የሮማኒያ ታሪክ የጊዜ መስመር

ተጨማሪዎች

የግርጌ ማስታወሻዎች

ማጣቀሻዎች


የሮማኒያ ታሪክ
History of Romania ©HistoryMaps

440 BCE - 2024

የሮማኒያ ታሪክ



የሮማኒያ ታሪክ የበለጸገ እና ዘርፈ ብዙ ነው፣ በተለያዩ ታሪካዊ ወቅቶች ተለይቶ ይታወቃል።በጥንት ጊዜ በዳሲያውያን ይገዙ ነበር፤ በመጨረሻም በ106 ዓ.ም.የመካከለኛው ዘመን እንደ ዋላቺያ እና ሞልዳቪያ ያሉ የተለያዩ ርዕሳነ መስተዳድሮች ብቅ አሉ፣ እነዚህም ብዙውን ጊዜ እንደ ኦቶማን ፣ ሃብስበርግ እና ሩሲያውያን ባሉ ኃያላን ጎረቤት ኢምፓየር ፍላጎቶች መካከል ይያዙ ነበር።በዘመናዊው ዘመን ሮማኒያ በ 1877 ከኦቶማን ኢምፓየር ነፃነቷን አገኘች እና በ 1918 ትራንስሊቫኒያ ፣ ባናት እና ሌሎች ክልሎችን ያጠቃልላል ።የእርስ በርስ ጦርነት ወቅት በፖለቲካዊ ውዥንብር እና በኢኮኖሚ እድገት፣ ሩማንያ መጀመሪያ ላይ ከአክሲስ ሀይሎች ጋር ስትሰለፍ እና በ1944 ወደ ጎን ስትለወጥ ሁለተኛው የዓለም ጦርነት ተከትሎ ነበር። ወደ ዲሞክራሲ እንዲሸጋገር ያደረገ አብዮት።እ.ኤ.አ. በ2007 ሮማኒያ ወደ አውሮፓ ህብረት መቀላቀሏ በዘመናዊ ታሪኳ ትልቅ ምዕራፍ ነበረው ፣ይህም ወደ ምዕራባውያን የፖለቲካ እና የኢኮኖሚ መዋቅሮች መግባቷን ያሳያል።
ኩኩቴኒ - ትራይፒሊያ ባህል
የነሐስ ዘመን አውሮፓ ©Anonymous
6050 BCE Jan 1

ኩኩቴኒ - ትራይፒሊያ ባህል

Moldova
በሰሜን ምስራቅ ሮማኒያ የሚገኘው የኒዮሊቲክ-ዘመን ኩኩቴኒ አካባቢ ከቀደምቶቹ የአውሮፓ ሥልጣኔዎች አንዱ የሆነው የኩኩቴኒ-ትሪፒሊያ ባህል ተብሎ የሚጠራው ምዕራባዊ ክልል ነው።[1] በጣም የታወቁት የጨው ስራዎች በሉንካ መንደር አቅራቢያ በፖያና ስላቲኔይ ይገኛሉ።ለመጀመሪያ ጊዜ በ6050 ዓክልበ. በኒዮሊቲክ መጀመሪያ አካባቢ በስታርሼቮ ባህል እና በኋላም በኩኩቴኒ-ትሪፒሊያ ባህል በቅድመ-ኩኩቴኒ ዘመን ጥቅም ላይ ውሏል።[2] ከዚህ እና ከሌሎች ድረ-ገጾች የተገኙ መረጃዎች እንደሚያመለክቱት የኩኩቴኒ-ትሪፒሊያ ባህል በጨው ከተጫነው የምንጭ ውሃ በ briquetage ሂደት ውስጥ የሚወጣ ጨው ነው።[3]
እስኩቴሶች
እስኩቴስ ዘራፊዎች በTrace፣ 5ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ ©Angus McBride
600 BCE Jan 1

እስኩቴሶች

Transylvania, Romania
ከክርስቶስ ልደት በፊት ከ7ኛው እስከ 6ኛው መቶ ዘመን የቆዩት እስኩቴሶች የፖንቲክን ስቴፕ እንደ መሠረታቸው በመጠቀም ብዙውን ጊዜ ወደ አጎራባች ክልሎች ወረሩ፤ መካከለኛው አውሮፓም በተደጋጋሚ ወረራ ይደርስባቸው የነበረ ሲሆን የእስኩቴስ ወረራ ወደ ፖዶሊያ፣ ትራንስይልቫኒያ እና የሃንጋሪ ሜዳ ደረሰ። በዚህ ምክንያት ከ 7 ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ጀምሮ ከጥንት እስኩቴሶች ጋር የተገናኙት የጦር መሳሪያዎች እና የፈረስ እቃዎች አዳዲስ እቃዎች በመካከለኛው አውሮፓ ውስጥ መታየት ጀመሩ. የትሬሺያን እና የሃንጋሪ ሜዳዎች፣ እና ከዛሬው ቤሳራቢያ፣ ትራንሲልቫኒያ፣ ሃንጋሪ እና ስሎቫኪያ ጋር በሚዛመዱ ክልሎች።በዚህ ጊዜ ውስጥ በርካታ የሉሳትያን ባህል የተመሸጉ ሰፈሮች በእስኩቴስ ጥቃቶች ወድመዋል፣ የእስኩቴስ ጥቃት እራሱ የሉሳትያን ባህል ወድሟል።እስኩቴሶች ወደ አውሮፓ ባደረጉት መስፋፋት አንዱ የእስኩቴስ ሲንዲ ጎሳ ክፍል ከክርስቶስ ልደት በፊት ከ7ኛው እስከ 6ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ድረስ ከሜኦቲስ ሀይቅ ክልል ወደ ምዕራብ በትራንሲልቫኒያ በኩል ወደ ምሥራቃዊ ፓንኖኒያ ተፋሰስ ፈለሰ። እና ብዙም ሳይቆይ የጰንጤ ስቴፕ እስኩቴሶች ጋር የነበረው ግንኙነት ጠፋ።[115]
500 BCE - 271
የዳሲያን እና የሮማውያን ወቅቶችornament
ዳካውያን
ትራሺያን ፔልታስት አናድ ግሪክ ኤክድሮሞይ 5ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ. ©Angus McBride
440 BCE Jan 1 - 104

ዳካውያን

Carpathian Mountains
ከጌታ ጋር አንድ አይነት ሰዎች ናቸው ተብለው በሰፊው ተቀባይነት ያላቸው ዳሲያውያን፣ የሮማን ምንጮች በብዛት ዳሲያን እና የግሪክ ምንጮች በብዛት ጌቴ የሚለውን ስም ሲጠቀሙ፣ ዳሲያ ይኖሩ የነበሩ የትሬሳውያን ቅርንጫፍ ነበሩ፣ እሱም ከዘመናዊ ሮማኒያ፣ ሞልዶቫ፣ ሰሜናዊ ቡልጋሪያ ፣ ደቡብ-ምዕራብ ዩክሬን ፣ ሃንጋሪ ከዳኑብ ወንዝ በስተምስራቅ እና በሰርቢያ ውስጥ ምዕራብ ባናት።በአሁኗ ሮማኒያ ግዛት ውስጥ የሚኖሩ ሰዎች ቀደምት የጽሑፍ ማስረጃ ከሄሮዶቱስ በታሪክ አራተኛው መጽሐፍ ውስጥ የተገኘ ሲሆን ይህም በሐ.440 ዓክልበ.;የጎሳ ህብረት/የጌቴ ኮንፌዴሬሽን በፋርስ ንጉሠ ነገሥት ዳርዮስ በ እስኩቴስ ላይ በዘመተበት ወቅት እንደተሸነፈ ሲጽፍ ዳክሳውያንን የጥራሳውያን ደፋርና ሕግ አክባሪ እንደነበሩ ገልጿል።[4]ዳሲያውያን የትሪያን ቋንቋ ቀበሌኛ ይናገሩ ነበር ነገር ግን በምስራቅ ጎረቤት እስኩቴሶች እና በ 4 ኛው ክፍለ ዘመን በ Transylvania የሴልቲክ ወራሪዎች በባህል ተፅእኖ ነበራቸው።በተለይ ከቡሬቢስታ ዘመን በፊት እና ከክርስቶስ ልደት በኋላ ከ1ኛው ክፍለ ዘመን በፊት በዳሲያን ግዛቶች ተፈጥሮ በነበረው ተለዋዋጭነት ፣ዳሲያውያን ወደ ተለያዩ መንግስታት ይከፋፈላሉ ።ጌቶ-ዳሲያውያን የሴልቲክ ቦይ ከመነሳቱ በፊት በቲሳ ወንዝ በሁለቱም በኩል ይኖሩ ነበር እና ሁለተኛው በዳሲያውያን በንጉሥ ቡሬቢስታ ከተሸነፉ በኋላ።በወታደራዊ-ፖለቲካዊ እና ርዕዮተ-ዓለም-ሃይማኖታዊ ጎራዎች በካሪዝማቲክ አመራር ብቻ የተዋሃደ የዳሲያን ግዛት እንደ የጎሳ ኮንፌዴሬሽን የተነሳ ይመስላል።[5] በ2ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መጀመሪያ (ከ168 ዓክልበ በፊት) በንጉሥ ሩቦቦስቴስ፣ በዳሲያን ንጉሥ በዛሬዋ ትራንስይልቫንያ፣ የዳሲያውያን ኃይል በካርፓቲያን ተፋሰስ ውስጥ ጨምሯል፣ የያዙትን ኬልቶች ካሸነፉ በኋላ። በ 4 ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ. ሴልቲክ ትራንስይልቫኒያ ወረራ ጀምሮ በክልሉ ውስጥ ኃይል.
በ Transylvania ውስጥ ኬልቶች
የሴልቲክ ወረራዎች. ©Angus McBride
400 BCE Jan 1

በ Transylvania ውስጥ ኬልቶች

Transylvania, Romania
የጥንቷ ዳሲያ ትላልቅ ቦታዎች፣ በመጀመርያው የብረት ዘመን መጀመሪያ ላይ በትሬሺያን ሰዎች ይኖሩበት የነበረው፣ የኢራናውያን እስኩቴሶች ከክርስቶስ ልደት በፊት የመጀመሪያ አጋማሽ ላይ ከምስራቅ ወደ ምዕራብ በሚጓዙት ግዙፍ ፍልሰት ተጽዕኖ ደርሶባቸዋል።ተከትለው ሁለተኛ እኩል የሆነ ትልቅ የሴልቶች ማዕበል ወደ ምዕራብ ወደ ምስራቅ ሲፈልስ ነበር።[105] ኬልቶች በ400-350 ዓክልበ. አካባቢ እንደ ታላቅ ወደ ምስራቅ ፍልሰታቸው በሰሜን ምዕራብ ትራንስሊቫኒያ ደረሱ።[106] የሴልቲክ ተዋጊዎች ወደ እነዚህ ግዛቶች ለመጀመሪያ ጊዜ ሲገቡ ቡድኑ ከቀደምት ዳሲያውያን የቤት ውስጥ ህዝብ ጋር የተዋሃደ እና ብዙ የሃልስታት ባህላዊ ወጎችን የተዋሃደ ይመስላል።[107]በ2ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ. ትራንሲልቫኒያ አካባቢ የሴልቲክ ቦይ በሰሜናዊው ዱንንቱል፣ በዘመናዊቷ ደቡብ ስሎቫኪያ እና በሰሜናዊው የሃንጋሪ ክልል በዘመናዊቷ ብራቲስላቫ መሃል ሰፈሩ።[108] የቦይ ጎሳ ህብረት አባላት ታውሪስቺ እና አናርቲ በሰሜናዊ ዳሲያ ውስጥ ከአናርቲ ጎሳ አስኳል በላይኛው ቲሳ አካባቢ ይኖሩ ነበር።ከዘመናዊ ደቡብ ምስራቅ ፖላንድ የመጡ አናቶፍራቲቲ የአናርቲ አካል ተደርገው ይወሰዳሉ።[109] ከዳኑብ የብረት በሮች በደቡብ ምስራቅ የሚኖሩ ስኮርዲስካን ሴልቶች የትራንስሊቫኒያ ሴልቲክ ባህል አካል ተደርጎ ሊወሰዱ ይችላሉ።[110] የብሪቶጋውል ቡድንም ወደ አካባቢው ተዛወረ።[111]ኬልቶች በመጀመሪያ ወደ ምዕራብ ዳሲያ፣ ከዚያም እስከ ሰሜን-ምዕራብ እና መካከለኛው ትራንስሊቫኒያ ዘልቀው ገቡ።[112] ብዙ ቁጥር ያላቸው የአርኪኦሎጂ ግኝቶች ከፍተኛ መጠን ያለው የሴልቲክ ህዝብ በአገሬው ተወላጆች መካከል ለረጅም ጊዜ እንደሚቀመጥ ያመለክታሉ።[113] የአርኪዮሎጂ ማስረጃው እንደሚያሳየው እነዚህ ምስራቃዊ ኬልቶች በጌቶ-ዳሺያን ህዝብ ውስጥ ተውጠው ነበር።[114]
የቡሬቢስታ መንግሥት
በፖፕሼቲ፣ ጁርጊዩ፣ ሮማኒያ የተገኘ የዳሲያን ዳቫ ምሳሌ እና የቡሬቢስታ በአርጌዳቫ በነበረበት ወቅት ለዳሲያን ዋና ከተማ ቦታ እጩ ተወዳዳሪ ሊሆን ይችላል። ©Radu Oltean
82 BCE Jan 1 - 45 BCE

የቡሬቢስታ መንግሥት

Orăștioara de Sus, Romania
የንጉሥ ቡሬቢስታ (82-44 ዓክልበ.) ዳካ ከጥቁር ባህር እስከ ቲሳ ወንዝ ምንጭ እና ከባልካን ተራሮች እስከ ቦሄሚያ ድረስ ተዘረጋ።በዳኑቤ፣ በቲዛ እና በዲኔስተር ወንዞች መካከል ያለውን አካባቢ እና በዘመናዊው ሮማኒያ እና ሞልዶቫ መካከል ያለውን አካባቢ ያቀፈውን የዳሲያን መንግሥት ነገዶች በተሳካ ሁኔታ አንድ ያደረጉ የመጀመሪያው ንጉሥ ነበሩ።ከ61 ዓክልበ. ጀምሮ ቡሬቢስታ የዳሲያን መንግሥት ያስፋፋውን ተከታታይ ወረራዎችን አሳደደ።የቦይ እና ታውሪስሲ ጎሳዎች በዘመቻዎቹ መጀመሪያ ላይ ተደምስሰዋል፣ ከዚያም የባስታራኔ እና ምናልባትም የስኮርዲስሲ ህዝቦች ወረራ።በመላው ትራስ፣ መቄዶንያ እና ኢሊሪያ ወረራዎችን መርቷል።ከ55 ከዘአበ ጀምሮ በጥቁር ባሕር ምዕራባዊ የባሕር ዳርቻ የሚገኙትን የግሪክ ከተሞች አንድ በአንድ ተቆጣጠሩ።እነዚህ ዘመቻዎች በ48 ከዘአበ ከሮም ጋር ግጭት መፈጠሩ የማይቀር ነው፣ በዚህ ጊዜ ቡሬቢስታ ለፖምፔ ድጋፉን ሰጠ።ይህ ደግሞ የቄሳርን ጠላት አድርጎታል, እሱም በዳሲያ ላይ ዘመቻ ለመጀመር ወሰነ.በ53 ከዘአበ ቡሬቢስታ ተገደለ፣ እና ግዛቱ በአራት (በኋላ አምስት) በተለያዩ ገዥዎች ተከፈለ።
ሮማን ዳሲያ
በጦርነት ውስጥ ያሉ ሌጂዮናሪዎች፣ ሁለተኛ የዳሲያን ጦርነት፣ ሐ.105 ዓ.ም. ©Angus McBride
106 Jan 1 00:01 - 275 Jan

ሮማን ዳሲያ

Tapia, Romania
ቡሬቢስታ ከሞተ በኋላ፣ የፈጠረው ግዛት ወደ ትናንሽ መንግስታት ተከፋፈለ።ከጢባርዮስ የግዛት ዘመን ጀምሮ እስከ ዶሚቲያን ድረስ, የዳሲያን እንቅስቃሴ ወደ መከላከያ ግዛት ቀንሷል.ሮማውያን በዳሲያ ላይ ወረራ ለማካሄድ ዕቅዳቸውን ተዉ።በ86 ዓ.ም የዳሲያን ንጉሥ ዴሴባልስ የዳሲያንን መንግሥት በእሱ ቁጥጥር ሥር መልሶ በተሳካ ሁኔታ አንድ አደረገ።ዶሚቲያን በዳሲያውያን ላይ በችኮላ ወረራ ለማድረግ ሞክሯል በአደጋ ያበቃው።ትራጃን በ98 ዓ.ም ንጉሠ ነገሥት እስከሆነ ድረስ ሁለተኛው ወረራ በሮም እና በዳሲያ መካከል ለአሥር ዓመታት ያህል ሰላም አስገኘ።ትራጃን በዳሲያ ላይ ሁለት ወረራዎችን አሳድዷል፣ የመጀመሪያው በ101-102 ዓ.ም. በሮማውያን ድል ተጠናቀቀ።ዴሴባልስ በከባድ የሰላም ውል ለመስማማት ተገድዶ ነበር፣ ነገር ግን አላከበረላቸውም፣ ይህም በ106 ዓ.ም ለሁለተኛ ጊዜ በዳሲያ ወረራ ምክንያት የዳሲያን መንግሥት ነፃነት አብቅቷል።በንጉሠ ነገሥቱ ውስጥ ከተቀላቀለ በኋላ ሮማን ዳሲያ የማያቋርጥ የአስተዳደር ክፍፍል አየ.በ 119 ውስጥ, በሁለት ክፍሎች ተከፍሏል: Dacia Superior ("የላይኛው ዳሲያ") እና Dacia Inferior ("Lower Dacia"; በኋላ ላይ Dacia Malvensis ተባለ).በ 124 እና በ 158 መካከል, Dacia Superior በሁለት ግዛቶች ተከፍሎ ነበር, Dacia Apulensis እና Dacia Porolissensis.ሦስቱ ግዛቶች በኋላ በ 166 አንድ ይሆናሉ እና ትሬስ ዳሺያ ("ሶስት ዳሲያስ") በመባል ይታወቃሉ.አዳዲስ ፈንጂዎች ተከፈቱ እና ማዕድን ማውጣት ተጠናክሯል፣ በክፍለ ሀገሩ ግብርና፣ የአክስዮን እርባታ እና ንግድ በዝተዋል።ሮማን ዳሲያ በመላው የባልካን አገሮች ለወታደሮች ከፍተኛ ጠቀሜታ ነበረው እና የከተማ ግዛት ሆነች ፣ ወደ አስር የሚጠጉ ከተሞች የሚታወቁ እና ሁሉም ከድሮ ወታደራዊ ካምፖች የመጡ ናቸው።ከእነዚህ ውስጥ ስምንቱ ከፍተኛውን የቅኝ ግዛት ማዕረግ ይዘው ነበር።ኡልፒያ ትሬያና ሳርሚዜጌቱሳ የፋይናንስ፣ የሃይማኖት እና የሕግ አውጭ ማዕከል ሲሆን የንጉሠ ነገሥቱ አቃቤ ሕግ (የፋይናንስ ኦፊሰር) መቀመጫ የነበረበት፣ አፑሉም የሮማን ዳሲያ ወታደራዊ ማዕከል ነበር።ሮማን ዳሲያ ከመፈጠሩ ጀምሮ ታላቅ ፖለቲካዊ እና ወታደራዊ ዛቻ ደርሶበታል።ከሳርማትያውያን ጋር የተቆራኙት የፍሪ ዳሲያኖች በክፍለ ሀገሩ ውስጥ የማያቋርጥ ወረራ አድርገዋል።እነዚህን ተከትለው የካርፒ (የዳሲያን ጎሳ) እና አዲስ የመጡት የጀርመን ነገዶች (ጎትስ፣ ታይፋሊ፣ ሄሩሊ እና ባስታራኔ) ከነሱ ጋር ተጣመሩ።ይህ ሁሉ አውራጃውን ለሮማ ንጉሠ ነገሥታት ለማቆየት አስቸጋሪ አድርጎታል, ቀድሞውኑ በጋሊነስ (253-268) የግዛት ዘመን ጠፍቷል.ኦሬሊያን (270-275) ሮማን ዳሺያን በ271 ወይም 275 ዓ.ም. በይፋ ይለቃል።ወታደሮቹን እና የሲቪል አስተዳደሩን ከዳሲያ በማውጣት ዳሲያ ኦሬሊያናን በዋና ከተማው በሰርዲካ በታችኛው ሞኤዥያ መሰረተ።አሁንም የቀረው የሮማንነት ሕዝብ ተትቷል፣ እና ከሮማውያን መውጣት በኋላ ያለው ዕጣ ፈንታ አከራካሪ ነው።በአንድ ንድፈ ሐሳብ መሠረት፣ በዳሲያ የሚነገረው ላቲን፣ በአብዛኛው በዘመናዊው ሮማኒያ፣ የሮማኒያ ቋንቋ ሆኗል፣ ሮማኒያውያን የዳኮ-ሮማውያን (የሮማኒዝድ የዳሲያ ሕዝብ) ዘሮች አደረጋቸው።ተቃራኒው ጽንሰ-ሐሳብ የሮማኒያውያን አመጣጥ በእውነቱ በባልካን ባሕረ ገብ መሬት ላይ እንደሚገኝ ይገልጻል።
271 - 1310
የስደት እና የመካከለኛው ዘመን ዘመንornament
ጎቶች
Goths ©Angus McBride
290 Jan 1 - 376

ጎቶች

Romania
ጎቶች ከ 230 ዎቹ ጀምሮ ከዲኔስተር ወንዝ በስተ ምዕራብ በሚገኙ ግዛቶች ውስጥ ዘልቀው መግባት ጀመሩ።[23] በወንዙ የተለያዩ ሁለት ቡድኖች ቴርቪንግ እና ግሬውቱንጊ በፍጥነት በመካከላቸው መጡ።[24] የአንድ ጊዜ የዳሲያ ግዛት በ"Taifali፣ Victohali እና Thervingi" [25] በ350 አካባቢ ተይዟል።የጎትስ ስኬት በብዙ ጎሳዎች "ሳንታና ዴ ሙሬሽ-ቼርኒያክሆቭ ባህል" መስፋፋት ይታወቃል።የባህሉ ሰፈሮች በሞልዳቪያ እና በዎላቺያ በ 3 ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ ታዩ ፣ [26] እና ከ 330 በኋላ በትራንሲልቫኒያ ውስጥ ነበሩ ። እነዚህ መሬቶች በእርሻ እና በከብት እርባታ ላይ በተሰማሩ ተራ ሰዎች ይኖሩ ነበር።[27] በመንደሮቹ ውስጥ የሸክላ ሥራ፣ ማበጠሪያና ሌሎች የእጅ ሥራዎች አብቅተዋል።በመንኮራኩር የተሰራ ጥሩ የሸክላ ስራ የወቅቱ የተለመደ ነገር ነው;በአካባቢው ወግ ውስጥ በእጅ የተሰሩ ጽዋዎችም ተጠብቀው ነበር.በአቅራቢያው በሚገኙ የሮማውያን አውራጃዎች ከተሠሩት ጋር ተመሳሳይ የሆኑ ማረሻዎች እና የስካንዲኔቪያን ዓይነት ብሩሾች ከእነዚህ ክልሎች ጋር የንግድ ግንኙነቶችን ያመለክታሉ።አንዳንድ ጊዜ ከ20 ሄክታር (49 ሄክታር) በላይ የሆነ ቦታ የሚሸፍኑት "ሳንታና ዴ ሙሬሽ-ቼርንያኮቭ" መንደሮች ምሽግ አልነበሩም እና ሁለት ዓይነት ቤቶችን ያቀፈ ነበር-የሰመጠ ጎጆዎች ከሱፍ እና ከዳብ የተሠሩ ግድግዳዎች እና የገጸ ምድር ህንፃዎች በተጣበቀ ጣውላ ግድግዳዎች።የሰፈሩ ጎጆዎች ለዘመናት ከካርፓቲያውያን በስተ ምሥራቅ ለሚገኙ ሰፈሮች የተለመዱ ነበሩ፣ አሁን ግን በፖንቲክ ስቴፕስ ራቅ ባሉ ዞኖች ውስጥ ታዩ።በ376 ኸኖች ደርሰው Thervingi ላይ ጥቃት ሲሰነዝሩ የጎቲክ የበላይነት ፈራረሰ። አብዛኛው Thervingi በሮማ ኢምፓየር ጥገኝነት ጠይቋል፣ እና ብዙ የግሬውሁንጊ እና የታይፋሊ ቡድኖች ተከትለዋል።በተመሳሳይ፣ ጉልህ የሆኑ የጎጥ ቡድኖች ከዳኑቤ በስተሰሜን ባሉት ግዛቶች ቆዩ።
ቆስጠንጢኖስ የ Dacia ድጋሚ
Constantine Reconquest of Dacia ©Johnny Shumate
328 Jan 1

ቆስጠንጢኖስ የ Dacia ድጋሚ

Drobeta-Turnu Severin, Romania
በ 328 ታላቁ ንጉሠ ነገሥት ቆስጠንጢኖስ የቆስጠንጢኖስ ድልድይ (ዳኑቤ) በሱሲዳቫ (ዛሬ ሴሌይ በሮማኒያ) [6] በአውሬሊያን ዘመን የተተወችውን ዳሲያንን እንደገና ለመቆጣጠር በማሰብ መረቀ።በ332 ክረምት መገባደጃ ላይ ቆስጠንጢኖስ ከሳርማትያውያን ጋር በጎጥ ላይ ዘመቻ አደረገ።የአየሩ ሁኔታ እና የምግብ እጦት የጎጥ ዜጎችን ዋጋ አስከፍሏቸዋል፡ ወደ ሮም ከመግዛታቸው በፊት ወደ አንድ መቶ ሺህ የሚጠጉ ሰዎች እንደሞቱ ይነገራል።ይህንን ድል በማክበር ቆስጠንጢኖስ ጎቲከስ ማክሲመስ የሚለውን ማዕረግ ወሰደ እና የተገዛውን ግዛት እንደ አዲሱ የጎቲያ ግዛት ወሰደ።[7] በ334፣ የሳርማትያን ተራ ሰዎች መሪዎቻቸውን ከገለበጡ በኋላ፣ ቆስጠንጢኖስ በጎሳው ላይ ዘመቻ መርቷል።በጦርነቱ ድል ተቀዳጅቶ ግዛቱን አስረዝሟል።[8] ቆስጠንጢኖስ አንዳንድ የሳርማቲያን ግዞተኞች በኢሊሪያን እና በሮማውያን አውራጃዎች በገበሬነት እንዲሰፍሩ አደረገ እና የተቀሩትን ደግሞ ወደ ጦር ሰራዊት አስመለጠ።በዳሲያ ያለው አዲሱ ድንበር በካስትራ ሂኖቫ፣ ሩሲዳቫ እና ካስትራ ኦፍ ፒትሮሴሌ የሚደገፈው ብራዝዳ ሉኢ ኖቫክ መስመር ነበር።[9] ሎሚዎቹ ወደ ሰሜን ካስትራ ከቲሪጊና-ባርቦሼ አልፈው በዲኔስተር ወንዝ አቅራቢያ በሚገኘው ሳሳይክ ሐይቅ ላይ ተጠናቀቀ።[10] ቆስጠንጢኖስ በ 336 Dacicus maximus የሚል ማዕረግ ወሰደ [። 11] ከዳኑብ በስተሰሜን ያሉ አንዳንድ የሮማ ግዛቶች እስከ ጀስቲንያን ድረስ ተቃውመዋል።
ሁኒክ ወረራ
የሁን ኢምፓየር የስቴፕ ጎሳዎች የብዙ ጎሳዎች ጥምረት ነበር። ©Angus McBride
376 Jan 1 - 453

ሁኒክ ወረራ

Romania
የሁኒ ወረራ እና የአሁኗ ሮማኒያ ወረራ የተካሄደው በ4ኛው እና በ5ኛው ክፍለ ዘመን ነው።እንደ አቲላ ባሉ ኃያላን መሪዎች እየተመሩ ሁኖች ከምስራቃዊው ስቴፕ ወጥተው አውሮፓን አቋርጠው የአሁኗ ሮማኒያ ክልል ደረሱ።በአስፈሪ ፈረሰኛ እና ጨካኝ ስልታቸው የሚታወቁት ሁኖች የተለያዩ የጀርመን ጎሳዎችን እና ሌሎች የአካባቢውን ነዋሪዎች በማሸነፍ የግዛቱን ክፍሎች መቆጣጠር ጀመሩ።በክልሉ መገኘታቸው የሮማኒያን እና የአጎራባች አካባቢዎችን ታሪክ በመቅረጽ ረገድ ሚና ተጫውቷል።የሁኒ አገዛዝ ጊዜያዊ ነበር፣ እና ግዛታቸው በ453 ዓ.ም አቲላ ከሞተ በኋላ መበታተን ጀመረ።ምንም እንኳን በአንፃራዊነት አጭር የበላይነት ቢኖራቸውም፣ ሁኖች በምስራቅ አውሮፓ የመካከለኛው ዘመን ዘመንን ለፈጠሩት የስደተኛ እንቅስቃሴዎች እና የባህል ለውጦች አስተዋፅዖ አበርክተዋል።የእነርሱ ወረራም በሮማ ኢምፓየር ድንበሮች ላይ ጫና እንዲጨምር አድርጓል፣ ይህም በመጨረሻ እንዲወድቅ አስተዋጽኦ አድርጓል።
ጌፒድስ
የጀርመን ጎሳዎች ©Angus McBride
453 Jan 1 - 566

ጌፒድስ

Romania
የጌፒድስ በሃንስ በሮማን ኢምፓየር ላይ ባደረጉት ዘመቻ መሳተፋቸው ብዙ ምርኮ አስገኝቶላቸዋል፣ ይህም ለሀብታም የጌፒድ ባላባትነት እድገት አስተዋፅዖ አድርጓል።[12] በአርዳሪክ መሪነት “ስፍር ቁጥር የሌለው አስተናጋጅ” በ [451] በካታሎኒያ ሜዳ ጦርነት የአቲላ ሁን ጦር የቀኝ ክንፍ አቋቋመ። እና ፍራንኮች እርስ በርሳቸው ተገናኙ፣ የኋለኛው ለሮማውያን እና ለቀድሞው ለሀንስ ሲዋጉ፣ እና እርስ በርስ የተፋለሙ ይመስላሉ።አቲላ ዘ ሁን በ 453 ባልታሰበ ሁኔታ ሞተ። በልጆቹ መካከል አለመግባባት ወደ እርስ በርስ ጦርነት በመቀየር ተገዢዎቹ ህዝቦች በአመፅ እንዲነሱ አስችሏቸዋል።[14] እንደ ዮርዳኖስ አባባል የጌፒድ ንጉስ አርዳሪች “ብዙ ብሄሮች እንደ መሰረታዊ ሁኔታ ባሪያዎች እየተያዙ ስለነበር ተናደዱ” [15] በሁኖች ላይ ጦር ያነሳው የመጀመሪያው ነው።ወሳኙ ጦርነት የተካሄደው በ454 ወይም 455 በፓንኖኒያ ውስጥ በኔዳኦ ወንዝ (ያልታወቀ) ነው [። 16] በጦርነቱ ውስጥ የጌፒድስ፣ ሩጊ፣ ሳርማትያውያን እና ሱኤቢ የተዋሃዱ ጦር ሁንስን እና አጋሮቻቸውን ኦስትሮጎቶችን ጨምሮ ድል አደረጉ።[17] በቀድሞዎቹ የአቲላ አጋሮች መካከል ግንባር ቀደሞቹ እና ከትልቁ እና በጣም ነፃ ከሆኑት አዲስ መንግስታት አንዱን ያቋቋሙት ጌፒዲዎች ነበሩ፣ በዚህም “ግዛታቸውን ከመቶ ለሚበልጥ ጊዜ ያቆየውን የክብር ዋና ከተማ” ያገኙ።[18] ከዳኑቤ በስተሰሜን ያለውን የቀድሞ የሮማ ግዛት የዳሲያ ግዛት ሰፊ ክፍልን ይሸፍናል እና ከሌሎች የመካከለኛው የዳኑቢያን መንግስታት ጋር ሲነፃፀር ከሮም ጋር ምንም ግንኙነት እንደሌለው ቆይቷል።ጌፒዲዎች በሎምባርዶች እና አቫርስ ከመቶ አመት በኋላ በ 567 ቁስጥንጥንያ ምንም ድጋፍ አልሰጣቸውም ነበር.አንዳንድ ጌፒዲዎች በቀጣይ ጣሊያንን ድል አድርገው ከሎምባርዶች ጋር ተቀላቅለዋል፣ አንዳንዶቹ ወደ ሮማውያን ግዛት ተዛውረዋል፣ እና ሌሎች ጌፒድስ በአቫርስ ከተሸነፈ በኋላ አሁንም በአሮጌው መንግሥት አካባቢ ይኖሩ ነበር።
የስላቭ ፍልሰት ወደ ባልካን
የስላቭ ፍልሰት ወደ ባልካን ©HistoryMaps
500 Jan 1

የስላቭ ፍልሰት ወደ ባልካን

Balkans
የስላቭ ፍልሰት ወደ ባልካን አገሮች በ 6 ኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ እና በ 7 ኛው ክፍለ ዘመን የመጀመሪያዎቹ አስርት ዓመታት በመካከለኛው ዘመን መጀመሪያ ላይ ተጀመረ.የስላቭስ ፈጣን የስነ-ሕዝብ ስርጭት ተከትሎ የህዝብ ልውውጥ፣ ቅልቅል እና የቋንቋ ለውጥ ወደ ስላቪክ እና ወደ ተለወጠ።ሰፈራው የተቀናበረው በዩስቲኒያን ወረርሽኝ ወቅት የባልካን ህዝብ በከፍተኛ ሁኔታ በመቀነሱ ነው።ሌላው ምክንያት ከ 536 እስከ 660 ዓ.ም አካባቢ ያለው የኋለኛው ጥንታዊው ትንሽ የበረዶ ዘመን እና በሳሳኒያ ግዛት እና በአቫር ካጋኔት መካከል በምስራቅ የሮማ ኢምፓየር መካከል የተደረጉ ተከታታይ ጦርነቶች ናቸው።የአቫር ካጋኔት የጀርባ አጥንት የስላቭ ጎሳዎችን ያካተተ ነበር.በ626 የበጋ ወቅት የቁስጥንጥንያ ከበባ ካልተሳካ በኋላ የባይዛንታይን ግዛቶችን ከሳቫ እና ከዳኑቤ ወንዞች በስተደቡብ ከአድርያቲክ ወደ ኤጂያን እስከ ጥቁር ባህር ድረስ ካስቀመጡ በኋላ በሰፊው የባልካን አካባቢ ቆዩ።በብዙ ምክንያቶች ደክሟት እና ወደ ባልካን ባህር ዳርቻዎች በመቀነሱ ባይዛንቲየም በሁለት ግንባሮች ጦርነት ከፍቶ የጠፉትን ግዛቶች ማስመለስ ስላልቻለ የስክላቪኒያ ተጽእኖን ከመመስረት ጋር ታርቆ ከአቫር እና ቡልጋር ጋር ህብረት ፈጠረ። Khaganates.
አቫርስ
የሎምባርድ ተዋጊ ©Anonymous
566 Jan 1 - 791

አቫርስ

Ópusztaszer, Pannonian Basin,
እ.ኤ.አ. በ 562 አቫሮች የታችኛውን የዳኑብ ተፋሰስ እና ከጥቁር ባህር በስተሰሜን የሚገኙትን ስቴፕ ተቆጣጠሩ።[19] በባልካን አገሮች በደረሱ ጊዜ አቫሮች ወደ 20,000 የሚጠጉ ፈረሰኞች ያሉት የተለያዩ ቡድኖች አቋቋሙ።[20] የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ጀስቲንያን ቀዳማዊ ከገዛቸው በኋላ ወደ ሰሜን ምዕራብ ወደ ጀርመን ገፋፉ።ሆኖም የፍራንካውያን ተቃውሞ የአቫርስን መስፋፋት በዚያ አቅጣጫ አስቆመው።የበለጸጉ የአርብቶ አደር መሬቶችን በመፈለግ አቫርስ መጀመሪያ ላይ ከዳኑቤ በስተደቡብ በዛሬዋ ቡልጋሪያ መሬት ጠይቀዋል ነገር ግን ባይዛንታይን ከጎክቱርክስ ጋር የነበራቸውን ግንኙነት በአቫር ጥቃት ላይ እንደ ማስፈራሪያ ተጠቅመው እምቢ አሉ።[21] አቫርስ ትኩረታቸውን ወደ ካርፓቲያን ተፋሰስ እና ወደ ተሰጣቸው የተፈጥሮ መከላከያዎች አዙረዋል።[22] የካርፓቲያን ተፋሰስ በጌፒድስ ተይዟል።እ.ኤ.አ. በ 567 አቫርስ ከሎምባርዶች - የጌፒድስ ጠላቶች - እና በአንድነት አብዛኛውን የጌፒድ መንግሥት አወደሙ።ከዚያም አቫሮች ሎምባርዶች ወደ ሰሜናዊጣሊያን እንዲሄዱ አሳመኗቸው።
ቡልጋሮች
አቫርስ እና ቡልጋሮች ©Angus McBride
680 Jan 1

ቡልጋሮች

Romania
የቱርኪክ ተናጋሪ ቡልጋሮች በ670 አካባቢ ከዲኔስተር ወንዝ በስተ ምዕራብ በሚገኙ ግዛቶች ደረሱ [። 28] በኦንጋል ጦርነት የምስራቃዊውን ሮማን (ወይም የባይዛንታይን ) ንጉሠ ነገሥት ቆስጠንጢኖስን በ680 ወይም 681 አሸንፈው ዶብሩጃን ተቆጣጠሩ እና የመጀመሪያውን የቡልጋሪያ ግዛት መሠረቱ። .[29] ብዙም ሳይቆይ ሥልጣናቸውን በአንዳንድ አጎራባች ጎሳዎች ላይ ጫኑ።በ 804 እና 806 መካከል የቡልጋሪያ ወታደሮች አቫርስን አጥፍተው ግዛታቸውን አወደሙ.የቡልጋሪያው ክሩም የቀድሞውን አቫር ካጋኔትን ምስራቃዊ ክፍሎች ወስዶ በአካባቢው ያሉትን የስላቭ ጎሳዎች ተቆጣጠረ።በመካከለኛው ዘመን የቡልጋሪያ ኢምፓየር በ 681 ከተመሰረተበት ጊዜ አንስቶ በ 1371-1422 እስከ መፍረስ ድረስ ከዳኑቤ ወንዝ በስተሰሜን የሚገኙትን ሰፋፊ ቦታዎችን ተቆጣጠረ ።ለዘመናት ላለው የቡልጋሪያ አገዛዝ ኦሪጅናል መረጃ የቡልጋሪያ ገዥዎች መዛግብት ስለወደሙ እና በባይዛንታይን ወይም በሃንጋሪ የእጅ ጽሑፎች ውስጥ ለዚህ አካባቢ ብዙም አልተጠቀሰም።በመጀመርያው የቡልጋሪያ ግዛት የድሪዱ ባህል በ 8 ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ አድጎ እስከ 11 ኛው ክፍለ ዘመን ድረስ አድጓል።[30] በቡልጋሪያ በተለምዶ የፕሊስካ-ፕሬስላቭ ባህል ይባላል።
ፔቼኔግስ
ፔቼኔግስ ©Angus McBride
700 Jan 1 - 1000

ፔቼኔግስ

Romania
የፔቼኔግስ፣ የመካከለኛው እስያ ስቴፕ ከፊል ዘላኖች የቱርኪክ ሕዝብ፣ ከ 8 ኛው እስከ 11 ኛው ክፍለ ዘመን ከጥቁር ባህር በስተሰሜን የሚገኙትን እርከኖች ተቆጣጠሩ ፣ እና በ 10 ኛው ክፍለ ዘመን በዶን እና በዶን መካከል ያለውን ግዛት በሙሉ ተቆጣጠሩ። የታችኛው የዳኑቤ ወንዞች.[31] በ 11 ኛው እና በ 12 ኛው ክፍለ ዘመን የኩማኖች እና የምስራቅ ኪፕቻኮች ዘላኖች ጥምረት በአሁኑ ካዛኪስታን ፣ደቡብ ሩሲያ ፣ዩክሬን ፣ደቡብ ሞልዳቪያ እና ምዕራባዊ ዎላቺያ መካከል ያሉትን ግዛቶች ተቆጣጠሩ።[32]
ማጌርስ
ታላቁ ኦቶ በሌችፌልድ 955 ማጌርስን ደበደበ። ©Angus McBride
895 Jan 1

ማጌርስ

Ópusztaszer, Pannonian Basin,
በቡልጋሪያ እና በዘላን ሃንጋሪዎች መካከል የተቀሰቀሰው የትጥቅ ግጭት ሁለተኛውን ከፖንቲክ ስቴፕስ ለቀው እንዲወጡ አስገደዳቸው እና በ 895 አካባቢ የካርፓቲያን ተፋሰስ ወረራ ጀመሩ። ጌሉ በሚባል የሮማንያ ዱክ ይገዛ ነበር።እ.ኤ.አ. በ 895 አካባቢ የሲዜኬሊስ በክሪሳና ውስጥ መኖራቸውን ያወሳል ። ቀደም ሲል ቭላች ተብለው ይጠሩ የነበሩት የሮማኒያውያን የመጀመሪያ ጊዜ ማጣቀሻዎች አሁን ሮማኒያ በሚመሰረቱት ክልሎች በ 12 ኛው እና በ 13 ኛው ክፍለዘመን ተመዝግበዋል ።ከታችኛው ዳኑቤ በስተደቡብ በሚገኙ መሬቶች የሚኖሩትን የቭላች ማጣቀሻዎች በተመሳሳይ ጊዜ ውስጥ በብዛት ይገኛሉ።
የሃንጋሪ ደንብ
Hungarian Rule ©Angus McBride
1000 Jan 1 - 1241

የሃንጋሪ ደንብ

Romania
በ1000 ወይም 1001 ንግሥና የጀመረው የሃንጋሪ የመጀመሪያው ዘውድ የሆነው እስጢፋኖስ 1፣ የካርፓቲያን ተፋሰስ አንድ አደረገ።እ.ኤ.አ. በ1003 አካባቢ “በእናቱ አጎቱ በንጉስ ጂዩላ” ላይ ዘመቻ ከፍቶ ትራንስሊቫኒያን ያዘ።የመካከለኛው ዘመን ትራንስሊቫኒያ የሃንጋሪ መንግሥት ዋነኛ አካል ነበር;ሆኖም ግን, በአስተዳደራዊ የተለየ ክፍል ነበር.በዘመናዊቷ ሮማኒያ ግዛት ውስጥ ሦስት የሮማን ካቶሊክ ሀገረ ስብከት መቀመጫቸውን በአልባ ዩሊያ፣ ቢሃሪያ እና ሴናድ ተቋቁመዋል።[36]በግዛቱ ውስጥ የነበረው የንጉሣዊ አስተዳደር የተመሰረተው በንጉሣዊ ምሽጎች ዙሪያ በተደራጁ አውራጃዎች ላይ ነው።[37] በዘመናዊው ሮማኒያ ግዛት ውስጥ፣ በ1097 የአልባን አይፓን ወይም ቆጠራን [38] እና በ1111 የቢሆር ቆጠራ የካውንቲውን ስርዓት ገጽታ ያሳያል።[39] በባናት እና ክሪሳና ውስጥ ያሉት አውራጃዎች በቀጥታ በንጉሣዊ ሥልጣን ሥር ነበሩ ነገር ግን የግዛቱ ታላቅ መኮንን ከ 12 ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ጀምሮ የትራንስሊቫኒያ አውራጃዎችን እስፓኖች ይቆጣጠር ነበር።[40]ቀደም ሲል የሼኬሊስ በቲሌግድ በክሪሳና፣ እና በጋርቦቫ፣ ሳሺዝ እና በትራንሲልቫኒያ ሰበሽ መገኘቱ በንጉሣዊ ቻርተሮች የተመሰከረ ነው።[41] ከጋርቦቫ፣ ሳሺዝ እና ሰቤሽ የተውጣጡ የሴኬሊ ቡድኖች በ1150 አካባቢ ወደ ምሥራቃዊ ትራንሲልቫኒያ ተዛውረዋል፣ ነገሥታቱ እነዚህን ግዛቶች ከምዕራብ አውሮፓ ለሚመጡ አዲስ ሰፋሪዎች ሲሰጡ።[42] ሼኬሊስ ከአውራጃዎች ይልቅ በ"ወንበሮች" ተደራጅተው ነበር እና የንጉሣዊው መኮንን "የሴኬሊስ ቆጠራ" ከ1220ዎቹ ጀምሮ የማኅበረሰባቸው መሪ ሆነ።ሼኬሊስ ለንጉሣውያን ወታደራዊ አገልግሎት ይሰጡ የነበረ ሲሆን ከንጉሣዊው ቀረጥ ነፃ ሆነው ቆይተዋል።
ኩማንስ
የቲውቶኒክ ፈረሰኞች በኩማንያ ከኩማን ጋር እየተዋጉ ነው። ©Graham Turner
1060 Jan 1

ኩማንስ

Romania
የኩማን ሰዎች ወደ ታችኛው ዳኑቤ ክልል መምጣት የተመዘገበው [በ] 1055 ነው [።] በ1223 በሞንጎሊያውያን በካልካ ወንዝ ጦርነት ሽንፈት ገጥሞታል [።45] ብዙም ሳይቆይ ቦሪሺየስ የኩማን አለቃ [46] ጥምቀትንና የሃንጋሪን ንጉስ የበላይነት ተቀበለ።[47]
ትራንዚልቫኒያ ሳክሰን ፍልሰት
የመካከለኛው ዘመን ከተማ 13 ኛው ክፍለ ዘመን። ©Anonymous
1150 Jan 1

ትራንዚልቫኒያ ሳክሰን ፍልሰት

Transylvanian Basin, Cristești
በጀርመኖች በትራንዚልቫኒያ ቅኝ ግዛት ስር በጅምላ ትራንሲልቫኒያ ሳክሰን በመባል የሚታወቁት በሃንጋሪ ንጉስ ጊዛ 2ኛ (1141-1162) የግዛት ዘመን ተጀመረ።[48] ​​ለተከታታይ ምዕተ-አመታት የነዚህ የመካከለኛው ዘመን ጀርመንኛ ተናጋሪ ሰፋሪዎች ዋና ተግባር (ለምሳሌ እንደ ሼክለርስ በምስራቅ ትራንስይልቫኒያ) የወቅቱ የሃንጋሪ ግዛት ደቡባዊ፣ ደቡብ ምስራቅ እና ሰሜን ምስራቅ ድንበሮችን መከላከል ነበር። በተለይ ከመካከለኛው እስያ እና ከሩቅ ምስራቅ እስያ የመጡ የውጭ ወራሪዎች (ለምሳሌ ኩማንስ፣ ፔቼኔግስ፣ ሞንጎሊያውያን እና ታታሮች)።በተመሳሳይ ጊዜ, ሳክሶኖች ግብርና በማዳበር እና የመካከለኛው አውሮፓን ባህል በማስተዋወቅ ተከሰው ነበር.[49] በኋላ፣ ሳክሶኖች የገጠርም ሆነ የከተማ ሰፈሮቻቸውን በኦቶማን ወራሪዎች (ወራሪውን እና እያስፋፋው ባለው የኦቶማን ኢምፓየር ) ላይ የበለጠ ማጠናከር ያስፈልጋቸው ነበር።በሰሜን ምስራቅ ትራንሲልቫኒያ የሚገኙት ሳክሶኖችም የማዕድን ቁፋሮዎችን ይመሩ ነበር።ከዚፕሰር ሳክሰኖች ጋር በጣም የተዛመዱ እንደሆኑ ሊገነዘቡት የሚችሉት ከአሁኑ ስፒሽ (ጀርመንኛ፡ ዚፕስ)፣ ሰሜን-ምስራቅ ስሎቫኪያ (እንዲሁም ሌሎች የወቅቱ ሮማኒያ ታሪካዊ ክልሎች ማለትም ማራሙሬሼ እና ቡኮቪና) ሁለቱ በመሆናቸው ነው። ጀርመንኛ ተናጋሪ ባልሆኑ መካከለኛ እና ምስራቃዊ አውሮፓ ውስጥ ያሉ ጥንታዊ የጀርመን ጎሳዎች።[50]የመጀመሪያው የሰፈራ ማዕበል እስከ 13 ኛው ክፍለ ዘመን መጨረሻ ድረስ በጥሩ ሁኔታ ቀጠለ።ምንም እንኳን ቅኝ ገዥዎች በአብዛኛው ከምዕራብ ቅድስት ሮማን ግዛት የመጡ እና በአጠቃላይ የፍራንኮኒያ ቀበሌኛ ዝርያዎች ቢናገሩም ጀርመኖች ለንጉሣዊው ሃንጋሪ ቻንስለር ስለሚሠሩ በጋራ 'ሳክሰን' እየተባሉ ተጠሩ።[51]በ [1211] የቴውቶኒክ ፈረሰኞች ወደ ሻራ ባርሴይ በመጡበት ወቅት የተቀናጀ እልባት ቀጥሏል። ከንጉሠ ነገሥቱ ሥልጣን በመነሳት ንጉሥ አንድሪው 2ኛ ከክልሉ በ1225 አባረራቸው። [53] ከዚያ በኋላ ንጉሱ ወራሽ ቤላ [54] የዱክ ማዕረግ ያለው ትራንሲልቫኒያ እንዲያስተዳድር ሾመው።ዱክ ቤላ ኦልቴኒያን ተቆጣጠረ እና አዲስ ግዛት፣ Banate of Severin በ1230ዎቹ አቋቋመ።[55]
የቭላች-ቡልጋሪያ አመፅ
የቭላች-ቡልጋሪያ አመፅ ©Angus McBride
1185 Jan 1 - 1187

የቭላች-ቡልጋሪያ አመፅ

Balkan Peninsula
በንጉሠ ነገሥቱ ባለሥልጣናት የተጣሉ አዳዲስ ታክሶች በ 1185 የቭላችስ እና የቡልጋሪያውያን አመጽ አስከትለዋል, [33] ይህም ሁለተኛው የቡልጋሪያ ኢምፓየር መመስረት አስከትሏል.[34] በአዲሱ ግዛት ውስጥ ያለው የቭላችስ ታላቅ ደረጃ በሮበርት ኦፍ ክላሪ እና ሌሎች ምዕራባዊ ደራሲያን ጽሑፎች ይመሰክራል ፣ እነሱም አዲሱን ግዛት ወይም ተራራማ አካባቢዎችን እስከ 1250ዎቹ ድረስ “ቭላቺያ” ብለው ይጠሩታል።[35]
የቫላቺያ መመስረት
የሞንጎሊያውያን የአውሮፓ ወረራዎች ©Angus McBride
1241 Jan 1 00:01

የቫላቺያ መመስረት

Wallachia, Romania
እ.ኤ.አ. በ 1236 አንድ ትልቅ የሞንጎሊያውያን ጦር በባቱ ካን ከፍተኛ አመራር ተሰብስቦ ወደ ምዕራብ ተጓዘ።[56] ምንም እንኳን አንዳንድ የኩማን ቡድኖች ከሞንጎል ወረራ ቢተርፉም የኩማን መኳንንት ተገደለ።[58] የምስራቅ አውሮፓ ረግረጋማ ቦታዎች በባቱ ካን ጦር ተቆጣጠሩ እና የወርቅ ሆርዴ አካል ሆኑ።[57] ነገር ግን ሞንጎሊያውያን በዳኑቤ ታችኛው ክፍል ውስጥ የጦር ሰፈር ወይም ወታደራዊ ክፍል አላስቀሩም እና በቀጥታ የፖለቲካ ቁጥጥር አላደረጉም።ከሞንጎሊያውያን ወረራ በኋላ፣ እጅግ በጣም ብዙ (ብዙ ባይሆንም) የኩማን ህዝብ የዋላቺያን ሜዳ ለቀው ወጡ፣ ነገር ግን የቭላች (ሮማኒያ) ህዝብ በአካባቢው አለቆቻቸው እየተመሩ knezes and voivodes በሚባሉት መሪነት እዚያው ቆዩ።በ1241 የኩማን የበላይነት ተቋረጠ—በዋላቺያ ላይ በቀጥታ የሞንጎሊያውያን አገዛዝ አልተረጋገጠም።የዋላቺያ ክፍል ምናልባት በሃንጋሪ መንግሥት እና በቡልጋሪያውያን በሚከተለው ጊዜ ለአጭር ጊዜ አከራካሪ ሆኖ ነበር፣ [59] ነገር ግን በሞንጎሊያውያን ጥቃቶች ወቅት የሃንጋሪ ባለስልጣን ከባድ መዳከም በWalachia ውስጥ የተመሰከረለት አዲስ እና ጠንካራ ፖሊሲዎች እንዲመሰረት አስተዋጽኦ ያደረገ ይመስላል። በሚቀጥሉት አሥርተ ዓመታት.[60]
1310 - 1526
ዋላሺያ እና ሞልዳቪያornament
ገለልተኛ Wallachia
የባሳራብ አንደኛ የዋላቺያ ጦር የሃንጋሪውን ንጉስ ቻርለስ ሮበርትን አንጁን እና 30,000 ወራሪ ሰራዊቱን አድፍጦ ደበደበ።የቭላች (የሮማንያ) ተዋጊዎች የሃንጋሪ የተጫኑ ባላባቶች ከነሱ ማምለጥ በማይችሉበት እና አጥቂዎቹን ለማፈናቀል ከፍታ ላይ መውጣት በማይችሉበት ቦታ ላይ በገደል ዳር ላይ ድንጋዮችን ተንከባለሉ። ©József Molnár
1330 Nov 9 - Nov 12

ገለልተኛ Wallachia

Posada, Romania
በሀምሌ 26 ቀን 1324 በዲፕሎማ ባሳራብን "የዋላቺያ ባዶነታችን" በማለት ባሳራብን ይጠራዋል ​​ይህም በዚያን ጊዜ ባሳራብ የሃንጋሪ ንጉስ ቫሳል እንደነበረ ያሳያል።[62] በአጭር ጊዜ ውስጥ ግን ባሳራብ የንጉሱን ስልጣን ለመቀበል ፈቃደኛ አልሆነም ምክንያቱም የባሳራብ እያደገ መምጣቱም ሆነ በራሱ ወደ ደቡብ እየመራ ያለው የውጭ ፖሊሲ በሃንጋሪ ተቀባይነት ሊኖረው አይችልም።[63] በጁን 18, 1325 በአዲስ ዲፕሎማ፣ ንጉስ ቻርልስ ቀዳማዊ እሱን እንደ "የዋላቺያ ባሳራብ፣ ለንጉሱ ቅዱስ ዘውድ ታማኝ ያልሆነ" (Bazarab Transalpinum regie corone infidelem) በማለት ጠቅሶታል።[64]በ1330 ንጉስ ቻርልስ ባሳራብን ለመቅጣት ወታደራዊ ዘመቻ አነሳ። ንጉሱ ከአስተናጋጁ ጋር ወደ ዋላቺያ ሄዱ።ባሳራብን ማሸነፍ ስላልቻለ ንጉሱ በተራሮች በኩል እንዲያፈገፍግ አዘዘ።ነገር ግን ረጅምና ጠባብ በሆነ ሸለቆ ውስጥ የሃንጋሪ ጦር በከፍታ ቦታዎች ላይ በነበሩት ሮማውያን ጥቃት ደረሰባቸው።የፖሳዳ ጦርነት ተብሎ የሚጠራው ጦርነቱ ለአራት ቀናት (ከህዳር 9-12፣ 1330) የፈጀ ሲሆን ሽንፈታቸው አስከፊ ለነበረው ለሀንጋሪውያን ጥፋት ነበር።[65] ንጉሱ ህይወቱን ሊያመልጥ የቻለው የንጉሣዊ ልብሱን ከጠባቂዎቹ ጋር በመለዋወጥ ብቻ ነው።[66]የፖሳዳ ጦርነት በሃንጋሪ-ዋላቺያን ግንኙነት ላይ ትልቅ ለውጥ ያመጣ ነበር፡ ምንም እንኳን በ14ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ሂደት የሃንጋሪ ነገስታት አሁንም የቫላቺያን ቮይቮድ ለመቆጣጠር ከአንድ ጊዜ በላይ ቢሞክሩም ሊሳካላቸው የሚችሉት ለጊዜው ብቻ ነበር።ስለዚህም የባሳራብ ድል ለዋላቺያ ርዕሰ መስተዳድር የነጻነት መንገድን ከፈተ።
የሞልዳቪያ መመስረት
የቮይቮድ ድራጎስ ጎሽ አድኖ። ©Constantin Lecca
1360 Jan 1

የሞልዳቪያ መመስረት

Moldavia, Romania
ፖላንድ እና ሃንጋሪ በ1340ዎቹ አዲስ መስፋፋትን በመጀመር ወርቃማው ሆርዴ ውድቀትን ተጠቅመዋል።በ1345 የሃንጋሪ ጦር ሞንጎሊያውያንን ድል ካደረገ በኋላ ከካርፓቲያውያን በስተ ምሥራቅ አዲስ ምሽጎች ተሠሩ።የሮያል ቻርተር፣ ዜና መዋዕል እና የቦታ ስሞች የሀንጋሪ እና የሳክሰን ቅኝ ገዥዎች በክልሉ መስፈራቸውን ያሳያሉ።ድራጎሽ በሃንጋሪው ንጉስ ቀዳማዊ ፍቃድ በሞልዶቫ በኩል ያሉትን መሬቶች ያዙ፣ ነገር ግን ቭላች በሉዊስ አገዛዝ ላይ በ1350ዎቹ መገባደጃ ላይ አመፁ።የሞልዳቪያ ምስረታ የጀመረው የቭላች (የሮማንያ) ቮቪቮድ (ወታደራዊ መሪ) ድራጎሼ፣ ብዙም ሳይቆይ ህዝቡ ከማራሙሬሼ፣ ከዚያም ከቮይቮዴሺፕ ወደ ሞልዶቫ ወንዝ አካባቢ በመምጣቱ ተጀመረ።ድራጎሼ በ1350ዎቹ የሃንጋሪ መንግሥት ቫሳል ሆኖ በዚያ ፖሊሲ አቋቋመ።የሞልዳቪያ ርእሰ መስተዳድር ነፃነት የተገኘው ቦግዳን 1፣ ከማራሙሬሺቭ የመጣው ከሃንጋሪ ንጉስ ጋር የተጣላው ሌላኛው ቭላች፣ በ1359 ካርፓቲያንን አቋርጦ ሞልዳቪያን በመቆጣጠር ክልሉን ከሃንጋሪ በወሰደ ጊዜ ነው።እስከ 1859 ድረስ ከዋላቺያ ጋር ሲዋሃድ የዘመናዊው የሮማኒያ ግዛት እድገትን እስከጀመረበት ጊዜ ድረስ እንደ ርዕሰ ጉዳይ ሆኖ ቆይቷል።
ቭላድ ኢምፓለር
ቭላድ ኢምፓለር ©Angus McBride
1456 Jan 1

ቭላድ ኢምፓለር

Wallachia, Romania
ኢንዲፔንደንት ዋላቺያ ከ 14 ኛው ክፍለ ዘመን ጀምሮ በኦቶማን ኢምፓየር ድንበር አቅራቢያ ነበረች ።ቭላድ ሳልሳዊ ኢምፓለር በ1448፣ 1456–62 እና [1476] የዋላቺያ ልዑል ነበር።የሮማኒያ ታሪክ አጻጻፍ እንደ ጨካኝ ግን ፍትሃዊ ገዥ አድርጎ ይገመግመዋል።
ታላቁ እስጢፋኖስ
ታላቁ እስጢፋኖስ እና ቭላድ ቴፔስ። ©Anonymous
1457 Jan 1 - 1504

ታላቁ እስጢፋኖስ

Moldàvia
ታላቁ እስጢፋኖስ የሞልዳቪያ ምርጥ ባዶ እንደሆነ ይታሰባል።እስጢፋኖስ ለ 47 ዓመታት ገዝቷል, ለዚያ ጊዜ ያልተለመደ ረጅም ጊዜ ነበር.ከሃምሳ ጦርነቶች ውስጥ ሁለቱን ብቻ የተሸነፈ፣ የተዋጣለት የጦር መሪ እና የሀገር መሪ ነበር።እያንዳንዱን ድል የሚዘከርበት መቅደስ ገንብቶ 48 አብያተ ክርስቲያናትና ገዳማትን መሥርቷል፣ ከእነዚህም ውስጥ ብዙዎቹ ልዩ የሆነ የሥነ ሕንፃ ጥበብ አላቸው።እ.ኤ.አ. በ 1475 በቫስሉ ጦርነት የኦቶማን ኢምፓየር ድል የእስቴፋን ድል ነበር ፣ ለዚህም የቮሮኔል ገዳምን ከፍ አደረገ ።ለዚህ ድል፣ ርዕሰ ሊቃነ ጳጳሳት ሲክስተስ አራተኛ፣ verus christianae fidei athleta (የክርስቲያን እምነት እውነተኛ ሻምፒዮን) በማለት እጩ አድርገውታል።እስጢፋኖስ ከሞተ በኋላ፣ ሞልዳቪያ እንዲሁ በ16ኛው ክፍለ ዘመን በኦቶማን ኢምፓየር ቁጥጥር ስር ሆነች።
1526 - 1821
የኦቶማን የበላይነት እና የፋናሪያት ዘመንornament
በሮማኒያ ውስጥ የኦቶማን ጊዜ
Ottoman Period in Romania ©Angus McBride
1541 Jan 1 - 1878

በሮማኒያ ውስጥ የኦቶማን ጊዜ

Romania
የኦቶማን ኢምፓየር መስፋፋት በ1390 አካባቢ በዳኑብ ደረሰ።ኦቶማኖች በ1390 ዋላቺያን ወረሩ እና በ1395 ዶብሩጃን ተቆጣጠሩ። መሳፍንቶቻቸው ኦቶማንን በወታደራዊ ዘመቻቸው እንዲረዷቸው ብቻ ይጠበቅባቸው ነበር።በ15ኛው መቶ ክፍለ ዘመን የነበሩት የሮማኒያ ነገሥታት - የዋላቺያ ኢምፓየር ቭላድ እና የሞልዳቪያው ታላቁ እስጢፋኖስ - ኦቶማንን በትላልቅ ጦርነቶች ማሸነፍ ችለዋል።በዶብሩጃ፣ በሲሊስትራ ኢያሌት ውስጥ በተካተተችው፣ ኖጋይ ታታሮች ሰፈሩ እና የአካባቢው የጂፕሲ ጎሳዎች እስልምናን ተቀበሉ።የሃንጋሪ መንግሥት መፍረስ የጀመረው እ.ኤ.አ. ነሐሴ 29 ቀን 1526 በሞሃክ ጦርነት ነው። ኦቶማኖች የንጉሣዊውን ጦር አጠፉ እና የሃንጋሪው ሉዊስ II ጠፋ።በ 1541 መላው የባልካን ባሕረ ገብ መሬት እና ሰሜናዊ ሃንጋሪ የኦቶማን ግዛቶች ሆነዋል።ሞልዳቪያ፣ ዋላቺያ እና ትራንሲልቫንያ በኦቶማን ሱዘራይንቲ ስር ነበሩ ግን ሙሉ በሙሉ ራሳቸውን ችለው ቆይተዋል እና እስከ 18ኛው ክፍለ ዘመን ድረስ የተወሰነ ውስጣዊ ነፃነት ነበራቸው።
የትራንሲልቫኒያ ዋናነት
ጁን 29 ቀን በዜሙን ለኦቶማን ሱልጣን ሱሌይማን ግርማ ሞገስ ጆን ሲጊስሙንድ አከበሩ። ©Anonymous Ottoman author
1570 Jan 1 - 1711

የትራንሲልቫኒያ ዋናነት

Transylvania, Romania
በ1526 በሞሃክ ጦርነት ዋናው የሃንጋሪ ጦር እና ንጉስ ሉዊ ዳግማዊ ጃጊሎ በኦቶማኖች ሲገደሉ የኦስትሪያው ፈርዲናንድ (በኋላ ንጉሠ ነገሥት ፈርዲናንድ 1) የሃንጋሪው ዙፋን ላይ መሾሙን የተቃወመው ጆን ዛፖሊያ—የትራንሲልቫኒያ ቮይቮድ—ጥቅም አገኘ። የእሱ ወታደራዊ ጥንካሬ.ቀዳማዊ ጆን የሃንጋሪ ንጉስ ሆኖ ሲመረጥ ሌላ ፓርቲ ለፈርዲናንድ እውቅና ሰጥቷል።በተካሄደው ትግል ዛፖሊያ በሱልጣን ሱልጣን ቀዳማዊ ድጋፍ ተደረገለት፣ እሱም (ዛፖሊያ በ1540 ከሞተ በኋላ) የዛፖሊን ልጅ ጆን 2ኛን ለመጠበቅ ማዕከላዊ ሃንጋሪን ወረረ።ጆን ዛፖሊያ የምስራቃዊውን የሃንጋሪ መንግስትን (1538-1570) መሰረተ፣ እሱም የትራንሲልቫኒያ ርዕሰ መስተዳድር ተነሳ።ርዕሰ መስተዳድሩ የተፈጠረው በ1570 የስፔየር ስምምነትን በንጉሥ ዮሐንስ 2ኛ እና በንጉሠ ነገሥት ማክሲሚሊያም 2ኛ ከተፈራረሙ በኋላ ነው፣ ስለዚህም ጆን ሲጊስሙንድ ዛፖሊያ፣ የምስራቅ ሀንጋሪ ንጉሥ የትራንስሊቫኒያ የመጀመሪያ ልዑል ሆነ።በስምምነቱ መሰረት፣ የትራንሲልቫኒያ ርዕሰ መስተዳድር በህዝባዊ ህግ ስሜት የሃንጋሪ ግዛት አካል ሆኖ ቆይቷል።የስፓይየር ውል የጆን ሲጊስሙንድ ንብረቶች የሃንጋሪ ቅዱስ ዘውድ ንብረት እንደሆኑ እና እንዲርቃቸው እንዳልተፈቀደላቸው በከፍተኛ ጉልህ በሆነ መልኩ አፅንዖት ሰጥቷል።[68]
ጎበዝ ሚካኤል
ጎበዝ ሚካኤል ©Mișu Popp
1593 Jan 1 - 1599

ጎበዝ ሚካኤል

Romania
ደፋር ሚካኤል (ሚሃይ ቪቴአዙል) ከ1593 እስከ 1601 የዋላቺያ ልዑል፣ የሞልዳቪያ ልዑል በ1600፣ እና በ1599-1600 የትራንሲልቫኒያ ገዥ ነበር።በአገዛዙ ሥር የነበሩትን ሦስቱን ርዕሳነ መስተዳድሮች አንድ በማድረግ የሚታወቀው፣ የሚካኤል ንግሥና በታሪክ ለመጀመሪያ ጊዜ ዋላቺያ፣ ሞልዳቪያ እና ትራንሲልቫኒያ በአንድ መሪ ​​ሥር ሲዋሐዱ ነው።ይህ ስኬት አጭር ቢሆንም በሮማኒያ ታሪክ ውስጥ ታዋቂ ሰው አድርጎታል።ማይክል ክልሎችን ከኦቶማን ተጽእኖ ለማላቀቅ ያለው ፍላጎት በቱርኮች ላይ በርካታ ወታደራዊ ዘመቻዎችን አስከትሏል።ያደረጋቸው ድሎች ከሌሎች የአውሮፓ ኃያላን አገሮች እውቅናና ድጋፍ አግኝተውታል፣ነገር ግን ከብዙ ጠላቶችም ጭምር።በ 1601 ከተገደለ በኋላ የተባበሩት መንግስታት በፍጥነት ተለያይተዋል.ይሁን እንጂ ጥረቶቹ ለዘመናዊው የሮማኒያ ግዛት መሰረት ጥለዋል, እና ትሩፋቱ በሮማኒያ ብሔርተኝነት እና ማንነት ላይ ላሳደረው ተጽእኖ ይከበራል.ጎበዝ ሚካኤል የድፍረት ተምሳሌት፣ የምስራቅ አውሮፓ የክርስትና ተከላካይ እና በሮማኒያ የረዥም ጊዜ የነጻነት እና የአንድነት ትግል ቁልፍ ሰው ነው።
ረጅም የቱርክ ጦርነት
የቱርክ ጦርነት ምሳሌያዊ መግለጫ። ©Hans von Aachen
1593 Jul 29 - 1606 Nov 11

ረጅም የቱርክ ጦርነት

Romania
በ1591 በኦቶማን ኢምፓየር እና በሃብስበርግ መካከል የአስራ አምስት ዓመታት ጦርነት ተከፈተ። ይህ ጦርነት በሃብስበርግ ንጉሳዊ አገዛዝ እና በኦቶማን ኢምፓየር መካከል የተደረገ ወሳኝ ያልሆነ የመሬት ጦርነት ሲሆን ይህም በዋነኝነት በዋላቺያ፣ ትራንስይልቫኒያ እና ሞልዳቪያ ርእሰ መስተዳድሮች ላይ ነበር።በአጠቃላይ ግጭቱ ብዙ ውድ ጦርነቶችን እና ከበባዎችን ያቀፈ ቢሆንም ለሁለቱም ወገኖች ብዙም ጥቅም አላስገኘም።
ታላቁ የቱርክ ጦርነት
ሶቢስኪ በቪየና በስታኒስላው ቸሌቦቭስኪ - የፖላንድ ንጉስ ጆን ሳልሳዊ እና የሊቱዌኒያ ግራንድ መስፍን ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1683 Jul 14 - 1699 Jan 26

ታላቁ የቱርክ ጦርነት

Balkans
ታላቁ የቱርክ ጦርነት፣ እንዲሁም የቅዱስ ሊግ ጦርነቶች ተብሎ የሚጠራው፣ በኦቶማን ኢምፓየር እና በቅዱስ ሊግ መካከል የቅዱስ ሮማን ኢምፓየር፣ ፖላንድ-ሊቱዌኒያ ፣ ቬኒስ ፣ የሩሲያ ግዛት እና የሃንጋሪ ግዛት ያካተቱ ተከታታይ ግጭቶች ነበሩ።በ1683 የተጠናከረ ጦርነት የጀመረው እና በ1699 የካርሎዊትዝ ስምምነትን በመፈረም አብቅቷል። ጦርነቱ የኦቶማን ኢምፓየር ሽንፈት ነበር፣ እሱም ለመጀመሪያ ጊዜ ከፍተኛ መጠን ያለው ግዛት ያጣው በሃንጋሪ እና በፖላንድ-ሊቱዌኒያ ኮመንዌልዝ እንዲሁም እንደ ምዕራባዊ ባልካን አካል።ጦርነቱም ሩሲያ ከምዕራብ አውሮፓ ጋር ለመጀመሪያ ጊዜ ስትሳተፍ ከፍተኛ ጠቀሜታ ነበረው።
ትራንስሊቫኒያ በሃብስበርግ ደንብ
Transylvania under Habsburg Rule ©Angus McBride
1699 Jan 1 - 1920

ትራንስሊቫኒያ በሃብስበርግ ደንብ

Transylvania, Romania
ከ1613 እስከ 1629 የትራንሲልቫኒያ ርእሰ መስተዳድር በጋቦር ቤተለን ፍፁማዊ አገዛዝ ወርቃማ ዘመኗ ላይ ደርሷል።[69] በ 18 ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ እና በ 19 ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ ሞልዳቪያ ፣ ዋላቺያ እና ትራንሲልቫኒያ እራሳቸውን ለሶስት አጎራባች ኢምፓየሮች ግጭት አካባቢ አገኙ-የሃብስበርግ ኢምፓየር ፣ አዲስ የታየው የሩሲያ ኢምፓየር እና የኦቶማን ኢምፓየር ።እ.ኤ.አ. በ 1711 የራኮቺዚ የነፃነት ጦርነት ከከሸፈ በኋላ [70] የሀብስበርግ ትራንስይልቫኒያ ቁጥጥር ተጠናከረ እና የሃንጋሪ ትራንስሊቫኒያ መኳንንት በሃብስበርግ ኢምፔሪያል ገዥዎች ተተኩ።[71] እ.ኤ.አ. በ 1699 ትራንስሊቫኒያ የኦስትሪያ በቱርኮች ላይ ድል ካደረገ በኋላ የሐብስበርግ ንጉሳዊ አገዛዝ አካል ሆነች።[72] ሃብስበርግ ግዛታቸውን በፍጥነት አስፋፉ።በ1718 የዋላቺያ ዋና አካል የሆነው ኦልቴኒያ ወደ ሃብስበርግ ንጉሣዊ አገዛዝ ተመለሰች እና በ1739 ብቻ ተመለሰች። በ 1804. ቤሳራቢያ ተብሎ የሚጠራው የርእሰ መስተዳድሩ ምስራቃዊ ግማሽ በ 1812 በሩሲያ ተይዟል.
ቤሳራቢያ በሩሲያ ግዛት ውስጥ
ጥር ሱሱዶልስኪ ©Capitulation of Erzurum (1829)
1812 May 28

ቤሳራቢያ በሩሲያ ግዛት ውስጥ

Moldova
የሩስያ ኢምፓየር የኦቶማን ኢምፓየር መዳከም እንዳስተዋለ፣ በፕሩት እና በዲኔስተር ወንዞች መካከል ያለውን የሞልዳቪያ ግዛት ምሥራቃዊ ክፍል ተቆጣጠረ።ከዚህ በኋላ በቡካሬስት ስምምነት (1812) የተጠናቀቀው የስድስት ዓመታት ጦርነት ፣ የኦቶማን ኢምፓየር የሩሲያ ግዛትን መቀላቀልን አምኗል ።[73]እ.ኤ.አ. በ 1814 የመጀመሪያዎቹ ጀርመናዊ ሰፋሪዎች ደርሰው በዋናነት በደቡብ ክፍሎች ሰፍረዋል ፣ እና የቤሳራቢያን ቡልጋሪያኖችም በክልሉ ውስጥ መኖር ጀመሩ ፣ እንደ ቦልራድ ያሉ ከተሞችን መሰረቱ።እ.ኤ.አ. በ 1812 እና 1846 መካከል የቡልጋሪያ እና የጋጋውዝ ህዝብ በዳኑቤ ወንዝ በኩል ወደ ሩሲያ ግዛት ተሰደደ ፣ ለብዙ አመታት በጨቋኝ የኦቶማን አገዛዝ ስር ከኖረ በኋላ በደቡብ ቤሳራቢያ ሰፍሯል።ቱርኪክ ተናጋሪ የኖጋይ ሆርዴ ጎሳዎች ከ16ኛው እስከ 18ኛው መቶ ክፍለ ዘመን በደቡባዊ ቤሳራቢያ በቡድጃክ ክልል (በቱርክ ቡካክ) ይኖሩ ነበር ነገር ግን ሙሉ በሙሉ ከ1812 በፊት ተባረሩ። በአስተዳደራዊ ሁኔታ ቤሳራቢያ በ1818 የሩሲያ ግዛት ግዛት ሆነች። ጉበርኒያ በ1873 ዓ.ም.
1821 - 1877
ብሔራዊ መነቃቃት እና የነጻነት መንገድornament
ደካማ የኦቶማን መያዣ
1828 የአካላትሲኬ ከበባ ©January Suchodolski
1829 Jan 1

ደካማ የኦቶማን መያዣ

Wallachia, Romania
በራሺያ-ቱርክ ጦርነት (1828-1829) የኦቶማን ኢምፓየር የዳኑብ ወደቦችን ቱርኑ ፣ጊዩርጊዩ እና ብሬላን ወደ ዋላቺያ ከመለሱ በኋላ የንግድ ሞኖፖሊያቸውን ለመተው እና በዳኑቤ ላይ የመርከብ ነፃነትን ለመቀበል ተስማምተዋል። በ 1829 በተፈረመው የአድሪያኖፕል ስምምነት ላይ እንደተገለጸው የሮማኒያ ርእሰ መስተዳድሮች የፖለቲካ የራስ ገዝ አስተዳደር ገዥዎቻቸው boyars ባካተተ የማህበረሰብ ምክር ቤት ሲመረጡ አደገ።ከጦርነቱ በኋላ የሮማኒያ መሬቶች በጄኔራል ፓቬል ኪሴልዮቭ አስተዳደር እስከ 1844 ድረስ በሩሲያ ተቆጣጠሩ። በእሱ አገዛዝ ወቅት የአካባቢው ቦያርስ የመጀመሪያውን የሮማኒያ ሕገ መንግሥት አወጡ።
የ1848 ዋላሺያን አብዮት።
ሰማያዊ ቢጫ ቀይ ባለሶስት ቀለም 1848. ©Costache Petrescu
1848 Jun 23 - Sep 25

የ1848 ዋላሺያን አብዮት።

Bucharest, Romania
እ.ኤ.አ. በ 1848 የዋላቺያን አብዮት የሮማኒያ ሊበራል እና ብሄራዊ አመጽ በዋላቺያ ርዕሰ መስተዳድር ውስጥ ነበር።እ.ኤ.አ. በ 1848 የተካሄደው አብዮት አካል እና በሞልዳቪያ ዋና ከተማ ውስጥ ከተካሄደው ያልተሳካ አመጽ ጋር በቅርበት የተገናኘ ፣ በኢምፔሪያል የሩሲያ ባለሥልጣናት በ Regulamentul ኦርጋኒክ አገዛዝ የተደነገገውን አስተዳደር ለመቀልበስ ፈለገ እና በብዙ መሪዎቹ በኩል የቦይርን መወገድ ጠየቀ። ልዩ መብት ።በዋሊያ ሚሊሻ ውስጥ በሚገኙ ወጣት ምሁራን እና መኮንኖች የተመራ ንቅናቄው ተሳክቶለት ገዥውን ልዑል ጌኦርጌ ቢቤስኩን በጊዜያዊ መንግስት እና በግዛት የተተካውን እና ተከታታይ ትላልቅ ማሻሻያዎችን በማሳለፍ በአዋጅ ይፋ አድርጓል። የኢስላዝ.አዲሱ አስተዳደር ፈጣን እድገት እና ህዝባዊ ድጋፍ ቢኖረውም በጽንፈኛው ክንፍ እና ወግ አጥባቂ ሃይሎች በተለይም በመሬት ማሻሻያ ጉዳይ ላይ ግጭቶች ታይተዋል።ሁለት ተከታታይ ውርጃ መፈንቅለ መንግሥትን ለማዳከም የቻሉ ሲሆን ዓለም አቀፋዊ ደረጃው ሁልጊዜም በሩሲያ ይሟገታል.ከኦቶማን የፖለቲካ መሪዎች በተወሰነ ደረጃ ርህራሄን ማሰባሰብ ከቻሉ በኋላ፣ አብዮቱ በመጨረሻ በሩሲያ ዲፕሎማቶች ጣልቃ ገብነት ተገለለ፣ በመጨረሻም በኦቶማን እና በሩሲያ ጦር ሰራዊት ጣልቃ ገብነት ምንም አይነት ጉልህ የትጥቅ ተቃውሞ ሳይታይበት ተጨቆነ።ቢሆንም፣ በቀጣዮቹ አስርት አመታት ውስጥ፣ ግቦቹን ማጠናቀቅ የተቻለው በአለም አቀፍ አውድ ነው፣ እና የቀድሞ አብዮተኞች በተባበሩት ሮማኒያ ውስጥ የመጀመሪያው የፖለቲካ መደብ ሆኑ።
የሞልዳቪያ እና የዎላቺያ አንድነት
የሞልዶ-ዋላቺያን ህብረት አዋጅ. ©Theodor Aman
1859 Jan 1

የሞልዳቪያ እና የዎላቺያ አንድነት

Romania
ከ1848ቱ ያልተሳካው አብዮት በኋላ ታላቁ ኃያላን ሮማውያን በአንድ ግዛት ውስጥ በይፋ ለመዋሃድ ያላቸውን ፍላጎት ውድቅ በማድረግ ሮማውያን ከኦቶማን ኢምፓየር ጋር የሚያደርጉትን ትግል በብቸኝነት እንዲቀጥሉ አስገደዳቸው።[74]የሩስያ ኢምፓየር በክራይሚያ ጦርነት ከተሸነፈ በኋላ እ.ኤ.አ. በ 1856 የፓሪስ ስምምነትን አመጣ ፣ እሱም ለኦቶማኖች የጋራ ሞግዚትነት እና የታላላቅ ኃይሎች ኮንግረስ - የታላቋ ብሪታንያ እና የአየርላንድ ዩናይትድ ኪንግደም ፣ ሁለተኛው የፈረንሳይ ግዛት ፣ የፒዬድሞንት-ሰርዲኒያ መንግሥት፣ የኦስትሪያ ኢምፓየር፣ ፕሩሺያ፣ እና፣ ምንም እንኳን ዳግመኛ ሙሉ በሙሉ ባይሆንም፣ ሩሲያ።የፖለቲካ ጥያቄዎችን በበላይነት ለመያዝ የመጣው የሞልዳቪያ-ዋላቺያ የአንድነት ዘመቻ በፈረንሣይ፣ ሩሲያውያን፣ ፕሩሲያውያን እና ሰርዲኒያውያን ርኅራኄ ሲቀበል፣ በኦስትሪያ ኢምፓየር ውድቅ ተደርጎበት በታላቋ ብሪታንያ እና በኦቶማን ጥርጣሬዎች ተመልክቷል። .ድርድሩ የሞልዳቪያ እና ዋላቺያ የተባበሩት መንግስታት ርእሰ መስተዳድሮች በመባል የሚታወቁትን ነገር ግን ከተናጥል ተቋማት እና ዙፋኖች ጋር እና እያንዳንዱ ርዕሰ መስተዳድር የራሱን ልዑል የሚመርጥበት አነስተኛ መደበኛ ህብረት ላይ ስምምነት ነበር ።ይኸው ኮንቬንሽን ሰራዊቱ ያረጁ ባንዲራዎችን እንደሚያስቀምጥ እና እያንዳንዳቸው ሰማያዊ ሪባን ተጨምሮበት ነበር።ነገር ግን፣ በ1859 የሞልዳቪያ እና የዋላቺያን የአድሆክ ዲቫን ምርጫዎች በመጨረሻው ስምምነት ጽሑፍ ላይ ካለው አሻሚነት ጥቅም አግኝተዋል ፣ ይህም ሁለት የተለያዩ ዙፋኖችን ሲገልጽ ፣ አንድ አይነት ሰው ሁለቱንም ዙፋኖች በአንድ ጊዜ እንዳይይዝ እና በመጨረሻም እንዲገባ አላደረገም ። ከ1859 ጀምሮ የአሌክሳንድሩ አዮአን ኩዛ ዶምኒተር (ገዢው ልዑል) በሁለቱም ሞልዳቪያ እና ዋላቺያ ላይ የተላለፈው ውሳኔ ሁለቱንም መኳንንት አንድ አድርጎ ነበር።[75]አሌክሳንደር አዮአን ኩዛ ከፓሪስ የተካሄደው ኮንቬንሽን እንዳለ ሆኖ ተቋማቱን አንድ በአንድ ማዋሀድ ጨምሮ ማሻሻያዎችን አድርጓል።በዩኒየኖች ዕርዳታ መንግሥትና ፓርላማን አንድ በማድረግ ዋላቺያን እና ሞልዳቪያን በብቃት ወደ አንድ አገር በማዋሃድ በ1862 የሀገሪቱ ስም ወደ ሮማኒያ የተባበሩት መንግስታት ተለወጠ።
1878 - 1947
የሮማኒያ መንግሥት እና የዓለም ጦርነቶችornament
የሮማኒያ የነጻነት ጦርነት
የሩስያ-ቱርክ ጦርነት (1877-1878). ©Alexey Popov
1878 Jul 13

የሮማኒያ የነጻነት ጦርነት

Romania
በ1866 መፈንቅለ መንግስት በተደረገበት ወቅት ኩዛ በግዞት ተወሰደ እና በሆሄንዞለርን-ሲግማርሪንገን ልዑል ካርል ተተክቷል።የሩማንያ የተባበሩት መንግስታት ርእሰ ብሔር ገዢ ልዑል ዶምኒተር፣ የሩማንያ ልዑል ካሮል ተብሎ ተሾመ።ሮማኒያ ከሩሲያ -ቱርክ ጦርነት በኋላ (1877-1878) ከኦቶማን ኢምፓየር ነፃነቷን አወጀች ።እ.ኤ.አ. በ 1878 የበርሊን ስምምነት ፣ ሮማኒያ እንደ ገለልተኛ ሀገር በታላላቅ ኃያላን በይፋ እውቅና አገኘች።[76] በምላሹ ሮማኒያ ወደ ጥቁር ባህር ወደቦች ለመድረስ ቤሳራቢያን አውራጃ ለሩሲያ ሰጥታ ዶብሩጃን ገዛች።እ.ኤ.አ. በ 1881 የሮማኒያ ርእሰነት ደረጃ ወደ መንግሥት ደረጃ ከፍ ብሏል እና በ 26 መጋቢት በዛው ዓመት ፣ ልዑል ካሮል የሮማኒያ ንጉስ ካሮል 1 ሆነ።
ሁለተኛው የባልካን ጦርነት
የግሪክ ወታደሮች በክሬስና ገደል እየገፉ ነው። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1913 Jun 29 - Aug 10

ሁለተኛው የባልካን ጦርነት

Balkan Peninsula
እ.ኤ.አ. በ 1878 እና በ 1914 መካከል ያለው ጊዜ ለሮማኒያ መረጋጋት እና እድገት ነበር።በሁለተኛው የባልካን ጦርነት ሮማኒያ ከቡልጋሪያ ጋር ግሪክን ፣ ሰርቢያን እና ሞንቴኔግሮን ተቀላቅላለች።ቡልጋርያ፣ በባልካን ጦርነት በተካሄደው የመጀመርያው ምርኮ ድርሻዋ ስላልረካ፣ የቀድሞ አጋሮቿን፣ ሰርቢያን እና ግሪክን ሰኔ 29 - ኦገስት 10 1913 ላይ ጥቃት ሰነዘረ። የሰርቢያ እና የግሪክ ጦር የቡልጋሪያን ጥቃት በመቃወም በመልሶ ማጥቃት ወደ ቡልጋሪያ ገባ።ቡልጋሪያ ቀደም ሲል ከሮማኒያ ጋር በግዛት ውዝግብ ውስጥ ተካፍላለች [77] እና አብዛኛው የቡልጋሪያ ሃይሎች በደቡብ ላይ ተሰማርተዋል ፣ ቀላል የድል ተስፋ የሮማኒያ ጣልቃ ገብነት በቡልጋሪያ ላይ አነሳሳ።የኦቶማን ኢምፓየር ሁኔታውን ተጠቅሞ ከቀደመው ጦርነት የጠፉ ግዛቶችን መልሶ ማግኘት ችሏል።የሮማኒያ ወታደሮች ወደ ዋና ከተማዋ ሶፊያ ሲቃረቡ ቡልጋሪያ የጦር ሃይል ጠይቋል፣ በዚህም ምክንያት የቡካሬስት ውል ቡልጋሪያ የመጀመሪያውን የባልካን ጦርነት ግኝቷን ለሰርቢያ፣ ግሪክ እና ሮማኒያ አሳልፋ መስጠት ነበረባት።እ.ኤ.አ. በ 1913 የቡካሬስት ስምምነት ፣ ሮማኒያ ደቡባዊ ዶብሩጃን አግኝታ የዱሮስቶር እና የካሊያክራ አውራጃዎችን አቋቋመች።[78]
ሮማኒያ በአንደኛው የዓለም ጦርነት
የብሪቲሽ ፖስተር፣ የሮማኒያን የኢንቴንት መቀላቀል ውሳኔን የሚቀበል ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1916 Aug 27 - 1918 Nov 11

ሮማኒያ በአንደኛው የዓለም ጦርነት

Romania
እ.ኤ.አ. ኦገስት 27 ቀን 1916 ከተባበሩት መንግስታት ጎን በመሆን በግንቦት 1918 የቡካሬስት ስምምነትን እስከ ደረሰበት ጊዜ ድረስ የሮማኒያ መንግሥት ለአንደኛው የዓለም ጦርነት የመጀመሪያዎቹ ሁለት ዓመታት ገለልተኛ ነበር ። እ.ኤ.አ. በአውሮፓ ውስጥ በጣም አስፈላጊ የሆነ የነዳጅ ዘይት ቦታዎች ነበሯት, እና ጀርመን በጉጉት ፔትሮሊየም, እንዲሁም ወደ ውጭ የሚላኩ ምግቦችን ገዛች.የሮማኒያ ዘመቻ የአንደኛው የዓለም ጦርነት ምስራቃዊ ግንባር አካል ነበር፣ ሮማኒያ እና ሩሲያ ከብሪታንያ እና ፈረንሳይ ጋር ከጀርመን ማዕከላዊ ሀይሎች፣ ኦስትሪያ-ሃንጋሪ፣ የኦቶማን ኢምፓየር እና ቡልጋሪያ ጋር ተጣምረው ነበር።ውጊያው የተካሄደው ከነሐሴ 1916 እስከ ታህሳስ 1917 በአብዛኛዎቹ የአሁኗ ሮማኒያ፣ በወቅቱ የኦስትሮ- ሃንጋሪ ኢምፓየር አካል የነበረችውን ትራንሲልቫኒያን ጨምሮ፣ እንዲሁም በአሁኑ ጊዜ የቡልጋሪያ አካል በሆነችው በደቡባዊ ዶብሩጃ ነበር።የሮማኒያ የዘመቻ እቅድ ( መላምት ዜድ ) በትራንሲልቫኒያ ውስጥ ኦስትሪያ-ሃንጋሪን ማጥቃት ሲሆን ደቡባዊ ዶብሩጃን እና ጁርጊዩን በደቡብ ከቡልጋሪያ ሲከላከል።በትራንሲልቫኒያ የመጀመሪያ ደረጃ ስኬቶች ቢደረጉም የጀርመን ክፍሎች ኦስትሪያ-ሃንጋሪን እና ቡልጋሪያን መርዳት ከጀመሩ በኋላ የሮማኒያ ኃይሎች (በሩሲያ በመታገዝ) ከፍተኛ ውድቀቶች አጋጥሟቸዋል እና እ.ኤ.አ. የሮማኒያ እና የሩስያ ጦርነቶች ቁጥጥር.እ.ኤ.አ.በግንቦት 1918 የቡካሬስትን ስምምነት ከማዕከላዊ ኃይሎች ጋር ተፈራረመች ። በስምምነቱ መሠረት ሮማኒያ ዶብሩጃን በሙሉ ወደ ቡልጋሪያ ታጣለች ፣ ሁሉም የካርፓቲያን ወደ ኦስትሪያ-ሃንጋሪ በማለፍ የዘይት ክምችቱን በሙሉ ለ 99 ለጀርመን ሊከራይ ይችላል ። ዓመታት.ሆኖም የማዕከላዊ ኃያላን የሮማኒያን አንድነት ከቤሳራቢያ ጋር እውቅና ሰጥተውታል ከጥቅምት አብዮት በኋላ በቅርቡ ከሩሲያ ግዛት ነፃ መሆኗን ካወጀች እና ከሮማኒያ ጋር በኤፕሪል 1918 ድምጽ ሰጠ። ፓርላማው ስምምነቱን ፈርሟል ነገር ግን ንጉሥ ፈርዲናንድ ስምምነት ለማድረግ ፈቃደኛ አልሆነም ። በምዕራቡ ግንባር ላይ የተባበረ ድል።በጥቅምት 1918 ሮማኒያ የቡካሬስት ውልን ትታ በኖቬምበር 10 ቀን 1918 የጀርመን ጦር ጦር ግንባር ቀደም ብሎ አንድ ቀን ሮማኒያ እንደገና ወደ ጦርነቱ የገባችው የሕብረቱ ጦር በመቄዶኒያ ግንባር ከተሳካ በኋላ እና በትራንስሊቫኒያ ገፋች።በማግስቱ የቡካሬስት ውል በኮምፒግኔ የጦር ሰራዊት ውል ተሽሯል።
ታላቋ ሮማኒያ
ቡካሬስት በ1930 ዓ. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1918 Jan 1 - 1940

ታላቋ ሮማኒያ

Romania
ከአንደኛው የዓለም ጦርነት በፊት፣ ሦስቱን ርእሰ መስተዳድሮች ከሮማኒያ ሕዝብ ጋር (ዋላቺያ፣ ትራንስይልቫኒያ እና ሞልዳቪያ) ያስተዳደረው የሚካኤል ደፋር ህብረት [79] በኋለኞቹ ጊዜያት የዘመናዊቷ ሮማኒያ ቀዳሚ ተደርገው ይታዩ ነበር። ፣ በኒኮላ ባሌሴስኩ ከታዋቂ ጥንካሬ ጋር የተሟገተ ተሲስ።ይህ ንድፈ ሃሳብ የብሔረሰቦች ማጣቀሻ ነጥብ ሆነ እንዲሁም ለተለያዩ የሮማኒያ ኃይሎች አንድ የሮማኒያ ግዛት እንዲቀዳጅ አበረታች ነበር።[80]እ.ኤ.አ. በ 1918 ፣ በአንደኛው የዓለም ጦርነት ማብቂያ ላይ ፣ የሮማኒያ ህብረት ከቡኮቪና በ 1919 በሴንት ጀርሜን ስምምነት ፣ [81] እና አንዳንድ አጋሮች በ 1920 ከቤሳራቢያ ጋር ያለውን ህብረት እውቅና በሌለው የፓሪስ ስምምነት ተቀበለ ። .[82] በዲሴምበር 1፣ ከትራንሲልቫኒያ የመጡት የሮማኒያውያን ተወካዮች ትራንስሊቫኒያን፣ ባናትን፣ ክሪሺና እና ማራሙሬሼን ከሮማኒያ ጋር በአልባ ኢሊያ ህብረት አዋጅ አንድ ለማድረግ ድምጽ ሰጥተዋል።ሮማውያን ዛሬ ይህንን እንደ ታላቁ የህብረት ቀን ያከብራሉ፣ ያ ብሔራዊ በዓል ነው።የሮማኒያ አገላለጽ ሮማኒያ ማሬ (ታላቋ ወይም ታላቋ ሮማኒያ) በጦርነቱ ወቅት የነበረውን የሮማኒያ ግዛት እና በወቅቱ ሮማኒያ የተሸፈነውን ግዛት ያመለክታል.በዚያን ጊዜ ሮማኒያ ሁሉንም ታሪካዊ የሮማኒያ መሬቶችን ጨምሮ 300,000 ኪሜ 2 ወይም 120,000 [ስኩዌር] ማይል ይዞታዋን አሳክታለች።[84] ዛሬ ፅንሰ-ሀሳቡ ለሮማኒያ እና ሞልዶቫ አንድነት እንደ መመሪያ መርህ ሆኖ ያገለግላል።
በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ሮማኒያ
አንቶኔስኩ እና አዶልፍ ሂትለር በሙኒክ በ Führerbau (ሰኔ 1941)። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1940 Nov 23

በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ሮማኒያ

Romania
ከአንደኛው የዓለም ጦርነት በኋላ፣ ከማዕከላዊ ኃይሎች ጋር ከኢንቴንቴ ጋር የተዋጋችው ሮማኒያ፣ ግዛቷን በእጅጉ አስፋፍታ ትራንሲልቫኒያ፣ ቤሳራቢያ እና ቡኮቪና ክልሎችን በማካተት ባብዛኛው የግዛቱ ውድቀት በፈጠረው ክፍተት የተነሳ ነው። ኦስትሮ- ሃንጋሪ እና የሩሲያ ግዛቶች ።ይህም ታላቋን ሮማኒያን የመፍጠር የረዥም ጊዜ የብሔርተኝነት ግብ ግቡን እንዲመታ አደረገ፣ ሁሉንም ሮማኒያውያን የሚያጠቃልለው ብሄራዊ መንግስት።እ.ኤ.አ. በ1930ዎቹ እየገፋ ሲሄድ፣ የሮማኒያ ያንቀጠቀጠው ዲሞክራሲ ቀስ በቀስ እያሽቆለቆለ ወደ ፋሺስት አምባገነንነት ተለወጠ።በ1923 የወጣው ሕገ መንግሥት ንጉሱ ፓርላማ እንዲፈርሱ እና እንደፈለጉ ምርጫ እንዲያደርጉ ነፃ ሥልጣን ሰጠ።በዚህም ምክንያት ሮማኒያ በአንድ አስርት ዓመታት ውስጥ ከ25 በላይ መንግስታትን ማግኘት ነበረባት።አገሪቷን ለማረጋጋት ሰበብ እየተባባሰ የመጣው ንጉሥ ካሮል II በ1938 ‘ንጉሣዊ አምባገነን መንግሥት’ አወጀ። አዲሱ አገዛዝከፋሺስት ኢጣሊያ እና ከናዚ ጀርመን ጋር የሚመሳሰሉ የኮርፖሬት ፖሊሲዎችን አቅርቧል።[85] ከእነዚህ የውስጥ እድገቶች ጋር በትይዩ የኢኮኖሚ ጫና እና ደካማ ፍራንኮ - የብሪታንያ ምላሽ ለሂትለር ጨካኝ የውጭ ፖሊሲ ሮማኒያ ከምዕራባውያን አጋሮች መራቅ እንድትጀምር እና ወደ አክሱ እንድትጠጋ አድርጎታል።[86]እ.ኤ.አ. በ 1940 የበጋ ወቅት በሮማኒያ ላይ ተከታታይ የግዛት አለመግባባቶች ተወስነዋል ፣ እና በአንደኛው የዓለም ጦርነት ያገኘችውን አብዛኛው ትራንስሊቫኒያ አጥታለች። የሮማኒያ መንግስት ተወዳጅነት እያሽቆለቆለ በመምጣቱ ፋሺስት እና ወታደራዊ ቡድኖችን የበለጠ አጠናክሮታል ፣ በመጨረሻም ሰልፍ ወጡ። በሴፕቴምበር 1940 ሀገሪቱን በማሬሼል ዮን አንቶኔስኩ ወደ አምባገነንነት የቀየረ መፈንቅለ መንግስት።አዲሱ ገዥ አካል በኖቬምበር 23 ቀን 1940 የአክሲስን ሀይሎች በይፋ ተቀላቀለ። የአክሲስ አባል እንደመሆኗ መጠን ሮማኒያ ሰኔ 22 ቀን 1941 የሶቭየት ህብረትን ወረራ (ኦፕሬሽን ባርባሮሳ) ተቀላቀለች እና ለናዚ ጀርመን መሳሪያ እና ዘይት በማቅረብ እና ተጨማሪ ወታደሮችን ሰጠች ። የምስራቅ ግንባር ከሌሎቹ የጀርመን አጋሮች ከተዋሃደ።በዩክሬን፣ በቤሳራቢያ እና በስታሊንግራድ ጦርነት ወቅት የሮማኒያ ኃይሎች ትልቅ ሚና ተጫውተዋል።በሮማኒያ በሚቆጣጠሩት ግዛቶች ውስጥ ለ260,000 አይሁዶች ስደት እና እልቂት የሮማኒያ ወታደሮች ተጠያቂ ነበሩ፣ ምንም እንኳን በሮማኒያ ከሚኖሩት አይሁዶች ግማሹ ከጦርነቱ ተርፈዋል።[87] ሮማኒያ በአውሮፓ ሦስተኛውን ትልቁን የአክሲስ ጦር እና በዓለም ላይ አራተኛውን ትልቁን የአክሲስ ጦር ተቆጣጠረች ፣ ከጀርመን ፣ጃፓን እና ኢጣሊያ ዋና ዋና የሶስቱ ዋና ዋና ኃይሎች በስተጀርባ።[88] በሴፕቴምበር 1943 በተባበሩት መንግስታት እና በጣሊያን መካከል የተደረገውን የካሲቢል ጦርን ተከትሎ ሮማኒያ በአውሮፓ ሁለተኛዋ የአክሲስ ሃይል ሆነች።[89]እ.ኤ.አ. ከ 1943 ጀምሮ የተባበሩት መንግስታት ሮማኒያን በቦምብ ደበደቡት ፣ እና የሶቪየት ጦር እየገሰገሰ በ 1944 አገሪቷን ወረረ ። ሮማኒያ በጦርነቱ ውስጥ እንድትሳተፍ የተወደደው ድጋፍ ተዳክሟል ፣ እናም የጀርመን እና የሮማኒያ ግንባሮች በሶቪየት ጥቃት ወድቀዋል።የሩማንያ ንጉስ ሚካኤል የአንቶኔስኩን አገዛዝ አስወግዶ ሮማኒያን ከአሊያንስ ጎን ለቀረው ጦርነት (አንቶኔስኩ በሰኔ 1946 ተገደለ) መፈንቅለ መንግስት አደረገ።እ.ኤ.አ. በ 1947 የፓሪስ ስምምነት ፣ አጋሮቹ ሩማንያን እንደ አብሮ ተዋጊ ሀገር አድርገው አላወቋቸውም ይልቁንም “የሂትለር ጀርመን አጋር” የሚለውን ቃል በሁሉም የስምምነቱ ድንጋጌዎች ተቀባዮች ላይ ተግባራዊ አድርገዋል።እንደ ፊንላንድ፣ ሮማኒያ ለጦርነት ማካካሻ 300 ሚሊዮን ዶላር ለሶቪየት ኅብረት መክፈል ነበረባት።ይሁን እንጂ ስምምነቱ በተለይ ሮማኒያ እ.ኤ.አ. ነሐሴ 24 ቀን 1944 ወደ ጎን መምጣቷን እና ስለዚህ "የተባበሩት መንግስታትን ሁሉ ጥቅም አስከብሯል" የሚል እውቅና ሰጥቷል።እንደ ሽልማት ፣ ሰሜናዊ ትራንስሊቫኒያ ፣ እንደገና የሮማኒያ ዋና አካል እንደሆነች ታውቅ ነበር ፣ ግን ከዩኤስኤስአር እና ከቡልጋሪያ ጋር ያለው ድንበር በጥር 1941 በግዛቱ ላይ ተስተካክሏል ፣ የቅድመ-ባርባሮሳ ሁኔታን (ከአንድ በስተቀር) ወደነበረበት ተመልሷል።
1947 - 1989
የኮሚኒስት ጊዜornament
የሮማኒያ ሶሻሊስት ሪፐብሊክ
የኮሚኒስት መንግስት የኒኮላይ ሴውሼስኩን እና የሚስቱን ኤሌናን የስብዕና አምልኮ አስፋፋ። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1947 Jan 1 00:01 - 1989

የሮማኒያ ሶሻሊስት ሪፐብሊክ

Romania
ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት በኋላ የሶቪየት ወረራ የኮሚኒስቶችን ቦታ በማጠናከር በመጋቢት 1945 በተሾመው የግራ ክንፍ ጥምር መንግሥት ውስጥ የበላይ ሆኖ ታየ። ንጉሥ ሚካኤል ሥልጣናቸውን ለመልቀቅ ተገደው በግዞት ሄዱ።ሮማኒያ የህዝብ ሪፐብሊክ ተባለች [90] እና በሶቪየት ህብረት ወታደራዊ እና ኢኮኖሚያዊ ቁጥጥር ስር እስከ 1950ዎቹ መጨረሻ ድረስ ቆይቷል።በዚህ ወቅት የሮማኒያ ሀብቶች በ "ሶቭሮም" ስምምነቶች ተሟጠዋል;የተቀላቀሉ የሶቪየት-ሮማንያ ኩባንያዎች የተቋቋሙት የሶቪየት ኅብረት ሮማኒያን ዘረፋ ለመሸፈን ነው።[91] የሮማኒያ መሪ ከ1948 እስከ እ.ኤ.አ.የኮምኒስት አገዛዝ በኤፕሪል 13 ቀን 1948 በህገ-መንግስት ተደነገገ። ሰኔ 11 ቀን 1948 ሁሉም ባንኮች እና ትላልቅ ቢዝነሶች ብሔራዊ ተደርገዋል።ይህም የሮማኒያ ኮሙኒስት ፓርቲ ግብርናን ጨምሮ የአገሪቱን ሀብቶች ለመሰብሰብ ሂደት ጀመረ።የሶቪዬት ወታደሮች በድርድር ከመውጣት በኋላ ሮማኒያ በኒኮላ ቼውሴስኩ አዲሱ አመራር ነፃ ፖሊሲዎችን መከተል ጀመረች ፣ ይህም በሶቪዬት የሚመራው እ.ኤ.አ. ከ1967 የስድስት ቀን ጦርነት በኋላ ከእስራኤል ጋር ያለው ዲፕሎማሲያዊ ግንኙነት መቀጠል (እንደገናም ብቸኛዋ የዋርሶ ስምምነት ሀገር) እና ከምዕራብ ጀርመን ጋር ኢኮኖሚያዊ (1963) እና ዲፕሎማሲያዊ (1967) ግንኙነት መመስረት።[92] ሮማኒያ ከአረብ ሀገራት እና ከፍልስጤም ነጻ አውጭ ድርጅት (PLO) ጋር የነበራት የጠበቀ ግንኙነት በእስራኤል -ግብፅ እና እስራኤል-PLO የሰላም ሂደት ውስጥ የግብፅ ፕሬዝዳንት ሳዳትን ወደ እስራኤል የሚያደርጉትን ጉብኝት በማማለል ቁልፍ ሚና እንዲጫወቱ አስችሏቸዋል።[93]እ.ኤ.አ. በ 1977 እና 1981 መካከል የሮማኒያ የውጭ ዕዳ በከፍተኛ ሁኔታ ከ US $ 3 ወደ 10 ቢሊዮን ዶላር [94] አድጓል እና እንደ አይኤምኤፍ እና የዓለም ባንክ ያሉ ዓለም አቀፍ የፋይናንስ ድርጅቶች ተፅእኖ እያደገ ፣ ከሴውሴስኩ የጥፋት ፖሊሲዎች ጋር ይጋጫል።Ceauşescu ውሎ አድሮ የውጭ ዕዳውን ሙሉ በሙሉ የማካካሻ ፕሮጀክት አነሳ.ይህንንም ለማሳካት ሮማናውያንን የሚያደኸዩ እና የሀገሪቱን ኢኮኖሚ ያሟጠጠ የቁጠባ ፖሊሲ ዘረጋ።ፕሮጀክቱ ከመገለባበጡ ጥቂት ቀደም ብሎ በ1989 ተጠናቀቀ።
1989
ዘመናዊ ሮማኒያornament
የሮማኒያ አብዮት
የቡካሬስት አብዮት አደባባይ፣ ሮማኒያ፣ በ1989 አብዮት ወቅት።ፎቶ የተነሳው ከአቴንስ ፓላስ ሆቴል ከተሰበረ መስኮት ነው። ©Anonymous
1989 Dec 16 - Dec 30

የሮማኒያ አብዮት

Romania
በሮማኒያ ሶሻሊስት ሪፐብሊክ ውስጥ በተለይም በ1980ዎቹ የቁጠባ ዓመታት ውስጥ ማህበራዊ እና ኢኮኖሚያዊ ችግሮች ለረጅም ጊዜ ታይተዋል።የቁጠባ እርምጃዎቹ የሀገሪቱን የውጭ ዕዳ ለመክፈል በከፊል በ Ceaușescu የተነደፉ ናቸው።[95] በዋና ከተማው ቡካሬስት ውስጥ በሴውሼስኩ በመንግስት ቴሌቪዥን በሚሊዮኖች ለሚቆጠሩ ሮማናውያን ከተሰራጨው የተጭበረበረ ህዝባዊ ንግግር በኋላ ብዙም ሳይቆይ፣ የወታደራዊ ማዕረግ እና የፋይል አባላት አምባገነኑን ከመደገፍ ወደ ተቃዋሚዎች ድጋፍ በአንድ ድምፅ ተቀየረ።[96] በአንድ ሳምንት ጊዜ ውስጥ በበርካታ የሮማኒያ ከተሞች የተካሄደው ሁከት፣ የጎዳና ላይ ብጥብጥ እና ግድያ የሮማኒያ መሪ በታህሳስ 22 ቀን ከባለቤቱ ከኤሌና ጋር ዋና ከተማዋን ለቀው እንዲወጡ አድርጓቸዋል።በሄሊኮፕተር በችኮላ በመነሳት መያዙን መሸሽ ጥንዶቹን ሁለቱም እንደሸሹ እና እንዲሁም በተከሰሱ ወንጀሎች በጣም ጥፋተኛ እንደሆኑ አድርጎ ገልጿል።በታርጎቪቴ ተይዘው በዘር ማጥፋት፣ በብሔራዊ ኢኮኖሚ ላይ ጉዳት ማድረስ እና ሥልጣንን አላግባብ በመጠቀም በሮማኒያ ሕዝብ ላይ ወታደራዊ እርምጃዎችን በመፈጸማቸው ከበሮ ጭንቅላት ወታደራዊ ፍርድ ቤት ክስ ቀርቦባቸዋል።በሁሉም ክሶች ተከሰው ሞት ተፈርዶባቸዋል እና ወዲያውኑ በ 1989 የገና ቀን ተገድለዋል እና የሞት ፍርድ የተፈረደባቸው እና ሮማኒያ ውስጥ የተገደሉት የመጨረሻ ሰዎች ነበሩ ፣ ምክንያቱም ብዙም ሳይቆይ የሞት ቅጣት ተሰረዘ።ሴውሼስኩ ከሸሸ በኋላ ለብዙ ቀናት በሲቪሎች እና በታጣቂ ሃይሎች መካከል በተፈጠረው ግጭት ብዙዎቹ ይገደላሉ ይህም ሌላኛው ‹አሸባሪዎች› ነው ብሎ ያምናል።ምንም እንኳን በወቅቱ የወጡ ዜናዎች እና ሚዲያዎች ዛሬ በአብዮቱ ላይ የተካሄደውን የሴኩሪቴሽን ትግል የሚጠቅሱ ቢሆንም፣ ሴኪዩሪቲ አብዮቱን ለመቃወም የተደረገ የተደራጀ ጥረት የሚለውን አባባል የሚያረጋግጥ አንድም ጊዜ የለም።[97] ቡካሬስት ውስጥ ያሉ ሆስፒታሎች በሺዎች የሚቆጠሩ ሲቪሎችን እያከሙ ነበር።[99] ኡልቲማተምን ተከትሎ፣ ብዙ የሴኩሪቴት አባላት እንደማይሞክሩ በማስተማር በታህሳስ 29 ቀን እራሳቸውን አስረክበዋል።[98]የአሁኗ ሮማኒያ በሴውሼስከስ ጥላ ውስጥ ከኮሚኒስት ዘመኗ ጋር ተገለጠች፣ እና ውዥንብር ከሷ መውጣቷ።[100] Ceaușescu ከስልጣን ከወረደ በኋላ፣ የብሄራዊ መዳን ግንባር (ኤፍኤስኤን) በፍጥነት ስልጣን ያዘ፣ በአምስት ወራት ውስጥ ነፃ እና ፍትሃዊ ምርጫ እንደሚደረግ ቃል ገብቷል።በግንቦት ወር በድምፅ ብልጫ የተመረጠ፣ FSN እንደ ፖለቲካ ፓርቲ ተቋቁሟል፣ ተከታታይ ኢኮኖሚያዊ እና ዲሞክራሲያዊ ማሻሻያዎችን ዘረጋ፣ [101] ተጨማሪ የማህበራዊ ፖሊሲ ለውጦች በኋለኞቹ መንግስታት እየተተገበሩ ናቸው።[102]
1990 Jan 1 - 2001

ነፃ ገበያ

Romania
በታህሳስ 1989 በተካሄደው ደም አፋሳሽ የሮማኒያ አብዮት መካከል የቀድሞው የኮሚኒስት አምባገነን ኒኮላ ሴውሼስኩ ከተገደለ በኋላ፣ የብሔራዊ መዳን ግንባር (ኤፍኤስኤን) በአዮን ኢሊሴኩ መሪነት ስልጣኑን ተቆጣጠረ።FSN በአጭር ጊዜ ውስጥ ወደ ግዙፍ የፖለቲካ ፓርቲነት በመቀየር በግንቦት 1990 በተካሄደው አጠቃላይ ምርጫ ኢሊሴኩን በፕሬዝዳንትነት አሸንፏል።እ.ኤ.አ. በ1990 የመጀመሪያዎቹ ወራት በቡካሬስት በሚገኘው የዩኒቨርስቲ አደባባይ ሰላማዊ ተቃዋሚዎችን ለመጨፍለቅ በኢሊሴኩ እና በኤፍኤስኤን የተጠሩት የጂዩ ሸለቆ ጨካኞች እና ጭካኔ የተሞላበት የከሰል ማዕድን አጥፊዎችን ያሳተፈ በአመጽ ተቃውሞ እና ተቃውሞ ነበር።በመቀጠልም የሮማኒያ መንግስት በ1990ዎቹ መጀመሪያ እና አጋማሽ ላይ ከድንጋጤ ህክምና ይልቅ ቀስ በቀስ የነፃ ገበያ የኢኮኖሚ ማሻሻያ እና የፕራይቬታይዜሽን ፕሮግራም አካሄደ።እስከ 2000ዎቹ ድረስ ትንሽ የኢኮኖሚ እድገት ባይኖርም የኢኮኖሚ ማሻሻያዎች ቀጥለዋል።ከአብዮቱ በኋላ ብዙም ሳይቆይ ማህበራዊ ማሻሻያዎች ቀደም ሲል የነበሩትን የወሊድ መከላከያ እና ፅንስ ማስወረድ ገደቦችን ማቃለልን ያጠቃልላል።በኋላ ላይ መንግስታት ተጨማሪ የማህበራዊ ፖሊሲ ለውጦችን ተግባራዊ አድርገዋል.የፖለቲካ ማሻሻያዎች በ1991 በፀደቀው አዲስ ዲሞክራሲያዊ ሕገ መንግሥት ላይ ተመስርተው ነበር። FSN በዚያ ዓመት ለሁለት ለሁለት ተከፍሎ እስከ 2000 ድረስ የዘለቀው የሕብረት መንግሥታት ጊዜ የጀመረው የኢሊሴኩ ሶሻል ዴሞክራቲክ ፓርቲ (ያኔ የሶሻል ዴሞክራሲ ፓርቲ በሮማኒያ፣ PDSR፣ አሁን PSD) ) ወደ ስልጣን ተመለሰ እና ኢሊሴኩ በድጋሚ ፕሬዝዳንት ሆነ፣ አድሪያን ናስታሴ ጠቅላይ ሚኒስትር ሆነ።ይህ መንግስት በ2004 ምርጫ የወደቀው በሙስና ውንጀላ ሲሆን ሌሎች ያልተረጋጉ ጥምረቶችም ተመሳሳይ ውንጀላ ሲሰነዘርባቸው ቆይተዋል።በቅርብ ጊዜ ውስጥ ሮማኒያ ከምዕራቡ ዓለም ጋር በቅርበት በመዋሃድ በ2004 የሰሜን አትላንቲክ ጦር ቃል ኪዳን ድርጅት (ኔቶ [)] እና በ2007 (እ.ኤ.አ.) የአውሮፓ ህብረት አባል ሆናለች [። 104]

Appendices



APPENDIX 1

Regions of Romania


Regions of Romania
Regions of Romania ©Romania Tourism




APPENDIX 2

Geopolitics of Romania


Play button




APPENDIX 3

Romania's Geographic Challenge


Play button

Footnotes



  1. John Noble Wilford (1 December 2009). "A Lost European Culture, Pulled From Obscurity". The New York Times (30 November 2009).
  2. Patrick Gibbs. "Antiquity Vol 79 No 306 December 2005 The earliest salt production in the world: an early Neolithic exploitation in Poiana Slatinei-Lunca, Romania Olivier Weller & Gheorghe Dumitroaia". Antiquity.ac.uk. Archived from the original on 30 April 2011. Retrieved 2012-10-12.
  3. "Sarea, Timpul şi Omul". 2009-02-21. Archived from the original on 2009-02-21. Retrieved 2022-05-04.
  4. Herodotus (1859) [440 BCE, translated 1859], The Ancient History of Herodotus (Google Books), William Beloe (translator), Derby & Jackson, pp. 213–217, retrieved 2008-01-10
  5. Taylor, Timothy (2001). Northeastern European Iron Age pages 210–221 and East Central European Iron Age pages 79–90. Springer Published in conjunction with the Human Relations Area Files. ISBN 978-0-306-46258-0., p. 215.
  6. Madgearu, Alexandru (2008). Istoria Militară a Daciei Post Romane 275–376. Cetatea de Scaun. ISBN 978-973-8966-70-3, p.64 -126
  7. Heather, Peter (1996). The Goths. Blackwell Publishers. pp. 62, 63.
  8. Barnes, Timothy D. (1981). Constantine and Eusebius. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-16531-1. p 250.
  9. Madgearu, Alexandru(2008). Istoria Militară a Daciei Post Romane 275–376. Cetatea de Scaun. ISBN 978-973-8966-70-3, p.64-126
  10. Costin Croitoru, (Romanian) Sudul Moldovei în cadrul sistemului defensiv roman. Contribuții la cunoașterea valurilor de pământ. Acta terrae septencastrensis, Editura Economica, Sibiu 2002, ISSN 1583-1817, p.111.
  11. Odahl, Charles Matson. Constantine and the Christian Empire. New York: Routledge, 2004. Hardcover ISBN 0-415-17485-6 Paperback ISBN 0-415-38655-1, p.261.
  12. Kharalambieva, Anna (2010). "Gepids in the Balkans: A Survey of the Archaeological Evidence". In Curta, Florin (ed.). Neglected Barbarians. Studies in the early Middle Ages, volume 32 (second ed.). Turnhout, Belgium: Brepols. ISBN 978-2-503-53125-0., p. 248.
  13. The Gothic History of Jordanes (in English Version with an Introduction and a Commentary by Charles Christopher Mierow, Ph.D., Instructor in Classics in Princeton University) (2006). Evolution Publishing. ISBN 1-889758-77-9, p. 122.
  14. Heather, Peter (2010). Empires and Barbarians: The Fall of Rome and the Birth of Europe. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-973560-0., p. 207.
  15. The Gothic History of Jordanes (in English Version with an Introduction and a Commentary by Charles Christopher Mierow, Ph.D., Instructor in Classics in Princeton University) (2006). Evolution Publishing. ISBN 1-889758-77-9, p. 125.
  16. Wolfram, Herwig (1988). History of the Goths. University of California Press. ISBN 0-520-06983-8., p. 258.
  17. Todd, Malcolm (2003). The Early Germans. Blackwell Publishing Ltd. ISBN 0-631-16397-2., p. 220.
  18. Goffart, Walter (2009). Barbarian Tides: The Migration Age and the Later Roman Empire. University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-3939-3., p. 201.
  19. Maróti, Zoltán; Neparáczki, Endre; Schütz, Oszkár (2022-05-25). "The genetic origin of Huns, Avars, and conquering Hungarians". Current Biology. 32 (13): 2858–2870.e7. doi:10.1016/j.cub.2022.04.093. PMID 35617951. S2CID 246191357.
  20. Pohl, Walter (1998). "Conceptions of Ethnicity in Early Medieval Studies". In Little, Lester K.; Rosenwein, Barbara H. (eds.). Debating the Middle Ages: Issues and, p. 18.
  21. Curta, Florin (2001). The Making of the Slavs: History and Archaeology of the Lower Danube Region, c. 500–700. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1139428880.
  22. Evans, James Allen Stewart (2005). The Emperor Justinian And The Byzantine Empire. Greenwood Guides to Historic Events of the Ancient World. Greenwood Publishing Group. p. xxxv. ISBN 978-0-313-32582-3.
  23. Heather, Peter (2010). Empires and Barbarians: The Fall of Rome and the Birth of Europe. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-973560-0, pp. 112, 117.
  24. Heather, Peter (2010). Empires and Barbarians: The Fall of Rome and the Birth of Europe. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-973560-0, p. 61.
  25. Eutropius: Breviarium (Translated with an introduction and commentary by H. W. Bird) (1993). Liverpool University Press. ISBN 0-85323-208-3, p. 48.
  26. Heather, Peter; Matthews, John (1991). The Goths in the Fourth Century (Translated Texts for Historians, Volume 11). Liverpool University Press. ISBN 978-0-85323-426-5, pp. 51–52.
  27. Opreanu, Coriolan Horaţiu (2005). "The North-Danube Regions from the Roman Province of Dacia to the Emergence of the Romanian Language (2nd–8th Centuries AD)". In Pop, Ioan-Aurel; Bolovan, Ioan (eds.). History of Romania: Compendium. Romanian Cultural Institute (Center for Transylvanian Studies). pp. 59–132. ISBN 978-973-7784-12-4, p. 129.
  28. Jordanes (551), Getica, sive, De Origine Actibusque Gothorum, Constantinople
  29. Bóna, Istvan (2001), "The Kingdom of the Gepids", in Köpeczi, Béla (ed.), History of Transylvania: II.3, vol. 1, New York: Institute of History of the Hungarian Academy of Sciences.
  30. Opreanu, Coriolan Horaţiu (2005). "The North-Danube Regions from the Roman Province of Dacia to the Emergence of the Romanian Language (2nd–8th Centuries AD)". In Pop, Ioan-Aurel; Bolovan, Ioan (eds.). History of Romania: Compendium. Romanian Cultural Institute (Center for Transylvanian Studies). pp. 59–132. ISBN 978-973-7784-12-4, p. 127.
  31. Opreanu, Coriolan Horaţiu (2005). "The North-Danube Regions from the Roman Province of Dacia to the Emergence of the Romanian Language (2nd–8th Centuries AD)". In Pop, Ioan-Aurel; Bolovan, Ioan (eds.). History of Romania: Compendium. Romanian Cultural Institute (Center for Transylvanian Studies). pp. 59–132. ISBN 978-973-7784-12-4, p. 122.
  32. Fiedler, Uwe (2008). "Bulgars in the Lower Danube region: A survey of the archaeological evidence and of the state of current research". In Curta, Florin; Kovalev, Roman (eds.). The Other Europe in the Middle Ages: Avars, Bulgars, Khazars, and Cumans. Brill. pp. 151–236. ISBN 978-90-04-16389-8, p. 159.
  33. Sălăgean, Tudor (2005). "Romanian Society in the Early Middle Ages (9th–14th Centuries AD)". In Pop, Ioan-Aurel; Bolovan, Ioan (eds.). History of Romania: Compendium. Romanian Cultural Institute (Center for Transylvanian Studies). pp. 133–207. ISBN 978-973-7784-12-4, p. 168.
  34. Treptow, Kurt W.; Popa, Marcel (1996). Historical Dictionary of Romania. Scarecrow Press, Inc. ISBN 0-8108-3179-1, p. xv.
  35. Vékony, Gábor (2000). Dacians, Romans, Romanians. Matthias Corvinus Publishing. ISBN 1-882785-13-4, pp. 27–29.
  36. Curta, Florin (2005). "Frontier Ethnogenesis in Late Antiquity: The Danube, the Tervingi, and the Slavs". In Curta, Florin (ed.). Borders, Barriers, and Ethnogenesis: Frontiers in Late Antiquity and the Middle Ages. Brepols. pp. 173–204. ISBN 2-503-51529-0, p. 432.
  37. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, pp. 40–41.
  38. Curta, Florin (2005). "Frontier Ethnogenesis in Late Antiquity: The Danube, the Tervingi, and the Slavs". In Curta, Florin (ed.). Borders, Barriers, and Ethnogenesis: Frontiers in Late Antiquity and the Middle Ages. Brepols. pp. 173–204. ISBN 2-503-51529-0, p. 355.
  39. Sălăgean, Tudor (2005). "Romanian Society in the Early Middle Ages (9th–14th Centuries AD)". In Pop, Ioan-Aurel; Bolovan, Ioan (eds.). History of Romania: Compendium. Romanian Cultural Institute (Center for Transylvanian Studies). pp. 133–207. ISBN 978-973-7784-12-4, p. 160.
  40. Kristó, Gyula (2003). Early Transylvania (895-1324). Lucidus Kiadó. ISBN 963-9465-12-7, pp. 97–98.
  41. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, pp. 116–117.
  42. Sălăgean, Tudor (2005). "Romanian Society in the Early Middle Ages (9th–14th Centuries AD)". In Pop, Ioan-Aurel; Bolovan, Ioan (eds.). History of Romania: Compendium. Romanian Cultural Institute (Center for Transylvanian Studies). pp. 133–207. ISBN 978-973-7784-12-4, p. 162.
  43. Spinei, Victor (2009). The Romanians and the Turkic Nomads North of the Danube Delta from the Tenth to the Mid-Thirteenth century. Koninklijke Brill NV. ISBN 978-90-04-17536-5, p. 246.
  44. Vásáry, István (2005). Cumans and Tatars: Oriental Military in the Pre-Ottoman Balkans, 1185–1365. Cambridge University Press. ISBN 0-521-83756-1, pp. 42–47.
  45. Spinei, Victor (2009). The Romanians and the Turkic Nomads North of the Danube Delta from the Tenth to the Mid-Thirteenth century. Koninklijke Brill NV. ISBN 978-90-04-17536-5, p. 298.
  46. Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250. Cambridge: Cambridge University Press., p. 406.
  47. Makkai, László (1994). "The Emergence of the Estates (1172–1526)". In Köpeczi, Béla; Barta, Gábor; Bóna, István; Makkai, László; Szász, Zoltán; Borus, Judit (eds.). History of Transylvania. Akadémiai Kiadó. pp. 178–243. ISBN 963-05-6703-2, p. 193.
  48. Duncan B. Gardiner. "German Settlements in Eastern Europe". Foundation for East European Family Studies. Retrieved 18 September 2022.
  49. "Ethnic German repatriates: Historical background". Deutsches Rotes Kreuz. 21 August 2020. Retrieved 12 January 2023.
  50. Dr. Konrad Gündisch. "Transylvania and the Transylvanian Saxons". SibiWeb.de. Retrieved 20 January 2023.
  51. Redacția Richiș.info (13 May 2015). "History of Saxons from Transylvania". Richiș.info. Retrieved 17 January 2023.
  52. Sălăgean, Tudor (2005). "Romanian Society in the Early Middle Ages (9th–14th Centuries AD)". In Pop, Ioan-Aurel; Bolovan, Ioan (eds.). History of Romania: Compendium. Romanian Cultural Institute (Center for Transylvanian Studies). pp. 133–207. ISBN 978-973-7784-12-4, pp. 171–172.
  53. Spinei, Victor (2009). The Romanians and the Turkic Nomads North of the Danube Delta from the Tenth to the Mid-Thirteenth century. Koninklijke Brill NV. ISBN 978-90-04-17536-5, p. 147.
  54. Makkai, László (1994). "The Emergence of the Estates (1172–1526)". In Köpeczi, Béla; Barta, Gábor; Bóna, István; Makkai, László; Szász, Zoltán; Borus, Judit (eds.). History of Transylvania. Akadémiai Kiadó. pp. 178–243. ISBN 963-05-6703-2, p. 193.
  55. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, p. 95.
  56. Korobeinikov, Dimitri (2005). A Broken Mirror: The Kipçak World in the Thirteenth Century. In: Curta, Florin (2005); East Central and Eastern Europe in the Early Middle Ages; The University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-11498-6, p. 390.
  57. Korobeinikov, Dimitri (2005). A Broken Mirror: The Kipçak World in the Thirteenth Century. In: Curta, Florin (2005); East Central and Eastern Europe in the Early Middle Ages; The University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-11498-6, p. 406.
  58. Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-89452-4, p. 413
  59. Giurescu, Constantin. Istoria Bucureștilor. Din cele mai vechi timpuri pînă în zilele noastre, ed. Pentru Literatură, Bucharest, 1966, p. 39
  60. Ștefănescu, Ștefan. Istoria medie a României, Vol. I, Bucharest, 1991, p. 111
  61. Vásáry, István (2005). Cumans and Tatars: Oriental Military in the Pre-Ottoman Balkans, 1185–1365. Cambridge University Press. ISBN 0-521-83756-1, p. 149.
  62. Pop, Ioan Aurel (1999). Romanians and Romania: A Brief History. Columbia University Press. ISBN 0-88033-440-1, p. 45.
  63. Vásáry, István (2005). Cumans and Tatars: Oriental Military in the Pre-Ottoman Balkans, 1185–1365. Cambridge University Press. ISBN 0-521-83756-1, p. 150.
  64. Vásáry, István (2005). Cumans and Tatars: Oriental Military in the Pre-Ottoman Balkans, 1185–1365. Cambridge University Press. ISBN 0-521-83756-1, p. 154.
  65. Pop, Ioan Aurel (1999). Romanians and Romania: A Brief History. Columbia University Press. ISBN 0-88033-440-1, p. 46.
  66. Vásáry, István (2005). Cumans and Tatars: Oriental Military in the Pre-Ottoman Balkans, 1185–1365. Cambridge University Press. ISBN 0-521-83756-1, p. 154.
  67. Schoolfield, George C. (2004), A Baedeker of Decadence: Charting a Literary Fashion, 1884–1927, Yale University Press, ISBN 0-300-04714-2.
  68. Anthony Endrey, The Holy Crown of Hungary, Hungarian Institute, 1978, p. 70
  69. Béla Köpeczi (2008-07-09). History of Transylvania: From 1606 to 1830. ISBN 978-0-88033-491-4. Retrieved 2017-07-10.
  70. Bagossy, Nora Varga (2007). Encyclopaedia Hungarica: English. Hungarian Ethnic Lexicon Foundation. ISBN 978-1-55383-178-5.
  71. "Transylvania" (2009). Encyclopædia Britannica. Retrieved July 7, 2009
  72. Katsiardi-Hering, Olga; Stassinopoulou, Maria A, eds. (2016-11-21). Across the Danube: Southeastern Europeans and Their Travelling Identities (17th–19th C.). Brill. doi:10.1163/9789004335448. ISBN 978-90-04-33544-8.
  73. Charles King, The Moldovans: Romania, Russia, and the Politics of Culture, 2000, Hoover Institution Press. ISBN 0-8179-9791-1, p. 19.
  74. Bobango, Gerald J (1979), The emergence of the Romanian national State, New York: Boulder, ISBN 978-0-914710-51-6
  75. Jelavich, Charles; Jelavich, Barbara (20 September 2012). The establishment of the Balkan national states, 1804–1920. ISBN 978-0-295-80360-9. Retrieved 2012-03-28.
  76. Patterson, Michelle (August 1996), "The Road to Romanian Independence", Canadian Journal of History, doi:10.3138/cjh.31.2.329, archived from the original on March 24, 2008.
  77. Iordachi, Constantin (2017). "Diplomacy and the Making of a Geopolitical Question: The Romanian-Bulgarian Conflict over Dobrudja, 1878–1947". Entangled Histories of the Balkans. Vol. 4. Brill. pp. 291–393. ISBN 978-90-04-33781-7. p. 336.
  78. Anderson, Frank Maloy; Hershey, Amos Shartle (1918), Handbook for the Diplomatic History of Europe, Asia, and Africa 1870–1914, Washington D.C.: Government Printing Office.
  79. Juliana Geran Pilon, The Bloody Flag: Post-Communist Nationalism in Eastern Europe : Spotlight on Romania , Transaction Publishers, 1982, p. 56
  80. Giurescu, Constantin C. (2007) [1935]. Istoria Românilor. Bucharest: Editura All., p. 211–13.
  81. Bernard Anthony Cook (2001), Europe Since 1945: An Encyclopedia, Taylor & Francis, p. 162, ISBN 0-8153-4057-5.
  82. Malbone W. Graham (October 1944), "The Legal Status of the Bukovina and Bessarabia", The American Journal of International Law, 38 (4): 667–673, doi:10.2307/2192802, JSTOR 2192802, S2CID 146890589
  83. "Institutul Național de Cercetare-Dezvoltare în Informatică – ICI București". Archived from the original on January 8, 2010.
  84. Codrul Cosminului. Universitatea Stefan cel Mare din Suceava. doi:10.4316/cc. S2CID 246070683.
  85. Axworthy, Mark; Scafes, Cornel; Craciunoiu, Cristian, eds. (1995). Third axis, Fourth Ally: Romanian Armed Forces In the European War 1941–1945. London: Arms & Armour Press. pp. 1–368. ISBN 963-389-606-1, p. 22
  86. Axworthy, Mark; Scafes, Cornel; Craciunoiu, Cristian, eds. (1995). Third axis, Fourth Ally: Romanian Armed Forces In the European War 1941–1945. London: Arms & Armour Press. pp. 1–368. ISBN 963-389-606-1, p. 13
  87. U.S. government Country study: Romania, c. 1990. Public Domain This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  88. Third Axis Fourth Ally: Romanian Armed Forces in the European War, 1941–1945, by Mark Axworthy, Cornel Scafeș, and Cristian Crăciunoiu, page 9.
  89. David Stahel, Cambridge University Press, 2018, Joining Hitler's Crusade, p. 78
  90. "CIA – The World Factbook – Romania". cia.gov. Retrieved 2015-08-25.
  91. Rîjnoveanu, Carmen (2003), Romania's Policy of Autonomy in the Context of the Sino-Soviet Conflict, Czech Republic Military History Institute, Militärgeschichtliches Forscheungamt, p. 1.
  92. "Romania – Soviet Union and Eastern Europe". countrystudies.us. Retrieved 2015-08-25.
  93. "Middle East policies in Communist Romania". countrystudies.us. Retrieved 2015-08-25.
  94. Deletant, Dennis, New Evidence on Romania and the Warsaw Pact, 1955–1989, Cold War International History Project e-Dossier Series, archived from the original on 2008-10-29, retrieved 2008-08-30
  95. Ban, Cornel (November 2012). "Sovereign Debt, Austerity, and Regime Change: The Case of Nicolae Ceausescu's Romania". East European Politics and Societies and Cultures. 26 (4): 743–776. doi:10.1177/0888325412465513. S2CID 144784730.
  96. Hirshman, Michael (6 November 2009). "Blood And Velvet in Eastern Europe's Season of Change". Radio Free Europe/Radio Liberty. Retrieved 30 March 2015.
  97. Siani-Davies, Peter (1995). The Romanian Revolution of 1989: Myth and Reality. ProQuest LLC. pp. 80–120.
  98. Blaine Harden (30 December 1989). "DOORS UNLOCKED ON ROMANIA'S SECRET POLICE". The Washington Post.
  99. DUSAN STOJANOVIC (25 December 1989). "More Scattered Fighting; 80,000 Reported Dead". AP.
  100. "25 Years After Death, A Dictator Still Casts A Shadow in Romania : Parallels". NPR. 24 December 2014. Retrieved 11 December 2016.
  101. "Romanians Hope Free Elections Mark Revolution's Next Stage – tribunedigital-chicagotribune". Chicago Tribune. 30 March 1990. Archived from the original on 10 July 2015. Retrieved 30 March 2015.
  102. "National Salvation Front | political party, Romania". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 15 December 2014. Retrieved 30 March 2015.
  103. "Profile: Nato". 9 May 2012.
  104. "Romania - European Union (EU) Fact Sheet - January 1, 2007 Membership in EU".
  105. Zirra, Vlad (1976). "The Eastern Celts of Romania". The Journal of Indo-European Studies. 4 (1): 1–41. ISSN 0092-2323, p. 1.
  106. Nagler, Thomas; Pop, Ioan Aurel; Barbulescu, Mihai (2005). "The Celts in Transylvania". The History of Transylvania: Until 1541. Romanian Cultural Institute. ISBN 978-973-7784-00-1, p. 79.
  107. Zirra, Vlad (1976). "The Eastern Celts of Romania". The Journal of Indo-European Studies. 4 (1): 1–41. ISSN 0092-2323, p. 13.
  108. Nagler, Thomas; Pop, Ioan Aurel; Barbulescu, Mihai (2005). "The Celts in Transylvania". The History of Transylvania: Until 1541. Romanian Cultural Institute. ISBN 978-973-7784-00-1, p. 78.
  109. Oledzki, Marek (2000). "La Tène culture in the Upper Tisa Basin". Ethnographisch-archaeologische Zeitschrift: 507–530. ISSN 0012-7477, p. 525.
  110. Olmsted, Garrett S. (2001). Celtic art in transition during the first century BC: an examination of the creations of mint masters and metal smiths, and an analysis of stylistic development during the phase between La Tène and provincial Roman. Archaeolingua, Innsbruck. ISBN 978-3-85124-203-4, p. 11.
  111. Giurescu, Dinu C; Nestorescu, Ioana (1981). Illustrated history of the Romanian people. Editura Sport-Turism. OCLC 8405224, p. 33.
  112. Oltean, Ioana Adina (2007). Dacia: landscape, colonisation and romanisation. Routledge. ISBN 978-0-415-41252-0., p. 47.
  113. Nagler, Thomas; Pop, Ioan Aurel; Barbulescu, Mihai (2005). "The Celts in Transylvania". The History of Transylvania: Until 1541. Romanian Cultural Institute. ISBN 978-973-7784-00-1, p. 78.
  114. Giurescu, Dinu C; Nestorescu, Ioana (1981). Illustrated history of the Romanian people. Editura Sport-Turism. OCLC 8405224, p. 33.
  115. Olbrycht, Marek Jan (2000b). "Remarks on the Presence of Iranian Peoples in Europe and Their Asiatic Relations". In Pstrusińska, Jadwiga [in Polish]; Fear, Andrew (eds.). Collectanea Celto-Asiatica Cracoviensia. Kraków: Księgarnia Akademicka. pp. 101–140. ISBN 978-8-371-88337-8.

References



  • Andea, Susan (2006). History of Romania: compendium. Romanian Cultural Institute. ISBN 978-973-7784-12-4.
  • Armbruster, Adolf (1972). Romanitatea românilor: Istoria unei idei [The Romanity of the Romanians: The History of an Idea]. Romanian Academy Publishing House.
  • Astarita, Maria Laura (1983). Avidio Cassio. Ed. di Storia e Letteratura. OCLC 461867183.
  • Berciu, Dumitru (1981). Buridava dacica, Volume 1. Editura Academiei.
  • Bunbury, Edward Herbert (1979). A history of ancient geography among the Greeks and Romans: from the earliest ages till the fall of the Roman empire. London: Humanities Press International. ISBN 978-9-070-26511-3.
  • Bunson, Matthew (1995). A Dictionary of the Roman Empire. OUP. ISBN 978-0-195-10233-8.
  • Burns, Thomas S. (1991). A History of the Ostrogoths. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-20600-8.
  • Bury, John Bagnell; Cook, Stanley Arthur; Adcock, Frank E.; Percival Charlesworth, Martin (1954). Rome and the Mediterranean, 218-133 BC. The Cambridge Ancient History. Macmillan.
  • Chakraberty, Chandra (1948). The prehistory of India: tribal migrations. Vijayakrishna.
  • Clarke, John R. (2003). Art in the Lives of Ordinary Romans: Visual Representation and Non-Elite Viewers in Italy, 100 B.C.-A.D. 315. University of California. ISBN 978-0-520-21976-2.
  • Crossland, R.A.; Boardman, John (1982). Linguistic problems of the Balkan area in the late prehistoric and early Classical period. The Cambridge Ancient History. Vol. 3. CUP. ISBN 978-0-521-22496-3.
  • Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521815390.
  • Dana, Dan; Matei-Popescu, Florian (2009). "Soldats d'origine dace dans les diplômes militaires" [Soldiers of Dacian origin in the military diplomas]. Chiron (in French). Berlin: German Archaeological Institute/Walter de Gruyter. 39. ISSN 0069-3715. Archived from the original on 1 July 2013.
  • Dobiáš, Josef (1964). "The sense of the victoria formulae on Roman inscriptions and some new epigraphic monuments from lower Pannonia". In Češka, Josef; Hejzlar, Gabriel (eds.). Mnema Vladimír Groh. Praha: Státní pedagogické nakladatelství. pp. 37–52.
  • Eisler, Robert (1951). Man into wolf: an anthropological interpretation of sadism, masochism, and lycanthropy. London: Routledge and Kegan Paul. ASIN B0000CI25D.
  • Eliade, Mircea (1986). Zalmoxis, the vanishing God: comparative studies in the religions and folklore of Dacia and Eastern Europe. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-20385-0.
  • Eliade, Mircea (1995). Ivănescu, Maria; Ivănescu, Cezar (eds.). De la Zalmoxis la Genghis-Han: studii comparative despre religiile și folclorul Daciei și Europei Orientale [From Zalmoxis to Genghis Khan: comparative studies in the religions and folklore of Dacia and Eastern Europe] (in Romanian) (Based on the translation from French of De Zalmoxis à Gengis-Khan, Payot, Paris, 1970 ed.). București, Romania: Humanitas. ISBN 978-9-732-80554-1.
  • Ellis, L. (1998). 'Terra deserta': population, politics, and the [de]colonization of Dacia. World archaeology. Routledge. ISBN 978-0-415-19809-7.
  • Erdkamp, Paul (2010). A Companion to the Roman Army. Blackwell Companions to the Ancient World. London: John Wiley and Sons. ISBN 978-1-4443-3921-5.
  • Everitt, Anthony (2010). Hadrian and the Triumph of Rome. Random House Trade. ISBN 978-0-812-97814-8.
  • Fol, Alexander (1996). "Thracians, Celts, Illyrians and Dacians". In de Laet, Sigfried J. (ed.). History of Humanity. History of Humanity. Vol. 3: From the seventh century B.C. to the seventh century A.D. UNESCO. ISBN 978-9-231-02812-0.
  • Găzdac, Cristian (2010). Monetary circulation in Dacia and the provinces from the Middle and Lower Danube from Trajan to Constantine I: (AD 106–337). Volume 7 of Coins from Roman sites and collections of Roman coins from Romania. ISBN 978-606-543-040-2.
  • Georgescu, Vlad (1991). Călinescu, Matei (ed.). The Romanians: a history. Romanian literature and thought in translation series. Columbus, Ohio: Ohio State University Press. ISBN 978-0-8142-0511-2.
  • Gibbon, Edward (2008) [1776]. The History of the Decline and Fall of the Roman Empire. Vol. 1. Cosimo Classics. ISBN 978-1-605-20120-7.
  • Glodariu, Ioan; Pop, Ioan Aurel; Nagler, Thomas (2005). "The history and civilization of the Dacians". The history of Transylvania Until 1541. Romanian Cultural Institute, Cluj Napoca. ISBN 978-9-737-78400-1.
  • Goffart, Walter A. (2006). Barbarian Tides: The Migration Age and the Later Roman Empire. University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-812-23939-3.
  • Goldsworthy, Adrian (2003). The Complete Roman Army. Complete Series. London: Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-05124-5.
  • Goldsworthy, Adrian (2004). In the Name of Rome: The Men Who Won the Roman Empire. Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0297846666.
  • Goodman, Martin; Sherwood, Jane (2002). The Roman World 44 BC–AD 180. Routledge. ISBN 978-0-203-40861-2.
  • Heather, Peter (2010). Empires and Barbarians: Migration, Development, and the Birth of Europe. OUP. ISBN 978-0-199-73560-0.
  • Mykhaĭlo Hrushevskyĭ; Andrzej Poppe; Marta Skorupsky; Frank E. Sysyn; Uliana M. Pasicznyk (1997). History of Ukraine-Rus': From prehistory to the eleventh century. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press. ISBN 978-1-895571-19-6.
  • Jeanmaire, Henri (1975). Couroi et courètes (in French). New York: Arno. ISBN 978-0-405-07001-3.[permanent dead link]
  • Kephart, Calvin (1949). Sanskrit: its origin, composition, and diffusion. Shenandoah.
  • Köpeczi, Béla; Makkai, László; Mócsy, András; Szász, Zoltán; Barta, Gábor, eds. (1994). History of Transylvania – From the Beginnings to 1606. Budapest: Akadémiai Kiadó. ISBN 978-963-05-6703-9.
  • Kristó, Gyula (1996). Hungarian History in the Ninth Century. Szegedi Középkorász Muhely. ISBN 978-963-482-113-7.
  • Luttwak, Edward (1976). The grand strategy of the Roman Empire from the first century A.D. to the third. Johns Hopkins University Press. ISBN 9780801818639.
  • MacKendrick, Paul Lachlan (2000) [1975]. The Dacian Stones Speak. The University of North Carolina Press. ISBN 978-0-8078-4939-2.
  • Matyszak, Philip (2004). The Enemies of Rome: From Hannibal to Attila the Hun. Thames & Hudson. ISBN 978-0500251249.
  • Millar, Fergus (1970). The Roman Empire and its Neighbours. Weidenfeld & Nicolson. ISBN 9780297000655.
  • Millar, Fergus (2004). Cotton, Hannah M.; Rogers, Guy M. (eds.). Rome, the Greek World, and the East. Vol. 2: Government, Society, and Culture in the Roman Empire. University of North Carolina. ISBN 978-0807855201.
  • Minns, Ellis Hovell (2011) [1913]. Scythians and Greeks: a survey of ancient history and archaeology on the north coast of the Euxine from the Danube to the Caucasus. CUP. ISBN 978-1-108-02487-7.
  • Mountain, Harry (1998). The Celtic Encyclopedia. Universal Publishers. ISBN 978-1-58112-890-1.
  • Mulvin, Lynda (2002). Late Roman Villas in the Danube-Balkan Region. British Archaeological Reports. ISBN 978-1-841-71444-8.
  • Murray, Tim (2001). Encyclopedia of archaeology: Volume 1, Part 1 (illustrated ed.). ABC-Clio. ISBN 978-1-57607-198-4.
  • Nandris, John (1976). Friesinger, Herwig; Kerchler, Helga; Pittioni, Richard; Mitscha-Märheim, Herbert (eds.). "The Dacian Iron Age – A Comment in a European Context". Archaeologia Austriaca (Festschrift für Richard Pittioni zum siebzigsten Geburtstag ed.). Vienna: Deuticke. 13 (13–14). ISBN 978-3-700-54420-3. ISSN 0003-8008.
  • Nixon, C. E. V.; Saylor Rodgers, Barbara (1995). In Praise of Later Roman Emperors: The Panegyric Latini. University of California. ISBN 978-0-520-08326-4.
  • Odahl, Charles (2003). Constantine and the Christian Empire. Routledge. ISBN 9781134686315.
  • Oledzki, M. (2000). "La Tène Culture in the Upper Tisza Basin". Ethnographisch-Archäologische Zeitschrift. 41 (4): 507–530.
  • Oltean, Ioana Adina (2007). Dacia: landscape, colonisation and romanisation. Routledge. ISBN 978-0-415-41252-0.
  • Opreanu, Coriolan Horaţiu (2005). "The North-Danube Regions from the Roman Province of Dacia to the Emergence of the Romanian Language (2nd–8th Centuries AD)". In Pop, Ioan-Aurel; Bolovan, Ioan (eds.). History of Romania: Compendium. Romanian Cultural Institute (Center for Transylvanian Studies). pp. 59–132. ISBN 978-973-7784-12-4.
  • Pană Dindelegan, Gabriela (2013). "Introduction: Romanian – a brief presentation". In Pană Dindelegan, Gabriela (ed.). The Grammar of Romanian. Oxford University Press. pp. 1–7. ISBN 978-0-19-964492-6.
  • Parker, Henry Michael Denne (1958). A history of the Roman world from A.D. 138 to 337. Methuen Publishing. ISBN 978-0-416-43690-7.
  • Pârvan, Vasile (1926). Getica (in Romanian and French). București, Romania: Cvltvra Națională.
  • Pârvan, Vasile (1928). Dacia. CUP.
  • Parvan, Vasile; Florescu, Radu (1982). Getica. Editura Meridiane.
  • Parvan, Vasile; Vulpe, Alexandru; Vulpe, Radu (2002). Dacia. Editura 100+1 Gramar. ISBN 978-9-735-91361-8.
  • Petolescu, Constantin C (2000). Inscriptions de la Dacie romaine: inscriptions externes concernant l'histoire de la Dacie (Ier-IIIe siècles). Enciclopedica. ISBN 978-9-734-50182-3.
  • Petrucci, Peter R. (1999). Slavic Features in the History of Rumanian. LINCOM EUROPA. ISBN 978-3-89586-599-2.
  • Poghirc, Cicerone (1989). Thracians and Mycenaeans: Proceedings of the Fourth International Congress of Thracology Rotterdam 1984. Brill Academic Pub. ISBN 978-9-004-08864-1.
  • Pop, Ioan Aurel (1999). Romanians and Romania: A Brief History. East European monographs. East European Monographs. ISBN 978-0-88033-440-2.
  • Roesler, Robert E. (1864). Das vorromische Dacien. Academy, Wien, XLV.
  • Russu, I. Iosif (1967). Limba Traco-Dacilor ('Thraco-Dacian language') (in Romanian). Editura Stiintifica.
  • Russu, I. Iosif (1969). Die Sprache der Thrako-Daker ('Thraco-Dacian language') (in German). Editura Stiintifica.
  • Schmitz, Michael (2005). The Dacian threat, 101–106 AD. Armidale, NSW: Caeros. ISBN 978-0-975-84450-2.
  • Schütte, Gudmund (1917). Ptolemy's maps of northern Europe: a reconstruction of the prototypes. H. Hagerup.
  • Southern, Pat (2001). The Roman Empire from Severus to Constantin. Routledge. ISBN 978-0-203-45159-5.
  • Spinei, Victor (1986). Moldavia in the 11th–14th Centuries. Editura Academiei Republicii Socialiste Româna.
  • Spinei, Victor (2009). The Romanians and the Turkic Nomads North of the Danube Delta from the Tenth to the Mid-Thirteenth century. Koninklijke Brill NV. ISBN 978-90-04-17536-5.
  • Stoica, Vasile (1919). The Roumanian Question: The Roumanians and their Lands. Pittsburgh: Pittsburgh Printing Company.
  • Taylor, Timothy (2001). Northeastern European Iron Age pages 210–221 and East Central European Iron Age pages 79–90. Springer Published in conjunction with the Human Relations Area Files. ISBN 978-0-306-46258-0.
  • Tomaschek, Wilhelm (1883). Les Restes de la langue dace (in French). Belgium: Le Muséon.
  • Tomaschek, Wilhelm (1893). Die alten Thraker (in German). Vol. 1. Vienna: Tempsky.
  • Van Den Gheyn, Joseph (1886). "Les populations danubiennes: études d'ethnographie comparée" [The Danubian populations: comparative ethnographic studies]. Revue des questions scientifiques (in French). Brussels: Société scientifique de Bruxelles. 17–18. ISSN 0035-2160.
  • Vékony, Gábor (2000). Dacians, Romans, Romanians. Toronto and Buffalo: Matthias Corvinus Publishing. ISBN 978-1-882785-13-1.
  • Vico, Giambattista; Pinton, Giorgio A. (2001). Statecraft: The Deeds of Antonio Carafa. Peter Lang Pub Inc. ISBN 978-0-8204-6828-0.
  • Waldman, Carl; Mason, Catherine (2006). Encyclopedia of European Peoples. Infobase Publishing. ISBN 1438129181.
  • Westropp, Hodder M. (2003). Handbook of Egyptian, Greek, Etruscan and Roman Archeology. Kessinger Publishing. ISBN 978-0-766-17733-8.
  • White, David Gordon (1991). Myths of the Dog-Man. University of Chicago. ISBN 978-0-226-89509-3.
  • Zambotti, Pia Laviosa (1954). I Balcani e l'Italia nella Preistori (in Italian). Como.
  • Zumpt, Karl Gottlob; Zumpt, August Wilhelm (1852). Eclogae ex Q. Horatii Flacci poematibus page 140 and page 175 by Horace. Philadelphia: Blanchard and Lea.