም በሳንባ ነቀርሳ ተሠቃየ።በንጉሠ ነገሥትነቱ ጊዜ በአካልም ሆነ በአእምሮው የመግዛት አቅም ስለሌለው ምንም ዓይነት ሥልጣን አልነበረውም።

መሐመድ ሻህ፣ አቡ አል ፈታህ ናስር-ኡድ-ዲን ሮሻን አክታር ሙሐመድ ሻህ በሚል ርዕስ በሴፕቴምበር 29 ቀን 1719 የሙጋልን ዙፋን ላይ ወጣ፣ ሻህ ጃሃንን 2ኛ በመተካት፣ የዘውድ ንግግራቸው በቀይ ምሽግ ተካሄደ።በንግሥናው መጀመሪያ ላይ፣ ሰይድ ወንድማማቾች፣ ሰይድ ሀሰን አሊ ኻን በርሃ እና ሰይድ ሁሴን አሊ ካን ባራ መሐመድ ሻህን በዙፋን ላይ ለማስቀመጥ በማሴር ከፍተኛ ኃይል ነበራቸው።ነገር ግን በአሳፍ ጃህ 1ኛ እና በሌሎች ሰዎች ላይ የተቀነባበረ ሴራ እንዳለ ካወቁ በኋላ ተጽኖአቸው እየቀነሰ በመምጣቱ በሰይዲ ብራዘርስ ሽንፈት እና የመሀመድ ሻህ ስልጣን መጠናከር ወደ ግጭት አመራ።የመሐመድ ሻህ የግዛት ዘመን በተለያዩ ወታደራዊ እና ፖለቲካዊ ተግዳሮቶች የታየው ነበር፣ እነዚህም ዴካን ለመቆጣጠር በአሳፍ ጃህ አንደኛ መላክ፣ በኋላም የተሾመው እና ከዛም ግራንድ ቪዚየርነቱን ለቀቀ።የአሳፍ ጃህ 1 በዲካን ያደረገው ጥረት በመጨረሻ በ1725 የሃይደራባድ ግዛት እንዲመሰረት ምክንያት ሆኗል፣ ይህም ከሙጋል ማእከላዊ ባለስልጣን ከፍተኛ የሆነ የስልጣን ሽግግር አሳይቷል።የሙጋል- ማራታ ጦርነቶች የሙጋል ኢምፓየርን በከፍተኛ ሁኔታ አዳክመውታል፣ ማራታስ እንደ ባጂራኦ 1 ባሉ መሪዎች የግዛቱን ተጋላጭነት በመበዝበዝ በዲካን እና ከዚያም በላይ ያለውን ግዛት መጥፋት እና ተጽዕኖ አሳድሯል።የመሐመድ ሻህ የግዛት ዘመን እንዲሁ የኪነ ጥበብ ድጋፍን አይቷል፣ ኡርዱ የፍርድ ቤት ቋንቋ ሆነች እና ሙዚቃን፣ ሥዕልን፣ እና ሳይንሳዊ እድገቶችን በጃይ ሲንግ II እንደ ዚጅ-ኢ ሙሐመድ ሻሂ ማስተዋወቅ።ነገር ግን በዘመነ መንግስቱ እጅግ አስከፊው ክስተት በ1739 የናደር ሻህ ወረራ ሲሆን ይህም ዴሊ ከስልጣን እንዲባረር እና ለሙጋል ኢምፓየር ክብርና ፋይናንስ ከፍተኛ ጉዳት አድርሷል።ይህ ወረራ የሙጋል ኢምፓየር ተጋላጭነትን አጉልቶ የሚያሳይ እና ለቀጣይ ውድቀት ደረጃውን የዘረጋ ሲሆን ይህም በማራታስ የተደረገውን ወረራ እና በመጨረሻ በ1748 በአህመድ ሻህ ዱራኒ የተመራው የአፍጋኒስታን ወረራ ነው።የመሐመድ ሻህ የግዛት ዘመን በ 1748 በሞተበት ጊዜ አብቅቷል ፣ ይህም በከፍተኛ የመሬት ኪሳራዎች ፣ እንደ ማራታስ ያሉ የክልል ኃይሎች መነሳት ፣ እና የአውሮፓ የቅኝ ግዛት ምኞቶች በህንድ የጀመሩበት ጊዜ።የሱ ዘመን ብዙ ጊዜ የሙጋል ኢምፓየር ማዕከላዊ ስልጣን እንዲፈርስ እና ነጻ መንግስታት እና የአውሮፓ የበላይነት በህንድ ክፍለ አህጉር እንዲፈጠር ያደረገ የለውጥ ምዕራፍ ሆኖ ይታያል።

አህመድ ሻህ ባሃዱር የአባቱ መሐመድ ሻህ ሞት ተከትሎ በ1748 የሙጋል ዙፋን ላይ ወጣ።የግዛት ዘመኑ በውጫዊ ዛቻዎች በተለይም ከአህመድ ሻህ ዱራኒ (አብዳሊ) ወደህንድ ብዙ ወረራዎችን ከፈተው።ከዱራኒ ጋር የመጀመርያው ጉልህ የሆነ ግንኙነት የተከሰተው አህመድ ሻህ ባሃዱር ከገባ በኋላ ብዙም ሳይቆይ ነው፣ ይህም የተዳከመውን የሙጋል ኢምፓየር ተጋላጭነት ያጋለጠው ቀጣይነት ያለው ግጭት ወቅት ነው።እነዚህ ወረራዎች በሰፊው ዘረፋ የሚታወቁ እና በክልሉ የሃይል ተለዋዋጭነት ለውጥ ላይ ከፍተኛ ለውጥ በማምጣት ቀድሞውንም እያሽቆለቆለ ያለውን የሙጋል ስልጣን በግዛቶቹ ላይ የበለጠ አለመረጋጋት ፈጥሯል።በንግሥናው ዘመን፣ አህመድ ሻህ ባሃዱር የማራታ ኢምፓየር እየጨመረ የመጣውን ኃይል ጨምሮ ውስጣዊ ፈተናዎች አጋጥመውታል።የሙጋል-ማራታ ግጭት ተባብሷል፣ ማራታዎችም ግዛቶቻቸውን ለማስፋት በማለም የሙጋል ግዛት እየፈራረሰ ነው።ይህ ወቅት በህንድ ውስጥ ያለውን ተለዋዋጭ የሃይል ሚዛን በማጉላት በሙጋል ሃይሎች እና በማራታ ጦር መካከል በርካታ ግጭቶችን ታይቷል።ማራታዎች፣ እንደ ፔሽዋስ ባሉ ሰዎች መሪነት፣ በሰፊው ክልሎች በተለይም በህንድ ሰሜናዊ እና መካከለኛው ክፍል የሙጋል ቁጥጥርን የበለጠ የሚቀንስ ስልቶችን ተጠቀሙ።የአህመድ ሻህ ባሃዱር የግዛት ዘመን በህንድ ውስጥ በብሪታንያ እና በፈረንሣይ ቅኝ ገዢዎች መካከል የተደረገው ትልቅ ትግል አካል የሆነው ከመጀመሪያው የካርናቲክ ጦርነት (1746-1748) ጋር ተገጣጠመ።ምንም እንኳን ይህ ግጭት በዋነኛነት የአውሮፓ ኃያላን ቢሆንም፣ ለሙጋል ኢምፓየር እና በህንድ ክፍለ አህጉር ጂኦፖለቲካዊ መልክዓ ምድር ላይ ጉልህ አንድምታ ነበረው።ጦርነቱ የአውሮፓ ኃያላን ተጽዕኖ እና የሙጋል ሉዓላዊነት መሸርሸር አጽንኦት ሰጥቶ ነበር፣ ምክንያቱም ሁለቱም እንግሊዛውያን እና ፈረንሳዮች በህንድ ውስጥ ያላቸውን ቦታ ለማጠናከር ከአካባቢው ገዥዎች ጋር ጥምረት ይፈልጋሉ።የአህመድ ሻህ ዱራኒ ተደጋጋሚ ወረራ የአህመድ ሻህ ባሃዱር የግዛት ዘመን ወሳኝ ገጽታ ሲሆን በ1761 በሦስተኛው የፓኒፓት ጦርነት ተጠናቀቀ። ምንም እንኳን ይህ ጦርነት የተካሄደው አህመድ ሻህ ባሃዱር በ1754 ከስልጣን ከተወገዱ በኋላ ብዙም ሳይቆይ ቢሆንም የፖሊሲዎቹ እና የፖሊሲዎቹ ቀጥተኛ ውጤት ነበር። በአገዛዙ ጊዜ ወታደራዊ ፈተናዎች ።በ18ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ከተካሄደው ትልቁ ጦርነት አንዱ የሆነው ጦርነቱ የማራታ ግዛትን ከዱራኒ ኢምፓየር ጋር በማጋጨት በማራታስ ላይ አስከፊ ሽንፈት ገጥሞታል።ይህ ክስተት የህንድ ክፍለ አህጉርን የፖለቲካ ምህዳር በከፍተኛ ሁኔታ በመቀየር የማራታ ኢምፓየር እንዲወድቅ እና የብሪታንያ ቅኝ ግዛት እንዲስፋፋ መንገድ ጠርጓል።አህመድ ሻህ ባሃዱር የግዛቱን እያሽቆለቆለ ያለውን ስልጣን በብቃት ማስተዳደር ባለመቻሉ እና ውጫዊ እና ውስጣዊ ስጋቶችን በመመከት በ1754 ከስልጣን እንዲወርድ አድርጓል። የግዛት ዘመኑ በተከታታይ ወታደራዊ ሽንፈቶች፣ ግዛቶችን በማጣት እና የሙጋል ኢምፓየር ክብር እየቀነሰ መጥቷል።የስልጣን ዘመናቸው የግዛቱን ለውጭ ወረራ እና የውስጥ አመጽ ተጋላጭነት አጉልቶ ያሳየ ሲሆን በመጨረሻም የሙጋል ስልጣን መበታተን እና የክልል ሀይሎች ብቅ እንዲሉ መድረኩን በመዘርጋት የህንድ ክፍለ አህጉርን ፖለቲካዊ እና ማህበራዊ መዋቅር በመሰረታዊ መልኩ ይቀይሳል።

ዳግማዊ አላምጊር ከ1754 እስከ 1759 የ15ኛው የሙጋል ንጉሠ ነገሥት ነበር። የግዛት ዘመኑም እየተበላሸ የመጣውን የሙጋል ኢምፓየር በውጫዊ ወረራ እና የውስጥ ሽኩቻ ለማረጋጋት በመሞከር ነበር።በንግሥና ንግሥ ወቅት፣ አውራንግዜብ (አላምግር 1) ለመምሰል በመፈለግ አላምጊር የሚለውን የንግሥና ሥም ተቀበለ።በስልጣን ዘመናቸው የ55 ዓመት ጎልማሳ ሲሆኑ በተለይም አብዛኛውን ህይወታቸውን በእስር በማሳለፋቸው የአስተዳደር እና የውትድርና ልምድ አልነበራቸውም።ደካማ ንጉሠ ነገሥት ተብሎ የሚታወቀው፣ የሥልጣን ዙሩ በቪዚር ኢማድ-ul-ሙልክ በጥብቅ ተያዘ።ካደረጋቸው ጉልህ የፖለቲካ እንቅስቃሴዎች አንዱ በአህመድ ሻህ ዱራኒ ከሚመራው ከዱራኒ ኢሚሬትስ ጋር ህብረት መፍጠር ነው።ይህ ጥምረት ስልጣኑን ለማጠናከር እና እያደገ የመጣውንየውጭ ሃይሎች በተለይም የብሪታንያ እና የማራታስ ተፅእኖን ለመከላከል ያለመ ነበር።ዳግማዊ አላምግር የሙጋል ኢምፓየር እየተዳከመ የመጣውን ወታደራዊ ጥንካሬ ለማጠናከር እና የጠፉ ግዛቶችን ለማስመለስ ከዱራኒ ኢሚሬትስ ድጋፍ ጠየቀ።ሆኖም ከዱራኒ ኢሚሬትስ ጋር ያለው ጥምረት በ 1757 በማራታ ኃይሎች የዴሊ ከበባ መከላከል አልቻለም።ይህ ክስተት ለሙጋል ኢምፓየር ያለውን ክብር እና በግዛቶቹ ላይ ቁጥጥርን በእጅጉ የሚጎዳ ነበር።ማራታስ በህንድ ክፍለ አህጉር የበላይ ሃይል ሆኖ በመነሳቱ የሙጋል ዋና ከተማን በመያዝ ተጽኖአቸውን የበለጠ ለማስፋት ፈለጉ።ከበባው የግዛቱን ተጋላጭነት እና ከኃያላን የክልል ኃይሎች ወረራ ለመከላከል የትብብሩ ውጤታማነት እየቀነሰ መምጣቱን አመልክቷል።በአላምጊር 2ኛ የግዛት ዘመን፣ ሦስተኛው የካርናቲክ ጦርነት (1756–1763) ተከፈተ፣ ይህም በብሪታንያ እና በፈረንሳይ መካከል የሰባት ዓመት ጦርነት ተብሎ የሚታወቀው ዓለም አቀፍ ግጭት አካል ሆኖ ነበር።የካርናቲክ ጦርነቶች በዋነኛነት የተካሄዱት በህንድ ክፍለ አህጉር ደቡባዊ ክፍል ቢሆንም፣ የሙጋል ኢምፓየር ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ አሳድረዋል።እነዚህ ግጭቶች የአውሮፓ ኃያላን በህንድ ጉዳዮች ላይ ያላቸውን ተሳትፎ እና በንግድ እና በግዛቶች ላይ ያላቸውን ቁጥጥር እየጨመረ ለሙግ ሉዓላዊነት መዳከም እና የክልላዊ ሃይል ተለዋዋጭ ለውጦችን አስተዋፅዖ አድርጓል።የሁለተኛው አላምግር አገዛዝም በውስጥ ተቃውሞ እና በአስተዳደራዊ ብልሽት ተፈትኗል።ንጉሠ ነገሥቱ ሰፊ ግዛቶቹን ማስተዳደር አለመቻሉ እና ለውጭ ሥጋቶች እና ለውስጣዊ ሙስና ውጤታማ ምላሽ መስጠት አለመቻሉ የበለጠ ውድቀት አስከትሏል.ዳግማዊ አላምግር ግዛቱን ለማነቃቃትና የቀድሞ ክብሯን ለመመለስ ያደረገው ጥረት በፖለቲካዊ ሴራ፣ ክህደት እና በህንድ ውስጥም ሆነ ከህንድ ውጭ ያሉ ሃይሎች እየጨመሩ በመጡ ከፍተኛ ፈተናዎች ተስተጓጉለዋል።የዳግማዊ አላምግር ንግስና በ1759 በድንገት አብቅቶ የግዛቱን ቅሪቶች ለመቆጣጠር ባደረገው በቫይዚር ጋዚ-ኡድ-ዲን በተቀነባበረ ሴራ ሲገደል።ይህ ክስተት በሙጋል ኢምፓየር ውስጥ ለተጨማሪ አለመረጋጋት እና መበታተን አመራ።የአላምጊር 2ኛ አገዛዝ፣ የቀጠለውን የውድቀት ዘመን ያጠቃልላል፣ ለመቆጣጠር በተደረጉ ሙከራዎች ያልተሳኩ ሙከራዎች፣ በህንድ ክፍለ አህጉር ላይ የሚደረጉ ግጭቶች አለም አቀፍ ተፅእኖ እና ከሙጋል ኢምፓየር ወደ ክልላዊ እና አውሮፓ ኃያላን መንግስታት የማይቀለበስ የስልጣን ሽግሽግ እና መድረኩን አስቀምጧል። በህንድ ውስጥ የብሪቲሽ ኢምፓየር የቅኝ ገዥ የበላይነት።

ሻህ ጃሃን ሳልሳዊ የግዛቱ ዘመን አጭር ቢሆንም አሥራ ስድስተኛው የሙጋል ንጉሠ ነገሥት ነበር።እ.ኤ.አ. በ1711 ተወልዶ በ1772 ያለፈው የሙሂ ኡስ-ሱንናት ዘር ሲሆን የአውራንግዜብ ታናሽ ልጅ የሆነው የመሐመድ ካም ባክሽ የበኩር ዘር ነው።እ.ኤ.አ. በታህሳስ 1759 ወደ ሙጋል ዙፋን መውጣቱ በዴሊ ውስጥ በፖለቲካዊ እንቅስቃሴዎች ተመቻችቷል ፣ በኢማድ-ul-ሙልክ ጉልህ ተጽዕኖ።ሆኖም የሙጋል አለቆች፣ በግዞት ለነበረው ለሙጃል ንጉሠ ነገሥት ሻህ አላም 2ኛ ጥብቅና በመቆም፣ የንጉሠ ነገሥትነት ዘመናቸው አጭር ሆኖ ነበር።

ሻህ አላም II (አሊ ጎሃር)፣ አሥራ ሰባተኛው የሙጋል ንጉሠ ነገሥት፣ በዙፋኑ ላይ የወጡት በተበላሸ የሙጋል ኢምፓየር ሥልጣናቸው በመቀነሱ፣ “የሻህ አላም ግዛት ከዴሊ እስከ ፓላም ነው” የሚለውን አባባል ፈጥሮ ነበር።የግዛት ዘመኑ በወረራ፣በተለይ አህመድ ሻህ አብዳሊ፣እ.ኤ.አ. በ1761 ወደ ፓኒፓት ሦስተኛው ጦርነት አመራ፣በወቅቱ የዴሊ ዋና ገዥዎች ከነበሩት ማራታስ ጋር።እ.ኤ.አ. በ 1760 ሻህ አላም II የአብዳሊን ጦር ካባረሩ እና ሻህ ጃሃን ሳልሳዊን ካባረሩ በኋላ በማራታስ ትክክለኛ ንጉሠ ነገሥት ሆነው ተሾሙ።ሻህ አላም II የሙጋልን ስልጣን ለማስመለስ ባደረገው ሙከራ እ.ኤ.አ. በ 1764 የቡክሳር ጦርነትን ጨምሮ ከብሪቲሽ ኢስት ህንድ ኩባንያ ጋር የተካሄደውን ጦርነት ጨምሮ በተለያዩ ግጭቶች ውስጥ ሲሳተፍ አይቶታል ፣ ይህም ሽንፈቱን አስከትሎ በእንግሊዝ በአላሃባድ ውል ተከታይ ጥበቃ አድርጓል።ይህ ስምምነት ለቤንጋል፣ ቢሀር እና ኦዲሻ ዲዋኒ ለብሪቲሽ በመስጠት የሙጋልን ሉዓላዊነት በእጅጉ ቀንሷል፣ ይህም ጉልህ የሆነ የስልጣን ለውጥ አሳይቷል።በአውራንግዜብ የሃይማኖት አለመቻቻል የተቀሰቀሰው የጃት ከሙጋል ባለስልጣን ላይ የተነሳው የባሃራትፑር ጃት መንግስት የሙጋልን ግዛት ሲፈታተን አይቷል፣ እንደ አግራ ባሉ ግዛቶች ውስጥ ጉልህ ዘመቻዎችን ጨምሮ።ሱራጅ ማል ጃትስን ይመራ የነበረው በ1761 አግራን በመያዙ ከተማይቱን በመዝረፍ አልፎ ተርፎም የታጅ ማሃልን የብር በሮች አቅልጦ ነበር።ልጁ ጃዋሃር ሲንግ በሰሜን ህንድ የጃት ቁጥጥርን በማስፋፋት እስከ 1774 ድረስ ስልታዊ ቦታዎችን ይዞ ቆይቷል።በተመሳሳይ ጊዜ፣ በሙጋል ጭቆና የተበሳጩ ሲኮች፣ በተለይም የጉሩ ተግ ባሃዱር መገደል ተቃውሟቸውን አጠናክረው በመቀጠላቸው፣ በ1764 ሰርሂን በቁጥጥር ስር ማዋል ጀመሩ። ይህ የሲክ ትንሳኤ ጊዜ በሙጋል ግዛቶች ላይ ተከታታይ ወረራዎችን በማየቱ፣ የሙጋልን ግዛት የበለጠ አዳክሞታል።የሙጋል ኢምፓየር ውድቀት በሻህ አላም 2ኛ የሙጋል ሃይል መፍረስ ሲጠናቀቅ በጉላም ቃድር ክህደት ታይቷል።በንጉሠ ነገሥቱ ዓይነ ሥውርነት እና በንጉሣዊው ቤተሰብ ውርደት የታየው የቃዲር አረመኔያዊ የስልጣን ዘመን በ1788 በማሃዳጂ ሺንዴ ጣልቃ ገብነት አብቅቷል ፣ ሻህ አላም IIን መልሷል ፣ ግን ኢምፓየር የቀድሞ ማንነቱ ጥላ እንዲሆን አድርጎታል ፣ በአብዛኛው በዴሊ ተወስኗል።ምንም እንኳን እነዚህ መከራዎች ቢኖሩም፣ ሻህ አላም II የተወሰነ የሉዓላዊነት አይነትን ያስተዳድራል፣ በተለይም በ1783 የሲክ ዴሊ በከበባት ወቅት።ከበባው ማሃዳጂ ሺንዴ ባመቻቸ ስምምነት፣ ለሲኮች የተወሰኑ መብቶችን እና የዴሊ ገቢን የተወሰነ ጊዜ በመስጠት፣ በጊዜው የነበረውን ውስብስብ የሃይል ተለዋዋጭነት በማሳየት ተጠናቀቀ።የሁለተኛው ሻህ አላም የግዛት ዘመን የመጨረሻዎቹ ዓመታት በ1803 የዴሊ ጦርነትን ተከትሎ በብሪታንያ ቁጥጥር ስር ነበሩ። በአንድ ወቅት ኃያል የነበረው የሙጋል ንጉሠ ነገሥት፣ አሁን የብሪታንያ ተወላጅ የሆነው፣ በ1806 እስከሞተበት ጊዜ ድረስ የሙጋል ተጽዕኖ እየተሸረሸረ ሲሄድ ተመልክቷል። ሻህ አላም 2ኛ የጥበብ ደጋፊ ነበር፣ ለኡርዱ ስነጽሁፍ እና ግጥም አፍታብ በሚል የብዕር ስም አስተዋፅዖ አድርጓል።

ሚርዛ ማሕሙድ ሻህ ባሃዱር፣ ሻህ ጃሃን አራተኛ በመባል የሚታወቁት፣ በ1788 የሮሂላ አለቃ በሆነው ጉላም ቃዲር ተንኮል በታየበት ግርግር ወቅት አሥራ ስምንተኛው የሙጋል ንጉሠ ነገሥት ነበር።የቀድሞው የሙጋል ንጉሠ ነገሥት አሕመድ ሻህ ባሃዱር ልጅ የመሐሙድ ሻህ የግዛት ዘመን በጉላም ቃድር መጠቀሚያ ጥላ ሥር ነበር፣ የሻህ አላም 2ኛ መውረድና መታወሩን ተከትሎ።በአሻንጉሊትነት ተጭኖ የነበረው ማህሙድ ሻህ ንጉሠ ነገሥት ሆኖ በነበረበት ወቅት በቀይ ፎርት ቤተ መንግሥት ዘረፋ እና በቲሙሪድ ንጉሣዊ ቤተሰብ ላይ የተፈፀመው ግፍና በደል የቀድሞዋ እቴጌ ባድሻህ ቤገምን ጨምሮ ነበር።የጉላም ቃድር አምባገነንነት በማህሙድ ሻህ እና በሌሎች የንጉሠ ነገሥቱ ቤተሰብ አባላት ላይ ግድያ እስከማስፈራራት ድረስ በመድረስ በማሃዲጂ ሺንዴ ኃይሎች ወሳኝ ጣልቃ ገብነት አስከትሏል።ጣልቃ ገብነቱ ጉላም ቃድርን እንዲሸሽ አስገድዶታል፣ ምርኮኞቹን መሀሙድ ሻህን ጨምሮ፣ ከዚያም በጥቅምት 1788 ሻህ አላም 2ኛ ወደ ዙፋኑ እንዲመለሱ ተደረገ።በሚራት በሺንዴ ሃይሎች ከተያዙ በኋላ ማህሙድ ሻህ በድጋሚ ታስሯል። .እ.ኤ.አ. በ 1790 የማህሙድ ሻህ ህይወት በ1788 ዓ.ም ላይ ባደረገው ያልተፈለገ ተሳትፎ እና የሙጋል ስርወ መንግስት ክህደትን በማሳየቱ በሻህ አላም 2ኛ ትእዛዝ ተከሶ ህይወቱ አሳዛኝ መጨረሻ ላይ ደረሰ።የእሱ ሞት የአጭር እና ውዥንብር የግዛት ዘመን አብቅቷል፣ ሁለት ሴት ልጆችን ትቶ ከሙጋል ኢምፓየር ውድቀት እና ከውስጥ ሽኩቻው ጋር የተሳሰረ ቅርስ።

አክባር II፣ አክባር ሻህ II በመባልም ይታወቃል፣ ከ1806 እስከ 1837 የአስራ ዘጠነኛው የሙጋል ንጉሠ ነገሥት ሆኖ ገዛ። ሚያዝያ 22 ቀን 1760 ተወልዶ መስከረም 28 ቀን 1837 ያለፈው የሻህ አላም II ሁለተኛ ልጅ እና የግዛቱ አባት ነበር። የመጨረሻው የሙጋል ንጉሠ ነገሥት ፣ ባሃዱር ሻህ II።በምስራቅ ህንድ ኩባንያ በኩል በህንድ ውስጥ እየሰፋ በመጣው የብሪታንያ የበላይነት መካከል የእሱ አገዛዝ በተወሰነ ትክክለኛ ኃይል ተለይቶ ይታወቃል።ምንም እንኳን ሉዓላዊነቱ በቀይ ምሽግ ብቻ ተወስኖ የነበረ ቢሆንም፣ የግዛት ግዛቱ በዴሊ ውስጥ ባህል ሲያብብ ተመልክቷል።ዳግማዊ አክባር ከብሪቲሽ ጋር በተለይም ከሎርድ ሃስቲንግስ ጋር ያለው ግንኙነት ተበላሽቶ የነበረው እንደ የበታች ከመሆን ይልቅ እንደ ሉዓላዊነት እንዲታይ በመሻቱ ምክንያት እንግሊዞች መደበኛ ሥልጣናቸውን በእጅጉ እንዲቀንሱ አድርጓቸዋል።እ.ኤ.አ. በ 1835 ርዕሱ ወደ "የዴሊ ንጉስ" ቀንሷል እና ስሙ ከምስራቅ ህንድ ኩባንያ ሳንቲሞች ተወግዶ ነበር ፣ እሱም ከፋርስ ወደ እንግሊዘኛ ጽሑፍ የተሸጋገረ ፣ ይህም የሙጋል ተፅእኖ እየቀነሰ ይሄዳል።የንጉሠ ነገሥቱ ተፅእኖ ይበልጥ እየቀነሰ መምጣቱ እንግሊዞች እንደ ኦውድ ናዋብ እና የሃይደራባድ ኒዛም ያሉ የክልል መሪዎችን የንግሥና ማዕረግ እንዲቀበሉ በማበረታታት የሙጋልን የበላይነት በቀጥታ ሲፈታተኑ ነበር።እያሽቆለቆለ ያለውን ደረጃውን ለመመከት ሲል ዳግማዊ አክባር ራም ሞሃን ሮይ የራጃን ማዕረግ ሰጠው ለእንግሊዝ የሙጋል መልዕክተኛ አድርጎ ሾመ።ምንም እንኳን ሮይ በእንግሊዝ ውስጥ ጥሩ ውክልና ቢኖረውም ለሙጋል ንጉሠ ነገሥት መብት ለመሟገት ያደረገው ጥረት በመጨረሻ ፍሬ አልባ ነበር።

ባሃዱር ሻህ 2ኛ ፣ ባሃዱር ሻህ ዛፋር በመባል የሚታወቁት ፣ ከ 1806 እስከ 1837 ድረስ የገዙ ሃያኛው እና የመጨረሻው የሙጋል ንጉሠ ነገሥት እና የተዋጣለት የኡርዱ ገጣሚ ነበር።በብሪቲሽ ኢስት ህንድ ኩባንያ እውነተኛ ሃይል ሲተገበር የእሱ አገዛዝ በአብዛኛው ስመ ነበር.የዛፋር የግዛት ዘመን በቅጥር በተሸፈነችው ኦልድ ዴሊ (ሻህጃሃንባድ) ከተማ ብቻ ተወስኖ በ1857 በብሪታንያ ቅኝ ግዛት ላይ የተካሄደውን የህንድ አመፅ ምልክት ሆነ።አመፁን ተከትሎ እንግሊዞች ከስልጣን አውርደው ወደ ራንጉን በርማ በግዞት ወሰዱት ይህም የሙጋል ስርወ መንግስት ፍጻሜ ነው።ዛፋር በአክባር ሁለተኛ ልጅ ሆኖ ዙፋኑን ወጣ፣ በውስጥ ቤተሰብ በመተካካት አለመግባባቶች መካከል።የግዛቱ ስልጣን እና ግዛት ቢቀንስም ንግስናው ዴልሂን እንደ የባህል ማዕከል ያየው ነበር።እንግሊዛውያን እሱን እንደ ጡረተኛ በመመልከት ሥልጣኑን ገድበው ወደ ውጥረት ዳርገውታል።ዛፋር በብሪታኒያ በተለይም ሎርድ ሃስቲንግስ እንደ ታዛዥነት ለመታየት ፈቃደኛ አለመሆኑ እና ሉዓላዊ ክብርን ለማስጠበቅ የነበራቸው አቋም የቅኝ ግዛት ሃይል ተለዋዋጭነት ውስብስብ ነገሮችን አጉልቶ አሳይቷል።እ.ኤ.አ. በ 1857 በዓመፅ ወቅት የንጉሠ ነገሥቱ ድጋፍ እምቢተኛ ነበር ፣ ግን በጣም አስፈላጊ ነበር ፣ ምክንያቱም በአመፀኞቹ ሴፖዎች ተምሳሌታዊ መሪ ተብሎ ስለታወጀ ።ሚናው ውስን ቢሆንም፣ እንግሊዞች ለአመፁ ተጠያቂ አድርገው ለፍርድና ለስደት ዳርገዋል።ዛፋር ለኡርዱ ግጥም ያበረከተው አስተዋፅዖ እና እንደ ሚርዛ ጋሊብ እና ዳህ ዴልቪ ያሉ አርቲስቶችን ደጋፊነት የሙጋልን ባህላዊ ትሩፋት አበልጽጎታል።በብሪታንያ ያቀረበው ክስ አመፁን በመርዳት እና ሉዓላዊነትን በመያዝ ክስ የቅኝ ግዛት ባለስልጣንን ህጋዊ ለማድረግ ጥቅም ላይ የሚውሉትን ህጋዊ ዘዴዎች አጉልቶ አሳይቷል።ምንም እንኳን ተሳትፎው አነስተኛ ቢሆንም፣ የዛፋር የፍርድ ሂደት እና ከዚያ በኋላ የተደረገው ግዞት የሉዓላዊው ሙጋል አገዛዝ ማብቃቱን እና የብሪታንያ በህንድ ላይ ቀጥተኛ ቁጥጥር መጀመሩን አጉልቶ አሳይቷል።ዛፋር በ1862 በግዞት ሞተ፣ ከትውልድ አገሩ ርቃ በምትገኘው ራንጉን ተቀበረ።መቃብሩ ለረጅም ጊዜ ተረስቷል ፣ በኋላም እንደገና ተገኝቷል ፣ ይህም የመጨረሻውን የሙጋል ንጉሠ ነገሥት አሳዛኝ ፍጻሜ እና ከታላላቅ የታሪክ ንጉሠ ነገሥት መውረዱን ለማስታወስ አገልግሏል።የእሱ ህይወት እና የግዛት ዘመን ከቅኝ አገዛዝ ጋር የሚደረጉትን ውስብስብ ችግሮች፣ የሉዓላዊነት ትግልን እና በፖለቲካ ውድቀት ውስጥ የዘለቀው የባህል ድጋፍ ትሩፋትን ያጠቃልላል።

ከ16ኛው እስከ 19ኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ ድረስ ያለው የሙጋል ኢምፓየር በህንድ እና በአለም ታሪክ ታሪክ ውስጥ ወርቃማ ምዕራፍን ያመላክታል፣ይህም ወደር የለሽ የሕንፃ ፈጠራ፣ የባህል ውህደት እና የአስተዳደር ቅልጥፍናን የሚያመለክት ነው።በህንድ ክፍለ አህጉር ውስጥ ካሉት ትላልቅ ኢምፓየሮች አንዱ እንደመሆኑ መጠን ጠቀሜታው ሊገለጽ አይችልም፣ ይህም ለአለም አቀፍ የጥበብ፣ የባህል እና የአስተዳደር ስራዎች አስተዋፅዖ አድርጓል።Mughals በዘመናዊቷ ህንድ መሰረት ለመጣል፣ በመሬት ገቢ እና አስተዳደር ላይ ሰፊ ማሻሻያዎችን በማስተዋወቅ ለዘመናት የሚያስተጋባ አስተዋፅዖ አድርገዋል።በፖለቲካዊ መልኩ፣ ሙጋሎች የብሪቲሽ ራጅን ጨምሮ ለተከታዮቹ መንግስታት ሞዴል የሆነ የተማከለ አስተዳደር አስተዋውቀዋል።የግዛት ሉዓላዊነት ጽንሰ-ሀሳባቸው፣ በአፄ አክባር የሱል-ኩል ፖሊሲ፣ ሃይማኖታዊ መቻቻልን በማስተዋወቅ፣ የበለጠ ሁሉን ያሳተፈ አስተዳደር ለማምጣት ፈር ቀዳጅ እርምጃ ነበር።በባህል፣ የሙጋል ኢምፓየር የኪነጥበብ፣ የስነ-ህንፃ እና የስነ-ጽሁፍ እድገቶች መስቀል ነበር።የሙጋል አርክቴክቸር ተምሳሌት የሆነው ታጅ ማሃል የዚህን ዘመን ጥበባዊ ዜኒዝ ያመለክታል እና አለምን ማስዋቡን ቀጥሏል።የሙጋል ሥዕሎች፣ ውስብስብ ዝርዝሮቻቸው እና ደመቅ ያሉ ጭብጦች፣ የፋርስ እና የሕንድ ዘይቤዎች ውህደትን ያመለክታሉ፣ ይህም በጊዜው ለነበረው የባህል ቀረጻ ከፍተኛ አስተዋጽዖ አበርክቷል።ከዚህም በላይ ኢምፓየር የህንድ ሥነ ጽሑፍን እና ግጥሞችን ላበለፀገው የኡርዱ ቋንቋ ዝግመተ ለውጥ አስተዋፅዖ አድርጓል።ይሁን እንጂ ኢምፓየር የራሱ ጉድለት ነበረበት።የኋለኞቹ የሙጋል ገዥዎች ብልጠት እና ከተራው ህዝብ መነጠል ለግዛቱ ውድቀት አስተዋጽኦ አድርጓል።በታዳጊ የአውሮፓ ኃያላን በተለይም እንግሊዞች ፊት ወታደራዊና አስተዳደራዊ መዋቅርን ማዘመን ባለመቻላቸው የግዛቱን ውድቀት አስከተለ።በተጨማሪም፣ አንዳንድ ፖሊሲዎች፣ ልክ እንደ አውራንግዜብ ሃይማኖታዊ ኦርቶዶክስ፣ የቀደመውን የመቻቻል ሥርዓት በመቀየር ማኅበራዊና ፖለቲካዊ አለመረጋጋትን አስከትለዋል።በኋለኞቹ ዓመታት የውስጥ ሽኩቻ፣ ሙስና እና ከፖለቲካ ምኅዳሩ ለውጥ ጋር መላመድ ባለመቻሉ እየቀነሰ መምጣቱ በመጨረሻ ውድቀት አስከትሏል።የሙጋል ኢምፓየር በስኬቶች እና ተግዳሮቶች ቅይጥ በኃይል፣ ባህል እና ስልጣኔ ተለዋዋጭነት ላይ በዋጋ የማይተመን ትምህርቶችን ይሰጣል የዓለም ታሪክን በመቅረጽ።