Timur werd het hoofd van de Barlas / Berlas-stam na de dood van zijn vader. Sommige verhalen zeggen echter dat hij dit deed door Amir Husayn, een Qara'unas-prins en de facto heerser van het westelijke Chagatai Khanate, te helpen.

Timur wordt hoofd van Ulus Chagatay en begint Samarkand als zijn hoofdstad te ontwikkelen. Hij trouwde met Husayn's vrouw Saray Mulk Khanum, een afstammeling van Genghis Khan , waardoor hij keizerlijke heerser van de Chaghatay-stam kon worden.

Timur begon zijn Perzische campagne bij Herat, de hoofdstad van de Kartid-dynastie. Toen Herat zich niet overgaf, bracht hij de stad in puin en vermoordde hij de meeste burgers; het bleef in puin totdat Shah Rukh opdracht gaf tot wederopbouw. Timur stuurde vervolgens een generaal om de opstandige Kandahar gevangen te nemen. Met de verovering van Herat gaf het Kartid-koninkrijk zich over en werd het vazallen van Timur; het zou later minder dan tien jaar later, in 1389, volledig worden geannexeerd door Timur's zoon Miran Shah.

De oorlog tussen Tokhtamysh en Timur werd van 1386 tot 1395 uitgevochten tussen Tokhtamysh, khan van de Gouden Horde , en de krijgsheer en veroveraar Timur, stichter van het Timuridische rijk, in de gebieden van de bergen van de Kaukasus, Turkistan en Oost-Europa. De strijd tussen de twee Mongoolse heersers speelde een sleutelrol in het verval van de Mongoolse macht over de vroege Russische vorstendommen.

De Slag om de Kondurcha-rivier was de eerste grote veldslag in de Tokhtamysh-Timur-oorlog. Het vond plaats aan de rivier de Kondurcha, in de Bulgaarse Ulus van de Gouden Horde , in wat tegenwoordig de Oblast Samara in Rusland is. De cavalerie van Tokhtamysh probeerde het leger van Timur vanaf de flanken te omsingelen. Het Centraal-Aziatische leger weerstond de aanval echter, waarna de plotselinge frontale aanval de Horde-troepen op de vlucht joeg. Veel van de troepen van de Gouden Horde ontsnapten echter om opnieuw te vechten bij Terek.

Timur begon vervolgens in 1392 een vijfjarige campagne naar het westen, waarbij hij Perzisch Koerdistan aanviel. In 1393 werd Shiraz gevangengenomen na de overgave, en de Muzaffarids werden vazallen van Timur, hoewel prins Shah Mansur in opstand kwam maar werd verslagen, en de Muzafarids werden geannexeerd. Kort daarna werd Georgië verwoest, zodat de Gouden Horde het niet kon gebruiken om Noord-Iran te bedreigen. In hetzelfde jaar verraste Timur Bagdad in augustus door er vanuit Shiraz in slechts acht dagen naartoe te marcheren. Sultan Ahmad Jalayir vluchtte naar Syrië, waar deMamelukken Sultan Barquq hem beschermde en de gezanten van Timur vermoordde. Timur verliet de Sarbadar-prins Khwaja Mas'ud om Bagdad te regeren, maar hij werd verdreven toen Ahmad Jalayir terugkeerde. Ahmad was impopulair, maar kreeg gevaarlijke hulp van Qara Yusuf van de Kara Koyunlu; hij vluchtte in 1399 opnieuw, dit keer naar de Ottomanen .

In 1368 hadden Han-Chinese troepen de Mongolen uitChina verdreven. De eerste keizers van de nieuwe Ming-dynastie , de Hongwu-keizer, en zijn zoon, de Yongle-keizer, produceerden zijrivierstaten van veel Centraal-Aziatische landen. De suzerein-vazalrelatie tussen het Ming-rijk en Timurid bestond lange tijd. In 1394 overhandigden de ambassadeurs van Hongwu Timur uiteindelijk een brief waarin hij hem als onderwerp aansprak. Hij liet de ambassadeurs Fu An, Guo Ji en Liu Wei arresteren. Timur was uiteindelijk van plan China binnen te vallen. Daartoe sloot Timur een alliantie met de overlevende Mongoolse stammen in Mongolië en bereidde zich helemaal voor tot in Buchara.

Hij versloeg Tokhtamysh op beslissende wijze in de Slag om de Terek-rivier op 15 april 1395. Alle grote steden van het khanaat werden vernietigd: Sarai, Ukek, Majar, Azaq, Tana en Astrakhan. Timur's aanval op de steden van de Gouden Horde in 1395 leverde zijn eerste West-Europese slachtoffers op, aangezien het de vernietiging veroorzaakte van deItaliaanse handelskolonies (comptoirs) in Sarai, Tana en Astrachan. Tijdens het beleg van Tana stuurden de handelsgemeenschappen vertegenwoordigers om met Timur te onderhandelen, maar deze gebruikte ze alleen als list om de stad te verkennen. De Genuese stad Caffa op het Krim-schiereiland bleef gespaard, ondanks dat het een voormalige bondgenoot van Tokhtamysh was.

In 1398 begon Timur zijn campagne richtinghet Indiase subcontinent (Hindustan). In die tijd werd het subcontinent geregeerd door sultan Nasir-ud-Din Mahmud Shah Tughluq van de Tughlaq-dynastie, maar het was al verzwakt door de vorming van regionale sultanaten en de strijd om de opvolging binnen de keizerlijke familie. Timur begon zijn reis vanuit Samarkand. Hij viel het Noord-Indiase subcontinent (het huidige Pakistan en Noord-India) binnen door op 30 september 1398 de rivier de Indus over te steken. Hij werd tegengewerkt door Ahirs, Gujjars en Jats, maar het Sultanaat van Delhi deed niets om hem tegen te houden.

De strijd tussen sultan Nasir-ud-Din Tughlaq, verbonden met Mallu Iqbal en Timur, vond plaats op 17 december 1398. Indiase troepen hadden oorlogsolifanten bepantserd met maliënkolder en gif op hun slagtanden. Omdat zijn Tataarse troepen bang waren voor de olifanten, beval Timur zijn mannen een loopgraaf voor hun posities te graven. Timur laadde vervolgens zijn kamelen met zoveel hout en hooi als ze konden dragen. Toen de oorlogsolifanten aanvielen, stak Timur het hooi in brand en porde de kamelen met ijzeren stokken, waardoor ze huilend van de pijn op de olifanten afstormden: Timur had begrepen dat olifanten gemakkelijk in paniek raakten. Geconfronteerd met het vreemde schouwspel van kamelen die recht op hen af ​​vlogen terwijl de vlammen uit hun rug sprongen, draaiden de olifanten zich om en stampten terug naar hun eigen linies. Timur profiteerde van de daaropvolgende verstoring van de strijdkrachten van Nasir-ud-Din Mahmud Shah Tughluq en behaalde een gemakkelijke overwinning. De sultan van Delhi vluchtte met de overblijfselen van zijn troepen. Delhi werd geplunderd en in puin achtergelaten. Na de slag installeerde Timur Khizr Khan, de gouverneur van Multan, als de nieuwe sultan van het sultanaat van Delhi onder zijn heerschappij. De verovering van Delhi was een van de grootste overwinningen van Timur en overtrof waarschijnlijk Darius de Grote, Alexander de Grote en Genghis Khan vanwege de barre omstandigheden tijdens de reis en de prestatie om destijds de rijkste stad ter wereld te veroveren. Delhi leed hierdoor een groot verlies en het duurde een eeuw om te herstellen.

Timur begon een oorlog met Bayezid I, sultan van het Ottomaanse Rijk , en deMamelukken- sultan van Egypte Nasir-ad-Din Faraj. Bayezid begon het grondgebied van Turkmeense en islamitische heersers in Anatolië te annexeren. Toen Timur de soevereiniteit over de Turkmeense heersers claimde, zochten ze hun toevlucht achter hem.

Het koninkrijk Georgië, een christelijk koninkrijk dat het grootste deel van de Kaukasus domineerde, werd tussen 1386 en 1403 vele malen onderworpen door Timur. Deze conflicten waren nauw verbonden met de oorlogen tussen Timur en Tokhtamysh, de laatste Khan van de Gouden Horde . Timur trok terug om de Georgische staat voor eens en voor altijd te vernietigen. Hij eiste dat George VII de Jalayirid Tahir zou overhandigen, maar George VII weigerde en ontmoette Timur aan de Sagim-rivier in Lower Kartli, maar leed een nederlaag. Na de oorlog stierven van degenen die de gevechten en represailles overleefden vele duizenden van honger en ziekte, en 60.000 overlevenden werden tot slaaf gemaakt en weggevoerd door de troepen van Timur. Hij ontsloeg ook Sivas in Klein-Azië.

Voordat hij Syrische steden aanviel, had Timur aanvankelijk een ambassadeur naar Damascus gestuurd, die werd geëxecuteerd door deMamelukken -onderkoning van de stad, Sudun. In 1400 begon hij een oorlog met de Mamelukken-sultan van Egypte, Nasir-ad-Din Faraj, en viel Mamelukken-Syrië binnen.

DeMamelukken besloten een open strijd buiten de stadsmuren te voeren. Na twee dagen van schermutselingen bewoog de cavalerie van Timur zich snel in boogvormen om de flanken van hun vijandelijke linies aan te vallen, terwijl zijn centrum, inclusief olifanten uitIndia, stand hield. Hevige cavalerie-aanvallen dwongen de Mamelukken onder leiding van Tamardash, gouverneur van Aleppo, om te breken en naar de stadspoorten te vluchten. Daarna nam Timur Aleppo in, waarna hij veel van de inwoners afslachtte en opdracht gaf tot de bouw van een toren van 20.000 schedels buiten de stad.

Een leger onder leiding van deMamluk- sultan Nasir-ad-Din Faraj werd buiten Damascus verslagen door Timur, waardoor de stad overgeleverd werd aan de genade van de Mongoolse belegeraars. Toen zijn leger verslagen was, stuurde de Mamelukken-sultan een deputatie vanuit Caïro, waaronder Ibn Khaldun, die met hem onderhandelde, maar na hun terugtrekking liet hij de stad plunderen. De soldaten van Timur pleegden ook massale verkrachtingen tegen de vrouwen van Damascus en martelden de mensen van de stad door ze te verbranden, bastinados te gebruiken en ze in wijnpersen te verpletteren. Kinderen stierven van de honger. Timur pleegde deze verkrachtingen en wreedheden in Syrië tegen zijn eigen islamitische geloofsgenoten.

De belegering van Bagdad (mei - 9 juli 1401) was een van de meest destructieve overwinningen van Tamerlan en zag de stad vrijwel verwoest nadat deze aan het einde van een veertig dagen durende belegering stormenderhand werd ingenomen. Na de verovering van de stad werden 20.000 inwoners afgeslacht. Timur beval dat elke soldaat moest terugkeren met ten minste twee afgehakte mensenhoofden om hem te laten zien. Toen ze geen mannen meer hadden om te doden, doodden veel krijgers gevangenen die eerder in de campagne waren gevangengenomen, en toen ze geen gevangenen meer hadden om te doden, namen velen hun toevlucht tot het onthoofden van hun eigen vrouwen.

Er waren jaren van beledigende brieven verstreken tussen Timur en Bayezid. Beide heersers beledigden elkaar op hun eigen manier, terwijl Timur er de voorkeur aan gaf de positie van Bayezid als heerser te ondermijnen en de betekenis van zijn militaire successen te bagatelliseren. Ten slotte viel Timur Anatolië binnen en versloeg Bayezid in de Slag om Ankara op 20 juli 1402. Bayezid werd gevangengenomen in de strijd en stierf vervolgens in gevangenschap, waarmee de twaalfjarige Ottomaanse Interregnum- periode begon. Timur's verklaarde motivatie voor het aanvallen van Bayezid en het Ottomaanse rijk was het herstel van de Seltsjoekse autoriteit. Timur zag de Seltsjoeken als de rechtmatige heersers van Anatolië, aangezien hen de heerschappij was verleend door Mongoolse veroveraars, wat opnieuw de belangstelling van Timur voor de legitimiteit van Genghizid illustreerde.

Na de slag trok Timur door westelijk Anatolië naar de Egeïsche kust, waar hij de stad Smyrna belegerde en innam, een bolwerk van de christelijke hospitaalridders . De strijd was catastrofaal voor de Ottomaanse staat , waardoor wat er nog overbleef uiteenviel en het rijk bijna volledig instortte. Dit resulteerde in een burgeroorlog onder de zonen van Bayezid. De Ottomaanse burgeroorlog duurde nog eens 11 jaar (1413) na de Slag om Ankara. De strijd is ook belangrijk in de Ottomaanse geschiedenis, omdat het de enige keer was dat een sultan persoonlijk werd gevangengenomen.

Timur gaf er de voorkeur aan zijn veldslagen in de lente te voeren. Hij stierf echter onderweg tijdens een ongebruikelijke wintercampagne. In december 1404 begon Timur militaire campagnes tegen Ming China en hield een Ming-gezant vast. Hij leed aan ziekte terwijl hij zijn kamp had opgeslagen aan de andere kant van de Syr Daria en stierf in Farab op 17 februari 1405, voordat hij ooit de Chinese grens bereikte. Na zijn dood werden de Ming-gezanten zoals Fu An en de overige entourage vrijgelaten door zijn kleinzoon Khalil Sultan.

De macht van de Timuriden nam snel af in de tweede helft van de 15e eeuw, grotendeels als gevolg van de Timuridische traditie om het rijk te verdelen. De Aq Qoyunlu veroverden het grootste deel van Iran op de Timuriden, en tegen 1500 had het verdeelde en door oorlog verscheurde Timuridische rijk de controle over het grootste deel van zijn grondgebied verloren, en werd het in de daaropvolgende jaren effectief op alle fronten teruggedrongen. Perzië, de Kaukasus, Mesopotamië en Oost-Anatolië vielen snel in handen van het sjiitische Safavid-rijk , dat in het daaropvolgende decennium werd veroverd door sjah Ismail I. Een groot deel van het Centraal-Aziatische land werd overspoeld door de Oezbeken van Muhammad Shaybani, die in 1505 en 1507 de belangrijkste steden Samarkand en Herat veroverden en het kanaat Buchara stichtten. Vanuit Kabul werd in 1526 het Mughal-rijk gesticht door Babur, een afstammeling van Timur via zijn vader en mogelijk een afstammeling van Genghis Khan via zijn moeder. De dynastie die hij stichtte, staat algemeen bekend als de Mughal-dynastie, hoewel deze rechtstreeks werd geërfd van de Timuriden. Tegen de 17e eeuw regeerde het Mogol-rijk het grootste deel vanIndia , maar raakte uiteindelijk in de daaropvolgende eeuw in verval. Er kwam uiteindelijk een einde aan de Timuriden-dynastie toen de resterende nominale heerschappij van de Mughals na de opstand van 1857 door het Britse rijk werd afgeschaft.