ਮਿਸਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਸਮਾਂਰੇਖਾ

ਅੰਤਿਕਾ

ਅੱਖਰ

ਫੁਟਨੋਟ

ਹਵਾਲੇ


ਮਿਸਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
History of Egypt ©HistoryMaps

6200 BCE - 2024

ਮਿਸਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ



ਮਿਸਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਇਸਦੀ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਸਥਾਈ ਵਿਰਾਸਤ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਨੀਲ ਨਦੀ ਦੁਆਰਾ ਪੋਸ਼ਿਤ ਉਪਜਾਊ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਾਹਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਰਿਣੀ ਹੈ।ਮਿਸਰ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੀਤ ਦੇ ਰਹੱਸਾਂ ਨੂੰ ਮਿਸਰੀ ਹਾਇਰੋਗਲਿਫਸ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਨਾਲ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਜੋ ਕਿ ਰੋਜ਼ੇਟਾ ਪੱਥਰ ਦੀ ਖੋਜ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਹੈ।3150 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਆਸਪਾਸ, ਉਪਰਲੇ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਏਕੀਕਰਨ ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜਾ ਨਰਮਰ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ, ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਸੀ ਮਿਸਰੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਇਹ ਦੌਰ ਛੇਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਅਚਮੇਨੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਜਿੱਤਣ ਤੱਕ ਕਾਇਮ ਰਿਹਾ।332 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਮਹਾਨ ਨੇ ਅਕਮੀਨੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਉਖਾੜ ਸੁੱਟਣ ਦੀ ਆਪਣੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ, ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮੈਸੇਡੋਨੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।ਇਸ ਯੁੱਗ ਨੇ ਸਿਕੰਦਰ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਜਰਨੈਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਟਾਲਮੀ ਪਹਿਲੇ ਸੋਟਰ ਦੁਆਰਾ 305 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਹੇਲੇਨਿਸਟਿਕ ਟੋਲੇਮੀਕ ਰਾਜ ਦੇ ਉਭਾਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।ਟਾਲੇਮੀਆਂ ਨੇ ਦੇਸੀ ਵਿਦਰੋਹ ਨਾਲ ਜੂਝਿਆ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸਿਵਲ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਉਲਝੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਲੀਓਪੇਟਰਾ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਜ ਦੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਗਿਰਾਵਟ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ।ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਰੋਮਨ ਰਾਜ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਿਜ਼ੰਤੀਨ ਕਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, 30 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੋਂ 641 ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ, 619 ਤੋਂ 629 ਤੱਕ ਸਾਸਾਨੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੇ ਇੱਕ ਸੰਖੇਪ ਅੰਤਰਾਲ ਦੇ ਨਾਲ, ਜਿਸਨੂੰ ਸਾਸਾਨੀਅਨ ਮਿਸਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਮਿਸਰ ਦੀ ਮੁਸਲਿਮ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਖੇਤਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਸ਼ੀਦੁਨ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ (632-661), ਉਮਯਦ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ (661-750), ਅੱਬਾਸੀਦ ਖ਼ਲੀਫ਼ਤ (750-935), ਫ਼ਾਤਿਮਿਡ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ (909-1171) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ), ਅਯੂਬਿਦ ਸਲਤਨਤ (1171-1260), ਅਤੇਮਾਮਲੂਕ ਸਲਤਨਤ (1250-1517)।1517 ਵਿੱਚ, ਓਟੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ , ਸੇਲਿਮ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜੋੜਦੇ ਹੋਏ, ਕਾਹਿਰਾ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।1798 ਤੋਂ 1801 ਤੱਕ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਕਬਜ਼ੇ ਦੀ ਮਿਆਦ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਮਿਸਰ 1805 ਤੱਕ ਓਟੋਮਨ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਰਿਹਾ। 1867 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਮਿਸਰ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਖੇਦੀਵੇਟ ਵਜੋਂ ਨਾਮਾਤਰ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਐਂਗਲੋ-ਮਿਸਰ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1882 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨਿਯੰਤਰਣ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਅਤੇ 1919 ਦੀ ਮਿਸਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਿਸਰ ਦਾ ਰਾਜ ਉਭਰਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਾਮਲਿਆਂ, ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੁੱਖ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ।ਇਹ ਬਰਤਾਨਵੀ ਕਬਜ਼ਾ 1954 ਤੱਕ ਕਾਇਮ ਰਿਹਾ, ਜਦੋਂ ਐਂਗਲੋ-ਮਿਸਰ ਸਮਝੌਤੇ ਨੇ ਸੂਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਤੋਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਪਸੀ ਕਰ ਲਈ।1953 ਵਿੱਚ, ਮਿਸਰ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਗਣਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ 1956 ਵਿੱਚ, ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਤੋਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਨਿਕਾਸੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਗਮਾਲ ਅਬਦੇਲ ਨਸੇਰ ਨੇ ਕਈ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਗਣਰਾਜ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ।ਨਾਸਿਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਛੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਜੰਗ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਗਠਜੋੜ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਗਠਨ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।ਉਸਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ, ਅਨਵਰ ਸਾਦਤ, ਜਿਸਨੇ 1970 ਤੋਂ 1981 ਤੱਕ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ, ਨਾਸਿਰ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਤੋਂ ਹਟ ਗਿਆ, ਇੱਕ ਬਹੁ-ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਇਨਫੀਤਾਹ ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।ਸਾਦਾਤ ਨੇ 1973 ਦੇ ਯੋਮ ਕਿਪੁਰ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਕਬਜ਼ੇ ਤੋਂ ਮਿਸਰ ਦੇ ਸਿਨਾਈ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ- ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸੰਧੀ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ।ਹਾਲੀਆ ਮਿਸਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਹੋਸਨੀ ਮੁਬਾਰਕ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।2011 ਦੀ ਮਿਸਰ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੇ ਮੁਬਾਰਕ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਮੋਰਸੀ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੁਣੇ ਗਏ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ।2011 ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 2013 ਵਿੱਚ ਮਿਸਰੀ ਤਖਤਾਪਲਟ, ਮੋਰਸੀ ਦੀ ਕੈਦ, ਅਤੇ 2014 ਵਿੱਚ ਅਬਦੇਲ ਫਤਾਹ ਅਲ-ਸੀਸੀ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਜੋਂ ਚੋਣ ਹੋਈ।
ਪੂਰਵ-ਵੰਸ਼ਵਾਦੀ ਮਿਸਰ
ਪੂਰਵ-ਵੰਸ਼ਵਾਦੀ ਮਿਸਰ ©Anonymous
6200 BCE Jan 1 - 3150 BCE

ਪੂਰਵ-ਵੰਸ਼ਵਾਦੀ ਮਿਸਰ

Egypt
ਪੂਰਵ-ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਪੂਰਵ-ਵੰਸ਼ਵਾਦੀ ਮਿਸਰ, ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮਨੁੱਖੀ ਬੰਦੋਬਸਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਲਗਭਗ 3100 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ, ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਪਹਿਲੇ ਫ਼ਿਰਊਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਕੁਝ ਮਿਸਰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨਰਮਰ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹੋਰ-ਆਹਾ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੇਨੇਸ ਵੀ ਸਨ। ਇਹਨਾਂ ਰਾਜਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਭਾਵਿਤ ਨਾਮ।ਪੂਰਵ-ਵੰਸ਼ਵਾਦੀ ਮਿਸਰ ਦਾ ਅੰਤ, ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਗਭਗ 6200 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੋਂ 3000 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ, ਨਕਾਦਾ III ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਅੰਤ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਮਿਆਦ ਦੇ ਸਹੀ ਅੰਤ 'ਤੇ ਬਹਿਸ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਨਵੀਆਂ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਖੋਜਾਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ "ਪ੍ਰੋਟੋਡਾਇਨੇਸਟਿਕ ਪੀਰੀਅਡ," "ਜ਼ੀਰੋ ਡਾਇਨੇਸਟੀ," ਜਾਂ "ਡਾਇਨੇਸਟੀ 0" ਵਰਗੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[1]ਪੂਰਵ-ਵੰਸ਼ਵਾਦੀ ਦੌਰ ਨੂੰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਯੁੱਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮਿਸਰੀ ਬਸਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਖਾਸ ਕਿਸਮਾਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਲੱਭੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।ਪ੍ਰੋਟੋਡਾਇਨਾਸਟਿਕ ਯੁੱਗ ਸਮੇਤ ਇਹ ਸਮਾਂ, ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਿਕਾਸ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਛਾਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ "ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ" ਵੱਖਰੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਯੁੱਗ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਕਲਪਿਕ ਵੰਡਾਂ ਹਨ।ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੂਰਵ-ਵੰਸ਼ਵਾਦੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਖੋਜਾਂ ਉਪਰਲੇ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਹਨ।ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਨੀਲ ਨਦੀ ਦੀ ਗਾਦ ਡੈਲਟਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਭਾਰੀ ਜਮ੍ਹਾ ਸੀ, ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਡੈਲਟਾ ਸਾਈਟਾਂ ਨੂੰ ਦਫ਼ਨਾਉਂਦੀ ਸੀ।[2]
3150 BCE - 332 BCE
ਵੰਸ਼ਵਾਦੀ ਮਿਸਰornament
ਮਿਸਰ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ਿਕ ਕਾਲ
ਨਰਮਰ, ਜਿਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਮੇਨੇਸ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਮਿਸਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸ਼ਾਸਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ©Imperium Dimitrios
3150 BCE Jan 1 00:01 - 2686 BCE

ਮਿਸਰ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ਿਕ ਕਾਲ

Thinis, Gerga, Qesm Madinat Ge
3150 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਅੱਪਰ ਅਤੇ ਲੋਅਰ ਮਿਸਰ ਦੇ ਏਕੀਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰ ਦਾ ਅਰੰਭਕ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਕਾਲ, ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਲਗਭਗ 2686 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ।[3] ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਥਿਨਿਸ ਤੋਂ ਮੈਮਫ਼ਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ, ਇੱਕ ਦੇਵਤਾ-ਰਾਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ, ਅਤੇ ਮਿਸਰੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਲਾ, ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ।[4]3600 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਨੀਲ ਨਦੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਨਿਓਲਿਥਿਕ ਸਮਾਜਾਂ ਨੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।[5] ਸਭਿਅਤਾ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਤਰੱਕੀ ਹੋਈ, [6] ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਾਵਾਂ, ਤਾਂਬੇ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਵਰਤੋਂ, ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਸੁੱਕੀਆਂ ਇੱਟਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਲੇਖ ਵਰਗੀਆਂ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰਲ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਨਾਲ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੇ ਰਾਜਾ ਨਰਮਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਉਪਰਲੇ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਏਕੀਕਰਨ ਨੂੰ ਵੀ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਦੋਹਰੇ ਤਾਜ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ ਅਤੇ ਮਿਥਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਬਾਜ਼-ਦੇਵਤਾ ਹੋਰਸ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੇ ਸੈੱਟ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।[7] ਇਸ ਏਕੀਕਰਨ ਨੇ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਬ੍ਰਹਮ ਰਾਜ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ।ਨਰਮਰ, ਜਿਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਮੇਨੇਸ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਮਿਸਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸ਼ਾਸਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਉਸ ਨੂੰ ਉਪਰਲੇ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਮਿਸਰ ਦੋਵਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦੀਆਂ ਹਨ।ਉਸਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਰਾਜਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬੁਨਿਆਦ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।[8] ਮਿਸਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਇਸਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਫੈਲਿਆ, ਦੱਖਣੀ ਕਨਾਨ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਨੂਬੀਆ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਅਤੇ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ਿਕ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰੀ ਅਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।[9]ਸੰਸਕਾਰ ਦੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ, ਅਮੀਰ ਨਿਰਮਾਣ ਮਸਤਬਾਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਬਾਅਦ ਦੇ ਪਿਰਾਮਿਡਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਗਾਮੀ।ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਏਕੀਕਰਨ ਨੂੰ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਦੀਆਂ ਲੱਗ ਗਈਆਂ, ਸਥਾਨਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨੇ ਵਪਾਰਕ ਨੈਟਵਰਕ ਬਣਾਏ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਗਠਿਤ ਕੀਤਾ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੇ ਮਿਸਰੀ ਲਿਖਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਵੀ ਦੇਖਿਆ, ਕੁਝ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਫੋਨੋਗ੍ਰਾਮਾਂ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾਵਾਂ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ।[10]
ਮਿਸਰ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਰਾਜ
ਮਿਸਰ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਰਾਜ ©Anonymous
2686 BCE Jan 1 - 2181 BCE

ਮਿਸਰ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਰਾਜ

Mit Rahinah, Badrshein, Egypt
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਰਾਜ, ਲਗਭਗ 2700-2200 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਨੂੰ "ਪਿਰਾਮਿਡਾਂ ਦਾ ਯੁੱਗ" ਜਾਂ "ਪਿਰਾਮਿਡ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਯੁੱਗ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਯੁੱਗ ਨੇ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੌਥੇ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਪਿਰਾਮਿਡ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਰੱਕੀ ਵੇਖੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਸਨੇਫੇਰੂ, ਖੁਫੂ, ਖਫਰੇ ਅਤੇ ਮੇਨਕੌਰ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਾਜਿਆਂ ਨੇ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਗੀਜ਼ਾ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਪਿਰਾਮਿਡਾਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸਨ।[11] ਇਹ ਸਮਾਂ ਮਿਸਰ ਦੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਿਖਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਤਿੰਨ "ਰਾਜ" ਕਾਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਰਾਜ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਨੀਲ ਨੀਲ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਸਿਖਰ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।[12]1845 ਵਿੱਚ ਜਰਮਨ ਮਿਸਰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬੈਰਨ ਵਾਨ ਬੁਨਸੇਨ ਦੁਆਰਾ ਸੰਕਲਪਿਤ ਸ਼ਬਦ "ਪੁਰਾਣਾ ਰਾਜ," [13] ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਤਿੰਨ "ਸੁਨਹਿਰੀ ਯੁੱਗ" ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ਿਕ ਕਾਲ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਰਾਜ ਵਿਚਕਾਰ ਅੰਤਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰਲ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸੀ।ਪੁਰਾਣਾ ਰਾਜ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੀਜੇ ਤੋਂ ਛੇਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ (2686-2181 ਈਸਾ ਪੂਰਵ) ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਜੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹਨਾਂ ਬਣਤਰਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਨਾਲ।ਮੈਮਫਾਈਟ ਸੱਤਵੇਂ ਅਤੇ ਅੱਠਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮਿਸਰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪੁਰਾਣੇ ਰਾਜ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਇਹ ਸਮਾਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲਾ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਪੀਰੀਅਡ, [14] ਅਖੰਡਤਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਤਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ।ਮਿਸਰ ਦੇ ਰਾਜੇ ਦਾ ਇੱਕ ਜੀਵਤ ਦੇਵਤਾ, [15] ਪੂਰਨ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੰਕਲਪ, ਪੁਰਾਣੇ ਰਾਜ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਭਰਿਆ।ਤੀਸਰੇ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰਾਜਾ, ਰਾਜਾ ਜੋਸਰ ਨੇ ਸ਼ਾਹੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨੂੰ ਮੈਮਫ਼ਿਸ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਪੱਥਰ ਦੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਦਾ ਸਬੂਤ ਉਸਦੇ ਆਰਕੀਟੈਕਟ, ਇਮਹੋਟੇਪ ਦੁਆਰਾ ਸਟੈਪ ਪਿਰਾਮਿਡ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਤੋਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।ਓਲਡ ਕਿੰਗਡਮ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਾਹੀ ਮਕਬਰੇ ਵਜੋਂ ਬਣਾਏ ਗਏ ਕਈ ਪਿਰਾਮਿਡਾਂ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।
ਮਿਸਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਪੀਰੀਅਡ
ਇੱਕ ਮਿਸਰੀ ਤਿਉਹਾਰ. ©Edwin Longsden Long
2181 BCE Jan 1 - 2055 BCE

ਮਿਸਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਪੀਰੀਅਡ

Thebes, Al Qarnah, Al Qarna, E
2181-2055 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਫੈਲੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਦੌਰ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਪੁਰਾਣੇ ਰਾਜ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ "ਡਾਰਕ ਪੀਰੀਅਡ" [16] ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[17] ਇਸ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸੱਤਵਾਂ (ਕੁਝ ਮਿਸਰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਜਾਅਲੀ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ), ਅੱਠਵਾਂ, ਨੌਵਾਂ, ਦਸਵਾਂ, ਅਤੇ ਗਿਆਰ੍ਹਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।ਪਹਿਲੀ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਪੀਰੀਅਡ ਦੀ ਧਾਰਨਾ 1926 ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਜਾਰਜ ਸਟੇਨਡੋਰਫ ਅਤੇ ਹੈਨਰੀ ਫਰੈਂਕਫੋਰਟ ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[18]ਇਸ ਮਿਆਦ ਨੂੰ ਪੁਰਾਣੇ ਰਾਜ ਦੇ ਪਤਨ ਵੱਲ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕਈ ਕਾਰਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।6ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਵੱਡੇ ਫ਼ਿਰਊਨ, ਪੇਪੀ II ਦੇ ਲੰਬੇ ਰਾਜ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਾਰਸਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸੀ।[19] ਸੂਬਾਈ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਸ਼ਕਤੀ, ਜੋ ਸ਼ਾਹੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਤੋਂ ਖ਼ਾਨਦਾਨੀ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਬਣ ਗਏ, [20] ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਅਥਾਰਟੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨੀਲ ਨਦੀ ਦੇ ਨੀਵੇਂ ਹੜ੍ਹ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਕਾਲ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ, [21] ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਾਜ ਦੇ ਢਹਿਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਬਹਿਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਵੀ ਇੱਕ ਕਾਰਕ ਸੀ।ਸੱਤਵੇਂ ਅਤੇ ਅੱਠਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ 70 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ 70 ਰਾਜਿਆਂ ਦਾ ਮੈਨੇਥੋ ਦਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਤਿਕਥਨੀ ਹੈ।[੨੨] ਸੱਤਵਾਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਸ਼ਾਇਦ ਛੇਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਕੁਲੀਨ ਸ਼ਾਸਕ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ, [੨੩] ਅਤੇ ਅੱਠਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੇ ਛੇਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਤੋਂ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ।[24] ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੌਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਤਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਨੇਫਰਕੇਰੇ II ਅਤੇ ਅੱਠਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਰਾਜਾ ਇਬੀ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਪਿਰਾਮਿਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।ਹੇਰਾਕਲੀਓਪੋਲਿਸ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਨੌਵੇਂ ਅਤੇ ਦਸਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਵੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹਨ।ਅਖਥੋਸ, ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਾਹਕਰੇ ਖੇਤੀ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਸਮਾਨ, ਨੌਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਜਾ ਸੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਜ਼ਾਲਮ ਸ਼ਾਸਕ ਵਜੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ ਅਤੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਮਗਰਮੱਛ ਦੁਆਰਾ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[25] ਇਹਨਾਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਾਣੇ ਰਾਜ ਦੇ ਫ਼ਿਰਊਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਸੀ।[26]ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ, ਸਿਉਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਨੰਬਰਦਾਰਾਂ ਨੇ ਹੇਰਾਕਲੀਓਪੋਲੀਟਨ ਰਾਜਿਆਂ ਨਾਲ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਬੰਧ ਬਣਾਏ ਰੱਖੇ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਬਫਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।ਅੰਖਤੀਫੀ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਦੱਖਣੀ ਜੰਗੀ ਲੜਾਕੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਕਾਲ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੇ ਆਖਰਕਾਰ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਥੇਬਨ ਲਾਈਨ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ, ਗਿਆਰ੍ਹਵੇਂ ਅਤੇ ਬਾਰ੍ਹਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ।ਇੰਟੇਫ, ਥੀਬਸ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ, ਨੇ ਉੱਚ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਗਠਿਤ ਕੀਤਾ, ਆਪਣੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀਆਂ ਲਈ ਪੜਾਅ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਖਰਕਾਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹਤ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ।[27] Intef II ਅਤੇ Intef III ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ, Intef III ਨੇ ਹੇਰਾਕਲੀਓਪੋਲੀਟਨ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮੱਧ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ।[28] ਗਿਆਰ੍ਹਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਮੈਂਟੂਹੋਟੇਪ II ਨੇ ਆਖਰਕਾਰ 2033 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਹੇਰਾਕਲੀਓਪੋਲੀਟਨ ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ, ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਮੱਧ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਦੌਰ ਦਾ ਅੰਤ ਕੀਤਾ।
ਮਿਸਰ ਦਾ ਮੱਧ ਰਾਜ
ਮਿਸਰੀ ਫ਼ਿਰਊਨ ਹੋਰੇਮਹਾਬ ਅੱਪਰ ਨੀਲ ਵਿੱਚ ਨੂਬੀਅਨਾਂ ਨਾਲ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ©Angus McBride
2055 BCE Jan 1 - 1650 BCE

ਮਿਸਰ ਦਾ ਮੱਧ ਰਾਜ

Thebes, Al Qarnah, Al Qarna, E
ਮਿਸਰ ਦਾ ਮੱਧ ਰਾਜ, ਲਗਭਗ 2040 ਤੋਂ 1782 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ, ਪਹਿਲੇ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਪੀਰੀਅਡ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁੜ ਏਕੀਕਰਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਸੀ।ਇਹ ਯੁੱਗ ਗਿਆਰ੍ਹਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਮੈਂਟੂਹੋਟੇਪ II ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦਸਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਮੁੜ ਇਕਜੁੱਟ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਮੈਂਟੂਹੋਟੇਪ II, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੱਧ ਰਾਜ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, [29] ਨੇ ਨੂਬੀਆ ਅਤੇ ਸਿਨਾਈ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ, [30] ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਕ ਪੰਥ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ।[31] ਉਸਦਾ ਰਾਜ 51 ਸਾਲ ਚੱਲਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ, ਮੈਂਟੂਹੋਟੇਪ ਤੀਜਾ, ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਬੈਠਾ।[30]ਮੈਂਟੂਹੋਟੇਪ III, ਜਿਸਨੇ ਬਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਰਾਜ ਕੀਤਾ, ਨੇ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਥੇਬਨ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ, ਪੂਰਬੀ ਡੈਲਟਾ ਵਿੱਚ ਕਿਲ੍ਹੇ ਬਣਾਉਣੇ, ਤਾਂ ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਏਸ਼ੀਆਈ ਖਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।[30] ਉਸਨੇ ਪੰਟ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੀ ਕੀਤੀ।[32] ਮੈਂਟੂਹੋਟੇਪ IV ਦਾ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਪਰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸੂਚੀਆਂ ਤੋਂ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰ ਹੈ, [33] ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਾਰ੍ਹਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰਾਜੇ ਅਮੇਨੇਮਹੇਟ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲ ਸ਼ਕਤੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਥਿਊਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਟਕਰਾਅ ਵੀ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨੇਹਰੀ, ਇੱਕ ਸਮਕਾਲੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹੈ।[34]ਅਮੇਨੇਮਹੇਟ ਪਹਿਲੇ, ਹੜੱਪਣ ਦੁਆਰਾ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੱਤਾ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ, [35] ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਜਗੀਰੂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅਲ-ਲਿਸ਼ਟ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣਾਈ, [36] ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਲਈ ਨੇਫਰਟੀ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨੂੰ ਲਗਾਇਆ। .[37] ਉਸਨੇ ਫੌਜੀ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ 20ਵੇਂ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਸੇਨੁਸਰੇਟ ਪਹਿਲੇ ਨੂੰ ਸਹਿ-ਰਾਜੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ, [38] ਇੱਕ ਅਭਿਆਸ ਜੋ ਪੂਰੇ ਮੱਧ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ।ਸੇਨੁਸਰੇਟ ਪਹਿਲੇ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਨੂਬੀਆ ਵਿੱਚ ਵਧਾਇਆ, [39] ਕੁਸ਼ ਦੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ, [40] ਅਤੇ ਨੇੜੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕੀਤਾ।[41] ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਸੇਨੁਸਰੇਟ III, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਯੋਧੇ ਰਾਜੇ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਨੇ ਨੂਬੀਆ [42] ਅਤੇ ਫਲਸਤੀਨ [43] ਵਿੱਚ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਚਲਾਈਆਂ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ।[42]ਅਮੇਨੇਮਹਾਟ III ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਮੱਧ ਰਾਜ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੇ ਸਿਖਰ ਨੂੰ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ, [44] ਸਿਨਾਈ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਾਈਨਿੰਗ ਕਾਰਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ [45] ਅਤੇ ਫੈਯੂਮ ਭੂਮੀ ਮੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।[46] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਾਜਵੰਸ਼ ਆਪਣੇ ਅੰਤ ਵੱਲ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਸੋਬੇਕਨੇਫੇਰੂ, ਮਿਸਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਔਰਤ ਰਾਜਾ ਦੇ ਸੰਖੇਪ ਸ਼ਾਸਨ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[47]ਸੋਬੇਕਨੇਫੇਰੂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੇਰ੍ਹਵਾਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਉਭਰਿਆ, ਜਿਸਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਸੰਖੇਪ ਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਘੱਟ ਕੇਂਦਰੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸੀ।[48] ​​ਨੇਫਰਹੋਟੇਪ I ਇਸ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ਾਸਕ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਅੱਪਰ ਮਿਸਰ, ਨੂਬੀਆ ਅਤੇ ਡੈਲਟਾ ਉੱਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ।[49] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਘਟਦੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੂਜੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਦੌਰ ਅਤੇ ਹਿਕਸੋਸ ਦਾ ਉਭਾਰ ਹੋਇਆ।[50] ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਥਿਰਤਾ, ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ, ਫੌਜੀ ਪਸਾਰ, ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਕਾਸ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰੀ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਮਿਸਰ ਦਾ ਦੂਜਾ ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਦੌਰ
ਮਿਸਰ ਦਾ ਹਿਕਸੋਸ ਹਮਲਾ. ©Anonymous
1650 BCE Jan 1 - 1550 BCE

ਮਿਸਰ ਦਾ ਦੂਜਾ ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਦੌਰ

Abydos Egypt, Arabet Abeidos,
1700 ਤੋਂ 1550 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਦੌਰ, [51] ਕੇਂਦਰੀ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਪਤਨ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਉਭਾਰ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ, ਵਿਖੰਡਨ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੇ 1802 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਮਹਾਰਾਣੀ ਸੋਬੇਕਨੇਫੇਰੂ ਦੀ ਮੌਤ ਅਤੇ 13ਵੇਂ ਤੋਂ 17ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਉਭਾਰ ਨਾਲ ਮੱਧ ਰਾਜ ਦਾ ਅੰਤ ਦੇਖਿਆ।[52] 13ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ, ਰਾਜਾ ਸੋਬੇਖੋਟੇਪ ਪਹਿਲੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਕੇ, ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ, ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਤਰਾਧਿਕਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ 14ਵੇਂ ਅਤੇ 15ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਉਭਾਰ ਹੋਇਆ।14ਵਾਂ ਰਾਜਵੰਸ਼, 13ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮਕਾਲੀ, ਨੀਲ ਡੈਲਟਾ ਵਿੱਚ ਅਧਾਰਤ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਅੰਤ ਹਿਕਸੋਸ ਦੁਆਰਾ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਹਿਕਸੋਸ, ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫਲਸਤੀਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਜਾਂ ਹਮਲਾਵਰ, ਨੇ 15ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਅਵਾਰਿਸ ਤੋਂ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਥੀਬਸ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ 16ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਸਹਿ-ਮੌਜੂਦ ਸੀ।[53] ਅਬੀਡੋਸ ਰਾਜਵੰਸ਼ (ਸੀ. 1640 ਤੋਂ 1620 ਈ.ਪੂ.) [54] ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਦੌਰ ਦੌਰਾਨ ਉੱਚ ਮਿਸਰ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਉੱਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਸੀ ਅਤੇ 15ਵੇਂ ਅਤੇ 16ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਮਕਾਲੀ ਸੀ।ਅਬੀਡੋਸ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਸਿਰਫ ਅਬੀਡੋਸ ਜਾਂ ਥਿਨਿਸ ਉੱਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਰਿਹਾ।[54]16ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼, ਜਿਸਦਾ ਵਰਣਨ ਅਫਰੀਕਨਸ ਅਤੇ ਯੂਸੀਬੀਅਸ ਦੁਆਰਾ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੂੰ 15ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਫੌਜੀ ਦਬਾਅ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ 1580 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਇਸਦਾ ਅੰਤਮ ਪਤਨ ਹੋਇਆ।[55] ਥੀਬਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ 17ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ 15ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨਾਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ ਪਰ ਆਖਰਕਾਰ ਹਿਕਸੋਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝ ਗਿਆ, ਜਿਸਦਾ ਸਿੱਟਾ ਸੀਕੇਨੇਨਰੇ ਅਤੇ ਕਾਮੋਸੇ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ, ਜੋ ਹਿਕਸੋਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜੇ।[56]ਦੂਜੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਦੌਰ ਦੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਅਹਮੋਜ਼ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ 18ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਉਭਾਰ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਹਿਕਸੋਸ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਨਵੇਂ ਰਾਜ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।[57] ਇਹ ਸਮਾਂ ਮਿਸਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਸਥਿਰਤਾ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ, ਅਤੇ ਮਿਸਰੀ ਰਾਜ ਦੇ ਅੰਤਮ ਪੁਨਰ ਏਕੀਕਰਨ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਮਿਸਰ ਦਾ ਨਵਾਂ ਰਾਜ
ਸੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਕਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰੀ ਫ਼ਿਰਊਨ ਰਾਮੇਸਿਸ II, 1300 ਈ.ਪੂ. ©Angus McBride
1550 BCE Jan 1 - 1075 BCE

ਮਿਸਰ ਦਾ ਨਵਾਂ ਰਾਜ

Thebes, Al Qarnah, Al Qarna, E
ਨਿਊ ਕਿੰਗਡਮ, ਜਿਸਨੂੰ ਮਿਸਰੀ ਸਾਮਰਾਜ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, 16ਵੀਂ ਤੋਂ 11ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਠਾਰਵੀਂ ਤੋਂ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਇਹ ਦੂਜੇ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਪੀਰੀਅਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਪੀਰੀਅਡ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ।ਰੇਡੀਓਕਾਰਬਨ ਡੇਟਿੰਗ ਦੁਆਰਾ 1570 ਅਤੇ 1544 ਈਸਾ ਪੂਰਵ [58] ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇਹ ਯੁੱਗ, ਮਿਸਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਪੜਾਅ ਸੀ।[59]ਅਠਾਰਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਹਮੋਜ਼ ਪਹਿਲੇ, ਹਟਸ਼ੇਪਸੂਟ, ਥੁਟਮੋਜ਼ III, ਅਮੇਨਹੋਟੇਪ III, ਅਖੇਨਾਤੇਨ ਅਤੇ ਤੂਤਨਖਮੁਨ ਵਰਗੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਫੈਰੋਨ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।ਅਹਮੋਜ਼ ਪਹਿਲੇ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੇ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਮੁੜ ਏਕੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲੇਵੈਂਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ।[60] ਉਸਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ, ਅਮੇਨਹੋਟੇਪ ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਥੁਟਮੋਜ਼ ਪਹਿਲੇ, ਨੇ ਨੂਬੀਆ ਅਤੇ ਲੇਵੈਂਟ ਵਿੱਚ ਫੌਜੀ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀਆਂ, ਥੂਟਮੋਜ਼ ਪਹਿਲੇ ਫਰਾਤ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਫੈਰੋਨ ਸੀ।[61]ਹੈਟਸ਼ੇਪਸੂਟ, ਥੁਟਮੋਜ਼ I ਦੀ ਧੀ, ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਾਸਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਭਰੀ, ਵਪਾਰਕ ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਕੀਤਾ।[62] ਥੁਟਮੋਜ਼ III, ਆਪਣੀ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ।[63] ਅਮੇਨਹੋਟੇਪ III, ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਫੈਰੋਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਆਪਣੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰਲ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ।ਅਠਾਰਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਫ਼ਿਰੌਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਅਮੇਨਹੋਟੇਪ ਚੌਥਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਮਿਸਰੀ ਦੇਵਤਾ, ਰਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ, ਏਟੇਨ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਅਖੇਨਾਤੇਨ ਰੱਖਿਆ।ਅਠਾਰਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ, ਮਿਸਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ ਸੀ।ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਖੇਨਾਟੇਨ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਹਿੱਟੀਆਂ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣਨ ਲਈ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਲੇਵੈਂਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਧਾ ਲਿਆ ਸੀ - ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਕਤੀ ਜਿਸਦਾ ਸੇਤੀ I ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਰਾਮੇਸਿਸ II ਦੋਵੇਂ ਉਨ੍ਹੀਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਗੇ।ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਅੰਤ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਅਯ ਅਤੇ ਹੋਰੇਮਹੇਬ ਨਾਲ ਹੋਇਆ, ਜੋ ਅਧਿਕਾਰਤ ਰੈਂਕ ਤੋਂ ਉੱਠੇ ਸਨ।[64]ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰ ਦੇ 19ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿਜ਼ੀਅਰ ਰਾਮੇਸਿਸ ਪਹਿਲੇ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਅਠਾਰਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸ਼ਾਸਕ ਫ਼ਿਰਊਨ ਹੋਰੇਮਹੇਬ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਰਾਮੇਸਿਸ I ਦੇ ਛੋਟੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਹੋਰੇਮਹੇਬ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਫੈਰੋਨ ਦੇ ਯੁੱਗ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਸਮੇਂ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ, ਸੇਤੀ I, ਅਤੇ ਪੋਤਾ, ਰਾਮੇਸਿਸ II, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਸਾਮਰਾਜੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਪੱਧਰਾਂ ਤੱਕ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਇਸ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੜਾਅ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਵਿਸਤਾਰਵਾਦੀ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ।ਵੀਹਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਫੈਰੋਨ, ਰਾਮੇਸਿਸ III, ਨੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਲੀਬੀਆ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਪਰ ਬਹੁਤ ਆਰਥਿਕ ਕੀਮਤ 'ਤੇ।[65] ਉਸਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਅੰਤ ਅੰਦਰੂਨੀ ਝਗੜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਇਆ, ਨਵੇਂ ਰਾਜ ਦੇ ਪਤਨ ਲਈ ਪੜਾਅ ਤੈਅ ਕੀਤਾ।ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਦਾ ਅੰਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸ਼ਾਸਨ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਹੇਠਲੇ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਅਮੂਨ ਅਤੇ ਸਮੇਂਡੇਸ ਦੇ ਉੱਚ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਵਰਗੀਆਂ ਸਥਾਨਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੇ ਉਭਾਰ ਵੱਲ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜੋ ਤੀਜੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਦੌਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਮਿਸਰ ਦਾ ਤੀਜਾ ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਦੌਰ
ਅਸ਼ੂਰਬਨੀਪਾਲ II ਦੇ ਅੱਸ਼ੂਰੀ ਸਿਪਾਹੀ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਘੇਰਦੇ ਹੋਏ। ©Angus McBride
1075 BCE Jan 1 - 664 BCE

ਮਿਸਰ ਦਾ ਤੀਜਾ ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਦੌਰ

Tanis, Egypt
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰ ਦਾ ਤੀਜਾ ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਦੌਰ, 1077 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਰਾਮੇਸਿਸ XI ਦੀ ਮੌਤ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਨਵੇਂ ਰਾਜ ਦੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਰ ਦੀ ਮਿਆਦ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ।ਇਹ ਯੁੱਗ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਖੰਡਨ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵੱਕਾਰ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।21ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮਿਸਰ ਨੇ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਫੁੱਟ ਦੇਖੀ।ਟੈਨਿਸ ਤੋਂ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਮੇਨਡੇਸ ਪਹਿਲੇ ਨੇ ਹੇਠਲੇ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਥੀਬਜ਼ ਵਿੱਚ ਅਮੂਨ ਦੇ ਉੱਚ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮੱਧ ਅਤੇ ਉਪਰਲੇ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ।[66] ਦਿੱਖ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਹ ਵੰਡ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਫੈਰੋਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੁੜੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਕਾਰਨ ਘੱਟ ਗੰਭੀਰ ਸੀ।945 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਸ਼ੋਸ਼ੇਂਕ I ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ 22ਵਾਂ ਰਾਜਵੰਸ਼, ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਰਤਾ ਲਿਆਇਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਓਸੋਰਕੋਨ II ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ, ਸ਼ੋਸ਼ੇਂਕ III ਨੇ ਹੇਠਲੇ ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਟੇਕਲੋਟ II ਅਤੇ ਓਸੋਰਕੋਨ III ਨੇ ਮੱਧ ਅਤੇ ਉਪਰਲੇ ਮਿਸਰ 'ਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ।ਥੀਬਸ ਨੇ ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ, ਓਸੋਰਕੋਨ ਬੀ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ 23ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ।ਇਸ ਮਿਆਦ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਖੰਡਨ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਸ਼ਹਿਰ-ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਉਭਾਰ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਨੂਬੀਅਨ ਰਾਜ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੀ ਵੰਡ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ।732 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਪੀਏ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ 25ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਨੂਬੀਅਨ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਧਾਉਂਦੇ ਦੇਖਿਆ।ਇਹ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਇਸਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਅਤੇ ਨੀਲ ਘਾਟੀ ਦੇ ਪਾਰ ਮੰਦਰਾਂ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[67] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਅੱਸ਼ੂਰ ਦੇ ਵਧਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।670 ਅਤੇ 663 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਸੂਰੀਅਨ ਹਮਲਿਆਂ , ਮਿਸਰ ਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਸਰੋਤਾਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੋਹੇ ਨੂੰ ਪਿਘਲਣ ਲਈ ਲੱਕੜ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਫ਼ਿਰਊਨ ਤਹਾਰਕਾ ਅਤੇ ਤੰਤਮਾਨੀ ਨੂੰ ਅੱਸ਼ੂਰ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਜਿਸਦਾ ਸਿੱਟਾ 664 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਥੀਬਸ ਅਤੇ ਮੈਮਫ਼ਿਸ ਨੂੰ ਬਰਖਾਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਨੂਬੀਅਨ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋਇਆ।[68]ਤੀਸਰਾ ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਦੌਰ 664 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਸਾਮਟਿਕ I ਦੇ ਅਧੀਨ 26ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਉਭਾਰ ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ, ਅੱਸ਼ੂਰ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਅਤੇ ਤੰਤਮਾਨੀ ਦੀ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ।Psamtik I ਨੇ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਥੀਬਸ ਉੱਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰ ਦੇ ਅੰਤਮ ਦੌਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਅਸੂਰੀਅਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਿਆਂਦੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਿਸਰੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਬਾਅਦ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਆਧਾਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ।
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰ ਦੀ ਦੇਰ ਦੀ ਮਿਆਦ
ਕੈਮਬੀਸੇਸ II ਦੀ ਸਾਮਟਿਕ III ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦਾ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਕਾਲਪਨਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਾਂਤ। ©Jean-Adrien Guignet
664 BCE Jan 1 - 332 BCE

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰ ਦੀ ਦੇਰ ਦੀ ਮਿਆਦ

Sais, Basyoun, Egypt
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰ ਦਾ ਅੰਤਮ ਦੌਰ, 664 ਤੋਂ 332 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ, ਮੂਲ ਮਿਸਰੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅੰਤਮ ਪੜਾਅ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਰਾਜ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।ਇਹ ਯੁੱਗ ਤੀਜੇ ਮੱਧਵਰਤੀ ਦੌਰ ਅਤੇ ਨੂਬੀਅਨ 25ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਿਓ-ਅਸੀਰੀਅਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਧੀਨ ਸਾਮਟਿਕ I ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਸਾਈਟ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨਾਲ ਹੋਈ ਸੀ।26ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਾਈਟ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੇ 672 ਤੋਂ 525 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਰਾਜ ਕੀਤਾ, ਪੁਨਰ ਏਕੀਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਸਥਾਰ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕੀਤਾ।ਸਾਮਟਿਕ I ਨੇ 656 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਏਕੀਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਥੀਬਸ ਦੇ ਅਸੂਰੀਅਨ ਸਾਕ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਨਤੀਜਾ ਸੀ।ਨੀਲ ਤੋਂ ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਤੱਕ ਨਹਿਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨੂਬੀਆ ਵਿੱਚ ਸਾਮਟਿਕ II ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੌਜੀ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ।[69] ਬਰੁਕਲਿਨ ਪੈਪਾਇਰਸ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੈਡੀਕਲ ਟੈਕਸਟ, ਯੁੱਗ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।[70] ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਕਲਾ ਅਕਸਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦੇਵਤਾ ਪੇਟਾਈਕੋਸ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨਾਲ।[71]ਪਹਿਲਾ ਅਚੇਮੇਨੀਡ ਪੀਰੀਅਡ (525-404 ਈਸਾ ਪੂਰਵ) ਪੈਲੁਸੀਅਮ ਦੀ ਲੜਾਈ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਕੈਮਬੀਸੀਜ਼ ਦੇ ਅਧੀਨ ਫੈਲੇ ਅਕੇਮੇਨੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਜਿੱਤ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਇੱਕ ਸੈਟਰਪੀ ਬਣ ਗਿਆ।ਇਸ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਮਰਾਟ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੈਮਬੀਸੀਸ, ਜ਼ੇਰਕਸਸ I, ਅਤੇ ਦਾਰਾ ਮਹਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਅਤੇ ਏਥੇਨੀਅਨ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਤ ਇਨਾਰੋਸ II ਵਰਗੇ ਵਿਦਰੋਹ ਦੇ ਗਵਾਹ ਸਨ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਸੈਟਰਪ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਰੀਅਨਡੇਜ਼ ਅਤੇ ਅਚੈਮੇਨਸ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਮਿਸਰ 'ਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਦੇ ਸਨ।28ਵੇਂ ਤੋਂ 30ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੂਲ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਆਖਰੀ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ।28ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼, ਜੋ ਕਿ 404 ਤੋਂ 398 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ, ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੀ ਰਾਜਾ, ਅਮੀਰਟੇਅਸ ਸੀ।29ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ (398-380 ਈ.ਪੂ.) ਨੇ ਹਾਕੋਰ ਵਰਗੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਦੇਖਿਆ।26ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੀ ਕਲਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ 30ਵਾਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ (380–343 ਈ.ਪੂ.), ਨੈਕਟਨੇਬੋ II ਦੀ ਹਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਫ਼ਾਰਸ ਦੁਆਰਾ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ਾ ਹੋ ਗਿਆ।ਦੂਸਰਾ ਅਚਮੇਨੀਡ ਪੀਰੀਅਡ (343–332 ਈ.ਪੂ.) ਨੇ 31ਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੂੰ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਮਰਾਟ 332 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਸਿਕੰਦਰ ਮਹਾਨ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੱਕ ਫ਼ਿਰਊਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।ਇਸ ਨੇ ਸਿਕੰਦਰ ਦੇ ਜਰਨੈਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਟਾਲੇਮੀ ਪਹਿਲੇ ਸੋਟਰ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਟੋਲੇਮੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਅਧੀਨ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਹੇਲੇਨਿਸਟਿਕ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਦੇਰ ਦੀ ਮਿਆਦ ਇਸਦੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਰਿਵਰਤਨ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਹੇਲੇਨਿਸਟਿਕ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਅੰਤਮ ਏਕੀਕਰਨ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
332 BCE - 642
ਗ੍ਰੀਕੋ-ਰੋਮਨ ਪੀਰੀਅਡornament
ਸਿਕੰਦਰ ਮਹਾਨ ਦੀ ਮਿਸਰ ਦੀ ਜਿੱਤ
ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਮੋਜ਼ੇਕ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
332 BCE Jun 1

ਸਿਕੰਦਰ ਮਹਾਨ ਦੀ ਮਿਸਰ ਦੀ ਜਿੱਤ

Alexandria, Egypt
ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਮਹਾਨ , ਇੱਕ ਨਾਮ ਜੋ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਗੂੰਜਦਾ ਹੈ, ਨੇ 332 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੋੜ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ।ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ ਅਚਮੇਨੀਡ ਫਾਰਸੀ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਬਲਕਿ ਯੂਨਾਨੀ ਅਤੇ ਮਿਸਰੀ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਦੇ ਹੋਏ ਹੇਲੇਨਿਸਟਿਕ ਦੌਰ ਦੀ ਨੀਂਹ ਵੀ ਰੱਖੀ।ਇਹ ਲੇਖ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੰਦਰਭ ਅਤੇ ਮਿਸਰ 'ਤੇ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਦੇ ਅਮੀਰ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਪਲ ਹੈ।ਜਿੱਤ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਅਚਮੇਨੀਡ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਮਿਸਰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਧੀਨ ਸੀ।ਦਾਰਾ III ਵਰਗੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਫਾਰਸੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਧ ਰਹੀ ਅਸੰਤੋਸ਼ ਅਤੇ ਬਗਾਵਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।ਇਸ ਬੇਚੈਨੀ ਨੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ਕਤੀ ਤਬਦੀਲੀ ਲਈ ਪੜਾਅ ਤੈਅ ਕੀਤਾ।ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਮਹਾਨ, ਮੈਸੇਡੋਨੀਆ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨੇ, ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਜਿੱਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਅਚਮੇਨੀਡ ਫਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਣੀ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।ਉਸਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਥਿਤੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਨਿਰਵਿਰੋਧ ਦਾਖਲੇ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ।332 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿਚ, ਸਿਕੰਦਰ ਮਿਸਰ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ, ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਆ ਗਿਆ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਪਤਨ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਮਿਸਰ ਦੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸੈਟਰੈਪ, ਮਜ਼ਾਸੇਸ ਦੇ ਸਮਰਪਣ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਦੀ ਪਹੁੰਚ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਧਰਮ ਪ੍ਰਤੀ ਸਤਿਕਾਰ ਸੀ, ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।ਸਿਕੰਦਰੀਆ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾਸਿਕੰਦਰ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੈਡੀਟੇਰੀਅਨ ਤੱਟ ਉੱਤੇ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੀਆ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸੀ।ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਉਸਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਯੂਨਾਨੀ ਅਤੇ ਮਿਸਰੀ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ ਦੇ ਸੰਯੋਜਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ, ਹੇਲੇਨਿਸਟਿਕ ਸਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਗਿਆ।ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨੇ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਹੇਲੇਨਿਸਟਿਕ ਪੀਰੀਅਡ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਸ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਅਤੇ ਮਿਸਰੀ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ, ਕਲਾ, ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ ਛੋਟਾ ਸੀ, ਉਸਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਟੋਲੇਮੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਕਾਇਮ ਰਹੀ, ਜਿਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਉਸਦੇ ਜਨਰਲ ਟਾਲੇਮੀ I ਸੋਟਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਇਹ ਰਾਜਵੰਸ਼, ਯੂਨਾਨੀ ਅਤੇ ਮਿਸਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ, ਨੇ 30 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਰੋਮਨ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੱਕ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ।
ਟੋਲੇਮਿਕ ਮਿਸਰ
Ptolemaic Egypt ©Osprey Publishing
305 BCE Jan 1 - 30 BCE

ਟੋਲੇਮਿਕ ਮਿਸਰ

Alexandria, Egypt
ਟੋਲੇਮੀਕ ਰਾਜ, 305 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਟੋਲੇਮੀ I ਸੋਟਰ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਇੱਕ ਮੈਸੇਡੋਨੀਅਨ ਜਰਨੈਲ ਅਤੇ ਸਿਕੰਦਰ ਮਹਾਨ ਦਾ ਸਾਥੀ, ਹੇਲੇਨਿਸਟਿਕ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੂਨਾਨੀ ਰਾਜ ਸੀ।ਇਹ ਰਾਜਵੰਸ਼, 30 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਕਲੀਓਪੇਟਰਾ VII ਦੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ, ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰ ਦਾ ਅੰਤਮ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਤਾਲਮੇਲ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਕੋ-ਮਿਸਰ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਉਭਾਰ ਸਨ।[72]ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਮਹਾਨ ਦੀ 332 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਅਚਮੇਨੀਡ ਫਾਰਸੀ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਦਾ ਸਾਮਰਾਜ 323 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭੰਗ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ, ਡਾਇਡੋਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਕਤੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਹੋਇਆ।ਟਾਲਮੀ ਨੇ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੀਆ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਯੂਨਾਨੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਗਿਆ।[73] ਸੀਰੀਅਨ ਯੁੱਧਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਟੋਲੇਮਿਕ ਰਾਜ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਲੀਬੀਆ, ਸਿਨਾਈ ਅਤੇ ਨੂਬੀਆ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਹੋਇਆ।ਮੂਲ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਟਾਲੇਮੀਆਂ ਨੇ ਫ਼ਿਰਊਨ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਅਪਣਾਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਹੇਲੇਨਿਸਟਿਕ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਜਨਤਕ ਸਮਾਰਕਾਂ 'ਤੇ ਮਿਸਰੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ।[74] ਰਾਜ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯੂਨਾਨੀ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੂਲ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੀਮਤ ਏਕੀਕਰਨ ਨਾਲ ਸਥਾਨਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਬਰਕਰਾਰ ਸੀ।[74] ਟਾਲਮੀਆਂ ਨੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਮਿਸਰੀ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਲਿਆ, ਟਾਲਮੀ II ਫਿਲਾਡੇਲਫਸ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਮਿਸਰੀ ਧਾਰਮਿਕ ਪ੍ਰਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਅਤੇ ਮੰਦਰਾਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਬਹਾਲੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ।[75]ਟੌਲੇਮਿਕ ਮਿਸਰ, 3ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਮੱਧ ਤੋਂ, ਸਿਕੰਦਰ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਵਜੋਂ ਉਭਰਿਆ, ਯੂਨਾਨੀ ਸਭਿਅਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।[74] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦੂਜੀ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੇ ਮੱਧ ਤੋਂ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਵੰਸ਼ਵਾਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਯੁੱਧਾਂ ਨੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਰੋਮਨ ਗਣਰਾਜ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੋ ਗਿਆ।ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ VII ਦੇ ਅਧੀਨ, ਰੋਮਨ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਦੇ ਉਲਝਣ ਕਾਰਨ ਆਖਰੀ ਸੁਤੰਤਰ ਹੇਲੇਨਿਸਟਿਕ ਰਾਜ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਹੋ ਗਿਆ।ਰੋਮਨ ਮਿਸਰ ਫਿਰ ਇੱਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਸੂਬਾ ਬਣ ਗਿਆ, 641 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੱਕ ਯੂਨਾਨੀ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ।ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੀਆ ਮੱਧ ਯੁੱਗ ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੱਕ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੈਡੀਟੇਰੀਅਨ ਸ਼ਹਿਰ ਰਿਹਾ।[76]
ਰੋਮਨ ਮਿਸਰ
ਗੀਜ਼ਾ ਦੇ ਪਿਰਾਮਿਡਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰੋਮਨ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ©Nick Gindraux
30 BCE Jan 1 - 641

ਰੋਮਨ ਮਿਸਰ

Alexandria, Egypt
ਰੋਮਨ ਮਿਸਰ, 30 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੋਂ 641 ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਜੋਂ, ਸਿਨਾਈ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਆਧੁਨਿਕ-ਦਿਨ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰ ਸੀ।ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਪ੍ਰਾਂਤ ਸੀ, ਜੋ ਇਸਦੇ ਅਨਾਜ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਉੱਨਤ ਸ਼ਹਿਰੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਇਟਲੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਰੋਮਨ ਸੂਬਾ ਬਣਾਇਆ।[77] ਆਬਾਦੀ, 4 ਤੋਂ 8 ਮਿਲੀਅਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਨੁਮਾਨਿਤ, [78] ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੀਆ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ।[79]ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਰੋਮਨ ਫੌਜੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਫੌਜਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੋ ਤੱਕ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਸਹਾਇਕ ਬਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰਕ।[80] ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਨਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਹਰੇਕ ਵੱਡੇ ਕਸਬੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਹਾਨਗਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣ ਰਿਹਾ ਸੀ।[80] ਆਬਾਦੀ ਨਸਲੀ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਭਿੰਨ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਿਸਰੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।ਇਸਦੇ ਉਲਟ, ਮਹਾਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰੀ ਆਬਾਦੀ ਯੂਨਾਨੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੀ ਸੀ ਅਤੇ ਹੇਲੇਨਿਸਟਿਕ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੀ ਸੀ।ਇਹਨਾਂ ਵੰਡਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਾਜਿਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ, ਸ਼ਹਿਰੀਕਰਨ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰਾਂ ਸਨ।[80] 212 ਈਸਵੀ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੇ ਸਾਰੇ ਆਜ਼ਾਦ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਮਨ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ।[80]ਰੋਮਨ ਮਿਸਰ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਲਚਕੀਲਾ ਸੀ, ਦੂਜੀ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਐਂਟੋਨਾਈਨ ਪਲੇਗ ਤੋਂ ਠੀਕ ਹੋਇਆ।[80] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਤੀਜੀ ਸਦੀ ਦੇ ਸੰਕਟ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਇਹ 269 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ੇਨੋਬੀਆ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਲਮੀਰੀਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ, ਸਿਰਫ ਸਮਰਾਟ ਔਰੇਲੀਅਨ ਦੁਆਰਾ ਦੁਬਾਰਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਮਰਾਟ ਡਾਇਓਕਲੇਟੀਅਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹੜੱਪਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[81] ਡਾਇਓਕਲੇਟਿਅਨ ਦੇ ਰਾਜ ਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ, ਜੋ ਕਿ ਈਸਾਈਅਤ ਦੇ ਉਭਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਿਸਰੀ ਈਸਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਪਟਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਉਭਾਰ ਹੋਇਆ।[80]ਡਾਇਓਕਲੇਟੀਅਨ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਦੱਖਣੀ ਸਰਹੱਦ ਨੂੰ ਸੀਨੇ (ਅਸਵਾਨ) ਵਿਖੇ ਨੀਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮੋਤੀਆਬਿੰਦ ਵੱਲ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਸੀਮਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।[81] ਦੇਰ ਨਾਲ ਰੋਮਨ ਫੌਜ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਿਮਟੈਨੀ ਅਤੇ ਸਿਥੀਅਨ ਵਰਗੀਆਂ ਨਿਯਮਤ ਇਕਾਈਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਨੇ ਇਸ ਸਰਹੱਦ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ।ਕਾਂਸਟੈਂਟਾਈਨ ਮਹਾਨ ਦੁਆਰਾ ਸੋਨੇ ਦੇ ਸੋਲਿਡਸ ਸਿੱਕੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੁਆਰਾ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[81] ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਈਸਾਈ ਚਰਚਾਂ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰਾਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਵੱਲ ਵੀ ਇੱਕ ਬਦਲਾਅ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ।[81]ਪਹਿਲੀ ਪਲੇਗ ਮਹਾਂਮਾਰੀ 541 ਵਿੱਚ ਜਸਟਿਨਿਅਨਿਕ ਪਲੇਗ ਨਾਲ ਰੋਮਨ ਮਿਸਰ ਰਾਹੀਂ ਮੈਡੀਟੇਰੀਅਨ ਪਹੁੰਚੀ। 7ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਨਾਟਕੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬਦਲ ਗਈ: 618 ਵਿੱਚ ਸਾਸਾਨੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਜਿੱਤੀ ਗਈ, ਇਹ ਪੱਕੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਸ਼ਿਦੁਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 628 ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਰੋਮਨ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ। 641 ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਲੀਫਾਤ। ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਨੇ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਰੋਮਨ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ, ਖੇਤਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।
639 - 1517
ਮੱਧਕਾਲੀ ਮਿਸਰornament
ਮਿਸਰ ਦੀ ਅਰਬ ਜਿੱਤ
ਮਿਸਰ ਦੀ ਮੁਸਲਿਮ ਜਿੱਤ ©HistoryMaps
639 Jan 1 00:01 - 642

ਮਿਸਰ ਦੀ ਅਰਬ ਜਿੱਤ

Egypt
ਮਿਸਰ ਦੀ ਮੁਸਲਿਮ ਜਿੱਤ , 639 ਅਤੇ 646 ਈਸਵੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਾਪਰੀ, ਮਿਸਰ ਦੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਟਨਾ ਵਜੋਂ ਖੜ੍ਹੀ ਹੈ।ਇਸ ਜਿੱਤ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਰੋਮਨ/ ਬਿਜ਼ੰਤੀਨੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅੰਤ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ, ਸਗੋਂ ਇਸਲਾਮ ਅਤੇ ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੀ ਕੀਤੀ, ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ।ਇਹ ਲੇਖ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੰਦਰਭ, ਮੁੱਖ ਲੜਾਈਆਂ, ਅਤੇ ਇਸ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਥਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।ਮੁਸਲਿਮ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਮਿਸਰ ਬਿਜ਼ੰਤੀਨੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਧੀਨ ਸੀ, ਇਸਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੌਲਤ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸੂਬੇ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਦਾ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਿਜ਼ੰਤੀਨੀ ਸਾਮਰਾਜ ਅੰਦਰੂਨੀ ਝਗੜਿਆਂ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਸਾਨੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਨਾਲ, ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਉਭਰਨ ਲਈ ਪੜਾਅ ਤੈਅ ਕੀਤਾ।ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਜਨਰਲ ਅਮਰ ਇਬਨ ਅਲ-ਅਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਜੋ ਇਸਲਾਮੀ ਰਸ਼ੀਦੁਨ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਦੇ ਦੂਜੇ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਉਮਰ ਦੁਆਰਾ ਭੇਜੀ ਗਈ ਸੀ।ਜਿੱਤ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਲੜਾਈਆਂ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 640 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਹੇਲੀਓਪੋਲਿਸ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲੜਾਈ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।ਜਨਰਲ ਥੀਓਡੋਰਸ ਦੀ ਕਮਾਨ ਹੇਠ ਬਿਜ਼ੰਤੀਨੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨਿਰਣਾਇਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਾਰ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੁਸਲਿਮ ਫ਼ੌਜਾਂ ਲਈ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੀਆ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦਾ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੀਆ, ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ, 641 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ।645 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸਮੇਤ, ਬਿਜ਼ੰਤੀਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੁਬਾਰਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਯਤਨ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ 646 ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਮਿਸਰ ਦਾ ਪੂਰਾ ਮੁਸਲਿਮ ਕੰਟਰੋਲ ਹੋ ਗਿਆ।ਇਸ ਜਿੱਤ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛਾਣ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੇ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ।ਇਸਲਾਮ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਧਰਮ ਬਣ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਈਸਾਈਅਤ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈ ਲਈ, ਅਤੇ ਅਰਬੀ ਮੁੱਖ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਉਭਰੀ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ।ਇਸਲਾਮੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸਥਾਈ ਛਾਪ ਛੱਡੀ।ਮੁਸਲਿਮ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੁਧਾਰ ਹੋਏ।ਗੈਰ-ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ 'ਤੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਜਜ਼ੀਆ ਟੈਕਸ ਨੇ ਇਸਲਾਮ ਵਿਚ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਨਵੇਂ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਸਿੰਚਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕੀਤੀ।
ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਉਮਯਾਦ ਅਤੇ ਅੱਬਾਸੀਦ ਕਾਲ
ਅੱਬਾਸੀਦ ਇਨਕਲਾਬ ©HistoryMaps
661 Jan 1 - 969

ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਉਮਯਾਦ ਅਤੇ ਅੱਬਾਸੀਦ ਕਾਲ

Egypt
ਪਹਿਲੀ ਫਿਤਨਾ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਇਸਲਾਮੀ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ, ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਲਿਆ ਦਿੱਤੀਆਂ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਖਲੀਫਾ ਅਲੀ ਨੇ ਮੁਹੰਮਦ ਇਬਨ ਅਬੀ ਬਕਰ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਮਰ ਇਬਨ ਅਲ-ਅਸ, ਉਮਯੀਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, 658 ਵਿੱਚ ਇਬਨ ਅਬੀ ਬਕਰ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਅਤੇ 664 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ। .ਇਸ ਟਕਰਾਅ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਖਾਰੀਜੀ-ਸਮਰਥਿਤ ਜ਼ੁਬੈਰਿਦ ਸ਼ਾਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਸਥਾਨਕ ਅਰਬਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਉਮਯਦ ਖਲੀਫਾ ਮਾਰਵਾਨ ਪਹਿਲੇ ਨੇ 684 ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਉਮਯਦ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ, ਅਬਦ ਅਲ-ਅਜ਼ੀਜ਼ ਨੂੰ ਗਵਰਨਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਨੇ 20 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਵਾਇਸਰਾਏ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਰਾਜ ਕੀਤਾ।[82]ਉਮਈਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਸਥਾਨਕ ਫੌਜੀ ਕੁਲੀਨ ਵਰਗ (ਜੰਡ) ਵਿੱਚੋਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਅਬਦ ਅਲ-ਮਲਿਕ ਇਬਨ ਰਿਫਾਆ ਅਲ-ਫਾਹਮੀ ਅਤੇ ਅਯੂਬ ਇਬਨ ਸ਼ਰਹਾਬਿਲ ਵਰਗੇ ਰਾਜਪਾਲਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੌਪਟਸ ਉੱਤੇ ਦਬਾਅ ਵਧਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮੀਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।[83] ਇਸ ਨਾਲ ਟੈਕਸਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕਈ ਕਾਪਟਿਕ ਵਿਦਰੋਹ ਹੋਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ 725 ਸੀ। ਅਰਬੀ 706 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬਣ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਮਿਸਰੀ ਅਰਬੀ ਦੇ ਗਠਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।739 ਅਤੇ 750 ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਬਗਾਵਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਮਯਾਦ ਕਾਲ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋਇਆ।ਅੱਬਾਸੀਦ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਮਿਸਰ ਨੇ ਨਵੇਂ ਟੈਕਸਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਪਟਿਕ ਬਗਾਵਤਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ।834 ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀਕਰਨ ਦੇ ਖਲੀਫਾ ਅਲ-ਮੁਤਾਸਿਮ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਅਰਬ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨਾਲ ਬਦਲਣਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।9ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਅਰਬੀਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮੀਕਰਨ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਤੇਜ਼ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਮੁਸਲਿਮ ਆਬਾਦੀ ਨੇ ਕਪਟਿਕ ਈਸਾਈਆਂ ਨੂੰ ਪਛਾੜਦਿਆਂ ਦੇਖਿਆ।ਅਬਾਸੀ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ "ਸਮਰਾ ਵਿਖੇ ਅਰਾਜਕਤਾ" ਨੇ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਅਲੀਦ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਦੇ ਉਭਾਰ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ।[84]ਤੁਲੁਨਿਦ ਦੀ ਮਿਆਦ 868 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਅਹਿਮਦ ਇਬਨ ਤੁਲੁਨ ਨੂੰ ਗਵਰਨਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਮਿਸਰ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਵੱਲ ਇੱਕ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਬਨ ਤੁਲੁਨ ਨੇ ਇੱਕ ਅਸਲ ਸੁਤੰਤਰ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦੌਲਤ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਲੇਵੈਂਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਧਾਇਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਝਗੜੇ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਖਤਰਿਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ 905 ਵਿੱਚ ਅਬਾਸੀਦ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੀ ਮੁੜ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ [। 85]ਤੁਲੁਨੀਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਿਸਰ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਤੁਰਕੀ ਕਮਾਂਡਰ ਮੁਹੰਮਦ ਇਬਨ ਤੁਗਜ ਅਲ-ਇਖਸ਼ੀਦ ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹਸਤੀਆਂ ਦਾ ਉਭਾਰ ਦੇਖਿਆ।946 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਨੇ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਉਨਜੁਰ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਾਫੂਰ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ।ਹਾਲਾਂਕਿ, 969 ਵਿੱਚ ਫਾਤਿਮ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨੇ ਇਸ ਮਿਆਦ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ, ਮਿਸਰੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।[86]
ਮਿਸਰ ਦੀ ਫਾਤਿਮੀ ਜਿੱਤ
ਮਿਸਰ ਦੀ ਫਾਤਿਮੀ ਜਿੱਤ ©HistoryMaps
969 Feb 6 - Jul 9

ਮਿਸਰ ਦੀ ਫਾਤਿਮੀ ਜਿੱਤ

Fustat, Kom Ghorab, Old Cairo,
969 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਫਾਤਿਮ ਦੀ ਜਿੱਤ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਜਨਰਲ ਜੌਹਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਫਾਤਿਮਦ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਨੇ ਇਖ਼ਸ਼ੀਦ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਤੋਂ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।ਇਹ ਜਿੱਤ 968 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਅਬੂ ਅਲ-ਮਿਸਕ ਕਾਫੂਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਲ ਅਤੇ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਸਮੇਤ, ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਬਾਸੀ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੰਕਟਾਂ ਦੀ ਪਿਛੋਕੜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹੋਈ।ਫਾਤਿਮੀਆਂ ਨੇ, 909 ਈਸਵੀ ਤੋਂ ਇਫਰੀਕੀਆ (ਹੁਣ ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਅਲਜੀਰੀਆ) ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਰਾਜ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਅਰਾਜਕ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਇਆ।ਇਸ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਸਥਾਨਕ ਮਿਸਰੀ ਕੁਲੀਨਾਂ ਨੇ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਫਾਤਿਮੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ।ਫਾਤਿਮਿਡ ਖਲੀਫਾ ਅਲ-ਮੁਇਜ਼ ਲੀ-ਦੀਨ ਅੱਲ੍ਹਾ ਨੇ ਜੌਹਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ 6 ਫਰਵਰੀ 969 ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਨੀਲ ਡੈਲਟਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਖਸ਼ਿਦੀ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।ਜੌਹਰ ਦੇ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਭਰੋਸੇ ਨੇ 6 ਜੁਲਾਈ 969 ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਫਾਤਿਮ ਦੇ ਸਫਲ ਕਬਜ਼ੇ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਰਾਜਧਾਨੀ, ਫੁਸਟੈਟ ਦੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਸਮਰਪਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ।ਜੌਹਰ ਨੇ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਵਾਇਸਰਾਏ ਵਜੋਂ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਬਗਾਵਤਾਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਰਾਜਧਾਨੀ, ਕਾਹਿਰਾ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬਿਜ਼ੰਤੀਨੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਉਸਦੀ ਫੌਜੀ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਅਸਫਲ ਰਹੀਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਫਾਤਿਮ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਕਾਇਰੋ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਕਰਮਾਟੀਅਨ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ।ਖਲੀਫਾ ਅਲ-ਮੁਇਜ਼ 973 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਾਇਰੋ ਨੂੰ ਫਾਤਿਮਦ ਖ਼ਲੀਫ਼ਤ ਦੀ ਸੀਟ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ 1171 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਸਲਾਦੀਨ ਦੁਆਰਾ ਇਸਦੇ ਖਾਤਮੇ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ।
ਫਾਤਿਮੀ ਮਿਸਰ
ਫਾਤਿਮੀ ਮਿਸਰ ©HistoryMaps
969 Jul 9 - 1171

ਫਾਤਿਮੀ ਮਿਸਰ

Cairo, Egypt
ਫਾਤਿਮੀ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ , ਇੱਕ ਇਸਮਾਈਲੀ ਸ਼ੀਆ ਖ਼ਾਨਦਾਨ, 10ਵੀਂ ਤੋਂ 12ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਮੌਜੂਦ ਸੀ।ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਇਸਲਾਮੀ ਪੈਗੰਬਰਮੁਹੰਮਦ ਦੀ ਧੀ ਫਾਤਿਮਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ 'ਅਲੀ ਇਬਨ ਅਬੀ ਤਾਲਿਬ' ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਫਾਤਿਮੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਇਸਮਾਈਲੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੁਸਲਿਮ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[87] ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ ਪੱਛਮੀ ਮੈਡੀਟੇਰੀਅਨ ਤੋਂ ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਅਫਰੀਕਾ, ਮਗਰੇਬ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ, ਸਿਸਲੀ, ਲੇਵੈਂਟ ਅਤੇ ਹੇਜਾਜ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।ਫਾਤਿਮੀ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 902 ਅਤੇ 909 ਈਸਵੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਬੂ ਅਬਦੁੱਲਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਉਸਨੇ ਅਘਲਾਬਿਦ ਇਫਰੀਕੀਆ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ, ਖਲੀਫਾਤ ਲਈ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕੀਤਾ।[88] ਅਬਦੁੱਲਾ ਅਲ-ਮਹਦੀ ਬਿੱਲਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਇਮਾਮ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, 909 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਖਲੀਫਾ ਬਣਿਆ।[89] ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਅਲ-ਮਹਦੀਆ ਨੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 921 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਫਿਰ 948 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਅਲ-ਮਨਸੂਰੀਆ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਗਈ।ਅਲ-ਮੁਈਜ਼ ਦੇ ਰਾਜ ਅਧੀਨ, 969 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਕਾਹਿਰਾ ਨੂੰ 973 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਮਿਸਰ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਦਿਲ ਬਣ ਗਿਆ, ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਅਰਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ।[90]ਫਾਤਿਮੀ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਗ਼ੈਰ-ਸ਼ੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ, ਯਹੂਦੀਆਂ ਅਤੇ ਈਸਾਈਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, [91] ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸਨੇ ਮਿਸਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ।[92] ਅਲ-ਅਜ਼ੀਜ਼ ਅਤੇ ਅਲ-ਹਕੀਮ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਲ-ਮੁਸਤਨਸੀਰ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਖਲੀਫਾ ਨੇ ਰਾਜ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਦੇਖਿਆ, ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ।[93] 1060 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਨੇ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ, ਫੌਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਵੰਡਾਂ ਦੁਆਰਾ ਭੜਕਾਇਆ, ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਲਿਆਇਆ।[94]ਵਜ਼ੀਰ ਬਦਰ ਅਲ-ਜਮਾਲੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਸੰਖੇਪ ਪੁਨਰ-ਸੁਰਜੀਤੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, 11ਵੀਂ ਅਤੇ 12ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਫਾਤਿਮਦ ਖ਼ਲੀਫ਼ਤ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ, [95] ਸੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਸੇਲਜੁਕ ਤੁਰਕਾਂ ਅਤੇ ਲੇਵੈਂਟ ਵਿੱਚ ਕਰੂਸੇਡਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹੋਰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਈ।[94] 1171 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ, ਸਲਾਦੀਨ ਨੇ ਫਾਤਿਮੀ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਅਯੂਬਿਦ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਅਬਾਸੀ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਜੋੜਿਆ।[96]
ਅਯੂਬਿਦ ਮਿਸਰ
ਅਯੂਬਿਦ ਮਿਸਰ. ©HistoryMaps
1171 Jan 1 - 1341

ਅਯੂਬਿਦ ਮਿਸਰ

Cairo, Egypt
1171 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਸਲਾਦੀਨ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਅਯੂਬਿਦ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਮੱਧਕਾਲੀ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ।ਸਲਾਉਦੀਨ, ਕੁਰਦ ਮੂਲ ਦੇ ਇੱਕ ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨ, ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਨੂਰ ਅਦ-ਦੀਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਾਤਿਮਿਡ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਕਰੂਸੇਡਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।ਨੂਰ ਅਦ-ਦੀਨ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅੱਬਾਸੀਦ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਦੁਆਰਾ ਸਲਾਉਦੀਨ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੁਲਤਾਨ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਉਸਦੀ ਨਵੀਂ ਸਥਾਪਿਤ ਸਲਤਨਤ ਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਸਤਾਰ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੇਵੈਂਟ, ਹਿਜਾਜ਼, ਯਮਨ, ਨੂਬੀਆ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ, ਤਾਰਾਬੁਲਸ, ਸਾਈਰੇਨਿਕਾ, ਦੱਖਣੀ ਐਨਾਟੋਲੀਆ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਇਰਾਕ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।1193 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਸਲਾਦੀਨ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਲਈ ਲੜਾਈ ਲੜੀ, ਪਰ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਭਰਾ ਅਲ-ਆਦਿਲ 1200 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਸੁਲਤਾਨ ਬਣ ਗਿਆ।ਰਾਜਵੰਸ਼ ਉਸਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ।1230 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਅਮੀਰਾਂ ਨੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਅਯੂਬਿਡ ਖੇਤਰ ਬਣ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਤੱਕ-ਸਾਲੀਹ ਅਯੂਬ ਨੇ 1247 ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਮਿਲਾਇਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਥਾਨਕ ਮੁਸਲਿਮ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਨੇ ਯਮਨ, ਹਿਜਾਜ਼ ਅਤੇ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਅਯੂਬੀਡਜ਼ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ।ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਅਯੂਬਿਡਜ਼ ਨੇ ਖੇਤਰ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ।ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸੁੰਨੀ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, 1517 ਵਿੱਚ ਓਟੋਮੈਨ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੱਕ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ, ਫੌਜੀ, ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਕੇਂਦਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਆਰਥਿਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਬੌਧਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ, ਸੁੰਨੀ ਇਸਲਾਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਦਰੱਸੇ ਬਣਾਏ।ਮਮਲੂਕ ਸਲਤਨਤ , ਜਿਸਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹਾਮਾ ਦੀ ਅਯੂਬਿਦ ਰਿਆਸਤ ਨੂੰ 1341 ਤੱਕ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ, ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 267 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਅਯੂਬਿਦ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।
ਮਮਲੂਕ ਮਿਸਰ
ਮਮਲੂਕ ਮਿਸਰ ©HistoryMaps
1250 Jan 1 - 1517

ਮਮਲੂਕ ਮਿਸਰ

Cairo, Egypt
ਮਮਲੂਕ ਸਲਤਨਤ , 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੱਧ ਤੋਂ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਰੰਭ ਤੱਕ ਮਿਸਰ, ਲੇਵੈਂਟ ਅਤੇ ਹਿਜਾਜ਼ ਉੱਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਇੱਕ ਰਾਜ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਸੁਲਤਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਮਲੂਕਸ (ਆਜ਼ਾਦ ਕੀਤੇ ਗੁਲਾਮ ਸਿਪਾਹੀਆਂ) ਦੀ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਜਾਤੀ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਸੀ।1250 ਵਿੱਚ ਅਯੂਬਿਦ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਤਖਤਾਪਲਟ ਦੇ ਨਾਲ ਸਥਾਪਿਤ, ਸਲਤਨਤ ਨੂੰ ਦੋ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ: ਤੁਰਕੀ ਜਾਂ ਬਾਹਰੀ (1250-1382) ਅਤੇ ਸਰਕਸੀਅਨ ਜਾਂ ਬੁਰਜੀ (1382-1517), ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਾਸਕ ਮਾਮਲੁਕਸ ਦੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਅਯੂਬਿਦ ਸੁਲਤਾਨ ਅਸ-ਸਾਲੀਹ ਅਯੂਬ (ਆਰ. 1240-1249) ਦੀਆਂ ਰੈਜੀਮੈਂਟਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੂਕ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੇ 1250 ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਲਤਾਨ ਕੁਤੁਜ਼ ਅਤੇ ਬੇਬਾਰਸ ਦੇ ਅਧੀਨ 1260 ਵਿੱਚ ਮੰਗੋਲਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਵਿਸਤਾਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ।ਬੇਬਾਰਸ, ਕਾਲਾਵੂਨ (ਆਰ. 1279-1290), ਅਤੇ ਅਲ-ਅਸ਼ਰਫ਼ ਖਲੀਲ (ਆਰ. 1290-1293) ਦੇ ਅਧੀਨ, ਮਾਮਲੁਕਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ, ਕ੍ਰੂਸੇਡਰ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ, ਮਕੁਰੀਆ, ਸਾਈਰੇਨਿਕਾ, ਹੇਜਾਜ਼ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਐਨਾਟੋਲੀਆ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ।ਸਲਤਨਤ ਦਾ ਸਿਖਰ ਅਲ-ਨਾਸਿਰ ਮੁਹੰਮਦ ਦੇ ਰਾਜ (ਆਰ. 1293-1341) ਦੌਰਾਨ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਦਰੂਨੀ ਝਗੜੇ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਅਮੀਰਾਂ ਤੱਕ ਸੱਤਾ ਬਦਲੀ।ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਮਾਮਲੂਕਸ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਖਗੋਲ-ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਨਿੱਜੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਟੇਟਸ ਸਿੰਬਲ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।ਬੁਰਜੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਅਮੀਰ ਬਾਰਕੁਕ ਦੇ 1390 ਦੇ ਰਾਜ ਪਲਟੇ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਜੋ ਕਿ ਹਮਲਿਆਂ, ਬਗਾਵਤਾਂ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਕਾਰਨ ਮਾਮਲੂਕ ਅਥਾਰਟੀ ਦੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਗਿਰਾਵਟ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।ਸੁਲਤਾਨ ਬਾਰਸਬੇ (1422-1438) ਨੇ ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਦਾ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।ਬੁਰਜੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਖੇਪ ਸਲਤਨਤਾਂ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੈਮੂਰ ਲੈਂਕ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈਆਂ ਅਤੇ ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਦੀ ਜਿੱਤ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਟੁਕੜੇ ਨੇ ਓਟੋਮੈਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ 1517 ਵਿੱਚ ਓਟੋਮੈਨ ਸੁਲਤਾਨ ਸੇਲਿਮ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਮਿਸਰ ਦਾ ਜਾਲੀਕਰਨ ਹੋਇਆ। ਓਟੋਮੈਨਾਂ ਨੇ ਮਮਲੂਕ ਵਰਗ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਵਜੋਂ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ, ਇਸ ਨੂੰ ਓਟੋਮੈਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਮੱਧ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਭਾਵੇਂ ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ ਦੇ ਅਧੀਨ।
1517 - 1914
ਓਟੋਮੈਨ ਮਿਸਰornament
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਓਟੋਮੈਨ ਮਿਸਰ
ਓਟੋਮੈਨ ਕਾਇਰੋ ©Anonymous
1517 Jan 1 00:01 - 1707

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਓਟੋਮੈਨ ਮਿਸਰ

Egypt
16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ, 1517 ਵਿੱਚ ਓਟੋਮਨ ਦੀ ਮਿਸਰ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸੁਲਤਾਨ ਸੇਲਿਮ ਪਹਿਲੇ ਨੇ ਯੂਨਸ ਪਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉਸਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੇਅਰ ਬੇ ਨੇ ਲੈ ਲਈ।[97] ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੇ ਓਟੋਮੈਨ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਅਤੇਮਾਮਲੁਕਸ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ।ਮਿਸਰ ਦੇ 12 ਸੰਜਕਾਂ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਮਮਲੂਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਢਾਂਚੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਸੁਲਤਾਨ ਸੁਲੇਮਾਨ ਮਹਾਨ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਪਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਮਹਾਨ ਦੀਵਾਨ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਦੀਵਾਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਸੀ।ਸੇਲੀਮ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਛੇ ਰੈਜੀਮੈਂਟਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੁਲੇਮਾਨ ਨੇ ਸੱਤਵਾਂ ਜੋੜਿਆ।[98]ਓਟੋਮੈਨ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਬਦਲਿਆ, ਅਕਸਰ ਸਾਲਾਨਾ.ਇੱਕ ਗਵਰਨਰ, ਹੈਨ ਅਹਿਮਦ ਪਾਸ਼ਾ, ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਅਸਫਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[98] 1527 ਵਿੱਚ, ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭੂਮੀ ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਚਾਰ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ: ਸੁਲਤਾਨ ਦਾ ਡੋਮੇਨ, ਜਾਗੀਰ, ਫੌਜੀ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ, ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਬੁਨਿਆਦ ਜ਼ਮੀਨਾਂ।ਇਹ ਸਰਵੇਖਣ 1605 ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [98]ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਫੌਜੀ ਵਿਦਰੋਹ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਸੀ, ਅਕਸਰ ਫੌਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜਬਰੀ ਵਸੂਲੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕਾਰਨ।1609 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਾਰਾ ਮਹਿਮਦ ਪਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕਾਹਿਰਾ ਵਿੱਚ ਜੇਤੂ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਤੀ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ।[98] ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਸਥਾਨਕ ਮਮਲੂਕ ਬੇਅਸ ਨੇ ਮਿਸਰੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਦਬਦਬਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ, ਅਕਸਰ ਫੌਜੀ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਓਟੋਮੈਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਗਵਰਨਰਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ।[99] ਮਿਸਰ ਦੀ ਫੌਜ, ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਸਥਾਨਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਗਵਰਨਰਾਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਉੱਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਰੱਖਦਾ ਸੀ।[100]ਸਦੀ ਨੇ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਧੜਿਆਂ ਦਾ ਉਭਾਰ ਵੀ ਦੇਖਿਆ: ਫਕਾਰੀ, ਜੋ ਕਿ ਔਟੋਮੈਨ ਘੋੜਸਵਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਾਸਿਮੀ, ਮੂਲ ਮਿਸਰੀ ਫੌਜਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਇਹਨਾਂ ਧੜਿਆਂ ਨੇ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਰੰਗਾਂ ਅਤੇ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ, ਨੇ ਓਟੋਮੈਨ ਮਿਸਰ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ।[101]
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਓਟੋਮੈਨ ਮਿਸਰ
ਦੇਰ ਓਟੋਮੈਨ ਮਿਸਰ. ©Anonymous
1707 Jan 1 - 1798

ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਓਟੋਮੈਨ ਮਿਸਰ

Egypt
18ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ, ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਓਟੋਮੈਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਮਾਮਲੂਕ ਬੇਈਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸ਼ੇਖ ਅਲ-ਬਲਾਦ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਅਲ-ਹੱਜ ਦੇ ਦਫਤਰਾਂ ਦੁਆਰਾ।ਇਸ ਮਿਆਦ ਲਈ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਇਤਹਾਸ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਬਦੀਲੀ ਮਾੜੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।[102]1707 ਵਿੱਚ, ਸ਼ੇਖ ਅਲ-ਬਲਾਦ ਕਾਸਿਮ ਇਵਜ਼ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਦੋ ਮਾਮਲੂਕ ਧੜਿਆਂ, ਕਾਸਿਮਾਈਟਸ ਅਤੇ ਫਿਕਾਰੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਕਾਇਰੋ ਦੇ ਬਾਹਰ ਇੱਕ ਲੰਮੀ ਲੜਾਈ ਹੋਈ।ਕਾਸਿਮ ਇਵਜ਼ ਦੀ ਮੌਤ ਨੇ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਇਸਮਾਈਲ ਨੂੰ ਸ਼ੇਖ ਅਲ-ਬਲਾਦ ਬਣਾਇਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ 16 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਧੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁਲ੍ਹਾ ਕੀਤੀ।[102] 1711-1714 ਦਾ "ਮਹਾਨ ਰਾਜਧ੍ਰੋਹ", ਸੂਫ਼ੀ ਪ੍ਰਥਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਦਰੋਹ, ਦਬਾਉਣ ਤੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ।[103] 1724 ਵਿੱਚ ਇਸਮਾਈਲ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਨੇ ਹੋਰ ਸ਼ਕਤੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਰਕਾਸ ਬੇਅ ਅਤੇ ਧੂਲ-ਫਿਕਾਰ ਵਰਗੇ ਨੇਤਾ ਸਫਲ ਹੋਏ ਅਤੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।[102]1743 ਤੱਕ, ਓਥਮਾਨ ਬੇ ਨੂੰ ਇਬਰਾਹਿਮ ਅਤੇ ਰਿਦਵਾਨ ਬੇ ਦੁਆਰਾ ਉਜਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਫਿਰ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਿਸਰ 'ਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ, ਮੁੱਖ ਦਫਤਰਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ।ਉਹ ਕਈ ਤਖਤਾਪਲਟ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਚ ਗਏ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ ਅਤੇ ਅਲੀ ਬੇ ਅਲ-ਕਬੀਰ ਦਾ ਉਭਾਰ ਹੋਇਆ।[102] ਅਲੀ ਬੇ, ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਫ਼ਲੇ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਨੇ ਇਬਰਾਹਿਮ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1760 ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਖ ਅਲ-ਬਲਾਦ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸਦੇ ਸਖ਼ਤ ਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਅਸਹਿਮਤੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਅਸਥਾਈ ਜਲਾਵਤਨੀ ਹੋਈ।[102]1766 ਵਿੱਚ, ਅਲੀ ਬੇ ਯਮਨ ਭੱਜ ਗਿਆ ਪਰ 1767 ਵਿੱਚ ਕਾਇਰੋ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ, ਬੇਅ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕੀਤਾ।ਉਸਨੇ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1769 ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਸੁਤੰਤਰ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ, ਓਟੋਮੈਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ।[102] ਅਲੀ ਬੇ ਨੇ ਅਰਬ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਉਸਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਅੰਦਰੋਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸਦੇ ਜਵਾਈ, ਅਬੂ-ਅਲ-ਦਾਹਬ, ਜਿਸਨੇ ਆਖਰਕਾਰ ਓਟੋਮੈਨ ਪੋਰਟ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 1772 ਵਿੱਚ ਕਾਇਰੋ ਵੱਲ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ। . [102]1773 ਵਿੱਚ ਅਲੀ ਬੇ ਦੀ ਹਾਰ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਮੌਤ ਨੇ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਅਬੂ-ਅਲ-ਧਾਬ ਦੇ ਅਧੀਨ ਓਟੋਮੈਨ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ।1775 ਵਿੱਚ ਅਬੂ-ਅਲ-ਦਾਹਬ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸ਼ਕਤੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ, ਇਸਮਾਈਲ ਬੇ ਸ਼ੇਖ ਅਲ-ਬਲਾਦ ਬਣ ਗਿਆ ਪਰ ਆਖਰਕਾਰ ਇਬਰਾਹਿਮ ਅਤੇ ਮੁਰਾਦ ਬੇ ਦੁਆਰਾ ਬੇਦਖਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸਨੇ ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਰਾਜ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਝਗੜਿਆਂ ਅਤੇ 1786 ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਮੁੜ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਓਟੋਮੈਨ ਮੁਹਿੰਮ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।1798 ਤੱਕ, ਜਦੋਂ ਨੈਪੋਲੀਅਨ ਬੋਨਾਪਾਰਟ ਨੇ ਮਿਸਰ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਇਬਰਾਹਿਮ ਬੇ ਅਤੇ ਮੁਰਾਦ ਬੇ ਅਜੇ ਵੀ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਜੋ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮਿਸਰੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਸਿਆਸੀ ਗੜਬੜ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਦੌਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।[102]
ਮਿਸਰ 'ਤੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਕਬਜ਼ਾ
ਬੋਨਾਪਾਰਟ ਸਪਿੰਕਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ। ©Jean-Léon Gérôme
1798 Jan 1 - 1801

ਮਿਸਰ 'ਤੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਕਬਜ਼ਾ

Egypt
ਨੈਪੋਲੀਅਨ ਬੋਨਾਪਾਰਟ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਓਟੋਮੈਨ ਪੋਰਟੇ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਅਤੇਮਾਮਲੁਕਸ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਲਈ ਮਿਸਰ ਵੱਲ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੀਆ ਵਿੱਚ ਬੋਨਾਪਾਰਟ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਵਿੱਚ ਮਾਮਲੁਕਸ ਦੇ ਇਹਨਾਂ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਉਲਟ, ਬਰਾਬਰੀ, ਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮ ਲਈ ਸਤਿਕਾਰ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਅਹੁਦਿਆਂ ਲਈ ਸਾਰੇ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਪਹੁੰਚ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਪਾਲਣਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਪੋਪ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ।[102]ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਿਸਰੀ ਫ੍ਰੈਂਚ ਇਰਾਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸ਼ੱਕੀ ਸਨ।ਐਮਬਾਬੇਹ (ਪਿਰਾਮਿਡਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ) ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਿੱਥੇ ਮੁਰਾਦ ਬੇ ਅਤੇ ਇਬਰਾਹਿਮ ਬੇ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਕਾਇਰੋ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਿਊਂਸਪਲ ਕੌਂਸਲ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਖ, ਮਾਮਲੁਕਸ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਮੈਂਬਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਫ਼ਰਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਸਨ।[102]ਨੀਲ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੇੜੇ ਦੀ ਹਾਰ ਅਤੇ ਉਪਰਲੇ ਮਿਸਰ ਵਿਚ ਅਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਅਜਿੱਤਤਾ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਏ ਗਏ ਸਨ।ਹਾਊਸ ਟੈਕਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਾਲ ਤਣਾਅ ਵਧ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਕਤੂਬਰ 1798 ਵਿਚ ਕਾਇਰੋ ਵਿਚ ਬਗਾਵਤ ਹੋ ਗਈ। ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਜਨਰਲ ਡੁਪੂਈ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ, ਪਰ ਬੋਨਾਪਾਰਟ ਅਤੇ ਜਨਰਲ ਕਲੇਬਰ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਵਿਦਰੋਹ ਨੂੰ ਦਬਾ ਦਿੱਤਾ।ਅਲ-ਅਜ਼ਹਰ ਮਸਜਿਦ ਦੀ ਇੱਕ ਸਥਿਰ ਵਜੋਂ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਵਰਤੋਂ ਡੂੰਘੇ ਅਪਰਾਧ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣੀ।[102]1799 ਵਿੱਚ ਬੋਨਾਪਾਰਟ ਦੀ ਸੀਰੀਆਈ ਮੁਹਿੰਮ ਨੇ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਵਾਪਸ ਆਉਣ 'ਤੇ, ਉਸਨੇ ਮੁਰਾਦ ਬੇ ਅਤੇ ਇਬਰਾਹਿਮ ਬੇ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅਬੂਕਿਰ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਤੁਰਕੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ।ਬੋਨਾਪਾਰਟ ਨੇ ਫਿਰ ਮਿਸਰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, ਕਲੇਬਰ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ।[102] ਕਲੇਬਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਨਿਕਾਸੀ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਾਇਰੋ ਨੇ ਦੰਗਿਆਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਲੇਬਰ ਨੇ ਦਬਾ ਦਿੱਤਾ।ਉਸਨੇ ਮੁਰਾਦ ਬੇ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ, ਉਸਨੂੰ ਉੱਪਰੀ ਮਿਸਰ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਜੂਨ 1800 ਵਿੱਚ ਕਲੇਬਰ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ [। 102]ਜਨਰਲ ਜੈਕ-ਫ੍ਰਾਂਕੋਇਸ ਮੇਨੂ ਨੇ ਕਲੈਬਰ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈ ਲਈ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਾ ਪੱਖ ਜਿੱਤਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਇੱਕ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਕੇ ਮਿਸਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।1801 ਵਿਚ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਤੁਰਕੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਅਬੂ ਕਿਰ ਵਿਖੇ ਉਤਰੀਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਹਾਰਾਂ ਹੋਈਆਂ।ਜਨਰਲ ਬੇਲੀਅਰਡ ਨੇ ਮਈ ਵਿੱਚ ਕਾਇਰੋ ਨੂੰ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਮੇਨੂ ਨੇ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੀਆ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੈਂਚ ਕਬਜ਼ੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[102] ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਕਬਜ਼ੇ ਦੀ ਸਥਾਈ ਵਿਰਾਸਤ "ਡਿਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਡੀ ਐਲ' ਇਜਿਪਟ" ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਿਸਰ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਅਧਿਐਨ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਮਿਸਰ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।[102]
ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਮਿਸਰ
ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੀਆ ਵਿਖੇ ਆਪਣੇ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਮਹਿਮੇਤ ਅਲੀ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊ। ©David Roberts
1805 Jan 1 - 1953

ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਮਿਸਰ

Egypt
1805 ਤੋਂ 1953 ਤੱਕ ਫੈਲੇ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਯੁੱਗ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਓਟੋਮੈਨ ਮਿਸਰ , ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼-ਕਬਜੇ ਵਾਲੇ ਖੇਦੀਵੇਟ, ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਸਲਤਨਤ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਦਾ ਰਾਜ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, 1952 ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਅਤੇ ਗਣਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ। ਮਿਸਰ.ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਅਧੀਨ ਮਿਸਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇਹ ਦੌਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਦੇ ਯਤਨਾਂ, ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ, ਫੌਜੀ ਟਕਰਾਅ, ਅਤੇ ਵਧਦੇ ਯੂਰਪੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਿਸਰ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਵੱਲ ਅੰਤਮ ਮਾਰਗ ਲਈ ਪੜਾਅ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਨੇ ਓਟੋਮੈਨ,ਮਾਮਲੁਕਸ ਅਤੇ ਅਲਬਾਨੀਅਨ ਕਿਰਾਏਦਾਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਤਿੰਨ-ਪੱਖੀ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸੱਤਾ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।1805 ਤੱਕ, ਉਸਨੂੰ ਓਟੋਮਨ ਸੁਲਤਾਨ ਦੁਆਰਾ ਮਿਸਰ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਨਿਰਵਿਵਾਦ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਸਾਉਦੀ ਵਿਰੁੱਧ ਮੁਹਿੰਮ (ਓਟੋਮਨ-ਸਾਊਦੀ ਜੰਗ, 1811-1818)ਓਟੋਮੈਨ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਨੇ ਨਜਦ ਵਿੱਚ ਵਹਾਬੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਜੰਗ ਛੇੜੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੱਕਾ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।ਮੁਹਿੰਮ, ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਤੁਸੁਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦੁਆਰਾ, ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਮੱਕੇ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ।ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ (1808-1823)ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭੂਮੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਪੈਨਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ, ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਮਾਲਕ ਬਣ ਗਿਆ।ਉਸਨੇ ਫੌਜ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਾਇਰੋ ਵਿੱਚ ਬਗਾਵਤ ਹੋਈ।ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਮਿਸਰ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪੰਜਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਤਪਾਦਕ ਕਪਾਹ ਉਦਯੋਗ ਦੇਖਿਆ।ਕੋਲੇ ਦੇ ਭੰਡਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਘਾਟ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭਾਫ਼ ਇੰਜਣਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਬਣਾਇਆ।ਲੀਬੀਆ ਅਤੇ ਸੁਡਾਨ ਦਾ ਹਮਲਾ (1820-1824)ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਨੇ ਵਪਾਰਕ ਰੂਟਾਂ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਖਾਣਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪੂਰਬੀ ਲੀਬੀਆ ਅਤੇ ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰੀ ਕੰਟਰੋਲ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ।ਇਸ ਵਿਸਥਾਰ ਨੂੰ ਫੌਜੀ ਸਫਲਤਾ ਅਤੇ ਖਾਰਟੂਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਯੂਨਾਨੀ ਮੁਹਿੰਮ (1824-1828)ਓਟੋਮਨ ਸੁਲਤਾਨ ਦੁਆਰਾ ਬੁਲਾਏ ਗਏ, ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਨੇ ਯੂਨਾਨੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਆਪਣੀ ਸੁਧਾਰੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਇਬਰਾਹਿਮ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ।ਸੁਲਤਾਨ ਨਾਲ ਯੁੱਧ (ਮਿਸਰ-ਓਟੋਮਨ ਯੁੱਧ, 1831-33)ਆਪਣੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਦੀ ਅਭਿਲਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਉਭਰਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੇਬਨਾਨ, ਸੀਰੀਆ ਅਤੇ ਅਨਾਤੋਲੀਆ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੌਜੀ ਜਿੱਤਾਂ ਹੋਈਆਂ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨੇ ਹੋਰ ਵਿਸਥਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ।ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ 1841 ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਵਿਰਾਸਤੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਓਟੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਜਾਗੀਰਦਾਰ ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ਕਤੀ ਗੁਆਉਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਸਦੇ ਸੁਧਾਰਾਂ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਸਥਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ।ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਉਸਦੇ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਹਰ ਇੱਕ ਯੂਰਪੀਅਨ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਸਮੇਤ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਮਿਸਰ 'ਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਬਜ਼ਾ (1882)ਵਧ ਰਹੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਨੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ, ਜਿਸਦਾ ਸਿੱਟਾ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਬਗਾਵਤਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1882 ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ।
ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ
ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ, 1869 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1859 Jan 1 - 1869

ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ

Suez Canal, Egypt
ਨੀਲ ਨਦੀ ਨੂੰ ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਨਹਿਰਾਂ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸੌਖ ਲਈ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।ਅਜਿਹੀ ਇੱਕ ਨਹਿਰ, ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੇਨੁਸਰੇਟ II ਜਾਂ ਰਾਮੇਸਿਸ II ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਨੇਕੋ II (610-595 BCE) ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਵਿਆਪਕ ਨਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਕਲੌਤੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਚਾਲਿਤ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਨਹਿਰ, ਡੇਰੀਅਸ ਪਹਿਲੇ (522-486 ਈਸਾ ਪੂਰਵ) ਦੁਆਰਾ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[104]ਨੈਪੋਲੀਅਨ ਬੋਨਾਪਾਰਟ, ਜੋ 1804 ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਸਮਰਾਟ ਬਣਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਭੂਮੱਧ ਸਾਗਰ ਨੂੰ ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਲਈ ਇੱਕ ਨਹਿਰ ਬਣਾਉਣ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਇਸ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾ ਕਾਰਨ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਨਹਿਰ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗਾ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਬਰਬਾਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਤਾਲੇ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ।19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ, ਫਰਡੀਨੈਂਡ ਡੀ ਲੈਸੇਪਸ ਨੇ 1854 ਅਤੇ 1856 ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਸੁਡਾਨ ਦੇ ਖੇਦੀਵ ਸਈਦ ਪਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਇੱਕ ਰਿਆਇਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਰਿਆਇਤ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ 99 ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਨਹਿਰ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਖੁੱਲਣ ਦੇ ਸਾਲ ਬਾਅਦ.ਡੀ ਲੈਸੇਪਸ ਨੇ 1830 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਸਈਦ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਨਾ ਸਬੰਧਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਇਆ।ਫਿਰ ਡੀ ਲੈਸੇਪਸ ਨੇ ਨਹਿਰ ਦੀ ਵਿਵਹਾਰਕਤਾ ਅਤੇ ਅਨੁਕੂਲ ਰੂਟ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਲਈ, ਸੱਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ 13 ਮਾਹਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸੁਏਜ਼ ਦੇ ਇਸਥਮਸ ਦੇ ਵਿੰਨ੍ਹਣ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ।ਕਮਿਸ਼ਨ, ਲਿਨੈਂਟ ਡੀ ਬੇਲੇਫੌਂਡਜ਼ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ 'ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਕੇ, ਦਸੰਬਰ 1856 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰਿਪੋਰਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ 15 ਦਸੰਬਰ 1858 ਨੂੰ ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ [। 105]ਪੋਰਟ ਸੈਦ ਦੇ ਨੇੜੇ 25 ਅਪ੍ਰੈਲ 1859 ਨੂੰ ਉਸਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਅਤੇ ਲਗਭਗ ਦਸ ਸਾਲ ਲੱਗੇ।ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ 1864 ਤੱਕ ਜਬਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰੀ (ਕੋਰਵੀ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। [106] ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 1.5 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਹੈਜ਼ਾ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।[107] ਸੂਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਵੰਬਰ 1869 ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਧੀਨ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੇ ਅਧੀਨ ਮਿਸਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
ਟੇਲ ਅਲ ਕੇਬੀਰ ਦਾ ਤੂਫਾਨ ©Alphonse-Marie-Adolphe de Neuville
1889 Jan 1 - 1952

ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੇ ਅਧੀਨ ਮਿਸਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ

Egypt
ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਸਿੱਧੇ ਰਾਜ, 1882 ਤੋਂ 1952 ਤੱਕ, ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਸਮਾਂ ਸੀ।ਇਹ ਯੁੱਗ ਸਤੰਬਰ 1882 ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਅਲ-ਕਬੀਰ ਵਿਖੇ ਮਿਸਰ ਦੀ ਫੌਜ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੌਜੀ ਜਿੱਤ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ 1952 ਦੀ ਮਿਸਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗਣਰਾਜ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਲਾਹਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ।ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਇਬਰਾਹਿਮ (1848), ਪੋਤਾ ਅੱਬਾਸ ਪਹਿਲਾ (1848), ਸੈਦ (1854), ਅਤੇ ਇਸਮਾਈਲ (1863) ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।ਅੱਬਾਸ ਪਹਿਲਾ ਸਾਵਧਾਨ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੈਦ ਅਤੇ ਇਸਮਾਈਲ ਉਤਸ਼ਾਹੀ ਸਨ ਪਰ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੇਵਕੂਫ ਸਨ।ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ 1869 ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਯੂਰਪੀਅਨ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਕਰਜ਼ੇ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਟੈਕਸਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਜਨਤਾ ਵਿੱਚ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਪੈਦਾ ਹੋਈ।ਇਸਮਾਈਲ ਦੀਆਂ ਇਥੋਪੀਆ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਅਸਫਲ ਰਹੀਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗੁੰਡੇਟ (1875) ਅਤੇ ਗੁਰਾ (1876) ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਹੋਈ।1875 ਤੱਕ, ਮਿਸਰ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਸੰਕਟ ਨੇ ਇਸਮਾਈਲ ਨੂੰ ਸੂਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਦਾ 44% ਹਿੱਸਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।ਇਸ ਕਦਮ, ਵਧਦੇ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਵਿੱਤੀ ਨਿਯੰਤਰਕਾਂ ਨੇ 1878 ਤੱਕ ਮਿਸਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਉੱਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ [। 108]ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਸ਼ਾਸਨ ਨਾਲ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮਦ ਉਰਬੀ ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਸਤੀਆਂ 1879 ਤੱਕ ਉਭਰੀਆਂ।ਤੇਲ ਅਲ-ਕਬੀਰ [109] ਵਿਖੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨੇ ਤੌਫਿਕ ਪਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਸਲ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।[110]1914 ਵਿੱਚ, ਓਟੋਮੈਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੀ ਥਾਂ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰੋਟੈਕਟੋਰੇਟ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, 1906 ਦੀ ਦਿਨਸ਼ਵੇ ਘਟਨਾ ਵਰਗੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਭੜਕਾਇਆ।[111] 1919 ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ, ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਨੇਤਾ ਸਾਦ ਜ਼ਗਲੂਲ ਦੇ ਜਲਾਵਤਨ ਦੁਆਰਾ ਭੜਕੀ, 1922 ਵਿੱਚ ਯੂਕੇ ਦੁਆਰਾ ਮਿਸਰ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦੀ ਇੱਕਤਰਫਾ ਘੋਸ਼ਣਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ [। 112]1923 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਵਿਧਾਨ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ 1924 ਵਿੱਚ ਸਾਦ ਜ਼ਗਲੂਲ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1936 ਦੀ ਐਂਗਲੋ-ਮਿਸਰ ਸੰਧੀ ਨੇ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਸਿਆਸੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਬੇਚੈਨੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ।1952 ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ, ਫ੍ਰੀ ਆਫਿਸਰਜ਼ ਮੂਵਮੈਂਟ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ, ਕਿੰਗ ਫਾਰੂਕ ਦੇ ਤਿਆਗ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਗਣਰਾਜ ਵਜੋਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੌਜੀ ਮੌਜੂਦਗੀ 1954 ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੀ, ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਲਗਭਗ 72 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।[113]
ਮਿਸਰ ਦਾ ਰਾਜ
ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਮਿਸਰ ਦੇ ਪਿਰਾਮਿਡਾਂ ਉੱਤੇ ਜਹਾਜ਼। ©Anonymous
1922 Jan 1 - 1953

ਮਿਸਰ ਦਾ ਰਾਜ

Egypt
ਦਸੰਬਰ 1921 ਵਿੱਚ, ਕਾਇਰੋ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸਾਦ ਜ਼ਗ਼ਲੁਲ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲਾ ਦੇ ਕੇ ਅਤੇ ਮਾਰਸ਼ਲ ਲਾਅ ਲਗਾ ਕੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ।ਇਹਨਾਂ ਤਣਾਅ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਯੂਕੇ ਨੇ 28 ਫਰਵਰੀ, 1922 ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ, ਪ੍ਰੋਟੈਕਟੋਰੇਟ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਰਵਤ ਪਾਸ਼ਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਮਿਸਰ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨੇ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਹਿਰੀ ਖੇਤਰ, ਸੁਡਾਨ, ਬਾਹਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ, ਫੌਜ, ਰੇਲਵੇ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।ਕਿੰਗ ਫੁਆਦ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਸਮੂਹ, ਵਫ਼ਦ ਪਾਰਟੀ, ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਉੱਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣਾ ਸੀ, ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਉਭਰੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (1925) ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਬ੍ਰਦਰਹੁੱਡ (1928), ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਹਸਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ।1936 ਵਿੱਚ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਫੁਆਦ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਫਾਰੂਕ ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਬੈਠਾ।1936 ਦੀ ਐਂਗਲੋ-ਮਿਸਰੀ ਸੰਧੀ, ਵਧ ਰਹੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਅਤੇ ਅਬੀਸੀਨੀਆ ਦੇਇਤਾਲਵੀ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ, ਯੂਕੇ ਨੂੰ ਸੂਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਜ਼ੋਨ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਮਿਸਰ ਤੋਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ, ਅਤੇ ਯੁੱਧ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਇਹਨਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਅਤੇ ਸਮਝੇ ਗਏ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਠਪੁਤਲੀ ਨੇ ਕਿੰਗ ਫਾਰੂਕ ਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਭਾਵਨਾ ਹੋਰ ਵਧ ਗਈ।ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ, ਮਿਸਰ ਨੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਅਧਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਫਲਸਤੀਨ ਯੁੱਧ (1948-1949) ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਦੀ ਹਾਰ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਨੇ 1952 ਦੀ ਮਿਸਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੂੰ ਮੁਕਤ ਅਫਸਰ ਅੰਦੋਲਨ ਦੁਆਰਾ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।ਕਿੰਗ ਫਾਰੂਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ, ਫੁਆਦ II ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ 1953 ਵਿੱਚ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਿਸਰ ਗਣਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।ਸੁਡਾਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ 1953 ਵਿੱਚ ਹੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ 1956 ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹੋਈ ਸੀ।
1952 ਦੀ ਮਿਸਰ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ
1952 ਮਿਸਰ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ©Anonymous
1952 Jul 23

1952 ਦੀ ਮਿਸਰ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ

Egypt
1952 ਦੀ ਮਿਸਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ, [127 ਜਿਸ] ਨੂੰ 23 ਜੁਲਾਈ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਜਾਂ 1952 ਦੇ ਰਾਜ ਪਲਟੇ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ, ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ।23 ਜੁਲਾਈ 1952 ਨੂੰ ਮੁਹੰਮਦ ਨਗੀਬ ਅਤੇ ਗਮਾਲ ਅਬਦੇਲ ਨਸੇਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੀ ਆਫਿਸਰਜ਼ ਮੂਵਮੈਂਟ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ, [128] ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਰਾਜਾ ਫਾਰੂਕ ਦਾ ਤਖਤਾ ਪਲਟ ਗਿਆ।ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਅਰਬ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਉਤਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਉਪਨਿਵੇਸ਼ੀਕਰਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਤੀਜੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ।ਫ੍ਰੀ ਅਫਸਰਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਰਾਜਤੰਤਰ ਅਤੇ ਕੁਲੀਨਤਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਬਜ਼ੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ, ਇੱਕ ਗਣਰਾਜ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸੁਡਾਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨਾ ਸੀ।[129] ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੇ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਅਤੇ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਰੋਧੀ ਏਜੰਡੇ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਅਰਬ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਗਠਜੋੜ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕੀਤਾ।ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਤੋਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯੂਕੇ (ਜਿਸ ਨੇ 1882 ਤੋਂ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ) ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ , ਦੋਵੇਂ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧ ਰਹੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਸਨ।ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੇ ਵੀ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਖੜ੍ਹੀ ਕੀਤੀ, ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁਫਤ ਅਫਸਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ।[130] ਇਹ ਮੁੱਦੇ 1956 ਦੇ ਸੁਏਜ਼ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਏ, ਜਿੱਥੇ ਯੂਕੇ, ਫਰਾਂਸ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੁਆਰਾ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਭਾਰੀ ਫੌਜੀ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਲਈ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਜਿੱਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਦੋਂ ਇਸਨੇ 1875 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਮੁਕਾਬਲਾ ਮਿਸਰੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਪਮਾਨ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।ਇਸ ਨਾਲ ਦੂਜੇ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਅਪੀਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਹੋਈ।ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤੀ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗੀਕਰਨ, ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀਕਰਨ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ।[131] 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ, ਅਰਬ ਸਮਾਜਵਾਦ ਭਾਰੂ ਹੋ ਗਿਆ, [132] ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਰੋਧੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ, ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜਪੰਥੀ, ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਘੁਸਪੈਠ, ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ ਦੇ ਡਰ ਕਾਰਨ ਗੰਭੀਰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਬਹੁ-ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ।[133] ਇਹ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਅਨਵਰ ਸਾਦਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ (1970 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ) ਤੱਕ ਚੱਲੀਆਂ, ਜਿਸ ਨੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀਆਂ ਕਈ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਉਲਟਾ ਦਿੱਤਾ।ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਫਲਤਾ ਨੇ ਅਲਜੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਬਸਤੀਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਬਗਾਵਤਾਂ ਵਾਂਗ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ, [127] ਅਤੇ ਮੇਨਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ-ਪੱਖੀ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀਆਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਖਾੜ ਸੁੱਟਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ।ਮਿਸਰ ਹਰ ਸਾਲ 23 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਯਾਦ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ।
1953
ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਮਿਸਰornament
ਨਾਸਿਰ ਯੁੱਗ ਮਿਸਰ
ਸੂਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾਸਰ ਕਾਹਿਰਾ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਭੀੜ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1956 Jan 1 - 1970

ਨਾਸਿਰ ਯੁੱਗ ਮਿਸਰ

Egypt
1952 ਦੇ ਮਿਸਰੀ ਇਨਕਲਾਬ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1970 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੱਕ, ਗਮਲ ਅਬਦੇਲ ਨਸੀਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਮਿਸਰੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਸਮਾਂ, ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਪੈਨ-ਅਰਬ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਸੰਸਾਰ ਲਈ ਸਮਰਥਨ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਨਾਸਰ, 1952 ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾ, 1956 ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਿਆ। ਉਸਦੇ ਕੰਮਾਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ 1956 ਵਿੱਚ ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਅਤੇ ਸੁਏਜ਼ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਫਲਤਾ ਨੇ ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਅਰਬ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਸਾਖ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵਧਾਇਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਛੇ-ਦਿਨ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਵੱਕਾਰ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਘੱਟ ਗਿਆ ਸੀ।ਨਸੇਰ ਦੇ ਯੁੱਗ ਨੇ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਬੇਮਿਸਾਲ ਸੁਧਾਰ ਦੇਖਿਆ, ਮਿਸਰੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਇਸ਼, ਸਿੱਖਿਆ, ਰੁਜ਼ਗਾਰ, ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਭਲਾਈ ਤੱਕ ਬੇਮਿਸਾਲ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਮਿਸਰ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਬਕਾ ਕੁਲੀਨ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਗਿਆ।[134] ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਖੇਤੀ ਸੁਧਾਰਾਂ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹੇਲਵਾਨ ਸਟੀਲ ਵਰਕਸ ਅਤੇ ਅਸਵਾਨ ਹਾਈ ਡੈਮ, ਅਤੇ ਸੂਏਜ਼ ਕੈਨਾਲ ਕੰਪਨੀ ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਆਰਥਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਦੁਆਰਾ ਵਧੀ।[134] ਨਸੇਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਮਿਸਰ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਸਿਖਰ ਨੇ ਮੁਫਤ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ, ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਪੂਰੀ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦੇ ਭੱਤੇ ਦੁਆਰਾ ਹੋਰ ਅਰਬ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਲਾਭਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ।ਹਾਲਾਂਕਿ, 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਹੌਲੀ ਹੋ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਉੱਤਰੀ ਯਮਨ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ, 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਠੀਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ।[135]ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਨਸੀਰ ਦੇ ਮਿਸਰ ਨੇ ਇੱਕ ਸੁਨਹਿਰੀ ਯੁੱਗ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਥੀਏਟਰ, ਫਿਲਮ, ਕਵਿਤਾ, ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ, ਰੇਡੀਓ, ਸਾਹਿਤ, ਲਲਿਤ ਕਲਾ, ਕਾਮੇਡੀ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ।[136] ਮਿਸਰੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ, ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਾਇਕ ਅਬਦੇਲ ਹਲੀਮ ਹਾਫੇਜ਼ ਅਤੇ ਉਮ ਕੁਲਥੁਮ, ਲੇਖਕ ਨਗੁਇਬ ਮਹਿਫੂਜ਼, ਅਤੇ ਫਤੇਨ ਹਮਾਮਾ ਅਤੇ ਸੌਦ ਹੋਸਨੀ ਵਰਗੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।ਇਸ ਯੁੱਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਹੋਸਨੀ ਮੁਬਾਰਕ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ (1981-2011) ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹਰ ਸਾਲ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਦਰਜਨ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਉਲਟ, ਮਿਸਰ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਰਬ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਸਾਲਾਨਾ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ।[136]
ਸੂਏਜ਼ ਸੰਕਟ
ਸੂਏਜ਼ ਸੰਕਟ ©Anonymous
1956 Oct 29 - Nov 7

ਸੂਏਜ਼ ਸੰਕਟ

Gaza Strip
1956 ਦਾ ਸੁਏਜ਼ ਸੰਕਟ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੂਸਰੀ ਅਰਬ- ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਜੰਗ, ਤ੍ਰਿਪਾਠੀ ਹਮਲਾ, ਅਤੇ ਸਿਨਾਈ ਯੁੱਧ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਘਟਨਾ ਸੀ, ਜੋ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਤਣਾਅ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ।ਇਹ 26 ਜੁਲਾਈ, 1956 ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਗਮਾਲ ਅਬਦੇਲ ਨਸੇਰ ਦੁਆਰਾ ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਕਦਮ ਮਿਸਰ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਾਅਵਾ ਸੀ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਸ਼ੇਅਰਧਾਰਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਖੇ ਗਏ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੰਦਾ ਸੀ।ਨਹਿਰ, 1869 ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਖੁੱਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਮਾਰਗ ਰਹੀ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਰਣਨੀਤਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਮਹੱਤਵ ਦੀ ਸੀ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੇਲ ਦੀ ਖੇਪ ਲਈ।1955 ਤੱਕ, ਇਹ ਯੂਰਪ ਦੀ ਤੇਲ ਸਪਲਾਈ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਲੀ ਸੀ।ਨਸੇਰ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ 29 ਅਕਤੂਬਰ, 1956 ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼-ਫ੍ਰੈਂਚ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਨਹਿਰ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਮੁੜ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਨਾਸਰ ਨੂੰ ਬੇਦਖਲ ਕਰਨਾ ਸੀ।ਟਕਰਾਅ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਗਿਆ, ਮਿਸਰੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਡੁੱਬਣ ਨਾਲ ਨਹਿਰ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਤੀਬਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਬਾਅ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ, ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਸੰਕਟ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਘਟਦੇ ਗਲੋਬਲ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਵੱਲ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ।ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸੁਏਜ਼ ਸੰਕਟ ਵਧਦੀ ਬਸਤੀਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਅਰਬ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਪਿਛੋਕੜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ।ਨਸੇਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਮਿਸਰ ਦੀ ਦ੍ਰਿੜ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਨੇ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸੋਵੀਅਤ ਵਿਸਤਾਰ ਦੇ ਡਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੱਖਿਆ ਗਠਜੋੜ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੇ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਨੂੰ ਹੋਰ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।ਸੁਏਜ਼ ਸੰਕਟ ਨੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਗੁੰਝਲਾਂ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਬਦਲਦੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕੀਤਾ।ਸੁਏਜ਼ ਸੰਕਟ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਕਈ ਮੁੱਖ ਵਿਕਾਸ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ.ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਮਿਸਰੀ-ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਸਰਹੱਦ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਕਰਨ ਲਈ UNEF ਸ਼ਾਂਤੀ ਰੱਖਿਅਕਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਹੱਲ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਰੱਖਿਅਕ ਲਈ ​​ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਭੂਮਿਕਾ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਐਂਥਨੀ ਈਡਨ ਦਾ ਅਸਤੀਫਾ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਲੈਸਟਰ ਪੀਅਰਸਨ ਦਾ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤ ਸੰਕਟ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਨਤੀਜੇ ਸਨ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦੇ ਹੰਗਰੀ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਛੇ-ਦਿਨ ਯੁੱਧ
Six-Day War ©Anonymous
1967 Jun 5 - Jun 10

ਛੇ-ਦਿਨ ਯੁੱਧ

Middle East
ਮਈ 1967 ਵਿੱਚ, ਮਿਸਰ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਗਮਾਲ ਅਬਦੇਲ ਨਸੇਰ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਿਨਾਈ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ।ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਅਰਬ ਫੌਜੀ ਤਾਕਤ ਦੀਆਂ ਵਧੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਨਸੇਰ ਨੇ 18 ਮਈ 1967 ਨੂੰ ਸਿਨਾਈ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਮਿਸਰ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਤੋਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਫੋਰਸ (UNEF) ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਿਸਰ ਨੇ ਤਿਰਨ ਦੇ ਜਲਡਮਰੂ ਤੱਕ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਇੱਕ ਕਦਮ ਨੂੰ ਯੁੱਧ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਮੰਨਿਆ।30 ਮਈ ਨੂੰ, ਜਾਰਡਨ ਦੇ ਰਾਜਾ ਹੁਸੈਨ ਅਤੇ ਨਸੇਰ ਨੇ ਇੱਕ ਜਾਰਡਨ-ਮਿਸਰ ਰੱਖਿਆ ਸਮਝੌਤਾ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ।ਮਿਸਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ 27 ਮਈ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ ਪਰ ਆਖਰੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।5 ਜੂਨ ਨੂੰ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਅਗਾਊਂ ਹੜਤਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਮਿਸਰ ਦੇ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਸਿਨਾਈ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਅਤੇ ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ 'ਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।ਜਾਰਡਨ ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ, ਮਿਸਰ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਪਰ ਵੈਸਟ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਗੋਲਾਨ ਹਾਈਟਸ ਉੱਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਕਬਜ਼ੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੁਆਰਾ ਵਿਚੋਲਗੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜੰਗਬੰਦੀ ਨੂੰ ਮਿਸਰ, ਜਾਰਡਨ ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ ਦੁਆਰਾ 7 ਅਤੇ 10 ਜੂਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।1967 ਦੀ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਨੇ ਨਸੀਰ ਨੂੰ 9 ਜੂਨ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ, ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ਕਰੀਆ ਮੋਹੀਦੀਨ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨਸੇਰ ਨੇ ਉਸਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਅਸਤੀਫਾ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ।ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਯੁੱਧ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਮਸ ਬਦਰਾਨ ਸਮੇਤ ਸੱਤ ਸੀਨੀਅਰ ਫੌਜੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ 'ਤੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ।ਫੀਲਡ-ਮਾਰਸ਼ਲ ਅਬਦੇਲ-ਹਕੀਮ ਆਮੇਰ, ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ-ਇਨ-ਚੀਫ਼, ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ।
ਅਨਵਰ ਸਾਦਤ ਮਿਸਰ
1978 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਾਦਤ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1970 Jan 1 - 1981

ਅਨਵਰ ਸਾਦਤ ਮਿਸਰ

Egypt
ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਅਨਵਰ ਸਾਦਤ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ, 15 ਅਕਤੂਬਰ 1970 ਤੋਂ 6 ਅਕਤੂਬਰ 1981 ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੱਕ, ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ।ਗਮਾਲ ਅਬਦੇਲ ਨਸੇਰ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਸਾਦਤ ਨੇ ਨਾਸਿਰ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਿਆ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸਦੀ ਇਨਫਿਤਾਹ ਨੀਤੀ ਦੁਆਰਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ।ਉਸਨੇ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਨਾਲ ਰਣਨੀਤਕ ਗਠਜੋੜ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ।ਸਾਦਤ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਮਿਸਰੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਹੋਈ, ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜੋ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਬਹੁ-ਪਾਰਟੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦੇ ਕੁਝ ਪੱਧਰ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੀ ਸੀ।ਉਸਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਵਧ ਰਹੀ ਅਸਮਾਨਤਾ, ਰੁਝਾਨ ਜੋ ਉਸਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ, ਹੋਸਨੀ ਮੁਬਾਰਕ ਦੇ ਅਧੀਨ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ।[137]6 ਅਕਤੂਬਰ 1973 ਨੂੰ, ਸਾਦਤ ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਹਾਫ਼ੇਜ਼ ਅਲ-ਅਸਦ ਨੇ 1967 ਦੀ ਛੇ ਦਿਨਾਂ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚੀ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਮੁੜ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਅਕਤੂਬਰ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।ਯੁੱਧ, ਯਹੂਦੀ ਯੋਮ ਕਿਪੁਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਰਮਜ਼ਾਨ ਦੇ ਇਸਲਾਮੀ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ, ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਿਨਾਈ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਅਤੇ ਗੋਲਾਨ ਹਾਈਟਸ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਦੇਖੀ ਗਈ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲੇ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ।ਯੁੱਧ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਮਿਸਰ ਨੇ ਸਿਨਾਈ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਇਲਾਕਾ ਮੁੜ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈ, ਪਰ ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਲਾਭਾਂ ਨਾਲ ਵੀ।ਫੌਜੀ ਝਟਕਿਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਸਾਦਾਤ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਦੇ ਮਾਣ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਇਹ ਦਰਸਾਉਣ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਸਥਿਤੀ ਸਥਿਰ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਮਿਸਰ-ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸੰਧੀ, ਯੂਐਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜਿੰਮੀ ਕਾਰਟਰ ਦੁਆਰਾ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਸਾਦਤ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੇਨਾਕੇਮ ਬੇਗਿਨ ਦੁਆਰਾ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਨੇ ਸਿਨਾਈ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਦੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਕਬਜ਼ੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੇ ਬਦਲੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਫਲਸਤੀਨੀ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕੀਤਾ।ਹਾਫੇਜ਼ ਅਲ-ਅਸਦ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਅਰਬ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਸੰਧੀ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਅਰਬ ਲੀਗ ਤੋਂ ਮੁਅੱਤਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਹੋ ਗਿਆ।[138] ਸੰਧੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਘਰੇਲੂ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਇਸਲਾਮੀ ਸਮੂਹਾਂ ਤੋਂ।ਇਹ ਵਿਰੋਧ ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੀ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ 'ਤੇ ਮਿਸਰ ਦੀ ਫੌਜ ਦੇ ਇਸਲਾਮਿਸਟ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਦਾਤ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ।
1971 Jan 1

ਇਨਫੀਤਾਹ

Egypt
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਗਮਲ ਅਬਦੇਲ ਨਸੇਰ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਮਿਸਰ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਮਾਂਡ ਆਰਥਿਕ ਢਾਂਚੇ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਿੱਜੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਲਈ ਸੀਮਤ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਸੀ।1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ " ਸੋਵੀਅਤ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ" ਦਾ ਲੇਬਲ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਅਕੁਸ਼ਲਤਾ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ ਅਤੇ ਫਾਲਤੂਤਾ ਹੈ।[141]ਨਾਸਿਰ ਦੇ ਬਾਅਦ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਨਵਰ ਸਾਦਤ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਫੌਜ ਨੂੰ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਮਿਸਰ ਦਾ ਧਿਆਨ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।ਉਹ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦਾ ਸੀ।ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕਸਾਰਤਾ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਬਹੁਲਵਾਦ ਦੇ ਮਾਰਗ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[142] ਇਨਫਿਤਾਹ, ਜਾਂ "ਖੁੱਲ੍ਹੇਪਣ" ਨੀਤੀ, ਨੇ ਨਾਸਿਰ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ।ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਆਰਥਿਕਤਾ ਉੱਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਢਿੱਲ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।ਇਸ ਨੀਤੀ ਨੇ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਉੱਚ ਵਰਗ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਾਮੂਲੀ ਮੱਧ ਵਰਗ ਬਣਾਇਆ ਪਰ ਔਸਤ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਸੀਮਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਆਪਕ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਪੈਦਾ ਹੋਈ।1977 ਵਿੱਚ ਇਨਫੀਤਾਹ ਦੇ ਅਧੀਨ ਬੁਨਿਆਦੀ ਖਾਧ ਪਦਾਰਥਾਂ ਤੋਂ ਸਬਸਿਡੀਆਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ 'ਰੋਟੀ ਦੰਗੇ' ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ।ਨੀਤੀ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਮਹਿੰਗਾਈ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਹੈ।[137]ਸਾਦਤ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਆਰਥਿਕ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਨੇ ਕੰਮ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਵਾਸ ਵੀ ਦੇਖਿਆ।1974 ਅਤੇ 1985 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, 30 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਿਸਰੀ ਫਾਰਸ ਦੀ ਖਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ।ਇਹਨਾਂ ਕਾਮਿਆਂ ਦੇ ਪੈਸੇ ਭੇਜਣ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਫਰਿੱਜਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਘਰ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[143]ਨਾਗਰਿਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾਵਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਸਾਦਤ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਚਿਤ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਸ਼ੱਦਦ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।ਉਸਨੇ ਨਸੇਰ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਨਸੇਰ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਲਈ ਸਾਬਕਾ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਉੱਤੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ।ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸਾਦਤ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਯਤਨਾਂ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਿਆ।ਉਸਦੇ ਅੰਤਮ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ, ਸੰਪਰਦਾਇਕ ਤਣਾਅ, ਅਤੇ ਗੈਰ-ਨਿਆਇਕ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀਆਂ ਸਮੇਤ ਦਮਨਕਾਰੀ ਉਪਾਵਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਕਾਰਨ ਵਧਦੀ ਹਿੰਸਾ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਯੋਮ ਕਿਪੁਰ ਯੁੱਧ
ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਅਤੇ ਮਿਸਰੀ ਸ਼ਸਤਰ ਦੇ ਮਲਬੇ ਨੇ ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਲੜਾਈ ਦੀ ਭਿਆਨਕਤਾ ਦੇ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1973 Oct 6 - Oct 25

ਯੋਮ ਕਿਪੁਰ ਯੁੱਧ

Golan Heights
1971 ਵਿੱਚ, ਮਿਸਰ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਨਵਰ ਸਾਦਤ ਨੇ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਨਾਲ ਇੱਕ ਦੋਸਤੀ ਸੰਧੀ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ, ਪਰ 1972 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਸੋਵੀਅਤ ਸਲਾਹਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਛੱਡਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੇ ਨਾਲ ਡੀਟੈਂਟ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ, ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮਿਸਰ ਦੀ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ।ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਸਾਦਾਤ, 1967 ਦੀ ਜੰਗ ਦੀ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਨਾਈ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਨੂੰ ਮੁੜ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਨੋਬਲ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਜਿੱਤ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਜੰਗ ਵੱਲ ਝੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।[139]1973 ਦੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਸਾਦਤ ਨੇ ਇੱਕ ਕੂਟਨੀਤਕ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਰਬ ਲੀਗ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਗਠਜੋੜ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੈਂਬਰਾਂ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕਨ ਏਕਤਾ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਸਮੇਤ ਸੌ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।ਸੀਰੀਆ ਨੇ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ।ਯੁੱਧ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮਿਸਰੀ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਿਨਾਈ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ 15 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਅੱਗੇ ਵਧੇ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਹ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਝੱਲਦੇ ਹੋਏ ਮਾਰੂਥਲ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਧੱਕੇ ਗਏ।ਇਸ ਤਰੱਕੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਈਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾੜਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਦਾ ਏਰੀਅਲ ਸ਼ੈਰਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਟੈਂਕ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਮਿਸਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੇ ਘੁਸਪੈਠ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਸੁਏਜ਼ ਸ਼ਹਿਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਰਣਨੀਤਕ ਏਅਰਲਿਫਟ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ $2.2 ਬਿਲੀਅਨ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ।ਇਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਓਪੇਕ ਦੇ ਤੇਲ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦੋਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਮਤੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਤੇਲ ਦੀ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ, ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਾਰਤਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।4 ਮਾਰਚ 1974 ਤੱਕ, [140] ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਫੌਜਾਂ ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਤੇਲ ਦੀ ਪਾਬੰਦੀ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।ਫੌਜੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਿੱਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਫਲਤਾਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜਿਸ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮਾਣ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ।ਇਸ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਾਰਤਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਸਿਨਾਈ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਿਆ।
ਕੈਂਪ ਡੇਵਿਡ ਸਮਝੌਤੇ
ਕੈਂਪ ਡੇਵਿਡ ਵਿਖੇ 1978 ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ (ਬੈਠਿਆ, lr) ਅਹਾਰੋਨ ਬਰਾਕ, ਮੇਨਾਕੇਮ ਬੇਗਿਨ, ਅਨਵਰ ਸਾਦਤ, ਅਤੇ ਏਜ਼ਰ ਵੇਇਜ਼ਮੈਨ ਨਾਲ। ©CIA
1978 Sep 1

ਕੈਂਪ ਡੇਵਿਡ ਸਮਝੌਤੇ

Camp David, Catoctin Mountain
ਕੈਂਪ ਡੇਵਿਡ ਸਮਝੌਤੇ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਨਵਰ ਸਾਦਤ ਦੇ ਅਧੀਨ ਮਿਸਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਲ, ਸਤੰਬਰ 1978 ਵਿੱਚ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ।ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਸਮੇਤ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਟਕਰਾਅ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ 1967 ਦੇ ਛੇ-ਦਿਨ ਯੁੱਧ ਅਤੇ 1973 ਦੇ ਯੋਮ ਕਿਪੁਰ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ।ਇਹ ਗੱਲਬਾਤ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਪ੍ਰਤੀ ਗੈਰ-ਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਦੀ ਮਿਸਰ ਦੀ ਪਿਛਲੀ ਨੀਤੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਵਾਨਗੀ ਸੀ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਸਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਨਵਰ ਸਾਦਤ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੇਨਾਕੇਮ ਬੇਗਿਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜਿੰਮੀ ਕਾਰਟਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੈਂਪ ਡੇਵਿਡ ਰੀਟਰੀਟ ਵਿੱਚ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਇਹ ਗੱਲਬਾਤ 5 ਤੋਂ 17 ਸਤੰਬਰ 1978 ਤੱਕ ਹੋਈ।ਕੈਂਪ ਡੇਵਿਡ ਸਮਝੌਤੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਫਰੇਮਵਰਕ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ: ਇੱਕ ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ, ਫਲਸਤੀਨ ਦੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਸਮੇਤ।ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸੰਧੀ, ਮਾਰਚ 1979 ਵਿੱਚ ਰਸਮੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਮਿਸਰ ਦੁਆਰਾ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਸਿਨਾਈ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਤੋਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣੀ, ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਉਸਨੇ 1967 ਤੋਂ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ।ਮਿਸਰ ਲਈ, ਇਸ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਤਬਦੀਲੀ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਸਹਿ-ਹੋਂਦ ਵੱਲ ਇੱਕ ਕਦਮ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਅਰਬ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਵਿਰੋਧ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਅਰਬ ਲੀਗ ਤੋਂ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ।ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸਾਦਤ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸਲਾਮੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੁਆਰਾ, 1981 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ।ਸਾਦਾਤ ਲਈ, ਕੈਂਪ ਡੇਵਿਡ ਸਮਝੌਤੇ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਸੋਵੀਅਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਬੰਧਾਂ ਵੱਲ ਲਿਜਾਣ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ, ਇੱਕ ਤਬਦੀਲੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੁਧਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਹੈ, ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਾਲ ਗ੍ਰਸਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਵੱਲ ਇੱਕ ਕਦਮ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਹੋਸਨੀ ਮੁਬਾਰਕ ਯੁੱਗ ਮਿਸਰ
ਹੋਸਨੀ ਮੁਬਾਰਕ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1981 Jan 1 - 2011

ਹੋਸਨੀ ਮੁਬਾਰਕ ਯੁੱਗ ਮਿਸਰ

Egypt
ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਹੋਸਨੀ ਮੁਬਾਰਕ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, 1981 ਤੋਂ 2011 ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ, ਸਥਿਰਤਾ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਸੀਮਤ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਅਨਵਰ ਸਾਦਤ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁਬਾਰਕ ਸੱਤਾ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ, ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਾਦਤ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਵਜੋਂ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਮੁਬਾਰਕ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਮਿਸਰ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸੰਧੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਮੁਬਾਰਕ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਆਰਥਿਕ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਪਰ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਵਿਚਕਾਰ ਪਾੜਾ ਵੀ ਵਧਿਆ।ਉਸਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀਆਂ ਨੇ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਅਕਸਰ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨੂੰ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦੇਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕੁਲੀਨ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।ਮੁਬਾਰਕ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਅਸਹਿਮਤੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾਵਾਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਨਿਸ਼ਾਨਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਉਸਦੀ ਸਰਕਾਰ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਲਈ ਬਦਨਾਮ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਦਮਨ, ਸੈਂਸਰਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।ਮੁਬਾਰਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਰੋਧ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਧਾਂਦਲੀ ਵਾਲੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸੱਤਾ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।ਮੁਬਾਰਕ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ, ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਵਧੀ।ਇਹ 2011 ਦੇ ਅਰਬ ਬਸੰਤ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ, ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਅਸਤੀਫੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ।ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ, ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਏ ਗਏ, ਆਖਰਕਾਰ ਫਰਵਰੀ 2011 ਵਿੱਚ ਮੁਬਾਰਕ ਦੇ ਅਸਤੀਫ਼ੇ ਵੱਲ ਲੈ ਗਏ, ਉਸਦੇ 30 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ।ਉਸ ਦਾ ਅਸਤੀਫਾ ਮਿਸਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਲ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਜਨਤਾ ਦੁਆਰਾ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੁਬਾਰਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਾ ਦੌਰ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸਿਆਸੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
2011 ਮਿਸਰ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ
2011 ਮਿਸਰ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
2011 Jan 25 - Feb 11

2011 ਮਿਸਰ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ

Egypt
2011 ਤੋਂ 2014 ਤੱਕ ਮਿਸਰੀ ਸੰਕਟ ਰਾਜਨੀਤਕ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਇੱਕ ਗੜਬੜ ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ ਸੀ।ਇਹ 2011 ਦੀ ਮਿਸਰ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਅਰਬ ਬਸੰਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ, ਜਿੱਥੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹੋਸਨੀ ਮੁਬਾਰਕ ਦੇ 30 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਆਪਕ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ।ਮੁੱਖ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਬੇਰਹਿਮੀ, ਰਾਜ ਦਾ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ, ਆਰਥਿਕ ਮੁੱਦੇ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਘਾਟ ਸਨ।ਇਹਨਾਂ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਕਾਰਨ ਫਰਵਰੀ 2011 ਵਿੱਚ ਮੁਬਾਰਕ ਨੇ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਮੁਬਾਰਕ ਦੇ ਅਸਤੀਫੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਸ਼ਾਂਤ ਤਬਦੀਲੀ ਹੋਈ।ਆਰਮਡ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੌਂਸਲ (SCAF) ਨੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਫੌਜੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ।ਇਹ ਪੜਾਅ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ, ਆਰਥਿਕ ਅਸਥਿਰਤਾ, ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਝੜਪਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਜੂਨ 2012 ਵਿੱਚ, ਮੁਸਲਿਮ ਬ੍ਰਦਰਹੁੱਡ ਦੇ ਮੁਹੰਮਦ ਮੋਰਸੀ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਸੀ, ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮਿਕ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਨਵੰਬਰ 2012 ਵਿੱਚ ਮੋਰਸੀ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਘੋਸ਼ਣਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ, ਵਿਆਪਕ ਵਿਰੋਧ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਨੂੰ ਭੜਕਾਇਆ।ਮੋਰਸੀ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਜੂਨ 2013 ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ 3 ਜੁਲਾਈ 2013 ਨੂੰ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਤਖਤਾਪਲਟ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਅਬਦੇਲ ਫਤਾਹ ਅਲ-ਸੀਸੀ ਨੇ ਮੋਰਸੀ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ।ਤਖਤਾਪਲਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੁਸਲਿਮ ਬ੍ਰਦਰਹੁੱਡ 'ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਕਾਰਵਾਈ ਹੋਈ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਕੇ ਭੱਜ ਗਿਆ।ਇਸ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਮਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਜਨਵਰੀ 2014 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਸਿਸੀ ਨੂੰ ਜੂਨ 2014 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।2011-2014 ਦੇ ਮਿਸਰੀ ਸੰਕਟ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ, ਮੁਬਾਰਕ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਤੋਂ ਮੋਰਸੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਸੰਖੇਪ ਜਮਹੂਰੀ ਅੰਤਰਾਲ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਸੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਫੌਜੀ-ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸੀ ਹੋਈ।ਸੰਕਟ ਨੇ ਡੂੰਘੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ ਵੰਡਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ।
ਅਲ-ਸੀਸੀ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ
ਫੀਲਡ ਮਾਰਸ਼ਲ ਸਿਸੀ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ, 2013। ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
2014 Jan 1

ਅਲ-ਸੀਸੀ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ

Egypt
ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਅਬਦੇਲ ਫਤਾਹ ਅਲ-ਸੀਸੀ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ, 2014 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ, ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ, ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਅਸਹਿਮਤੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸਖਤ ਪਹੁੰਚ ਦੁਆਰਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਅਲ-ਸੀਸੀ, ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਫੌਜੀ ਕਮਾਂਡਰ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਬੇਚੈਨੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, 2013 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੁਹੰਮਦ ਮੁਰਸੀ ਨੂੰ ਬੇਦਖਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ।ਅਲ-ਸੀਸੀ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਮਿਸਰ ਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਉਤੇਜਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਯਤਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ।ਹਾਲਾਂਕਿ, IMF ਲੋਨ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਸਬਸਿਡੀ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਅਤੇ ਟੈਕਸ ਵਾਧੇ ਸਮੇਤ ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਅਲ-ਸੀਸੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਸੁਰੱਖਿਆ 'ਤੇ ਸਖਤ ਰੁਖ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮੀ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸਿਨਾਈ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੌਜੀ ਮੁਹਿੰਮ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਇੱਕ ਆਮ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਲ-ਸੀਸੀ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਅਤੇ ਅਸਹਿਮਤੀ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਲਈ ਆਲੋਚਨਾ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਪਹੁਦਰੇ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀਆਂ, ਜਬਰੀ ਲਾਪਤਾ ਹੋਣ, ਅਤੇ ਸਿਵਲ ਸੁਸਾਇਟੀ, ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਸਮੂਹਾਂ 'ਤੇ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ, ਅਸੈਂਬਲੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।ਇਸ ਕਾਰਨ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸੰਗਠਨਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਲੋਚਨਾ ਹੋਈ ਹੈ।

Appendices



APPENDIX 1

Egypt's Geography explained in under 3 Minutes


Play button




APPENDIX 2

Egypt's Geographic Challenge


Play button




APPENDIX 3

Ancient Egypt 101


Play button




APPENDIX 4

Daily Life In Ancient Egypt


Play button




APPENDIX 5

Daily Life of the Ancient Egyptians - Ancient Civilizations


Play button




APPENDIX 6

Every Egyptian God Explained


Play button




APPENDIX 7

Geopolitics of Egypt


Play button

Characters



Amenemhat I

Amenemhat I

First king of the Twelfth Dynasty of the Middle Kingdom

Ahmose I

Ahmose I

Founder of the Eighteenth Dynasty of Egypt

Djoser

Djoser

Pharaoh

Thutmose III

Thutmose III

Sixth pharaoh of the 18th Dynasty

Amenhotep III

Amenhotep III

Ninth pharaoh of the Eighteenth Dynasty

Hatshepsut

Hatshepsut

Fifth Pharaoh of the Eighteenth Dynasty of Egypt

Mentuhotep II

Mentuhotep II

First pharaoh of the Middle Kingdom

Senusret I

Senusret I

Second pharaoh of the Twelfth Dynasty of Egypt

Narmer

Narmer

Founder of the First Dynasty

Ptolemy I Soter

Ptolemy I Soter

Founder of the Ptolemaic Kingdom of Egypt

Nefertiti

Nefertiti

Queen of the 18th Dynasty of Ancient Egypt

Sneferu

Sneferu

Founding pharaoh of the Fourth Dynasty of Egypt

Gamal Abdel Nasser

Gamal Abdel Nasser

Second president of Egypt

Imhotep

Imhotep

Egyptian chancellor to the Pharaoh Djoser

Hosni Mubarak

Hosni Mubarak

Fourth president of Egypt

Ramesses III

Ramesses III

Second Pharaoh of the Twentieth Dynasty in Ancient Egypt

Ramesses II

Ramesses II

Third ruler of the Nineteenth Dynasty

Khufu

Khufu

Second Pharaoh of the Fourth Dynasty

Amenemhat III

Amenemhat III

Sixth king of the Twelfth Dynasty of the Middle Kingdom

Muhammad Ali of Egypt

Muhammad Ali of Egypt

Governor of Egypt

Cleopatra

Cleopatra

Queen of the Ptolemaic Kingdom of Egypt

Anwar Sadat

Anwar Sadat

Third president of Egypt

Seti I

Seti I

Second pharaoh of the Nineteenth Dynasty of Egypt

Footnotes



  1. Leprohon, Ronald, J. (2013). The great name : ancient Egyptian royal titulary. Society of Biblical Literature. ISBN 978-1-58983-735-5.
  2. Redford, Donald B. (1992). Egypt, Canaan, and Israel in Ancient Times. Princeton: University Press. p. 10. ISBN 9780691036069.
  3. Shaw, Ian, ed. (2000). The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford University Press. p. 479. ISBN 0-19-815034-2.
  4. Nicolas Grimal, A History of Ancient Egypt. Blackwell Publishing, 1992, p. 49.
  5. Carl Roebuck, The World of Ancient Times (Charles Scribner's Sons Publishing: New York, 1966) p. 51.
  6. Carl Roebuck, The World of Ancient Times (Charles Scribner's Sons: New York, 1966) p. 52-53.
  7. Carl Roebuck, The World of Ancient Times (Charles Scribner's Sons Publishers: New York, 1966), p. 53.
  8. Qa'a and Merneith lists http://xoomer.virgilio.it/francescoraf/hesyra/Egyptgallery03.html
  9. Branislav Anđelković, Southern Canaan as an Egyptian Protodynastic Colony.
  10. Kinnaer, Jacques. "Early Dynastic Period" (PDF). The Ancient Egypt Site. Retrieved 4 April 2012.
  11. "Old Kingdom of Egypt". World History Encyclopedia. Retrieved 2017-12-04.
  12. Malek, Jaromir. 2003. "The Old Kingdom (c. 2686–2160 BC)". In The Oxford History of Ancient Egypt, edited by Ian Shaw. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 978-0192804587, p.83.
  13. Schneider, Thomas (27 August 2008). "Periodizing Egyptian History: Manetho, Convention, and Beyond". In Klaus-Peter Adam (ed.). Historiographie in der Antike. Walter de Gruyter. pp. 181–197. ISBN 978-3-11-020672-2.
  14. Carl Roebuck, The World of Ancient Times, pp. 55 & 60.
  15. Carl Roebuck, The World of Ancient Times, p. 56.
  16. Redford, Donald B. (2001). The Oxford encyclopedia of ancient Egypt. Vol. 1. Cairo: The American University in Cairo Press. p. 526.
  17. Kathryn A. Bard, An Introduction to the Archaeology of Ancient Egypt (Malden: Blackwell Publishing, 2008), 41.
  18. Schneider, Thomas (27 August 2008). "Periodizing Egyptian History: Manetho, Convention, and Beyond". In Klaus-Peter Adam (ed.). Historiographie in der Antike. Walter de Gruyter. pp. 181–197. ISBN 978-3-11-020672-2.
  19. Kinnaer, Jacques. "The First Intermediate Period" (PDF). The Ancient Egypt Site. Retrieved 4 April 2012.
  20. Breasted, James Henry. (1923) A History of the Ancient Egyptians Charles Scribner's Sons, 117-118.
  21. Malek, Jaromir (1999) Egyptian Art (London: Phaidon Press Limited), 155.
  22. Sir Alan Gardiner, Egypt of the Pharaohs (Oxford: Oxford University Press, 1961), 107.
  23. Hayes, William C. The Scepter of Egypt: A Background for the Study of the Egyptian Antiquities in The Metropolitan Museum of Art. Vol. 1, From the Earliest Times to the End of the Middle Kingdom, p. 136, available online
  24. Breasted, James Henry. (1923) A History of the Ancient Egyptians Charles Scribner's Sons, 133-134.
  25. James Henry Breasted, Ph.D., A History of the Ancient Egyptians (New York: Charles Scribner's Sons, 1923), 134.
  26. Baikie, James (1929) A History of Egypt: From the Earliest Times to the End of the XVIIIth Dynasty (New York: The Macmillan Company), 224.
  27. Baikie, James (1929) A History of Egypt: From the Earliest Times to the End of the XVIIIth Dynasty (New York: The Macmillan Company), 135.
  28. James Henry Breasted, Ph.D., A History of the Ancient Egyptians (New York: Charles Scribner's Sons, 1923), 136.
  29. Habachi, Labib (1963). "King Nebhepetre Menthuhotep: his monuments, place in history, deification and unusual representations in form of gods". Annales du Service des Antiquités de l'Égypte, pp. 16–52.
  30. Grimal, Nicolas (1988). A History of Ancient Egypt. Librairie Arthème Fayard, p. 157.
  31. Shaw, Ian (2000). The Oxford history of ancient Egypt. Oxford University Press. ISBN 0-19-280458-8, p. 151.
  32. Shaw. (2000) p. 156.
  33. Redford, Donald (1992). Egypt, Canaan, and Israel in Ancient Times. Princeton University Press. ISBN 0-691-00086-7, p. 71.
  34. Redford. (1992) p.74.
  35. Gardiner. (1964) p. 125.
  36. Shaw. (2000) p. 158.
  37. Grimal. (1988) p. 159.
  38. Gardiner. (1964) p. 129.
  39. Shaw. (2000) p. 161
  40. Grimal, Nicolas (1994). A History of Ancient Egypt. Wiley-Blackwell (July 19, 1994). p. 164.
  41. Grimal. (1988) p. 165.
  42. Shaw. (2000) p. 166.
  43. Redford. (1992) p. 76.
  44. Grimal. (1988) p. 170.
  45. Grajetzki. (2006) p. 60.
  46. Shaw. (2000) p. 169.
  47. Grimal. (1988) p. 171.
  48. Grajetzki. (2006) p. 64.
  49. Grajetzki. (2006) p. 71.
  50. Grajetzki. (2006) p. 75.
  51. Van de Mieroop, Marc (2021). A history of ancient Egypt. Chichester, West Sussex: Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-119-62087-7. OCLC 1200833162.
  52. Von Beckerath 1964, Ryholt 1997.
  53. Ilin-Tomich, Alexander. “Second Intermediate Period” (2016).
  54. "Abydos Dynasty (1640-1620) | the Ancient Egypt Site".
  55. "LacusCurtius • Manetho's History of Egypt — Book II".
  56. "17th Dynasty (1571-1540) | the Ancient Egypt Site".
  57. "17th Dynasty (1571-1540) | the Ancient Egypt Site".
  58. Ramsey, Christopher Bronk; Dee, Michael W.; Rowland, Joanne M.; Higham, Thomas F. G.; Harris, Stephen A.; Brock, Fiona; Quiles, Anita; Wild, Eva M.; Marcus, Ezra S.; Shortland, Andrew J. (2010). "Radiocarbon-Based Chronology for Dynastic Egypt". Science. 328 (5985): 1554–1557. Bibcode:2010Sci...328.1554R. doi:10.1126/science.1189395. PMID 20558717. S2CID 206526496.
  59. Shaw, Ian, ed. (2000). The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford University Press. p. 481. ISBN 978-0-19-815034-3.
  60. Weinstein, James M. The Egyptian Empire in Palestine, A Reassessment, p. 7. Bulletin of the American Schools of Oriental Research, n° 241. Winter 1981.
  61. Shaw and Nicholson (1995) p.289.
  62. JJ Shirley: The Power of the Elite: The Officials of Hatshepsut's Regency and Coregency, in: J. Galán, B.M. Bryan, P.F. Dorman (eds.): Creativity and Innovation in the Reign of Hatshepsut, Studies in Ancient Oriental Civilization 69, Chicago 2014, ISBN 978-1-61491-024-4, p. 206.
  63. Redmount, Carol A. "Bitter Lives: Israel in and out of Egypt." p. 89–90. The Oxford History of the Biblical World. Michael D. Coogan, ed. Oxford University Press. 1998.
  64. Gardiner, Alan (1953). "The Coronation of King Haremhab". Journal of Egyptian Archaeology. 39: 13–31.
  65. Eric H. Cline and David O'Connor, eds. Ramesses III: The Life and Times of Egypt's Last Hero (University of Michigan Press; 2012).
  66. Kenneth A. Kitchen, The Third Intermediate Period in Egypt (1100–650 BC), 3rd edition, 1986, Warminster: Aris & Phillips Ltd, pp.xi-xii, 531.
  67. Bonnet, Charles (2006). The Nubian Pharaohs. New York: The American University in Cairo Press. pp. 142–154. ISBN 978-977-416-010-3.
  68. Shillington, Kevin (2005). History of Africa. Oxford: Macmillan Education. p. 40. ISBN 0-333-59957-8.
  69. Bar, S.; Kahn, D.; Shirley, J.J. (2011). Egypt, Canaan and Israel: History, Imperialism, Ideology and Literature (Culture and History of the Ancient Near East). BRILL. pp. 268–285.
  70. Bleiberg, Edward; Barbash, Yekaterina; Bruno, Lisa (2013). Soulful Creatures: Animal Mummies in Ancient Egypt. Brooklyn Museum. p. 151. ISBN 9781907804274, p. 55.
  71. Bleiberg, Barbash & Bruno 2013, p. 16.
  72. Nardo, Don (13 March 2009). Ancient Greece. Greenhaven Publishing LLC. p. 162. ISBN 978-0-7377-4624-2.
  73. Robins, Gay (2008). The Art of Ancient Egypt (Revised ed.). United States: Harvard University Press. p. 10. ISBN 978-0-674-03065-7.
  74. "Ancient Egypt – Macedonian and Ptolemaic Egypt (332–30 bce)". Encyclopedia Britannica. Retrieved 8 June 2020.
  75. Rawles, Richard (2019). Callimachus. Bloomsbury Academic, p. 4.
  76. Bagnall, Director of the Institute for the Study of the Ancient World Roger S. (2004). Egypt from Alexander to the Early Christians: An Archaeological and Historical Guide. Getty Publications. pp. 11–21. ISBN 978-0-89236-796-2.
  77. Maddison, Angus (2007), Contours of the World Economy, 1–2030 AD: Essays in Macro-Economic History, p. 55, table 1.14, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-922721-1.
  78. Alan, Bowman (24 May 2012). "11 Ptolemaic and Roman Egypt: Population and Settlement'". academic.oup.com. p. Pages 317–358. Retrieved 2023-10-18.
  79. Rathbone, Dominic (2012), Hornblower, Simon; Spawforth, Antony; Eidinow, Esther (eds.), "Egypt: Roman", The Oxford Classical Dictionary (4th ed.), Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780199545568.001.0001, ISBN 978-0-19-954556-8, retrieved 2020-12-30.
  80. Keenan, James (2018), Nicholson, Oliver (ed.), "Egypt", The Oxford Dictionary of Late Antiquity (online ed.), Oxford.
  81. University Press, doi:10.1093/acref/9780198662778.001.0001, ISBN 978-0-19-866277-8, retrieved 2020-12-30.
  82. Kennedy, Hugh (1998). "Egypt as a province in the Islamic caliphate, 641–868". In Petry, Carl F. (ed.). Cambridge History of Egypt, Volume One: Islamic Egypt, 640–1517. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 62–85. ISBN 0-521-47137-0, pp. 65, 70–71.
  83. Kennedy 1998, p. 73.
  84. Brett, Michael (2010). "Egypt". In Robinson, Chase F. (ed.). The New Cambridge History of Islam, Volume 1: The Formation of the Islamic World, Sixth to Eleventh Centuries. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 506–540. ISBN 978-0-521-83823-8, p. 558.
  85. Bianquis, Thierry (1998). "Autonomous Egypt from Ibn Ṭūlūn to Kāfūr, 868–969". In Petry, Carl F. (ed.). Cambridge History of Egypt, Volume One: Islamic Egypt, 640–1517. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 86–119. ISBN 0-521-47137-0, pp. 106–108.
  86. Kennedy, Hugh N. (2004). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century (2nd ed.). Harlow, UK: Pearson Education Ltd. ISBN 0-582-40525-4, pp. 312–313.
  87. Daftary, 1990, pp. 144–273, 615–659; Canard, "Fatimids", pp. 850–862.
  88. "Governance and Pluralism under the Fatimids (909–996 CE)". The Institute of Ismaili Studies. Archived from the original on 23 May 2021. Retrieved 12 March 2022.
  89. Gall, Timothy L.; Hobby, Jeneen (2009). Worldmark Encyclopedia of Cultures and Daily Life: Africa. Gale. p. 329. ISBN 978-1-4144-4883-1.
  90. Julia Ashtiany; T. M. Johnstone; J. D. Latham; R. B. Serjeant; G. Rex Smith, eds. (1990). Abbasid Belles Lettres. Cambridge University Press. p. 13. ISBN 978-0-521-24016-1.
  91. Wintle, Justin (2003). History of Islam. London: Rough Guides. pp. 136–137. ISBN 978-1-84353-018-3.
  92. Robert, Tignor (2011). Worlds Together, Worlds Apart (3rd ed.). New York: W. W. Norton & Company, Inc. p. 338. ISBN 978-0-393-11968-8.
  93. Brett, Michael (2017). The Fatimid Empire. The Edinburgh History of the Islamic Empires. Edinburgh: Edinburgh University Press. ISBN 978-0-7486-4076-8.
  94. Halm, Heinz (2014). "Fāṭimids". In Fleet, Kate; Krämer, Gudrun; Matringe, Denis; Nawas, John; Rowson, Everett (eds.). Encyclopaedia of Islam (3rd ed.). Brill Online. ISSN 1873-9830.
  95. Brett, Michael (2017). p. 207.
  96. Baer, Eva (1983). Metalwork in Medieval Islamic Art. SUNY Press. p. xxiii. ISBN 978-0791495575.
  97. D. E. Pitcher (1972). An Historical Geography of the Ottoman Empire: From Earliest Times to the End of the Sixteenth Century. Brill Archive. p. 105. Retrieved 2 June 2013.
  98. Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Egypt § History". Encyclopædia Britannica. Vol. 9 (11th ed.). Cambridge University Press. pp. 92–127.
  99. Rogan, Eugene, The Arabs: A History (2010), Penguin Books, p44.
  100. Raymond, André (2000) Cairo (translated from French by Willard Wood) Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts, page 196, ISBN 0-674-00316-0
  101. Rogan, Eugene, The Arabs: A History (2010), Penguin Books, p44-45.
  102. Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Egypt § History". Encyclopædia Britannica. Vol. 9 (11th ed.). Cambridge University Press. pp. 92–127.
  103. Holt, P. M.; Gray, Richard (1975). Fage, J.D.; Oliver, Roland (eds.). "Egypt, the Funj and Darfur". The Cambridge History of Africa. London, New York, Melbourne: Cambridge University Press. IV: 14–57. doi:10.1017/CHOL9780521204132.003. ISBN 9781139054584.
  104. Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Suez Canal" . Encyclopædia Britannica. Vol. 26 (11th ed.). Cambridge University Press. pp. 22–25.
  105. Percement de l'isthme de Suez. Rapport et Projet de la Commission Internationale. Documents Publiés par M. Ferdinand de Lesseps. Troisième série. Paris aux bureaux de l'Isthme de Suez, Journal de l'Union des deux Mers, et chez Henri Plon, Éditeur, 1856.
  106. Headrick, Daniel R. (1981). The Tools of Empire : Technology and European Imperialism in the Nineteenth Century. Oxford University Press. pp. 151–153. ISBN 0-19-502831-7. OCLC 905456588.
  107. Wilson Sir Arnold T. (1939). The Suez Canal. Osmania University, Digital Library Of India. Oxford University Press.
  108. Nejla M. Abu Izzeddin, Nasser of the Arabs, p 2.
  109. Anglo French motivation: Derek Hopwood, Egypt: Politics and Society 1945–1981 (London, 1982, George Allen & Unwin), p. 11.
  110. De facto protectorate: Joan Wucher King, Historical Dictionary of Egypt (Scarecrow, 1984), p. 17.
  111. James Jankowski, Egypt, A Short History, p. 111.
  112. Jankowski, op cit., p. 112.
  113. "Egypt". CIA- The World Factbook. Retrieved 2 February 2011. Partially independent from the UK in 1922, Egypt acquired full sovereignty with the overthrow of the British-backed monarchy in 1952.
  114. Vatikiotis, P. J. (1992). The History of Modern Egypt (4th ed.). Baltimore: Johns Hopkins University, pp. 240–243
  115. Ramdani, Nabila (2013). "Women In The 1919 Egyptian Revolution: From Feminist Awakening To Nationalist Political Activism". Journal of International Women's Studies. 14 (2): 39–52.
  116. Al-Rafei, Abdul (1987). The Revolution of 1919, National History of Egypt from 1914 to 1921 (in Arabic). Knowledge House.
  117. Daly, M. W. (1988). The British Occupation, 1882–1922. Cambridge Histories Online: Cambridge University Press, p. 2407.
  118. Quraishi 1967, p. 213.
  119. Vatikitotis 1992, p. 267.
  120. Gerges, Fawaz A. (2013). The New Middle East: Protest and Revolution in the Arab World. Cambridge University Press. p. 67. ISBN 9781107470576.
  121. Kitchen, James E. (2015). "Violence in Defence of Empire: The British Army and the 1919 Egyptian Revolution". Journal of Modern European History / Zeitschrift für moderne europäische Geschichte / Revue d'histoire européenne contemporaine. 13 (2): 249–267. doi:10.17104/1611-8944-2015-2-249. ISSN 1611-8944. JSTOR 26266181. S2CID 159888450.
  122. The New York Times. 1919.
  123. Amin, Mustafa (1991). The Forbidden Book: Secrets of the 1919 Revolution (in Arabic). Today News Corporation.
  124. Daly 1998, pp. 249–250.
  125. "Declaration to Egypt by His Britannic Majesty's Government (February 28, 1922)", in Independence Documents of the World, Volume 1, Albert P. Blaustein, et al., editors (Oceana Publications, 1977). pp. 204–205.
  126. Vatikitotis 1992, p. 264.
  127. Stenner, David (2019). Globalizing Morocco. Stanford University Press. doi:10.1515/9781503609006. ISBN 978-1-5036-0900-6. S2CID 239343404.
  128. Gordon, Joel (1992). Nasser's Blessed Movement: Egypt's Free Officers and the July Revolution (PDF) (1st ed.). Oxford University Press. ISBN 978-0195069358.
  129. Lahav, Pnina (July 2015). "The Suez Crisis of 1956 and its Aftermath: A Comparative Study of Constitutions, Use of Force, Diplomacy and International Relations". Boston University Law Review. 95 (4): 15–50.
  130. Chin, John J.; Wright, Joseph; Carter, David B. (13 December 2022). Historical Dictionary of Modern Coups D'état. Rowman & Littlefield. p. 790. ISBN 978-1-5381-2068-2.
  131. Rezk, Dina (2017). The Arab world and Western intelligence: analysing the Middle East, 1956-1981. Intelligence, surveillance and secret warfare. Edinburgh: Edinburgh University Press. ISBN 978-0-7486-9891-2.
  132. Hanna, Sami A.; Gardner, George H. (1969). Arab Socialism. [al-Ishtirakīyah Al-ʻArabīyah]: A Documentary Survey. University of Utah Press. ISBN 978-0-87480-056-2.
  133. Abd El-Nasser, Gamal (1954). The Philosophy of the Revolution. Cairo: Dar Al-Maaref.
  134. Cook, Steven A. (2011), The Struggle for Egypt: From Nasser to Tahrir Square, New York: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-979526-, p. 111.
  135. Liberating Nasser's legacy Archived 2009-08-06 at the Wayback Machine Al-Ahram Weekly. 4 November 2000.
  136. Cook 2011, p. 112.
  137. RETREAT FROM ECONOMIC NATIONALISM: THE POLITICAL ECONOMY OF SADAT'S EGYPT", Ajami, Fouad Journal of Arab Affairs (Oct 31, 1981): [27].
  138. "Middle East Peace Talks: Israel, Palestinian Negotiations More Hopeless Than Ever". Huffington Post. 2010-08-21. Retrieved 2011-02-02.
  139. Rabinovich, Abraham (2005) [2004]. The Yom Kippur War: The Epic Encounter That Transformed the Middle East. New York, NY: Schocken Books
  140. "Egypt Regains Control of Both Banks of Canal". Los Angeles Times. 5 March 1974. p. I-5.
  141. Tarek Osman, Egypt on the Brink, p.67.
  142. Tarek Osman, Egypt on the Brink, p.117–8.
  143. Egypt on the Brink by Tarek Osman, Yale University Press, 2010, p.122.

References



  • Sänger, Patrick. "The Administration of Sasanian Egypt: New Masters and Byzantine Continuity." Greek, Roman, and Byzantine Studies 51.4 (2011): 653-665.
  • "French Invasion of Egypt, 1798-1801". www.HistoryOfWar.org. History of War. Retrieved 5 July 2019.
  • Midant-Reynes, Béatrix. The Prehistory of Egypt: From the First Egyptians to the First Kings. Oxford: Blackwell Publishers.
  • "The Nile Valley 6000–4000 BC Neolithic". The British Museum. 2005. Archived from the original on 14 February 2009. Retrieved 21 August 2008.
  • Bard, Kathryn A. Ian Shaw, ed. The Oxford Illustrated History of Ancient Egypt. Oxford: Oxford University Press, 2000. p. 69.
  • "Rulers of Ancient Egypt's Enigmatic Hyksos Dynasty Were Immigrants, Not Invaders". Sci-News.com. 16 July 2020.
  • Stantis, Chris; Kharobi, Arwa; Maaranen, Nina; Nowell, Geoff M.; Bietak, Manfred; Prell, Silvia; Schutkowski, Holger (2020). "Who were the Hyksos? Challenging traditional narratives using strontium isotope (87Sr/86Sr) analysis of human remains from ancient Egypt". PLOS ONE. 15 (7): e0235414. Bibcode:2020PLoSO..1535414S. doi:10.1371/journal.pone.0235414. PMC 7363063. PMID 32667937.
  • "The Kushite Conquest of Egypt". Ancientsudan.org. Archived from the original on 5 January 2009. Retrieved 25 August 2010.
  • "EGYPT i. Persians in Egypt in the Achaemenid period". Encyclopaedia Iranica. Retrieved 5 July 2019.
  • "Thirty First Dynasty of Egypt". CrystaLink. Retrieved 9 January 2019.
  • "Late Period of Ancient Egypt". CrystaLink. Retrieved 9 January 2019.
  • Wade, L. (2017). "Egyptian mummy DNA, at last". Science. 356 (6341): 894. doi:10.1126/science.356.6341.894. PMID 28572344.
  • Bowman, Alan K (1996). Egypt after the Pharaohs 332 BC – AD 642 (2nd ed.). Berkeley: University of California Press. pp. 25–26. ISBN 978-0-520-20531-4.
  • Stanwick, Paul Edmond (2003). Portraits of the Ptolemies: Greek kings as Egyptian pharaohs. Austin: University of Texas Press. ISBN 978-0-292-77772-9.
  • Riggs, Christina, ed. (2012). The Oxford Handbook of Roman Egypt. Oxford University Press. p. 107. ISBN 978-0-19-957145-1.
  • Olson, Roger E. (2014). The Story of Christian Theology: Twenty Centuries of Tradition & Reform. InterVarsity Press. p. 201. ISBN 9780830877362.
  • "Egypt". Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs. Archived from the original on 20 December 2011. Retrieved 14 December 2011. See drop-down essay on "Islamic Conquest and the Ottoman Empire"
  • Nash, John F. (2008). Christianity: the One, the Many: What Christianity Might Have Been. Vol. 1. Xlibris Corporation. p. 91. ISBN 9781462825714.
  • Kamil, Jill (1997). Coptic Egypt: History and Guide. Cairo: American University in Cairo. p. 39. ISBN 9789774242427.
  • "EGYPT iv. Relations in the Sasanian period". Encyclopaedia Iranica. Retrieved 5 July 2019.
  • El-Daly, Okasha. Egyptology: The Missing Millennium. London: UCL Press
  • Abu-Lughod, Janet L. (1991) [1989]. "The Mideast Heartland". Before European Hegemony: The World System A.D. 1250–1350. New York: Oxford University Press. pp. 243–244. ISBN 978-0-19-506774-3.
  • Egypt – Major Cities, U.S. Library of Congress
  • Donald Quataert (2005). The Ottoman Empire, 1700–1922. Cambridge University Press. p. 115. ISBN 978-0-521-83910-5.
  • "Icelandic Volcano Caused Historic Famine In Egypt, Study Shows". ScienceDaily. 22 November 2006
  • M. Abir, "Modernisation, Reaction and Muhammad Ali's 'Empire'" Middle Eastern Studies 13#3 (1977), pp. 295–313 online
  • Nejla M. Abu Izzeddin, Nasser of the Arabs, published c. 1973, p 2.
  • Nejla M. Abu Izzeddin, Nasser of the Arabs, p 2.
  • Anglo French motivation: Derek Hopwood, Egypt: Politics and Society 1945–1981 (London, 1982, George Allen & Unwin), p. 11
  • De facto protectorate: Joan Wucher King, Historical Dictionary of Egypt (Scarecrow, 1984), p. 17
  • R.C. Mowat, "From Liberalism to Imperialism: The Case of Egypt 1875-1887." Historical Journal 16#1 (1973): 109-24. online.
  • James Jankowski, Egypt, A Short History, p. 111
  • Jankowski, op cit., p. 112
  • "Egypt". CIA- The World Factbook. Retrieved 2 February 2011. Partially independent from the UK in 1922, Egypt acquired full sovereignty with the overthrow of the British-backed monarchy in 1952.
  • Vatikiotis (1991), p. 443.
  • Murphy, Caryle Passion for Islam: Shaping the Modern Middle East: the Egyptian Experience, Scribner, 2002, p.4
  • Murphy, Caryle Passion for Islam: Shaping the Modern Middle East: the Egyptian Experience, Scribner, 2002, p.57
  • Kepel, Gilles, Muslim Extremism in Egypt by Gilles Kepel, English translation published by University of California Press, 1986, p. 74
  • "Solidly ahead of oil, Suez Canal revenues, and remittances, tourism is Egypt's main hard currency earner at $6.5 billion per year." (in 2005) ... concerns over tourism's future Archived 24 September 2013 at the Wayback Machine. Retrieved 27 September 2007.
  • Gilles Kepel, Jihad, 2002
  • Lawrence Wright, The Looming Tower (2006), p.258
  • "Timeline of modern Egypt". Gemsofislamism.tripod.com. Retrieved 12 February 2011.
  • As described by William Dalrymple in his book From the Holy Mountain (1996, ISBN 0 00 654774 5) pp. 434–54, where he describes his trip to the area of Asyut in 1994.
  • Uppsala Conflict Data Program, Conflict Encyclopedia, "The al-Gama'a al-Islamiyya insurgency," viewed 2013-05-03, http://www.ucdp.uu.se/gpdatabase/gpcountry.php?id=50&regionSelect=10-Middle_East# Archived 11 September 2015 at the Wayback Machine
  • Kirkpatrick, David D. (11 February 2010). "Mubarak Steps Down, Ceding Power to Military". The New York Times. Archived from the original on 2 January 2022. Retrieved 11 February 2011.
  • "Egypt crisis: President Hosni Mubarak resigns as leader". BBC. 11 February 2010. Retrieved 11 February 2011.
  • Mubarak Resigns As Egypt's President, Armed Forces To Take Control Huffington Post/AP, 11 February 2011
  • "Mubarak Flees Cairo for Sharm el-Sheikh". CBS News. 11 February 2011. Archived from the original on 29 June 2012. Retrieved 15 May 2012.
  • "Egyptian Parliament dissolved, constitution suspended". BBC. 13 February 2011. Retrieved 13 February 2011.
  • Commonwealth Parliament, Parliament House Canberra. "The Egyptian constitutional referendum of March 2011 a new beginning". www.aph.gov.au.
  • Egypt's Historic Day Proceeds Peacefully, Turnout High For Elections. NPR. 28 November 2011. Last Retrieved 29 November 2011.
  • Daniel Pipes and Cynthia Farahat (24 January 2012). "Don't Ignore Electoral Fraud in Egypt". Daniel Pipes Middle East Forum.
  • Weaver, Matthew (24 June 2012). "Muslim Brotherhood's Mohammed Morsi wins Egypt's presidential race". the Guardian.
  • "Mohamed Morsi sworn in as Egypt's president". www.aljazeera.com.
  • Fahmy, Mohamed (9 July 2012). "Egypt's president calls back dissolved parliament". CNN. Retrieved 8 July 2012.
  • Watson, Ivan (10 July 2012). "Court overrules Egypt's president on parliament". CNN. Retrieved 10 July 2012.
  • "Egypt unveils new cabinet, Tantawi keeps defence post". 3 August 2012.
  • "Egypt's President Mursi assumes sweeping powers". BBC News. 22 November 2012. Retrieved 23 November 2012.
  • "Rallies for, against Egypt president's new powers". Associated Press. 23 November 2012. Retrieved 23 November 2012.
  • Birnbaum, Michael (22 November 2012). "Egypt's President Morsi takes sweeping new powers". The Washington Post. Retrieved 23 November 2012.
  • Spencer, Richard (23 November 2012). "Violence breaks out across Egypt as protesters decry Mohammed Morsi's constitutional 'coup'". The Daily Telegraph. London. Archived from the original on 11 January 2022. Retrieved 23 November 2012.
  • "Egypt Sees Largest Clash Since Revolution". Wall Street Journal. 6 December 2012. Retrieved 8 December 2012.
  • Fleishman, Jeffrey (6 December 2012). "Morsi refuses to cancel Egypt's vote on constitution". Los Angeles Times. Retrieved 8 December 2012.
  • "Egyptian voters back new constitution in referendum". BBC News. 25 December 2012.
  • "Mohamed Morsi signs Egypt's new constitution into law". the Guardian. 26 December 2012.
  • "Egypt army commander suspends constitution". Reuters. 3 July 2013.
  • "Egypt's Morsi overthrown". www.aljazeera.com.
  • Holpuch, Amanda; Siddique, Haroon; Weaver, Matthew (4 July 2013). "Egypt's interim president sworn in - Thursday 4 July". The Guardian.
  • "Egypt's new constitution gets 98% 'yes' vote". the Guardian. 18 January 2014.
  • Czech News Agency (24 March 2014). "Soud s islamisty v Egyptě: Na popraviště půjde více než 500 Mursího stoupenců". IHNED.cz. Retrieved 24 March 2014.
  • "Egypt sentences 683 to death in latest mass trial of dissidents". The Washington Post. 28 April 2015.
  • "Egypt and Saudi Arabia discuss maneuvers as Yemen battles rage". Reuters. 14 April 2015.
  • "El-Sisi wins Egypt's presidential race with 96.91%". English.Ahram.org. Ahram Online. Retrieved 3 June 2014.
  • "Egypt's Sisi sworn in as president". the Guardian. 8 June 2014.
  • "Egypt's War against the Gaza Tunnels". Israel Defense. 4 February 2018.
  • "Egypt's Sisi wins 97 percent in election with no real opposition". Reuters. 2 April 2018.
  • "Egypt parliament extends presidential term to six years". www.aa.com.tr.
  • Mehmood, Ashna (31 March 2021). "Egypt's Return to Authoritarianism". Modern Diplomacy.
  • "Sisi wins snap Egyptian referendum amid vote-buying claims". the Guardian. 23 April 2019.
  • "Pro-Sisi party wins majority in Egypt's parliamentary polls". Reuters. 14 December 2020.
  • Situation Report EEPA HORN No. 31 - 20 December Europe External Programme with Africa