Bij zijn dood in 1227 verdeelde Genghis Khan het Mongoolse rijk onder zijn vier zonen als apanages, maar het rijk bleef verenigd onder de opperste khan. Jochi was de oudste, maar hij stierf zes maanden vóór Genghis. De meest westelijke landen die door de Mongolen werden bezet, waaronder het huidige Zuid- Rusland en Kazachstan , werden gegeven aan Jochi's oudste zonen, Batu Khan, die uiteindelijk heerser werd van de Blauwe Horde, en Orda Khan, die de leider werd van de Witte Horde.

Er wordt gezegd dat de naam Gouden Horde is geïnspireerd op de gouden kleur van de tenten waarin de Mongolen in oorlogstijd leefden, of op een echte gouden tent die werd gebruikt door Batu Khan of door de Oezbeekse Khan, of zou zijn geschonken door de Slavische zijrivieren om de grote rijkdom van de khan.

De Mongoolse verovering van Khwarezmia vond plaats tussen 1219 en 1221, toen troepen van het Mongoolse rijk onder Genghis Khan de landen van het Khwarazmische rijk in Centraal-Azië binnenvielen. De campagne, die volgde op de annexatie van het Qara Khitai-khanaat, kende wijdverbreide verwoestingen, waaronder talrijke oorlogsmisdaden, en markeerde de voltooiing van de Mongoolse verovering van Centraal-Azië.

Beide strijdende partijen, hoewel groot, waren onlangs gevormd: de Khwarazmische dynastie had zich eind 1100 en begin 1200 vanuit hun thuisland uitgebreid om het Seltsjoekse rijk te vervangen; Bijna tegelijkertijd had Genghis Khan de Mongoolse volkeren verenigd en de Westelijke Xia-dynastie veroverd. Hoewel de betrekkingen aanvankelijk hartelijk waren, werd Genghis boos door een reeks diplomatieke provocaties. Toen een hoge Mongoolse diplomaat werd geëxecuteerd door Khwarazmshah Muhammed II, mobiliseerde de Khan zijn troepen, naar schatting tussen de 90.000 en 200.000 man, en viel binnen. De troepen van de sjah waren wijd verspreid en waarschijnlijk in de minderheid. Omdat hij zich zijn nadeel realiseerde, besloot hij zijn steden individueel te bezetten om de Mongolen vast te zetten. Door een uitstekende organisatie en planning waren ze echter in staat de Transoxian-steden Bukhara, Samarkand en Gurganj te isoleren en te veroveren.

Genghis en zijn jongste zoon Tolui verwoestten vervolgens Khorasan en verwoestten Herat, Nishapur en Merv, drie van de grootste steden ter wereld. Ondertussen werd Mohammed II op de vlucht gedwongen door de Mongoolse generaals Subutai en Jebe; Omdat hij geen steunbastions kon bereiken, stierf hij berooid op een eiland in de Kaspische Zee. Zijn zoon en erfgenaam Jalal-al Din slaagde erin aanzienlijke troepen te mobiliseren en een Mongoolse generaal te verslaan in de Slag om Parwan; hij werd echter een paar maanden later door Genghis zelf verpletterd tijdens de Slag om de Indus.

De Mongoolse invasie van Volga (Bulgarije) duurde van 1223 tot 1236. De Bulgaarse staat, gecentreerd in de lagere Wolga en Kama, was gedurende het grootste deel van zijn geschiedenis het centrum van de pelshandel in Eurazië. Vóór de Mongoolse verovering plunderden en vielen de Russen van Novgorod en Vladimir herhaaldelijk het gebied aan, waardoor de economie en de militaire macht van de Bulgaarse staat werden verzwakt. Tussen 1229 en 1234 vonden verschillende botsingen plaats, en het Mongoolse rijk veroverde de Bulgaren in 1236.

Na de Mongoolse invasie van Centraal-Azië en de daaropvolgende ineenstorting van het Khwarezmische rijk rukte een Mongoolse strijdmacht onder bevel van de generaals Jebe en Subutai op naar Irak-i Ajam. Jebe vroeg toestemming aan de Mongoolse keizer Genghis Khan om zijn veroveringen een paar jaar voort te zetten voordat hij via de Kaukasus terugkeerde naar het hoofdleger.

De Slag om de rivier de Kalka werd uitgevochten tussen het Mongoolse rijk, waarvan de legers werden geleid door Jebe en Subutai de Valiant, en een coalitie van verschillende Russische vorstendommen, waaronder Kiev en Halych, en de Cumans . Ze stonden onder het gezamenlijke bevel van Mstislav de Stoute en Mstislav III van Kiev. De strijd werd op 31 mei 1223 uitgevochten aan de oevers van de rivier de Kalka in de huidige Oblast Donetsk, Oekraïne , en eindigde in een beslissende Mongoolse overwinning.

Het Mongoolse rijk viel het Kievse Rijk binnen en veroverde het in de 13e eeuw, waarbij talloze steden werden verwoest, waaronder Ryazan, Kolomna, Moskou, Vladimir en Kiev. De enige grote steden die aan de vernietiging ontsnapten waren Novgorod en Pskov.

De campagne werd aangekondigd door de Slag om de rivier de Kalka in mei 1223, die resulteerde in een Mongoolse overwinning op de strijdkrachten van verschillende Russische vorstendommen. De Mongolen trokken zich terug nadat ze hun inlichtingen hadden verzameld, wat het doel was van de aanwezige verkenningen.

Een grootschalige invasie van Rus door Batu Khan volgde, van 1237 tot 1242. De invasie werd beëindigd door het Mongoolse opvolgingsproces na de dood van Ögedei Khan. Alle Russische vorstendommen werden gedwongen zich aan de Mongoolse heerschappij te onderwerpen en werden vazallen van de Gouden Horde, waarvan sommige tot 1480 duurden. De invasie, vergemakkelijkt door het begin van het uiteenvallen van Kievan Rus in de 13e eeuw, had diepgaande gevolgen voor de geschiedenis van Oost-Europa, inclusief de verdeling van het Oost-Slavische volk in drie afzonderlijke naties: het hedendaagse Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland, en de opkomst van het Groothertogdom Moskou .

In de herfst van 1237 viel de Mongoolse Horde onder leiding van Batu Khan het Russische vorstendom Ryazan binnen. De prins van Ryazan, Yuriy Igorevich, vroeg Yuriy Vsevolodovich, de prins van Vladimir, om hulp, maar ontving geen enkele. Ryazan, de hoofdstad van het Prinsdom Ryazan, was de eerste Russische stad die werd belegerd door de Mongoolse indringers onder Batu Khan. De schrijver van de Rus-kroniek beschreef de nasleep van de strijd met de woorden "Er was niemand meer die kon kreunen en huilen".

Nadat de Mongolen zijn hoofdstad Vladimir hadden geplunderd, vluchtte Yuri over de Wolga noordwaarts, naar Yaroslavl, waar hij haastig een leger verzamelde. Hij en zijn broers keerden toen terug naar Vladimir in de hoop de stad te ontzetten voordat de Mongolen haar innamen, maar ze waren te laat. Yuri stuurde een troepenmacht van 3.000 man onder leiding van Dorozh om te verkennen waar de Mongolen waren; waarop Dorozh terugkeerde en zei dat Yuri en zijn strijdmacht al omsingeld waren. Terwijl hij probeerde zijn troepen te verzamelen, werd hij aangevallen door de Mongoolse strijdmacht onder Burundai en vluchtte, maar werd ingehaald op de rivier de Sit en stierf daar samen met zijn neef, prins Vsevolod van Yaroslavl.

De Slag om de Sit-rivier werd op 4 maart 1238 uitgevochten in het noordelijke deel van het huidige Sonkovsky-district van de Russische oblast Tver, dicht bij de selo van Bozhonka, tussen de Mongoolse horden van Batu Khan en de Rus onder Grand Prins Yuri II van Vladimir-Soezdal tijdens de Mongoolse invasie van Rusland . De strijd markeerde het einde van het verenigde verzet tegen de Mongolen en luidde twee eeuwen van Mongoolse overheersing van het hedendaagse Rusland en Oekraïne in.

De Mongolen namen op 5 maart 1238 na een belegering van twee weken de stad Torzjok in en vervolgden hun weg naar Novgorod. Ze slaagden er echter niet in de stad te bereiken, voornamelijk omdat ze moeite hadden zich door het bos te verplaatsen, en nadat ze ongeveer 100 kilometer waren opgeschoven naar de onbekende plaats die in de kronieken wordt aangeduid als het Ignachkruis, lieten ze de plannen om Novgorod te veroveren varen, sloegen af ​​naar het zuiden en verdeeld in twee groepen. Sommige van de troepen onder leiding van Kadan en Storms trokken over de oostelijke route door het Ryazan-land. De belangrijkste troepen onder leiding van Batu Khan trokken door Dolgomost, 30 km ten oosten van Smolensk, trokken vervolgens het Tsjernigov-vorstendom op de bovenste Gums binnen, verbrandden Vshchizh, maar draaiden toen abrupt naar het noordoosten, waarbij ze de Bryansk en Karachev omzeilden, eind maart 1238. naar de Kozelsk aan de rivier de Zhizdra.

In die tijd was de stad de hoofdstad van het Prinsdom aan het hoofd van de twaalfjarige prins Vasily, kleinzoon van Mstislav Svyatoslavich van Tsjernigov, die sneuvelde bij de Slag bij Kalka in 1223. De stad was goed versterkt: omgeven door wallen bouwden op deze muren, maar de Mongolen beschikten over krachtig belegeringsmateriaal.

Het beleg van Kozelsk was een van de belangrijkste gebeurtenissen van de Westelijke (Kipchak) Mars van de Mongolen (1236–1242) en de Mongoolse invasie van Rus (1237–1240) aan het einde van de Mongoolse campagne in Noordoost-Rusland. 1237-1238). De Mongolen belegerden in het voorjaar van 1238 en veroverden en vernietigden uiteindelijk de stad Kozelsk, een van de ondergeschikte prinselijke centra van het Prinsdom Tsjernigov.

De Mongoolse invasie van Rus kan in twee fasen worden verdeeld. In de winter van 1237-1238 veroverden ze de noordelijke Russische gebieden (de vorstendommen Ryazan en Vladimir-Soezdal), met uitzondering van de Republiek Novgorod, maar in het voorjaar van 1238 trokken ze zich terug naar de Wilde Velden. De tweede campagne, gericht op de zuidelijke Rus-gebieden (de vorstendommen Tsjernigov en Kiev) vond plaats in 1239. De plundering van Tsjernigov maakte deel uit van de Mongoolse invasie van Rus.

Toen de Mongolen verschillende gezanten naar Kiev stuurden om onderwerping te eisen, werden ze geëxecuteerd door Michaël van Tsjernigov en later Dmytro. Het jaar daarop bereikte Batu Khan's leger onder tactisch bevel van de grote Mongoolse generaal Subutai Kiev. Destijds werd de stad geregeerd door het vorstendom Halych-Wolhynië. De opperbevelhebber in Kiev was Voivode Dmytro, terwijl Danylo van Halych op dat moment in Hongarije was, op zoek naar een militaire unie om een ​​invasie te voorkomen.

De belegering van Kiev door de Mongolen resulteerde in een Mongoolse overwinning. Het was een zware moreel en militaire klap voor Halych-Wolhynië en stelde Batu Khan in staat westwaarts Europa binnen te trekken.

Mongoolse invasies van Anatolië vonden op verschillende tijdstippen plaats, te beginnen met de campagne van 1241–1243 die culmineerde in de Slag om Köse Dağ. De echte macht over Anatolië werd uitgeoefend door de Mongolen nadat de Seltsjoeken zich in 1243 hadden overgegeven tot de val van het Ilkanaat in 1335. Omdat de Seltsjoekse sultan verschillende keren in opstand kwam, trokken de Mongolen in 1255 door Midden- en Oost-Anatolië. Het Ilkhanate-garnizoen was gestationeerd nabij Ankara.

De Mongolen waren van mening dat de Cumanen zich aan hun gezag hadden onderworpen, maar de Cumanen vluchtten westwaarts en zochten asiel binnen het Koninkrijk Hongarije. Nadat koning Béla IV van Hongarije het ultimatum van Batu Khan om de Cumans over te geven had afgewezen, begon Subutai met het plannen van de Mongoolse invasie van Europa. Batu en Subutai zouden twee legers leiden om Hongarije zelf aan te vallen, terwijl een derde onder Baidar, Orda Khan en Kadan Polen zou aanvallen als een afleidingsmanoeuvre om Noord-Europese troepen te bezetten die Hongarije te hulp zouden kunnen komen.

Orda's troepen verwoestten het noorden van Polen en de zuidwestelijke grens van Litouwen . Baidar en Kadan verwoestten het zuidelijke deel van Polen: eerst plunderden ze Sandomierz om de Noord-Europese legers uit Hongarije weg te trekken; vervolgens versloegen ze op 3 maart een Pools leger in de slag om Tursko; vervolgens versloegen ze op 18 maart een ander Pools leger bij Chmielnik; op 24 maart veroverden ze Krakau en verbrandden ze, en een paar dagen later probeerden ze tevergeefs de Silezische hoofdstad Wrocław te veroveren.

De Slag om Legnica was een strijd tussen het Mongoolse Rijk en gecombineerde Europese strijdkrachten die plaatsvond in het dorp Legnickie Pole (Wahlstatt) in het hertogdom Silezië. Een gecombineerde strijdmacht van Polen en Moraviërs onder het bevel van hertog Hendrik II de Vrome van Silezië, gesteund door de feodale adel en een paar ridders van militaire orders gestuurd door paus Gregorius IX, probeerde de Mongoolse invasie van Polen een halt toe te roepen. De strijd vond plaats twee dagen vóór de Mongoolse overwinning op de Hongaren in de veel grotere Slag om Mohi.

De Mongolen vielen de oostkant van Midden-Europa aan met vijf verschillende legers. Twee van hen vielen via Polen aan om de flank te beschermen tegen Poolse neven van Béla IV van Hongarije , waarbij ze verschillende overwinningen behaalden. Met name versloegen ze het leger van hertog Hendrik II de Vrome van Silezië bij Legnica. Een zuidelijk leger viel Transsylvanië aan, versloeg de voivod en verpletterde de Transsylvanische legers. Het hoofdleger onder leiding van Khan Batu en Subutai viel Hongarije aan via de versterkte Verecke-pas en vernietigde het leger onder leiding van Denis Tomaj, de paltsgraaf, op 12 maart 1241, terwijl het laatste leger onder Batu's broer Shiban in een boog ten noorden van de hoofdlijn marcheerde. kracht. Voorafgaand aan de invasie had koning Béla persoonlijk toezicht gehouden op de bouw van dichte natuurlijke barrières langs de oostgrens van Hongarije, met de bedoeling de Mongoolse opmars te vertragen en hun beweging te belemmeren. De Mongolen beschikten echter over gespecialiseerde eenheden die de paden met grote snelheid vrijmaakten en de obstakels in slechts drie dagen wegnamen. Gecombineerd met de extreme snelheid van de Mongoolse opmars, door een Europese waarnemer "bliksem" genoemd, hadden de Hongaren geen tijd om hun troepen goed te groeperen.

Ögedei Khan stierf op zesenvijftigjarige leeftijd na een drankmisbruik tijdens een jachttocht, waardoor het grootste deel van het Mongoolse leger zich terug moest trekken naar Mongolië , zodat de prinsen van het bloed aanwezig konden zijn bij de verkiezing van een nieuwe grote khan. . De Mongoolse strijdkrachten trekken zich terug nadat ze nieuws hebben ontvangen over de dood van Ögedei Khan; Batu Khan blijft aan de Wolga en zijn broer Orda Khan keert terug naar Mongolië. Halverwege 1242 hadden de Mongolen zich volledig teruggetrokken uit Midden-Europa.

Tijdens de Mongoolse invasie van Europa vielen Mongoolse tumens onder leiding van Batu Khan en Kadan Servië en vervolgens Bulgarije binnen in de lente van 1242 nadat ze de Hongaren hadden verslagen in de slag om Mohi en de Hongaarse regio's Kroatië, Dalmatië en Bosnië hadden verwoest. Aanvankelijk trokken de troepen van Kadan zuidwaarts langs de Adriatische Zee naar Servisch grondgebied. Daarna draaide het naar het oosten, doorkruiste het centrum van het land – plunderend als het ging – en trok Bulgarije binnen, waar het gezelschap kreeg van de rest van het leger onder Batu. De campagnes in Bulgarije vonden waarschijnlijk voornamelijk in het noorden plaats, waar de archeologie bewijsmateriaal oplevert van vernietiging uit deze periode. De Mongolen staken echter Bulgarije over om het Latijnse rijk in het zuiden aan te vallen voordat ze zich volledig terugtrokken. Bulgarije werd gedwongen hulde te brengen aan de Mongolen, en dit ging daarna door.

Na de dood van Batu Khan volgt zijn zoon Sartaq Khan hem op als khan van de Gouden Horde, maar het was van korte duur. Hij stierf in 1256 voordat hij terugkeerde van het hof van Grote Khan Möngke in Mongolië , minder dan een jaar na zijn vader, waarschijnlijk nadat hij was vergiftigd door zijn ooms Berke en Berkhchir. Sartaq werd in 1257 kort opgevolgd door Ulaqchi, voordat zijn oom Berke de troon besteeg. Ulaghchi sterft en Berke, een moslim, volgt hem op.

De Mongoolse invasie van Litouwen in de jaren 1258-1259 wordt algemeen gezien als een Mongoolse overwinning, aangezien Litouwse gebieden worden beschreven als "verwoest" na de Mongoolse inval, in wat "mogelijk de meest verschrikkelijke gebeurtenis van de dertiende eeuw" was voor Litouwen. . In de onmiddellijke nasleep van deze invasie zou Litouwen voor meerdere jaren of decennia een zijrivier of protectoraat en bondgenoot van de Horde kunnen zijn geworden. Een soortgelijk lot trof waarschijnlijk de buren van de Litouwers, de Yotvingians. Sommige Litouwse of Yotvingiaanse krijgers hebben waarschijnlijk deelgenomen aan de Mongoolse invasie van Polen in 1259, hoewel er geen historische documenten zijn die duidelijk maken of ze dit deden met toestemming van hun leiders, of als vrije huurlingen, of als gedwongen troepen.

Desalniettemin had de invasie geen grote of blijvende gevolgen voor Litouwen, vooral omdat het niet rechtstreeks was opgenomen in het Mongoolse rijk, noch onderworpen was aan het Mongoolse darughachi-bestuur. De Litouwse nederlaag verzwakte echter de macht van de Litouwse koning Mindaugas, die uiteindelijk in 1263 werd vermoord, wat ook het einde betekende van het kortstondige, christelijke koninkrijk Litouwen. De tijdelijke verschuiving van de loyaliteit van zijn opvolger, het Groothertogdom Litouwen, naar de Mongolen, of in ieder geval weg van het christelijke Europa, was ook een kortetermijnoverwinning voor de Mongolen.

De tweede Mongoolse invasie van Polen werd in 1259–1260 uitgevoerd door generaal Boroldai (Burundai). Tijdens deze invasie werden de steden Sandomierz, Krakau, Lublin, Zawichost en Bytom voor de tweede keer door Mongolen geplunderd.

De invasie begon eind 1259, nadat een machtig Mongools leger naar het koninkrijk Galicië-Wolhynië was gestuurd om koning Daniël van Galicië te straffen voor zijn onafhankelijke daden. Koning Daniel moest aan de Mongoolse eisen voldoen, en in 1258 sloten zijn troepen zich aan bij de Mongolen in de aanval op het Groothertogdom Litouwen . Om Daniëls positie te verzwakken, besloot de Gouden Horde zijn bondgenoten, de Hongaarse koning Béla IV, en de hertog van Krakau, Bolesław V de Kuise, aan te vallen. Het doel van de invasie was om het verdeelde koninkrijk Polen te plunderen (zie Testament van Bolesław III Krzywousty), en om de hertog van Krakau Bolesław V de Kuis te verzwakken, wiens provincie, Klein-Polen, een proces van snelle ontwikkeling begon.

Volgens het Mongoolse plan zouden de indringers Klein-Polen ten oosten van Lublin binnendringen en richting Zawichost gaan. Na het oversteken van de Vistula moest het Mongoolse leger in twee colonnes breken, opererend ten noorden en ten zuiden van het Heilige Kruisgebergte. De colonnes moesten zich verenigen nabij Chęciny en vervolgens zuidwaarts trekken, naar Krakau. In totaal waren de Mongoolse strijdkrachten onder Boroldai 30.000 man sterk, met Roetheense eenheden van koning Daniel van Galicië, zijn broer Vasilko Romanovich, Kipchaks en waarschijnlijk Litouwers of Yotvingiërs.

De Toluid-burgeroorlog was een opvolgingsoorlog tussen Kublai Khan en zijn jongere broer, Ariq Böke, van 1260 tot 1264. Möngke Khan stierf in 1259 zonder verklaarde opvolger, wat leidde tot een onderlinge strijd tussen leden van de familie Tolui om de titel van Groot-Brittannië. Khan die escaleerde tot een burgeroorlog. De Toluid-burgeroorlog en de oorlogen die daarop volgden (zoals de Berke-Hulagu-oorlog en de Kaidu-Kublai-oorlog), verzwakten het gezag van de Grote Khan over het Mongoolse rijk en verdeelden het rijk in autonome khanaten.

Het beleg en de tweede plundering van Sandomierz vonden plaats in 1259-1260 tijdens de tweede Mongoolse invasie van Polen . De stad werd met de grond gelijk gemaakt en inwoners uitgemoord. Sandomierz, de belangrijkste stad van het zuidoostelijke middeleeuwse koninkrijk Polen , en de tweede grootste stad van Klein-Polen, werd op 2 februari 1260 door de indringers veroverd. De Mongoolse en Roetheense legers verwoestten de stad volledig en vermoordden bijna alle inwoners, waaronder 49. Dominicaanse broeders met hun abt Sadok, die zich schuilhield in de Sint-Jacobskerk.

Berke zocht een gezamenlijke aanval met Baybars en smeedde een alliantie met deMamelukken tegen Hulagu. De Gouden Horde stuurde de jonge prins Nogai om het Ilkhanate binnen te vallen, maar Hulagu dwong hem terug in 1262. Het Ilkhanid-leger stak vervolgens de rivier de Terek over en veroverde een leeg Jochid-kampement. Aan de oevers van de Terek werd hij in een hinderlaag gelokt door een leger van de Gouden Horde onder Nogai, en zijn leger werd verslagen in de Slag om de rivier de Terek (1262), waarbij vele duizenden werden omgehakt of verdronken toen het ijs van de rivier gaf plaats. Hulegu trok zich vervolgens terug in Azerbeidzjan .

De Seltsjoeksesultan van Rûm Kayqubad II deed een beroep op Berke, khan van de Gouden Horde, om het Byzantijnse rijk aan te vallen om zijn broer Kaykaus II te bevrijden. De Mongolen staken in de winter van 1263/1264 de bevroren rivier de Donau over. Ze versloegen de legers van Michael VIII in het voorjaar van 1264. Terwijl het grootste deel van het verslagen leger vluchtte, ontsnapte de Byzantijnse keizer met de hulp van Italiaanse kooplieden. Daarna werd Thracië geplunderd. Michael VIII werd gedwongen Kaykaus vrij te laten en tekende een verdrag met Berke, waarin hij ermee instemde een van zijn dochters, Euphrosyne Palaiogina, ten huwelijk te geven aan Nogai. Berke stond de Krim als apanage af aan Kaykaus en stemde ermee in dat hij met een Mongoolse vrouw zou trouwen. Michael stuurde ook een eerbetoon aan de Horde.

Aan het einde van de 13e en het begin van de 14e eeuw vond een Byzantijns-Mongoolse alliantie plaats tussen het Byzantijnse rijk en het Mongoolse rijk. Byzantium probeerde feitelijk vriendschappelijke betrekkingen te onderhouden met zowel de Gouden Horde als de Ilkhanate -rijken, die vaak met elkaar in oorlog waren. De alliantie omvatte talrijke uitwisselingen van geschenken, militaire samenwerking en huwelijksbanden, maar werd in het midden van de 14e eeuw opgeheven.

Kort na de slag om Köse Dağ in 1243 gaf het rijk van Trebizonde zich over aan het Mongoolse rijk, terwijl het hof van Nicea zijn forten op orde bracht. In het begin van de jaren 1250 stuurde de Latijnse keizer van Constantinopel Boudewijn II een ambassade naar Mongolië in de persoon van ridder Boudewijn van Henegouwen, die na zijn terugkeer in Constantinopel de vertrekkende Willem van Rubruck ontmoette. Willem van Rubruck merkte ook op dat hij rond 1253 een gezant van Johannes III Doukas Vatatzes, keizer van Nicea, ontmoette aan het hof van Möngke Khan.

Keizer Michael VIII Palaiologos sloot, na het herstel van de Byzantijnse keizerlijke heerschappij, een alliantie met de Mongolen, die zelf zeer gunstig stonden tegenover het christendom , aangezien een minderheid van hen Nestoriaanse christenen waren. Hij tekende in 1266 een verdrag met de Mongoolse Khan van de Kipchak (de Gouden Horde), en hij trouwde met twee van zijn dochters (verwekt door een minnares, een Diplovatatzina) met Mongoolse koningen: Euphrosyne Palaiologina, die trouwde met Nogai Khan van de Gouden Horde. , en Maria Palaiologina, die met Abaqa Khan uit Ilkhanid Perzië trouwde.

Aan het einde van de 13e eeuw arriveerden handelaren uit de Republiek Genua en kochten de stad van de heersende Gouden Horde. Ze stichtten een bloeiende handelsnederzetting genaamd Kaffa, die vrijwel de handel in het Zwarte Zeegebied monopoliseerde en diende als een belangrijke haven en administratief centrum voor de Genuese nederzettingen rond de Zee. Het werd een van de grootste slavenmarkten van Europa. Kaffa lag aan het westelijke eindpunt van de grote Zijderoute, en de plundering van Constantinopel door kruisvaarders in 1204 liet een vacuüm achter dat werd opgevuld door de Venetianen en de Genuezen.

Ibn Battuta bezocht de stad en merkte op dat het een "grote stad langs de zeekust was, bewoond door christenen , de meesten van hen Genuezen." Hij verklaarde verder: "We gingen naar de haven, waar we een prachtige haven zagen met ongeveer tweehonderd schepen erin, zowel oorlogsschepen als handelsschepen, klein en groot, want het is een van 's werelds gevierde havens."

Berke liet geen zonen na, dus Batu's kleinzoon Mengu-Timur werd genomineerd door Kublai en volgde zijn oom Berke op. In 1267 gaf Mengu-Timur een diploma uit – jarliq – om de Russische geestelijkheid vrij te stellen van alle belastingen en gaf hij de Genuezen en Venetië exclusieve handelsrechten in Caffa en Azov. Mengu-Timur beval de grootvorst van Rusland om Duitse kooplieden vrij door zijn land te laten reizen. Dit decreet stond de kooplieden van Novgorod ook toe om zonder beperkingen door de Soezdal-landen te reizen. Mengu Timur kwam zijn gelofte na: toen de Denen en de Livonische Ridders in 1269 de Republiek Novgorod aanvielen, hielpen de grote Basqaq (darughachi), Amraghan en vele Mongolen het Russische leger, bijeengebracht door de groothertog Yaroslav. De Duitsers en de Denen waren zo geïntimideerd dat ze geschenken naar de Mongolen stuurden en de regio Narva verlieten. Het gezag van de Mongoolse Khan strekte zich uit tot alle Russische vorstendommen, en in 1274-1275 vond de volkstelling plaats in alle Russische steden, inclusief Smolensk. en Vitebsk.

Kaidu versloeg Baraq bij Khujand met de hulp van Mengu-Timur, de Khan van de Gouden Horde die 3 tumens stuurde onder zijn oom Berkhe-Chir. Transoxiana werd vervolgens geteisterd door Kaidu. Baraq vluchtte naar Samarkand en vervolgens naar Bukhara, terwijl hij onderweg de steden plunderde in een poging zijn leger weer op te bouwen. Baraq verliest een derde van Transoxiana.

De Kaidu-Kublai-oorlog was een oorlog tussen Kaidu, de leider van het Huis van Ögedei en de de facto khan van het Chagatai Khanate in Centraal-Azië, en Kublai Khan, de stichter van de Yuan-dynastie inChina en zijn opvolger Temür Khan. een paar decennia van 1268 tot 1301. Het volgde op de Toluid-burgeroorlog (1260–1264) en resulteerde in de permanente verdeling van het Mongoolse rijk. Tegen de tijd van Kublai's dood in 1294 was het Mongoolse rijk opgesplitst in vier afzonderlijke khanaten of rijken: het kanaat van de Gouden Horde in het noordwesten, het Chagatai-khanaat in het midden, het Ilkanaat in het zuidwesten en de Yuan-dynastie in het oosten. in het hedendaagse Peking. Hoewel Temür Khan later in 1304 na de dood van Kaidu vrede sloot met de drie westelijke khanaten, zetten de vier khanaten hun eigen afzonderlijke ontwikkeling voort en vielen op verschillende tijdstippen.

Mengu-Timur werd in 1281 opgevolgd door zijn broer Töde Möngke, die moslim was. Nogai Khan was nu echter sterk genoeg om zichzelf als een onafhankelijke heerser te vestigen. De Gouden Horde werd dus geregeerd door twee khans. Töde Möngke sloot vrede met Kublai, gaf zijn zonen aan hem terug en erkende zijn suprematie. Nogai en Köchü, Khan van de Witte Horde en zoon van Orda Khan, sloten ook vrede met de Yuan-dynastie en de Ilkhanate . VolgensMamelukken -historici stuurde Töde Möngke de Mamelukken een brief waarin hij voorstelde om tegen hun gemeenschappelijke vijand, het ongelovige Ilkhanate, te vechten. Dit geeft aan dat hij mogelijk interesse had in Azerbeidzjan en Georgië , die beide werden geregeerd door de Ilkhans.

De Cuman-opstand van 1282 heeft mogelijk de Mongoolse invasie gekatalyseerd. Uit Hongarije verdreven Cuman-krijgers boden hun diensten aan Nogai Khan, de facto hoofd van de Gouden Horde, aan en vertelden hem over de gevaarlijke politieke situatie in Hongarije . Nogai zag dit als een kans en besloot een uitgebreide campagne te starten tegen het ogenschijnlijk zwakke koninkrijk.

De resultaten van de invasie hadden niet scherper kunnen contrasteren met die van de invasie van 1241. De invasie werd handig afgeslagen en de Mongolen verloren een groot deel van hun binnenvallende troepenmacht als gevolg van enkele maanden van hongersnood, talloze kleine invallen en twee grote militaire nederlagen. Dit was vooral te danken aan het nieuwe fortificatienetwerk en de militaire hervormingen. Er zou geen grote invasie van Hongarije plaatsvinden na het mislukken van de campagne van 1285, hoewel kleine invallen van de Gouden Horde tot ver in de 14e eeuw veelvuldig voorkwamen;

Vergeleken met de eerste twee invasies was de aanval van 1287-1288 kort en veel minder verwoestend. De Mongolen veroverden geen belangrijke steden of kastelen en verloren een aanzienlijk aantal mannen. Ze namen ook minder gevangenen en buit dan bij de vorige invasies.

De Poolse historicus Stefan Krakowski schrijft de relatieve mislukking van de Mongoolse invasie toe aan twee hoofdoorzaken. Ten eerste, hoewel 30.000 man groter was dan bij eerdere invallen in Polen , betekende de rivaliteit tussen Talabuga en Nogai dat de twee colonnes niet goed samenwerkten, waarbij de eerste zich terugtrok tegen de tijd dat de laatste Polen binnenkwam. Ten tweede maakten de verbeterde vestingwerken van de Polen het veel moeilijker om hun nederzettingen in te nemen, waardoor Leszek en zijn edelen een eenvoudig verdedigingsplan in drie fasen konden uitvoeren. De eerste fase was de passieve verdediging door garnizoenen, de tweede was de strijd tegen kleine Mongoolse detachementen door lokale troepen, en de derde fase was een tegenslag van een groot Hongaars-Pools leger tegen de verspreide en gereduceerde Mongolen. Dit stond in schril contrast met de eerste invasie.

Nogai en Talabuga konden nooit met elkaar overweg. In de herfst van 1290 besloot Talabuga, in de veronderstelling dat Nogai tegen hem samenzweerde, een leger te verzamelen en tegen zijn generaal op te marcheren. Nogai besloot onwetendheid te veinzen, hoewel hij heel goed wist dat Talabuga een afkeer van hem had; hij stuurde ook brieven naar Talabuga's moeder, waarin hij zei dat hij persoonlijk advies aan de khan kon geven dat hij alleen alleen kon doen, waarbij hij in wezen verzocht om een ​​formele bijeenkomst van prinsen. Talabuga's moeder adviseerde hem om Nogai te vertrouwen, en vervolgens ontbond Talabuga de meeste van zijn troepen en kwam met slechts een klein gevolg opdagen voor een ontmoeting met Nogai.

Nogai was echter dubbelhartig; hij was op de aangewezen ontmoetingsplaats aangekomen, vergezeld van een grote groep soldaten en Tokhta, evenals drie zonen van Mengu-Timur. Terwijl Nogai en Talabuga elkaar ontmoetten, sprongen Nogai's mannen in een hinderlaag en namen snel Talabuga en zijn aanhangers gevangen; Nogai wurgde vervolgens, met de hulp van beschermelingen, Talabuga dood. Hierna wendde hij zich tot de jonge Toqta en zei: 'Talabuga heeft zich de troon van je vader toegeëigend, en je broers die bij hem zijn, hebben ermee ingestemd je te arresteren en ter dood te brengen. Ik lever ze aan jou over, en jij mag doe met ze wat je wilt." Toqta liet hen vervolgens vermoorden. Voor zijn rol bij het plaatsen van Toqta op de troon ontving Nogai de inkomsten van de handelssteden op de Krim. Nogai onthoofde vervolgens veel van de Mongoolse edelen die aanhangers van Talabuga waren, om de heerschappij van zijn vermeende marionet Khan te consolideren. Toqta werd begin 1291 tot khan verklaard.

De Mongoolse (Tataarse) kliek van Nogai Khan, een onderdeel van de grotere Gouden Horde, was in de jaren 1280 en 1290 nauw betrokken bij het koninkrijk Servië. In 1292 werd een ernstige invasie bedreigd, maar deze werd afgewend toen Servië de Mongoolse heerschappij accepteerde. De druk van Nogai's kliek op de Balkan was breder dan alleen Servië. In 1292 resulteerde dit in de afzetting en verbanning van koning George I van Bulgarije . Het sporadische conflict met de Gouden Horde was de tweede grote confrontatie van de Serviërs met de Mongolen na de Mongoolse invasie van Servië in 1242.

Nogai en Tokhta raakten al snel verwikkeld in een dodelijke rivaliteit; terwijl ze meewerkten aan aanvallen op de opstandige Russische vorstendommen, bleven ze concurreren. Tokhta's schoonvader en vrouw klaagden vaak dat Nogai zichzelf superieur leek te beschouwen aan Tokhta, en Nogai verwierp herhaaldelijk alle eisen die Tokhta aan hem deed om zijn rechtbank bij te wonen. Ze waren het ook oneens over het beleid van handelsrechten voor de Genuese en Venetiaanse steden op de Krim. Twee jaar nadat Nogai Tokhta had geïnstalleerd, kwam hun rivaliteit tot een hoogtepunt en Tokhta ging op pad om zijn aanhangers te verzamelen voor een oorlog tegen Nogai.

Tokhta, met meer controle over de oostelijke delen van het rijk, slaagde erin een enorme strijdmacht te verzamelen, groter dan die van Nogai, maar naar verluidt minder bewapend als gevolg van de ervaring van Nogai's mannen in hun oorlogen in Europa. De twee heersers sloegen in 1297 hun kamp op vijftien kilometer van elkaar op de vlakte van Nerghi, halverwege tussen Nogai's land en dat van Tokhta. Een dag rust later volgde een zware strijd die het grootste deel van de dag duurde, waarin Nogai en Tokhta zich beiden persoonlijk onderscheidden in de strijd (ondanks de leeftijd van eerstgenoemde). Uiteindelijk won Nogai ondanks zijn numerieke achterstand. Naar verluidt werden 60.000 van Tokhta's mannen gedood (bijna een derde van zijn leger), maar Tokhta zelf wist te ontsnappen.

Nadat Öz Beg Khan in 1313 de troon besteeg, adopteerde hij de islam als staatsgodsdienst. Hij bouwde in 1314 een grote moskee in de stad Solkhat op de Krim en verbood het boeddhisme en sjamanisme onder de Mongolen in de Gouden Horde. In 1315 had Öz Beg met succes de Horde geïslamiseerd en Jochid-prinsen en boeddhistische lama's vermoord die tegen zijn religieuze beleid waren. Onder het bewind van Öz Beg bleven handelskaravanen ongemoeid en heerste er algemene orde in de Gouden Horde. Toen Ibn Battuta Sarai in 1333 bezocht, vond hij het een grote en prachtige stad met uitgestrekte straten en mooie markten waar Mongolen, Alanen, Kypchaks, Circassiërs, Rus ' en Grieken elk hun eigen wijken hadden. Kooplieden hadden een speciaal ommuurd gedeelte van de stad voor zichzelf. Öz Beg Khan verplaatste zijn woonplaats naar Mukhsha.

Öz Beg was van 1320 tot 1332 verwikkeld in oorlogen met Bulgarije en het Byzantijnse rijk. Hij viel herhaaldelijk Thracië binnen, deels in dienst van de Bulgaarse oorlog tegen zowel Byzantium als Servië die in 1319 begon. Zijn legers plunderden Thracië gedurende 40 dagen in 1324 en gedurende 15 dagen. dagen in 1337, waarbij 300.000 gevangenen werden genomen. Na de dood van Öz Beg in 1341 zetten zijn opvolgers zijn agressieve beleid niet voort en verviel het contact met Bulgarije. Zijn poging om de Mongoolse controle over Servië opnieuw te bevestigen was in 1330 niet succesvol. De Byzantijnse keizer Andronikos III zou zijn onwettige dochter ten huwelijk hebben gegeven aan Öz Beg, maar de betrekkingen werden zuur aan het einde van de regering van Andonikos, en de Mongolen voerden tussen 1320 en 1324 invallen in Thracië uit. de Byzantijnse haven Vicina Macaria werd bezet door de Mongolen. De dochter van Andonikos, die de naam Bayalun aannam, slaagde erin terug te ontsnappen naar het Byzantijnse rijk, blijkbaar uit angst voor haar gedwongen bekering tot de islam. In het zuidoosten van het koninkrijk Hongarije werden Walachije en zijn heerser Basarab I na 1324 een onafhankelijke macht met de steun van Öz Beg.

De Tver-opstand van 1327 was de eerste grote opstand tegen de Gouden Horde door de bevolking van Vladimir. Het werd op brute wijze onderdrukt door de gezamenlijke inspanningen van de Gouden Horde, Muscovy en Soezdal. Destijds waren Muscovy en Vladimir verwikkeld in een rivaliteit om de macht, en de totale nederlaag van Vladimir maakte feitelijk een einde aan de kwart-eeuwse strijd om de macht. De Gouden Horde werd later een vijand van Muscovy, en Rusland werd pas vrij van Mongoolse invloed toen de Grote in 1480, meer dan een eeuw later, aan de rivier de Ugra opkwam.

Met de steun van zijn moeder Taydula Khatun maakte Jani Beg zichzelf khan nadat hij zijn oudere broer en rivaal Tini Beg in Saray-Jük in 1342 had uitgeschakeld; hij had al een andere ambitieuze broer vermoord, Khiḍr Beg. Het is bekend dat hij zich actief heeft bemoeid met de zaken van de Russische vorstendommen en Litouwen . De grootvorsten van Moskou, Simeon Gordiy en Ivan II, stonden onder constante politieke en militaire druk van Jani Beg. De regering van Jani Beg werd gekenmerkt door de eerste tekenen van de feodale strijd die uiteindelijk zou bijdragen aan de ondergang van de Gouden Horde.

De Mongolen onder Janibeg belegerden Kaffa en de Italiaanse enclave bij Tana, na een vechtpartij tussen Italianen en moslims in Tana. De Italiaanse kooplieden in Tana vluchtten naar Kaffa. De belegering van Kaffa duurde tot februari 1344, toen deze werd opgeheven nadat een Italiaanse hulpmacht 15.000 Mongoolse troepen had gedood en hun belegeringsmachines had vernietigd. Janibeg hernieuwde het beleg in 1345, maar werd na een jaar opnieuw gedwongen het op te heffen, dit keer door een pestepidemie die zijn troepen verwoestte. De Italianen blokkeerden de Mongoolse havens, waardoor Janibeg gedwongen werd te onderhandelen, en in 1347 mochten de Italianen hun kolonie in Tana herstellen.

De verspreiding van de pest onder de gelederen van de Mongolen demoraliseerde het leger, en een groot deel van hen verloor zijn interesse in het beleg. De Mongolen wilden zich echter niet terugtrekken, niet zonder Kaffa een deel van hun eigen kwelling te bezorgen. Ze plaatsten de lijken van hun doden op hun katapulten en gooiden ze over de verdedigingsmuren van Kaffa. De bewoners van Kaffa keken toe hoe rotte lichamen uit de lucht vielen, op de grond neerstortten en hun bedorven geur naar alle kanten verspreidden. De christenen konden zich niet verbergen of vluchten voor de verwoesting die op hen neerstortte. Ze verplaatsten zoveel mogelijk rotte lichamen en gooiden ze zo snel mogelijk in zee. Maar tegen die tijd was het te laat; de Zwarte Dood was al in Kaffa. Mogelijk hebben vluchtende inwoners de ziekte mee terug naar Italië genomen, waardoor de ziekte zich over Europa heeft verspreid.;

De pest werd naar verluidt voor het eerst in Europa geïntroduceerd via Genuese handelaren vanuit hun havenstad Kaffa op de Krim in 1347. Tijdens een langdurige belegering van de stad, in 1345-1346, werd het Mongoolse leger van de Gouden Horde van Jani Beg, wiens voornamelijk Tataarse troepen leden onder De ziekte katapulteerde geïnfecteerde lijken over de stadsmuren van Kaffa om de inwoners te infecteren, hoewel het waarschijnlijker is dat geïnfecteerde ratten over de belegeringslinies reisden om de epidemie onder de inwoners te verspreiden. Toen de ziekte om zich heen greep, vluchtten Genuese handelaren over de Zwarte Zee naar Constantinopel, waar de ziekte in de zomer van 1347 voor het eerst in Europa aankwam.

Tijdens het bewind van Özbeg Khan (1313-1341) bereikte de Gouden Horde zijn hoogtepunt en profiteerde van de bloeiende handel over land van de Zwarte Zee naar de Yuan-dynastiein China . Özbegs adoptie van de islam vormde geen belemmering voor de steun van de orthodoxe kerk, aangezien deze was vrijgesteld van belastingen. De Turks- Mongoolse bevolking in zijn rijk assimileerde geleidelijk aan de Tataarse identiteit.

De belastinginning van de Russische vorstendommen, aanvankelijk beheerd door functionarissen van de Gouden Horde zoals de darughachi of basqaq, werd later overgedragen aan de prinsen van Rus. Tussen 1350 en 1382 werd het Basqaq-systeem uitgefaseerd, zoals blijkt uit de laatste verwijzingen in het Ryazan-vorstendom.

De Gouden Horde oefende invloed uit op de Rus-politiek en verleende vaak de titel van Grootvorst van Vladimir om de Russische prinsen te bevoordelen als een tactiek om de controle te behouden en rivaliteit te beheersen. Halverwege de 14e eeuw hielden externe machten zoals Algirdas van Litouwen zich bezig met de politiek van de Horde, waardoor de regionale dynamiek werd beïnvloed.

Het midden van de 14e eeuw bracht rampen voor de Horde, waaronder de verspreiding van de Zwarte Dood en de val van verschillende Mongoolse khanaten. Het dodental als gevolg van de pandemie was aanzienlijk, zowel in de gelederen van de Horde als onder de Rus-bevolking. De dood van Özbeg Khan in 1341 markeerde het begin van een periode van instabiliteit en frequente koningsmoorden binnen de heersende dynastie. Dit tijdperk, bekend als de Grote Troubles, kende een snelle opeenvolging van khans en interne conflicten.

Van 1360 tot 1380 kende de Gouden Horde intense interne strijd. Gedurende deze tijd controleerden verschillende facties verschillende regio's, en de Russische vorstendommen wisselden vaak van loyaliteit. De Slag om Kulikovo in 1380 was een sleutelmoment, toen Moskovieten een Mongools leger versloegen, wat een verschuiving in de machtsdynamiek aangaf. Het Mongoolse gezag werd echter opnieuw bevestigd door Tokhtamysh, die Mamai versloeg in de Slag bij de Kalka-rivier in 1381 en de onbetwiste khan werd.

In 1382 was de belegering van Moskou door Tokhtamysh een strafmaatregel tegen Moskovië's uitdaging voor het gezag van de Horde. Ondanks de opkomst van Muscovy als een prominente Russische staat, versterkte deze gebeurtenis de heerschappij van de Horde. In de daaropvolgende jaren, gekenmerkt door de oorlog tussen Tokhtamysh en Timur, nam de macht van de Gouden Horde af, waardoor het regionale evenwicht verschoof.

De Slag om Blue Waters was een veldslag die ergens in de herfst van 1362 of 1363 werd uitgevochten aan de oevers van de rivier de Syniukha, een zijrivier van de Zuidelijke Bug, tussen de legers van het Groothertogdom Litouwen en de Gouden Horde. De Litouwers behaalden een beslissende overwinning en voltooiden hun verovering van het Prinsdom Kiev .

De Slag om Kulikovo werd uitgevochten tussen de legers van de Gouden Horde, onder het bevel van Mamai, en verschillende Russische vorstendommen, onder het verenigde bevel van Prins Dmitry van Moskou. De strijd vond plaats op 8 september 1380 op het Kulikovo-veld nabij de rivier de Don (nu de oblast Tula, Rusland) en werd gewonnen door Dmitry, die na de slag bekend werd als Donskoy, 'van de Don'. Hoewel de overwinning geen einde maakte aan de Mongoolse overheersing over Rusland, wordt deze door Russische historici algemeen beschouwd als het keerpunt waarop de Mongoolse invloed begon af te nemen en de macht van Moskou begon te stijgen. Het proces leidde uiteindelijk tot de onafhankelijkheid van het Groothertogdom Moskou en de vorming van de moderne Russische staat.

De Slag om de Kalka-rivier in 1381 werd uitgevochten tussen de Mongoolse krijgsheren Mamai en Toqtamish om de controle over de Gouden Horde. Toqtamish was de overwinnaar en werd de enige heerser van de Horde. Mamai had voorheen de facto controle over de Horde, maar zijn controle begon af te brokkelen toen Toqtamish van de Witte Horde binnenviel. Tegelijkertijd kwamen de Russische prinsen in opstand tegen de Mongoolse overheersing, waardoor Mamai een waardevolle bron van belastinginkomsten wegnam. Mamai viel het Rus binnen, maar werd verslagen in de beroemde slag om Kulikovo. Ondertussen had Toqtamish in het oosten de hoofdstad van de Gouden Horde, Sarai, ingenomen. Mamai gebruikte zijn resterende geld om een ​​klein leger op te richten en ontmoette Toqtamish in de regio rond de noordelijke Donets- en Kalka-rivieren. Er zijn geen details over de strijd overgebleven, maar Toqtamish, die waarschijnlijk over een groter leger beschikte, behaalde een beslissende overwinning. Vervolgens nam hij de Gouden Horde over.

Tokhtamysh was een machtige monarch geworden, de eerste khan in meer dan twintig jaar die over beide helften (vleugels) van de Gouden Horde regeerde. In iets meer dan een jaar tijd had hij zichzelf meester gemaakt van de linker (oostelijke) vleugel, de voormalige Ulus van Orda (in sommige Perzische bronnen Witte Horde genoemd en in Turkse bronnen Blauwe Horde), en vervolgens ook meester van de rechter (westelijke) vleugel, de Ulus van Batu (in sommige Perzische bronnen Blauwe Horde genoemd en in Turkse bronnen Witte Horde). Dit beloofde de grootsheid van de Gouden Horde te herstellen na een lange periode van verdeeldheid en interne conflicten.

De belegering van Moskou in 1382 was een strijd tussen de Moskovieten en Tokhtamysh, de khan van de Gouden Horde, gesteund door Timur . De Russische nederlaag bevestigde de heerschappij van de Horde over een deel van de Russische landen, die 98 jaar later de Tataarse heerschappij omverwierp door de grote stelling aan de rivier de Ugra. Tokhtamysh herstelde ook de Gouden Horde als een dominante regionale macht, herenigde de Mongoolse landen van de Krim tot het Balkashmeer en versloeg de Litouwers bij Poltava in het daaropvolgende jaar. Hij nam echter de rampzalige beslissing om oorlog te voeren tegen zijn voormalige meester, Tamerlane, en de Gouden Horde herstelde zich nooit.

De oorlog tussen Tokhtamysh en Timur werd van 1386 tot 1395 uitgevochten tussen Tokhtamysh, khan van de Gouden Horde, en de krijgsheer en veroveraar Timur , stichter van het Timuridische rijk, in de gebieden van de bergen van de Kaukasus, Turkistan en Oost-Europa. De strijd tussen de twee Mongoolse heersers speelde een sleutelrol in het verval van de Mongoolse macht over de vroege Russische vorstendommen.

De Slag om de Kondurcha-rivier was de eerste grote veldslag in de Tokhtamysh- Timur -oorlog. Het vond plaats aan de rivier de Kondurcha, in de Bulgaarse Ulus van de Gouden Horde, in wat tegenwoordig de Oblast Samara in Rusland is. De cavalerie van Tokhtamysh probeerde het leger van Timur vanaf de flanken te omsingelen. Het Centraal-Aziatische leger weerstond de aanval echter, waarna de plotselinge frontale aanval de Horde-troepen op de vlucht joeg. Veel van de troepen van de Gouden Horde ontsnapten echter om opnieuw te vechten bij Terek. Timur had Tokhtamysh eerder geholpen bij het veroveren van de troon van de Witte Horde in 1378. In de daaropvolgende jaren groeiden beide mannen aan de macht, waarbij Tokhtamysh de volledige controle over de Gouden Horde overnam, terwijl Timur zijn macht over het hele Midden-Oosten uitbreidde. Timur nam echter Azerbeidzjan in, waarvan Tokhtamysh geloofde dat het terecht het grondgebied van de Gouden Horde was. Hij viel het grondgebied van Timurid binnen en belegerde kort Samarkand voordat hij werd verjaagd door Timur. Timur achtervolgde Tokhtamysh totdat deze zich omdraaide om hem te bevechten naast de Kondurcha-rivier.

De Slag om de rivier de Terek was de laatste grote slag in de oorlog tussen Tokhtamysh en Timur en vond plaats aan de rivier de Terek, in de noordelijke Kaukasus. Het resultaat was een overwinning voor Timur .

De Slag om de rivier de Vorskla was een grote veldslag in de middeleeuwse geschiedenis van Oost-Europa. Het werd uitgevochten op 12 augustus 1399 tussen de Tataren, onder Edigu en Temur Qutlugh, en de legers van Tokhtamysh en groothertog Vytautas van Litouwen . De strijd eindigde in een beslissende Tataarse overwinning.

Door het conflict met zijn voormalige beschermer Timur aan te gaan en te verergeren, zette Tokhtamysh een koers uit voor het ongedaan maken van al zijn prestaties en voor zijn eigen vernietiging. Het gezag van Tokhtamysh kreeg ernstige tegenslagen te verwerken door de twee grote invasies van Timur in de kerngebieden van de Gouden Horde in 1391 en 1395-1396. Hierdoor concurreerde Tokhtamysh met rivaliserende khans, verdreef hem uiteindelijk definitief en achtervolgde hem tot zijn dood in Sibir in 1406. Tokhtamysh's relatieve versteviging van het gezag van de khan overleefde hem slechts kort, en grotendeels dankzij de invloed van zijn aartsvijand Edigu; maar na 1411 maakte het plaats voor een nieuwe lange periode van burgeroorlog die eindigde in het uiteenvallen van de Gouden Horde. Bovendien veroorzaakte Timur's vernietiging van de belangrijkste stedelijke centra van de Gouden Horde, evenals van de Italiaanse kolonie Tana, een ernstige en blijvende klap voor de op handel gebaseerde economie van het staatsbestel, met verschillende negatieve gevolgen voor de toekomstige vooruitzichten op welvaart en overleving.

Na 1419 hield de Gouden Horde functioneel op te bestaan. Ulugh Muhammad was officieel Khan van de Gouden Horde, maar zijn gezag was beperkt tot de lagere oevers van de Wolga, waar Tokhtamysh' andere zoon Kepek ook regeerde. De invloed van de Gouden Horde werd in Oost-Europa vervangen door het Groothertogdom Litouwen , tot wie Ulugh Muhammad zich wendde voor steun.

De Slag om Lipnic (of Lipnica of Lipniţi) was een strijd tussen de Moldavische strijdkrachten onder leiding van Stefanus de Grote en de Wolga-Tataren van de Gouden Horde onder leiding van Ahmed Khan, en vond plaats op 20 augustus 1470.

De Grote Stand aan de rivier de Ugra was een impasse tussen de strijdkrachten van Achmat Khan van de Grote Horde en de grootvorst Ivan III van Muscovy in 1480 aan de oevers van de rivier de Ugra, die eindigde toen de Tataren zonder conflict vertrokken. Het wordt in de Russische geschiedschrijving gezien als het einde van de Tataarse/Mongoolse heerschappij over Moskou.

In 1500 werd de Moskoviet- Litouwse oorlog hervat. Litouwen sloot zich opnieuw aan bij de Grote Horde. In 1501 viel Khan Sheikh Ahmed Moskovitische troepen aan nabij Rylsk, Novhorod-Siverskyi en Starodub. De Litouwse groothertog Alexander Jagiellon was bezig met zijn opvolging in het Koninkrijk Polen en nam niet deel aan de campagne. Een strenge winter gecombineerd met het verbranden van de steppe door Meñli I Giray, Khan van de Krim-Khanate, resulteerde in hongersnood onder de troepen van Sjeik Ahmed. Veel van zijn mannen lieten hem in de steek en de rest werd in juni 1502 verslagen aan de rivier de Sula.

Sjeik Ahmed werd gedwongen in ballingschap te gaan. Hij zocht zijn toevlucht bij het Ottomaanse Rijk of een alliantie met het Groothertogdom Moskou, voordat hij zich tot het Groothertogdom Litouwen wendde. In plaats van zijn voormalige bondgenoot te helpen, zette het Groothertogdom sjeik Ahmed ruim twintig jaar gevangen. Hij werd gebruikt als onderhandelingstroef bij de onderhandelingen met de Krim-Khanate: als de Khanate zich niet gedroeg, zou sjeik Ahmed worden vrijgelaten en zijn oorlog met de Khanate hervatten.

Na de slag om Olshanitsa in januari 1527 werd sjeik Ahmed vrijgelaten uit de gevangenis. Er wordt gezegd dat hij erin slaagde de macht te grijpen in de Astrakhan Khanate. Hij stierf omstreeks 1529.