ປະຫວັດສາດຂອງສະຫະລັດ

ເອກະສານຊ້ອນທ້າຍ

ຕົວລະຄອນ

ໝາຍເຫດ

ອ້າງອີງ


Play button

1492 - 2023

ປະຫວັດສາດຂອງສະຫະລັດ



ປະຫວັດສາດຂອງສະຫະລັດອາເມລິກາເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍການມາຮອດຂອງຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງປະມານ 15,000 BCE, ຕໍ່ມາໂດຍການເປັນອານານິຄົມຂອງເອີຣົບເລີ່ມຕົ້ນໃນທ້າຍສະຕະວັດທີ 15.ເຫດການສໍາຄັນທີ່ສ້າງປະເທດຊາດປະກອບມີ ການປະຕິວັດອາເມລິກາ , ເຊິ່ງໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນເປັນການຕອບໂຕ້ຕໍ່ການເກັບພາສີ ຂອງອັງກິດ ໂດຍບໍ່ມີການເປັນຕົວແທນແລະໄດ້ສິ້ນສຸດລົງໃນການປະກາດເອກະລາດໃນປີ 1776. ປະເທດຊາດໃຫມ່ໄດ້ຕໍ່ສູ້ໃນເບື້ອງຕົ້ນພາຍໃຕ້ມາດຕາຂອງສະຫະພັນແຕ່ພົບຄວາມຫມັ້ນຄົງກັບການຮັບຮອງເອົາຂອງສະຫະລັດ. ລັດຖະທຳ​ມະນູນ​ປີ 1789 ​ແລະ ກົດໝາຍ​ວ່າ​ດ້ວຍ​ສິດທິ​ໃນ​ປີ 1791, ​ໄດ້​ສ້າງ​ຕັ້ງ​ລັດຖະບານ​ກາງ​ທີ່​ເຂັ້ມ​ແຂງ​ໂດຍ​ປະທານາທິບໍດີ George Washington ​ໃນ​ເບື້ອງ​ຕົ້ນ.ການຂະຫຍາຍຕົວໄປທາງທິດຕາເວັນຕົກໄດ້ກໍານົດສະຕະວັດທີ 19, ຂັບເຄື່ອນໂດຍແນວຄິດຂອງຈຸດຫມາຍປາຍທາງທີ່ສະແດງອອກ.ຍຸກ​ນີ້​ຍັງ​ໄດ້​ຖືກ​ໝາຍ​ເຖິງ​ໂດຍ​ບັນຫາ​ການ​ແບ່ງ​ແຍກ​ຂອງ​ການ​ເປັນ​ຂ້າ​ທາດ, ນຳ​ໄປ​ສູ່ ​ສົງຄາມ​ກາງ​ເມືອງ ​ໃນ​ປີ 1861 ພາຍຫຼັງ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ປະທານາທິບໍດີ Abraham Lincoln .ການ defeat ຂອງ Confederacy ໃນ 1865 ສົ່ງຜົນໃຫ້ມີການຍົກເລີກການເປັນຂ້າທາດ, ແລະຍຸກ Reconstruction ໄດ້ຂະຫຍາຍສິດທິທາງດ້ານກົດຫມາຍແລະການລົງຄະແນນສຽງເພື່ອປົດປ່ອຍສໍາລອງຜູ້ຊາຍ.ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ຍຸກ Jim Crow ທີ່ປະຕິບັດຕາມ disenfranchised ອາເມລິກາອາຟຣິກາຈໍານວນຫຼາຍຈົນກ່ວາ ການເຄື່ອນໄຫວສິດທິພົນລະເຮືອນ ຂອງ 1960s.ໃນໄລຍະນີ້, ສະຫະລັດຍັງກາຍເປັນປະເທດມະຫາອໍານາດອຸດສາຫະກໍາ, ປະສົບກັບການປະຕິຮູບທາງດ້ານສັງຄົມແລະທາງດ້ານການເມືອງລວມທັງການມີສິດເລືອກຕັ້ງຂອງແມ່ຍິງແລະຂໍ້ຕົກລົງໃຫມ່, ເຊິ່ງຊ່ວຍກໍານົດລັດທິເສລີນິຍົມຂອງອາເມລິກາທີ່ທັນສະໄຫມ.[1]ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ໄດ້​ເສີມ​ຂະຫຍາຍ​ບົດບາດ​ເປັນ​ປະ​ເທດ​ມະຫາ​ອຳນາດ​ຂອງ​ໂລກ​ໃນ​ສະຕະວັດ​ທີ 20, ​ໂດຍ​ສະ​ເພາະ​ແມ່ນ​ໃນ​ໄລຍະ ​ແລະ ຫຼັງ ​ສົງຄາມ​ໂລກ​ຄັ້ງ​ທີ 2 .ຍຸກ ສົງຄາມເຢັນ ເຫັນສະຫະລັດ ແລະ ສະຫະພາບໂຊວຽດ ເປັນປະເທດມະຫາອຳນາດຄູ່ແຂ່ງຮ່ວມໃນການແຂ່ງຂັນດ້ານອາວຸດ ແລະການຕໍ່ສູ້ທາງອຸດົມການ.ການເຄື່ອນໄຫວສິດທິພົນລະເຮືອນຂອງຊຸມປີ 1960 ໄດ້ບັນລຸການປະຕິຮູບທາງດ້ານສັງຄົມທີ່ສໍາຄັນ, ໂດຍສະເພາະສໍາລັບຊາວອາຟຣິກາອາເມລິກາ.ການສິ້ນສຸດຂອງສົງຄາມເຢັນໃນປີ 1991 ເຮັດໃຫ້ສະຫະລັດກາຍເປັນມະຫາອໍານາດຂອງໂລກ, ແລະນະໂຍບາຍຕ່າງປະເທດທີ່ຜ່ານມາມັກຈະສຸມໃສ່ການຂັດແຍ້ງຢູ່ໃນຕາເວັນອອກກາງ, ໂດຍສະເພາະຫຼັງຈາກການໂຈມຕີໃນວັນທີ 11 ກັນຍາ.
HistoryMaps Shop

ເຂົ້າຊົມຮ້ານ

30000 BCE
ກ່ອນປະຫວັດສາດornament
ປະ​ຊາ​ຊົນ​ຂອງ​ອາ​ເມລິ​ກາ​
ກ່ອນ​ເຂົ້າ​ມາ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ, ມະນຸດ​ທຳ​ອິດ​ໄດ້​ຢູ່​ໂດດ​ດ່ຽວ​ເປັນ​ເວລາ​ຫຼາຍ​ພັນ​ປີ​ຢູ່​ເທິງ​ຂົວ​ດິນ​ອັນ​ກວ້າງ​ໃຫຍ່​ທີ່​ປົກ​ຄຸມ​ຊ່ອງ​ແຄບ Bering - ​ເຂດ​ທີ່​ຈົມ​ຢູ່​ໃຕ້​ນ້ຳ​ແລ້ວ. ©Anonymous
30000 BCE Jan 2 - 10000 BCE

ປະ​ຊາ​ຊົນ​ຂອງ​ອາ​ເມລິ​ກາ​

America
ມັນບໍ່ໄດ້ເປັນທີ່ຮູ້ຈັກຢ່າງຈະແຈ້ງວ່າຊາວອາເມຣິກັນພື້ນເມືອງໄດ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ໃນທະວີບອາເມລິກາ ແລະ ສະຫະລັດ ສະໄໝປັດຈຸບັນເປັນຄັ້ງທຳອິດແນວໃດ.ທິດສະດີການແຜ່ກະຈາຍສະເຫນີໃຫ້ປະຊາຊົນຈາກ Eurasia ຕິດຕາມເກມຂ້າມ Beringia, ຂົວທີ່ດິນທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ Siberia ກັບ Alaska ປະຈຸບັນໃນຍຸກນ້ໍາກ້ອນ, ແລະຫຼັງຈາກນັ້ນແຜ່ຂະຫຍາຍໄປທາງໃຕ້ໃນທົ່ວອາເມລິກາ.ການເຄື່ອນຍ້າຍນີ້ອາດຈະເລີ່ມຕົ້ນໃນຕົ້ນປີ 30,000 ປີກ່ອນຫນ້ານີ້ [2] ແລະສືບຕໍ່ຜ່ານໄປປະມານ 10,000 ປີກ່ອນຫນ້ານີ້, ໃນເວລາທີ່ຂົວທີ່ດິນໄດ້ຈົມລົງໂດຍລະດັບນ້ໍາທະເລທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນຍ້ອນ glaciers melting.[3] ຊາວຕົ້ນເຫຼົ່ານີ້, ເອີ້ນວ່າ Paleo-Indians, ໃນໄວໆນີ້ diversified ເຂົ້າໄປໃນຫຼາຍຮ້ອຍຄົນຂອງການຕັ້ງຖິ່ນຖານທີ່ແຕກຕ່າງກັນວັດທະນະທໍາແລະປະເທດ.ຍຸກກ່ອນ Columbian ນີ້ລວມເອົາທຸກຍຸກສະໄໝໃນປະຫວັດສາດຂອງທະວີບອາເມລິກາ ກ່ອນການປະກົດຕົວຂອງອິດທິພົນຂອງເອີຣົບໃນທະວີບອາເມລິກາ, ເຊິ່ງກວມເອົາຈາກການຕັ້ງຖິ່ນຖານເດີມໃນຍຸກ Paleolithic ເທິງ ຈົນເຖິງການເປັນອານານິຄົມຂອງເອີຣົບໃນຊ່ວງຍຸກສະໄໝໃໝ່.ໃນຂະນະທີ່ຄໍາສັບທາງວິຊາການຫມາຍເຖິງຍຸກກ່ອນການເດີນທາງຂອງ Christopher Columbus ໃນປີ 1492, ໃນທາງປະຕິບັດ, ຄໍານີ້ມັກຈະປະກອບມີປະຫວັດສາດຂອງວັດທະນະທໍາພື້ນເມືອງຂອງອາເມລິກາຈົນກ່ວາພວກເຂົາຖືກເອົາຊະນະຫຼືມີອິດທິພົນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍໂດຍຊາວເອີຣົບ, ເຖິງແມ່ນວ່າເຫດການນີ້ເກີດຂຶ້ນຫຼາຍສິບປີຫຼືຫຼາຍສະຕະວັດຫຼັງຈາກການລົງຈອດໃນເບື້ອງຕົ້ນຂອງ Columbus.[4]
▲
●
ປາລີໂອ-ອິນເດຍ
Paleo-Indians ລ່າສັດ bison ໃນອາເມລິກາເຫນືອ. ©HistoryMaps
10000 BCE Jan 1

ປາລີໂອ-ອິນເດຍ

America
ຮອດ 10,000 ປີກ່ອນປີ ຄ.ສ., ມະນຸດໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນອາເມລິກາເໜືອ.ໃນເບື້ອງຕົ້ນ, ຊາວປາລີໂອ-ອິນເດຍ ລ່າສັດຂະໜາດໃຫຍ່ໃນຍຸກນ້ຳກ້ອນ ຄືກັບ mammoths, ແຕ່ເມື່ອພວກມັນເລີ່ມສູນພັນໄປ, ຄົນຈຶ່ງປ່ຽນໄປເປັນແຫຼ່ງອາຫານແທນ.ເມື່ອເວລາຜ່ານໄປ, ການໃຫ້ອາຫານສໍາລັບຫມາກໄມ້ປ່າເມັດແລະເມັດໄດ້ກາຍເປັນທາງເລືອກທີ່ສໍາຄັນສໍາລັບການລ່າສັດ.Paleo-Indians ໃນພາກກາງຂອງເມັກຊິໂກແມ່ນຄົນທໍາອິດໃນອາເມລິກາທີ່ເຮັດໄຮ່, ເລີ່ມປູກສາລີ, ຖົ່ວ, ແລະ squash ປະມານ 8,000 BCE.ໃນ​ທີ່​ສຸດ ຄວາມ​ຮູ້​ກໍ​ເລີ່ມ​ແຜ່​ໄປ​ທາງ​ເໜືອ.ຮອດປີ 3,000 ກ່ອນປີ ຄ.ສ., ສາລີຖືກປູກຢູ່ໃນຮ່ອມພູຂອງລັດອາຣິໂຊນາ ແລະ ນິວເມັກຊິໂກ, ຕິດຕາມດ້ວຍລະບົບຊົນລະປະທານເບື້ອງຕົ້ນ ແລະໝູ່ບ້ານຕົ້ນໆຂອງຊາວໂຮກະລຳ.[5]ຫນຶ່ງໃນວັດທະນະທໍາກ່ອນຫນ້າໃນສະຫະລັດໃນຍຸກປະຈຸບັນແມ່ນວັດທະນະທໍາ Clovis, ຕົ້ນຕໍແມ່ນໄດ້ກໍານົດໂດຍການນໍາໃຊ້ຫອກ fluted ເອີ້ນວ່າຈຸດ Clovis.ຈາກ 9,100 ຫາ 8,850 BC, ວັດທະນະ ທຳ ໄດ້ແຜ່ລາມໄປທົ່ວອາເມລິກາເຫນືອແລະຍັງປາກົດຢູ່ໃນອາເມລິກາໃຕ້.ວັດຖຸບູຮານຈາກວັດທະນະທໍານີ້ໄດ້ຖືກຂຸດຄົ້ນຄັ້ງທໍາອິດໃນປີ 1932 ໃກ້ເມືອງ Clovis, New Mexico.ວັດທະນະທໍາ Folsom ແມ່ນຄ້າຍຄືກັນ, ແຕ່ຖືກຫມາຍໂດຍການນໍາໃຊ້ຈຸດ Folsom.ການ​ເຄື່ອນ​ຍ້າຍ​ຄັ້ງ​ຕໍ່​ມາ​ທີ່​ລະ​ບຸ​ໄວ້​ໂດຍ​ນັກ​ພາ​ສາ, ນັກ​ມາ​ສາດ​ສາດ, ແລະ​ນັກ​ໂບ​ຮານ​ຄະ​ໄດ້​ເກີດ​ຂຶ້ນ​ໃນ​ປະ​ມານ 8,000 BCE.ນີ້​ລວມ​ເຖິງ​ຄົນ​ທີ່​ເວົ້າ​ພາສາ​ນາ-ເດນ ເຊິ່ງ​ໄປ​ເຖິງ​ເຂດ​ປາຊີ​ຟິກ​ຕາ​ເວັນ​ຕົກ​ສຽງ​ເໜືອ​ໃນ​ປີ 5,000 BC.[6] ຈາກບ່ອນນັ້ນ, ເຂົາເຈົ້າໄດ້ເຄື່ອນຍ້າຍຕາມແຄມຝັ່ງທະເລປາຊີຟິກ ແລະ ເຂົ້າໄປໃນພາຍໃນ ແລະ ກໍ່ສ້າງບ່ອນຢູ່ອາໄສຂອງຫຼາຍຄອບຄົວຂະໜາດໃຫຍ່ຢູ່ໃນໝູ່ບ້ານຂອງເຂົາເຈົ້າ, ເຊິ່ງຖືກນຳໃຊ້ຕາມລະດູການໃນລະດູຮ້ອນເພື່ອລ່າສັດ ແລະ ປາ, ແລະ ໃນລະດູໜາວເພື່ອເກັບສະບຽງອາຫານ.[7] ອີກກຸ່ມຫນຶ່ງ, ປະຊາຊົນປະເພນີ Oshara, ຜູ້ທີ່ມີຊີວິດຢູ່ຈາກ 5,500 BCE ຫາ 600 CE, ເປັນສ່ວນຫນຶ່ງຂອງ Archaic Southwest.
▲
●
ຜູ້ກໍ່ສ້າງພູ
ຄາໂຮເກຍ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
3500 BCE Jan 1

ຜູ້ກໍ່ສ້າງພູ

Cahokia Mounds State Historic
Adena ໄດ້ເລີ່ມກໍ່ສ້າງທາງດິນຂະຫນາດໃຫຍ່ປະມານ 600 BCE.ພວກເຂົາເຈົ້າແມ່ນຜູ້ທີ່ຮູ້ຈັກທໍາອິດທີ່ເປັນຜູ້ກໍ່ສ້າງ Mound, ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ມີ mounds ໃນສະຫະລັດທີ່ predate ວັດທະນະທໍານີ້.Watson Brake ແມ່ນອາຄານ 11-mound ໃນລັດ Louisiana ເຊິ່ງມີວັນທີ 3,500 BCE, ແລະຈຸດທີ່ທຸກຍາກໃກ້ຄຽງ, ເຊິ່ງສ້າງຂຶ້ນໂດຍວັດທະນະທໍາຈຸດຄວາມທຸກຍາກ, ແມ່ນສະຖານທີ່ກໍ່ສ້າງແຜ່ນດິນໂລກທີ່ມີວັນທີ 1,700 BCE.ຂຸມເຫຼົ່ານີ້ອາດຈະຮັບໃຊ້ຈຸດປະສົງທາງສາສະຫນາ.ຊາວ Adenans ໄດ້ຖືກດູດຊຶມເຂົ້າໄປໃນປະເພນີ Hopewell, ຜູ້ທີ່ມີອໍານາດທີ່ຊື້ຂາຍເຄື່ອງມືແລະສິນຄ້າໃນທົ່ວອານາເຂດກວ້າງ.ເຂົາເຈົ້າໄດ້ສືບຕໍ່ປະເພນີຂອງການສ້າງທາງໃນເມືອງ Adena, ໂດຍມີສິ່ງເສດເຫຼືອຫຼາຍພັນຄົນຍັງຄົງມີຢູ່ທົ່ວບໍລິເວນຫຼັກຂອງອານາເຂດໃນອະດີດຂອງພວກເຂົາໃນພາກໃຕ້ຂອງ Ohio.Hopewell ໄດ້ບຸກເບີກລະບົບການຄ້າທີ່ເອີ້ນວ່າ Hopewell Exchange System, ເຊິ່ງໃນຂອບເຂດທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ທີ່ສຸດຂອງຕົນໄດ້ແລ່ນຈາກພາກຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ໃນປະຈຸບັນຈົນເຖິງຝັ່ງການາດາຂອງ Lake Ontario.[8] ໂດຍ 500 CE, Hopewellians ໄດ້ຫາຍໄປເກີນໄປ, ດູດຊຶມເຂົ້າໄປໃນວັດທະນະທໍາ Mississipian ທີ່ໃຫຍ່ກວ່າ.ລັດ Mississipians ເປັນ​ກຸ່ມ​ຊົນ​ເຜົ່າ​ທີ່​ກວ້າງ​ຂວາງ.ເມືອງ​ທີ່​ສຳຄັນ​ທີ່​ສຸດ​ຂອງ​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ແມ່ນ Cahokia, ໃກ້​ກັບ St. Louis, ລັດ Missouri ໃນ​ຍຸກ​ສະ​ໄໝ​ໃໝ່.ໃນຈຸດສູງສຸດຂອງຕົນໃນສະຕະວັດທີ 12, ເມືອງມີປະຊາກອນປະມານ 20,000 ຄົນ, ຫຼາຍກວ່າປະຊາກອນຂອງລອນດອນໃນເວລານັ້ນ.ນະຄອນທັງໝົດຕັ້ງຢູ່ບໍລິເວນພູທີ່ມີຄວາມສູງ 100 ຟຸດ (30 ແມັດ).Cahokia, ເຊັ່ນດຽວກັນກັບເມືອງແລະບ້ານອື່ນໆຈໍານວນຫຼາຍໃນສະໄຫມນັ້ນ, ແມ່ນຂຶ້ນກັບການລ່າສັດ, ການລ້ຽງສັດ, ການຄ້າ, ແລະການກະສິກໍາ, ແລະໄດ້ພັດທະນາລະບົບຊັ້ນຮຽນທີ່ມີຂ້າທາດແລະການເສຍສະລະຂອງມະນຸດທີ່ໄດ້ຮັບອິດທິພົນຈາກສັງຄົມທາງພາກໃຕ້ເຊັ່ນ: ຊາວ Mayans.[9]
▲
●
ຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງໃນເຂດປາຊີຟິກຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອ
ສາມໜຸ່ມ Chinook ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1000 BCE Jan 1

ຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງໃນເຂດປາຊີຟິກຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອ

British Columbia, Canada
ຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງໃນພາກຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອຂອງປາຊີຟິກ ອາດຈະເປັນຊາວອາເມຣິກັນພື້ນເມືອງທີ່ຮັ່ງມີທີ່ສຸດ.ຫຼາຍກຸ່ມວັດທະນະທໍາທີ່ແຕກຕ່າງກັນແລະອົງການຈັດຕັ້ງທາງດ້ານການເມືອງໄດ້ພັດທະນາຢູ່ທີ່ນັ້ນ, ແຕ່ພວກເຂົາທັງຫມົດໄດ້ແບ່ງປັນຄວາມເຊື່ອ, ປະເພນີ, ແລະການປະຕິບັດບາງຢ່າງ, ເຊັ່ນ: ສູນກາງຂອງປາແຊນມອນເປັນຊັບພະຍາກອນແລະສັນຍາລັກທາງວິນຍານ.ໝູ່​ບ້ານ​ທີ່​ຖາວອນ​ໄດ້​ເລີ່ມ​ພັດທະນາ​ໃນ​ເຂດ​ນີ້​ໃນ​ຕົ້ນ​ປີ 1,000 ກ່ອນ​ສ.ການ​ເຕົ້າ​ໂຮມ​ເຫຼົ່າ​ນີ້​ຖືກ​ຈັດ​ຂຶ້ນ​ເປັນ​ປົກ​ກະ​ຕິ​ເພື່ອ​ລະ​ນຶກ​ເຖິງ​ກິດ​ຈະ​ກຳ​ພິ​ເສດ​ເຊັ່ນ​ການ​ລ້ຽງ​ເສົາ​ໂທ​ເທັມ​ຫຼື​ການ​ສະ​ເຫຼີມ​ສະ​ຫຼອງ​ຫົວ​ໜ້າ​ຄົນ​ໃໝ່.
▲
●
Pueblos
Cliff Palace ©Anonymous
900 BCE Jan 1

Pueblos

Cliff Palace, Cliff Palace Loo
ໃນພາກຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້, Anasazi ໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນການກໍ່ສ້າງຫີນແລະ adobe pueblos ປະມານ 900 BCE.[10] ໂຄງສ້າງທີ່ຄ້າຍຄືກັບອາພາດເມັນເຫຼົ່ານີ້ມັກຈະຖືກສ້າງເປັນໜ້າຜາ, ດັ່ງທີ່ເຫັນຢູ່ໃນວັງ Cliff ຢູ່ Mesa Verde.ບາງຄົນໄດ້ເຕີບໃຫຍ່ຂຶ້ນເປັນຂະຫນາດຂອງຕົວເມືອງ, ມີ Pueblo Bonito ຕາມແມ່ນ້ໍາ Chaco ໃນ New Mexico ຄັ້ງຫນຶ່ງປະກອບດ້ວຍ 800 ຫ້ອງ.[9]
▲
●
1492
ການເປັນອານານິຄົມເອີຣົບornament
ປະຫວັດສາດອານານິຄົມຂອງສະຫະລັດ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1492 Oct 12 - 1776

ປະຫວັດສາດອານານິຄົມຂອງສະຫະລັດ

New England, USA
ປະຫວັດສາດອານານິຄົມຂອງສະຫະລັດອາເມລິກາ ກວມເອົາປະຫວັດສາດຂອງການເປັນອານານິຄົມເອີຣົບຂອງອາເມລິກາເຫນືອຈາກຕົ້ນສະຕະວັດທີ 17 ຈົນກ່ວາການລວມເອົາອານານິຄົມສິບສາມເຂົ້າໄປໃນສະຫະລັດ, ຫຼັງຈາກ ສົງຄາມເອກະລາດ .ໃນທ້າຍສະຕະວັດທີ 16, ອັງກິດ , ຝຣັ່ງ ,ສະເປນ , ແລະ ສາທາລະນະລັດໂຮນລັງ ໄດ້ເປີດຕົວໂຄງການອານານິຄົມທີ່ສໍາຄັນໃນອາເມລິກາເຫນືອ.[11] ອັດຕາການຕາຍແມ່ນສູງຫຼາຍໃນບັນດາຄົນເຂົ້າເມືອງໃນຕອນຕົ້ນ, ແລະບາງຄວາມພະຍາຍາມໃນຕອນຕົ້ນຫາຍໄປທັງຫມົດ, ເຊັ່ນ: ອານາຈັກທີ່ສູນເສຍຂອງ Roanoke ຂອງອັງກິດ.ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ອານານິຄົມສົບຜົນສໍາເລັດໄດ້ຖືກສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນພາຍໃນຫຼາຍທົດສະວັດ.ຜູ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານໃນເອີຣົບມາຈາກຫຼາຍກຸ່ມສັງຄົມແລະສາສະຫນາ, ລວມທັງນັກຜະຈົນໄພ, ຊາວນາ, ຄົນຮັບໃຊ້, ພໍ່ຄ້າ, ແລະຈໍານວນຫນ້ອຍທີ່ມາຈາກຊັ້ນສູງ.ຜູ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານລວມມີຊາວໂຮນລັງຂອງນິວເນເທີແລນ, ຊູແອັດແລະຟິນຂອງສວີເດນໃຫມ່, ຊາວອັງກິດ Quakers ຂອງແຂວງ Pennsylvania, ຊາວອັງກິດ Puritans ຂອງ New England, ຊາວອັງກິດທີ່ຕັ້ງຖິ່ນຖານຂອງ Jamestown, Virginia, ຊາວອັງກິດກາໂຕລິກແລະພວກປະທ້ວງທີ່ບໍ່ສອດຄ່ອງຂອງແຂວງ. Maryland, "ຜູ້ທຸກຍາກທີ່ມີຄ່າຄວນ" ຂອງແຂວງຈໍເຈຍ, ຊາວເຢຍລະມັນທີ່ຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ໃນອານານິຄົມກາງຂອງ Atlantic, ແລະ Ulster Scots ຂອງພູເຂົາ Appalachian.ກຸ່ມເຫຼົ່ານີ້ທັງຫມົດໄດ້ກາຍເປັນສ່ວນຫນຶ່ງຂອງສະຫະລັດໃນເວລາທີ່ໄດ້ຮັບເອກະລາດຂອງຕົນໃນປີ 1776. ລັດເຊຍອາເມລິກາ ແລະບາງສ່ວນຂອງຝຣັ່ງໃຫມ່ແລະແອດສະປາຍໃຫມ່ໄດ້ຖືກລວມເຂົ້າກັບສະຫະລັດໃນເວລາຕໍ່ມາ.ນັກອານານິຄົມທີ່ຫຼາກຫຼາຍຈາກພາກພື້ນຕ່າງໆເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ສ້າງອານານິຄົມຂອງຮູບແບບສັງຄົມ, ສາດສະຫນາ, ການເມືອງແລະເສດຖະກິດທີ່ໂດດເດັ່ນ.ເມື່ອເວລາຜ່ານໄປ, ອານານິຄົມທີ່ບໍ່ແມ່ນຂອງອັງກິດທາງຕາເວັນອອກຂອງແມ່ນ້ໍາ Mississippi ໄດ້ຖືກຍຶດຄອງແລະຊາວເມືອງສ່ວນໃຫຍ່ໄດ້ຖືກປະສົມປະສານ.ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ໃນ Nova Scotia, ອັງກິດໄດ້ຂັບໄລ່ຊາວຝຣັ່ງ Acadians, ແລະຫຼາຍຄົນໄດ້ຍ້າຍໄປ Louisiana.ບໍ່ມີສົງຄາມກາງເມືອງເກີດຂຶ້ນຢູ່ໃນສິບສາມອານານິຄົມ.ການກະບົດປະກອບອາວຸດສອງຫົວແມ່ນຄວາມລົ້ມເຫລວໃນໄລຍະສັ້ນໃນ Virginia ໃນປີ 1676 ແລະໃນນິວຢອກໃນປີ 1689-91.ບາງສ່ວນຂອງອານານິຄົມໄດ້ພັດທະນາລະບົບການເປັນຂ້າທາດທີ່ຖືກຕ້ອງຕາມກົດໝາຍ, [12] ມີຈຸດສູນກາງສ່ວນໃຫຍ່ຢູ່ອ້ອມແອ້ມການຄ້າທາດຂອງແອດແລນຕິກ.ສົງຄາມໄດ້ເກີດຂຶ້ນອີກລະຫວ່າງຝຣັ່ງແລະອັງກິດໃນລະຫວ່າງ ສົງຄາມຝຣັ່ງແລະອິນເດຍ .ຮອດປີ 1760, ຝຣັ່ງໄດ້ພ່າຍແພ້ ແລະ ເປັນອານານິຄົມຂອງຕົນຖືກອັງກິດຍຶດຄອງ.ໃນທະເລຕາເວັນອອກ, ສີ່ພາກພື້ນອັງກິດທີ່ແຕກຕ່າງແມ່ນ New England, ອານານິຄົມກາງ, ອານານິຄົມອ່າວ Chesapeake (ພາກໃຕ້ເທິງ), ແລະອານານິຄົມພາກໃຕ້ (ພາກໃຕ້ລຸ່ມ).ນັກປະຫວັດສາດບາງຄົນໄດ້ເພີ່ມເຂດທີ່ຫ້າຂອງ "Frontier", ເຊິ່ງບໍ່ເຄີຍຖືກຈັດຕັ້ງແຍກຕ່າງຫາກ.ອັດຕາສ່ວນທີ່ສໍາຄັນຂອງຊາວອາເມຣິກັນພື້ນເມືອງທີ່ອາໃສຢູ່ໃນພາກຕາເວັນອອກໄດ້ຖືກທໍາລາຍໂດຍພະຍາດກ່ອນປີ 1620, ອາດຈະເປັນການນໍາສະເຫນີໃຫ້ພວກເຂົາຫຼາຍທົດສະວັດກ່ອນໂດຍນັກສໍາຫຼວດແລະນັກເຮືອ (ເຖິງແມ່ນວ່າບໍ່ມີສາເຫດທີ່ແນ່ນອນ).[13]
▲
●
ແອສປາໂຍນ Florida
ແອສປາໂຍນ Florida ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1513 Jan 1

ແອສປາໂຍນ Florida

Florida, USA
ແອສປາໂຍນ Florida ໄດ້ຖືກສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນປີ 1513, ໃນເວລາທີ່ Juan Ponce de León ອ້າງເອົາແຫຼມ Florida ສໍາລັບແອດສະປາຍ ໃນລະຫວ່າງການເດີນທາງເອີຣົບຢ່າງເປັນທາງການຄັ້ງທໍາອິດກັບອາເມລິກາເຫນືອ.ການຮຽກຮ້ອງນີ້ໄດ້ຖືກຂະຫຍາຍໃຫຍ່ຂື້ນຍ້ອນວ່ານັກສໍາຫຼວດຫຼາຍຄົນ (ໂດຍສະເພາະ Pánfilo Narváez ແລະ Hernando de Soto) ໄດ້ລົງຈອດໃກ້ກັບອ່າວ Tampa ໃນກາງຊຸມປີ 1500 ແລະໄດ້ເດີນໄປໄກໄປທາງທິດເຫນືອຂອງພູ Appalachian ແລະໄປທາງທິດຕາເວັນຕົກຈົນເຖິງ Texas ໃນການຄົ້ນຫາຄໍາທີ່ບໍ່ປະສົບຜົນສໍາເລັດສ່ວນໃຫຍ່.[14] presidio ຂອງ St. Augustine ໄດ້ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນ Florida ຂອງ coast Atlantic ໃນ 1565;ຊຸດຂອງພາລະກິດໄດ້ຖືກສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນທົ່ວ Florida panhandle, ຈໍເຈຍ, ແລະ South Carolina ໃນລະຫວ່າງ 1600s;ແລະ Pensacola ໄດ້ຖືກສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນຢູ່ໃນພາກຕາເວັນຕົກຂອງ Florida panhandle ໃນ 1698, ເສີມສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງການອ້າງຂອງແອສປາໂຍນໃນພາກສ່ວນຂອງອານາເຂດນັ້ນ.ການຄວບຄຸມຂອງແອສປາໂຍນຂອງແຫຼມ Florida ໄດ້ສະດວກຫຼາຍໂດຍການລົ້ມລົງຂອງວັດທະນະທໍາພື້ນເມືອງໃນລະຫວ່າງສະຕະວັດທີ 17th.ກຸ່ມຊາວອາເມຣິກັນພື້ນເມືອງຫຼາຍກຸ່ມ (ລວມທັງ Timucua, Calusa, Tequesta, Apalachee, Tocobaga, ແລະຊາວ Ais) ເຄີຍເປັນຊາວ Florida ທີ່ມີມາແຕ່ດົນນານ, ແລະສ່ວນຫຼາຍໄດ້ຕໍ່ຕ້ານການບຸກລຸກຂອງແອສປາໂຍນໃນດິນແດນຂອງພວກເຂົາ.ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ການຂັດແຍ້ງກັບການເດີນທາງຂອງແອສປາໂຍນ, ການໂຈມຕີໂດຍນັກອານານິຄົມ Carolina ແລະພັນທະມິດພື້ນເມືອງຂອງພວກເຂົາ, ແລະ (ໂດຍສະເພາະ) ພະຍາດທີ່ນໍາເອົາມາຈາກເອີຣົບເຮັດໃຫ້ປະຊາກອນຂອງຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງຂອງ Florida ຫຼຸດລົງຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ, ແລະພື້ນທີ່ຂະຫນາດໃຫຍ່ຂອງແຫຼມສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນບໍ່ມີຄົນຢູ່ອາໄສ. ໃນຕົ້ນຊຸມປີ 1700.ໃນລະຫວ່າງກາງຊຸມປີ 1700, ວົງດົນຕີຂະຫນາດນ້ອຍຂອງ Creek ແລະຊາວອົບພະຍົບຊາວອາເມຣິກັນພື້ນເມືອງອື່ນໆໄດ້ເລີ່ມເຄື່ອນຍ້າຍທາງໃຕ້ເຂົ້າໄປໃນແອສປາໂຍນ Florida ຫຼັງຈາກໄດ້ຖືກບັງຄັບໃຫ້ອອກຈາກດິນແດນຂອງພວກເຂົາໂດຍການຕັ້ງຖິ່ນຖານແລະການໂຈມຕີ South Carolina.ຕໍ່ມາເຂົາເຈົ້າໄດ້ຖືກເຂົ້າຮ່ວມໂດຍຊາວອາເມຣິກັນເຊື້ອສາຍອາຟຣິກາທີ່ຫຼົບໜີການເປັນທາດຢູ່ໃນອານານິຄົມໃກ້ຄຽງ.ຜູ້ມາໃໝ່ເຫຼົ່ານີ້ - ບວກກັບບາງທີອາດມີລູກຫລານຂອງຊາວ Florida ພື້ນເມືອງທີ່ຍັງມີຊີວິດຢູ່ - ໃນທີ່ສຸດກໍໄດ້ລວມຕົວເຂົ້າກັນເປັນວັດທະນະທໍາ Seminole ໃໝ່.
▲
●
ອານານິຄົມຝຣັ່ງຂອງອາເມລິກາ
ຮູບພາບຂອງ Jacques Cartier ໂດຍ Théophile Hamel, arr.1844 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1524 Jan 1

ອານານິຄົມຝຣັ່ງຂອງອາເມລິກາ

Gaspé Peninsula, La Haute-Gasp
ປະເທດຝຣັ່ງ ໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນການເປັນອານານິຄົມຂອງອາເມລິກາໃນສະຕະວັດທີ 16 ແລະສືບຕໍ່ເຂົ້າໄປໃນສັດຕະວັດຕໍ່ໄປຍ້ອນວ່າມັນໄດ້ສ້າງຕັ້ງອານາຈັກອານານິຄົມໃນຊີກໂລກຕາເວັນຕົກ.ປະເທດຝຣັ່ງໄດ້ສ້າງຕັ້ງອານານິຄົມໃນຫຼາຍພາກຕາເວັນອອກຂອງອາເມລິກາເຫນືອ, ໃນຈໍານວນເກາະ Caribbean, ແລະໃນອາເມລິກາໃຕ້.ອານານິຄົມສ່ວນໃຫຍ່ໄດ້ຖືກພັດທະນາເພື່ອສົ່ງອອກຜະລິດຕະພັນເຊັ່ນປາ, ເຂົ້າ, ້ໍາຕານ, ແລະຂົນ.ອານາຈັກອານານິຄົມທໍາອິດຝຣັ່ງໄດ້ຂະຫຍາຍອອກໄປຫຼາຍກວ່າ 10,000,000 ກິໂລແມັດ 2 ຢູ່ທີ່ຈຸດສູງສຸດໃນປີ 1710, ເຊິ່ງເປັນອານາຈັກອານານິຄົມທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດອັນດັບສອງຂອງໂລກ, ຫຼັງຈາກອານາຈັກແອສປາໂຍນ .[15] ໃນຂະນະທີ່ພວກເຂົາອານານິຄົມໂລກໃຫມ່, ຝຣັ່ງໄດ້ສ້າງຕັ້ງ forts ແລະການຕັ້ງຖິ່ນຖານທີ່ຈະກາຍເປັນຕົວເມືອງເຊັ່ນ Quebec ແລະ Montreal ໃນ ການາດາ ;Detroit, Green Bay, St. Louis, Cape Girardeau, Mobile, Biloxi, Baton Rouge ແລະ New Orleans ໃນສະຫະລັດ;ແລະ Port-au-Prince, Cap-Haïtien (ກໍ່ຕັ້ງເປັນ Cap-Français) ໃນ Haiti, Cayenne ໃນ French Guiana ແລະ São Luís (ກໍ່ຕັ້ງເປັນ Saint-Louis de Maragnan) ໃນ Brazil .
▲
●
Play button
1526 Jan 1 - 1776

ການ​ເປັນ​ຂ້າ​ທາດ​ໃນ​ອາ​ເມລິ​ກາ​

New England, USA
ການເປັນຂ້າທາດໃນປະຫວັດສາດອານານິຄົມຂອງສະຫະລັດ, ຈາກ 1526 ຫາ 1776, ພັດທະນາມາຈາກປັດໃຈທີ່ສັບສົນ, ແລະນັກຄົ້ນຄວ້າໄດ້ສະເຫນີທິດສະດີຈໍານວນຫນຶ່ງເພື່ອອະທິບາຍການພັດທະນາຂອງສະຖາບັນການເປັນຂ້າທາດແລະການຄ້າສໍາລອງ.ການເປັນຂ້າທາດມີຄວາມກ່ຽວຂ້ອງກັນຢ່າງແຂງແຮງກັບຄວາມຕ້ອງການແຮງງານຂອງອານານິຄົມເອີຣົບ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນເສດຖະກິດການປູກຝັງທີ່ມີແຮງງານຫຼາຍຂອງອານານິຄົມ້ໍາຕານໃນ Caribbean ແລະອາເມລິກາໃຕ້, ດໍາເນີນການໂດຍ ອັງກິດ , ຝຣັ່ງ ,ສະເປນ , ປອກຕຸຍການ , ແລະ ສາທາລະນະລັດໂຮນລັງ .ເຮືອສໍາລອງຂອງການຄ້າສໍາລອງຂອງ Atlantic ໄດ້ຂົນສົ່ງຊະເລີຍສໍາລັບການເປັນຂ້າທາດຈາກອາຟຣິກາໄປຍັງອາເມລິກາ.ຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງຍັງຕົກເປັນທາດຢູ່ໃນອານານິຄົມຂອງອາເມລິກາເຫນືອ, ແຕ່ໃນຂອບເຂດຂະຫນາດນ້ອຍກວ່າ, ແລະການເປັນຂ້າທາດຂອງອິນເດຍສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນສິ້ນສຸດລົງໃນທ້າຍສະຕະວັດທີສິບແປດ.ການຕົກເປັນທາດຂອງປະຊາຊົນພື້ນເມືອງຍັງສືບຕໍ່ເກີດຂຶ້ນໃນລັດພາກໃຕ້ຈົນກ່ວາການປະກາດການປົດປ່ອຍທີ່ອອກໂດຍປະທານາທິບໍດີ Abraham Lincoln ໃນປີ 1863. ການເປັນຂ້າທາດຍັງຖືກນໍາໃຊ້ເປັນການລົງໂທດສໍາລັບອາຊະຍາກໍາທີ່ເຮັດໂດຍປະຊາຊົນອິດສະລະ.ຢູ່ໃນອານານິຄົມ, ສະຖານະພາບຂອງທາດສໍາລັບຊາວອາຟຣິກາໄດ້ກາຍເປັນມໍລະດົກດ້ວຍການຮັບຮອງເອົາແລະການນໍາໃຊ້ກົດຫມາຍແພ່ງເຂົ້າໄປໃນກົດຫມາຍອານານິຄົມ, ເຊິ່ງກໍານົດສະຖານະພາບຂອງເດັກນ້ອຍທີ່ເກີດຢູ່ໃນອານານິຄົມຕາມທີ່ແມ່ກໍານົດ - ເອີ້ນວ່າ partus sequitur venttrem.ເດັກນ້ອຍທີ່ເກີດມາຈາກຜູ້ຍິງທີ່ເປັນທາດແມ່ນເກີດມາເປັນທາດ, ໂດຍບໍ່ຄໍານຶງເຖິງພໍ່.ເດັກນ້ອຍທີ່ເກີດມາຈາກແມ່ຍິງທີ່ເປັນອິດສະລະແມ່ນບໍ່ເສຍຄ່າ, ບໍ່ວ່າຈະເປັນຊົນເຜົ່າໃດ.ໃນຊ່ວງເວລາຂອງການປະຕິວັດອາເມລິກາ, ອໍານາດການປົກຄອງຂອງເອີຣົບໄດ້ຝັງການເປັນຂ້າທາດ chattel ສໍາລັບຊາວອາຟຣິກາແລະລູກຫລານຂອງພວກເຂົາໃນທົ່ວອາເມລິກາ, ລວມທັງອະນາຄົດຂອງສະຫະລັດ.
▲
●
ການເປັນອານານິຄົມຂອງໂຮນລັງຂອງອາເມລິກາເຫນືອ
ຊື້ເກາະ Mannahatta ໃນລາຄາ 24 1626 ໂດລາ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1602 Jan 1

ການເປັນອານານິຄົມຂອງໂຮນລັງຂອງອາເມລິກາເຫນືອ

New York, NY, USA
ໃນປີ 1602, ສາທາລະນະລັດເຈັດສະຫະປະຊາເນເທີແລນ ໄດ້ໃຫ້ເຊົ່າບໍລິສັດອິນເດຍຕາເວັນອອກຂອງໂຮນລັງທີ່ຫນຸ່ມນ້ອຍແລະກະຕືລືລົ້ນ (Vereenigde Oostindische Compagnie ຫຼື "VOC") ດ້ວຍພາລະກິດຂຸດຄົ້ນແມ່ນ້ໍາແລະອ່າວຂອງອາເມລິກາເຫນືອສໍາລັບເສັ້ນທາງໂດຍກົງໄປສູ່ອິນດີ້.ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ນັກສຳຫຼວດຊາວໂຮນລັງຖືກກ່າວຫາວ່າຕ້ອງອ້າງເອົາເຂດທີ່ບໍ່ໄດ້ກຳນົດໄວ້ສຳລັບບັນດາແຂວງຂອງສະຫະປະຊາ, ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ການເລັ່ງລັດຫຼາຍຄັ້ງ ແລະ ເມື່ອເວລາຜ່ານໄປ, ນັກສຳຫຼວດຊາວໂຮນລັງກໍ່ຕັ້ງແຂວງໃໝ່ຂອງເນເທີແລນ.ໃນປີ 1610, VOC ໄດ້ມອບໝາຍໃຫ້ນັກສຳຫຼວດຊາວອັງກິດ Henry Hudson ແລ້ວ, ຜູ້ທີ່ພະຍາຍາມຊອກຫາເສັ້ນທາງທິດຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອໄປສູ່ອິນດີ້, ໄດ້ຄົ້ນພົບ ແລະອ້າງເອົາພາກສ່ວນ VOC ຂອງສະຫະລັດ ແລະ ການາດາ ໃນປະຈຸບັນ.Hudson ໄດ້ເຂົ້າໄປໃນ Upper New York Bay ໂດຍເຮືອໃບ, ມຸ່ງຫນ້າໄປສູ່ແມ່ນ້ໍາ Hudson, ເຊິ່ງປະຈຸບັນມີຊື່ຂອງລາວ.ເຊັ່ນດຽວກັນກັບຊາວຝຣັ່ງໃນພາກເຫນືອ, ຊາວໂຮນລັງໄດ້ສຸມໃສ່ຄວາມສົນໃຈຂອງເຂົາເຈົ້າກ່ຽວກັບການຄ້າຂົນສັດ.ດ້ວຍເຫດນັ້ນ, ພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້ປູກຝັງສາຍພົວພັນທີ່ຕິດພັນກັບຫ້າຊາດຂອງ Iroquois ເພື່ອສ້າງການເຂົ້າເຖິງພາກພື້ນກາງທີ່ສໍາຄັນທີ່ຜິວຫນັງເຂົ້າມາ.ຊາວໂຮນລັງໄດ້ຊຸກຍູ້ປະເພດຂອງພວກຊົນຊັ້ນສູງ feudal ໃນໄລຍະເວລາ, ເພື່ອດຶງດູດຜູ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານໄປສູ່ພາກພື້ນຂອງແມ່ນ້ໍາ Hudson, ໃນອັນທີ່ເອີ້ນວ່າລະບົບຂອງກົດບັດເສລີພາບແລະການຍົກເວັ້ນ.ພາກໃຕ້ຕື່ມອີກ, ບໍລິສັດການຄ້າຂອງຊູແອັດທີ່ມີສາຍພົວພັນກັບຊາວໂຮນລັງໄດ້ພະຍາຍາມສ້າງຕັ້ງການຕັ້ງຖິ່ນຖານທໍາອິດຂອງຕົນຕາມແມ່ນ້ໍາ Delaware ສາມປີຕໍ່ມາ.ໂດຍບໍ່ມີຊັບພະຍາກອນທີ່ຈະລວບລວມຕໍາແຫນ່ງຂອງຕົນ, New Sweden ຄ່ອຍໆຖືກດູດຊຶມໂດຍ New Holland ແລະຕໍ່ມາໃນ Pennsylvania ແລະ Delaware.ການຕັ້ງຖິ່ນຖານຂອງຊາວໂຮນລັງທໍາອິດທີ່ສຸດແມ່ນສ້າງຂຶ້ນໃນປະມານ 1613, ແລະປະກອບດ້ວຍກະຕູບຂະຫນາດນ້ອຍຈໍານວນຫນຶ່ງທີ່ສ້າງຂຶ້ນໂດຍລູກເຮືອຂອງ "Tijger" (Tiger), ເຮືອຂອງຊາວໂຮນລັງພາຍໃຕ້ຄໍາສັ່ງຂອງ Captain Adriaen Block, ເຊິ່ງໄດ້ເກີດໄຟໄຫມ້ໃນຂະນະທີ່ແລ່ນຢູ່ເທິງ Hudson. .ຫຼັງຈາກນັ້ນບໍ່ດົນ, ທໍາອິດຂອງສອງ Fort Nassaus ໄດ້ຖືກສ້າງຂື້ນ, ແລະໂຮງງານຜະລິດຂະຫນາດນ້ອຍຫຼືສະຖານທີ່ການຄ້າໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ, ບ່ອນທີ່ການຄ້າສາມາດດໍາເນີນການກັບປະຊາກອນ Algonquian ແລະ Iroquois, ອາດຈະເປັນ Schenectady, Esopus, Quinnipiac, Communipaw, ແລະບ່ອນອື່ນໆ.
▲
●
ການເປັນອານານິຄົມຂອງອັງກິດໃນຕອນຕົ້ນຂອງອາເມລິກາ
ການເປັນອານານິຄົມຂອງອັງກິດໃນຕອນຕົ້ນຂອງອາເມລິກາ. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1607 Jan 1 - 1630

ການເປັນອານານິຄົມຂອງອັງກິດໃນຕອນຕົ້ນຂອງອາເມລິກາ

Jamestown, VA, USA
ການເປັນອານານິຄົມຂອງອັງກິດຂອງອາເມລິກາແມ່ນປະຫວັດສາດຂອງການສ້າງຕັ້ງການຄວບຄຸມ, ການຕັ້ງຖິ່ນຖານ, ແລະການເປັນອານານິຄົມຂອງທະວີບຂອງອາເມລິກາໂດຍ ອັງກິດ , Scotland ແລະ, ຫຼັງຈາກ 1707, Great Britain.ຄວາມພະຍາຍາມໃນການເປັນອານານິຄົມໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນໃນທ້າຍສະຕະວັດທີ 16 ດ້ວຍຄວາມພະຍາຍາມທີ່ຈະລົ້ມເຫລວໂດຍອັງກິດທີ່ຈະສ້າງຕັ້ງອານານິຄົມຖາວອນໃນພາກເຫນືອ.ອານານິຄົມຂອງອັງກິດຖາວອນຄັ້ງທໍາອິດໄດ້ຖືກສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນ Jamestown, Virginia ໃນ 1607. ປະມານ 30,000 ປະຊາຊົນ Algonquian ອາໄສຢູ່ໃນພາກພື້ນໃນເວລານັ້ນ.ໃນຫຼາຍສັດຕະວັດຕໍ່ມາ, ອານານິຄົມເພີ່ມເຕີມໄດ້ຖືກສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນອາເມລິກາເຫນືອ, ອາເມລິກາກາງ, ອາເມລິກາໃຕ້, ແລະ Caribbean.ເຖິງແມ່ນວ່າອານານິຄົມຂອງອັງກິດສ່ວນໃຫຍ່ໃນທະວີບອາເມລິກາໄດ້ຮັບເອກະລາດ, ແຕ່ອານານິຄົມບາງປະເທດໄດ້ເລືອກທີ່ຈະຢູ່ໃນຂອບເຂດສິດອໍານາດຂອງອັງກິດເປັນອານາເຂດຕ່າງປະເທດຂອງອັງກິດ.
▲
●
ການເຄື່ອນຍ້າຍ Puritan ໄປປະເທດອັງກິດ
ການເດີນທາງໄປໂບດໂດຍ George Henry Boughton (1867) ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1620 Jan 1 - 1640

ການເຄື່ອນຍ້າຍ Puritan ໄປປະເທດອັງກິດ

New England, USA
ການເຄື່ອນຍ້າຍທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ຂອງ Puritans ຈາກ ປະເທດອັງກິດ ໄປຫາ New England ລະຫວ່າງ 1620 ແລະ 1640 ໄດ້ຖືກຂັບເຄື່ອນໂດຍຄວາມປາຖະຫນາສໍາລັບເສລີພາບທາງສາສະຫນາແລະໂອກາດທີ່ຈະສ້າງຕັ້ງ "ປະເທດຊາດຂອງໄພ່ພົນ."ໃນລະຫວ່າງໄລຍະເວລານີ້, ປະມານ 20,000 Puritans, ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວໄດ້ຮັບການສຶກສາແລະມີຄວາມຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງ, ໄດ້ອົບພະຍົບໄປປະເທດອັງກິດໃຫມ່ເພື່ອຫນີຈາກການຂົ່ມເຫັງທາງສາສະຫນາແລະຄວາມວຸ່ນວາຍທາງດ້ານການເມືອງກັບບ້ານ.[16] ຍ້ອນຄວາມບໍ່ພໍໃຈຂອງການຂາດການປະຕິຮູບໃນສາດສະຫນາຈັກຂອງປະເທດອັງກິດແລະມີຄວາມຂັດແຍ້ງກັບລະບອບກະສັດ, ຜູ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ສ້າງຕັ້ງອານານິຄົມເຊັ່ນ Plymouth Plantation ແລະ Massachusetts Bay Colony, ການສ້າງສາສະຫນາແລະສັງຄົມທີ່ແຫນ້ນຫນາ.ໄລຍະເວລາດັ່ງກ່າວຍັງໄດ້ເຫັນຕົວເລກເຊັ່ນ Roger Williams ສະຫນັບສະຫນູນຄວາມອົດທົນທາງສາສະຫນາແລະການແບ່ງແຍກໂບດແລະລັດ, ໃນທີ່ສຸດກໍ່ນໍາໄປສູ່ການກໍ່ຕັ້ງອານານິຄົມ Rhode Island ເພື່ອເປັນບ່ອນອີງສໍາລັບເສລີພາບທາງສາສະຫນາ.ການ​ເຄື່ອນ​ຍ້າຍ​ຖິ່ນ​ຖານ​ນີ້​ໄດ້​ສ້າງ​ຮູບ​ແບບ​ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ​ແລະ​ສາດ​ສະ​ໜາ​ກິດ​ຂອງ​ສິ່ງ​ທີ່​ຈະ​ກາຍ​ເປັນ​ສະ​ຫະ​ລັດ.
▲
●
ປະເທດສວີເດນໃໝ່
ປະເທດສວີເດນໃໝ່ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1638 Jan 1 - 1655

ປະເທດສວີເດນໃໝ່

Fort Christina Park, East 7th
ນິວສວີເດນເປັນອານານິຄົມຂອງສວີເດນຕາມທາງລຸ່ມຂອງແມ່ນ້ໍາ Delaware ໃນສະຫະລັດຈາກ 1638 ຫາ 1655, ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນລະຫວ່າງສົງຄາມສາມສິບປີ ໃນເວລາທີ່ສວີເດນເປັນມະຫາອໍານາດທາງທະຫານ.[17] ປະເທດສວີເດນ ໃໝ່ ປະກອບເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງຄວາມພະຍາຍາມຂອງຊູແອັດເພື່ອອານານິຄົມອາເມລິກາ.ການຕັ້ງຖິ່ນຖານໄດ້ຖືກສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນຢູ່ໃນທັງສອງດ້ານຂອງຮ່ອມພູ Delaware ໃນພາກພື້ນຂອງ Delaware, New Jersey, Maryland, ແລະ Pennsylvania, ເລື້ອຍໆໃນສະຖານທີ່ທີ່ພໍ່ຄ້າຊາວສະວີເດນໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມຕັ້ງແຕ່ປະມານ 1610. Fort Christina ໃນ Wilmington, Delaware, ແມ່ນການຕັ້ງຖິ່ນຖານທໍາອິດ, ມີຊື່ວ່າ. ຫຼັງ​ຈາກ​ການ​ປົກ​ຄອງ​ຂອງ​ປະ​ຊາ​ຊົນ​ຊູ​ແອັດ​.ຜູ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານແມ່ນຊາວສະວີເດນ, Finns, ແລະຊາວໂຮນລັງຈໍານວນຫນຶ່ງ.ນິວສວີເດນໄດ້ຖືກຍຶດຄອງໂດຍ ສາທາລະນະລັດໂຮນລັງ ໃນປີ 1655 ໃນລະຫວ່າງສົງຄາມພາກເຫນືອຄັ້ງທີສອງແລະຖືກລວມເຂົ້າເປັນອານານິຄົມຂອງໂຮນລັງໃຫມ່ຂອງເນເທີແລນ.
▲
●
ສົງຄາມຝຣັ່ງແລະອິນເດຍ
ການ​ເດີນ​ທາງ​ຂອງ​ອັງ​ກິດ​ທີ່​ສົ່ງ​ໄປ​ຮຸກ​ຮານ​ກາ​ນາ​ດາ​ໄດ້​ຖືກ​ຝລັ່ງ​ຂັບ​ໄລ່​ອອກ​ຈາກ​ການ​ສູ້​ຮົບ​ທີ່​ເມືອງ Carillon ໃນ​ເດືອນ​ກໍ​ລະ​ກົດ 1758. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1754 May 28 - 1763 Feb 10

ສົງຄາມຝຣັ່ງແລະອິນເດຍ

North America
ສົງຄາມຝຣັ່ງແລະອິນເດຍ (1754-1763) ແມ່ນລະຄອນຂອງສົງຄາມເຈັດປີ, ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ອານານິຄົມອາເມລິກາເຫນືອຂອງ ຈັກກະພັດອັງກິດ ຕໍ່ຕ້ານ ຊາວຝຣັ່ງ , ແຕ່ລະຝ່າຍໄດ້ຮັບການສະຫນັບສະຫນູນຈາກຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງອາເມລິກາ.ໃນຕອນເລີ່ມຕົ້ນຂອງສົງຄາມ, ອານານິຄົມຂອງຝຣັ່ງມີປະຊາກອນປະມານ 60,000 ທີ່ຕັ້ງຖິ່ນຖານ, ເມື່ອທຽບກັບ 2 ລ້ານຄົນໃນອານານິຄົມອັງກິດ.[18] ຝຣັ່ງຫຼາຍກວ່າຈໍານວນໂດຍສະເພາະແມ່ນຂຶ້ນກັບພັນທະມິດພື້ນເມືອງຂອງເຂົາເຈົ້າ.[19] ສອງປີເຂົ້າໄປໃນສົງຄາມຝຣັ່ງແລະອິນເດຍ, ໃນປີ 1756, ອັງກິດໄດ້ປະກາດສົງຄາມກັບຝຣັ່ງ, ເລີ່ມຕົ້ນ ສົງຄາມເຈັດປີ ທົ່ວໂລກ.ຫຼາຍຄົນເບິ່ງສົງຄາມຝຣັ່ງແລະອິນເດຍເປັນພຽງແຕ່ສະແດງລະຄອນອາເມລິກາຂອງຄວາມຂັດແຍ້ງນີ້.
▲
●
Play button
1765 Jan 1 - 1783 Sep 3

ການປະຕິວັດອາເມຣິກາ

New England, USA
ການປະຕິວັດອາເມຣິກາ , ເຊິ່ງເກີດຂຶ້ນລະຫວ່າງ 1765 ແລະ 1789, ແມ່ນເຫດການສໍາຄັນທີ່ນໍາໄປສູ່ການເປັນເອກະລາດຂອງ ສິບສາມອານານິຄົມ ຈາກການປົກຄອງ ຂອງອັງກິດ .ຮາກຖານຢູ່ໃນຫຼັກການ Enlightenment ເຊັ່ນການຍິນຍອມຂອງການປົກຄອງແລະປະຊາທິປະໄຕເສລີ, ການປະຕິວັດໄດ້ຖືກກະຕຸ້ນໂດຍຄວາມເຄັ່ງຕຶງກ່ຽວກັບການເກັບພາສີໂດຍບໍ່ມີການເປັນຕົວແທນແລະການເຄັ່ງຄັດຂອງການຄວບຄຸມຂອງອັງກິດໂດຍຜ່ານການກະທໍາເຊັ່ນ: ກົດຫມາຍສະແຕມແລະກົດຫມາຍວ່າດ້ວຍ Townshend.ຄວາມເຄັ່ງຕຶງເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນໄປສູ່ຄວາມຂັດແຍ້ງທີ່ເປີດເຜີຍໃນປີ 1775, ເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍການປະເຊີນຫນ້າຢູ່ Lexington ແລະ Concord, ແລະໄດ້ສິ້ນສຸດລົງໃນສົງຄາມປະຕິວັດອາເມລິກາ, ແກ່ຍາວຈາກ 1775 ຫາ 1783.ກອງ​ປະ​ຊຸມ​ໃຫຍ່​ທະ​ວີບ​ຄັ້ງ​ທີ​ສອງ​ໄດ້​ປະ​ກາດ​ເອ​ກະ​ລາດ​ຈາກ​ອັງ​ກິດ​ໃນ​ວັນ​ທີ 4 ເດືອນ​ກໍ​ລະ​ກົດ, 1776, ຜ່ານ​ການ​ປະ​ກາດ​ເອ​ກະ​ລາດ, ປະ​ພັນ​ຕົ້ນ​ຕໍ​ໂດຍ Thomas Jefferson.ສົງຄາມໄດ້ກາຍເປັນຄວາມຂັດແຍ້ງທົ່ວໂລກເມື່ອ ຝຣັ່ງ ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມເປັນພັນທະມິດຂອງສະຫະລັດຫຼັງຈາກໄຊຊະນະຂອງອາເມລິກາໃນຮົບ Saratoga ໃນປີ 1777. ເຖິງວ່າຈະມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍ, ກອງທັບອາເມລິກາແລະຝຣັ່ງປະສົມປະສານໃນທີ່ສຸດກໍ່ຈັບນາຍພົນ Charles Cornwallis ແລະທະຫານຂອງລາວຢູ່ທີ່ Yorktown. ໃນ​ປີ 1781​, ສິ້ນ​ສຸດ​ສົງ​ຄາມ​ຢ່າງ​ມີ​ປະ​ສິດ​ທິ​ຜົນ​.ສົນທິສັນຍາ​ປາຣີ​ໄດ້​ລົງ​ນາມ​ໃນ​ປີ 1783, ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ຮັບຮອງ​ເອົາ​ເອກະລາດ​ຂອງ​ສະຫະລັດ​ຢ່າງ​ເປັນ​ທາງ​ການ ​ແລະ​ໄດ້​ໃຫ້​ມັນ​ມີ​ຜົນ​ປະ​ໂຫຍ​ດອັນ​ສຳຄັນ.ການ​ປະ​ຕິ​ວັດ​ໄດ້​ພາ​ໃຫ້​ມີ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ຢ່າງ​ເລິກ​ເຊິ່ງ​ໃນ​ປະ​ເທດ​ຊາດ​ສ້າງ​ຕັ້ງ​ຂຶ້ນ​ໃຫມ່​.ມັນ​ໄດ້​ຢຸດ​ເຊົາ​ນະ​ໂຍ​ບາຍ mercantilist ຂອງ​ອັງ​ກິດ​ໃນ​ອາ​ເມລິ​ກາ​ແລະ​ເປີດ​ກາ​ລະ​ໂອ​ກາດ​ການ​ຄ້າ​ທົ່ວ​ໂລກ​ສໍາ​ລັບ​ສະ​ຫະ​ລັດ.ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຂອງສະຫະພັນໄດ້ໃຫ້ສັດຕະຍາບັນລັດຖະທໍາມະນູນສະຫະລັດໃນປີ 1787, ເຊິ່ງໄດ້ປ່ຽນແທນມາດຕາທີ່ອ່ອນແອຂອງສະຫະພັນແລະໄດ້ສ້າງຕັ້ງສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕລັດຖະບານກາງ, ປະເພດທໍາອິດ, ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໂດຍການຍິນຍອມຂອງການປົກຄອງ.ຮ່າງ​ກົດ​ໝາຍ​ວ່າ​ດ້ວຍ​ສິດ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ໃຫ້​ສັດ​ຕະ​ຍາ​ບັນ​ໃນ​ປີ 1791, ໄດ້​ຮັບ​ຮອງ​ສິດ​ເສ​ລີ​ພາບ​ຂັ້ນ​ພື້ນ​ຖານ ແລະ ເປັນ​ພື້ນ​ຖານ​ສຳ​ລັບ​ສາ​ທາ​ລະ​ນະ​ລັດ​ໃໝ່.ການ​ດັດ​ແກ້​ຕໍ່​ໄປ​ໄດ້​ຂະຫຍາຍ​ສິດ​ເຫຼົ່າ​ນີ້, ປະຕິບັດ​ຕາມ​ຄຳ​ໝັ້ນ​ສັນຍາ ​ແລະ ຫຼັກການ​ທີ່​ມີ​ເຫດຜົນ​ໃນ​ການ​ປະຕິວັດ.
▲
●
1765 - 1791
ການປະຕິວັດ & ເອກະລາດornament
ສົງຄາມ Cherokee-American
Daniel Boone ຂັບໄລ່ຜູ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານຜ່ານ Cumberland Gap, George Caleb Bingham, oil on canvas, 1851–52 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1776 Jan 1 - 1794

ສົງຄາມ Cherokee-American

Virginia, USA
ສົງຄາມ Cherokee-American, ເຊິ່ງເອີ້ນກັນວ່າ ສົງຄາມ Chickamauga, ແມ່ນການບຸກໂຈມຕີ, ຂະບວນການ, ການໂຈມຕີ, ການສນັບສນູນ, ການປະທະກັນເລັກນ້ອຍ, ແລະການສູ້ຮົບເຕັມຮູບແບບໃນພາກຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້ຂອງເກົ່າ [20] ຈາກ 1776 ຫາ 1794 ລະຫວ່າງຊາວ Cherokee ແລະຊາວອາເມລິກາ. ຢູ່ໃນຊາຍແດນ.ເຫດການ​ສ່ວນ​ໃຫຍ່​ໄດ້​ເກີດ​ຂຶ້ນ​ຢູ່​ພາກ​ໃຕ້​ພາກ​ໃຕ້.ໃນ​ຂະ​ນະ​ທີ່​ການ​ປະ​ທະ​ກັນ​ໄດ້​ຍືດ​ຍາວ​ໄປ​ໃນ​ໄລ​ຍະ​ທັງ​ຫມົດ​, ມີ​ໄລ​ຍະ​ເວ​ລາ​ທີ່​ຂະ​ຫຍາຍ​ໂດຍ​ບໍ່​ມີ​ການ​ປະ​ຕິ​ບັດ​ພຽງ​ເລັກ​ນ້ອຍ​ຫຼື​ບໍ່​ມີ​.ຜູ້ນໍາ Cherokee Dragging Canoe, ເຊິ່ງນັກປະຫວັດສາດບາງຄົນເອີ້ນວ່າ "The Savage Napoleon", [21] ແລະນັກຮົບຂອງລາວ, ແລະ Cherokee ອື່ນໆໄດ້ຕໍ່ສູ້ກັບແລະຮ່ວມກັບນັກຮົບຈາກຫຼາຍຊົນເຜົ່າອື່ນໆ, ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນ Muscogee ໃນພາກຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້ເກົ່າແລະ Shawnee ໃນຍຸກ. ຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອເກົ່າ.ໃນລະຫວ່າງສົງຄາມປະຕິວັດ, ພວກເຂົາຍັງໄດ້ຕໍ່ສູ້ກັບທະຫານອັງກິດ, ທະຫານທີ່ຈົງຮັກພັກດີ, ແລະກະສັດ Carolina Rangers ຕໍ່ຕ້ານພວກກະບົດ, ຫວັງວ່າຈະຂັບໄລ່ພວກເຂົາອອກຈາກດິນແດນຂອງພວກເຂົາ.ສົງຄາມເປີດໄດ້ເກີດຂຶ້ນໃນຊ່ວງລຶະເບິ່ງຮ້ອນຂອງປີ 1776 ໃນການຕັ້ງຖິ່ນຖານ Overmountain ຂອງເຂດວໍຊິງຕັນ, ສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນຢູ່ຕາມແມ່ນ້ໍາ Watauga, Holston, Nolichucky, ແລະ Doe ໃນ East Tennessee, ເຊັ່ນດຽວກັນກັບອານານິຄົມ (ລັດຕໍ່ມາ) ຂອງ Virginia, North Carolina, South Carolina, ແລະຈໍເຈຍ.ຕໍ່ມາມັນໄດ້ແຜ່ຂະຫຍາຍໄປສູ່ການຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ຕາມແມ່ນ້ໍາ Cumberland ໃນ Middle Tennessee ແລະໃນ Kentucky.ສົງຄາມສາມາດແບ່ງອອກເປັນສອງໄລຍະ.ໄລຍະທໍາອິດໄດ້ຈັດຂຶ້ນຈາກ 1776 ຫາ 1783, ເຊິ່ງ Cherokee ໄດ້ຕໍ່ສູ້ເປັນພັນທະມິດຂອງອານາຈັກອັງກິດຕໍ່ຕ້ານອານານິຄົມອາເມລິກາ.ສົງຄາມ Cherokee ຂອງປີ 1776 ໄດ້ກວມເອົາທັງໝົດຂອງປະເທດຊາດ Cherokee.ໃນຕອນທ້າຍຂອງ 1776, Cherokee militants ຄົນດຽວແມ່ນຜູ້ທີ່ເຄື່ອນຍ້າຍກັບ Draggging Canoe ໄປເມືອງ Chickamauga ແລະໄດ້ກາຍເປັນທີ່ຮູ້ຈັກເປັນ "Chickamauga Cherokee".ໄລຍະທີສອງໄດ້ແກ່ຍາວຈາກ 1783 ຫາ 1794. Cherokee ໄດ້ຮັບໃຊ້ເປັນຕົວແທນຂອງຮອງຂອງ New Spain ຕໍ່ກັບສະຫະລັດທີ່ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນບໍ່ດົນມານີ້.ເນື່ອງຈາກວ່າພວກເຂົາໄດ້ຍ້າຍຖິ່ນຖານໄປທາງທິດຕາເວັນຕົກໄປສູ່ການຕັ້ງຖິ່ນຖານໃຫມ່ທີ່ເອີ້ນວ່າ "ຫ້າຕົວເມືອງຕ່ໍາ", ໂດຍອ້າງອີງໃສ່ສະຖານທີ່ຂອງພວກເຂົາໃນ Piedmont, ຄົນເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ກາຍເປັນທີ່ຮູ້ຈັກເປັນ Lower Cherokee.ຄຳສັບນີ້ຖືກໃຊ້ດີໃນສະຕະວັດທີ 19.Chickamauga ໄດ້ສິ້ນສຸດສົງຄາມຂອງພວກເຂົາໃນເດືອນພະຈິກ 1794 ດ້ວຍສົນທິສັນຍາ Tellico Blockhouse.ໃນປີ 1786, ຜູ້ນໍາ Mohawk Joseph Brant, ຫົວຫນ້າສົງຄາມໃຫຍ່ຂອງ Iroquois, ໄດ້ຈັດຕັ້ງສະຫະພັນຕາເວັນຕົກຂອງຊົນເຜົ່າເພື່ອຕ້ານການຕັ້ງຖິ່ນຖານຂອງອາເມລິກາໃນປະເທດ Ohio.The Lower Cherokee ແມ່ນຜູ້ກໍ່ຕັ້ງສະມາຊິກແລະຕໍ່ສູ້ໃນສົງຄາມອິນເດຍຕາເວັນຕົກສຽງເຫນືອທີ່ເປັນຜົນມາຈາກການຂັດແຍ້ງນີ້.ສົງຄາມອິນເດຍຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອໄດ້ສິ້ນສຸດລົງດ້ວຍສົນທິສັນຍາ Greenville ໃນປີ 1795.ການສະຫລຸບຂອງສົງຄາມອິນເດຍເຮັດໃຫ້ການຕັ້ງຖິ່ນຖານຂອງສິ່ງທີ່ເອີ້ນວ່າ "ອານາເຂດຂອງອິນເດຍ" ໃນ Royal Proclamation ຂອງ 1763, ແລະໄດ້ສິ້ນສຸດລົງໃນລັດ Trans-Appalachian ທໍາອິດ, Kentucky ໃນ 1792 ແລະ Ohio ໃນ 1803.
▲
●
ໄລຍະເວລາຂອງສະຫະພັນຂອງສະຫະລັດ
ສົນທິສັນຍາລັດຖະທໍາມະນູນປີ 1787 ໂດຍ Junius Brutus Stearns, 1856. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1781 Jan 1 - 1789

ໄລຍະເວລາຂອງສະຫະພັນຂອງສະຫະລັດ

United States
ໄລຍະເວລາຂອງສະຫະພັນແມ່ນຍຸກປະຫວັດສາດຂອງສະຫະລັດໃນຊຸມປີ 1780 ຫຼັງຈາກການປະຕິວັດອາເມລິກາແລະກ່ອນການໃຫ້ສັດຕະຍາບັນຂອງລັດຖະທໍາມະນູນສະຫະລັດ.ໃນປີ 1781, ສະຫະລັດໄດ້ໃຫ້ສັດຕະຍາບັນມາດຕາຂອງ Confederation ແລະ Perpetual Union ແລະໄດ້ຊະນະໃນຮົບ Yorktown, ການສູ້ຮົບແຜ່ນດິນໃຫຍ່ຄັ້ງສຸດທ້າຍລະຫວ່າງກໍາລັງຂອງທະວີບອັງກິດແລະອາເມລິກາໃນສົງຄາມປະຕິວັດອາເມລິກາ.ເອກະລາດຂອງອາເມລິກາໄດ້ຮັບການຢືນຢັນດ້ວຍການລົງນາມໃນ 1783 ຂອງສົນທິສັນຍາປາຣີ.ສະຫະລັດ​ທີ່​ຕົກ​ຄ້າງ​ຢູ່​ນັ້ນ​ໄດ້​ປະ​ເຊີນ​ໜ້າ​ກັບ​ການ​ທ້າ​ທາຍ​ຫລາຍ​ຢ່າງ, ​ໃນ​ນັ້ນ​ມີ​ຫລາຍ​ບັນຫາ​ທີ່​ເກີດ​ຈາກ​ການ​ຂາດ​ລັດຖະບານ​ແຫ່ງ​ຊາດ​ທີ່​ເຂັ້ມ​ແຂງ ​ແລະ​ວັດທະນະທຳ​ການ​ເມືອງ​ທີ່​ເປັນ​ເອກະ​ພາບ.ໄລຍະເວລາດັ່ງກ່າວໄດ້ສິ້ນສຸດລົງໃນປີ 1789 ຫຼັງຈາກການໃຫ້ສັດຕະຍາບັນຂອງລັດຖະທໍາມະນູນສະຫະລັດ, ເຊິ່ງໄດ້ສ້າງຕັ້ງລັດຖະບານແຫ່ງຊາດໃຫມ່, ມີອໍານາດຫຼາຍກວ່າເກົ່າ.
▲
●
ສົງຄາມອິນເດຍຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອ
ກອງທັບຂອງສະຫະລັດໃນ Battle of Fallen Timbers, 1794 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1786 Jan 1 - 1795 Jan

ສົງຄາມອິນເດຍຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອ

Ohio River, United States
ສົງຄາມອິນເດຍຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອ (1786-1795), ເຊິ່ງເອີ້ນກັນວ່າຊື່ອື່ນ, ແມ່ນຂໍ້ຂັດແຍ່ງທາງອາວຸດເພື່ອຄວບຄຸມອານາເຂດຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອທີ່ຕໍ່ສູ້ກັນລະຫວ່າງສະຫະລັດ ແລະກຸ່ມປະເທດອາເມຣິກັນພື້ນເມືອງທີ່ຮູ້ຈັກກັນໃນທຸກມື້ນີ້ວ່າ ສະຫະພັນຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອ.ກອງທັບສະຫະລັດຖືວ່າເປັນຄັ້ງທຳອິດຂອງສົງຄາມອິນເດຍຂອງອາເມຣິກາ.[22]ພາຍຫຼັງຫຼາຍສັດຕະວັດຂອງຂໍ້ຂັດແຍ່ງສໍາລັບການຄວບຄຸມຂອງພາກພື້ນນີ້, ມັນໄດ້ຖືກອະນຸຍາດໃຫ້ສະຫະລັດໃຫມ່ໂດຍລາຊະອານາຈັກອັງກິດໃນມາດຕາ 2 ຂອງສົນທິສັນຍາປາຣີ, ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ສົງຄາມປະຕິວັດອາເມລິກາສິ້ນສຸດລົງ.ສົນທິສັນຍາດັ່ງກ່າວໄດ້ໃຊ້ Great Lakes ເປັນຊາຍແດນລະຫວ່າງດິນແດນອັງກິດແລະສະຫະລັດ.ນີ້​ໄດ້​ມອບ​ອາ​ນາ​ເຂດ​ທີ່​ສຳຄັນ​ໃຫ້​ແກ່​ສະຫະລັດ ຊຶ່ງ​ໃນ​ເບື້ອງ​ຕົ້ນ​ມີ​ຊື່​ວ່າ​ປະ​ເທດ Ohio ​ແລະ Illinois ປະ​ເທດ​ທີ່​ເຄີຍ​ຖືກ​ຫ້າມ​ບໍ່​ໃຫ້​ຕັ້ງ​ຖິ່ນ​ຖານ​ໃໝ່.​ແນວ​ໃດ​ກໍ​ດີ, ຊາວ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ພື້ນ​ເມືອງ​ຈຳນວນ​ຫຼາຍ​ໄດ້​ອາ​ໄສ​ຢູ່​ພາກ​ພື້ນ​ນີ້, ​ແລະ ອັງກິດ​ໄດ້​ຮັກສາ​ທ່າ​ທາງ​ດ້ານ​ການ​ທະຫານ ​ແລະ ສືບ​ຕໍ່​ນະ​ໂຍບາຍ​ທີ່​ສະໜັບສະໜູນ​ບັນດາ​ພັນທະ​ມິດ​ພື້ນ​ເມືອງ​ຂອງ​ຕົນ.ດ້ວຍການບຸກລຸກຂອງຊາວເອີຣົບ - ອາເມລິກາທີ່ຕັ້ງຖິ່ນຖານທາງທິດຕາເວັນຕົກຂອງພູເຂົາ Appalachian ຫຼັງຈາກສົງຄາມ, ສະຫະພັນທີ່ນໍາພາໂດຍ Huron ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນປີ 1785 ເພື່ອຕ້ານການຍຶດເອົາດິນແດນອິນເດຍ, ປະກາດວ່າດິນແດນທາງເຫນືອແລະຕາເວັນຕົກຂອງແມ່ນ້ໍາ Ohio ແມ່ນອານາເຂດຂອງອິນເດຍ.ສີ່​ປີ​ຫຼັງ​ຈາກ​ການ​ເລີ່ມ​ຂະ​ບວນ​ການ​ທາງ​ທະ​ຫານ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ພື້ນ​ເມືອງ​ທີ່​ສະ​ຫນັບ​ສະ​ຫນູນ​ອັງ​ກິດ, ຖະ​ທໍາ​ມະ​ນູນ​ຂອງ​ສະ​ຫະ​ລັດ​ໄດ້​ມີ​ຜົນ​ສັກ​ສິດ;George Washington ໄດ້ສາບານໂຕເຂົ້າຮັບຕໍາແໜ່ງປະທານາທິບໍດີ, ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ລາວເປັນຜູ້ບັນຊາການກອງກຳລັງທະຫານສະຫະລັດ.ຕາມ​ນັ້ນ​ແລ້ວ, ວໍ​ຊິງ​ຕັນ​ຊີ້​ນຳ​ກອງທັບ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ປະຕິບັດ​ສິດ​ອະທິປະ​ໄຕ​ຂອງ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ຕໍ່​ເຂດ​ດິນ​ແດນ.ກອງທັບສະຫະລັດ, ປະກອບດ້ວຍການທົດແທນທີ່ບໍ່ໄດ້ຮັບການຝຶກອົບຮົມແລະທະຫານອາສາສະຫມັກສ່ວນໃຫຍ່, ໄດ້ປະສົບກັບຄວາມພ່າຍແພ້ອັນໃຫຍ່ຫຼວງ, ລວມທັງຂະບວນການ Harmar (1790) ແລະການ defeat ຂອງ St. Clair (1791), ເຊິ່ງເປັນຄວາມພ່າຍແພ້ທີ່ຮ້າຍແຮງທີ່ສຸດເທົ່າທີ່ເຄີຍປະສົບມາໃນປະຫວັດສາດຂອງສະຫະລັດ. ກອງທັບ.ການ​ສູນ​ເສຍ​ຢ່າງ​ຮ້າຍ​ແຮງ​ຂອງ​ເມືອງ St. Clair ​ໄດ້​ທຳລາຍ​ກອງທັບ​ສະຫະລັດ​ສ່ວນ​ໃຫຍ່ ​ແລະ​ເຮັດ​ໃຫ້​ສະຫະລັດ​ມີ​ຄວາມ​ສ່ຽງ.ວໍ​ຊິງ​ຕັນ​ຍັງ​ຢູ່​ພາຍ​ໃຕ້​ການ​ສືບ​ສວນ​ຂອງ​ສະ​ພາ​ແຫ່ງ​ຊາດ ແລະ​ໄດ້​ຖືກ​ບັງ​ຄັບ​ໃຫ້​ຍົກ​ທະ​ຫານ​ໃຫຍ່​ຂຶ້ນ​ໂດຍ​ໄວ.ພຣະອົງໄດ້ເລືອກນາຍພົນ Anthony Wayne ນັກຮົບເກົ່າຂອງສົງຄາມປະຕິວັດເພື່ອຈັດຕັ້ງແລະຝຶກອົບຮົມກໍາລັງຕໍ່ສູ້ທີ່ເຫມາະສົມ.Wayne ໄດ້ບັນຊາການກອງທັບໃຫມ່ຂອງສະຫະລັດໃນທ້າຍປີ 1792 ແລະໃຊ້ເວລາຫນຶ່ງປີໃນການກໍ່ສ້າງ, ການຝຶກອົບຮົມ, ແລະການສະຫນອງການສະຫນອງ.ຫຼັງຈາກການໂຄສະນາແບບວິທີການຂຶ້ນຮ່ອມພູແມ່ນ້ໍາທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ Miami ແລະ Maumee ໃນພາກຕາເວັນຕົກຂອງ Ohio ປະເທດ, Wayne ໄດ້ນໍາພາກອງທັບຂອງລາວໄປສູ່ໄຊຊະນະຢ່າງເດັດຂາດຢູ່ທີ່ Battle of Fallen Timbers ໃກ້ກັບຝັ່ງຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້ຂອງ Lake Erie (ໃກ້ກັບ Toledo, Ohio ທີ່ທັນສະໄຫມ) ໃນປີ 1794. ຕໍ່ມາ, ລາວໄດ້ສືບຕໍ່ສ້າງຕັ້ງ Fort Wayne ທີ່ນະຄອນຫຼວງ Miami ຂອງ Kekionga, ສັນຍາລັກຂອງອະທິປະໄຕຂອງສະຫະລັດໃນໃຈກາງຂອງປະເທດອິນເດຍແລະຢູ່ໃນສາຍຕາຂອງອັງກິດ.ບັນດາເຜົ່າທີ່ພ່າຍແພ້ຖືກບັງຄັບໃຫ້ມອບດິນແດນອັນກວ້າງໃຫຍ່ໄພສານ, ລວມທັງລັດ Ohio ໃນປະຈຸບັນ, ໃນສົນທິສັນຍາ Greenville ໃນປີ 1795. ສົນທິສັນຍາ Jay ໃນປີດຽວກັນໄດ້ຈັດໃຫ້ມີການຢຸດຊະງັກຂອງອັງກິດ Great Lakes outposts ໃນອານາເຂດຂອງສະຫະລັດ.ຕໍ່​ມາ​ອັງກິດ​ຈະ​ຍຶດ​ເອົາ​ດິນແດນ​ນີ້​ຄືນ​ໃໝ່​ໃນ​ໄລຍະ​ສົງຄາມ​ປີ 1812.
▲
●
ຍຸກ Federalist
ປະທານາທິບໍດີ George Washington ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1788 Jan 1 - 1800

ຍຸກ Federalist

United States
ຍຸກ Federalist ໃນປະຫວັດສາດອາເມລິກາໄດ້ດໍາເນີນໄປຈາກ 1788 ຫາ 1800, ເປັນເວລາທີ່ພັກ Federalist ແລະຜູ້ນໍາກ່ອນຫນ້າແມ່ນເດັ່ນໃນການເມືອງອາເມລິກາ.ໃນລະຫວ່າງໄລຍະເວລານີ້, Federalists ໂດຍທົ່ວໄປຄວບຄຸມສະພາແລະມັກການສະຫນັບສະຫນູນຂອງປະທານາທິບໍດີ George Washington ແລະປະທານາທິບໍດີ John Adams.ຍຸກດັ່ງກ່າວໄດ້ເຫັນການສ້າງລັດຖະບານກາງໃຫມ່, ເຂັ້ມແຂງກວ່າພາຍໃຕ້ລັດຖະທໍາມະນູນຂອງສະຫະລັດ, ການລົງເລິກການສະຫນັບສະຫນູນລັດທິຊາດ, ແລະການຫຼຸດລົງຄວາມຢ້ານກົວຂອງ tyranny ໂດຍລັດຖະບານກາງ.ຍຸກໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍການໃຫ້ສັດຕະຍາບັນລັດຖະທໍາມະນູນຂອງສະຫະລັດແລະສິ້ນສຸດລົງດ້ວຍໄຊຊະນະຂອງພັກປະຊາທິປະໄຕ - ສາທາລະນະລັດໃນການເລືອກຕັ້ງ 1800.
▲
●
Play button
1790 Jan 1

ການ​ປຸກ​ທີ່​ຍິ່ງ​ໃຫຍ່​ຄັ້ງ​ທີ​ສອງ

United States
ການປຸກທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ຄັ້ງທີສອງແມ່ນການຟື້ນຟູທາງສາສະຫນາຂອງພວກປະທ້ວງໃນຕົ້ນສະຕະວັດທີ 19 ໃນສະຫະລັດ.ການປຸກທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ຄັ້ງທີສອງ, ເຊິ່ງເຜີຍແຜ່ສາດສະຫນາໂດຍຜ່ານການຟື້ນຟູແລະການເທດສະຫນາທາງດ້ານຈິດໃຈ, ໄດ້ກະຕຸ້ນໃຫ້ມີການເຄື່ອນໄຫວປະຕິຮູບຈໍານວນຫນຶ່ງ.ການຟື້ນຟູເປັນສ່ວນໜຶ່ງທີ່ສຳຄັນຂອງການເຄື່ອນໄຫວ ແລະໄດ້ດຶງດູດເອົາຜູ້ປ່ຽນໃຈເຫລື້ອມໃສຫຼາຍຮ້ອຍຄົນໄປສູ່ນິກາຍ Protestant ໃໝ່.ໂບດ Methodist ໄດ້ໃຊ້ຜູ້ຂັບຂີ່ວົງຈອນເພື່ອເຂົ້າຫາຜູ້ຄົນໃນສະຖານທີ່ຊາຍແດນ.ການປຸກທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ຄັ້ງທີສອງເຮັດໃຫ້ໄລຍະເວລາຂອງການປະຕິຮູບສັງຄົມ antebellum ແລະການເນັ້ນຫນັກໃສ່ຄວາມລອດໂດຍສະຖາບັນ.ການຖອກເທຄວາມເບີກບານໃຈທາງສາສະໜາ ແລະການຟື້ນຟູໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນໃນລັດ Kentucky ແລະ Tennessee ໃນຊຸມປີ 1790 ແລະຕົ້ນຊຸມປີ 1800 ໃນບັນດາພວກ Presbyterians, Methodists ແລະ Baptists.ນັກປະຫວັດສາດຕັ້ງຊື່ການປຸກທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ຄັ້ງທີສອງໃນສະພາບການຂອງການຕື່ນຕົວທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ຄັ້ງທໍາອິດຂອງຊຸມປີ 1730 ແລະ 1750 ແລະການຕື່ນຕົວທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ຄັ້ງທີສາມໃນທ້າຍຊຸມປີ 1850 ຫາຕົ້ນປີ 1900.ການຕື່ນຕົວຄັ້ງທຳອິດແມ່ນສ່ວນໜຶ່ງຂອງການເຄື່ອນໄຫວທາງສາສະໜາໂຣແມນຕິກທີ່ໃຫຍ່ກວ່າທີ່ກຳລັງແຜ່ລາມໄປທົ່ວປະເທດອັງກິດ, ສະກັອດແລນ ແລະເຢຍລະມັນ.ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ທາງ​ສາດ​ສະ​ໜາ​ໃໝ່​ໄດ້​ເກີດ​ຂຶ້ນ​ໃນ​ລະ​ຫວ່າງ​ການ​ຕື່ນ​ຕົວ​ທີ່​ຍິ່ງ​ໃຫຍ່​ຄັ້ງ​ທີ​ສອງ, ເຊັ່ນ​ການ​ສະ​ເດັດ​ມາ, ລັດ​ສະ​ໝີ​ພາບ, ແລະ ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ໄພ່​ພົນ​ຍຸກ​ສຸດ​ທ້າຍ.
▲
●
ປະຊາທິປະໄຕ Jeffersonian
ຄວາມຄິດຂອງ Jefferson ກ່ຽວກັບລັດຖະບານທີ່ຈໍາກັດໄດ້ຮັບອິດທິພົນໂດຍນັກປັດຊະຍາທາງດ້ານການເມືອງອັງກິດໃນສະຕະວັດທີ 17 John Locke (ຮູບພາບ) ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1801 Jan 1 - 1817

ປະຊາທິປະໄຕ Jeffersonian

United States
ປະຊາທິປະໄຕ Jeffersonian, ຊື່ຕາມຜູ້ສະຫນັບສະຫນູນຂອງຕົນ Thomas Jefferson, ແມ່ນຫນຶ່ງໃນສອງທັດສະນະທາງດ້ານການເມືອງທີ່ເດັ່ນຊັດແລະການເຄື່ອນໄຫວໃນສະຫະລັດຈາກ 1790s ຫາ 1820s.ຊາວ Jeffersonians ມີຄວາມຕັ້ງໃຈຢ່າງເລິກເຊິ່ງຕໍ່ລັດທິສາທາລະນະລັດອາເມລິກາ, ເຊິ່ງຫມາຍເຖິງການຕໍ່ຕ້ານສິ່ງທີ່ພວກເຂົາຖືວ່າເປັນຄົນຊັ້ນສູງປອມ, ການຕໍ່ຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ, ແລະການຍືນຍັນກ່ຽວກັບຄຸນງາມຄວາມດີ, ໂດຍມີບູລິມະສິດສໍາລັບ "ຊາວໄຮ່ຊາວນາ", "ຊາວສວນ", ແລະ "ປະຊາຊົນທໍາມະດາ". .ພວກເຂົາເຈົ້າເປັນສັດຕູກັນກັບ elitism ຊັ້ນສູງຂອງພໍ່ຄ້າ, ທະນາຄານ, ແລະຜູ້ຜະລິດ, ພະນັກງານໂຮງງານທີ່ບໍ່ໄວ້ວາງໃຈ, ແລະຢູ່ໃນໂມງສໍາລັບຜູ້ສະຫນັບສະຫນູນລະບົບ Westminster.ຄຳສັບດັ່ງກ່າວຖືກໃຊ້ໂດຍທົ່ວໄປເພື່ອອ້າງອີງເຖິງພັກເດໂມແຄຣັດ-ຣີພັບບລີກັນ (ຊື່ຢ່າງເປັນທາງການວ່າ "ພັກຣີພັບບລີກັນ"), ເຊິ່ງ Jefferson ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນເພື່ອຄັດຄ້ານພັກ Federalist ຂອງ Alexander Hamilton.ໃນຕອນຕົ້ນຂອງຍຸກ Jeffersonian, ພຽງແຕ່ສອງລັດ (Vermont ແລະ Kentucky) ໄດ້ສ້າງຕັ້ງການເລືອກຕັ້ງຜູ້ຊາຍສີຂາວທົ່ວໄປໂດຍການຍົກເລີກຂໍ້ກໍານົດດ້ານຊັບສິນ.ໃນຕອນທ້າຍຂອງໄລຍະເວລາ, ຫຼາຍກວ່າເຄິ່ງຫນຶ່ງຂອງລັດໄດ້ປະຕິບັດຕາມ, ລວມທັງເກືອບທັງຫມົດຂອງລັດໃນພາກຕາເວັນຕົກສຽງເຫນືອເກົ່າ.ຕໍ່ມາລັດຕ່າງໆຍັງໄດ້ກ້າວໄປສູ່ການອະນຸຍາດໃຫ້ມີຄວາມນິຍົມຂອງຜູ້ຊາຍສີຂາວສໍາລັບການເລືອກຕັ້ງປະທານາທິບໍດີ, ການລວບລວມຜູ້ລົງຄະແນນໃນແບບທີ່ທັນສະໄຫມກວ່າ.ພັກ​ຂອງ​ທ່ານ Jefferson, ທີ່​ຮູ້​ຈັກ​ໃນ​ທຸກ​ມື້​ນີ້​ໃນ​ຊື່​ພັກ​ເດ​ໂມ​ແຄ​ຣັດ-ຣີ​ພັບ​ບ​ລິ​ກັນ, ໃນ​ເວ​ລາ​ນັ້ນ​ໄດ້​ຄວບ​ຄຸມ​ອຸ​ປະ​ກອນ​ຂອງ​ລັດ​ຖະ​ບານ​ຢ່າງ​ເຕັມ​ທີ່ - ຈາກ​ສະ​ພາ​ນິ​ຕິ​ບັນ​ຍັດ​ຂອງ​ລັດ ແລະ​ຫ້ອງ​ການ​ເມືອງ​ໄປ​ຮອດ​ທຳ​ນຽບ​ຂາວ.
▲
●
ການ​ຊື້ Louisiana
ການ​ຍົກ​ທຸງ​ຂຶ້ນ​ໃນ​ສະ​ຖານ​ທີ່ d'Armes ຂອງ New Orleans, ເປັນ​ເຄື່ອງ​ໝາຍ​ການ​ຍົກ​ຍ້າຍ​ອະ​ທິ​ປະ​ໄຕ​ຂອງ​ລັດ Louisiana ຂອງ​ຝ​ຣັ່ງ​ໄປ​ໃຫ້​ສະ​ຫະ​ລັດ, ວັນ​ທີ 20 ທັນ​ວາ, 1803, ຕາມ​ການ​ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ໂດຍ Thure de Thulstrup. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1803 Jul 4

ການ​ຊື້ Louisiana

Louisiana, USA
ການຊື້ລັດ Louisiana ແມ່ນການໄດ້ມາຂອງອານາເຂດຂອງ Louisiana ໂດຍສະຫະລັດຈາກ ສາທາລະນະລັດຝຣັ່ງທໍາອິດ ໃນ 1803. ນີ້ປະກອບດ້ວຍທີ່ດິນສ່ວນໃຫຍ່ຢູ່ໃນອ່າງລະບາຍນ້ໍາຂອງແມ່ນ້ໍາ Mississippi ທາງທິດຕາເວັນຕົກຂອງແມ່ນ້ໍາ.[23] ໃນການຕອບແທນສໍາລັບສິບຫ້າລ້ານໂດລາ, ຫຼືປະມານສິບແປດໂດລາຕໍ່ຕາແມັດ, ສະຫະລັດໄດ້ຮັບການແຕ່ງຕັ້ງເປັນຈໍານວນທັງຫມົດ 828,000 sq mi (2,140,000 km2; 530,000,000 acres).ແນວໃດກໍ່ຕາມ, ປະເທດຝຣັ່ງໄດ້ຄວບຄຸມພຽງແຕ່ສ່ວນນ້ອຍຂອງພື້ນທີ່ນີ້, ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງມັນອາໄສຢູ່ໂດຍຊາວພື້ນເມືອງອາເມລິກາ;ສໍາລັບພື້ນທີ່ສ່ວນໃຫຍ່, ສິ່ງທີ່ສະຫະລັດຊື້ແມ່ນສິດທິ "preemptive" ທີ່ຈະໄດ້ຮັບ "ອິນເດຍ" ທີ່ດິນໂດຍສົນທິສັນຍາຫຼືໂດຍການຍຶດຄອງ, ກັບການຍົກເວັ້ນຂອງອໍານາດອານານິຄົມອື່ນໆ.[24] ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍທັງຫມົດຂອງສົນທິສັນຍາແລະການຊໍາລະທາງດ້ານການເງິນຕໍ່ຫນ້າທີ່ດິນໄດ້ຖືກຄາດຄະເນປະມານ 2.6 ຕື້ໂດລາ.[24]ອານາຈັກຂອງຝຣັ່ງໄດ້ຄວບຄຸມອານາເຂດຂອງ Louisiana ຈາກ 1682 [25] ຈົນກ່ວາມັນໄດ້ຖືກມອບໃຫ້ສະເປນ ໃນປີ 1762. ໃນປີ 1800, Napoleon, ກົງສຸນທໍາອິດຂອງສາທາລະນະລັດຝຣັ່ງ, ໄດ້ຄືນຄວາມເປັນເຈົ້າຂອງລັດ Louisiana ເປັນສ່ວນຫນຶ່ງຂອງໂຄງການທີ່ກວ້າງຂວາງໃນການສ້າງຕັ້ງໃຫມ່. ອານາຈັກອານານິຄົມຝຣັ່ງໃນອາເມລິກາເຫນືອ.ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ຄວາມບໍ່ສໍາເລັດຂອງຝຣັ່ງທີ່ຈະທໍາ ລາຍການກະບົດໃນ Saint-Domingue , ບວກໃສ່ຄວາມສົດໃສດ້ານຂອງສົງຄາມໃຫມ່ກັບສະຫະລາຊະອານາຈັກ, ໄດ້ກະຕຸ້ນ Napoleon ໃຫ້ພິຈາລະນາຂາຍລັດ Louisiana ໃຫ້ກັບສະຫະລັດ.ການໄດ້ມາຂອງລັດ Louisiana ແມ່ນເປົ້າຫມາຍໄລຍະຍາວຂອງປະທານາທິບໍດີ Thomas Jefferson, ຜູ້ທີ່ມີຄວາມກະຕືລືລົ້ນໂດຍສະເພາະທີ່ຈະໄດ້ຮັບການຄວບຄຸມທ່າເຮືອ Mississippi ທີ່ສໍາຄັນຂອງ New Orleans.Jefferson ໄດ້ມອບຫມາຍໃຫ້ James Monroe ແລະ Robert R. Livingston ເປັນຜູ້ຈັດຊື້ New Orleans.ການເຈລະຈາກັບລັດຖະມົນຕີຄັງເງິນຂອງຝຣັ່ງທ່ານ François Barbé-Marbois (ຜູ້ທີ່ເປັນຕົວແທນຂອງ Napoleon), ຜູ້ຕາງຫນ້າຂອງອາເມລິກາໄດ້ຕົກລົງຢ່າງໄວວາທີ່ຈະຊື້ອານາເຂດທັງຫມົດຂອງ Louisiana ຫຼັງຈາກການສະເຫນີ.ເອົາຊະນະຝ່າຍຄ້ານຂອງພັກ Federalist, Jefferson ແລະລັດຖະມົນຕີການຕ່າງປະເທດ James Madison ຊັກຊວນໃຫ້ສະພາໃຫ້ສັດຕະຍາບັນແລະສະຫນອງທຶນໃນການຊື້ Louisiana.ການຊື້ລັດ Louisiana ໄດ້ຂະຫຍາຍອະທິປະໄຕຂອງສະຫະລັດໄປທົ່ວແມ່ນ້ໍາ Mississippi, ເກືອບສອງເທົ່າຂອງຂະຫນາດນາມຂອງປະເທດ.ໃນເວລາຊື້, ອານາເຂດຂອງປະຊາກອນທີ່ບໍ່ມີຖິ່ນຖານຂອງ Louisiana ແມ່ນປະມານ 60,000 ຄົນ, ເຊິ່ງເຄິ່ງຫນຶ່ງເປັນຊາວອາຟຣິກາ.[26] ຊາຍແດນຕາເວັນຕົກຂອງການຊື້ໄດ້ຖືກຕົກລົງຕໍ່ມາໂດຍສົນທິສັນຍາ Adams-Onís 1819 ກັບສະເປນ, ໃນຂະນະທີ່ຊາຍແດນທາງເຫນືອຂອງການຊື້ໄດ້ຖືກປັບໂດຍສົນທິສັນຍາ 1818 ກັບ ອັງກິດ .
▲
●
Play button
1812 Jun 18 - 1815 Feb 14

ສົງຄາມ 1812

North America
ສົງຄາມປີ 1812 (18 ມິຖຸນາ 1812 – 17 ກຸມພາ 1815) ໄດ້ຕໍ່ສູ້ໂດຍສະຫະລັດອາເມຣິກາ ແລະ ພັນທະມິດພື້ນເມືອງຂອງຕົນຕໍ່ກັບ ສະຫະລາຊະອານາຈັກ ແລະ ພັນທະມິດພື້ນເມືອງຂອງຕົນເອງໃນອາເມລິກາເໜືອຂອງອັງກິດ, ໂດຍມີປະເທດສະເປນ ໃນລັດຟລໍຣິດາ.ມັນໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນໃນເວລາທີ່ສະຫະລັດໄດ້ປະກາດສົງຄາມໃນວັນທີ 18 ເດືອນມິຖຸນາ 1812. ເຖິງແມ່ນວ່າເງື່ອນໄຂສັນຕິພາບໄດ້ຖືກຕົກລົງໃນສົນທິສັນຍາ Ghent ເດືອນທັນວາ 1814, ສົງຄາມບໍ່ໄດ້ສິ້ນສຸດລົງຢ່າງເປັນທາງການຈົນກ່ວາສົນທິສັນຍາສັນຕິພາບໄດ້ຮັບການໃຫ້ສັດຕະຍາບັນໂດຍກອງປະຊຸມໃຫຍ່ໃນວັນທີ 17 ກຸມພາ 1815. [27.]ຄວາມເຄັ່ງຕຶງມີຕົ້ນກຳເນີດມາຈາກຄວາມແຕກຕ່າງທີ່ຍາວນານກ່ຽວກັບການຂະຫຍາຍອານາເຂດໃນອາເມລິກາເໜືອ ແລະ ການສະໜັບສະໜູນຂອງອັງກິດສຳລັບບັນດາຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງຂອງອາເມລິກາ ທີ່ຄັດຄ້ານການຕັ້ງຖິ່ນຖານອານານິຄົມຂອງສະຫະລັດໃນພາກຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອເກົ່າ.ເຫຼົ່ານີ້ເພີ່ມຂຶ້ນໃນປີ 1807 ຫຼັງຈາກກອງທັບເຮືອລາດຊະວົງໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນບັງຄັບໃຊ້ຂໍ້ຈໍາກັດທີ່ເຄັ່ງຄັດຕໍ່ການຄ້າອາເມລິກາກັບ ຝຣັ່ງ ແລະຜູ້ຊາຍທີ່ຖືກກົດຂີ່ຂົ່ມເຫັງທີ່ພວກເຂົາອ້າງວ່າເປັນວິຊາອັງກິດ, ແມ່ນແຕ່ຜູ້ທີ່ມີໃບຢັ້ງຢືນສັນຊາດອາເມລິກາ.[28] ຄວາມຄິດເຫັນໃນສະຫະລັດໄດ້ຖືກແບ່ງອອກກ່ຽວກັບວິທີການຕອບສະຫນອງ, ແລະເຖິງແມ່ນວ່າສ່ວນໃຫຍ່ຂອງສະພາແລະວຽງຈັນຝົນໄດ້ລົງຄະແນນສຽງສໍາລັບສົງຄາມ, ພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້ແບ່ງອອກຕາມສາຍພັກທີ່ເຂັ້ມງວດ, ມີພັກເດໂມແຄຣັດ - ສາທາລະນະໃນນິຍົມແລະພັກ Federalist ຕໍ່ຕ້ານ.[29] ຂ່າວຂອງການສໍາປະທານຂອງອັງກິດທີ່ເຮັດໃນຄວາມພະຍາຍາມທີ່ຈະຫລີກລ່ຽງສົງຄາມບໍ່ໄດ້ມາຮອດສະຫະລັດຈົນກ່ວາທ້າຍເດືອນກໍລະກົດ, ໃນເວລານັ້ນຄວາມຂັດແຍ້ງແມ່ນແລ້ວ.ຢູ່ໃນທະເລ, ກອງທັບເຮືອລາດຊະວົງໄດ້ວາງມາດຕະການສະກັດກັ້ນຢ່າງມີປະສິດທິຜົນຕໍ່ການຄ້າທາງທະເລຂອງສະຫະລັດ, ໃນຂະນະທີ່ໃນລະຫວ່າງປີ 1812 ຫາ 1814 ທະຫານປະຈຳອັງກິດ ແລະທະຫານອານານິຄົມໄດ້ເອົາຊະນະການໂຈມຕີຂອງອາເມລິກາຕໍ່ແຄນາດາຕອນເທິງ.[30] ການສະລະຕົວຂອງ Napoleon ໃນຕົ້ນປີ 1814 ໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ອັງກິດສົ່ງທະຫານເພີ່ມເຕີມໄປຍັງອາເມລິກາເຫນືອແລະກອງທັບເຮືອລາດຊະວົງເພື່ອເສີມສ້າງການປິດລ້ອມຂອງພວກເຂົາ, ເຮັດໃຫ້ເສດຖະກິດອາເມລິກາເສຍຫາຍ.[31] ໃນເດືອນສິງຫາ 1814, ການເຈລະຈາໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນໃນ Ghent, ທັງສອງຝ່າຍຕ້ອງການສັນຕິພາບ;ເສດຖະກິດຂອງອັງກິດໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຢ່າງຮ້າຍແຮງຈາກການຂັດຂວາງການຄ້າ, ໃນຂະນະທີ່ Federalists ໄດ້ປະຊຸມສົນທິສັນຍາ Hartford ໃນເດືອນທັນວາເພື່ອເປັນການຕໍ່ຕ້ານສົງຄາມຢ່າງເປັນທາງການ.ໃນເດືອນສິງຫາປີ 1814, ທະຫານອັງກິດໄດ້ຍຶດເອົາວໍຊິງຕັນ, ກ່ອນທີ່ໄຊຊະນະຂອງອາເມລິກາຢູ່ທີ່ Baltimore ແລະ Plattsburgh ໃນເດືອນກັນຍາຈະສິ້ນສຸດການສູ້ຮົບໃນພາກເຫນືອ.ຢູ່​ພາກ​ຕາ​ເວັນ​ອອກ​ສຽງ​ໃຕ້​ຂອງ​ສະ​ຫະ​ລັດ, ກອງ​ກຳ​ລັງ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ແລະ​ບັນ​ດາ​ພັນ​ທະ​ມິດ​ຂອງ​ອິນ​ເດຍ​ໄດ້​ເອົາ​ຊະ​ນະ​ກຸ່ມ​ຕ້ານ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ຢູ່​ເຂດ Creek.​ໃນ​ຕົ້ນ​ປີ 1815, ກອງທັບ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ໄດ້​ເອົາ​ຊະນະ​ການ​ໂຈມ​ຕີ​ຄັ້ງ​ໃຫຍ່​ຂອງ​ອັງກິດ​ຕໍ່​ເມືອງ New Orleans.
▲
●
Play button
1816 Jan 1 - 1858

ສົງຄາມ Seminole

Florida, USA
ສົງຄາມ Seminole (ຊຶ່ງເອີ້ນກັນວ່າ Florida Wars) ແມ່ນຄວາມຂັດແຍ້ງທາງທະຫານສາມຢ່າງລະຫວ່າງສະຫະລັດແລະ Seminoles ທີ່ເກີດຂື້ນໃນ Florida ລະຫວ່າງປະມານ 1816 ແລະ 1858. Seminoles ແມ່ນຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງຂອງອາເມລິກາທີ່ປະສົມປະສານຢູ່ໃນພາກເຫນືອຂອງ Florida ໃນຊ່ວງເວລາ. ໃນຕົ້ນຊຸມປີ 1700, ໃນເວລາທີ່ດິນແດນຍັງເປັນການຄອບຄອງອານານິຄົມຂອງແອສປາໂຍນ.ຄວາມເຄັ່ງຕຶງໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນລະຫວ່າງ Seminoles ແລະການຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ໃນສະຫະລັດເອກະລາດໃຫມ່ໃນຕົ້ນປີ 1800, ສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນຍ້ອນວ່າຄົນທີ່ເປັນທາດເປັນປະຈໍາໄດ້ຫນີຈາກຈໍເຈຍເຂົ້າໄປໃນລັດ Florida ຂອງແອສປາໂຍນ, ກະຕຸ້ນໃຫ້ເຈົ້າຂອງຂ້າທາດດໍາເນີນການໂຈມຕີຂ້າທາດຂ້າມຊາຍແດນ.ການ​ປະ​ທະ​ກັນ​ຂ້າມ​ຊາຍ​ແດນ​ນັບ​ມື້​ນັບ​ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ​ໃນ​ສົງ​ຄາມ Seminole ຄັ້ງ​ທຳ​ອິດ​ໃນ​ປີ 1817, ເມື່ອ​ນາຍ​ພົນ Andrew Jackson ໄດ້​ນຳ​ພາ​ການ​ບຸກ​ລຸກ​ເຂົ້າ​ໄປ​ໃນ​ອາ​ນາ​ເຂດ​ຂອງ​ປະ​ເທດ​ສະ​ເປນ.ກໍາລັງຂອງ Jackson ໄດ້ທໍາລາຍຫລາຍເມືອງ Seminole ແລະ Black Seminole ແລະຍຶດຄອງ Pensacola ໄລຍະສັ້ນໆກ່ອນທີ່ຈະຖອນຕົວໃນປີ 1818. ໃນໄວໆນີ້ສະຫະລັດແລະແອດສະປາຍໄດ້ເຈລະຈາກ່ຽວກັບການຍົກຍ້າຍດິນແດນດ້ວຍສົນທິສັນຍາ Adams-Onis ປີ 1819.ສະຫະລັດໄດ້ຄອບຄອງ Florida ໃນປີ 1821 ແລະບັງຄັບໃຫ້ Seminoles ອອກຈາກດິນແດນຂອງພວກເຂົາໃນ Florida panhandle ສໍາລັບການຈອງອິນເດຍຂະຫນາດໃຫຍ່ຢູ່ໃນໃຈກາງຂອງແຫຼມຕາມສົນທິສັນຍາ Moultrie Creek.ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ປະມານສິບປີຕໍ່ມາ, ລັດຖະບານສະຫະລັດພາຍໃຕ້ປະທານາທິບໍດີ Andrew Jackson ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ພວກເຂົາອອກຈາກລັດ Florida ທັງຫມົດແລະຍົກຍ້າຍໄປອານາເຂດຂອງອິນເດຍຕາມກົດຫມາຍວ່າດ້ວຍການໂຍກຍ້າຍຂອງອິນເດຍ.ແຖບສອງສາມຢ່າງບໍ່ເຕັມໃຈປະຕິບັດຕາມແຕ່ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຕໍ່ຕ້ານຢ່າງຮຸນແຮງ, ນໍາໄປສູ່ສົງຄາມ Seminole ທີສອງ (1835-1842), ເຊິ່ງເປັນຄວາມຂັດແຍ້ງທີ່ຍາວທີ່ສຸດແລະກວ້າງທີ່ສຸດຂອງສາມຂໍ້ຂັດແຍ່ງ.ໃນເບື້ອງຕົ້ນ, ນັກຮົບ Seminole ໜ້ອຍກວ່າ 2000 ຄົນໄດ້ນຳໃຊ້ຍຸດທະວິທີ ແລະ ຄວາມຮູ້ດ້ານການສູ້ຮົບແບບກອງຫຼອນທີ່ຖືກຕີ ແລະ ແລ່ນໄປມາໃນດິນແດນເພື່ອຫຼົບໜີ ແລະ ສ້າງຄວາມອຸກອັ່ງໃຫ້ກອງທັບສະຫະລັດ ແລະ ກອງທັບທະເລລວມກັນທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນເຖິງ 30,000 ຄົນ.ແທນທີ່ຈະສືບຕໍ່ຕິດຕາມກຸ່ມນ້ອຍໆເຫຼົ່ານີ້, ໃນທີ່ສຸດຜູ້ບັນຊາການອາເມລິກາໄດ້ປ່ຽນຍຸດທະສາດຂອງພວກເຂົາແລະສຸມໃສ່ການຊອກຫາແລະທໍາລາຍຫມູ່ບ້ານ Seminole ທີ່ເຊື່ອງໄວ້ແລະການປູກພືດ, ຄວາມກົດດັນທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນຕໍ່ຜູ້ຕໍ່ຕ້ານໃຫ້ຍອມຈໍານົນຫຼືອຶດຫິວກັບຄອບຄົວຂອງພວກເຂົາ.ປະຊາກອນ Seminole ສ່ວນໃຫຍ່ໄດ້ຖືກຍົກຍ້າຍໄປປະເທດອິນເດຍຫຼືຖືກຂ້າຕາຍໃນກາງຊຸມປີ 1840, ເຖິງແມ່ນວ່າຫຼາຍຮ້ອຍຄົນໄດ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານຢູ່ໃນພາກຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້ຂອງ Florida, ບ່ອນທີ່ພວກເຂົາໄດ້ຮັບອະນຸຍາດໃຫ້ຢູ່ໃນການຢຸດຍິງທີ່ບໍ່ສະບາຍ.ຄວາມເຄັ່ງຕຶງກ່ຽວກັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງ Fort Myers ໃກ້ຄຽງໄດ້ນໍາໄປສູ່ການເປັນສັດຕູກັນໃຫມ່, ແລະສົງຄາມ Seminole ທີສາມໄດ້ເກີດຂຶ້ນໃນປີ 1855. ໂດຍການຢຸດເຊົາການສູ້ຮົບຢ່າງຫ້າວຫັນໃນປີ 1858, ແຖບ Seminoles ທີ່ຍັງເຫຼືອຈໍານວນຫນ້ອຍໃນ Florida ໄດ້ຫລົບຫນີເລິກເຂົ້າໄປໃນ Everglades ເພື່ອລົງຈອດທີ່ບໍ່ຕ້ອງການໂດຍ. ຜູ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານສີຂາວ.ສົມທົບກັນ, ສົງຄາມ Seminole ແມ່ນຍາວທີ່ສຸດ, ລາຄາແພງທີ່ສຸດ, ແລະເສຍຊີວິດທີ່ສຸດຂອງສົງຄາມອິນເດຍອາເມລິກາທັງຫມົດ.
▲
●
Play button
1817 Jan 1 - 1825

ຍຸກຂອງຄວາມຮູ້ສຶກທີ່ດີ

United States
ຍຸກຂອງຄວາມຮູ້ສຶກທີ່ດີໄດ້ຫມາຍໄລຍະເວລາໃນປະຫວັດສາດທາງດ້ານການເມືອງຂອງສະຫະລັດທີ່ສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມຮູ້ສຶກຂອງຈຸດປະສົງແຫ່ງຊາດແລະຄວາມປາຖະຫນາສໍາລັບຄວາມສາມັກຄີລະຫວ່າງຊາວອາເມຣິກັນໃນພາຍຫລັງ ສົງຄາມ 1812 .[32] ຍຸກໄດ້ເຫັນການລົ້ມລົງຂອງພັກ Federalist ແລະການຢຸດຕິການຂັດແຍ້ງຂອງຝ່າຍທີ່ຂົມຂື່ນລະຫວ່າງມັນແລະພັກປະຊາທິປະໄຕ - ສາທາລະນະລັດທີ່ເດັ່ນຊັດໃນລະຫວ່າງລະບົບພັກທໍາອິດ.[33] ປະທານາທິບໍດີ James Monroe ພະຍາຍາມຫຼຸດຄວາມກ່ຽວຂ້ອງຂອງພັກຝ່າຍຄ້ານໃນການສະເໜີຊື່ຂອງລາວ, ໂດຍມີເປົ້າໝາຍສູງສຸດຂອງຄວາມສາມັກຄີແຫ່ງຊາດ ແລະລົບລ້າງບັນດາພັກການເມືອງທັງໝົດອອກຈາກການເມືອງແຫ່ງຊາດ.ໄລຍະ​ເວລາ​ນັ້ນ​ກ່ຽວ​ພັນ​ກັບ​ການ​ເປັນ​ປະ​ທານ​ຂອງ Monroe (1817–1825) ແລະ​ເປົ້າ​ໝາຍ​ການ​ບໍລິຫານ​ຂອງ​ເພິ່ນ ຊຶ່ງ​ຊື່​ຂອງ​ເພິ່ນ​ແລະ​ຍຸກ​ຂອງ​ເພິ່ນ​ແມ່ນ​ຄ້າຍ​ຄື​ກັນ.[34]
▲
●
Play button
1823 Dec 2

Monroe Doctrine

United States
Monroe Doctrine ແມ່ນຕໍາແໜ່ງນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດຂອງສະຫະລັດທີ່ຕໍ່ຕ້ານລັດທິອານານິຄົມເອີຣົບໃນຊີກໂລກຕາເວັນຕົກ.ມັນ​ຖື​ວ່າ​ການ​ແຊກ​ແຊງ​ໃດໆ​ໃນ​ວຽກ​ງານ​ການ​ເມືອງ​ຂອງ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ໂດຍ​ປະ​ເທດ​ຕ່າງ​ປະ​ເທດ​ເປັນ​ການ​ກະ​ທໍາ​ທີ່​ອາດ​ຈະ​ເປັນ​ສັດຕູ​ກັບ​ສະ​ຫະ​ລັດ​.[35] ຄໍາສອນແມ່ນສູນກາງຂອງນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດຂອງອາເມລິກາສໍາລັບຫຼາຍຂອງສະຕະວັດທີ 19 ແລະຕົ້ນສະຕະວັດທີ 20.[36]ປະທານ ເຈມສ໌ ມອນໂຣ ໄດ້ບອກຄຳສອນຄັ້ງທຳອິດໃນວັນທີ 2 ທັນວາ 1823, ໃນລະຫວ່າງກອງປະຊຸມລັດປະຈຳປີຄັ້ງທີ 7 ຂອງລາວຕໍ່ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ (ເຖິງແມ່ນຈະບໍ່ໄດ້ຕັ້ງຊື່ຕາມລາວຈົນຮອດປີ 1850).[37] ໃນເວລານັ້ນ, ເກືອບທັງຫມົດອານານິຄົມແອສປາໂຍນໃນອາເມລິກາໄດ້ບັນລຸໄດ້ຫຼືຢູ່ໃກ້ກັບເອກະລາດ.Monroe ຢືນຢັນວ່າໂລກໃຫມ່ແລະໂລກເກົ່າແມ່ນຍັງຄົງເປັນຂອບເຂດຂອງອິດທິພົນທີ່ແຍກຕ່າງຫາກ, [38] ແລະດັ່ງນັ້ນຄວາມພະຍາຍາມເພີ່ມເຕີມຂອງບັນດາປະເທດເອີຣົບໃນການຄວບຄຸມຫຼືອິດທິພົນຂອງລັດອະທິປະໄຕໃນພາກພື້ນຈະຖືກເບິ່ງວ່າເປັນໄພຂົ່ມຂູ່ຕໍ່ຄວາມຫມັ້ນຄົງຂອງສະຫະລັດ.[39] ໃນທາງກັບກັນ, ສະຫະລັດຈະຮັບຮູ້ແລະບໍ່ແຊກແຊງກັບອານານິຄົມຂອງເອີຣົບທີ່ມີຢູ່ແລ້ວຫຼືແຊກແຊງໃນເລື່ອງພາຍໃນຂອງບັນດາປະເທດເອີຣົບ.ເນື່ອງຈາກວ່າສະຫະລັດຂາດທັງກອງທັບເຮືອແລະກອງທັບທີ່ຫນ້າເຊື່ອຖືໃນເວລາປະກາດຄໍາສອນ, ມັນໄດ້ຖືກປະຕິເສດສ່ວນໃຫຍ່ໂດຍອໍານາດອານານິຄົມ.ໃນຂະນະທີ່ມັນໄດ້ຖືກບັງຄັບໃຊ້ຢ່າງສໍາເລັດຜົນໃນບາງສ່ວນໂດຍສະຫະລາຊະອານາຈັກ, ຜູ້ທີ່ໃຊ້ມັນເປັນໂອກາດທີ່ຈະບັງຄັບໃຊ້ນະໂຍບາຍ Pax Britannica ຂອງຕົນເອງ, ຄໍາສອນຍັງຖືກທໍາລາຍຫຼາຍຄັ້ງໃນໄລຍະສະຕະວັດທີ 19.ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ມາຮອດສະຕະວັດທີ 20, ສະຫະລັດເອງສາມາດປະຕິບັດຄໍາສອນໄດ້ປະສົບຜົນສໍາເລັດ, ແລະມັນໄດ້ກາຍເປັນເວລາທີ່ກໍານົດໃນນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດຂອງສະຫະລັດແລະຫນຶ່ງໃນຫຼັກການທີ່ຍາວນານທີ່ສຸດ.ເຈດຕະນາ ແລະ ຜົນກະທົບຂອງຄໍາສອນຍັງຄົງຢູ່ເປັນເວລາຫຼາຍກວ່າຫນຶ່ງສະຕະວັດຫຼັງຈາກນັ້ນ, ມີພຽງແຕ່ການປ່ຽນແປງເລັກໆນ້ອຍໆ, ແລະຈະຖືກຮຽກຮ້ອງໂດຍລັດຖະສະພາອາເມລິກາຫຼາຍຄົນແລະປະທານາທິບໍດີອາເມລິກາຫຼາຍຄົນ, ລວມທັງ Ulysses S. Grant, Theodore Roosevelt, John F. Kennedy, ແລະ Ronald Reagan. .ຫຼັງຈາກ 1898, ຄໍາສອນ Monroe ໄດ້ຖືກຕີຄວາມໃຫມ່ໂດຍທະນາຍຄວາມແລະປັນຍາຊົນຊາວອາເມລິກາລາຕິນວ່າເປັນການສົ່ງເສີມລັດທິຫຼາຍຝ່າຍແລະການບໍ່ແຊກແຊງ.ໃນປີ 1933, ພາຍໃຕ້ການເປັນປະທານຂອງປະທານາທິບໍດີ Franklin D. Roosevelt, ສະຫະລັດໄດ້ຢືນຢັນການຕີຄວາມໝາຍໃໝ່ນີ້, ຄືຜ່ານການຮ່ວມສ້າງຕັ້ງອົງການລັດອາເມລິກາ.[40] ເຂົ້າໄປໃນສະຕະວັດທີ 21, ຄໍາສອນຍັງສືບຕໍ່ຖືກປະນາມຢ່າງປ່ຽນແປງ, ຟື້ນຟູ, ຫຼືຕີຄວາມຫມາຍຄືນໃຫມ່.
▲
●
ປະຊາທິປະໄຕ Jacksonian
ຮູບຄົນໂດຍ Ralph Eleaser Whiteside Earl, ຄ.1835 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1825 Jan 1 - 1849

ປະຊາທິປະໄຕ Jacksonian

United States
ປະຊາທິປະໄຕ Jacksonian ແມ່ນປັດຊະຍາທາງດ້ານການເມືອງໃນສະຕະວັດທີ 19 ໃນສະຫະລັດທີ່ຂະຫຍາຍການລົງຄະແນນສຽງໃຫ້ແກ່ຜູ້ຊາຍສີຂາວສ່ວນໃຫຍ່ທີ່ມີອາຍຸຫຼາຍກວ່າ 21 ປີ, ແລະໄດ້ປັບປຸງໂຄງສ້າງຂອງລັດຖະບານກາງຈໍານວນຫນຶ່ງ.ໂດຍມີຕົ້ນກໍາເນີດມາຈາກປະທານາທິບໍດີສະຫະລັດຄົນທີ 7, Andrew Jackson ແລະຜູ້ສະຫນັບສະຫນູນຂອງລາວ, ມັນໄດ້ກາຍເປັນທັດສະນະທາງດ້ານການເມືອງທີ່ເດັ່ນຊັດຂອງປະເທດມາຫຼາຍລຸ້ນຄົນ.ຄໍາສັບຕົວມັນເອງໄດ້ຖືກນໍາໃຊ້ຢ່າງຫ້າວຫັນໃນຊຸມປີ 1830.[40]ຍຸກນີ້, ເອີ້ນວ່າຍຸກ Jacksonian ຫຼືລະບົບພັກທີສອງໂດຍນັກປະຫວັດສາດແລະນັກວິທະຍາສາດທາງດ້ານການເມືອງ, ໄດ້ແກ່ຍາວປະມານຈາກການເລືອກຕັ້ງປະທານາທິບໍດີໃນປີ 1828 ຂອງ Jackson ຈົນກ່ວາການເປັນຂ້າທາດໄດ້ກາຍເປັນບັນຫາທີ່ເດັ່ນຊັດກັບການຖ່າຍທອດກົດຫມາຍ Kansas-Nebraska ໃນປີ 1854 ແລະຜົນກະທົບທາງດ້ານການເມືອງຂອງພົນລະເມືອງອາເມລິກາ. ສົງຄາມ​ໄດ້​ຫັນປ່ຽນ​ດ້ານ​ການ​ເມືອງ​ຂອງ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ຢ່າງ​ຫຼວງ​ຫຼາຍ.ມັນເກີດຂື້ນໃນເວລາທີ່ພັກເດໂມແຄຣັດ-ຣີພັບລິກັນທີ່ຄອບງຳດົນນານ ໄດ້ກາຍເປັນຝ່າຍຄ້ານໃນການເລືອກຕັ້ງປະທານາທິບໍດີສະຫະລັດໃນປີ 1824.ພວກສະໜັບສະໜຸນ Jackson ໄດ້ເລີ່ມສ້າງຕັ້ງພັກປະຊາທິປະໄຕສະໄໝໃໝ່.ຄູ່ແຂ່ງທາງດ້ານການເມືອງຂອງລາວ John Quincy Adams ແລະ Henry Clay ໄດ້ສ້າງພັກຣີພັບບລີກັນແຫ່ງຊາດ, ເຊິ່ງຫຼັງຈາກນັ້ນຈະສົມທົບກັບກຸ່ມການເມືອງທີ່ຕໍ່ຕ້ານ Jackson ອື່ນໆເພື່ອສ້າງຕັ້ງພັກ Whig.ເວົ້າຢ່າງກວ້າງຂວາງ, ຍຸກແມ່ນມີລັກສະນະປະຊາທິປະໄຕ.ມັນສ້າງຂຶ້ນຕາມນະໂຍບາຍການເມືອງທີ່ເທົ່າທຽມກັນຂອງ Jackson, ຕໍ່ມາເພື່ອຢຸດຕິສິ່ງທີ່ລາວເອີ້ນວ່າການຜູກຂາດຂອງລັດຖະບານໂດຍພວກຄົນຊັ້ນສູງ.ເຖິງແມ່ນວ່າກ່ອນຍຸກ Jacksonian ເລີ່ມຕົ້ນ, ການມີສິດເລືອກຕັ້ງໄດ້ຖືກຂະຫຍາຍໄປສູ່ພົນລະເມືອງຊາຍສີຂາວສ່ວນໃຫຍ່, ເຊິ່ງເປັນຜົນທີ່ຊາວ Jacksonians ສະເຫຼີມສະຫຼອງ.[41] ປະຊາທິປະໄຕ Jacksonian ຍັງໄດ້ສົ່ງເສີມຄວາມເຂັ້ມແຂງຂອງປະທານາທິບໍດີແລະສາຂາບໍລິຫານທີ່ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຂອງສະພາສະຫະລັດ, ໃນຂະນະທີ່ຍັງຊອກຫາການຂະຫຍາຍການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງປະຊາຊົນໃນລັດຖະບານ.ຊາວ Jacksonians ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຜູ້ເລືອກຕັ້ງ, ບໍ່ໄດ້ຮັບການແຕ່ງຕັ້ງ, ຕັດສິນແລະຂຽນລັດຖະທໍາມະນູນຂອງລັດຫຼາຍສະບັບເພື່ອສະທ້ອນເຖິງຄຸນຄ່າໃຫມ່.ໃນແງ່ຂອງຊາດ, ພວກເຂົາມັກການຂະຫຍາຍພູມສາດ, ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຈຸດຫມາຍປາຍທາງທີ່ສະແດງອອກ.ປົກກະຕິແລ້ວມີຄວາມເປັນເອກະສັນກັນລະຫວ່າງ Jacksonians ແລະ Whigs ວ່າການຕໍ່ສູ້ກ່ຽວກັບການເປັນຂ້າທາດຄວນຫຼີກເວັ້ນ.ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງປະຊາທິປະໄຕຂອງ Jackson ໄດ້ຖືກຈໍາກັດຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງຕໍ່ຊາວເອີຣົບອາເມລິກາ, ແລະສິດທິໃນການລົງຄະແນນສຽງໄດ້ຖືກຂະຫຍາຍໃຫ້ແກ່ຜູ້ຊາຍສີຂາວຜູ້ໃຫຍ່ເທົ່ານັ້ນ.ມີການປ່ຽນແປງເລັກນ້ອຍຫຼືບໍ່ມີ, ແລະໃນຫຼາຍໆກໍລະນີມີການຫຼຸດຜ່ອນສິດທິຂອງຊາວອາເມຣິກັນເຊື້ອສາຍອາຟຣິກາແລະຊາວອາເມຣິກັນພື້ນເມືອງໃນໄລຍະເວລາອັນກວ້າງຂວາງຂອງປະຊາທິປະໄຕ Jacksonian, ເຊິ່ງກວມເອົາຈາກ 1829 ຫາ 1860. [42.]
▲
●
1830
ການຂະຫຍາຍຕົວແລະອຸດສາຫະກໍາornament
Play button
1830 Jan 1 - 1847

Trail of Tears

Fort Gibson, OK, USA
The Trail of Tears ແມ່ນຊຸດຂອງການຍົກຍ້າຍທີ່ຖືກບັງຄັບຂອງຊາວອິນເດຍອາເມລິກາປະມານ 60,000 ຄົນຂອງ "ຫ້າຊົນເຜົ່າ" ລະຫວ່າງ 1830 ແລະ 1850 ໂດຍລັດຖະບານສະຫະລັດ.[43] ສ່ວນຫນຶ່ງຂອງການໂຍກຍ້າຍອິນເດຍ, ການຊໍາລະລ້າງຊົນເຜົ່າແມ່ນຄ່ອຍໆ, ເກີດຂຶ້ນໃນໄລຍະເວລາເກືອບສອງທົດສະວັດ.ສະມາຊິກຂອງອັນທີ່ເອີ້ນວ່າ "ຫ້າເຜົ່າພົນລະເຮືອນ"—Cherokee, Muscogee (Creek), Seminole, Chickasaw, ແລະ Choctaw (ລວມທັງຂ້າທາດຄົນຜິວດໍາຂອງເຂົາເຈົ້າຫຼາຍພັນຄົນ) ໄດ້ຖືກບັງຄັບໃຫ້ອອກຈາກບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງບັນພະບຸລຸດຂອງພວກເຂົາໃນພາກຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ຂອງສະຫະລັດໄປຍັງເຂດຕ່າງໆ. ທິດຕາເວັນຕົກຂອງແມ່ນ້ໍາ Mississippi ທີ່ໄດ້ກໍານົດເປັນອານາເຂດຂອງອິນເດຍ.ການຍົກຍ້າຍທີ່ຖືກບັງຄັບໄດ້ຖືກປະຕິບັດໂດຍອໍານາດການປົກຄອງຂອງລັດຖະບານຫຼັງຈາກ passage ຂອງ Indian Removal Act ໃນປີ 1830. [44] ການໂຍກຍ້າຍ Cherokee ໃນ 1838 (ການໂຍກຍ້າຍທີ່ຖືກບັງຄັບສຸດທ້າຍທາງຕາເວັນອອກຂອງ Mississippi) ໄດ້ຖືກນໍາມາໂດຍການຄົ້ນພົບຄໍາຢູ່ໃກ້ກັບ Dahlonega, Georgia. , ໃນ 1828, ຜົນອອກມາໃນ Georgia Gold Rush.[45]ປະຊາຊົນທີ່ຖືກຍົກຍ້າຍໄດ້ຮັບຄວາມເສຍຫາຍຈາກການສໍາຜັດ, ພະຍາດ, ແລະຄວາມອຶດຫີວໃນຂະນະທີ່ເດີນທາງໄປສູ່ເຂດສະຫງວນຂອງອິນເດຍທີ່ກໍານົດໃຫມ່ຂອງພວກເຂົາ.ຫລາຍພັນຄົນເສຍຊີວິດຍ້ອນພະຍາດກ່ອນທີ່ຈະໄປເຖິງຈຸດຫມາຍປາຍທາງຂອງພວກເຂົາຫຼືບໍ່ດົນ.[46] ອີງຕາມນັກເຄື່ອນໄຫວຊາວອາເມຣິກັນພື້ນເມືອງ Suzan Shown Harjo ຂອງຫໍພິພິທະພັນແຫ່ງຊາດ Smithsonian ຂອງຊາວອາເມລິກາອິນເດຍ, ເຫດການດັ່ງກ່າວເປັນການຂ້າລ້າງເຜົ່າພັນ, ເຖິງແມ່ນວ່າປ້າຍນີ້ໄດ້ຖືກປະຕິເສດໂດຍນັກປະຫວັດສາດ Gary Clayton Anderson.
▲
●
Play button
1830 May 28

ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການກຳຈັດອິນເດຍ

Oklahoma, USA
ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການກໍາຈັດຂອງອິນເດຍ ໄດ້ລົງນາມໃນກົດໝາຍໃນວັນທີ 28 ພຶດສະພາ 1830, ໂດຍປະທານາທິບໍດີສະຫະລັດ ທ່ານ Andrew Jackson.ກົດຫມາຍດັ່ງກ່າວ, ຕາມການອະທິບາຍໂດຍກອງປະຊຸມ, ໄດ້ສະຫນອງໃຫ້ "ສໍາລັບການແລກປ່ຽນທີ່ດິນກັບຊາວອິນເດຍທີ່ອາໄສຢູ່ໃນລັດຫຼືອານາເຂດໃດກໍ່ຕາມ, ແລະສໍາລັບການໂຍກຍ້າຍຂອງພວກເຂົາທາງທິດຕາເວັນຕົກຂອງແມ່ນ້ໍາ Mississippi."[47] ໃນລະຫວ່າງການເປັນປະທານຂອງ Jackson (1829-1837) ແລະຜູ້ສືບທອດຂອງລາວ Martin Van Buren (1837-1841) ຫຼາຍກວ່າ 60,000 ຊາວອາເມລິກາພື້ນເມືອງ [48] ຈາກຢ່າງຫນ້ອຍ 18 ຊົນເຜົ່າ [49] ໄດ້ຖືກບັງຄັບໃຫ້ຍ້າຍໄປທາງທິດຕາເວັນຕົກຂອງແມ່ນ້ໍາ Mississippi ບ່ອນທີ່ ເຂົາເຈົ້າໄດ້ຖືກຈັດສັນດິນແດນໃໝ່ເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງການຊຳລະລ້າງຊົນເຜົ່າ.[50] ຊົນເຜົ່າພາກໃຕ້ໄດ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານໃຫມ່ສ່ວນໃຫຍ່ຢູ່ໃນອານາເຂດຂອງອິນເດຍ (Oklahoma).ຊົນ​ເຜົ່າ​ພາກ​ເໜືອ​ໄດ້​ຕັ້ງ​ຖິ່ນ​ຖານ​ໃໝ່​ໃນ​ເບື້ອງ​ຕົ້ນ​ຢູ່​ລັດ Kansas.ມີຂໍ້ຍົກເວັ້ນບໍ່ຫຼາຍປານໃດ, ສະຫະລັດຕາເວັນອອກຂອງ Mississippi ແລະພາກໃຕ້ຂອງ Great Lakes ໄດ້ຖືກເປົ່າຫວ່າງປະຊາກອນອິນເດຍຂອງຕົນ.ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ທາງ​ທິດ​ຕາ​ເວັນ​ຕົກ​ຂອງ​ຊົນ​ເຜົ່າ​ອິນ​ເດຍ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ວ່າ​ມີ​ຜູ້​ເສຍ​ຊີວິດ​ເປັນ​ຈຳນວນ​ຫຼວງ​ຫຼາຍ​ຍ້ອນ​ຄວາມ​ຫຍຸ້ງຍາກ​ໃນ​ການ​ເດີນທາງ.[51]ລັດຖະສະພາສະຫະລັດໄດ້ຮັບຮອງເອົາກົດໝາຍສະບັບນີ້ໂດຍສຽງສ່ວນຫຼາຍແຄບຢູ່ໃນສະພາຜູ້ແທນ.ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການໂຍກຍ້າຍຂອງອິນເດຍ ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜຸນຈາກປະທານາທິບໍດີ Jackson, ຜູ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານທາງພາກໃຕ້ ແລະຄົນຜິວຂາວ, ແລະລັດຖະບານຂອງລັດຫຼາຍແຫ່ງ, ໂດຍສະເພາະຂອງລັດຈໍເຈຍ.ຊົນເຜົ່າອິນເດຍ, ພັກ Whig, ແລະຊາວອາເມຣິກັນຫຼາຍຄົນຄັດຄ້ານຮ່າງກົດໝາຍ.ຄວາມ​ພະຍາຍາມ​ທາງ​ກົດໝາຍ​ເພື່ອ​ອະນຸຍາດ​ໃຫ້​ຊົນ​ເຜົ່າ​ອິນ​ເດຍ​ຢູ່​ໃນ​ດິນ​ແດນ​ຂອງ​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ໃນ​ພາກ​ຕາ​ເວັນ​ອອກ​ຂອງ​ສະຫະລັດ​ໄດ້​ປະສົບ​ຜົນສຳ​ເລັດ.ທີ່ມີຊື່ສຽງຫຼາຍທີ່ສຸດ, Cherokee (ບໍ່ລວມເອົາສົນທິສັນຍາ) ໄດ້ທ້າທາຍການຍົກຍ້າຍຂອງພວກເຂົາ, ແຕ່ບໍ່ປະສົບຜົນສໍາເລັດໃນສານ;ເຂົາເຈົ້າໄດ້ຖືກປົດໂດຍລັດຖະບານສະຫະລັດໂດຍບັງເອີນ ໃນການເດີນຂະບວນທາງທິດຕາເວັນຕົກ ເຊິ່ງຕໍ່ມາໄດ້ກາຍມາເປັນທີ່ຮູ້ກັນໃນນາມ ຮອຍນ້ຳຕາ.
▲
●
Play button
1835 Jan 1 - 1869

ເສັ້ນທາງ Oregon

Oregon, USA
ເສັ້ນທາງ Oregon ເປັນເສັ້ນທາງ 2,170 ໄມລ໌ (3,490 ກິໂລແມັດ) ຕາເວັນອອກ-ຕາເວັນຕົກ, ເສັ້ນທາງລົດບັນທຸກລໍ້ຂະໜາດໃຫຍ່ ແລະ ເສັ້ນທາງຜູ້ອົບພະຍົບໃນສະຫະລັດ ທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ແມ່ນໍ້າ Missouri ກັບຮ່ອມພູໃນລັດ Oregon.ພາກຕາເວັນອອກຂອງ Oregon Trail ກວມເອົາສ່ວນຫນຶ່ງຂອງລັດ Kansas ໃນປັດຈຸບັນແລະເກືອບທັງຫມົດຂອງລັດ Nebraska ແລະ Wyoming.ເຄິ່ງທາງຕາເວັນຕົກຂອງເສັ້ນທາງດັ່ງກ່າວກວມເອົາລັດ Idaho ແລະ Oregon ໃນປະຈຸບັນ.ເສັ້ນທາງ Oregon ໄດ້ຖືກວາງໄວ້ໂດຍພໍ່ຄ້າຂົນສັດແລະຜູ້ດັກຈັບຈາກປະມານ 1811 ຫາ 1840 ແລະສາມາດຍ່າງໄດ້ພຽງແຕ່ຍ່າງຫຼືຢູ່ເທິງຫລັງມ້າ.ຮອດ​ປີ 1836, ເມື່ອ​ລົດ​ໄຟ​ຂົນ​ສົ່ງ​ຄົນ​ເຂົ້າ​ເມືອງ​ຄັ້ງ​ທຳ​ອິດ​ຖືກ​ຈັດ​ຕັ້ງ​ຢູ່​ເມືອງ​ອິດ​ສະ​ລະ​ພາບ ລັດ​ມີ​ເຊີ​ຣີ, ເສັ້ນ​ທາງ​ລົດ​ຍົນ​ໄດ້​ຖືກ​ຕັດ​ອອກ​ໄປ​ຫາ​ຟອດ​ຮໍ ລັດ​ໄອ​ດາ​ໂຮ.ເສັ້ນທາງ Wagon ໄດ້ຖືກລຶບລ້າງໄປທາງທິດຕາເວັນຕົກຫຼາຍຂຶ້ນແລະໃນທີ່ສຸດກໍ່ມາຮອດຮ່ອມພູ Willamette ໃນ Oregon, ມາຮອດຈຸດນີ້ສິ່ງທີ່ເອີ້ນວ່າ Oregon Trail ແມ່ນສໍາເລັດ, ເຖິງແມ່ນວ່າການປັບປຸງເກືອບປະຈໍາປີແມ່ນເຮັດໃນຮູບແບບຂອງຂົວ, ທາງຕັດ, ເຮືອຂ້າມຟາກ. , ແລະຖະຫນົນຫົນທາງ, ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ການເດີນທາງໄວຂຶ້ນແລະປອດໄພກວ່າ.ຈາກຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຕ່າງໆໃນລັດໄອໂອວາ, ລັດມີເຊີຣີ, ຫຼືອານາເຂດເນບຣາສະກາ, ເສັ້ນທາງດັ່ງກ່າວໄດ້ມາລວມກັນຕາມຮ່ອມພູແມ່ນ້ໍາ Platte ລຸ່ມໃກ້ກັບເມືອງ Fort Kearny, ດິນແດນເນບຣາສະກາ, ແລະໄດ້ພາໄປສູ່ທົ່ງນາທີ່ອຸດົມສົມບູນທາງທິດຕາເວັນຕົກຂອງພູເຂົາ Rocky.ຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນຫາກາງຊຸມປີ 1830 (ແລະ ໂດຍສະເພາະໃນຊຸມປີ 1846-1869) ເສັ້ນທາງ Oregon Trail ແລະ ຕົ້ນໄມ້ທີ່ປູກຝັງຫຼາຍຊະນິດໄດ້ຖືກນໍາໃຊ້ໂດຍປະມານ 400,000 ຄົນຕັ້ງຖິ່ນຖານ, ຊາວນາ, ຄົນບໍ່ແຮ່, ຄົນລ້ຽງສັດ, ແລະເຈົ້າຂອງທຸລະກິດ ແລະຄອບຄົວຂອງເຂົາເຈົ້າ.ເຄິ່ງທາງຕາເວັນອອກຂອງເສັ້ນທາງດັ່ງກ່າວຍັງຖືກນໍາໃຊ້ໂດຍນັກທ່ອງທ່ຽວຢູ່ໃນເສັ້ນທາງ California (ຈາກ 1843), Mormon Trail (ຈາກ 1847), ແລະ Bozeman Trail (ຈາກ 1863) ກ່ອນທີ່ຈະຫັນໄປຫາຈຸດຫມາຍປາຍທາງແຍກຕ່າງຫາກ.ການນຳໃຊ້ເສັ້ນທາງດັ່ງກ່າວໄດ້ຫຼຸດລົງ ຫຼັງຈາກທາງລົດໄຟຂ້າມທະວີບແຫ່ງທຳອິດໄດ້ສຳເລັດໃນປີ 1869, ເຮັດໃຫ້ການເດີນທາງທາງທິດຕາເວັນຕົກໄວຂຶ້ນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ, ລາຄາຖືກກວ່າ, ແລະປອດໄພກວ່າ.ໃນມື້ນີ້, ທາງດ່ວນທີ່ທັນສະໄຫມ, ເຊັ່ນ Interstate 80 ແລະ Interstate 84, ປະຕິບັດຕາມພາກສ່ວນຂອງເສັ້ນທາງດຽວກັນໄປທາງທິດຕາເວັນຕົກແລະຜ່ານບັນດາຕົວເມືອງທີ່ສ້າງຂຶ້ນໃນເບື້ອງຕົ້ນເພື່ອຮັບໃຊ້ຜູ້ທີ່ໃຊ້ Oregon Trail.
▲
●
ການ​ເຊື່ອມ​ໂຍງ Texas
ນາຍພົນ Lopez de Santa Anna ຂອງເມັກຊິໂກໄດ້ຍອມຈຳນົນຕໍ່ Sam Houston ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1845 Dec 29

ການ​ເຊື່ອມ​ໂຍງ Texas

Texas, USA
ສາທາລະນະລັດເທັກຊັດໄດ້ປະກາດເອກະລາດຈາກສາທາລະນະລັດ ເມັກຊິໂກ ໃນວັນທີ 2 ມີນາ 1836. ມັນໄດ້ສະຫມັກຂໍເອົາການສົມທົບກັບສະຫະລັດໃນປີດຽວກັນ, ແຕ່ໄດ້ຖືກປະຕິເສດໂດຍລັດຖະມົນຕີການຕ່າງປະເທດ.ໃນເວລານັ້ນ, ປະຊາກອນ Texian ສ່ວນໃຫຍ່ມັກການຍຶດເອົາສາທາລະນະລັດໂດຍສະຫະລັດ.ການນໍາພາຂອງທັງສອງພັກການເມືອງທີ່ສໍາຄັນຂອງສະຫະລັດ, ພັກເດໂມແຄຣັດແລະ Whigs, ຄັດຄ້ານການນໍາລັດເທັກຊັດ, ພາກພື້ນທີ່ມີທາດທີ່ກວ້າງຂວາງ, ເຂົ້າໄປໃນບັນຍາກາດທາງດ້ານການເມືອງທີ່ເຫນັງຕີງຂອງຂໍ້ຂັດແຍ້ງຂອງພາກສ່ວນທີ່ສົ່ງເສີມແລະຕ້ານການເປັນຂ້າທາດໃນສະພາ.ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນ, ພວກເຂົາປາດຖະຫນາທີ່ຈະຫລີກລ້ຽງສົງຄາມກັບເມັກຊິໂກ, ເຊິ່ງລັດຖະບານຂອງລາວໄດ້ຫ້າມການເປັນຂ້າທາດແລະປະຕິເສດທີ່ຈະຮັບຮູ້ອະທິປະໄຕຂອງແຂວງພາກເຫນືອທີ່ກະບົດ.ດ້ວຍຄວາມໂຊກດີທາງດ້ານເສດຖະກິດຂອງເທັກຊັດຫຼຸດລົງໃນຕົ້ນຊຸມປີ 1840, ປະທານາທິບໍດີຂອງສາທາລະນະລັດເທັກຊັດ, ທ່ານ Sam Houston, ໄດ້ຈັດການເຈລະຈາກັບເມັກຊິໂກເພື່ອຄົ້ນຫາຄວາມເປັນໄປໄດ້ຂອງການຮັບປະກັນການຮັບຮູ້ເອກະລາດຢ່າງເປັນທາງການ, ໂດຍສະຫະລາຊະອານາຈັກເປັນຜູ້ໄກ່ເກ່ຍ.ໃນປີ 1843, ປະທານາທິບໍດີສະຫະລັດທ່ານ John Tyler, ຫຼັງຈາກນັ້ນບໍ່ສອດຄ່ອງກັບພັກການເມືອງໃດໆ, ໄດ້ຕັດສິນໃຈຢ່າງເປັນເອກະລາດເພື່ອສືບຕໍ່ການຍຶດເອົາລັດເທັກຊັດໃນການສະເຫນີທີ່ຈະໄດ້ຮັບພື້ນຖານການສະຫນັບສະຫນູນສໍາລັບອີກສີ່ປີໃນຕໍາແຫນ່ງ.ແຮງຈູງໃຈທີ່ເປັນທາງການຂອງລາວແມ່ນເພື່ອເອົາຊະນະຄວາມພະຍາຍາມທາງດ້ານການທູດທີ່ສົງໃສໂດຍລັດຖະບານອັງກິດສໍາລັບການປົດປ່ອຍຂ້າທາດໃນລັດເທັກຊັດ, ເຊິ່ງຈະທໍາລາຍການເປັນຂ້າທາດໃນສະຫະລັດ.ໂດຍຜ່ານການເຈລະຈາລັບກັບການບໍລິຫານ Houston, Tyler ໄດ້ຮັບປະກັນສົນທິສັນຍາການຊ້ອນທ້າຍໃນເດືອນເມສາ 1844. ໃນເວລາທີ່ເອກະສານໄດ້ຖືກຍື່ນໃຫ້ວຽງຈັນຝົນສະຫະລັດສໍາລັບການໃຫ້ສັດຕະຍາບັນ, ລາຍລະອຽດຂອງຂໍ້ກໍານົດຂອງການຊ້ອນກັນໄດ້ກາຍເປັນສາທາລະນະແລະຄໍາຖາມຂອງການຊື້ Texas ໄດ້ດໍາເນີນຂັ້ນຕອນສູນກາງໃນ. ການເລືອກຕັ້ງປະທານາທິບໍດີຂອງປີ 1844. ຜູ້ແທນພັກເດໂມແຄຣັດທາງໃຕ້ຂອງ Pro-Texas-annexation ໄດ້ປະຕິເສດການແຕ່ງຕັ້ງຜູ້ນຳຝ່າຍຄ້ານ Martin Van Buren ຢູ່ໃນກອງປະຊຸມຂອງພັກຂອງພວກເຂົາໃນເດືອນພຶດສະພາ 1844. ໃນພັນທະມິດກັບເພື່ອນຮ່ວມງານຂອງພັກເດໂມແຄຣັດທາງພາກ ເໜືອ ທີ່ສົ່ງເສີມການຂະຫຍາຍ, ພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້ຮັບປະກັນການແຕ່ງຕັ້ງ James K. Polk, ຜູ້ທີ່ແລ່ນຢູ່ໃນເວທີທີ່ສົ່ງເສີມ Texas Manifest Destiny.ໃນວັນທີ 1 ມີນາ 1845, ປະທານາທິບໍດີ Tyler ໄດ້ລົງນາມໃນບັນຊີລາຍການຊ້ອນທ້າຍ, ແລະໃນວັນທີ 3 ມີນາ (ມື້ສຸດທ້າຍຂອງລາວຢູ່ໃນຕໍາແຫນ່ງ), ລາວໄດ້ສົ່ງສະບັບສະພາໄປ Texas, ສະເຫນີການຊ້ອນທ້າຍທັນທີ (ເຊິ່ງ preempted Polk).ເມື່ອ Polk ເຂົ້າຮັບຕໍາແໜ່ງໃນຕອນທ່ຽງ EST ໃນມື້ຕໍ່ມາ, ລາວໄດ້ຊຸກຍູ້ໃຫ້ລັດ Texas ຮັບເອົາຂໍ້ສະເໜີຂອງ Tyler.ລັດເທັກຊັສໄດ້ໃຫ້ສັດຕະຍາບັນຂໍ້ຕົກລົງດັ່ງກ່າວດ້ວຍການອະນຸມັດທີ່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມຈາກເທັກຊັດ.ຮ່າງ​ກົດໝາຍ​ດັ່ງກ່າວ​ໄດ້​ລົງ​ນາມ​ໂດຍ​ປະທານາທິບໍດີ Polk ​ໃນ​ວັນ​ທີ 29 ທັນວາ 1845, ​ໄດ້​ຮັບ​ເອົາ​ລັດ Texas ​ເປັນ​ລັດ​ທີ 28 ຂອງ​ສະຫະພາບ.ລັດເທັກຊັສໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມສະຫະພັນຢ່າງເປັນທາງການໃນວັນທີ 19 ກຸມພາ 1846. ພາຍຫຼັງການສົມທົບກັນ, ການພົວພັນລະຫວ່າງສະຫະລັດ ແລະ ເມັກຊິໂກ ໄດ້ຊຸດໂຊມລົງຍ້ອນການຂັດແຍ້ງທີ່ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ແກ້ໄຂກ່ຽວກັບຊາຍແດນລະຫວ່າງເທັກຊັດ ແລະ ເມັກຊິໂກ, ແລະ ສົງຄາມເມັກຊິໂກ - ອາເມລິກາ ກໍ່ເກີດຂຶ້ນອີກບໍ່ເທົ່າໃດເດືອນຕໍ່ມາ.
▲
●
ການຂ້າລ້າງເຜົ່າພັນຂອງລັດຄາລິຟໍເນຍ
ການປົກປ້ອງຜູ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານ ©J. R. Browne
1846 Jan 1 - 1873

ການຂ້າລ້າງເຜົ່າພັນຂອງລັດຄາລິຟໍເນຍ

California, USA
ການຂ້າລ້າງເຜົ່າພັນຂອງລັດຄາລິຟໍເນຍແມ່ນການຂ້າຄົນພື້ນເມືອງຫຼາຍພັນຄົນຂອງ ຄາລິຟໍເນຍ ໂດຍຕົວແທນຂອງລັດຖະບານສະຫະລັດແລະພົນລະເມືອງເອກະຊົນໃນສະຕະວັດທີ 19.ມັນໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນປະຕິບັດຕາມການເອົາຊະນະອາເມລິກາຂອງຄາລິຟໍເນຍຈາກ ເມັກຊິໂກ , ແລະການໄຫຼເຂົ້າຂອງຜູ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານເນື່ອງຈາກລັດຄາລິຟໍເນຍ Gold Rush, ເຊິ່ງເລັ່ງການຫຼຸດລົງຂອງປະຊາກອນພື້ນເມືອງຂອງຄາລິຟໍເນຍ.ໃນລະຫວ່າງປີ 1846 ແລະ 1873, ຄາດຄະເນວ່າຄົນທີ່ບໍ່ແມ່ນຊາວພື້ນເມືອງຖືກຂ້າຕາຍລະຫວ່າງ 9,492 ຫາ 16,094 ຄົນໃນຄາລິຟໍເນຍ.ຫຼາຍຮ້ອຍຫາພັນຄົນຍັງອຶດຫິວ ຫຼືເຮັດວຽກຈົນຕາຍ.[52] ການກະທໍາຂອງການເປັນທາດ, ການລັກພາຕົວ, ການຂົ່ມຂືນ, ການແບ່ງແຍກເດັກນ້ອຍແລະການຍົກຍ້າຍແມ່ນແຜ່ຂະຫຍາຍຢ່າງກວ້າງຂວາງ.ການ​ກະ​ທໍາ​ເຫຼົ່າ​ນີ້​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ຊຸກ​ຍູ້​, ຄວາມ​ອົດ​ທົນ​, ແລະ​ປະ​ຕິ​ບັດ​ໂດຍ​ເຈົ້າ​ຫນ້າ​ທີ່​ຂອງ​ລັດ​ແລະ militias​.[53]ປື້ມຄູ່ມືຂອງຊາວອິນເດຍຂອງຄາລິຟໍເນຍໃນປີ 1925 ຄາດຄະເນວ່າປະຊາກອນພື້ນເມືອງຂອງຄາລິຟໍເນຍໄດ້ຫຼຸດລົງຈາກບາງທີອາດມີ 150,000 ຄົນໃນປີ 1848 ເປັນ 30,000 ຄົນໃນປີ 1870 ແລະຫຼຸດລົງຕື່ມອີກເປັນ 16,000 ຄົນໃນປີ 1900. ການຫຼຸດລົງແມ່ນເກີດຈາກພະຍາດ, ອັດຕາການເກີດຕໍ່າ, ຄວາມອຶດຫິວ. ການ​ສັງຫານ​ໝູ່​ແລະ​ການ​ສັງຫານ​ໝູ່.ຊາວຄາລິຟໍເນຍ, ໂດຍສະເພາະໃນໄລຍະ Gold Rush, ໄດ້ຖືກເປົ້າຫມາຍໃນການສັງຫານ.[54] ລະຫວ່າງ 10,000 [55] ແລະ 27,000 [56] ຍັງຖືກບັງຄັບໃຫ້ອອກແຮງງານໂດຍຜູ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານ.ລັດຄາລິຟໍເນຍໄດ້ໃຊ້ສະຖາບັນຂອງຕົນເພື່ອສະຫນັບສະຫນູນສິດທິຂອງຜູ້ຕັ້ງຖິ່ນຖານສີຂາວກ່ຽວກັບສິດທິຂອງຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງ, dispossessing natives.[57]ນັບຕັ້ງແ​​ຕ່ປີ 2000s ນັກວິຊາການແລະອົງການຈັດຕັ້ງນັກເຄື່ອນໄຫວຂອງອາເມລິກາຈໍານວນຫນຶ່ງ, ທັງຊາວອາເມຣິກັນພື້ນເມືອງແລະຊາວເອີຣົບອາເມລິກາ, ໄດ້ກໍານົດໄລຍະເວລາທັນທີຫຼັງຈາກການພິຊິດຄາລິຟໍເນຍຂອງສະຫະລັດເປັນຫນຶ່ງທີ່ລັດແລະລັດຖະບານກາງໄດ້ດໍາເນີນການຂ້າລ້າງເຜົ່າພັນກັບຊາວອາເມຣິກັນພື້ນເມືອງໃນອານາເຂດ.ໃນປີ 2019, ເຈົ້າຄອງລັດຄາລິຟໍເນຍ Gavin Newsom ໄດ້ຂໍໂທດຕໍ່ການຂ້າລ້າງເຜົ່າພັນ ແລະ ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ກຸ່ມຄົ້ນຄວ້າສ້າງຕັ້ງຂື້ນເພື່ອເຂົ້າໃຈຫົວຂໍ້ດັ່ງກ່າວ ແລະ ແຈ້ງໃຫ້ຄົນລຸ້ນຫຼັງ.
▲
●
Play button
1846 Apr 25 - 1848 Feb 1

ສົງຄາມເມັກຊິໂກ-ອາເມລິກາ

Texas, USA
ສົງຄາມເມັກຊິໂກ - ອາເມລິກາ ແມ່ນການຂັດແຍ້ງດ້ານອາວຸດລະຫວ່າງ ສະຫະລັດ ແລະ ເມັກຊິໂກ ຈາກ 1846 ຫາ 1848. ມັນປະຕິບັດຕາມການຍຶດເອົາລັດເທັກຊັດຂອງສະຫະລັດ 1845, ເຊິ່ງເມັກຊິໂກຖືວ່າເປັນດິນແດນຂອງເມັກຊິໂກເພາະວ່າມັນບໍ່ໄດ້ຮັບຮູ້ສົນທິສັນຍາ Velasco ທີ່ລົງນາມໂດຍນາຍພົນ Antonio López de Santa ຂອງເມັກຊິໂກ. Anna ໃນເວລາທີ່ລາວເປັນນັກໂທດຂອງກອງທັບ Texian ໃນລະຫວ່າງການປະຕິວັດ Texas 1836.ສາທາລະນະລັດເທັກຊັດແມ່ນ de facto ເປັນປະເທດເອກະລາດ, ແຕ່ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງພົນລະເມືອງ Anglo-American ຂອງຕົນທີ່ໄດ້ຍ້າຍຈາກສະຫະລັດໄປ Texas ຫຼັງຈາກ 1822 [58] ຕ້ອງການທີ່ຈະຖືກຍຶດໂດຍສະຫະລັດ.[59]ການ​ເມືອງ​ພາຍ​ໃນ​ປະ​ເທດ​ໃນ​ສະ​ຫະ​ລັດ​ໄດ້​ປ້ອງ​ກັນ​ບໍ່​ໃຫ້​ມີ​ການ​ເຊື່ອມ​ໂຍງ​ນັບ​ຕັ້ງ​ແຕ່ Texas ຈະ​ເປັນ​ລັດ​ສໍາ​ລອງ​, upsing ຄວາມ​ສົມ​ດູນ​ຂອງ​ອໍາ​ນາດ​ລະ​ຫວ່າງ​ລັດ​ເສລີ​ພາກ​ເຫນືອ​ແລະ​ລັດ​ສໍາ​ລອງ​ພາກ​ໃຕ້​.[60] ໃນການເລືອກຕັ້ງປະທານາທິບໍດີສະຫະລັດ 1844, ພັກເດໂມແຄຣັດ James K. Polk ໄດ້ຖືກເລືອກຕັ້ງໃນເວທີການຂະຫຍາຍອານາເຂດຂອງສະຫະລັດໃນ Oregon ແລະ Texas.Polk ສະຫນັບສະຫນູນການຂະຫຍາຍຕົວໂດຍສັນຕິວິທີຫຼືກໍາລັງປະກອບອາວຸດ, ດ້ວຍການຍຶດເອົາ 1845 ຂອງ Texas ເພີ່ມເປົ້າຫມາຍນັ້ນ [61] ໂດຍສັນຕິວິທີ.ແນວໃດກໍ່ຕາມ, ເຂດແດນລະຫວ່າງລັດເທັກຊັສ ແລະ ເມັກຊິໂກ ໄດ້ຂັດແຍ້ງກັນ, ໂດຍສາທາລະນະລັດ ເທັກຊັດ ແລະ ສະຫະລັດ ຢືນຢັນວ່າ ຕົນເປັນແມ່ນ້ຳ Rio Grande ແລະ ເມັກຊິໂກ ອ້າງວ່າເປັນແມ່ນ້ຳ Nueces ເໜືອກວ່າ.Polk ໄດ້ສົ່ງພາລະກິດການທູດໄປເມັກຊິໂກໃນຄວາມພະຍາຍາມທີ່ຈະຊື້ອານາເຂດທີ່ຂັດແຍ້ງ, ພ້ອມກັບຄາລິຟໍເນຍແລະທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງລະຫວ່າງ $ 25 ລ້ານ (ເທົ່າກັບ $ 785,178,571 ໃນມື້ນີ້), ການສະເຫນີຂອງລັດຖະບານເມັກຊິໂກປະຕິເສດ.[62] Polk ຫຼັງຈາກນັ້ນໄດ້ສົ່ງກຸ່ມຂອງທະຫານ 80 ໃນທົ່ວອານາເຂດທີ່ຂັດແຍ້ງໄປ Rio Grande, ໂດຍບໍ່ສົນໃຈຄວາມຮຽກຮ້ອງຂອງເມັກຊິໂກທີ່ຈະຖອນຕົວ.[63] ກໍາລັງເມັກຊິໂກຕີຄວາມຫມາຍນີ້ເປັນການໂຈມຕີແລະ repelled ກໍາລັງສະຫະລັດໃນເດືອນເມສາ 25, 1846, [64] ການເຄື່ອນໄຫວທີ່ Polk ໃຊ້ເພື່ອຊັກຊວນໃຫ້ສະພາແຫ່ງສະຫະລັດປະກາດສົງຄາມ.[63]
▲
●
Play button
1848 Jan 1 - 1855

ຄາລິຟໍເນຍ Gold Rush

Sierra Nevada, California, USA
The California Gold Rush (1848–1855) ແມ່ນ​ການ​ເລັ່ງ​ຄຳ​ທີ່​ໄດ້​ເລີ່ມ​ຕົ້ນ​ໃນ​ວັນ​ທີ 24 ມັງ​ກອນ, 1848, ເມື່ອ James W. Marshall ໄດ້​ພົບ​ເຫັນ​ຄຳ​ຢູ່ Sutter's Mill ໃນ Coloma, California.[65] ຂ່າວຂອງຄໍາໄດ້ນໍາເອົາປະມານ 300,000 ຄົນໄປ ຄາລິຟໍເນຍ ຈາກສ່ວນທີ່ເຫຼືອຂອງສະຫະລັດແລະຕ່າງປະເທດ.[66] ການໄຫລເຂົ້າມາຢ່າງກະທັນຫັນຂອງຄໍາເຂົ້າໄປໃນການສະຫນອງເງິນ reinvigorated ເສດຖະກິດອາເມລິກາ;ການເພີ່ມຂື້ນຂອງປະຊາກອນຢ່າງກະທັນຫັນເຮັດໃຫ້ລັດຄາລິຟໍເນຍສາມາດກ້າວໄປສູ່ສະຖານະຂອງລັດໄດ້ຢ່າງໄວວາ, ໃນປີ 1850. Gold Rush ມີຜົນກະທົບຮ້າຍແຮງຕໍ່ຊາວຄາລິຟໍເນຍພື້ນເມືອງແລະເລັ່ງໃຫ້ປະຊາກອນພື້ນເມືອງອາເມລິກາຫຼຸດລົງຈາກພະຍາດ, ຄວາມອຶດຫິວແລະການຂ້າລ້າງເຜົ່າພັນຂອງລັດຄາລິຟໍເນຍ.ຜົນກະທົບຂອງ Gold Rush ແມ່ນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ.ສັງຄົມຂອງຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງທັງໝົດໄດ້ຖືກໂຈມຕີ ແລະ ຂັບໄລ່ອອກຈາກດິນແດນຂອງພວກເຂົາໂດຍຜູ້ສະແຫວງຫາຄຳ, ເອີ້ນວ່າ "ສີ່ສິບເກົ້າ" (ໂດຍອ້າງອີງໃສ່ປີ 1849, ເປັນປີສູງສຸດຂອງການເຂົ້າເມືອງ Gold Rush).ຢູ່ນອກລັດຄາລິຟໍເນຍ, ຄົນທໍາອິດທີ່ມາຮອດແມ່ນມາຈາກ Oregon, ຫມູ່ເກາະແຊນວິດ (ຮາວາຍ) ແລະອາເມລິກາລາຕິນໃນທ້າຍປີ 1848. ໃນຈໍານວນປະມານ 300,000 ຄົນທີ່ເຂົ້າມາໃນຄາລິຟໍເນຍໃນໄລຍະ Gold Rush, ປະມານເຄິ່ງຫນຶ່ງມາຮອດທາງທະເລແລະເຄິ່ງຫນຶ່ງແມ່ນໄດ້ຜ່ານທາງທະເລ. California Trail ແລະເສັ້ນທາງ Gila River;ຊາວສີ່ສິບເກົ້າມັກຈະປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຢ່າງຫຼວງຫຼາຍໃນການເດີນທາງ.ຂະນະ​ທີ່​ຄົນ​ທີ່​ມາ​ໃໝ່​ສ່ວນ​ຫຼາຍ​ແມ່ນ​ຊາວ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ, ​ແຕ່​ການ​ດຶງ​ດູດ​ເງິນ​ຄຳ​ໄດ້​ດຶງ​ດູດ​ຫຼາຍ​ພັນ​ຄົນ​ຈາກ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ລາ​ຕິນ, ​ເອີ​ລົບ, ອົສຕຣາລີ ​ແລະ ຈີນ.ການ​ກະ​ສິ​ກໍາ​ແລະ​ການ​ລ້ຽງ​ສັດ​ຂະ​ຫຍາຍ​ຕົວ​ໃນ​ທົ່ວ​ລັດ​ເພື່ອ​ຕອບ​ສະ​ຫນອງ​ຄວາມ​ຕ້ອງ​ການ​ຂອງ​ຜູ້​ຕັ້ງ​ຖິ່ນ​ຖານ​.ຊານຟຣານຊິສໂກໄດ້ເຕີບໃຫຍ່ມາຈາກການຕັ້ງຖິ່ນຖານນ້ອຍໆຂອງຊາວເມືອງປະມານ 200 ຄົນໃນປີ 1846 ໄປສູ່ການເຕີບໃຫຍ່ຂອງປະຊາກອນປະມານ 36,000 ຄົນໃນປີ 1852. ຖະໜົນຫົນທາງ, ໂບດ, ໂຮງຮຽນ ແລະເມືອງອື່ນໆໄດ້ຖືກສ້າງຂຶ້ນໃນທົ່ວລັດຄາລິຟໍເນຍ.ໃນປີ 1849 ລັດຖະທໍາມະນູນຂອງລັດໄດ້ຖືກຂຽນ.ລັດຖະທຳ​ມະນູນ​ໃໝ່​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ຮັບຮອງ​ເອົາ​ຈາກ​ການ​ລົງ​ປະຊາ​ມະຕິ;ຜູ້​ວ່າການ​ລັດ​ຊົ່ວຄາວ​ແລະ​ສະພາ​ນິຕິບັນຍັດ​ຄັ້ງ​ທຳ​ອິດ​ໃນ​ອະນາຄົດ​ໄດ້​ຖືກ​ເລືອກ.ໃນເດືອນກັນຍາ 1850, ຄາລິຟໍເນຍໄດ້ກາຍເປັນລັດ.ໃນຕອນເລີ່ມຕົ້ນຂອງ Gold Rush, ບໍ່ມີກົດຫມາຍກ່ຽວກັບສິດທິຊັບສິນໃນ goldfields ແລະລະບົບ "ການອ້າງສິດ" ໄດ້ຖືກພັດທະນາ.ຜູ້ສະແຫວງຫາໄດ້ດຶງເອົາຄຳຈາກສາຍນ້ຳ ແລະ ອ່າງແມ່ນ້ຳຂອງ ໂດຍໃຊ້ເຕັກນິກງ່າຍໆ ເຊັ່ນ: ການຈ່ອງ.ເຖິງແມ່ນວ່າການຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມເສຍຫາຍຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ, ແຕ່ວິທີການຟື້ນຟູຄໍາທີ່ຊັບຊ້ອນກວ່າໄດ້ຖືກພັດທະນາແລະຕໍ່ມາໄດ້ຮັບການຮັບຮອງເອົາໃນທົ່ວໂລກ.ວິທີການຂົນສົ່ງແບບ ໃໝ່ ໄດ້ຖືກພັດທະນາຍ້ອນວ່າເຮືອ ດຳ ນ້ ຳ ເຂົ້າມາໃຫ້ບໍລິການປົກກະຕິ.ໃນປີ 1869, ທາງລົດໄຟໄດ້ຖືກສ້າງຂຶ້ນຈາກຄາລິຟໍເນຍໄປພາກຕາເວັນອອກຂອງສະຫະລັດ.ໃນຈຸດສູງສຸດຂອງມັນ, ຄວາມກ້າວຫນ້າທາງດ້ານເຕັກໂນໂລຢີໄດ້ບັນລຸເຖິງຈຸດທີ່ຕ້ອງການທາງດ້ານການເງິນທີ່ສໍາຄັນ, ເພີ່ມອັດຕາສ່ວນຂອງບໍລິສັດຄໍາໃຫ້ກັບຜູ້ແຮ່ທາດສ່ວນບຸກຄົນ.ທອງຄໍາທີ່ມີມູນຄ່າຫຼາຍສິບຕື້ໂດລາສະຫະລັດໃນມື້ນີ້ໄດ້ຖືກຟື້ນຕົວ, ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ຄວາມຮັ່ງມີອັນໃຫຍ່ຫຼວງສໍາລັບຈໍານວນຫນ້ອຍ, ເຖິງແມ່ນວ່າຫຼາຍຄົນທີ່ເຂົ້າຮ່ວມໃນຄາລິຟໍເນຍ Gold Rush ມີລາຍໄດ້ຫຼາຍກ່ວາພວກເຂົາໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນ.
▲
●
Play button
1848 Jun 1

ການລົງຄະແນນສຽງຂອງແມ່ຍິງ

United States
ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ສິດ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ຂອງ​ແມ່​ຍິງ​ໄດ້​ເລີ່​ມຂຶ້ນ​ດ້ວຍ​ສົນທິສັນຍາ​ແຫ່ງ​ຊາດ​ຂອງ​ພັກ​ເສລີ​ໃນ​ເດືອນ ມິຖຸນາ 1848.ຜູ້ສະໝັກປະທານາທິບໍດີ Gerrit Smith ໄດ້ໂຕ້ແຍ້ງ ແລະສ້າງຕັ້ງການລົງຄະແນນສຽງຂອງແມ່ຍິງເປັນແຜນງານພັກ.ຫນຶ່ງເດືອນຕໍ່ມາ, ພີ່ນ້ອງຂອງລາວ Elizabeth Cady Stanton ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມກັບ Lucretia Mott ແລະແມ່ຍິງອື່ນໆເພື່ອຈັດຕັ້ງສົນທິສັນຍາ Seneca Falls, ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍການປະກາດຄວາມຮູ້ສຶກທີ່ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີສິດທິເທົ່າທຽມກັນສໍາລັບແມ່ຍິງ, ແລະສິດທິໃນການລົງຄະແນນສຽງ.ນັກເຄື່ອນໄຫວເຫຼົ່ານີ້ຫຼາຍຄົນໄດ້ຮັບຮູ້ທາງດ້ານການເມືອງໃນໄລຍະການເຄື່ອນໄຫວຂອງ abolitionist.ຂະບວນການໂຄສະນາສິດທິແມ່ຍິງໃນລະຫວ່າງ "ແມ່ຍິງຄື້ນທໍາອິດ" ນໍາພາໂດຍ Stanton, Lucy Stone ແລະ Susan B. Anthony, ແລະອື່ນໆຈໍານວນຫຼາຍ.Stone ແລະ Paulina Wright Davis ໄດ້ຈັດຕັ້ງສົນທິສັນຍາສິດທິແມ່ຍິງແຫ່ງຊາດທີ່ໂດດເດັ່ນແລະມີອິດທິພົນໃນປີ 1850. [67]ການເຄື່ອນໄຫວດັ່ງກ່າວໄດ້ຈັດຕັ້ງຄືນໃຫມ່ພາຍຫຼັງສົງຄາມກາງເມືອງ, ໄດ້ຮັບນັກໂຄສະນາທີ່ມີປະສົບການ, ຫຼາຍຄົນໄດ້ເຮັດວຽກສໍາລັບການຫ້າມຢູ່ໃນສະຫະພັນແມ່ຍິງ Christian Temperance.ໃນຕອນທ້າຍຂອງສະຕະວັດທີ 19, ບາງລັດຕາເວັນຕົກໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ແມ່ຍິງມີສິດລົງຄະແນນສຽງຢ່າງເຕັມທີ່, [67] ເຖິງແມ່ນວ່າແມ່ຍິງໄດ້ຮັບໄຊຊະນະທາງດ້ານກົດຫມາຍທີ່ສໍາຄັນ, ໄດ້ຮັບສິດທິໃນຂົງເຂດຕ່າງໆເຊັ່ນ: ຊັບສິນແລະການເບິ່ງແຍງເດັກ.[68]
▲
●
ການປະນີປະນອມຂອງ 1850
ວຽງຈັນຝົນສະຫະລັດ, AD 1850 (engraving ໂດຍ Peter F. Rothermel): Henry Clay ໃຊ້ເວລາຊັ້ນຂອງສະພາສູງວຽງຈັນຝົນເກົ່າ;ຮອງປະທານາທິບໍດີ Millard Fillmore ເປັນປະທານໃນຂະນະທີ່ John C. Calhoun (ຢູ່ເບື້ອງຂວາຂອງປະທານ Fillmore) ແລະ Daniel Webster (ນັ່ງທາງຊ້າຍຂອງ Clay) ເບິ່ງ. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1850 Jan 1

ການປະນີປະນອມຂອງ 1850

United States
ການປະນີປະນອມຂອງປີ 1850 ແມ່ນຊຸດຂອງ 5 ຮ່າງກົດໝາຍຕ່າງຫາກທີ່ໄດ້ຜ່ານກອງປະຊຸມສະພາສະຫະລັດໃນເດືອນກັນຍາ 1850 ເຊິ່ງໄດ້ລົບລ້າງຄວາມເຄັ່ງຕຶງລະຫວ່າງລັດຂ້າທາດ ແລະລັດອິດສະລະຊົ່ວຄາວໃນຊຸມປີທີ່ນຳໄປສູ່ສົງຄາມກາງເມືອງຂອງອາເມຣິກາ.ອອກແບບໂດຍສະມາຊິກສະພາສູງ Whig Henry Clay ແລະສະມາຊິກສະພາສູງພັກເດໂມແຄຣັດ Stephen A. Douglas, ດ້ວຍການສະໜັບສະໜູນຂອງປະທານາທິບໍດີ Millard Fillmore, ການປະນີປະນອມໄດ້ເນັ້ນໃສ່ວິທີການຈັດການກັບການເປັນຂ້າທາດໃນດິນແດນທີ່ໄດ້ມາເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້ຈາກ ສົງຄາມເມັກຊິໂກ-ອາເມຣິກາ (1846-48).ອົງ​ປະ​ກອບ​ປະ​ຕິ​ບັດ​:ໄດ້ອະນຸມັດຄໍາຮ້ອງຂໍ ຂອງຄາລິຟໍເນຍ ທີ່ຈະເຂົ້າໄປໃນສະຫະພາບເປັນລັດເສລີ​ເພີ່ມ​ທະວີ​ກົດໝາຍ​ວ່າ​ດ້ວຍ​ທາດ​ທີ່​ລີ້​ໄພ​ກັບ​ກົດໝາຍ​ວ່າ​ດ້ວຍ​ທາດ Fugitive Slave ຂອງ​ປີ 1850ຫ້າມ​ການ​ຄ້າ​ທາດ​ໃນ​ວໍ​ຊິງ​ຕັນ, ດີ​ຊີ (ໃນ​ຂະ​ນະ​ທີ່​ຍັງ​ອະ​ນຸ​ຍາດ​ໃຫ້​ຂ້າ​ທາດ​ຢູ່​ທີ່​ນັ້ນ​)ໄດ້ກໍານົດຊາຍແດນທາງເຫນືອແລະຕາເວັນຕົກສໍາລັບ Texas ໃນຂະນະທີ່ສ້າງຕັ້ງລັດຖະບານອານາເຂດສໍາລັບອານາເຂດຂອງ New Mexico, ໂດຍບໍ່ມີຂໍ້ຈໍາກັດກ່ຽວກັບວ່າລັດໃນອະນາຄົດຈາກອານາເຂດນີ້ຈະເປັນອິດສະຫຼະຫຼືເປັນທາດ.ໄດ້​ສ້າງ​ຕັ້ງ​ລັດ​ຖະ​ບານ​ອາ​ນາ​ເຂດ​ສໍາ​ລັບ​ອາ​ນາ​ເຂດ​ຂອງ Utah​, ໂດຍ​ບໍ່​ມີ​ຂໍ້​ຈໍາ​ກັດ​ກ່ຽວ​ກັບ​ວ່າ​ອາ​ນາ​ຄົດ​ຂອງ​ລັດ​ໃດ​ຫນຶ່ງ​ຈາກ​ອາ​ນາ​ເຂດ​ນີ້​ຈະ​ເປັນ​ອິດ​ສະ​ລະ​ຫຼື​ຂ້າ​ທາດ.ການໂຕ້ວາທີກ່ຽວກັບການເປັນຂ້າທາດໃນອານາເຂດໄດ້ລະເບີດຂຶ້ນໃນລະຫວ່າງສົງຄາມເມັກຊິໂກ - ອາເມລິກາ, ຍ້ອນວ່າຊາວພາກໃຕ້ຫຼາຍຄົນພະຍາຍາມຂະຫຍາຍການເປັນຂ້າທາດໄປສູ່ດິນແດນທີ່ຫາມາໃຫມ່ແລະຊາວພາກເຫນືອຫຼາຍຄົນຄັດຄ້ານການຂະຫຍາຍດັ່ງກ່າວ.ການໂຕ້ວາທີດັ່ງກ່າວໄດ້ສັບສົນຕື່ມອີກໂດຍການຮຽກຮ້ອງຂອງ Texas ຕໍ່ອານາເຂດຂອງເມັກຊິໂກໃນອະດີດທັງ ໝົດ ທາງພາກເຫນືອແລະຕາເວັນອອກຂອງ Rio Grande, ລວມທັງເຂດທີ່ມັນບໍ່ເຄີຍຄວບຄຸມຢ່າງມີປະສິດທິພາບ.ການໂຕ້ວາທີກ່ຽວກັບຮ່າງກົດໝາຍແມ່ນມີຊື່ສຽງຫຼາຍທີ່ສຸດໃນປະຫວັດສາດຂອງສະພາສູງ, ແລະການແບ່ງແຍກຕ່າງໆໄດ້ເຂົ້າສູ່ການສູ້ຮົບກັນ ແລະຍິງປືນໃສ່ພື້ນຂອງລັດຖະສະພາ.ພາຍໃຕ້ການປະນີປະນອມດັ່ງກ່າວ, ລັດເທັກຊັດໄດ້ຍອມຈຳນົນຕໍ່ການຮຽກຮ້ອງຂອງຕົນຕໍ່ລັດ New Mexico ແລະລັດອື່ນໆໃນຍຸກປັດຈຸບັນ ເພື່ອເປັນການຕອບແທນການສົມມຸດຕິຖານຂອງລັດຖະບານກາງກ່ຽວກັບໜີ້ສິນສາທາລະນະຂອງເທັກຊັດ.ຄາລິຟໍເນຍໄດ້ຖືກຍອມຮັບວ່າເປັນລັດເສລີ, ໃນຂະນະທີ່ພາກສ່ວນທີ່ຍັງເຫຼືອຂອງການຢຸດເຊົາ Mexican ໄດ້ຖືກຈັດເຂົ້າໄປໃນ New Mexico Territory ແລະ Utah Territory.ພາຍ​ໃຕ້​ແນວ​ຄວາມ​ຄິດ​ຂອງ​ອະ​ທິ​ປະ​ໄຕ​ທີ່​ນິ​ຍົມ​, ປະ​ຊາ​ຊົນ​ຂອງ​ແຕ່​ລະ​ອາ​ນາ​ເຂດ​ຈະ​ຕັດ​ສິນ​ໃຈ​ວ່າ​ຈະ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ອະ​ນຸ​ຍາດ​ໃຫ້​ເປັນ​ຂ້າ​ທາດ​ຫຼື​ບໍ່​.ການປະນີປະນອມດັ່ງກ່າວຍັງລວມເອົາກົດໝາຍວ່າດ້ວຍຂ້າທາດ Fugitive Slave ທີ່ເຂັ້ມງວດກວ່າ ແລະຫ້າມການຄ້າຂ້າທາດໃນວໍຊິງຕັນ, DC ບັນຫາການເປັນຂ້າທາດໃນອານາເຂດຈະຖືກເປີດຄືນໃໝ່ໂດຍກົດໝາຍ Kansas–Nebraska (1854), ແຕ່ການປະນີປະນອມຂອງປີ 1850 ມີບົດບາດສຳຄັນ. ​ໃນ​ການ​ເລື່ອນ​ເວລາ​ສົງຄາມ​ກາງ​ເມືອງ​ຂອງ​ສະຫະລັດ.
▲
●
Play button
1857 Mar 6

ການຕັດສິນໃຈຂອງ Dred Scott

United States
Dred Scott v. Sandford ແມ່ນການຕັດສິນໃຈອັນສຳຄັນຂອງສານສູງສຸດຂອງສະຫະລັດ ທີ່ຖືລັດຖະທຳມະນູນສະຫະລັດບໍ່ໄດ້ຂະຫຍາຍສັນຊາດອາເມຣິກັນໃຫ້ແກ່ຄົນທີ່ມີເຊື້ອສາຍອາຟຣິກາຜິວດຳ, ແລະດັ່ງນັ້ນເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງບໍ່ສາມາດໄດ້ຮັບສິດທິ ແລະສິດທິພິເສດທີ່ລັດຖະທຳມະນູນໄດ້ມອບໃຫ້ພົນລະເມືອງອາເມລິກາ.[69] ການຕັດສິນໃຈຂອງສານສູງສຸດໄດ້ຖືກປະນາມຢ່າງກວ້າງຂວາງ, ທັງເປັນການແບ່ງແຍກເຊື້ອຊາດ ແລະບົດບາດສໍາຄັນຂອງຕົນໃນການເລີ່ມຕົ້ນຂອງສົງຄາມກາງເມືອງອາເມຣິກາໃນສີ່ປີຕໍ່ມາ.[70] ນັກວິຊາການດ້ານກົດຫມາຍ Bernard Schwartz ກ່າວວ່າມັນ "ຢືນອັນດັບທໍາອິດໃນບັນຊີລາຍຊື່ຂອງການຕັດສິນໃຈຂອງສານສູງສຸດທີ່ຮ້າຍແຮງທີ່ສຸດ".ຫົວໜ້າຜູ້ພິພາກສາ Charles Evans Hughes ເອີ້ນມັນວ່າເປັນ "ບາດແຜທີ່ຕົນເອງໄດ້ທຳຮ້າຍຕົນເອງຄັ້ງໃຫຍ່ທີ່ສຸດ".[71]ການຕັດສິນໃຈດັ່ງກ່າວກ່ຽວຂ້ອງກັບກໍລະນີຂອງ Dred Scott, ຜູ້ຊາຍສີດໍາ enslaved ທີ່ເຈົ້າຂອງໄດ້ເອົາລາວຈາກລັດ Missouri, ລັດທີ່ຖືທາດ, ເຂົ້າໄປໃນ Illinois ແລະ Wisconsin Territory, ບ່ອນທີ່ການເປັນຂ້າທາດແມ່ນຜິດກົດຫມາຍ.ເມື່ອເຈົ້າຂອງຂອງລາວຕໍ່ມາໄດ້ນໍາເອົາລາວກັບຄືນໄປລັດ Missouri, Scott ໄດ້ຟ້ອງຮ້ອງເພື່ອອິດສະລະພາບຂອງລາວແລະອ້າງວ່າຍ້ອນວ່າລາວຖືກພາຕົວເຂົ້າໄປໃນ "ເສລີ" ໃນອານາເຂດຂອງສະຫະລັດ, ລາວໄດ້ຖືກປົດປ່ອຍໂດຍອັດຕະໂນມັດແລະບໍ່ໄດ້ເປັນທາດຕາມກົດຫມາຍອີກຕໍ່ໄປ.Scott ໄດ້ຟ້ອງຮ້ອງຄັ້ງທໍາອິດໃນສານຂອງລັດ Missouri, ເຊິ່ງໄດ້ຕັດສິນວ່າລາວຍັງເປັນທາດພາຍໃຕ້ກົດຫມາຍຂອງມັນ.ຫຼັງຈາກນັ້ນລາວໄດ້ຟ້ອງຮ້ອງຢູ່ໃນສານລັດຖະບານກາງຂອງສະຫະລັດ, ເຊິ່ງໄດ້ຕັດສິນຕໍ່ລາວໂດຍການຕັດສິນໃຈວ່າມັນຕ້ອງໃຊ້ກົດຫມາຍ Missouri ໃນກໍລະນີ.ຫຼັງຈາກນັ້ນ, ລາວໄດ້ອຸທອນຕໍ່ສານສູງສຸດຂອງສະຫະລັດ.ໃນເດືອນມີນາ 1857, ສານສູງສຸດໄດ້ອອກຄໍາຕັດສິນ 7-2 ຕໍ່ Scott.ໃນຄວາມຄິດເຫັນທີ່ຂຽນໂດຍຫົວຫນ້າຜູ້ພິພາກສາ Roger Taney, ສານໄດ້ຕັດສິນວ່າຄົນທີ່ມີເຊື້ອສາຍອາຟຣິກາ "ບໍ່ຖືກລວມເຂົ້າ, ແລະບໍ່ມີຈຸດປະສົງທີ່ຈະລວມເຂົ້າ, ພາຍໃຕ້ຄໍາວ່າ "ພົນລະເມືອງ" ໃນລັດຖະທໍາມະນູນ, ແລະດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງບໍ່ສາມາດຮຽກຮ້ອງສິດໃດໆແລະ. ສິດ​ທິ​ພິ​ເສດ​ທີ່​ອຸ​ປະ​ກອນ​ດັ່ງ​ກ່າວ​ສະ​ຫນອງ​ໃຫ້​ແລະ​ການ​ຮັບ​ປະ​ກັນ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ຂອງ​ສະ​ຫະ​ລັດ.”ທ່ານ Taney ສະໜັບສະໜູນ​ການ​ຕັດສິນ​ຂອງ​ທ່ານ​ດ້ວຍ​ການ​ສຳ​ຫຼວດຂະຫຍາຍ​ກົດໝາຍ​ຂອງ​ລັດ ​ແລະ ທ້ອງ​ຖິ່ນ​ຂອງ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ ນັບ​ແຕ່​ເວລາ​ຮ່າງ​ລັດຖະທຳ​ມະນູນ​ປີ 1787 ​ເພື່ອ​ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ວ່າ “ສິ່ງ​ກີດຂວາງ​ຕະຫຼອດ​ໄປ ​ແລະ ບໍ່​ສາມາດ​ຜ່ານ​ໄປ​ໄດ້​ແມ່ນ​ມີ​ຈຸດ​ປະສົງ​ເພື່ອ​ສ້າງ​ຕັ້ງ​ຂຶ້ນ​ລະຫວ່າງ​ຄົນ​ຜິວ​ຂາວ​ແລະ​ພວກ​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ໄດ້​ຫຼຸດ​ລົງ. ກັບການເປັນຂ້າທາດ".ເນື່ອງຈາກວ່າສານຕັດສິນວ່າ Scott ບໍ່ແມ່ນພົນລະເມືອງອາເມລິກາ, ລາວກໍ່ບໍ່ແມ່ນພົນລະເມືອງຂອງລັດໃດກໍ່ຕາມ, ແລະ, ຕາມນັ້ນ, ບໍ່ສາມາດສ້າງຕັ້ງ "ຄວາມຫຼາກຫຼາຍຂອງພົນລະເມືອງ" ທີ່ມາດຕາ 3 ຂອງລັດຖະທໍາມະນູນສະຫະລັດຮຽກຮ້ອງໃຫ້ສານລັດຖະບານກາງສະຫະລັດສາມາດ. ເພື່ອ​ໃຊ້​ສິດ​ອຳນາດ​ໃນ​ຄະດີ.ຫຼັງຈາກການຕັດສິນໃຈກ່ຽວກັບບັນຫາເຫຼົ່ານັ້ນທີ່ຢູ່ອ້ອມຮອບ Scott, Taney ໄດ້ປະຖິ້ມການປະນີປະນອມຂອງລັດ Missouri ເປັນການຈໍາກັດສິດທິຊັບສິນຂອງເຈົ້າຂອງສໍາລອງທີ່ເກີນສິດອໍານາດຂອງລັດຖະທໍາມະນູນຂອງສະຫະລັດ.
▲
●
Play button
1861 Apr 12 - 1865 May 9

ສົງຄາມກາງເມືອງອາເມຣິກາ

United States
ສົງຄາມກາງເມືອງຂອງອາເມລິກາ (12 ເມສາ 1861 – 9 ພຶດສະພາ 1865; ຍັງຮູ້ຈັກໃນຊື່ອື່ນໆ) ແມ່ນສົງຄາມກາງເມືອງໃນສະຫະລັດລະຫວ່າງສະຫະພັນ (ລັດທີ່ຍັງຄົງສັດຊື່ຕໍ່ສະຫະພັນລັດຖະບານກາງ, ຫຼື "ພາກເຫນືອ") ແລະ Confederacy (ລັດທີ່ລົງຄະແນນສຽງທີ່ຈະແຍກອອກ, ຫຼື "ພາກໃຕ້").ສາເຫດຫຼັກຂອງສົງຄາມແມ່ນສະຖານະພາບຂອງການເປັນຂ້າທາດ, ໂດຍສະເພາະການຂະຫຍາຍການເປັນຂ້າທາດເຂົ້າໄປໃນອານາເຂດທີ່ໄດ້ຮັບຜົນມາຈາກການຊື້ Louisiana ແລະສົງຄາມ Mexican-American.ໃນສະມາດ Eve ຂອງສົງຄາມກາງເມືອງໃນ 1860, ສີ່ລ້ານຄົນຂອງ 32 ລ້ານຄົນອາເມລິກາ (~ 13%) ເປັນຂ້າທາດຂອງຊາວສີດໍາ, ເກືອບທັງຫມົດໃນພາກໃຕ້.ສົງຄາມກາງເມືອງແມ່ນໜຶ່ງໃນບົດທີ່ສຶກສາ ແລະຂຽນຫຼາຍທີ່ສຸດໃນປະຫວັດສາດຂອງສະຫະລັດ.ມັນຍັງຄົງເປັນຫົວຂໍ້ຂອງການໂຕ້ວາທີທາງດ້ານວັດທະນະທໍາແລະປະຫວັດສາດ.ຄວາມສົນໃຈໂດຍສະເພາະແມ່ນ myth ທີ່ຍັງຄົງຄ້າງຂອງສາເຫດການສູນເສຍຂອງ Confederacy.ສົງຄາມກາງເມືອງຂອງອາເມຣິກາແມ່ນເປັນອັນທຳອິດທີ່ໃຊ້ສົງຄາມອຸດສາຫະກຳ.ເສັ້ນທາງລົດໄຟ, ໂທລະເລກ, ເຮືອຈັກ, ເຮືອຮົບທີ່ມີທາດເຫຼັກ, ແລະອາວຸດທີ່ຜະລິດເປັນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍໄດ້ຖືກນໍາໃຊ້ຢ່າງກວ້າງຂວາງ.​ໃນ​ສົງຄາມ​ທັງ​ໝົດ​ໄດ້​ເຮັດ​ໃຫ້​ທະຫານ 620,000 ຫາ 750,000 ຄົນ​ເສຍ​ຊີວິດ, ພ້ອມ​ກັບ​ຈຳນວນ​ຜູ້​ເສຍ​ຊີວິດ​ຂອງ​ພົນລະ​ເຮືອນ​ທີ່​ບໍ່​ໄດ້​ກຳນົດ​ໄວ້.ສົງຄາມກາງເມືອງຍັງຄົງເປັນຄວາມຂັດແຍ້ງທາງທະຫານທີ່ເສຍຊີວິດທີ່ສຸດໃນປະຫວັດສາດຂອງອາເມລິກາ.ເທັກໂນໂລຢີແລະຄວາມໂຫດຮ້າຍຂອງສົງຄາມກາງເມືອງໄດ້ foreshadowed ສົງຄາມໂລກທີ່ຈະມາເຖິງ.
▲
●
Play button
1863 Jan 1

ການປະກາດການປົດປ່ອຍ

United States
ການປະກາດການປົດປ່ອຍ, ປະກາດຢ່າງເປັນທາງການ 95, ແມ່ນການປະກາດປະທານາທິບໍດີ ແລະຄໍາສັ່ງບໍລິຫານທີ່ອອກໂດຍປະທານາທິບໍດີສະຫະລັດ ທ່ານ Abraham Lincoln ໃນວັນທີ 1 ມັງກອນ 1863, ໃນລະຫວ່າງ ສົງຄາມກາງເມືອງຂອງອາເມຣິກາ .ຖະ​ແຫຼງການ​ໄດ້​ປ່ຽນ​ສະຖານະ​ທາງ​ດ້ານ​ກົດໝາຍ​ຂອງ​ຊາວ​ອາ​ເມຣິກັນ​ເຊື້ອສາຍ​ອາ​ຟຣິກາ​ທີ່​ຕົກ​ເປັນ​ທາດ​ຂອງ​ຊາວ​ອາ​ຟຣິກາ​ຫລາຍ​ກວ່າ 3,5 ລ້ານ​ຄົນ​ຢູ່​ໃນ​ລັດ​ທີ່​ຖືກ​ແບ່ງ​ແຍກ​ຕົວ​ອອກ​ຈາກ​ການ​ເປັນ​ທາດ​ເປັນ​ອິດສະລະ.ທັນທີທີ່ຂ້າທາດໄດ້ຫລົບຫນີຈາກການຄວບຄຸມຂອງພວກຂ້າທາດຂອງເຂົາເຈົ້າ, ບໍ່ວ່າຈະໂດຍການຫລົບຫນີໄປສູ່ສາຍສະຫະພັນຫຼືຜ່ານກອງທັບລັດຖະບານກາງ, ພວກເຂົາຈະເປັນອິດສະຫຼະຢ່າງຖາວອນ.ນອກຈາກນັ້ນ, ຖະແຫຼງການໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ອະດີດສໍາລອງ "ໄດ້ຮັບເຂົ້າໄປໃນການບໍລິການປະກອບອາວຸດຂອງສະຫະລັດ."ການປະກາດການປົດປ່ອຍບໍ່ເຄີຍຖືກທ້າທາຍຢູ່ໃນສານ.ເພື່ອຮັບປະກັນການຍົກເລີກການເປັນຂ້າທາດໃນສະຫະລັດທັງຫມົດ, Lincoln ຍັງຢືນຢັນວ່າແຜນການຟື້ນຟູສໍາລັບລັດພາກໃຕ້ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ພວກເຂົາອອກກົດຫມາຍຍົກເລີກການເປັນຂ້າທາດ (ເຊິ່ງເກີດຂຶ້ນໃນລະຫວ່າງສົງຄາມໃນ Tennessee, Arkansas, ແລະ Louisiana);Lincoln ໄດ້ຊຸກຍູ້ໃຫ້ລັດຊາຍແດນຮັບຮອງເອົາການຍົກເລີກ (ທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນລະຫວ່າງສົງຄາມໃນ Maryland, Missouri, ແລະ West Virginia) ແລະຊຸກຍູ້ໃຫ້ມີການແກ້ໄຂສະບັບທີ 13.ວຽງຈັນຝົນໄດ້ຜ່ານການປັບປຸງສະບັບທີ 13 ໂດຍການລົງຄະແນນສຽງສອງສ່ວນສາມທີ່ຈໍາເປັນໃນວັນທີ 8 ເດືອນເມສາປີ 1864;ສະພາ​ຜູ້​ແທນ​ລາຊະ​ດອນ​ໄດ້​ເຮັດ​ໃນ​ວັນ​ທີ 31 ມັງກອນ 1865;ແລະສາມສ່ວນສີ່ຂອງລັດໄດ້ໃຫ້ສັດຕະຍາບັນໃນວັນທີ 6 ເດືອນທັນວາປີ 1865. ການແກ້ໄຂເຮັດໃຫ້ການເປັນຂ້າທາດແລະການຮັບໃຊ້ແບບບໍ່ສະຫມັກໃຈບໍ່ສອດຄ່ອງກັບລັດຖະທໍາມະນູນ, "ຍົກເວັ້ນການລົງໂທດສໍາລັບອາຊະຍາກໍາ."
▲
●
ຍຸກຟື້ນຟູ
ພາບແຕ້ມ 1876 ຂອງ Winslow Homer ການຢ້ຽມຢາມຈາກນາງສາວເກົ່າ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1865 Jan 1 - 1877

ຍຸກຟື້ນຟູ

United States
ຍຸກການປະຕິສັງຂອນໃນປະຫວັດສາດອາເມລິກາໄດ້ຂະຫຍາຍໄລຍະເວລາທັນທີຫຼັງຈາກ ສົງຄາມກາງເມືອງ ຈົນກ່ວາປະມານການປະນີປະນອມຂອງປີ 1877. ມັນມີຈຸດປະສົງເພື່ອສ້າງສາປະເທດຊາດ, ປະສົມປະສານກັບອະດີດລັດສະຫະພັນ, ແລະແກ້ໄຂຄວາມເສຍຫາຍທາງດ້ານສັງຄົມແລະທາງດ້ານການເມືອງຂອງການເປັນຂ້າທາດ.​ໃນ​ໄລຍະ​ນີ້, ມະຕິ​ສະບັບ​ທີ 13, 14, 15 ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ໃຫ້​ສັດຕະຍາບັນ, ​ໄດ້​ຍົກ​ເລີກ​ການ​ເປັນ​ທາດ​ຢ່າງ​ມີ​ປະສິດທິ​ຜົນ ​ແລະ ​ໃຫ້​ສິດ​ພົນລະ​ເມືອງ ​ແລະ ສິດ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ໃຫ້​ແກ່​ທາດ​ທີ່​ຖືກ​ປົດ​ປ່ອຍ​ໃໝ່.ສະຖາບັນເຊັ່ນ: ສໍານັກງານຂອງ Freedmen ໄດ້ຖືກສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນເພື່ອຊ່ວຍໃນການປ່ຽນແປງທາງດ້ານເສດຖະກິດແລະສັງຄົມ, ແລະກອງປະຊຸມໄດ້ອອກກົດຫມາຍເພື່ອປົກປ້ອງສິດທິພົນລະເຮືອນ, ໂດຍສະເພາະໃນພາກໃຕ້.ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ໄລຍະເວລາແມ່ນເຕັມໄປດ້ວຍສິ່ງທ້າທາຍແລະການຕໍ່ຕ້ານ.ພັກເດໂມແຄຣັດ Southern Bourbon, [72] ທີ່ຮູ້ຈັກກັນໃນນາມ "ຜູ້ໄຖ່", ປະທານ Andrew Johnson, ແລະກຸ່ມຕ່າງໆເຊັ່ນກຸ່ມ Ku Klux Klan ໄດ້ຄັດຄ້ານຢ່າງຈິງຈັງຕໍ່ການຂະຫຍາຍສິດຂອງຊາວອາເມຣິກັນຜິວດຳ.ຄວາມ​ຮຸນ​ແຮງ​ຕໍ່​ຜູ້​ຖືກ​ປົດ​ປ່ອຍ​ໄດ້​ແຜ່​ລາມ​ອອກ​ໄປ, ໂດຍ​ສະ​ເພາະ​ແມ່ນ​ກ່ອນ​ກົດ​ໝາຍ​ການ​ບັງ​ຄັບ​ໃຊ້​ຂອງ​ປີ 1870 ແລະ 1871, ເຊິ່ງ​ສະ​ແຫວງ​ຫາ​ການ​ຄວບ​ຄຸມ​ກິດ​ຈະ​ກຳ​ຂອງ Klan.ປະທານາທິບໍດີ Ulysses S. Grant ໃນເບື້ອງຕົ້ນໄດ້ສະໜັບສະໜຸນບັນດາມາດຕະການທີ່ເຂັ້ມແຂງເພື່ອປົກປ້ອງພົນລະເມືອງຜິວດຳ, ແຕ່ຄວາມຕັ້ງໃຈທາງດ້ານການເມືອງໃນພາກ ເໜືອ ທີ່ຫລຸດລົງ ແລະການຮຽກຮ້ອງທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນສໍາລັບການຖອນທະຫານລັດຖະບານກາງອອກຈາກພາກໃຕ້ທີ່ອ່ອນແອລົງ ຄວາມພະຍາຍາມຟື້ນຟູ.​ເຖິງ​ວ່າ​ຈະ​ມີ​ຂໍ້​ຈຳກັດ ​ແລະ ຄວາມ​ລົ້ມ​ເຫຼວ​ຂອງ​ມັນ, ລວມທັງ​ການ​ຂາດ​ການ​ຊົດ​ເຊີຍ​ໃຫ້​ແກ່​ອະດີດ​ທາດ​ແລະ​ບັນຫາ​ການ​ສໍ້​ລາດ​ບັງ​ຫຼວງ​ແລະ​ຄວາມ​ຮຸນ​ແຮງ, ການ​ຟື້ນ​ຟູ​ຄືນ​ໃໝ່​ມີ​ຜົນສຳ​ເລັດ​ທີ່​ສຳຄັນ.ມັນປະສົບຜົນ ສຳ ເລັດໃນການລວມເອົາລັດ Confederate ເຂົ້າເປັນສະຫະພັນແລະວາງພື້ນຖານລັດຖະ ທຳ ມະນູນ ສຳ ລັບສິດທິພົນລະເຮືອນ, ລວມທັງສິດພົນລະເມືອງຂອງຊາດ, ຂະບວນການທີ່ຖືກຕ້ອງ, ແລະການປົກປ້ອງເທົ່າທຽມກັນພາຍໃຕ້ກົດ ໝາຍ.​ເຖິງ​ຢ່າງ​ໃດ​ກໍ​ຕາມ, ການ​ປະຕິບັດ​ຄຳ​ໝັ້ນ​ສັນຍາ​ຂອງ​ລັດຖະທຳ​ມະນູນ​ທັງ​ໝົດ​ນີ້​ຈະ​ຕ້ອງ​ໃຊ້​ເວລາ​ຕໍ່ສູ້​ອີກ​ໜຶ່ງ​ສະຕະວັດ.
▲
●
ອາຍຸຄຳ
ສະຖານີລົດໄຟ Sacramento ໃນປີ 1874 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1870 Jan 1 - 1900

ອາຍຸຄຳ

United States
ໃນປະຫວັດສາດຂອງສະຫະລັດ, ຍຸກ Gilded ເປັນຍຸກທີ່ຂະຫຍາຍອອກໄປປະມານ 1870 ຫາ 1900. ມັນເປັນເວລາທີ່ມີການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານເສດຖະກິດຢ່າງໄວວາ, ໂດຍສະເພາະໃນພາກເຫນືອແລະຕາເວັນຕົກຂອງສະຫະລັດ.ຍ້ອນວ່າຄ່າຈ້າງຂອງອາເມລິກາເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍກ່ວາໃນເອີຣົບ, ໂດຍສະເພາະສໍາລັບຄົນງານທີ່ມີທັກສະ, ແລະການອຸດສາຫະກໍາຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີກໍາລັງແຮງງານທີ່ບໍ່ມີທັກສະທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນເລື້ອຍໆ, ໄລຍະເວລາດັ່ງກ່າວໄດ້ໄຫຼເຂົ້າມາຂອງຊາວເອີຣົບຫຼາຍລ້ານຄົນ.ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງອຸດສາຫະກໍາຢ່າງໄວວາເຮັດໃຫ້ການເຕີບໂຕຂອງຄ່າຈ້າງທີ່ແທ້ຈິງຂອງ 60% ລະຫວ່າງ 1860 ແລະ 1890, ແລະແຜ່ຂະຫຍາຍໄປທົ່ວກໍາລັງແຮງງານທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ.ໃນທາງກົງກັນຂ້າມ, ຍຸກ Gilded ຍັງເປັນຍຸກຂອງຄວາມທຸກຍາກແລະຄວາມບໍ່ສະ ເໝີ ພາບທີ່ ໜ້າ ງຶດງໍ້, ຍ້ອນວ່າຜູ້ອົບພະຍົບຫຼາຍລ້ານຄົນ - ຫຼາຍຄົນຈາກພາກພື້ນທີ່ທຸກຍາກ - ເຂົ້າໄປໃນສະຫະລັດ, ແລະຄວາມຮັ່ງມີຂອງຄວາມຮັ່ງມີທີ່ສູງໄດ້ກາຍເປັນທີ່ເຫັນໄດ້ຊັດເຈນແລະຂັດແຍ້ງຫຼາຍຂຶ້ນ.[73]ເສັ້ນທາງລົດໄຟແມ່ນອຸດສາຫະ ກຳ ການຂະຫຍາຍຕົວທີ່ ສຳ ຄັນ, ດ້ວຍລະບົບໂຮງງານ, ການຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່, ແລະການເງິນແມ່ນມີຄວາມ ສຳ ຄັນເພີ່ມຂື້ນ.ການຍົກຍ້າຍຖິ່ນຖານຈາກເອີຣົບ, ແລະພາກຕາເວັນອອກຂອງສະຫະລັດ, ນໍາໄປສູ່ການຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງໄວວາຂອງຕາເວັນຕົກ, ໂດຍອີງໃສ່ການກະສິກໍາ, ranching, ແລະການຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່.ສະຫະພັນ​ແຮງ​ງານ​ໄດ້​ກາຍ​ເປັນ​ຄວາມ​ສຳຄັນ​ໃນ​ຕົວ​ເມືອງ​ອຸດສາຫະກຳ​ທີ່​ເຕີບ​ໂຕ​ຢ່າງ​ວ່ອງ​ໄວ.ການຊຶມເສົ້າໃນທົ່ວປະເທດຄັ້ງໃຫຍ່ສອງຄັ້ງ - Panic ຂອງ 1873 ແລະ Panic ຂອງ 1893 - ຂັດຂວາງການຂະຫຍາຍຕົວແລະເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມວຸ່ນວາຍທາງດ້ານສັງຄົມແລະທາງດ້ານການເມືອງ.ຄໍາວ່າ "Gilded Age" ໄດ້ຖືກນໍາໃຊ້ໃນຊຸມປີ 1920 ແລະ 1930s ແລະໄດ້ມາຈາກນັກຂຽນ Mark Twain ແລະ Charles Dudley Warner's 1873 ນະວະນິຍາຍ The Gilded Age: A Tale of Today, ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ຍຸກຂອງບັນຫາສັງຄົມທີ່ຮ້າຍແຮງທີ່ຖືກປົກປິດດ້ວຍຄໍາບາງໆ. .ເຄິ່ງຕົ້ນຂອງຍຸກ Gilded Age ແມ່ນກົງກັນກັບ ຍຸກກາງຂອງ Victorian ໃນອັງກິດ ແລະ Belle Époque ໃນປະເທດຝຣັ່ງ.ການເລີ່ມຕົ້ນຂອງມັນ, ໃນປີຫຼັງຈາກສົງຄາມກາງເມືອງຂອງອາເມລິກາ, ກວມເອົາຍຸກການຟື້ນຟູຄືນໃຫມ່ (ເຊິ່ງສິ້ນສຸດລົງໃນປີ 1877).ມັນໄດ້ຖືກປະຕິບັດຕາມໃນ 1890s ໂດຍຍຸກກ້າວຫນ້າ.[74]
▲
●
ຍຸກກ້າວໜ້າ
ອີຕາລີນ້ອຍຂອງ Manhattan, ເບື້ອງຕາເວັນອອກລຸ່ມ, ປະມານປີ 1900. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1896 Jan 1 - 1916

ຍຸກກ້າວໜ້າ

United States
ຍຸກທີ່ກ້າວໜ້າໃນສະຫະລັດ, ໄລຍະແຕ່ປີ 1896 ຫາ 1917, ແມ່ນໄລຍະຂອງການເຄື່ອນໄຫວທາງສັງຄົມ ແລະ ການປະຕິຮູບທາງດ້ານການເມືອງທີ່ກວ້າງຂວາງ ເພື່ອແນໃສ່ຕ້ານບັນຫາຕ່າງໆ ເຊັ່ນ: ການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ, ການຜູກຂາດ ແລະ ຄວາມບໍ່ມີປະສິດທິພາບ.​ເພື່ອ​ຕອບ​ສະໜອງ​ການ​ຫັນ​ເປັນ​ອຸດສາຫະກຳ, ການ​ຫັນ​ເປັນ​ຕົວ​ເມືອງ, ການ​ເຂົ້າ​ເມືອງ​ຢ່າງ​ວ່ອງ​ໄວ, ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ດັ່ງກ່າວ​ຕົ້ນຕໍ​ແມ່ນ​ບັນດາ​ນັກ​ປະຕິ​ຮູບ​ສັງຄົມ​ຊັ້ນ​ກາງ​ທີ່​ພະຍາຍາມ​ປັບປຸງ​ຊີວິດ​ການ​ເຮັດ​ວຽກ, ຊີວິດ​ການ​ເປັນ​ຢູ່, ຄຸ້ມ​ຄອງ​ທຸລະ​ກິດ, ປົກ​ປັກ​ຮັກສາ​ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ.ຍຸດທະວິທີທີ່ໂດດເດັ່ນລວມເຖິງການເຜີຍແຜ່ຂ່າວ "muckraking" ທີ່ເປີດເຜີຍຄວາມເຈັບປ່ວຍຂອງສັງຄົມແລະສະຫນັບສະຫນູນການປ່ຽນແປງ, ເຊັ່ນດຽວກັນກັບຄວາມໄວ້ວາງໃຈແລະການສ້າງອົງການກົດລະບຽບເຊັ່ນ FDA.ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ດັ່ງ​ກ່າວ​ຍັງ​ໄດ້​ນຳ​ເອົາ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ທີ່​ສຳ​ຄັນ​ຕໍ່​ລະ​ບົບ​ທະ​ນາ​ຄານ, ໂດຍ​ສະ​ເພາະ​ແມ່ນ​ການ​ສ້າງ​ຕັ້ງ​ລະ​ບົບ​ສະ​ຫງວນ​ລັດ​ຖະ​ບານ​ກາງ​ໃນ​ປີ 1913. [75.]ປະຊາທິປະ​ໄຕ​ແມ່ນ​ພື້ນຖານ​ອັນ​ສຳຄັນ​ຂອງ​ຍຸກ​ກ້າວໜ້າ, ​ໂດຍ​ມີ​ການ​ປະຕິ​ຮູບ​ເຊັ່ນ​ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ຂັ້ນ​ຕົ້ນ​ໂດຍ​ກົງ, ການ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ສະມາຊິກ​ສະພາ​ສູງ​ໂດຍ​ກົງ, ​ແລະ​ການ​ປ່ອນ​ບັດ​ຂອງ​ແມ່ຍິງ.ແນວ​ຄວາມ​ຄິດ​ດັ່ງ​ກ່າວ​ແມ່ນ​ເພື່ອ​ເຮັດ​ໃຫ້​ລະ​ບົບ​ການ​ເມືອງ​ອາ​ເມລິ​ກາ​ເປັນ​ປະ​ຊາ​ທິ​ປະ​ໄຕ​ຫຼາຍ​ແລະ​ຄວາມ​ອ່ອນ​ໄຫວ​ຫນ້ອຍ​ຕໍ່​ການ​ສໍ້​ລາດ​ບັງ​ຫຼວງ.ຄວາມຄືບໜ້າຫຼາຍຝ່າຍຍັງຄັດຄ້ານການຫ້າມດື່ມເຫຼົ້າ, ຖືວ່າມັນເປັນວິທີທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ການລົງຄະແນນສຽງ “ບໍລິສຸດ” ເຂົ້າສູ່ຂະບວນການປະຊາທິປະໄຕ.[76] ຜູ້ນໍາທາງດ້ານສັງຄົມແລະທາງດ້ານການເມືອງເຊັ່ນ Theodore Roosevelt, Woodrow Wilson, ແລະ Jane Addams ແມ່ນຕົວເລກທີ່ສໍາຄັນໃນການຊຸກຍູ້ການປະຕິຮູບເຫຼົ່ານີ້.​ເຖິງ​ວ່າ​ຈະ​ສຸມ​ໃສ່​ໃນ​ເບື້ອງ​ຕົ້ນ​ຢູ່​ຂັ້ນ​ທ້ອງ​ຖິ່ນ, ​ແຕ່​ໃນ​ທີ່​ສຸດ​ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ກ້າວ​ໜ້າ​ກໍ່​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ດຶງ​ດູດ​ທັງ​ລະດັບ​ລັດ ​ແລະ ລະດັບ​ຊາດ, ຮຽກຮ້ອງ​ບັນດາ​ຜູ້​ປະກອບ​ອາຊີບ​ຊັ້ນ​ກາງ ​ເຊິ່ງລວມທັງ​ທະນາຍຄວາມ, ຄູ​ອາຈານ, ລັດຖະມົນຕີ.ໃນຂະນະທີ່ຫົວຂໍ້ຕົ້ນຕໍຂອງການເຄື່ອນໄຫວຫຼຸດລົງດ້ວຍການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງອາເມລິກາໃນສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 1, ອົງປະກອບທີ່ສຸມໃສ່ສິ່ງເສດເຫຼືອແລະປະສິດທິພາບໄດ້ສືບຕໍ່ໄປສູ່ຊຸມປີ 1920.ຍຸກດັ່ງກ່າວມີຜົນກະທົບທີ່ຍືນຍົງໂດຍການປ່ຽນແປງພື້ນຖານຂອງສັງຄົມ, ການປົກຄອງ, ແລະເສດຖະກິດຂອງອາເມລິກາ, ເຖິງແມ່ນວ່າມັນບໍ່ໄດ້ລົບລ້າງບັນຫາທີ່ມັນພະຍາຍາມແກ້ໄຂຢ່າງສົມບູນ.
▲
●
Play button
1898 Apr 21 - Aug 10

ສົງຄາມແອສປາໂຍນ-ອາເມລິກາ

Cuba
ສົງຄາມແອສປາໂຍນ – ອາເມຣິກາ (ວັນທີ 21 ເມສາ – 13 ສິງຫາ 1898) ແມ່ນໄລຍະໜຶ່ງຂອງການປະທະກັນດ້ວຍກຳລັງອາວຸດລະຫວ່າງສະເປນ ແລະ ສະຫະລັດ.ການ​ປະ​ທະ​ກັນ​ໄດ້​ເລີ່​ມຂຶ້ນ​ພາຍ​ຫຼັງ​ການ​ໂຈມ​ຕີ​ພາຍ​ໃນ​ຂອງ USS Maine ຢູ່​ທ່າ​ເຮືອ Havana ​ໃນ​ຄິວ​ບາ, ​ເຮັດ​ໃຫ້ການ​ແຊກ​ແຊງ​ຂອງ​ສະຫະລັດ​ໃນ​ສົງຄາມ​ເອກະລາດ​ຄິວ​ບາ.ສົງຄາມໄດ້ນໍາໄປສູ່ສະຫະລັດທີ່ພົ້ນເດັ່ນຂື້ນໃນພາກພື້ນ Caribbean, [77] ແລະສົ່ງຜົນໃຫ້ສະຫະລັດໄດ້ຢຶດເອົາດິນແດນປາຊີຟິກຂອງສະເປນ.ມັນເຮັດໃຫ້ສະຫະລັດມີສ່ວນຮ່ວມໃນການປະຕິວັດຟີລິບປິນແລະຕໍ່ມາສົງຄາມຟີລິບປິນ - ອາເມລິກາ.ບັນຫາຕົ້ນຕໍແມ່ນຄວາມເປັນເອກະລາດຂອງຄິວບາ.ການ​ປະ​ທະ​ກັນ​ໄດ້​ເກີດ​ຂຶ້ນ​ເປັນ​ເວ​ລາ​ໜຶ່ງ​ປີ​ຢູ່​ຄິວ​ບາ​ຕໍ່​ການ​ປົກ​ຄອງ​ອາ​ນາ​ນິ​ຄົມ​ຂອງ​ແອ​ສ​ປາ​ໂຍນ.ສະ​ຫະ​ລັດ​ໄດ້​ສະ​ຫນັບ​ສະ​ຫນູນ​ການ​ກະ​ບົດ​ເຫຼົ່າ​ນີ້​ໃນ​ການ​ເຂົ້າ​ມາ​ໃນ​ສົງ​ຄາມ​ແອ​ສ​ປາ​ໂຍນ - ອາ​ເມລິ​ກາ.ເຄີຍມີຄວາມຢ້ານກົວສົງຄາມມາກ່ອນ, ຄືກັບເລື່ອງ Virginius Affair ໃນປີ 1873. ແຕ່ໃນທ້າຍຊຸມປີ 1890, ຄວາມຄິດເຫັນຂອງສາທາລະນະຊົນຂອງຊາວອາເມລິກາ ຫັນໄປສູ່ການສະໜັບສະໜຸນການກະບົດ ເນື່ອງຈາກມີລາຍງານຂອງຄ້າຍຄຸມຂັງທີ່ຕັ້ງຂຶ້ນເພື່ອຄວບຄຸມປະຊາຊົນ.ວາລະສານສີເຫຼືອງໄດ້ເວົ້າເກີນຄວາມໂຫດຮ້າຍເພື່ອເພີ່ມທະວີຄວາມໂກດແຄ້ນຂອງສາທາລະນະ ແລະການຂາຍໜັງສືພິມ ແລະວາລະສານຫຼາຍຂຶ້ນ.[78]ການພ່າຍແພ້ ແລະສູນເສຍສິ່ງເສດເຫຼືອສຸດທ້າຍຂອງຈັກກະພັດແອສປາໂຍນແມ່ນເປັນຄວາມຕົກໃຈຢ່າງເລິກເຊິ່ງຕໍ່ຈິດໃຈແຫ່ງຊາດຂອງສະເປນ ແລະເຮັດໃຫ້ເກີດການປະເມີນຄືນທາງດ້ານປັດຊະຍາ ແລະສິລະປະຢ່າງເລິກເຊິ່ງຂອງສັງຄົມແອສປາໂຍນທີ່ເອີ້ນວ່າ Generation of '98.ຂະນະດຽວກັນສະຫະລັດບໍ່ພຽງແຕ່ກາຍເປັນປະເທດມະຫາອໍານາດເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງໄດ້ຮັບການຄອບຄອງເກາະຈໍານວນຫນຶ່ງທີ່ແຜ່ລາມທົ່ວໂລກ, ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ເກີດການໂຕ້ວາທີຢ່າງໂຫດຮ້າຍກ່ຽວກັບປັນຍາຂອງການຂະຫຍາຍຕົວ.
▲
●
1917 - 1945
ສົງຄາມໂລກornament
Play button
1917 Apr 6 - 1918 Nov 8

ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 1 ໃນສະຫະລັດ

Europe
ສະຫະລັດໄດ້ປະກາດສົງຄາມກັບຈັກກະພັດເຢຍລະມັນໃນວັນທີ 6 ເດືອນເມສາປີ 1917, ເກືອບສາມປີຫຼັງຈາກ ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 1 ເລີ່ມຕົ້ນ.ການຢຸດຍິງແລະການຢຸດຍິງໄດ້ຖືກປະກາດໃນວັນທີ 11 ພະຈິກ 1918. ກ່ອນທີ່ຈະເຂົ້າສູ່ສົງຄາມ, ສະຫະລັດຍັງຄົງເປັນກາງ, ເຖິງແມ່ນວ່າມັນໄດ້ເປັນຜູ້ສະຫນອງທີ່ສໍາຄັນໃຫ້ແກ່ສະຫະລາຊະອານາຈັກ, ຝຣັ່ງ , ແລະມະຫາອໍານາດອື່ນໆຂອງພັນທະມິດຂອງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 1.ສະຫະລັດໄດ້ປະກອບສ່ວນທີ່ສໍາຄັນຂອງຕົນໃນດ້ານການສະຫນອງ, ວັດຖຸດິບ, ແລະເງິນ, ເລີ່ມຕົ້ນໃນ 1917. ທະຫານອາເມລິກາພາຍໃຕ້ການຂອງນາຍພົນ John Pershing, ຜູ້ບັນຊາການຂອງກອງທັບ Expeditionary ອາເມລິກາ (AEF), ມາຮອດອັດຕາຂອງ. ທະຫານ 10,000 ຄົນຕໍ່ມື້ຢູ່ໃນແນວຕາເວັນຕົກໃນລະດູຮ້ອນຂອງປີ 1918. ໃນລະຫວ່າງສົງຄາມ, ສະຫະລັດໄດ້ລະດົມກໍາລັງທະຫານຫຼາຍກວ່າ 4 ລ້ານຄົນແລະໄດ້ຮັບຄວາມເສຍຫາຍຂອງທະຫານຫຼາຍກວ່າ 116,000 ຄົນ.[79] ສົງຄາມໄດ້ເຫັນການຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງຫຼວງຫຼາຍຂອງລັດຖະບານສະຫະລັດໃນຄວາມພະຍາຍາມເພື່ອ harness ຄວາມພະຍາຍາມສົງຄາມແລະການເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍໃນຂະຫນາດຂອງກອງທັບສະຫະລັດ.ຫຼັງ​ຈາກ​ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ດ້ານ​ເສດ​ຖະ​ກິດ​ແລະ​ກຳ​ລັງ​ແຮງ​ງານ​ທີ່​ຂ້ອນ​ຂ້າງ​ຊ້າ​ລົງ, ຮອດ​ປີ 1918, ປະ​ເທດ​ຊາດ​ໄດ້​ກາຍ​ເປັນ​ຂະ​ບວນ​ການ​ປະ​ທະ​ກັນ.ພາຍໃຕ້ການນໍາພາຂອງປະທານາທິບໍດີ Woodrow Wilson, ສົງຄາມໄດ້ສະແດງເຖິງຈຸດສູງສຸດຂອງຍຸກກ້າວຫນ້າໃນຂະນະທີ່ມັນພະຍາຍາມນໍາເອົາການປະຕິຮູບແລະປະຊາທິປະໄຕມາສູ່ໂລກ.ມີ​ການ​ຄັດຄ້ານ​ຢ່າງ​ຫຼວງ​ຫຼາຍ​ຕໍ່​ການ​ເຂົ້າ​ມາ​ຂອງ​ສະຫະລັດ​ໃນ​ສົງຄາມ.
▲
●
Play button
1920 Jan 1 - 1929

Roaring Twenties

United States
The Roaring Twenties, ບາງຄັ້ງຖືກອອກແບບເປັນ Roarin '20s, ຫມາຍເຖິງທົດສະວັດຂອງ 1920s ໃນດົນຕີແລະຄົນອັບເດດ:, ຍ້ອນວ່າມັນເກີດຂຶ້ນໃນສັງຄົມຕາເວັນຕົກແລະວັດທະນະທໍາຕາເວັນຕົກ.ມັນເປັນໄລຍະທີ່ມີຄວາມຈະເລີນທາງດ້ານເສດຖະກິດທີ່ມີຂອບວັດທະນະທໍາທີ່ໂດດເດັ່ນໃນສະຫະລັດແລະເອີຣົບ, ໂດຍສະເພາະໃນເມືອງໃຫຍ່ເຊັ່ນ Berlin, Buenos Aires, Chicago, ລອນດອນ, Los Angeles, Mexico City, New York City, Paris, ແລະ Sydney.ໃນປະເທດຝຣັ່ງ, ທົດສະວັດໄດ້ຖືກເອີ້ນວ່າ années folles ("ປີ Crazy"), ເນັ້ນຫນັກເຖິງຄວາມກ້າວຫນ້າທາງດ້ານສັງຄົມ, ສິລະປະແລະວັດທະນະທໍາຂອງຍຸກ.Jazz blossomed, flapper ໄດ້ກໍານົດຮູບແບບທີ່ທັນສະໄຫມສໍາລັບແມ່ຍິງອັງກິດແລະອາເມລິກາ, ແລະ Art Deco ສູງສຸດ.ພາຍຫຼັງການລະດົມກຳລັງທະຫານຂອງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ່ 1 ແລະໄຂ້ຫວັດໃຫຍ່ແອສປາໂຍນ, ປະທານາທິບໍດີ Warren G. Harding ໄດ້ “ນຳຄວາມເປັນປົກກະຕິ” ກັບຄືນສູ່ສະຫະລັດ.ລັກສະນະທາງດ້ານສັງຄົມ ແລະວັດທະນະທໍາທີ່ເອີ້ນວ່າ Roaring Twenties ໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນໃນສູນກາງຕົວເມືອງຊັ້ນນໍາ ແລະແຜ່ຂະຫຍາຍຢ່າງກວ້າງຂວາງໃນພາຍຫຼັງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ່ 1. ຈິດໃຈຂອງຊາວ Roaring Twenties ໄດ້ຖືກຫມາຍໂດຍຄວາມຮູ້ສຶກທົ່ວໄປຂອງໃຫມ່ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບຄວາມທັນສະໄຫມແລະການພັກຜ່ອນກັບປະເພນີ, ໂດຍຜ່ານ. ເຕັກໂນໂລຢີທີ່ທັນສະໄຫມເຊັ່ນ: ລົດໃຫຍ່, ຮູບພາບເຄື່ອນທີ່, ແລະວິທະຍຸ, ນໍາເອົາ "ຄວາມທັນສະໄຫມ" ໄປສູ່ປະຊາກອນສ່ວນໃຫຍ່.frills ຕົກ​ແຕ່ງ​ເປັນ​ທາງ​ການ​ໄດ້​ຖືກ​ຫຼົ່ນ​ລົງ​ໃນ​ເງື່ອນ​ໄຂ​ຂອງ​ການ​ປະ​ຕິ​ບັດ​ທັງ​ໃນ​ຊີ​ວິດ​ປະ​ຈໍາ​ວັນ​ແລະ​ສະ​ຖາ​ປັດ​ຕະ​.ໃນເວລາດຽວກັນ, jazz ແລະເຕັ້ນລໍາໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນໃນຄວາມນິຍົມ, ກົງກັນຂ້າມກັບອາລົມຂອງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 1. ດັ່ງນັ້ນ, ໄລຍະເວລາມັກຈະຖືກເອີ້ນວ່າ Jazz Age.ທົດສະວັດ 20s ໄດ້ເຫັນການພັດທະນາຂະຫນາດໃຫຍ່ແລະການນໍາໃຊ້ລົດໃຫຍ່, ໂທລະສັບ, ຮູບເງົາ, ວິທະຍຸ, ແລະເຄື່ອງໃຊ້ໄຟຟ້າໃນຊີວິດຂອງຫຼາຍລ້ານຄົນໃນໂລກຕາເວັນຕົກ.ການບິນກາຍເປັນທຸລະກິດໃນໄວໆນີ້.ປະເທດຊາດໄດ້ເຫັນການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານອຸດສາຫະກໍາແລະເສດຖະກິດຢ່າງໄວວາ, ເລັ່ງຄວາມຕ້ອງການຂອງຜູ້ບໍລິໂພກ, ແລະນໍາສະເຫນີແນວໂນ້ມໃຫມ່ທີ່ສໍາຄັນໃນວິຖີຊີວິດແລະວັດທະນະທໍາ.ສື່ມວນຊົນ, ທີ່ໄດ້ຮັບທຶນຈາກອຸດສາຫະກໍາໃຫມ່ຂອງການໂຄສະນາຕະຫຼາດມະຫາຊົນທີ່ຂັບລົດຄວາມຕ້ອງການຂອງຜູ້ບໍລິໂພກ, ໄດ້ສຸມໃສ່ການສະເຫຼີມສະຫຼອງ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນ heroes ກິລາແລະຮູບດາວ, ຍ້ອນວ່າເມືອງຮາກຖານສໍາລັບທີມງານບ້ານຂອງເຂົາເຈົ້າແລະເຕັມໄປດ້ວຍໂຮງຮູບເງົາ palatial ໃຫມ່ແລະສະຫນາມກິລາຂະຫນາດໃຫຍ່.ໃນຫຼາຍລັດປະຊາທິປະໄຕ, ແມ່ຍິງໄດ້ຮັບສິດເລືອກຕັ້ງ.
▲
●
ຊຶມເສົ້າທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່
ຜູ້ຊາຍຫວ່າງງານຢູ່ນອກເຮືອນຄົວແກງໃນ Chicago, 1931 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1929 Jan 1 - 1941

ຊຶມເສົ້າທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່

United States
ຢູ່ໃນສະຫະລັດ, ການຕົກຕໍ່າຄັ້ງໃຫຍ່ໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍການລົ້ມລົງ Wall Street ໃນເດືອນຕຸລາປີ 1929. ຕະຫຼາດຫຼັກຊັບຫຼຸດລົງເປັນຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຂອງທົດສະວັດຂອງການຫວ່າງງານສູງ, ຄວາມທຸກຍາກ, ກໍາໄລຕໍ່າ, ເງິນເຟີ້, ລາຍໄດ້ກະສິກໍາຫຼຸດລົງ, ແລະສູນເສຍໂອກາດສໍາລັບການເຕີບໂຕຂອງເສດຖະກິດ. ເຊັ່ນດຽວກັນກັບຄວາມກ້າວຫນ້າສ່ວນບຸກຄົນ.ພ້ອມກັນນັ້ນ, ມີການສູນເສຍຄວາມເຊື່ອໝັ້ນໂດຍທົ່ວໄປໃນອະນາຄົດດ້ານເສດຖະກິດ.[83]ຄໍາອະທິບາຍປົກກະຕິປະກອບມີປັດໃຈຈໍານວນຫລາຍ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນຫນີ້ສິນຜູ້ບໍລິໂພກທີ່ສູງ, ຕະຫຼາດທີ່ບໍ່ໄດ້ຮັບການຄຸ້ມຄອງທີ່ອະນຸຍາດໃຫ້ທະນາຄານແລະນັກລົງທຶນກູ້ຢືມເງິນເກີນ optimistic, ແລະການຂາດການຂະຫຍາຍຕົວຂອງອຸດສາຫະກໍາໃຫມ່.ສິ່ງ​ເຫຼົ່າ​ນີ້​ລ້ວນ​ແຕ່​ໄດ້​ໂຕ້​ຕອບ​ກັນ​ເພື່ອ​ສ້າງ​ການ​ຫຼຸດ​ຜ່ອນ​ການ​ໃຊ້​ຈ່າຍ, ຄວາມ​ໝັ້ນ​ໃຈ​ຫຼຸດ​ລົງ​ແລະ​ການ​ຜະລິດ​ຫຼຸດ​ລົງ.[84] ອຸດສາຫະກໍາທີ່ໄດ້ຮັບຄວາມເສຍຫາຍຫຼາຍທີ່ສຸດປະກອບມີການກໍ່ສ້າງ, ການຂົນສົ່ງ, ການຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່, ການຕັດໄມ້ແລະການກະສິກໍາ (ປະສົມປະສານໂດຍສະພາບຂອງຖ້ວຍຂີ້ຝຸ່ນໃນ heartland).​ຍັງ​ໄດ້​ຮັບ​ຜົນ​ກະທົບ​ຢ່າງ​ໜັກໜ່ວງ​ຄື​ການ​ຜະລິດ​ສິນຄ້າ​ຄົງ​ທົນ​ເຊັ່ນ​ລົດຍົນ ​ແລະ​ເຄື່ອງ​ໃຊ້​ສອຍ, ຜູ້​ບໍລິ​ໂພ​ກ​ໃນ​ການ​ຊື້​ສາມາດ​ເລື່ອນ​ເວລາ.ເສດຖະກິດຕົກຕ່ຳໃນລະດູໜາວປີ 1932-1933;ຫຼັງຈາກນັ້ນ, ສີ່ປີຂອງການຂະຫຍາຍຕົວຈົນກ່ວາການຖົດຖອຍຂອງປີ 1937-1938 ໄດ້ນໍາເອົາລະດັບການຫວ່າງງານທີ່ສູງກັບຄືນມາ.[85]ສະພາບ​ຊຶມ​ເສົ້າ​ຍັງ​ສົ່ງ​ຜົນ​ໃຫ້​ມີ​ການ​ອົບ​ພະ​ຍົບ​ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ​ເປັນ​ຄັ້ງ​ທຳ​ອິດ​ໃນ​ປະຫວັດສາດ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ.ຄົນ​ອົບ​ພະ​ຍົບ​ບາງ​ຄົນ​ໄດ້​ກັບ​ຄືນ​ໄປ​ປະ​ເທດ​ກໍາ​ເນີດ​ຂອງ​ເຂົາ​ເຈົ້າ, ແລະ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ​ອາ​ເມລິ​ກາ​ພື້ນ​ເມືອງ​ບາງ​ຄົນ​ໄປ ​ກາ​ນາ​ດາ , ອົດ​ສະ​ຕາ​ລີ​ແລະ​ອາ​ຟຣິ​ກາ​ໃຕ້.ມີການຍົກຍ້າຍປະຊາຊົນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍຈາກເຂດທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຢ່າງຮ້າຍແຮງໃນ Great Plains (Okies) ແລະພາກໃຕ້ໄປສູ່ສະຖານທີ່ເຊັ່ນ: California ແລະເມືອງຂອງພາກເຫນືອ (ການຍົກຍ້າຍທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່).ຄວາມ​ເຄັ່ງ​ຕຶງ​ດ້ານ​ເຊື້ອ​ຊາດ​ຍັງ​ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ​ໃນ​ໄລຍະ​ນີ້.ໃນຊຸມປີ 1940, ຄົນເຂົ້າເມືອງໄດ້ກັບຄືນສູ່ສະພາບປົກກະຕິ, ແລະການອົບພະຍົບຫຼຸດລົງ.
▲
●
ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ II ໃນສະຫະລັດ
ທະ​ຫານ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ເຂົ້າ​ໃກ້​ຫາດ Omaha ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1941 Dec 7 - 1945 Aug 15

ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ II ໃນສະຫະລັດ

Europe
ປະຫວັດສາດການທະຫານຂອງສະຫະລັດໃນ ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 2 ກວມເອົາສົງຄາມຂອງພັນທະມິດທີ່ມີໄຊຊະນະຕໍ່ກຸ່ມ Axis, ເລີ່ມຕົ້ນຈາກການໂຈມຕີໃນວັນທີ 7 ເດືອນທັນວາ 1941 ທີ່ Pearl Harbor.ໃນໄລຍະສອງປີທໍາອິດຂອງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 2, ສະຫະລັດໄດ້ຮັກສາຄວາມເປັນກາງຢ່າງເປັນທາງການຕາມຄໍາເວົ້າທີ່ກັກກັນໂດຍປະທານາທິບໍດີສະຫະລັດທ່ານ Franklin D. Roosevelt ໃນປີ 1937, ໃນຂະນະທີ່ສະຫນອງອຸປະກອນສົງຄາມ ຂອງອັງກິດ , ສະຫະພາບໂຊວຽດ ແລະຈີນ . ກົດໝາຍ​ວ່າ​ດ້ວຍ​ການ​ປ່ອຍ​ເງິນ​ກູ້​ທີ່​ໄດ້​ລົງ​ນາມ​ໃນ​ວັນ​ທີ 11 ມີນາ 1941, ພ້ອມ​ທັງ​ສົ່ງ​ທະຫານ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ໄປ​ທົດ​ແທນ​ກອງ​ກຳລັງ​ອັງກິດ​ທີ່​ປະຈຳ​ຢູ່​ປະ​ເທດ​ໄອ​ແລນ.ປະຕິບັດຕາມ "ເຫດການ Greer" Roosevelt ໄດ້ຢືນຢັນຢ່າງເປີດເຜີຍຄໍາສັ່ງ "shoot on sight" ໃນວັນທີ 11 ກັນຍາ 1941, ປະກາດສົງຄາມທະຫານເຮືອກັບເຢຍລະມັນແລະອິຕາລີໃນຮົບຂອງ Atlantic ໄດ້.[80] ໃນໂຮງລະຄອນປາຊີຟິກ, ມີກິດຈະກໍາການຕໍ່ສູ້ຂອງສະຫະລັດໃນຕອນຕົ້ນທີ່ບໍ່ເປັນທາງການເຊັ່ນ: Flying Tigers.ໃນ​ລະຫວ່າງ​ສົງຄາມ​ໄດ້​ມີ​ຊາວ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ 16,112,566 ຄົນ​ໄດ້​ຮັບ​ໃຊ້​ໃນ​ກອງ​ກຳລັງ​ປະກອບ​ອາວຸດ​ຂອງ​ສະຫະລັດ, ​ເຮັດ​ໃຫ້ 405,399 ຄົນ​ເສຍ​ຊີວິດ ​ແລະ 671,278 ຄົນ​ບາດ​ເຈັບ.[81] ຍັງມີນັກໂທດສົງຄາມອາເມລິກາ 130,201 ຄົນ, ໃນນັ້ນ 116,129 ຄົນກັບຄືນບ້ານຫຼັງຈາກສົງຄາມ.[82]ສົງຄາມໃນຢູໂຣບໄດ້ໃຫ້ການຊ່ວຍເຫລືອແກ່ອັງກິດ, ພັນທະມິດຂອງນາງ, ແລະສະຫະພາບໂຊວຽດ, ໂດຍສະຫະລັດໄດ້ສະຫນອງລະເບີດຈົນກ່ວາມັນສາມາດກຽມພ້ອມກໍາລັງບຸກລຸກ.ກໍາລັງສະຫະລັດຄັ້ງທໍາອິດໄດ້ຖືກທົດສອບໃນລະດັບຈໍາກັດໃນແຄມເປນອາຟຣິກາເຫນືອແລະຫຼັງຈາກນັ້ນໃຊ້ແຮງງານຫຼາຍກັບກອງກໍາລັງອັງກິດໃນອີຕາລີໃນປີ 1943-45, ບ່ອນທີ່ກໍາລັງສະຫະລັດ, ເຊິ່ງເປັນຕົວແທນປະມານຫນຶ່ງສ່ວນສາມຂອງກໍາລັງຂອງພັນທະມິດໄດ້ປະຕິບັດ, ລົ້ມລົງຫຼັງຈາກອີຕາລີຍອມຈໍານົນແລະ. ເຍຍລະມັນເຂົ້າມາຄອບຄອງ.ໃນ​ທີ່​ສຸດ​ການ​ບຸກ​ໂຈມ​ຕີ​ຕົ້ນ​ຕໍ​ຂອງ​ປະ​ເທດ​ຝຣັ່ງ​ໄດ້​ເກີດ​ຂຶ້ນ​ໃນ​ເດືອນ​ມິ​ຖຸ​ນາ 1944, ພາຍ​ໃຕ້​ການ​ນາຍ​ພົນ Dwight D. Eisenhower.ຂະນະດຽວກັນ, ກອງທັບອາກາດຂອງກອງທັບສະຫະລັດ ແລະກອງທັບລາດຊະວົງອັງກິດ ໄດ້ທຳການຖິ້ມລະເບີດໃສ່ບັນດາເມືອງຕ່າງໆຂອງເຢຍລະມັນ ແລະ ແນເປົ້າໝາຍໃສ່ລະບົບການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງຂອງເຢຍລະມັນ ແລະ ໂຮງງານນ້ຳມັນສັງເຄາະ, ຍ້ອນວ່າມັນໄດ້ທຳລາຍສິ່ງທີ່ເຫຼືອໄວ້ຈາກສະໜາມຮົບ Luftwaffe ຂອງອັງກິດ ໃນປີ 1944. ບຸກລຸກຈາກທຸກດ້ານ, ມັນໄດ້ກາຍເປັນທີ່ຊັດເຈນວ່າເຢຍລະມັນຈະສູນເສຍສົງຄາມ.ເບີລິນຕົກເປັນຂອງໂຊວຽດໃນເດືອນພຶດສະພາປີ 1945, ແລະດ້ວຍການຕາຍຂອງ Adolf Hitler, ຊາວເຢຍລະມັນໄດ້ຍອມຈໍານົນ.
▲
●
1947 - 1991
ສົງຄາມເຢັນornament
Play button
1947 Mar 12 - 1991 Dec 26

ສົງຄາມເຢັນ

Europe
ຫຼັງຈາກສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງ, ສະຫະລັດໄດ້ກາຍເປັນຫນຶ່ງໃນສອງມະຫາອໍານາດ, ສະຫະພາບໂຊວຽດ ເປັນປະເທດອື່ນໆ.ສະພາ​ສູງ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ໃນ​ການ​ລົງ​ຄະ​ແນນ​ສຽງ​ສອງ​ຝ່າຍ​ໄດ້​ຮັບຮອງ​ເອົາ​ການ​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ຂອງ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ໃນ​ອົງການ​ສະຫະ​ປະຊາ​ຊາດ (ສປຊ), ຊຶ່ງ​ເປັນ​ການ​ຫັນ​ໜີ​ຈາກ​ລັດທິ​ໂດດ​ດ່ຽວ​ແບບ​ດັ້ງ​ເດີມ​ຂອງ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ ​ແລະ​ກ້າວ​ໄປ​ສູ່​ການ​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ຂອງ​ສາກົນ​ທີ່​ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ.[86] ເປົ້າຫມາຍຕົ້ນຕໍຂອງອາເມລິກາຂອງ 1945-1948 ແມ່ນເພື່ອຊ່ວຍປະຢັດເອີຣົບຈາກຄວາມພິນາດຂອງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ II ແລະເພື່ອບັນຈຸການຂະຫຍາຍຕົວຂອງຄອມມິວນິດ, ເປັນຕົວແທນໂດຍສະຫະພາບໂຊວຽດ.ນະ​ໂຍ​ບາຍ​ການ​ຕ່າງ​ປະ​ເທດ​ຂອງ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ໃນ​ສະ​ໄໝ ​ສົງ​ຄາມ​ເຢັນ ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ສ້າງ​ຕັ້ງ​ຂຶ້ນ​ໂດຍ​ສະ​ຫນັບ​ສະ​ຫນູນ​ເອີ​ລົບ​ຕາ​ເວັນ​ຕົກ​ແລະ​ຍີ່​ປຸ່ນ ​ພ້ອມ​ກັບ​ນະ​ໂຍ​ບາຍ​ຄວບ​ຄຸມ, ຢຸດ​ຕິ​ການ​ແຜ່​ກະ​ຈາຍ​ຂອງ​ກອມ​ມູ​ນິດ.ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ໄດ້​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ສົງຄາມ​ຢູ່ ​ສ.​ເກົາຫຼີ ​ແລະ ຫວຽດນາມ ​ແລະ ​ໄດ້​ໂຄ່ນ​ລົ້ມ​ບັນດາ​ລັດຖະບານ​ຝ່າຍ​ຊ້າຍ​ໃນ​ໂລກ​ທີ 3 ​ເພື່ອ​ພະຍາຍາມ​ຢຸດຕິ​ການ​ແຜ່​ລາມ​ຂອງ​ຕົນ.[87]ໃນປີ 1989, ການຫຼຸດລົງຂອງຜ້າມ່ານເຫຼັກຫຼັງຈາກການປິກນິກ Pan-European ແລະການປະຕິວັດທີ່ມີຄື້ນຟອງສັນຕິພາບ (ຍົກເວັ້ນ Romania ແລະ Afghanistan) ໄດ້ໂຄ່ນລົ້ມລັດຖະບານຄອມມິວນິດເກືອບທັງຫມົດຂອງກຸ່ມຕາເວັນອອກ.ພັກກອມມູນິດຂອງສະຫະພາບໂຊວຽດເອງໄດ້ສູນເສຍການຄວບຄຸມຢູ່ໃນສະຫະພາບໂຊວຽດແລະຖືກຫ້າມຫຼັງຈາກຄວາມພະຍາຍາມກໍ່ລັດຖະປະຫານໃນເດືອນສິງຫາປີ 1991. ອັນນີ້ເຮັດໃຫ້ການຍຸບຕົວຂອງສະຫະພາບໂຊວຽດຢ່າງເປັນທາງການໃນເດືອນທັນວາ 1991, ການປະກາດເອກະລາດຂອງສາທາລະນະລັດທີ່ມີອົງປະກອບຂອງຕົນແລະ. ການ​ພັງ​ທະ​ລາຍ​ຂອງ​ລັດ​ຖະ​ບານ​ຄອມ​ມິ​ວ​ນິ​ສ​ທົ່ວ​ອາ​ຟ​ຣິ​ກາ​ແລະ​ອາ​ຊີ​.ສະ​ຫະ​ລັດ​ໄດ້​ຖືກ​ປະ​ໄວ້​ເປັນ superpower ພຽງ​ແຕ່​ຂອງ​ໂລກ​.
▲
●
Play button
1954 Jan 1 - 1968

ການເຄື່ອນໄຫວສິດທິພົນລະເຮືອນ

United States
ການເຄື່ອນໄຫວສິດທິພົນລະເຮືອນ ແມ່ນເວລາທີ່ມີການປ່ຽນແປງທາງດ້ານສັງຄົມແລະທາງດ້ານການເມືອງທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ຢູ່ໃນສະຫະລັດ, ໃນໄລຍະທີ່ຊາວອາເມຣິກັນເຊື້ອສາຍອາຟຣິກາແລະຊົນເຜົ່າອື່ນໆໄດ້ເຮັດວຽກເພື່ອຢຸດການແບ່ງແຍກເຊື້ອຊາດແລະການຈໍາແນກແລະບັນລຸສິດທິເທົ່າທຽມກັນພາຍໃຕ້ກົດຫມາຍ.ການເຄື່ອນໄຫວດັ່ງກ່າວໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນໃນກາງຊຸມປີ 1950 ແລະສືບຕໍ່ໄປໃນທ້າຍຊຸມປີ 1960, ແລະມັນມີລັກສະນະເປັນການປະທ້ວງທີ່ບໍ່ຮຸນແຮງ, ການບໍ່ເຊື່ອຟັງທາງແພ່ງ, ແລະການທ້າທາຍທາງດ້ານກົດໝາຍຕໍ່ກົດໝາຍ ແລະການປະຕິບັດການຈໍາແນກ.ຫນຶ່ງໃນຄວາມຕ້ອງການທີ່ສໍາຄັນຂອງການເຄື່ອນໄຫວສິດທິພົນລະເຮືອນແມ່ນການແຍກສະຖານທີ່ສາທາລະນະ, ເຊັ່ນໂຮງຮຽນ, ລົດເມ, ແລະຮ້ານອາຫານ.ໃນປີ 1955, Montgomery Bus Boycott ໄດ້ຖືກເປີດຕົວໃນ Alabama ຫຼັງຈາກ Rosa Parks, ແມ່ຍິງອາຟຣິກາຊາວອາເມຣິກັນ, ຖືກຈັບຍ້ອນປະຕິເສດທີ່ຈະໃຫ້ບ່ອນນັ່ງຂອງນາງຢູ່ໃນລົດເມໃຫ້ກັບຄົນຜິວຂາວ.ການ​ປະ​ທ້ວງ​ດັ່ງກ່າວ​ໄດ້​ແກ່ຍາວ​ເປັນ​ເວລາ​ກວ່າ 1 ປີ ​ແລະ​ມີ​ການ​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ຂອງ​ຊາວ​ອາ​ເມຣິກັນ​ເຊື້ອສາຍ​ອາ​ຟຣິກາ​ຫລາຍ​ສິບ​ພັນ​ຄົນ ​ໄດ້​ສົ່ງ​ຜົນ​ໃຫ້​ສານ​ສູງ​ສຸດ​ຂອງ​ສະຫະລັດ​ຕັດສິນ​ວ່າ ການ​ແບ່ງ​ແຍກ​ລົດ​ໂດຍສານ​ສາທາລະນະ​ແມ່ນ​ບໍ່​ສອດຄ່ອງ​ກັບ​ລັດຖະທຳ​ມະນູນ.ອີກເຫດການໜຶ່ງທີ່ໜ້າສັງເກດໃນການເຄື່ອນໄຫວສິດທິພົນລະເຮືອນແມ່ນເຫດການ Little Rock Nine ໃນປີ 1957. ນັກຮຽນຊາວອາເມຣິກັນເຊື້ອສາຍອາຟຣິກາ 9 ຄົນໄດ້ພະຍາຍາມເຂົ້າຮຽນໃນໂຮງຮຽນມັດທະຍົມ Little Rock Central ໃນລັດ Arkansas, ແຕ່ຖືກສະກັດກັ້ນບໍ່ໃຫ້ເຮັດແນວນັ້ນໂດຍກຸ່ມປະທ້ວງຄົນຜິວຂາວ ແລະ ໜ່ວຍປ້ອງກັນຊາດ, ທີ່​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ສັ່ງ​ໃຫ້​ໂຮງ​ຮຽນ​ໂດຍ​ເຈົ້າ​ແຂວງ.ໃນທີ່ສຸດປະທານາທິບໍດີ Dwight D. Eisenhower ໄດ້ສົ່ງທະຫານລັດຖະບານກາງເພື່ອພານັກຮຽນເຂົ້າໄປໃນໂຮງຮຽນ, ແລະເຂົາເຈົ້າສາມາດເຂົ້າຫ້ອງຮຽນຢູ່ທີ່ນັ້ນ, ແຕ່ພວກເຂົາປະເຊີນກັບການຂົ່ມເຫັງແລະຄວາມຮຸນແຮງຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ.​ເດືອນ​ມີນາ​ທີ່​ວໍ​ຊິງ​ຕັນ​ເພື່ອ​ວຽກ​ເຮັດ​ງານ​ທຳ​ແລະ​ເສລີພາບ, ​ໄດ້​ຈັດ​ຂຶ້ນ​ໃນ​ປີ 1963, ​ແມ່ນ​ໜຶ່ງ​ໃນ​ບັນດາ​ເຫດການ​ທີ່​ຮູ້​ຈັກ​ກັນ​ດີ​ຂອງ​ຂະ​ບວນການ​ສິດທິ​ພົນລະ​ເມືອງ.ການ​ເດີນ​ຂະ​ບວນ​ຄັ້ງ​ນີ້​ຈັດ​ຂຶ້ນ​ໂດຍ​ກຸ່ມ​ກຸ່ມ​ປົກ​ປ້ອງ​ສິດ​ທິ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ ແລະ ມີ​ການ​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ຂອງ​ປະ​ຊາ​ຊົນ 200.000 ກວ່າ​ຄົນ, ເພື່ອ​ແນ​ໃສ່​ຮຽກ​ຮ້ອງ​ຄວາມ​ສົນ​ໃຈ​ຕໍ່​ຂະ​ບວນ​ການ​ຕໍ່​ສູ້​ເພື່ອ​ສິດ​ທິ​ພົນ​ລະ​ເມືອງ ແລະ​ຮຽກ​ຮ້ອງ​ໃຫ້​ລັດ​ຖະ​ບານ​ປະ​ຕິ​ບັດ​ເພື່ອ​ຢຸດ​ຕິ​ການ​ຈຳ​ແນ​ກ.ໃນລະຫວ່າງການເດີນຂະບວນ, ທ່ານ Martin Luther King Jr., ໄດ້ກ່າວຄຳປາໄສ “ຂ້ອຍມີຄວາມຝັນ” ທີ່ມີຊື່ສຽງຂອງລາວ, ໃນນັ້ນ ລາວໄດ້ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຢຸດຕິການຈຳແນກເຊື້ອຊາດຜິວພັນ ແລະ ເພື່ອເຮັດໃຫ້ຄວາມຝັນຂອງຊາວອາເມຣິກາ ມີເສລີພາບ ແລະ ຄວາມສະເໝີພາບຂອງທຸກໆຄົນ.ການເຄື່ອນໄຫວສິດທິພົນລະເຮືອນມີຜົນກະທົບອັນໃຫຍ່ຫຼວງຕໍ່ສັງຄົມອາເມລິກາ, ການເຄື່ອນໄຫວດັ່ງກ່າວໄດ້ຊ່ວຍຢຸດຕິການແບ່ງແຍກທາງກົດໝາຍ, ຮັບປະກັນໃຫ້ຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍສາມາດເຂົ້າເຖິງສິ່ງອໍານວຍຄວາມສະດວກສາທາລະນະ ແລະ ສິດທິໃນການລົງຄະແນນສຽງຢ່າງສະເໝີພາບ, ແລະມັນຊ່ວຍໃຫ້ມີການປູກຈິດສຳນຶກ ແລະ ຄັດຄ້ານການຈຳແນກເຊື້ອຊາດຜິວພັນ. ການຈໍາແນກ.ມັນຍັງມີຜົນກະທົບກ່ຽວກັບການເຄື່ອນໄຫວສິດທິພົນລະເຮືອນໃນທົ່ວໂລກແລະຫຼາຍປະເທດອື່ນໆໄດ້ຮັບການດົນໃຈຈາກມັນ.
▲
●
Play button
1962 Oct 16 - Oct 29

ວິກິດການລູກສອນໄຟຂອງຄິວບາ

Cuba
ວິກິດການລູກສອນໄຟຂອງຄິວບາ ເປັນການປະເຊີນໜ້າກັນເປັນເວລາ 35 ວັນ ລະຫວ່າງສະຫະລັດ ແລະ ສະຫະພາບໂຊວຽດ ຊຶ່ງໄດ້ເພີ້ມທະວີຂຶ້ນເປັນວິກິດການນາໆຊາດ ເມື່ອການນຳລູກສອນໄຟຂອງສະຫະລັດ ຢູ່ໃນອີຕາລີ ແລະຕວກກີ ໄດ້ຖືກຈັບຄູ່ກັນ ດ້ວຍການຍິງຂີປະນາວຸດຂີປະນາວຸດທີ່ຄ້າຍກັນຂອງໂຊວຽດ ຢູ່ຄິວບາ.​ເຖິງ​ວ່າ​ຈະ​ມີ​ເວລາ​ສັ້ນ​ກໍ່ຕາມ, ​ແຕ່​ວິ​ກິດ​ການ​ລູກ​ສອນ​ໄຟ​ຂອງ​ກູ​ບາ​ຍັງ​ຄົງ​ແມ່ນ​ຈຸດ​ເວລາ​ທີ່​ກຳນົດ​ທິດ​ໃນ​ຄວາມ​ໝັ້ນຄົງ​ແຫ່ງ​ຊາດ ​ແລະ ການ​ກະກຽມ​ສົງຄາມ​ນິວ​ເຄຼຍ.ການ​ປະ​ເຊີນ​ໜ້າ​ກັນ​ແມ່ນ​ມັກ​ຖື​ວ່າ​ເປັນ​ການ​ໃກ້​ຊິດ​ທີ່​ສຸດ ​ທີ່​ສົງຄາມ​ເຢັນ ​ໄດ້​ກາຍ​ເປັນ​ສົງຄາມ​ນິວ​ເຄຼຍ​ເຕັມ​ຂະໜາດ.[88]ພາຍຫຼັງ​ການ​ເຈລະຈາ​ທີ່​ເຄັ່ງ​ຕຶງ​ເປັນ​ເວລາ​ຫຼາຍ​ວັນ, ສັນຍາ​ດັ່ງກ່າວ​ໄດ້​ບັນລຸ​ຢ່າງ​ເປີດ​ເຜີຍ​ວ່າ: ​ໂຊ​ວຽດ​ຈະ​ຮື້​ຖອນ​ອາວຸດ​ຍຸດ​ໂທ​ປະກອນ​ຢູ່​ກູ​ບາ​ຄືນ​ສູ່​ສະຫະພາບ​ໂຊ​ວຽດ, ​ໂດຍ​ອີງ​ຕາມ​ການ​ຢັ້ງຢືນ​ຂອງ​ອົງການ​ສະຫະ​ປະຊາ​ຊາດ, ​ເພື່ອ​ແລກປ່ຽນ​ກັບ​ຖະ​ແຫຼ​ງການ​ຂອງ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ ​ແລະ ຂໍ້​ຕົກລົງ​ທີ່​ຈະ​ບໍ່​ບຸກ​ເຂົ້າ​ກູ​ບາ. ອີກເທື່ອຫນຶ່ງ.ເປັນຄວາມລັບ, ສະຫະລັດໄດ້ຕົກລົງກັບໂຊວຽດທີ່ຈະທໍາລາຍເຮືອ MRBMs ຂອງດາວພະຫັດທັງຫມົດທີ່ໄດ້ສົ່ງໄປຕຸລະກີເພື່ອຕ້ານກັບສະຫະພາບໂຊວຽດ.ມີ​ການ​ໂຕ້​ວາ​ທີ​ກ່ຽວ​ກັບ​ວ່າ ອີ​ຕາ​ລີ​ໄດ້​ຖືກ​ລວມ​ເຂົ້າ​ໃນ​ຂໍ້​ຕົກ​ລົງ​ເຊັ່ນ​ດຽວ​ກັນ​ຫຼື​ບໍ່.ໃນຂະນະທີ່ຊາວໂຊວຽດໄດ້ຮື້ຖອນລູກສອນໄຟຂອງພວກເຂົາ, ເຮືອບິນຖິ້ມລະເບີດຂອງໂຊວຽດບາງຄົນຍັງຄົງຢູ່ໃນຄິວບາ, ແລະສະຫະລັດໄດ້ຮັກສາການກັກກັນທາງເຮືອຈົນກ່ວາວັນທີ 20 ພະຈິກ 1962. [89]​ເມື່ອ​ບັນດາ​ລູກ​ສອນ​ໄຟ​ນຳ​ວິຖີ ​ແລະ ​ເຮືອບິນ​ຖິ້ມ​ລະ​ເບີດ​ຂະໜາດ​ເບົາ Ilyushin Il-28 ​ໄດ້​ຖອນ​ອອກ​ຈາກ​ກູ​ບາ, ການ​ສະກັດ​ກັ້ນ​ໄດ້​ສິ້ນ​ສຸດ​ລົງ​ຢ່າງ​ເປັນ​ທາງ​ການ​ໃນ​ວັນ​ທີ 20 ພະຈິກ​ນີ້. ເສັ້ນ​ທາງ​ລະຫວ່າງ​ສອງ​ປະ​ເທດ​ມະຫາ​ອຳນາດ.ດັ່ງນັ້ນ, ສາຍດ່ວນ Moscow-Washington ໄດ້ຖືກສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ.ຂໍ້ຕົກລົງຫຼາຍສະບັບຕໍ່ມາໄດ້ຫຼຸດຜ່ອນຄວາມເຄັ່ງຕຶງຂອງສະຫະລັດ - ສະຫະພາບໂຊວຽດເປັນເວລາຫຼາຍປີ, ຈົນກ່ວາທັງສອງຝ່າຍໃນທີ່ສຸດໄດ້ສືບຕໍ່ຂະຫຍາຍອາວຸດນິວເຄຼຍຂອງພວກເຂົາ.
▲
●
Play button
1980 Jan 1 - 2008

ຍຸກ Reagan

United States
Reagan Era ຫຼື Age of Reagan ແມ່ນໄລຍະເວລາຂອງປະຫວັດສາດອາເມລິກາທີ່ຜ່ານມາທີ່ໃຊ້ໂດຍນັກປະຫວັດສາດແລະນັກສັງເກດການທາງດ້ານການເມືອງເພື່ອເນັ້ນຫນັກວ່າ "ການປະຕິວັດ Reagan" ແບບອະນຸລັກທີ່ນໍາພາໂດຍປະທານາທິບໍດີ Ronald Reagan ໃນນະໂຍບາຍພາຍໃນແລະຕ່າງປະເທດມີຜົນກະທົບທີ່ຍືນຍົງ.ມັນທັບຊ້ອນກັນກັບສິ່ງທີ່ນັກວິທະຍາສາດການເມືອງເອີ້ນວ່າລະບົບຂອງພັກທີຫົກ.ຄໍານິຍາມຂອງຍຸກ Reagan ໂດຍທົ່ວໄປລວມເຖິງ 1980s, ໃນຂະນະທີ່ຄໍານິຍາມທີ່ກວ້າງຂວາງກວ່າອາດຈະປະກອບມີທ້າຍ 1970s, 1990s, 2000s, 2010s, ແລະແມ້ກະທັ້ງ 2020s.ໃນຫນັງສືປີ 2008 ຂອງລາວ, The Age of Reagan: A History, 1974-2008, ນັກປະຫວັດສາດແລະນັກຂ່າວ Sean Wilentz ໂຕ້ຖຽງວ່າ Reagan ຄອບງໍາປະຫວັດສາດຂອງອາເມລິການີ້ໃນແບບດຽວກັນກັບ Franklin D. Roosevelt ແລະມໍລະດົກໃຫມ່ຂອງລາວໄດ້ຄອບງໍາສີ່ທົດສະວັດທີ່. ກ່ອນໜ້າ.​ເມື່ອ​ຂຶ້ນ​ຮັບ​ຕຳ​ແໜ່​ງ, ຄະນະ​ບໍລິຫານ​ງານ Reagan ​ໄດ້​ປະຕິບັດ​ນະ​ໂຍບາຍ​ເສດຖະກິດ​ໂດຍ​ອີງ​ໃສ່​ທິດ​ສະ​ດີ​ເສດຖະກິດ​ດ້ານ​ການ​ສະໜອງ.ພາສີໄດ້ຖືກຫຼຸດລົງໂດຍຜ່ານການ passage ຂອງກົດຫມາຍວ່າດ້ວຍການຟື້ນຟູເສດຖະກິດຂອງ 1981, ໃນຂະນະທີ່ການບໍລິຫານຍັງໄດ້ຕັດການໃຊ້ຈ່າຍພາຍໃນແລະການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງການໃຊ້ຈ່າຍທາງທະຫານ.ການຂາດດຸນທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນໄດ້ກະຕຸ້ນໃຫ້ມີການຂຶ້ນພາສີໃນລະຫວ່າງການປົກຄອງຂອງ George HW Bush ແລະ Clinton, ແຕ່ພາສີໄດ້ຖືກຕັດອີກເທື່ອຫນຶ່ງດ້ວຍການຮັບຮອງເອົາກົດຫມາຍວ່າດ້ວຍການເຕີບໃຫຍ່ທາງເສດຖະກິດແລະການຜ່ອນຜັນພາສີຂອງປີ 2001. ໃນລະຫວ່າງການດໍາລົງຕໍາແໜ່ງປະທານາທິບໍດີຂອງ Clinton, ພັກຣີພັບບລີກັນໄດ້ຊະນະການຜ່ານຄວາມຮັບຜິດຊອບສ່ວນບຸກຄົນແລະການເຮັດວຽກ. ກົດ​ຫມາຍ​ວ່າ​ດ້ວຍ​ກາ​ລະ​ໂອ​ກາດ​, ບັນ​ຊີ​ລາຍ​ການ​ທີ່​ໄດ້​ວາງ​ຂໍ້​ຈໍາ​ກັດ​ໃຫມ່​ຈໍາ​ນວນ​ຫນຶ່ງ​ກ່ຽວ​ກັບ​ຜູ້​ທີ່​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ຊ່ວຍ​ເຫຼືອ​ຈາກ​ລັດ​ຖະ​ບານ​ກາງ​.
▲
●
2000
ອາ​ເມລິ​ກາ​ໃນ​ສະ​ໄຫມ​ornament
Play button
2001 Sep 11

ການໂຈມຕີ 11 ກັນຍາ

New York City, NY, USA
ການໂຈມຕີໃນວັນທີ 11 ກັນຍາ ແມ່ນການໂຈມຕີກໍ່ການຮ້າຍຫຼາຍຄັ້ງທີ່ດຳເນີນໂດຍກຸ່ມຫົວຮຸນແຮງລັດອິສລາມ al-Qaeda ໃນວັນທີ 11 ກັນຍາ ປີ 2001. ການໂຈມຕີແບບປະສານງານ 4 ຄັ້ງໄດ້ຖືກດຳເນີນຢູ່ໃນສະຫະລັດໃນມື້ນັ້ນ ໂດຍມີເປົ້າໝາຍທຳລາຍເປົ້າໝາຍທີ່ເປັນສັນຍາລັກ ແລະທາງທະຫານ.ການ​ໂຈມ​ຕີ​ດັ່ງ​ກ່າວ​ໄດ້​ເຮັດ​ໃຫ້ 2,977 ຄົນ​ເສຍ​ຊີ​ວິດ, ພ້ອມ​ທັງ​ໄດ້​ທຳ​ລາຍ​ຊັບ​ສິນ​ແລະ​ພື້ນ​ຖານ​ໂຄງ​ລ່າງ​ຢ່າງ​ຫຼວງ​ຫຼາຍ.ການ​ໂຈມ​ຕີ​ສອງ​ຄັ້ງ​ທຳ​ອິດ​ແມ່ນ​ກ່ຽວ​ຂ້ອງ​ເຖິງ​ການ​ບຸກ​ໂຈມ​ຕີ​ຍົນ​ໂດຍສານ​ຖ້ຽວ​ບິນ 11 ຂອງ​ສາຍ​ການ​ບິນ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ ​ແລະ​ຖ້ຽວ​ບິນ 175 ຂອງ​ສາຍ​ການ​ບິນ United Airlines ​ໃສ່​ຫໍ​ທາງ​ທິດ​ເໜືອ ​ແລະ​ໃຕ້, ຕາມ​ລຳດັບ, ​ໃນ​ເຂດ​ສູນ​ການ​ຄ້າ​ໂລກ​ໃນ​ນະຄອນ​ນິວຢອກ.ຫໍຄອຍທັງສອງແຫ່ງໄດ້ພັງລົງພາຍໃນບໍ່ເທົ່າໃດຊົ່ວໂມງ, ເຊິ່ງກໍ່ໃຫ້ເກີດການທຳລາຍຢ່າງແຜ່ຫຼາຍ ແລະມີຜູ້ເສຍຊີວິດ.ການ​ໂຈມ​ຕີ​ຄັ້ງ​ທີ 3 ​ໄດ້​ແນ​ເປົ້າ​ໃສ່​ຕຶກ Pentagon ​ໃນ​ເມືອງ Arlington, ລັດ Virginia, ຢູ່​ນອກ​ນະຄອນຫຼວງ Washington, DC American Airlines ຖ້ຽວ​ບິນ 77 ​ໄດ້​ຖືກ​ໂຈນ​ແລະ​ບິນ​ເຂົ້າ​ໄປ​ໃນ​ຕຶກ, ​ເຮັດ​ໃຫ້​ມີ​ຄວາມ​ເສຍ​ຫາຍ​ຢ່າງ​ຫຼວງ​ຫຼາຍ ​ແລະ​ເສຍ​ຊີວິດ.ການ​ໂຈມ​ຕີຄັ້ງ​ທີ 4 ​ແລະ​ຄັ້ງ​ສຸດ​ທ້າຍ ​ໄດ້​ແນ​ເປົ້າ​ໃສ່​ທຳ​ນຽບຂາວ ຫລື​ຕຶກ​ຕຶກ​ລັດຖະສະພາ​ສະຫະລັດ, ​ແຕ່​ພວກ​ໂຈນ​ຂອງ​ເຮືອບິນ United Airlines Flight 93 ​ໄດ້​ຖືກ​ສະກັດ​ກັ້ນ​ໂດຍ​ຜູ້​ໂດຍສານ ​ໃນ​ທີ່​ສຸດ​ທີ່​ພະຍາຍາມ​ເອົາ​ຊະນະ​ພວກ​ໂຈນ​ປຸ້ນ ​ແລະ​ໄດ້​ຄວບ​ຄຸມ​ຍົນ​ຄືນ​ມາ.ຍົນ​ຕົກ​ໃສ່​ສະໜາມ​ບິນ​ໃກ້​ກັບ​ເມືອງ Shanksville ລັດ Pennsylvania ​ເຮັດ​ໃຫ້​ຜູ້​ໂດຍສານ​ທັງ​ໝົດ​ເສຍ​ຊີວິດ.ການ​ໂຈມ​ຕີ​ດັ່ງ​ກ່າວ​ແມ່ນ​ໄດ້​ວາງ​ແຜນ​ແລະ​ປະ​ຕິ​ບັດ​ໂດຍ​ກຸ່ມ al-Qaeda, ອົງ​ການ​ກໍ່​ການ​ຮ້າຍ​ທີ່​ນຳ​ໜ້າ​ໂດຍ Osama bin Laden.ກ່ອນໜ້ານີ້ ກຸ່ມດັ່ງກ່າວ ໄດ້ທຳການໂຈມຕີອື່ນໆ ລວມທັງການວາງລະເບີດ ສະຖານທູດສະຫະລັດ ໃນປີ 1998 ໃນປະເທດ Kenya ແລະ Tanzania, ແຕ່ການໂຈມຕີໃນວັນທີ 11 ກັນຍາ ຜ່ານມານີ້ ແມ່ນເປັນການໂຈມຕີ ທີ່ຮ້າຍແຮງທີ່ສຸດ.ສະຫະລັດ ແລະ ພັນທະມິດ ໄດ້ຕອບໂຕ້ການໂຈມຕີດ້ວຍຂໍ້ລິເລີ່ມທາງທະຫານ ແລະທາງການທູດຫຼາຍຄັ້ງ ລວມທັງການບຸກໂຈມຕີຂອງສະຫະລັດ ໃນອັຟການິສຖານ ເພື່ອໂຄ່ນລົ້ມລະບອບຜະເດັດການຂອງກຸ່ມຕາລີບານ ຊຶ່ງໄດ້ກັກຂັງພວກ al-Qaeda ແລະກຸ່ມກໍ່ການຮ້າຍອື່ນໆ.ການ​ໂຈມ​ຕີ 9/11 ​ໄດ້​ສົ່ງ​ຜົນ​ກະທົບ​ຕໍ່​ທົ່ວ​ໂລກ ​ແລະ ​ໄດ້​ຮັບ​ຖື​ວ່າ​ເປັນ​ຈຸດ​ຫັນ​ປ່ຽນ​ຂອງ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ ​ແລະ ນຳ​ໄປ​ສູ່​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ທາງ​ດ້ານ​ການ​ເມືອງ ​ແລະ ສັງຄົມ​ຫຼາຍ​ຢ່າງ.ການ​ບຸກ​ໂຈມ​ຕີ, ​ແລະ​ສົງຄາມ​ຕ້ານ​ການ​ກໍ່​ການ​ຮ້າຍ​ທີ່​ກວ້າງ​ຂວາງ​ຂຶ້ນ​ມາ, ສືບ​ຕໍ່​ສ້າງ​ການ​ພົວພັນ​ສາກົນ ​ແລະ ນະ​ໂຍບາຍ​ພາຍ​ໃນ​ປະ​ເທດ​ມາ​ຮອດ​ປະຈຸ​ບັນ.
▲
●
ສົງຄາມກ່ຽວກັບການກໍ່ການຮ້າຍ
ເຮືອບິນ AV-8B Harrier ບິນຂຶ້ນຈາກເຮືອບິນ USS Wasp ໃນລະຫວ່າງການປະຕິບັດງານ Odyssey Lightning, 8 ສິງຫາ 2016. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
2001 Sep 15

ສົງຄາມກ່ຽວກັບການກໍ່ການຮ້າຍ

Afghanistan
ສົງຄາມຕ້ານການກໍ່ການຮ້າຍ, ເຊິ່ງເອີ້ນກັນວ່າ ສົງຄາມໂລກກ່ຽວກັບການກໍ່ການຮ້າຍ ຫຼື ສົງຄາມຕ້ານການກໍ່ການຮ້າຍ, ແມ່ນຂະບວນການທາງທະຫານທີ່ດຳເນີນໂດຍສະຫະລັດ ແລະ ພັນທະມິດ ເພື່ອຕອບໂຕ້ການໂຈມຕີກໍ່ການຮ້າຍໃນວັນທີ 11 ກັນຍາ ປີ 2001 ທີ່ສູນການຄ້າໂລກ ແລະ ຫ້າງແຈ.ເປົ້າໝາຍທີ່ລະບຸໄວ້ຂອງສົງຄາມຕ້ານການກໍ່ການຮ້າຍແມ່ນການລົບກວນ, ຍຸບເລີກ, ແລະເອົາຊະນະບັນດາອົງການກໍ່ການຮ້າຍ ແລະເຄືອຂ່າຍທີ່ເປັນໄພຂົ່ມຂູ່ຕໍ່ສະຫະລັດ ແລະພັນທະມິດ.ສົງຄາມ​ຕ້ານ​ການ​ກໍ່​ການ​ຮ້າຍ​ໄດ້​ດຳ​ເນີນ​ໄປ​ໂດຍ​ພື້ນຖານ​ໂດຍ​ການ​ປະຕິບັດ​ງານ​ທາງ​ທະຫານ, ​ແຕ່​ຍັງ​ລວມ​ເຖິງ​ຄວາມ​ພະຍາຍາມ​ທາງ​ການ​ທູດ, ​ເສດຖະກິດ, ​ແລະ​ການ​ເກັບ​ກຳ​ຂ່າວ​ລັບ.ສະຫະລັດ ແລະ ພັນທະມິດ ໄດ້ແນເປົ້າໃສ່ບັນດາອົງການ ແລະ ເຄືອຂ່າຍຂອງພວກກໍ່ການຮ້າຍ, ລວມທັງກຸ່ມ al-Qaeda, ກຸ່ມ Taliban, ແລະ ISIS, ພ້ອມທັງລັດສະໜັບສະໜຸນການກໍ່ການຮ້າຍ ເຊັ່ນ ອີຣ່ານ ແລະ ຊີເຣຍ.ໄລຍະທຳອິດຂອງສົງຄາມຕ້ານການກໍ່ການຮ້າຍໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍການບຸກໂຈມຕີຂອງສະຫະລັດໃນອັຟການິສຖານໃນເດືອນຕຸລາ ປີ 2001, ເຊິ່ງໄດ້ເລີ່ມຂຶ້ນດ້ວຍເປົ້າໝາຍເພື່ອໂຄ່ນລົ້ມລະບອບຜະເດັດການຂອງກຸ່ມຕາລີບານ, ເຊິ່ງໄດ້ກັກຂັງພວກ al-Qaeda ແລະກຸ່ມກໍ່ການຮ້າຍອື່ນໆ.ສະຫະລັດ ແລະ ພັນທະມິດ ສາມາດຂັບໄລ່ ພວກຕາລີບານ ໄດ້ຢ່າງວ່ອງໄວ ແລະ ສ້າງຕັ້ງລັດຖະບານໃໝ່, ແຕ່ສົງຄາມໃນ ອັຟການິສຖານ ຈະກາຍເປັນຄວາມຂັດແຍ້ງ ທີ່ຍືດເຍື້ອຍາວນານ, ໂດຍກຸ່ມຕາລີບານ ໄດ້ຍຶດຄອງຄືນ ໃນຫຼາຍຂົງເຂດ.ໃນ​ປີ 2003, ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ໄດ້​ເປີດ​ຂະ​ບວນ​ການ​ທາງ​ການ​ທະ​ຫານ​ຄັ້ງ​ທີ​ສອງ​ເປັນ​ສ່ວນ​ຫນຶ່ງ​ຂອງ​ສົງ​ຄາມ​ກ່ຽວ​ກັບ​ການ​ກໍ່​ການ​ຮ້າຍ​ຄັ້ງ​ນີ້​ໃນ​ປະ ​ເທດ​ອີ​ຣັກ ​.ເປົ້າໝາຍທີ່ລະບຸໄວ້ແມ່ນເພື່ອລົບລະບອບການປົກຄອງຂອງ Saddam Hussein ແລະເພື່ອລົບລ້າງໄພຂົ່ມຂູ່ຂອງອາວຸດທໍາລາຍມະຫາສະມຸດ (WMDs), ເຊິ່ງຕໍ່ມາໄດ້ຖືກພົບເຫັນວ່າບໍ່ມີຢູ່ແລ້ວ.ການ​ໂຄ່ນ​ລົ້ມ​ລັດຖະບານ​ຂອງ​ທ່ານ Saddam Hussein ​ໄດ້​ເຮັດ​ໃຫ້​ເກີດ​ສົງຄາມ​ກາງ​ເມືອງ​ໃນ​ອີຣັກ ຊຶ່ງ​ພາ​ໃຫ້​ເກີດ​ຄວາມ​ຮຸນ​ແຮງ​ທາງ​ສາສະໜາ​ທີ່​ສຳຄັນ ​ແລະ​ການ​ລຸກ​ຂຶ້ນ​ຂອງ​ກຸ່ມ jihadist ລວມທັງ ISIS.ສົງຄາມຕ້ານການກໍ່ການຮ້າຍຍັງໄດ້ດໍາເນີນໂດຍຜ່ານວິທີການອື່ນໆ, ເຊັ່ນ: ການໂຈມຕີໂດຍ drone, ການໂຈມຕີປະຕິບັດງານພິເສດ, ແລະການສັງຫານເປົ້າຫມາຍທີ່ມີມູນຄ່າສູງ.ສົງຄາມຕ້ານການກໍ່ການຮ້າຍຍັງໄດ້ຖືກນໍາໃຊ້ເພື່ອພຽງແຕ່ຮູບແບບຕ່າງໆຂອງການເຝົ້າລະວັງແລະການລວບລວມຂໍ້ມູນໂດຍອົງການຂອງລັດຖະບານແລະການຂະຫຍາຍການປະຕິບັດງານທາງທະຫານແລະຄວາມປອດໄພໃນທົ່ວໂລກ.ສົງຄາມຕ້ານການກໍ່ການຮ້າຍໄດ້ພົບກັບຜົນໄດ້ຮັບແບບປະສົມ, ແລະມັນຍັງສືບຕໍ່ເປັນລັກສະນະທີ່ສໍາຄັນຂອງນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດແລະການປະຕິບັດງານທາງທະຫານຂອງສະຫະລັດຈົນເຖິງທຸກມື້ນີ້.ອົງການຈັດຕັ້ງກໍ່ການຮ້າຍຈໍານວນຫຼາຍໄດ້ຖືກຊຸດໂຊມລົງຢ່າງຫຼວງຫຼາຍແລະໄດ້ສູນເສຍຜູ້ນໍາທີ່ສໍາຄັນແລະຄວາມສາມາດໃນການປະຕິບັດງານ, ແຕ່ວ່າອົງການອື່ນໆໄດ້ປະກົດຕົວຫຼືເກີດຂື້ນໃຫມ່.ນອກຈາກນັ້ນ, ມັນໄດ້ຖືກໂຕ້ຖຽງວ່າສົງຄາມຕ້ານການກໍ່ການຮ້າຍໄດ້ເຮັດໃຫ້ການລ່ວງລະເມີດສິດທິມະນຸດແລະພົນລະເຮືອນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ, ການຍົກຍ້າຍປະຊາຊົນຫຼາຍລ້ານຄົນ, ການແຜ່ກະຈາຍຂອງອຸດົມການຫົວຮຸນແຮງ, ແລະໄດ້ເຮັດໃຫ້ເກີດຄ່າໃຊ້ຈ່າຍທາງດ້ານການເງິນຢ່າງຫນັກ.
▲
●
Play button
2003 Mar 20 - May 1

2003 ການ​ບຸກ​ໂຈມ​ຕີ​ຂອງ​ອີ​ຣັກ​

Iraq
ການບຸກຮຸກຮານ ອີຣັກ ໃນປີ 2003, ຫຼືເອີ້ນວ່າສົງຄາມອີຣັກ, ແມ່ນຂະບວນການທາງທະຫານທີ່ເປີດຕົວໂດຍສະຫະລັດ, ອັງກິດ , ແລະພັນທະມິດຂອງບັນດາປະເທດອື່ນໆ, ໂດຍມີເປົ້າຫມາຍທີ່ຈະກໍາຈັດລະບອບຂອງ Saddam Hussein ແລະກໍາຈັດການຂົ່ມຂູ່ຂອງອາວຸດ. ຂອງ​ການ​ທໍາ​ລາຍ​ໃຫຍ່ (WMDs) ໃນ​ອີຣັກ.ການ​ບຸກ​ໂຈມ​ຕີ​ໄດ້​ເລີ່​ມຂຶ້ນ​ໃນ​ວັນ​ທີ 20 ມີນາ 2003 ​ແລະ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ຕໍ່ຕ້ານ​ໜ້ອຍ​ໜຶ່ງ​ຈາກ​ກອງທັບ​ອີຣັກ, ​ເຊິ່ງ​ໄດ້​ພັງ​ທະລາ​ຍລົງ​ຢ່າງ​ວ່ອງ​ໄວ.ເຫດຜົນສໍາລັບສົງຄາມຕົ້ນຕໍແມ່ນອີງໃສ່ການອ້າງວ່າອີຣັກມີ WMDs ແລະວ່າພວກເຂົາເປັນໄພຂົ່ມຂູ່ຕໍ່ສະຫະລັດແລະພັນທະມິດ.ລັດ​ຖະ​ບານ Bush ໄດ້​ໂຕ້​ຖຽງ​ວ່າ ອາ​ວຸດ​ເຫຼົ່າ​ນີ້​ສາ​ມາດ​ຖືກ​ນຳ​ໃຊ້​ໂດຍ​ອີ​ຣັກ ຫຼື​ສະ​ໜອງ​ໃຫ້​ບັນ​ດາ​ກຸ່ມ​ກໍ່​ການ​ຮ້າຍ​ເພື່ອ​ໂຈມ​ຕີ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ ແລະ​ບັນ​ດາ​ປະ​ເທດ​ບັນ​ດາ​ປະ​ເທດ​ບັນ​ດາ​ປະ​ເທດ​ບັນ​ດາ​ປະ​ເທດ​ບັນ​ດາ​ກຸ່ມ​ກໍ່​ການ​ຮ້າຍ.ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ບໍ່ມີການເກັບຮັກສາ WMDs ທີ່ສໍາຄັນໄດ້ພົບເຫັນຫຼັງຈາກການລົ້ມລະລາຍຂອງລະບອບແລະມັນໄດ້ຖືກກໍານົດຕໍ່ມາວ່າອີຣັກບໍ່ມີ WMDs, ເຊິ່ງເປັນປັດໃຈສໍາຄັນທີ່ນໍາໄປສູ່ການຫຼຸດລົງຂອງການສະຫນັບສະຫນູນສາທາລະນະຂອງສົງຄາມ.ການ​ຕົກ​ຂອງ​ລັດຖະບານ​ຂອງ​ທ່ານ Saddam Hussein ​ແມ່ນ​ຂ້ອນ​ຂ້າງ​ໄວ ​ແລະ​ກອງທັບ​ສະຫະລັດ​ກໍ​ສາມາດ​ຍຶດ​ເອົາ​ເມືອງ Baghdad ​ເມືອງ​ຫລວງ​ຂອງ​ອີຣັກ ​ໄດ້​ໃນ​ບໍ່​ເທົ່າ​ໃດ​ອາທິດ.​ແຕ່​ໄລຍະ​ຫຼັງ​ການ​ຮຸກ​ຮານ​ໄດ້​ພິສູດ​ໃຫ້​ເຫັນ​ວ່າ​ຈະ​ຫຍຸ້ງຍາກ​ຫຼາຍ​ກວ່າ, ​ໃນ​ຂະນະ​ທີ່​ການ​ກໍ່​ການ​ຮ້າຍ​ໄດ້​ເລີ່​ມຂຶ້ນ, ປະກອບ​ດ້ວຍ​ສ່ວນ​ເຫຼືອ​ຂອງ​ລະບອບ​ເກົ່າ, ​ເຊັ່ນ​ດຽວ​ກັນ​ກັບ​ກຸ່ມ​ສາສະໜາ​ແລະ​ຊົນ​ເຜົ່າ​ທີ່​ຄັດຄ້ານ​ການ​ມີ​ທະຫານ​ຕ່າງປະ​ເທດ​ຢູ່​ອີຣັກ.ການ​ກໍ່​ການ​ຮ້າຍ​ດັ່ງກ່າວ​ໄດ້​ເກີດ​ຂຶ້ນ​ຈາກ​ຫຼາຍ​ປັດ​ໄຈ, ລວມທັງ​ການ​ຂາດ​ແຜນການ​ທີ່​ຈະ​ແຈ້ງ​ໃນ​ການ​ຮັກສາ​ສະຖຽນ​ລະ​ພາບ​ຫຼັງ​ສົງຄາມ, ຊັບພະຍາກອນ​ບໍ່​ພຽງພໍ​ໃນ​ການ​ສ້າງສາ​ປະ​ເທດ​ຄືນ​ໃໝ່ ​ແລະ ການ​ສະໜອງ​ການ​ບໍລິການ​ທີ່​ຈຳ​ເປັນ, ​ແລະ ຄວາມ​ລົ້ມ​ແຫຼວ​ໃນ​ການ​ເຊື່ອມ​ໂຍງ​ທະຫານ​ຂອງ​ອີຣັກ ​ແລະ​ບັນດາ​ອົງການ​ລັດຖະບານ​ອື່ນໆ​ເຂົ້າ​ໃນ​ລັດຖະບານ​ໃໝ່. .ການ​ກະ​ບົດ​ໄດ້​ເພີ່ມ​ທະວີ​ຄວາມ​ເຂັ້ມ​ແຂງ, ກອງທັບ​ສະຫະລັດ​ໄດ້​ພົບ​ເຫັນ​ຕົນ​ເອງ​ໄດ້​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ໃນ​ການ​ປະ​ທະ​ກັນ​ທີ່​ແກ່ຍາວ​ແລະ​ນອງ​ເລືອດ​ທີ່​ແກ່ຍາວ​ເປັນ​ເວລາ​ຫລາຍ​ປີ.ນອກ​ນີ້, ສະຖານະ​ການ​ດ້ານ​ການ​ເມືອງ​ຢູ່​ອີຣັກຍັງ​ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ວ່າ​ມີ​ຄວາມ​ສັບສົນ​ແລະ​ຫຍຸ້ງຍາກ​ໃນ​ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ, ຍ້ອນ​ວ່າ​ສາສະໜາ​ແລະ​ຊົນ​ເຜົ່າ​ຕ່າງໆ​ຕໍ່ສູ້​ເພື່ອ​ອຳນາດ​ແລະ​ອິດ​ທິພົນ​ໃນ​ລັດຖະບານ​ຊຸດ​ໃໝ່.ອັນນີ້ ໄດ້ພາໃຫ້ເກີດຄວາມຮຸນແຮງທາງດ້ານນິກາຍ ແລະ ການຊໍາລະລ້າງຊົນຊາດຢ່າງແຜ່ຫຼາຍ ໂດຍສະເພາະລະຫວ່າງປະຊາກອນຊາວ Shia ສ່ວນໃຫຍ່ ແລະ ຊົນເຜົ່າ Sunni ຊົນເຜົ່າສ່ວນນ້ອຍ, ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນຫຼາຍຮ້ອຍພັນຄົນເສຍຊີວິດ ແລະຫຼາຍລ້ານຄົນຖືກຍົກຍ້າຍ.ອາ​ເມ​ລິ​ກາ ​ແລະ ບັນດາ​ພັນທະ​ມິດ​ຂອງ​ຕົນ ​ໃນ​ທີ່​ສຸດ​ປະສົບ​ຜົນສຳ​ເລັດ​ໃນ​ການ​ຮັກສາ​ສະຖຽນ​ລະ​ພາບ​ຂອງ​ປະ​ເທດ, ​ແຕ່​ສົງຄາມ​ຢູ່​ອີຣັກ ​ໄດ້​ມີ​ຜົນ​ສະທ້ອນ​ອັນ​ຍາວ​ນານ.ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຂອງສົງຄາມໃນແງ່ຂອງຊີວິດທີ່ສູນເສຍໄປແລະເງິນໂດລາທີ່ໃຊ້ຈ່າຍແມ່ນມະຫາສານ, ຄືກັນກັບຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຂອງມະນຸດໃນອີຣັກ, ເຊິ່ງຄາດຄະເນວ່າມີຫຼາຍຮ້ອຍພັນຄົນເສຍຊີວິດແລະຫຼາຍລ້ານຄົນຖືກຍົກຍ້າຍ.ສົງຄາມຍັງເປັນປັດໄຈສຳຄັນອັນໜຶ່ງທີ່ພາໃຫ້ເກີດການລຸກຮື້ຂຶ້ນຂອງກຸ່ມຫົວຮຸນແຮງໃນອີຣັກ ເຊັ່ນ: ISIS ແລະ ຍັງສືບຕໍ່ສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງເລິກເຊິ່ງຕໍ່ນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດຂອງສະຫະລັດ ແລະ ການເມືອງທົ່ວໂລກຈົນເຖິງທຸກວັນນີ້.
▲
●
Play button
2007 Dec 1 - 2009 Jun

ການຖົດຖອຍທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ຢູ່ໃນສະຫະລັດ

United States
ການຖົດຖອຍຄັ້ງໃຫຍ່ໃນສະຫະລັດແມ່ນເປັນເສດຖະກິດຕົກຕໍ່າຢ່າງຮ້າຍແຮງທີ່ເລີ່ມຕົ້ນໃນເດືອນທັນວາ 2007 ແລະໄດ້ແກ່ຍາວເຖິງເດືອນມິຖຸນາ 2009. ມັນແມ່ນຫນຶ່ງຂອງວິກິດການເສດຖະກິດທີ່ຮ້າຍແຮງທີ່ສຸດໃນປະຫວັດສາດຂອງອາເມລິກາ, ແລະມັນໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງຫຼວງຫຼາຍຕໍ່ເສດຖະກິດຂອງປະເທດ, ເຊັ່ນດຽວກັນກັບ. ຊີວິດຂອງປະຊາຊົນຫຼາຍລ້ານຄົນ.ການຖົດຖອຍຄັ້ງໃຫຍ່ແມ່ນເກີດມາຈາກການລົ້ມລະລາຍຂອງຕະຫຼາດທີ່ຢູ່ອາໄສຂອງສະຫະລັດ, ເຊິ່ງໄດ້ຮັບການກະຕຸ້ນຈາກການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງລາຄາທີ່ຢູ່ອາໄສແລະການຂະຫຍາຍຕົວຂອງເງິນຈໍານອງທີ່ມີຄວາມສ່ຽງ.ໃນປີທີ່ນໍາໄປສູ່ການຖົດຖອຍ, ຊາວອາເມຣິກັນຫຼາຍຄົນໄດ້ເອົາການຈໍານອງທີ່ສາມາດປັບໄດ້ດ້ວຍອັດຕາດອກເບ້ຍເບື້ອງຕົ້ນຕ່ໍາ, ແຕ່ຍ້ອນວ່າລາຄາທີ່ຢູ່ອາໄສເລີ່ມຫຼຸດລົງແລະອັດຕາດອກເບ້ຍເພີ່ມຂຶ້ນ, ຜູ້ກູ້ຢືມຫຼາຍຄົນພົບວ່າຕົນເອງມີໜີ້ສິນຈໍານອງຫຼາຍກວ່າເຮືອນຂອງພວກເຂົາ. .ດັ່ງນັ້ນ, ການລ່ວງລະເມີດແລະການປິດລ້ອມເລີ່ມຕົ້ນເພີ່ມຂຶ້ນ, ແລະທະນາຄານແລະສະຖາບັນການເງິນຈໍານວນຫຼາຍໄດ້ຖືກປະໄວ້ໃຫ້ຖືຈໍານອງທີ່ບໍ່ດີແລະຊັບສິນທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຫຼາຍ.ວິກິດການໃນຕະຫຼາດທີ່ຢູ່ອາໄສໃນໄວໆນີ້ແຜ່ຂະຫຍາຍໄປສູ່ເສດຖະກິດກວ້າງ.ໃນຂະນະທີ່ມູນຄ່າຂອງຊັບສິນທີ່ຖືໂດຍທະນາຄານແລະສະຖາບັນການເງິນອື່ນໆຫຼຸດລົງ, ຫຼາຍບໍລິສັດໄດ້ລົ້ມລະລາຍ, ແລະບາງບໍລິສັດກໍ່ລົ້ມລະລາຍ.ຕະຫຼາດສິນເຊື່ອໄດ້ຢຸດຊະງັກລົງຍ້ອນວ່າຜູ້ໃຫ້ກູ້ໄດ້ມີຄວາມສ່ຽງເພີ່ມຂຶ້ນ, ເຮັດໃຫ້ມັນມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກສໍາລັບທຸລະກິດແລະຜູ້ບໍລິໂພກທີ່ຈະກູ້ຢືມເງິນທີ່ພວກເຂົາຕ້ອງການເພື່ອລົງທຶນ, ຊື້ເຮືອນ, ຫຼືການຊື້ທີ່ສໍາຄັນອື່ນໆ.​ໃນ​ຂະນະ​ນັ້ນ, ການ​ຫວ່າງ​ງານ​ກໍ່​ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ, ​ເນື່ອງ​ຈາກ​ບັນດາ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ​ຢຸດ​ງານ​ອອກ​ແຮງ​ງານ ​ແລະ ຫຼຸດຜ່ອນ​ການ​ໃຊ້​ຈ່າຍ.​ເພື່ອ​ຕອບ​ສະໜອງ​ວິ​ກິດ​ການ, ລັດຖະບານ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ແລະ​ທະນາຄານ​ກາງ​ໄດ້​ປະຕິບັດ​ຫຼາຍ​ມາດ​ຕະການ​ເພື່ອ​ພະຍາຍາມ​ຮັກສາ​ສະຖຽນ​ລະ​ພາບ​ຂອງ​ເສດຖະກິດ.ລັດ​ຖະ​ບານ​ໄດ້​ປະ​ຕິ​ບັດ​ບັນ​ດາ​ສະ​ຖາ​ບັນ​ການ​ເງິນ​ຂະ​ໜາດ​ໃຫຍ່​ຈຳ​ນວນ​ໜຶ່ງ ແລະ​ໄດ້​ຜ່ານ​ມາດ​ຕະ​ການ​ກະ​ຕຸ້ນ​ການ​ກະ​ຕຸ້ນ​ເສດ​ຖະ​ກິດ.Federal Reserve ຍັງ​ໄດ້​ຕັດ​ອັດ​ຕາ​ດອກ​ເບ້ຍ​ໃຫ້​ໃກ້​ກັບ​ສູນ, ແລະ​ປະ​ຕິ​ບັດ​ນະ​ໂຍ​ບາຍ​ການ​ເງິນ​ທີ່​ບໍ່​ເປັນ​ທໍາ​ມະ​ດາ​ຈໍາ​ນວນ​ຫນຶ່ງ, ເຊັ່ນ​: ການ​ຜ່ອນ​ຄາຍ​ດ້ານ​ປະ​ລິ​ມານ, ເພື່ອ​ພະ​ຍາ​ຍາມ​ທີ່​ຈະ​ສະ​ຖຽນ​ລະ​ພາບ​ເສດ​ຖະ​ກິດ.ເຖິງ​ແມ່ນ​ວ່າ​ມີ​ຄວາມ​ພະ​ຍາ​ຍາມ​ດັ່ງ​ກ່າວ, ແນວ​ໃດ​ກໍ​ຕາມ, ການ​ຖົດ​ຖອຍ​ຄັ້ງ​ໃຫຍ່​ໄດ້​ສືບ​ຕໍ່​ສ້າງ​ຄວາມ​ເສຍ​ຫາຍ​ຢ່າງ​ໜັກ​ໜ່ວງ​ຕໍ່​ເສດ​ຖະ​ກິດ ແລະ​ສັງ​ຄົມ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ.ອັດຕາການຫວ່າງງານເພີ່ມຂຶ້ນເຖິງຈຸດສູງສຸດ 10% ໃນເດືອນຕຸລາ 2009, ແລະຊາວອາເມລິກາຫຼາຍຄົນໄດ້ສູນເສຍເຮືອນແລະເງິນຝາກປະຢັດຂອງເຂົາເຈົ້າ.ການຖົດຖອຍຍັງມີຜົນກະທົບອັນໃຫຍ່ຫຼວງຕໍ່ງົບປະມານຂອງລັດຖະບານກາງແລະຫນີ້ສິນຂອງປະເທດ, ຍ້ອນວ່າການໃຊ້ຈ່າຍກະຕຸ້ນຂອງລັດຖະບານແລະຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຂອງເງິນກູ້ທະນາຄານໄດ້ເພີ່ມມູນຄ່າຫນີ້ສິນຂອງລັດຖະບານກາງຫຼາຍຕື້ໂດລາ.ນອກຈາກນັ້ນ, GDP ຫຼຸດລົງ 4.3% ໃນປີ 2008 ແລະ ເພີ່ມຂຶ້ນ 2.8% ໃນປີ 2009.ມັນໃຊ້ເວລາຫຼາຍປີສໍາລັບເສດຖະກິດທີ່ຈະຟື້ນຕົວຢ່າງເຕັມສ່ວນຈາກເສດຖະກິດຖົດຖອຍທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່.ອັດຕາການຫວ່າງງານຫຼຸດລົງໃນທີ່ສຸດ, ແລະເສດຖະກິດເລີ່ມເຕີບໂຕອີກເທື່ອຫນຶ່ງ, ແຕ່ການຟື້ນຕົວຊ້າແລະບໍ່ສະເຫມີພາບ.ຜູ້ຊ່ຽວຊານບາງຄົນໄດ້ໂຕ້ຖຽງວ່ານະໂຍບາຍທີ່ລັດຖະບານແລະ Fed ປະຕິບັດໄດ້ປ້ອງກັນການຕົກຕໍ່າຂອງເສດຖະກິດທີ່ເລິກເຊິ່ງ, ແຕ່ຜົນກະທົບຂອງການຖົດຖອຍໄດ້ຖືກຮູ້ສຶກວ່າປະຊາຊົນຈໍານວນຫຼາຍສໍາລັບປີຂ້າງຫນ້າ, ແລະມັນຊີ້ໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມອ່ອນແອຂອງລະບົບການເງິນແລະຄວາມຕ້ອງການສໍາລັບລະບຽບການທີ່ດີກວ່າ. ແລະການກວດກາ.
▲
●
A Quiz is available for this HistoryMap.

Appendices



APPENDIX 1

How Mercantilism Started the American Revolution


Play button




APPENDIX 2

US Economic History 2 — Interstate Commerce & the Constitution


Play button




APPENDIX 3

US Economic History 3 — National Banks’ Rise and Fall


Play button




APPENDIX 4

US Economic History 4 — Economic Causes of the Civil War


Play button




APPENDIX 5

US Economic History 5 - Economic Growth in the Gilded Age


Play button




APPENDIX 6

US Economic History 6 - Progressivism & the New Deal


Play button




APPENDIX 7

The Great Depression - What Caused it and What it Left Behind


Play button




APPENDIX 8

Post-WWII Boom - Transition to a Consumer Economy


Play button




APPENDIX 9

America’s Transition to a Global Economy (1960s-1990s)


Play button




APPENDIX 9

Territorial Growth of the United States (1783-1853)


Territorial Growth of the United States (1783-1853)
Territorial Growth of the United States (1783-1853)




APPENDIX 11

The United States' Geographic Challenge


Play button

Characters



George Washington

George Washington

Founding Father

Thomas Edison

Thomas Edison

American Inventor

Abraham Lincoln

Abraham Lincoln

President of the United States

Theodore Roosevelt

Theodore Roosevelt

President of the United States

James Madison

James Madison

Founding Father

Tecumseh

Tecumseh

Shawnee Leader

Susan B. Anthony

Susan B. Anthony

Women's Rights Activist

Andrew Carnegie

Andrew Carnegie

American Industrialist

Joseph Brant

Joseph Brant

Mohawk Leader

Franklin D. Roosevelt

Franklin D. Roosevelt

President of the United States

Thomas Jefferson

Thomas Jefferson

Founding Father

Woodrow Wilson

Woodrow Wilson

President of the United States

Richard Nixon

Richard Nixon

President of the United States

John D. Rockefeller

John D. Rockefeller

American Business Magnate

Martin Luther King Jr.

Martin Luther King Jr.

Civil Rights Activist

Horace Mann

Horace Mann

American Educational Reformer

Henry Ford

Henry Ford

American Industrialist

Christopher Columbus

Christopher Columbus

Italian Explorer

Footnotes



  1. Milkis, Sidney M.; Mileur, Jerome M., eds. (2002). The New Deal and the Triumph of Liberalism.
  2. "New Ideas About Human Migration From Asia To Americas". ScienceDaily. October 29, 2007. Archived from the original on February 25, 2011.
  3. Kennedy, David M.; Cohen, Lizabeth; Bailey, Thomas A. (2002). The American Pageant: A History of the Republic (12th ed.). Boston: Houghton Mifflin. ISBN 9780618103492, and Bailey, p. 6.
  4. "Defining "Pre-Columbian" and "Mesoamerica" – Smarthistory". smarthistory.org.
  5. "Outline of American History – Chapter 1: Early America". usa.usembassy.de. Archived from the original on November 20, 2016.
  6. Dumond, D. E. (1969). "Toward a Prehistory of the Na-Dene, with a General Comment on Population Movements among Nomadic Hunters". American Anthropologist. 71 (5): 857–863. doi:10.1525/aa.1969.71.5.02a00050. JSTOR 670070.
  7. Leer, Jeff; Hitch, Doug; Ritter, John (2001). Interior Tlingit Noun Dictionary: The Dialects Spoken by Tlingit Elders of Carcross and Teslin, Yukon, and Atlin, British Columbia. Whitehorse, Yukon Territory: Yukon Native Language Centre. ISBN 1-55242-227-5.
  8. "Hopewell". Ohio History Central. Archived from the original on June 4, 2011.
  9. Outline of American History.
  10. "Ancestral Pueblo culture". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on April 29, 2015.
  11. Cooke, Jacob Ernest, ed. (1998). North America in Colonial Times: An Encyclopedia for Students.
  12. Wiecek, William M. (1977). "The Statutory Law of Slavery and Race in the Thirteen Mainland Colonies of British America". The William and Mary Quarterly. 34 (2): 258–280. doi:10.2307/1925316. JSTOR 1925316.
  13. Richard Middleton and Anne Lombard, Colonial America: A History to 1763 (4th ed. 2011) p. 23.
  14. Ralph H. Vigil (1 January 2006). "The Expedition and the Struggle for Justice". In Patricia Kay Galloway (ed.). The Hernando de Soto Expedition: History, Historiography, and "discovery" in the Southeast. U of Nebraska Press. p. 329. ISBN 0-8032-7132-8.
  15. "Western colonialism - European expansion since 1763". Encyclopedia Britannica.
  16. Betlock, Lynn. "New England's Great Migration".
  17. "Delaware". World Statesmen.
  18. Gary Walton; History of the American Economy; page 27
  19. "French and Indian War". American History USA.
  20. Flora, MacKethan, and Taylor, p. 607 | "Historians use the term Old Southwest to describe the frontier region that was bounded by the Tennessee River to the north, the Gulf of Mexico to the South, the Mississippi River to the west, and the Ogeechee River to the east".
  21. Goodpasture, Albert V. "Indian Wars and Warriors of the Old Southwest, 1720–1807". Tennessee Historical Magazine, Volume 4, pp. 3–49, 106–145, 161–210, 252–289. (Nashville: Tennessee Historical Society, 1918), p. 27.
  22. "Indian Wars Campaigns". U.S. Army Center of Military History.
  23. "Louisiana Purchase Definition, Date, Cost, History, Map, States, Significance, & Facts". Encyclopedia Britannica. July 20, 1998.
  24. Lee, Robert (March 1, 2017). "The True Cost of the Louisiana Purchase". Slate.
  25. "Louisiana | History, Map, Population, Cities, & Facts | Britannica". britannica.com. June 29, 2023.
  26. "Congressional series of United States public documents". U.S. Government Printing Office. 1864 – via Google Books.
  27. Order of the Senate of the United States 1828, pp. 619–620.
  28. Hickey, Donald R. (1989). The War of 1812: A Forgotten Conflict. Urbana; Chicago: University of Illinois Press. ISBN 0-252-01613-0, p. 44.
  29. Hickey 1989, pp. 32, 42–43.
  30. Greenspan, Jesse (29 August 2018). "How U.S. Forces Failed to Capture Canada 200 Years Ago". History.com.
  31. Benn, Carl (2002). The War of 1812. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-466-5., pp. 56–57.
  32. Ammon, Harry (1971). James Monroe: The Quest for National Identity. New York: McGraw-Hill. ISBN 9780070015821, p. 366
  33. Ammon 1971, p. 4
  34. Dangerfield, George (1965). The Awakening of American Nationalism: 1815-1828. New York: Harper & Row, p. 35.
  35. Mark T. Gilderhus, "The Monroe doctrine: meanings and implications." Presidential Studies Quarterly 36.1 (2006): 5–16 online
  36. Sexton, Jay (2023). "The Monroe Doctrine in an Age of Global History". Diplomatic History. doi:10.1093/dh/dhad043. ISSN 0145-2096.
  37. "Monroe Doctrine". Oxford English Dictionary (3rd ed.). 2002.
  38. "Monroe Doctrine". HISTORY. Retrieved December 2, 2021.
  39. Scarfi, Juan Pablo (2014). "In the Name of the Americas: The Pan-American Redefinition of the Monroe Doctrine and the Emerging Language of American International Law in the Western Hemisphere, 1898–1933". Diplomatic History. 40 (2): 189–218. doi:10.1093/dh/dhu071.
  40. The Providence (Rhode Island) Patriot 25 Aug 1839 stated: "The state of things in Kentucky ... is quite as favorable to the cause of Jacksonian democracy." cited in "Jacksonian democracy", Oxford English Dictionary (2019)
  41. Engerman, pp. 15, 36. "These figures suggest that by 1820 more than half of adult white males were casting votes, except in those states that still retained property requirements or substantial tax requirements for the franchise – Virginia, Rhode Island (the two states that maintained property restrictions through 1840), and New York as well as Louisiana."
  42. Warren, Mark E. (1999). Democracy and Trust. Cambridge University Press. pp. 166–. ISBN 9780521646871.
  43. Minges, Patrick (1998). "Beneath the Underdog: Race, Religion, and the Trail of Tears". US Data Repository. Archived from the original on October 11, 2013.
  44. "Indian removal". PBS.
  45. Inskeep, Steve (2015). Jacksonland: President Jackson, Cherokee Chief John Ross, and a Great American Land Grab. New York: Penguin Press. pp. 332–333. ISBN 978-1-59420-556-9.
  46. Thornton, Russell (1991). "The Demography of the Trail of Tears Period: A New Estimate of Cherokee Population Losses". In William L. Anderson (ed.). Cherokee Removal: Before and After. pp. 75–93.
  47. The Congressional Record; May 26, 1830; House vote No. 149; Government Tracker online.
  48. "Andrew Jackson was called 'Indian Killer'". Washington Post, November 23, 2017.
  49. Native American Removal. 2012. ISBN 978-0-19-974336-0.
  50. Anderson, Gary Clayton (2016). "The Native Peoples of the American West". Western Historical Quarterly. 47 (4): 407–433. doi:10.1093/whq/whw126. JSTOR 26782720.
  51. Lewey, Guenter (September 1, 2004). "Were American Indians the Victims of Genocide?". Commentary.
  52. Madley, Benjamin (2016). An American Genocide, The United States and the California Catastrophe, 1846–1873. Yale University Press. pp. 11, 351. ISBN 978-0-300-18136-4.
  53. Adhikari, Mohamed (July 25, 2022). Destroying to Replace: Settler Genocides of Indigenous Peoples. Indianapolis: Hackett Publishing Company. pp. 72–115. ISBN 978-1647920548.
  54. Madley, Benjamin (2016). An American Genocide: The United States and the California Indian Catastrophe, 1846–1873.
  55. Pritzker, Barry. 2000, A Native American Encyclopedia: History, Culture, and Peoples. Oxford University Press, p. 114
  56. Exchange Team, The Jefferson. "NorCal Native Writes Of California Genocide". JPR Jefferson Public Radio. Info is in the podcast.
  57. Lindsay, Brendan C. (2012). Murder State: California's Native American Genocide 1846–1873. United States: University of Nebraska Press. pp. 2, 3. ISBN 978-0-8032-6966-8.
  58. Edmondson, J.R. (2000). The Alamo Story: From History to Current Conflicts. Plano: Republic of Texas Press. ISBN 978-1-55622-678-6.
  59. Tucker, Spencer C. (2013). The Encyclopedia of the Mexican-American War: A Political, Social and Military History. Santa Barbara. p. 564.
  60. Landis, Michael Todd (October 2, 2014). Northern Men with Southern Loyalties. Cornell University Press. doi:10.7591/cornell/9780801453267.001.0001. ISBN 978-0-8014-5326-7.
  61. Greenberg, Amy (2012). A Wicked War: Polk, Clay, Lincoln, and the 1846 U.S. Invasion of Mexico. Vintage. p. 33. ISBN 978-0-307-47599-2.
  62. Smith, Justin Harvey. The War with Mexico (2 vol 1919), full text online.
  63. Clevenger, Michael (2017). The Mexican-American War and Its Relevance to 21st Century Military Professionals. United States Marine Corps. p. 9.
  64. Justin Harvey Smith (1919). The war with Mexico vol. 1. Macmillan. p. 464. ISBN 9781508654759.
  65. "The Gold Rush of California: A Bibliography of Periodical Articles". California State University, Stanislaus. 2002.
  66. "California Gold Rush, 1848–1864". Learn California.org, a site designed for the Secretary of State of California.
  67. Mead, Rebecca J. (2006). How the Vote Was Won: Woman Suffrage in the Western United States, 1868–1914.
  68. Riley, Glenda (2001). Inventing the American Woman: An Inclusive History.
  69. Chemerinsky, Erwin (2019). Constitutional Law: Principles and Policies (6th ed.). New York: Wolters Kluwer. ISBN 978-1454895749, p. 722.
  70. Hall, Kermit (1992). Oxford Companion to the Supreme Court of the United States. Oxford University Press. p. 889. ISBN 9780195176612.
  71. Bernard Schwartz (1997). A Book of Legal Lists: The Best and Worst in American Law. Oxford University Press. p. 70. ISBN 978-0198026945.
  72. Rodrigue, John C. (2001). Reconstruction in the Cane Fields: From Slavery to Free Labor in Louisiana's Sugar Parishes, 1862–1880. Louisiana State University Press. p. 168. ISBN 978-0-8071-5263-8.
  73. Stiglitz, Joseph (2013). The Price of Inequality: How Today's Divided Society Endangers Our Future. W. W. Norton & Company. p. xxxiv. ISBN 978-0-393-34506-3.
  74. Hudson, Winthrop S. (1965). Religion in America. New York: Charles Scribner's Sons. pp. 228–324.
  75. Michael Kazin; et al. (2011). The Concise Princeton Encyclopedia of American Political Turn up History. Princeton University Press. p. 181. ISBN 978-1400839469.
  76. James H. Timberlake, Prohibition and the Progressive Movement, 1900–1920 (1970) pp. 1–7.
  77. "Milestones: 1866–1898 – Office of the Historian". history.state.gov. Archived from the original on June 19, 2019. Retrieved April 4, 2019.
  78. W. Joseph Campbell, Yellow journalism: Puncturing the myths, defining the legacies (2001).
  79. DeBruyne, Nese F. (2017). American War and Military Operations Casualties: Lists and Statistics (PDF) (Report). Congressional Research Service.
  80. Burns, James MacGregor (1970). Roosevelt: The Soldier of Freedom. Harcourt Brace Jovanovich. hdl:2027/heb.00626. ISBN 978-0-15-678870-0. pp. 141-42
  81. "World War 2 Casualties". World War 2. Otherground, LLC and World-War-2.info. 2003.
  82. "World War II POWs remember efforts to strike against captors". The Times-Picayune. Associated Press. 5 October 2012.
  83. Gordon, John Steele. "10 Moments That Made American Business". American Heritage. No. February/March 2007.
  84. Chandler, Lester V. (1970). America's Greatest Depression 1929–1941. New York, Harper & Row.
  85. Chandler (1970); Jensen (1989); Mitchell (1964)
  86. Getchell, Michelle (October 26, 2017). "The United Nations and the United States". Oxford Research Encyclopedia of American History. doi:10.1093/acrefore/9780199329175.013.497. ISBN 978-0-19-932917-5.
  87. Blakeley, Ruth (2009). State Terrorism and Neoliberalism: The North in the South. Routledge. p. 92. ISBN 978-0415686174.
  88. Scott, Len; Hughes, R. Gerald (2015). The Cuban Missile Crisis: A Critical Reappraisal. Taylor & Francis. p. 17. ISBN 9781317555414.
  89. Jonathan, Colman (April 1, 2019). "The U.S. Legal Case for the Blockade of Cuba during the Missile Crisis, October-November 1962". Journal of Cold War Studies.

References



  • "Lesson Plan on "What Made George Washington a Good Military Leader?"". Archived from the original on June 11, 2011.
  • "Outline of American History – Chapter 1: Early America". usa.usembassy.de. Archived from the original on November 20, 2016. Retrieved September 27, 2019.
  • Beard, Charles A.; Beard, Mary Ritter; Jones, Wilfred (1927). The Rise of American civilization. Macmillan.
  • Chenault, Mark; Ahlstrom, Rick; Motsinger, Tom (1993). In the Shadow of South Mountain: The Pre-Classic Hohokam of 'La Ciudad de los Hornos', Part I and II.
  • Coffman, Edward M. (1998). The War to End All Wars: The American Military Experience in World War I.
  • Cooper, John Milton (2001). Breaking the Heart of the World: Woodrow Wilson and the Fight for the League of Nations. Cambridge University Press. ISBN 9780521807869.
  • Corbett, P. Scott; Janssen, Volker; Lund, John M.; Pfannestiel, Todd; Waskiewicz, Sylvie; Vickery, Paul (June 26, 2020). "3.3 English settlements in America. The Chesapeake colonies: Virginia and Maryland. The rise of slavery in the Chesapeake Bay Colonies". U.S. history. OpenStax. Archived from the original on August 8, 2020. Retrieved August 8, 2020.
  • Dangerfield, George (1963). The Era of Good Feelings: America Comes of Age in the Period of Monroe and Adams Between the War of 1812, and the Ascendancy of Jackson.
  • Day, A. Grove (1940). Coronado's Quest: The Discovery of the Southwestern States. Archived from the original on July 26, 2012.
  • Gaddis, John Lewis (2005). The Cold War: A New History.
  • Gaddis, John Lewis (1989). The Long Peace: Inquiries Into the History of the Cold War.
  • Gaddis, John Lewis (1972). The United States and the Origins of the Cold War, 1941–1947. Columbia University Press. ISBN 9780231122399.
  • Goodman, Paul. The First American Party System. in Chambers, William Nisbet; Burnham, Walter Dean, eds. (1967). The American Party Systems: Stages of Political Development.
  • Greene, John Robert (1995). The Presidency of Gerald R. Ford.
  • Greene, Jack P. & Pole, J. R., eds. (2003). A Companion to the American Revolution (2nd ed.). ISBN 9781405116749.
  • Guelzo, Allen C. (2012). "Chapter 3–4". Fateful Lightning: A New History of the Civil War and Reconstruction. ISBN 9780199843282.
  • Guelzo, Allen C. (2006). Lincoln's Emancipation Proclamation: The End of Slavery in America.
  • Henretta, James A. (2007). "History of Colonial America". Encarta Online Encyclopedia. Archived from the original on September 23, 2009.
  • Hine, Robert V.; Faragher, John Mack (2000). The American West: A New Interpretive History. Yale University Press.
  • Howe, Daniel Walker (2009). What Hath God Wrought: The Transformation of America, 1815–1848. Oxford History of the United States. p. 798. ISBN 9780199726578.
  • Jacobs, Jaap (2009). The Colony of New Netherland: A Dutch Settlement in Seventeenth-Century America (2nd ed.). Cornell University Press. Archived from the original on July 29, 2012.
  • Jensen, Richard J.; Davidann, Jon Thares; Sugital, Yoneyuki, eds. (2003). Trans-Pacific relations: America, Europe, and Asia in the twentieth century. Greenwood.
  • Kennedy, David M. (1999). Freedom from Fear: The American People in Depression and War, 1929–1945. Oxford History of the United States.
  • Kennedy, David M.; Cohen, Lizabeth; Bailey, Thomas A. (2002). The American Pageant: A History of the Republic (12th ed.). Boston: Houghton Mifflin. ISBN 9780618103492.
  • Middleton, Richard; Lombard, Anne (2011). Colonial America: A History to 1763. Wiley. ISBN 9781405190046.
  • Milkis, Sidney M.; Mileur, Jerome M., eds. (2002). The New Deal and the Triumph of Liberalism.
  • Miller, John C. (1960). The Federalist Era: 1789–1801. Harper & Brothers.
  • Norton, Mary Beth; et al. (2011). A People and a Nation, Volume I: to 1877 (9th ed.). Houghton Mifflin. ISBN 9780495916550.
  • Ogawa, Dennis M.; Fox, Evarts C. Jr. (1991). Japanese Americans, from Relocation to Redress.
  • Patterson, James T. (1997). Grand Expectations: The United States, 1945–1974. Oxford History of the United States.
  • Rable, George C. (2007). But There Was No Peace: The Role of Violence in the Politics of Reconstruction.
  • Riley, Glenda (2001). Inventing the American Woman: An Inclusive History.
  • Savelle, Max (2005) [1948]. Seeds of Liberty: The Genesis of the American Mind. Kessinger Publishing. pp. 185–90. ISBN 9781419107078.
  • Stagg, J. C. A. (1983). Mr Madison's War: Politics, Diplomacy and Warfare in the Early American Republic, 1783–1830. Princeton University Press. ISBN 0691047022.
  • Stagg, J. C. A. (2012). The War of 1812: Conflict for a Continent.
  • Stanley, Peter W. (1974). A Nation in the Making: The Philippines and the United States, 1899–1921. pp. 269–272.
  • Thornton, Russell (1991). "The Demography of the Trail of Tears Period: A New Estimate of Cherokee Population Losses". In William L. Anderson (ed.). Cherokee Removal: Before and After.
  • Tooker E (1990). "The United States Constitution and the Iroquois League". In Clifton JA (ed.). The Invented Indian: Cultural Fictions and Government Policies. Transaction Publishers. pp. 107–128. ISBN 9781560007456. Retrieved November 24, 2010.
  • van Dijk, Ruud; et al. (2013). Encyclopedia of the Cold War. Routledge. pp. 863–64. ISBN 9781135923112.
  • Vann Woodward, C. (1974). The Strange Career of Jim Crow (3rd ed.).
  • Wilentz, Sean (2008). The Age of Reagan: A History, 1974–2008. Harper. ISBN 9780060744809.
  • Wood, Gordon S. (2009). Empire of Liberty: A History of the Early Republic, 1789–1815. Oxford History of the United States. Oxford University Press. ISBN 9780195039146.
  • Zinn, Howard (2003). A People's History of the United States. HarperPerennial Modern Classics. ISBN 9780060528423.
  • Zophy, Angela Howard, ed. (2000). Handbook of American Women's History (2nd ed.). ISBN 9780824087449.