የሃንጋሪ ታሪክ የጊዜ መስመር

የግርጌ ማስታወሻዎች

ማጣቀሻዎች


የሃንጋሪ ታሪክ
History of Hungary ©HistoryMaps

3000 BCE - 2024

የሃንጋሪ ታሪክ



የሃንጋሪ ድንበሮች በመካከለኛው አውሮፓ ውስጥ ካለው ከታላቁ የሃንጋሪ ሜዳ (የፓንኖኒያን ተፋሰስ) ጋር ይመሳሰላል።በብረት ዘመን፣ በሴልቲክ ጎሳዎች (እንደ ስኮርዲስቺ፣ ቦይ እና ቬኔቲ ያሉ)፣ የዳልማትያን ጎሳዎች (እንደ ዳልማቴ፣ ሂስቲሪ እና ሊቡርኒ ያሉ) እና በጀርመን ጎሳዎች (እንደ እ.ኤ.አ.) መካከል ባለው መስቀለኛ መንገድ ላይ ይገኝ ነበር። ሉጊ ፣ ጌፒድስ እና ማርኮማኒ)።"ፓኖኒያን" የሚለው ስም የመጣው ከፓንኖኒያ, ከሮማ ግዛት ግዛት ነው.የዘመናዊው ሃንጋሪ የግዛቱ ምዕራባዊ ክፍል (ትራንስዳኑቢያ ተብሎ የሚጠራው) ብቻ የፓኖኒያ አካል ፈጠረ።የሮማውያን ቁጥጥር በ 370-410 የሁኒክ ወረራዎች ፈራረሰ ፣ እና ፓኖኒያ ከ 5 ኛው እስከ 6 ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ የኦስትሮጎቲክ መንግሥት አካል ነበር ፣ በአቫር ካጋኔት (6 ኛው እስከ 9 ኛው ክፍለዘመን) ተተካ።ሃንጋሪዎች በ862-895 መካከል ረጅም ርቀት በመግባት የካርፓቲያን ተፋሰስ ቀድመው በታቀደ መንገድ ያዙ።የሃንጋሪ የክርስቲያን መንግሥት የተመሰረተው በ1000 በንጉሥ ቅዱስ እስጢፋኖስ ሥር ሲሆን በአርፓድ ሥርወ መንግሥት ለሚቀጥሉት ሦስት መቶ ዓመታት ይገዛ ነበር።በከፍተኛ የመካከለኛው ዘመን ዘመን ግዛቱ ወደ አድሪያቲክ የባህር ዳርቻ በመስፋፋት በ1102 በንጉስ ኮልማን ዘመነ መንግስት ከክሮኤሺያ ጋር ወደ ግል ህብረት ገባ። በ1241 በንጉስ ቤላ አራተኛ ዘመነ መንግስት ሃንጋሪ በሞንጎሊያውያን በባቱ ካን ተወረረች።በቁጥር የሚበልጡት ሃንጋሪዎች በሞሂ ጦርነት በሞንጎሊያውያን ጦር በከፍተኛ ሁኔታ ተሸነፉ።በዚህ ወረራ ከ500,000 በላይ የሃንጋሪ ህዝብ ተጨፍጭፏል እና ግዛቱ በሙሉ አመድ ሆነ።የገዢው የአርፓድ ሥርወ መንግሥት አባታዊ የዘር ሐረግ በ1301 አብቅቷል፣ እና ሁሉም ተከታዮቹ የሃንጋሪ ነገሥታት (ከንጉሥ ማትያስ ኮርቪኑስ በስተቀር) የአርፓድ ሥርወ መንግሥት የእውቀት (ኮኛቲክ) ዘሮች ነበሩ።በ15ኛው መቶ ክፍለ ዘመን በአውሮፓ የኦቶማን ጦርነቶችን ሃንጋሪ ተሸክማለች።የዚህ ትግል ጫፍ የተካሄደው በማቲያስ ኮርቪኑስ ዘመነ መንግስት ነው (አር. 1458-1490)።የኦቶማን – የሃንጋሪ ጦርነቶች ከ1526 የሞሃክ ጦርነት በኋላ በግዛቱ ላይ ከፍተኛ ኪሳራ እና የግዛቱ ክፍፍል ተጠናቀቀ።የኦቶማን መስፋፋት መከላከያ ወደ ሃብስበርግ ኦስትሪያ ተዛወረ፣ የተቀረው የሃንጋሪ መንግሥት ደግሞ በሃብስበርግ ንጉሠ ነገሥታት ሥር ሆነ።የጠፋው ግዛት የተገኘው ከታላቁ የቱርክ ጦርነት ማጠቃለያ ጋር በመሆኑ መላው ሃንጋሪ የሃብስበርግ ንጉሳዊ አገዛዝ አካል ሆነ።እ.ኤ.አ. በ 1848 የተካሄደውን የብሔርተኝነት አመፅ ተከትሎ በ1867 የተካሄደው የኦስትሮ-ሃንጋሪ ስምምነት የሃንጋሪ የጋራ ንጉሳዊ አገዛዝ በመፍጠር የሃንጋሪን ደረጃ ከፍ አድርጎታል።እ.ኤ.አ. በ 1868 ከክሮኤሺያ-ሀንጋሪ ሰፈራ ተከትሎ በሀብስበርግ አርክሪግኑም ሀንጋሪኩም የተከፋፈለው ግዛት በሴንት እስጢፋኖስ ዘውድ አገሮች ውስጥ የክሮኤሺያ-ስላቮንያ መንግስት የፖለቲካ ሁኔታን ካስቀመጠ ከዘመናዊው ሃንጋሪ በጣም ትልቅ ነበር።ከአንደኛው የዓለም ጦርነት በኋላ ማዕከላዊ ኃያላን የሃብስበርግ ንጉሣዊ አገዛዝ መፍረስን አስገድደዋል.የሴንት ጀርሜን-ኤን-ላይ እና የትሪአኖን ስምምነቶች በሃንጋሪ መንግሥት ግዛት ውስጥ 72% አካባቢ ተለያይተዋል ፣ እሱም ለቼኮዝሎቫኪያ ፣ የሮማኒያ መንግሥት ፣ የሰርቦች ፣ ክሮአቶች እና ስሎቬንስ መንግሥት ፣ የመጀመሪያው የኦስትሪያ ሪፐብሊክ ሁለተኛው የፖላንድ ሪፐብሊክ እናየጣሊያን መንግሥት .ከዚያ በኋላ ለአጭር ጊዜ የሚቆይ የህዝብ ሪፐብሊክ ታወጀ።ከዚያ በኋላ የተመለሰው የሃንጋሪ መንግሥት ነበር ነገር ግን በገዢው ሚክሎስ ሆርቲ ይመራ ነበር።በመጨረሻዎቹ ወራት በቲሃኒ አቢ በምርኮ ታስሮ የነበረውን የሃንጋሪውን ቻርልስ አራተኛ የሃንጋሪን ንጉሠ ነገሥት ወክሏል፣ የሃንጋሪው ሐዋርያዊ ንጉሥ።ከ1938 እስከ 1941 ባለው ጊዜ ውስጥ ሃንጋሪ የጠፉትን ግዛቶቿን አስመለሰች።በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ሃንጋሪ በ 1944 በጀርመን ቁጥጥር ስር ወደቀች, ከዚያም በሶቪየት ወረራ እስከ ጦርነቱ ማብቂያ ድረስ.ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት በኋላ ሁለተኛው የሃንጋሪ ሪፐብሊክ በሃንጋሪ የወቅቱ ድንበሮች ውስጥ እንደ የሶሻሊስት ህዝቦች ሪፐብሊክ የተመሰረተ ሲሆን ከ1949 እስከ 1989 የሃንጋሪ ኮሙኒዝም መጨረሻ ድረስ ቆይቷል። ሶስተኛው የሃንጋሪ ሪፐብሊክ የተመሰረተው በተሻሻለው የህገ-መንግስቱ ስሪት ነው። እ.ኤ.አ. በ 1949 ፣ በ 2011 የፀደቀው አዲስ ሕገ መንግሥት ። ሃንጋሪ በ 2004 የአውሮፓ ህብረትን ተቀላቀለች።
የሃንጋሪ የነሐስ ዘመን
የነሐስ ዘመን አውሮፓ ©Anonymous
3600 BCE Jan 1

የሃንጋሪ የነሐስ ዘመን

Vučedol, Vukovar, Croatia
በመዳብ እና በነሐስ ዘመን ሦስት ጉልህ ቡድኖች ባደን፣ ማኮ እና ኦቶማኒ (ከኦቶማን ቱርኮች ጋር ላለመምታታት) ባህሎች ነበሩ።ዋናው ማሻሻያ የብረት ሥራ ቢሆንም የባደን ባህል አስከሬን ማቃጠል አልፎ ተርፎም እንደ ባልቲክ ወይም ኢራን ካሉ ሩቅ አካባቢዎች ጋር የረጅም ርቀት ንግድን አምጥቷል።በነሐስ ዘመን መገባደጃ ላይ የተከሰቱ ለውጦች የአገሬው ተወላጆች በአንጻራዊ ሁኔታ የላቀ ስልጣኔን አቁመዋል እና የብረት ዘመን መጀመሪያ የጥንት የኢራን ዝርያ እንደሆኑ የሚታመን የኢንዶ-አውሮፓውያን ዘላኖች የጅምላ ፍልሰት ታይቷል።
የሃንጋሪ የብረት ዘመን
Hallstatt ባህል ©Angus McBride
700 BCE Jan 1

የሃንጋሪ የብረት ዘመን

Ópusztaszer, Pannonian Basin,
በካርፓቲያን ተፋሰስ፣ የብረት ዘመን በ800 ዓ.ዓ አካባቢ የጀመረው፣ አዲስ ሕዝብ ወደ ግዛቱ ሲዘዋወር እና በመሬት ሥራዎች የተጠናከረ የቀድሞ የሕዝብ ማዕከላትን ሲይዝ።አዲሱ ህዝብ በሲሜሪያውያን ሱዛራይንቲ ስር ከሚኖሩ ነገዶች ፌዴሬሽን የተገነጠሉ የጥንት የኢራን ጎሳዎችን ያቀፈ ሊሆን ይችላል።[1] ፈረሰኛ ዘላኖች ነበሩ እና ከብረት የተሰሩ መሳሪያዎችን እና መሳሪያዎችን የሚጠቀሙ የሜዝቅሳት ባህል ሰዎችን ፈጠሩ።አሁን ታላቁ የሃንጋሪ ሜዳ እና ትራንዳኑቢያ ምስራቃዊ ክፍሎች ላይ ግዛታቸውን አራዝመዋል።[2]እ.ኤ.አ. በ750 ዓክልበ አካባቢ የሃልስታት ባህል ሰዎች ቀስ በቀስ የትራንስዳኑቢያን ምዕራባዊ ክፍሎች ያዙ፣ ነገር ግን የግዛቱ ቀደምት ህዝብ እንዲሁ ተርፏል እናም ሁለቱ የአርኪኦሎጂ ባህሎች ለዘመናት አብረው ኖረዋል።የሆልስታት ባህል ሰዎች የቀድሞውን የህዝብ ምሽግ (ለምሳሌ በቬለም፣ ሴልዶሞልክ፣ ቲሃኒ) ተቆጣጠሩ ነገር ግን በመሬት ስራዎች (ለምሳሌ በሶፕሮን) የታሸጉ አዳዲሶችን ገነቡ።መኳንንቱ የተቀበሩት በመሬት በተሸፈነው ክፍል መቃብሮች ውስጥ ነው።በአምበር መንገድ ላይ የሚገኙት አንዳንድ ሰፈሮቻቸው ወደ ንግድ ማዕከላት ሆኑ።[1]
ሲጊና
እስኩቴሶች ©Angus McBride
500 BCE Jan 1

ሲጊና

Transylvania, Romania
ከ550 እስከ 500 ከዘአበ መካከል አዳዲስ ሰዎች በቲሳ ወንዝ ዳርና በትራንሲልቫኒያ ሰፈሩ።የእነሱ ፍልሰት በባልካን ባሕረ ገብ መሬት ላይ የፋርሱ ንጉሥ ዳርዮስ ቀዳማዊ (522 ከክርስቶስ ልደት በፊት - 486 ዓ.ዓ.) ካደረገው ወታደራዊ ዘመቻ ወይም በሲምሪያውያን እና እስኩቴሶች መካከል ከነበረው ትግል ጋር የተያያዘ ሊሆን ይችላል።በትራንሲልቫኒያ እና በባናት ውስጥ የሰፈሩት እነዚያ ሰዎች ከአጋቲርሲ (ምናልባትም በግዛቱ ላይ መገኘቱ በሄሮዶተስ የተመዘገበ የጥንት ትሬሺያን ነገድ) ጋር ሊታወቅ ይችላል ።አሁን ታላቁ የሃንጋሪ ሜዳ ውስጥ የኖሩት ደግሞ በሲጂኒ ሊታወቁ ይችላሉ።አዲሱ ሕዝብ በካርፓቲያን ተፋሰስ ውስጥ የሸክላ ሠሪውን አጠቃቀም አስተዋውቋል እና ከአጎራባች ህዝቦች ጋር የቅርብ የንግድ ግንኙነት ነበራቸው።[1]
ኬልቶች
የሴልቲክ ጎሳዎች ©Angus McBride
370 BCE Jan 1

ኬልቶች

Rába
በ4ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ከዘአበ የሴልቲክ ጎሳዎች በራባ ወንዝ ዙሪያ ወደሚገኙት ግዛቶች ተሰደዱ እና በዚያ ይኖሩ የነበሩትን የኢሊሪያን ህዝቦች ድል አደረጉ፣ ነገር ግን ኢሊሪያውያን ቋንቋቸውን የተቀበሉትን ኬልቶች ማዋሃድ ችለዋል።[2] በ300 ዓ.ዓ አካባቢ በእስኩቴስ ሰዎች ላይ የተሳካ ጦርነት ከፍተዋል።እነዚህ ህዝቦች በጊዜ ሂደት ተዋህደዋል።በ290ዎቹ እና 280ዎቹ ዓክልበ., ወደ ባልካን ባሕረ ገብ መሬት ይፈልሱ የነበሩት የሴልቲክ ሰዎች በትራንስዳኑቢያ በኩል አለፉ ነገር ግን አንዳንድ ጎሳዎች በግዛቱ ላይ ሰፈሩ።[3] ከ279 ዓክልበ በኋላ በዴልፊ የተሸነፉት ስኮርዲስቺ (የሴልቲክ ነገድ) በሳቫ እና በዳኑቤ ወንዞች መገናኛ ላይ ሰፍረው በትራንስዳኑቢያ ደቡባዊ ክፍል ላይ ሥልጣናቸውን አራዘሙ።[3] በዚያን ጊዜ አካባቢ የትራንስዳኑቢያ ሰሜናዊ ክፍሎች በታውሪስሲ (እንዲሁም የሴልቲክ ነገድ) ይገዙ ነበር እና በ230 ዓ.ዓ. የሴልቲክ ሰዎች (የላቲን ባህል ሰዎች) ቀስ በቀስ የታላቁን የሃንጋሪ ሜዳ ግዛት በሙሉ ተቆጣጠሩ። .[3] ከክርስቶስ ልደት በፊት ከ150 እስከ 100 ባለው ጊዜ ውስጥ፣ አዲስ የሴልቲክ ጎሳ፣ ቦይ ወደ ካርፓቲያን ተፋሰስ ተዛወረ እና የግዛቱን ሰሜናዊ እና ሰሜን ምስራቅ ክፍሎች (በዋነኛነት የአሁኗ ስሎቫኪያ ግዛት) ያዙ።[3] ደቡባዊ ትራንስዳኑቢያ በጣም ኃይለኛ በሆነው የሴልቲክ ጎሳ ተቆጣጠረው፣ ስኮርዲስቺ፣ ከምስራቅ በዳሲያውያን የተቃወሙት።[4] ዳሲያኖች በኬልቶች የበላይነት ይያዙ ነበር እናም እስከ 1 ኛው ክፍለ ዘመን ከዘአበ ድረስ ጎሳዎቹ በቡሬቢስታ አንድ እስኪሆኑ ድረስ በፖለቲካ ውስጥ መሳተፍ አልቻሉም።[5] ዳሲያ ስኮርዲስቺን፣ ታውሪስቺን እና ቦዩን አሸንፋለች፣ ሆኖም ቡሬቢስታ ብዙም ሳይቆይ ሞተ እና የተማከለው ሀይል ፈራረሰ።[4]
የሮማውያን ደንብ
በዳሲያን ጦርነቶች ውስጥ የሮማውያን ጦርነቶች ። ©Angus McBride
20 Jan 1 - 271

የሮማውያን ደንብ

Ópusztaszer, Pannonian Basin,
ሮማውያን በ156 ከዘአበ በትራንስዳኑቢያን የሚኖሩ ስኮርዲስቺዎችን ባጠቁ ጊዜ በካርፓቲያን ተፋሰስ ወታደራዊ ወረራ ጀመሩ።በ119 ከዘአበ በሲሺያ (ዛሬ ሲሳክ በክሮኤሺያ) ላይ ዘመቱ እና ወደፊት ከካርፓቲያን ተፋሰስ በስተደቡብ በምትገኘው ኢሊሪኩም ግዛት ላይ አገዛዛቸውን አጠናከሩ።በ88 ዓ.ዓ.፣ ሮማውያን ስኮርዲስቺን አሸነፉ፤ አገዛዙ ወደ ሲርሚያ ምሥራቃዊ ክፍል ተወስዷል፣ ፓኖኒያውያን ግን ወደ ትራንዳኑቢያ ሰሜናዊ ክፍል ተዛውረዋል።[1] በ15 ከክርስቶስ ልደት በፊት እስከ 9 እዘአ ባለው ጊዜ ውስጥ የፓኖኒያውያን ቀጣይነት ባለው የሮማ ኢምፓየር ኃይል ላይ ባደረጉት ሕዝባዊ አመጽ ተለይቶ ይታወቃል።የሮማ ኢምፓየር ፓኖኒያውያንን፣ ዳሲያንን ፣ ኬልቶችን እና ሌሎች ህዝቦችን በዚህ ግዛት አሸንፏል።ከዳኑብ በስተ ምዕራብ ያለው ግዛት በ 35 እና 9 ከክርስቶስ ልደት በፊት በሮማ ኢምፓየር ተቆጣጠረ እና በፓኖኒያ ስም የሮማ ኢምፓየር ግዛት ሆነ።የዛሬው ሃንጋሪ ምስራቃዊ ክፍል በኋላ (106 ዓ.ም.) እንደ የሮማ ግዛት ዳሲያ ተደራጅተው ነበር (እስከ 271 ድረስ የዘለቀ)።በዳኑቤ እና በቲዛ መካከል ያለው ግዛት በሳርማትያን ኢያዚጅስ በ1ኛው እና በ4ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ከክርስቶስ ልደት በኋላ ወይም ከዚያ ቀደም ብሎ (የቀደሙት ቅሪቶች የተጻፉት በ80 ዓክልበ.) ነበር።የሮማው ንጉሠ ነገሥት ትራጃን ኢያዚጆች እንደ ኮንፌዴሬሽን እንዲሰፍሩ በይፋ ፈቅዶላቸዋል።የቀረው ክልል በትሬሺያን (ዳሲያን) እጅ ነበር።በተጨማሪም ቫንዳልስ በ 2 ኛው ክፍለ ዘመን በ 2 ኛው አጋማሽ ላይ በላይኛው ቲሳ ላይ ሰፈሩ.የአራቱ ክፍለ ዘመናት የሮማውያን አገዛዝ የላቀ እና የሚያብብ ስልጣኔን ፈጠረ።ብዙዎቹ የዛሬዋ ሃንጋሪ ጠቃሚ ከተሞች የተመሰረቱት በዚህ ወቅት ነው፣ ለምሳሌ አኩዊንኩም (ቡዳፔስት)፣ ሶፒያና (ፔክስ)፣ አራቦና (ጂኦር)፣ ሶልቫ (ኢዝተርጎም)፣ ሳቫሪያ (ስዞምባቴሊ) እና ስካርባንቲያ (ሶፕሮን)።ክርስትና በፓንኖኒያ የተስፋፋው በ 4 ኛው ክፍለ ዘመን የግዛቱ ኦፊሴላዊ ሃይማኖት በሆነ ጊዜ ነው።
በሃንጋሪ የስደት ጊዜ
የሁን ኢምፓየር የስቴፕ ጎሳዎች የብዙ ጎሳዎች ጥምረት ነበር። ©Angus McBride
375 Jan 1

በሃንጋሪ የስደት ጊዜ

Ópusztaszer, Pannonian Basin,
ከረጅም ጊዜ አስተማማኝ የሮማውያን አገዛዝ በኋላ፣ ከ320 ዎቹ ፓንኖኒያ እንደገና ከምስራቃዊ ጀርመን እና ከሳርማትያ ህዝቦች ጋር በሰሜን እና በምስራቅ በተደጋጋሚ ጦርነት ውስጥ ነበረች።ሁለቱም ቫንዳሎች እና ጎቶች በክፍለ ሀገሩ ዘምተው ትልቅ ውድመት አደረሱ።[6] ከሮማን ኢምፓየር ክፍፍል በኋላ ፓኖኒያ በምዕራባዊው የሮማን ኢምፓየር አገዛዝ ስር ቆየች፣ ምንም እንኳን የሲርሚየም አውራጃ በምስራቅ የተፅዕኖ መስክ ላይ ቢሆንም።የግዛቱ የላቲን ህዝብ ከተከታታይ አረመኔያዊ ወረራዎች ሲሸሹ፣ [7] ሁኒ ቡድኖች በዳኑብ አፋፍ ላይ መታየት ጀመሩ።በ 375 ዓ.ም, ዘላኖች ሁንስ አውሮፓን ከምስራቃዊ ስቴፕስ መውረር ጀመሩ, ይህም ታላቁን የስደት ዘመን አነሳሳ.እ.ኤ.አ. በ 380 ፣ ሁኖች ወደ ዛሬው ሃንጋሪ ገቡ እና እስከ 5 ኛው ክፍለ ዘመን ድረስ በክልሉ ውስጥ አስፈላጊ አካል ሆነው ቆይተዋል።የፓንኖኒያ ግዛቶች ከ 379 ጀምሮ በስደት ጊዜ ተሠቃይተዋል ፣ የጎት-አላን-ሁን አጋር ሰፈራ ተደጋጋሚ ከባድ ቀውሶች እና ውድመት አስከትሏል ፣ የዘመኑ ሰዎች እንደ ከበባ ሁኔታ ገልፀውታል ፣ ፓኖኒያ በሰሜንም ሆነ በሰሜን ወራሪ ኮሪደር ሆነች ። ደቡብ.የሮማውያን በረራ እና መሰደድ የተጀመረው በ 401 ውስጥ ከሁለት አስርት አመታት በኋላ ነው ፣ ይህ ደግሞ በዓለማዊ እና በቤተ-ክርስቲያን ሕይወት ውስጥ ውድቀት አስከትሏል ።የሁን ቁጥጥር ቀስ በቀስ በፓንኖኒያ ላይ ከ410 ጀምሮ ተስፋፍቷል፣ በመጨረሻም የሮማን ኢምፓየር የፓንኖኒያ ማቋረጥን በ433 ስምምነት አፀደቀ። የሮማውያን በረራ እና የፍልሰት ጉዞ እስከ አቫርስ ወረራ ድረስ ያለማቋረጥ ቀጠለ።ሁንስ በጎቶች፣ ኳዲ እና ሌሎች መውጣታቸውን በመጠቀም በ 423 በሃንጋሪ ውስጥ ጉልህ የሆነ ኢምፓየር ፈጠሩ።በ 453 በታዋቂው ድል አድራጊ አቲላ ዘ ሁን የመስፋፋት ከፍታ ላይ ደርሰዋል.እ.ኤ.አ. በ 455 የሁኖች በአጎራባች የጀርመን ጎሳዎች (እንደ ኳዲ ፣ ጌፒዲ እና ሲሪ ያሉ) ሲሸነፉ ግዛቱ ፈራርሷል።
Ostrogoths እና Gepids
ሁን እና ጎቲክ ተዋጊ። ©Angus McBride
453 Jan 1

Ostrogoths እና Gepids

Ópusztaszer, Pannonian Basin,
ሁንስ በጎቶች፣ ኳዲ እና ሌሎች መውጣታቸውን በመጠቀም በ 423 በሃንጋሪ ውስጥ ጉልህ የሆነ ኢምፓየር ፈጠሩ።በ 453 በታዋቂው ድል አድራጊ አቲላ ዘ ሁን የመስፋፋት ከፍታ ላይ ደርሰዋል.እ.ኤ.አ. በ 455 የሁኖች በአጎራባች የጀርመን ጎሳዎች (እንደ ኳዲ ፣ ጌፒዲ እና ሲሪ ያሉ) ሲሸነፉ ግዛቱ ፈራርሷል።ጌፒዲዎች (ከ260 ዓ.ም. ጀምሮ ከላይኛው የቲሳ ወንዝ በስተምስራቅ የኖሩ) ከዚያም በ455 ወደ ምሥራቃዊው የካርፓቲያን ተፋሰስ ገቡ። በ567 በሎምባርዶች እና አቫርስ ሲሸነፉ መኖር አቆሙ።የጀርመናዊው ኦስትሮጎቶች በ456 እና 471 መካከል በሮም ፈቃድ በፓኖኒያ ኖሩ።
ሎምባርዶች
የሎምባርድ ተዋጊዎች፣ ሰሜናዊ ጣሊያን፣ 8ኛው ክፍለ ዘመን ዓ.ም. ©Angus McBride
530 Jan 1 - 568

ሎምባርዶች

Ópusztaszer, Pannonian Basin,
የመጀመሪያዎቹ ስላቭስ ከሎምባርዶች እና ሄሩሊስ ጋር በመሆን ኦስትሮጎትስ (471 ዓ.ም.) ከሄዱ በኋላ ከሰሜን ማለት ይቻላል ወደ ክልሉ መጡ።በ 530 አካባቢ የጀርመናዊው ሎምባርዶች በፓኖኒያ ሰፈሩ።ከጌፒዲ እና ከስላቭስ ጋር መዋጋት ነበረባቸው.ከ 6 ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ጀምሮ ሎምባርዶች ቀስ በቀስ በክልሉ ውስጥ ንብረቶችን ያዙ ፣ በመጨረሻም የጌፒድ ግዛት ዋና ከተማ የሆነችውን ሲርሚየም ደረሱ።[8] ከባይዛንታይን ጋር ከተያያዙ ተከታታይ ጦርነቶች በኋላ፣ በመጨረሻ በኻጋን ባያን I በሚመራው ዘላኖች ፓኖኒያን አቫርስ ወረራ ላይ ወደቀ። ኃያላኑን አቫርስ በመፍራታቸው ሎምባርዶችም በ 568 ወደ ጣሊያን ሄዱ ፣ ከዚያ በኋላ መላው ተፋሰስ በአቫር ካጋኔት አገዛዝ ሥር መጣ።
ፓኖኒያን አቫርስ
አቫር እና ቡልጋር ተዋጊዎች፣ ምሥራቅ አውሮፓ፣ 8ኛው ክፍለ ዘመን ዓ.ም. ©Angus McBride
567 Jan 1 - 822

ፓኖኒያን አቫርስ

Ópusztaszer, Pannonian Basin,
ዘላኖች አቫርስ በ 560 ዎቹ ውስጥ ከእስያ መጡ, በምስራቅ Gepidi ን ሙሉ በሙሉ አጠፋቸው, በምዕራብ ያሉትን ሎምባርዶችን አባረሩ እና ስላቭስን በከፊል አስገቧቸው.ሀንስ ከብዙ አሥርተ ዓመታት በፊት እንደነበራቸው ሁሉ አቫርስ ትልቅ ግዛት አቋቁሟል።የጀርመን ህዝቦች አገዛዝ ወደ ሁለት መቶ ተኩል የሚጠጋ የዘላን አገዛዝ ተከትሎ ነበር.አቫር ካጋን ከቪየና እስከ ዶን ወንዝ ድረስ ያለውን ሰፊ ​​ግዛት ተቆጣጥሮ ብዙ ጊዜ ከባይዛንታይን፣ ጀርመኖች እና ጣሊያኖች ጋር ጦርነት ይከፍታል።የፓንኖኒያ አቫርስ እና ሌሎች አዲስ የገቡት የእርከን ህዝቦች እንደ ኩትሪጉርስ ያሉ በስላቪክ እና በጀርመን አካላት የተዋሃዱ እና ሳርማትያውያንን ሙሉ በሙሉ ያዙ።አቫርስ የተገዙ ህዝቦችን አወረዱ እና በባልካን አገሮች በስላቭክ ፍልሰት ውስጥ ትልቅ ሚና ተጫውተዋል።[9] 7ኛው ክፍለ ዘመን በአቫር ማህበረሰብ ላይ ከባድ ቀውስ አምጥቷል።[እ.ኤ.አ.][11] የመጀመርያው የቡልጋሪያ ኢምፓየር መፈጠር የባይዛንታይን ኢምፓየርን ከአቫር ካጋኔት ስላራቀዉ፣ እየሰፋ የመጣው የፍራንካውያን ግዛት አዲሱ ዋና ተቀናቃኝ ሆነ።[10] ይህ ኢምፓየር በ800 አካባቢ በፍራንካውያን እና በቡልጋር ጥቃቶች ወድሟል፣ እና ከሁሉም በላይ በውስጥ ግጭቶች፣ ሆኖም የአቫር ህዝብ የአርፓድ ማጊርስ እስኪመጣ ድረስ በቁጥር ቀርቷል።ከ 800 ጀምሮ የፓኖኒያን ተፋሰስ አካባቢ በሙሉ በሁለት ሀይሎች (በምስራቅ ፍራንሲያ እና በአንደኛው የቡልጋሪያ ኢምፓየር) መካከል ቁጥጥር ስር ነበር.በ 800 አካባቢ ፣ ሰሜናዊ ምስራቅ ሃንጋሪ የኒትራ የስላቭ ርእሰ ብሔር አካል ሆነ ፣ ከዚያም በ 833 የታላቋ ሞራቪያ አካል ሆነ።
የፍራንካውያን ደንብ
አቫር በ9ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ ከ Carolingian Frank ጋር ተጋጭቷል። ©Angus McBride
800 Jan 1

የፍራንካውያን ደንብ

Pannonian Basin, Hungary
ከ 800 በኋላ ደቡብ ምስራቅ ሃንጋሪ በቡልጋሪያ ተቆጣጠረች።ቡልጋሪያውያን በትራንሲልቫኒያ ላይ ውጤታማ ቁጥጥርን ለማቋቋም የሚያስችል ኃይል አልነበራቸውም.[12] ምዕራባዊ ሃንጋሪ (ፓንኖኒያ) የፍራንኮች ገባር ነበር።በምሥራቃዊ ፍራንካውያን መንግሥት የማስፋፊያ ፖሊሲ ሥር፣ መሠረታዊ የስላቭ ፖሊሲዎች ሊዳብሩ አልቻሉም፣ አንደኛው፣ የሞራቪያ ርእሰ ብሔር፣ ወደ ዘመናዊቷ ምዕራባዊ ስሎቫኪያ መስፋፋት ከቻለ።[13] በ 839 የስላቭ ባላቶን ርዕሰ መስተዳድር በደቡብ ምዕራብ ሃንጋሪ (በፍራንክ ሱዘራይንቲ ስር) ተመሠረተ።ፓኖኒያ እስከ ሃንጋሪ ወረራ ድረስ በፍራንካውያን ቁጥጥር ስር ቆየች።[14] ምንም እንኳን ቢቀንስም፣ አቫሮች የካርፓቲያን ተፋሰስ ነዋሪዎችን ቀጠሉ።በጣም አስፈላጊው ክምችት ግን በፍጥነት እየጨመረ የመጣው ስላቭስ ሆነ [15] በዋናነት ከደቡብ ወደ ግዛቱ የገቡት።[16]
895 - 1301
ፋውንዴሽን እና የመካከለኛው ዘመን መጀመሪያornament
የካርፓቲያን ተፋሰስ የሃንጋሪ ድል
የካርፓቲያን ተፋሰስ የሃንጋሪ ድል ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
895 Jan 1 - 1000

የካርፓቲያን ተፋሰስ የሃንጋሪ ድል

Pannonian Basin, Hungary
ሃንጋሪውያን ከመምጣቱ በፊት፣ ሶስት የመካከለኛው ዘመን ኃያላን፣ የመጀመሪያው የቡልጋሪያ ግዛት ፣ ምስራቅ ፍራንሲያ እና ሞራቪያ የካርፓቲያን ተፋሰስ ለመቆጣጠር እርስ በእርስ ተዋግተዋል።አልፎ አልፎ የሃንጋሪ ፈረሰኞችን ወታደር አድርገው ይቀጥሩ ነበር።ስለዚህ፣ ከካርፓቲያን ተራሮች በስተ ምሥራቅ በፖንቲክ ተራሮች ላይ ይኖሩ የነበሩት ሃንጋሪዎች ወረራ ሲጀምሩ የትውልድ አገራቸው ምን እንደሚሆን ያውቁ ነበር።የሃንጋሪው ወረራ የጀመረው “ዘግይቶ ወይም ‘ትንሽ” የሰዎች ፍልሰት ነው።ሃንጋሪዎች በ862-895 መካከል ረጅም ርቀት በመግባት የካርፓቲያን ተፋሰስ ቀድመው በታቀደ መንገድ ያዙ።ድሉ በትክክል የጀመረው ከ 894 ጀምሮ ነው ፣ የታጠቁ ግጭቶች ከቡልጋሪያውያን እና ሞራቪያውያን ጋር ሲከፈቱ ከአርኑልፍ ፣ የፍራንካውያን ንጉስ እና ሊዮ ስድስተኛ ፣ የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት የእርዳታ ጥያቄ በኋላ ።[17] በወረራ ወቅት ሃንጋሪያውያን ብዙ ሕዝብ አገኙ እና ምንም ጥሩ የተመሰረቱ ግዛቶች አላገኙም ወይም በሜዳው ውስጥ ማንኛውንም ኢምፓየር ውጤታማ ቁጥጥር አላደረጉም።ተፋሰሱን በፍጥነት ለመረከብ ችለዋል፣ [18] የመጀመሪያውን የቡልጋሪያ ዛርዶምን በማሸነፍ የሞራቪያ ርእሰ መስተዳድርን በመበተን እና ግዛታቸውን በ900 አጥብቀው አቋቋሙ [] [19] በ900። በዚህ ጊዜ ሳቫ እና ናይትራ።[21] ሃንጋሪዎች በ ሐምሌ 4 907 በብሬዛላውስፑርክ በተደረገው ጦርነት የባቫሪያን ጦር በማሸነፍ የካርፓቲያን ተፋሰስ ላይ ያላቸውን ቁጥጥር አጠናከሩ። በ899 እና 955 መካከል ወደ ምዕራብ አውሮፓ ተከታታይ ዘመቻዎችን ከፈቱ እና በ943 እና በባይዛንታይን ኢምፓየር ላይ ኢላማ አድርገዋል። 971. የአገሪቱ ወታደራዊ ኃይል ሃንጋሪዎች እስከ ዘመናዊው የስፔን ግዛቶች ድረስ የተሳካ ኃይለኛ ዘመቻዎችን እንዲያካሂዱ ፈቅዶላቸዋል.ነገር ግን ቀስ በቀስ በተፋሰስ ውስጥ ሰፍረው የክርስቲያን ንጉሣዊ አገዛዝ ማለትም የሃንጋሪ መንግሥት በ1000 አካባቢ መሠረቱ።
ከዘላኖች እስከ ገበሬዎች
From Nomads to Agriculturists ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
960 Jan 1

ከዘላኖች እስከ ገበሬዎች

Székesfehérvár, Hungary
ከ8ኛው እስከ 10ኛው ክፍለ ዘመን ከክርስቶስ ልደት በኋላ፣ መጀመሪያ ላይ ከፊል ዘላኖች የአኗኗር ዘይቤን የያዙት ማጌርስ፣ ወደ ሰፈረ የግብርና ማህበረሰብ መሸጋገር ጀመሩ።ይህ ለውጥ የተመራው በኢኮኖሚያዊ ፍላጎቶች ለምሳሌ ለዘላንነት በቂ የግጦሽ ግጦሽ አለመኖር እና ወደ ሌላ ስደት መሄድ ባለመቻሉ ነው።በውጤቱም፣ Magyars፣ ከአካባቢው የስላቭ እና ከሌሎች ህዝቦች ጋር በመዋሃድ፣ የበለጠ ተመሳሳይነት ያላቸው እና የተጠናከረ ማዕከላትን ማዳበር ጀመሩ በኋላ ወደ ካውንቲ ማእከላት ተቀየሩ።የሃንጋሪ መንደር ስርዓትም በ10ኛው ክፍለ ዘመን ቅርፅ ያዘ።በማደግ ላይ ባለው የሃንጋሪ ግዛት የስልጣን መዋቅር ላይ ጉልህ ማሻሻያ የተደረገው በግራንድ ፕሪንስ ፋጅስ እና ታክሶኒ ነው።ክርስቲያን ሚስዮናውያንን የጋበዙ እና ምሽጎችን አቋቁመዋል፣ ይህም ይበልጥ ወደተደራጀ እና ወደ ተቀራራቢ ማህበረሰብ መሸጋገሩን የሚያመለክት ነው።በተለይም ታክሶኒ የሀንጋሪን ርእሰ መስተዳድር መሀከል ከላኛው ቲሳዛ ወደ አዲስ ስፍራዎች በሴክስፈሄርቫር እና ኢዝተርጎም በማዛወር ባህላዊ ወታደራዊ አገልግሎትን በማስተዋወቅ የሰራዊቱን መሳሪያ በማዘመን እና የሃንጋሪ ዜጎችን መጠነ ሰፊ ሰፈራ በማደራጀት ለውጡን ከአለቃነት ደረጃ የበለጠ አጠናክሮታል። ለግዛት ማህበረሰብ።
የማጅራውያን ክርስትና
የማጅራውያን ክርስትና ©Wenzel Tornøe
973 Jan 1

የማጅራውያን ክርስትና

Hungary
በ10ኛው መቶ ዘመን መገባደጃ ላይ፣ በሕዝበ ክርስትና ድንበር ላይ የምትገኘው የሃንጋሪ ግዛት፣ ከምሥራቃዊ ፍራንሢያ በመጡ የጀርመን የካቶሊክ ሚስዮናውያን ተጽዕኖ ምክንያት ክርስትናን መቀበል ጀመረ።በ945 እና 963 መካከል፣ የሃንጋሪ ርእሰ መስተዳድር ቁልፍ መሪዎች፣ በተለይም ጋይላ እና ሆርካ፣ ወደ ክርስትና ተቀየሩ።በ973 በሃንጋሪ የክርስትና እምነት ውስጥ ትልቅ ቦታ የሚሰጠው ክስተት የተከናወነው ቀዳማዊ ጌዛ ከቤተሰቡ ጋር በተጠመቀበት ወቅት ከቅዱስ የሮማ ንጉሠ ነገሥት ኦቶ ቀዳማዊ ጋር መደበኛ ሰላም በመመሥረት ነበር። በአረማዊ አባቱ ታክሶኒ።በ996 በልዑል ጌዛ የመጀመሪያው የሃንጋሪ ቤኔዲክትን ገዳም የተመሰረተው በሃንጋሪ የክርስትና ሃይማኖት የበለጠ እንዲጠናከር አድርጓል።በጌዛ አገዛዝ፣ ሃንጋሪ ከዘላኖች ማህበረሰብ በቆራጥነት ወደ ክርስቲያናዊ መንግሥት ተዛወረች፣ ይህ ለውጥ የሃንጋሪ በሌችፊልድ ጦርነት ላይ በመሳተፏ የሚያጎላ ሲሆን ይህም በ955 ጌዛ ከመግዛቱ ጥቂት ቀደም ብሎ ነበር።
የሃንጋሪ መንግሥት
የ 13 ኛው ክፍለ ዘመን ፈረሰኞች ©Angus McBride
1000 Jan 1 - 1301

የሃንጋሪ መንግሥት

Hungary
በ1000 ወይም 1001 ታላቁ የሀንጋሪ ልዑል እስጢፋኖስ ቀዳማዊ ዘውድ ሲቀዳጅ የሃንጋሪ መንግሥት በመካከለኛው አውሮፓ ተፈጠረ። ማዕከላዊ ሥልጣንን በማጠናከር ተገዢዎቹ ክርስትናን እንዲቀበሉ አስገደዳቸው።ምንም እንኳን ሁሉም የተፃፉ ምንጮች በሂደቱ ውስጥ በጀርመን እና በጣሊያን ባላባቶች እና ቀሳውስት የተጫወቱትን ሚና ብቻ የሚያጎሉ ቢሆንም የሃንጋሪ የግብርና ፣ የሃይማኖት እና የመንግስት ጉዳዮች ጉልህ ክፍል የተወሰደው ከስላቭ ቋንቋዎች ነው።የእርስ በርስ ጦርነቶች እና የአረማውያን አመፆች፣ የሮማ ንጉሠ ነገሥት ቅዱሳን ንጉሠ ነገሥት በሐንጋሪ ላይ ሥልጣናቸውን ለማስፋት ያደረጉት ሙከራ አዲሱን ንጉሣዊ ሥርዓት አደጋ ላይ ጥሏል።ንጉሣዊው ሥርዓት በቀዳማዊ ላዲስላውስ (1077-1095) እና በኮልማን (1095-1116) የግዛት ዘመን ተረጋጋ።እነዚህ ገዥዎች ክሮኤሺያ እና ዳልማቲያን ከአካባቢው ሕዝብ ክፍል በመደገፍ ያዙ።ሁለቱም ግዛቶች ራሳቸውን የቻሉ አቋማቸውን ጠብቀዋል።የላዲስላውስ እና የኮሎማን ተተኪዎች -በተለይ ቤላ II (1131–1141)፣ ቤላ III (1176–1196)፣ አንድሪው II (1205–1235) እና ቤላ አራተኛ (1235–1270) - ይህን የባልካን ባሕረ ገብ መሬት የማስፋፋት ፖሊሲ ቀጥለዋል። እና ከካርፓቲያን ተራሮች በስተ ምሥራቅ ያሉ መሬቶች, መንግሥታቸውን ወደ መካከለኛው ዘመን አውሮፓ ዋና ዋና ኃይሎች ወደ አንዱ ይለውጣሉ.ያልታረሰ መሬት፣ ብር፣ ወርቅ እና የጨው ክምችት ያላት ሃንጋሪ በዋነኛነት የጀርመን፣ የጣሊያን እና የፈረንሳይ ቅኝ ገዥዎች ተመራጭ መዳረሻ ሆናለች።እነዚህ ስደተኞች በአብዛኛው በመንደር የሰፈሩ ገበሬዎች ነበሩ፣ ነገር ግን አንዳንዶቹ የእጅ ጥበብ ባለሙያዎች እና ነጋዴዎች ነበሩ፣ አብዛኛዎቹን የመንግስቱን ከተሞች ያቋቋሙ።መምጣት በመካከለኛው ዘመን ሃንጋሪ የከተማ አኗኗርን፣ ልማዶችን እና ባህልን በመቅረጽ ረገድ ቁልፍ ሚና ተጫውቷል።በዓለም አቀፍ የንግድ መስመሮች መስቀለኛ መንገድ ላይ የመንግሥቱ አቀማመጥ የበርካታ ባህሎች አብሮ መኖርን ደግፎ ነበር።የሮማንስክ፣ የጎቲክ እና የህዳሴ ህንጻዎች እና በላቲን የተፃፉ የስነ-ፅሁፍ ስራዎች የባህሉን አብላጫውን የሮማ ካቶሊክ ባህሪ ያረጋግጣሉ።ነገር ግን ኦርቶዶክስ፣ እና ክርስቲያን ያልሆኑ አናሳ ጎሳ ማህበረሰቦችም ነበሩ።ላቲን የሕግ፣ የአስተዳደር እና የዳኝነት ቋንቋ ነበር፣ ነገር ግን "የቋንቋ ብዝሃነት" ብዙ የስላቭ ቋንቋዎችን ጨምሮ ለብዙ ቋንቋዎች ሕልውና አስተዋጽኦ አድርጓል።
የሞንጎሊያውያን ወረራ
ሞንጎሊያውያን ክርስቲያን ባላባቶችን በሊግኒትዝ ጦርነት፣ 124 አሸነፈ። ©Angus McBride
1241 Jan 1 - 1238

የሞንጎሊያውያን ወረራ

Hungary
በ1241-1242፣ በሞንጎሊያውያን የአውሮፓ ወረራ ምክንያት መንግስቱ ከፍተኛ ጉዳት አጋጠማት።በ1241 ሃንጋሪ በሞንጎሊያውያን ከተወረረ በኋላ፣ የሃንጋሪ ጦር በሞሂ ጦርነት በአሰቃቂ ሁኔታ ተሸንፏል።ንጉሱ ቤላ አራተኛ ሞንጎሊያውያን እስከ ድንበሯ ድረስ ካሳደዱት በኋላ ጦርነቱን እና ከዚያም ሀገሩን ሸሸ።ሞንጎሊያውያን ወደ ኋላ ከመሄዳቸው በፊት አብዛኛው የህዝቡ ክፍል (20-50%) ሞቷል።[22] በሜዳው ውስጥ ከ 50 እስከ 80% የሚሆኑት ሰፈሮች ወድመዋል።[23] ሞንጎሊያውያን ለረጅም ጊዜ ከበባ ጊዜ ስለሌላቸው ጥቃቱን ሊቋቋሙት የሚችሉት ግንቦች፣ ጠንካራ የተመሸጉ ከተሞች እና አዳራሾች ብቻ ናቸው - ግባቸው በተቻለ ፍጥነት ወደ ምዕራብ መሄድ ነበር።ከበባ ሞተሮች እና ለሞንጎሊያውያን ያገለገሉትየቻይና እና የፋርስ መሐንዲሶች በኪቫን ሩስ በተሸነፈው ምድር ቀርተዋል።[24] የሞንጎሊያውያን ወረራ ያስከተለው ውድመት ከጊዜ በኋላ ከሌሎች የአውሮፓ ክፍሎች በተለይም ከጀርመን የመጡ ሰፋሪዎች እንዲጋበዙ አድርጓል።ሞንጎሊያውያን በኪየቫን ሩስ ላይ ባደረጉት ዘመቻ 40,000 የሚያህሉ የኩማን ተወላጆች፣ የአረማውያን ኪፕቻክስ ዘላኖች ነገድ አባላት ከካርፓቲያን ተራሮች ወደ ምዕራብ ተባረሩ።[25] እዚያ፣ ኩማኖች ጥበቃ እንዲደረግላቸው ለንጉሥ ቤላ አራተኛ ይግባኝ ጠየቁ።[26] የኢራናውያን ጃሲክ ህዝቦች በሞንጎሊያውያን ከተሸነፉ በኋላ ከኩማን ጋር አብረው ወደ ሃንጋሪ መጡ።ኩማንስ ምናልባት በ13ኛው ክፍለ ዘመን ሁለተኛ አጋማሽ የሃንጋሪን ህዝብ እስከ 7-8% ያህሉ ነበር።[27] ባለፉት መቶ ዘመናት ሙሉ በሙሉ ከሃንጋሪ ህዝብ ጋር ተዋህደው ቋንቋቸው ጠፋ ነገር ግን ማንነታቸውን እና ክልላዊ የራስ ገዝነታቸውን እስከ 1876 ጠብቀዋል [። 28]በሞንጎሊያውያን ወረራ ምክንያት፣ ንጉስ ቤላ ሊከሰት የሚችለውን ሁለተኛ የሞንጎሊያን ወረራ ለመከላከል በመቶዎች የሚቆጠሩ የድንጋይ ግንቦች እና ምሽጎች እንዲገነቡ አዘዘ።ሞንጎሊያውያን በ1286 ወደ ሃንጋሪ ተመልሰዋል፣ ነገር ግን አዲስ የተገነቡት የድንጋይ ግንብ ስርዓቶች እና አዲስ ወታደራዊ ስልቶች በከፍተኛ ደረጃ የታጠቁ ባላባቶችን አቁሟቸዋል።ወራሪው የሞንጎሊያውያን ኃይል በፔስት አቅራቢያ በንጉሥ ላዲላስ አራተኛ ንጉሣዊ ጦር ተሸነፈ።በኋላ ላይ የተደረጉ ወረራዎችም በእጃቸው ተመለሱ።በቤላ አራተኛ የተገነባው ቤተመንግስት ከጊዜ በኋላ ከኦቶማን ኢምፓየር ጋር በተደረገው የረዥም ጊዜ ትግል በጣም ጠቃሚ ሆኖ ተገኝቷል።ነገር ግን እነሱን ለመገንባት የወጣው ወጪ የሃንጋሪውን ንጉስ ለታላላቅ የፊውዳል አከራዮች ባለውለታ በመሆኑ አባቱ አንድሪው ዳግማዊ በከፍተኛ ሁኔታ ከተዳከመ በኋላ በቤላ አራተኛ የተቀበለው የንጉሣዊ ኃይል እንደገና በትንሽ ባላባቶች መካከል ተበተነ።
የመጨረሻው አርፓድስ
ቤላ IV የሃንጋሪ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1242 Jan 1 - 1299

የመጨረሻው አርፓድስ

Hungary
ከሞንጎሊያውያን መውጣት በኋላ፣ ቤላ አራተኛ የቀድሞ የዘውድ መሬቶችን የማስመለስ ፖሊሲውን ተወ።[29] ይልቁንም ለደጋፊዎቹ ትልቅ ርስት ሰጠ፣ እና የድንጋይ እና የሞርታር ግንቦችን እንዲገነቡ አሳስቧቸዋል።[30] ብዙ ጀርመኖች፣ ሞራቪያውያን፣ ፖላንዳውያን እና ሮማኒያውያን እንዲመጡ ያደረገውን አዲስ የቅኝ ግዛት ማዕበል አስነሳ።[31] ንጉሱም የኩማን ሰዎችን በድጋሚ ጠራ እና በዳኑቤ እና በቲሳ አጠገብ በሜዳው ላይ አሰፈረ።[32] የጃሲክ ሕዝቦች ቅድመ አያቶች የሆኑት የአላንስ ቡድን በመንግሥቱ ውስጥ በተመሳሳይ ጊዜ የሰፈሩ ይመስላል።[33]በእኩል መጠን መሬት ላይ ጎን ለጎን የተገነቡ የእንጨት ቤቶችን ያቀፉ አዳዲስ መንደሮች ታዩ።[34] ጎጆዎች ጠፍተዋል፣ እና ሳሎን፣ ኩሽና እና ጓዳ ያካተቱ አዳዲስ የገጠር ቤቶች ተገንብተዋል።[35] በጣም የላቁ የግብርና ቴክኒኮች፣ ያልተመጣጠኑ ከባድ ማረሻዎችን ጨምሮ፣ [36] በመንግሥቱም ተስፋፍተዋል።የውስጥ ፍልሰት በቀድሞ ንጉሣዊ አገሮች ውስጥ ለሚፈጠሩት አዳዲስ ጎራዎች እድገት ትልቅ አስተዋጽኦ ነበረው።አዲሶቹ የመሬት ባለቤቶች ወደ ግዛታቸው ለደረሱት ሰዎች የግል ነፃነት እና የበለጠ ምቹ የገንዘብ ሁኔታዎችን ሰጥቷቸዋል, ይህ ደግሞ ላለመንቀሳቀስ የወሰኑ ገበሬዎች ቦታቸውን ለማሻሻል አስችሏቸዋል.[37] Béla IV ናጊስዞምባት (ትርናቫ፣ ስሎቫኪያ) እና ተባይን ጨምሮ ከደርዘን በላይ ለሆኑ ከተሞች ልዩ መብቶችን ሰጠ።[38]በ1290 ላዲስላስ አራተኛ በተገደለ ጊዜ ቅድስት መንበር መንግሥቱን ባዶ እጁን አውጇል።[39] ሮም ለእህቱ ልጅ ለቻርልስ ማርቴል የኔፕልስ መንግሥት ዘውድ ልዑል መንግሥቱን ብትሰጥም፣ አብዛኛው የሃንጋሪ ጌቶች አንድሪውን፣ የሁለተኛው አንድሪው የልጅ ልጅ እና አጠራጣሪ ህጋዊነትን የወለደውን ልጅ መረጡ።[40] አንድሪው ሳልሳዊ ሲሞት፣ የአርፓድ ቤት ወንድ መስመር ጠፋ፣ እና የስርዓተ አልበኝነት ጊዜ ተጀመረ።[41]
1301 - 1526
የውጭ ሥርወ መንግሥት እና መስፋፋት ዘመንornament
Interregnum
Interregnum ©Angus McBride
1301 Jan 1 00:01 - 1323

Interregnum

Hungary
አንድሪው ሳልሳዊ ሞት አስራ ሁለት ለሚሆኑ ጌቶች ወይም “ኦሊጋርችስ” እድል ፈጠረ፤ በዚያን ጊዜ የንጉሱን የራስ ገዝ አስተዳደር ለማጠናከር የንጉሱን ነፃነት ያገኙ።[42] ሁሉም ሰው የበላይነታቸውን የመቀበል ወይም የመልቀቅ ግዴታ በተጣለባቸው በርካታ አውራጃዎች ውስጥ ሁሉንም የንጉሣዊ ግንቦችን ገዙ።በክሮኤሺያ የዘውድ ዘውዱ ሁኔታ ይበልጥ አሳሳቢ እየሆነ መጥቷል፣ ምክትሉ ፖል ሹቢች እና የባቦኒች ቤተሰብ ነፃነታቸውን ሲጎናፀፉ፣ ፖል ሹቢች የራሱን ሳንቲም እንኳን በማዘጋጀት እና በዘመኑ የክሮሺያ ታሪክ ፀሃፊዎች “የክሮኤሽ ዘውድ ያልታየበት ንጉስ” እየተባለ ይጠራ ነበር።የአንድሪው ሳልሳዊ ሞት ዜና ሲሰማ ምክትል ሮይ ሹቢች የአንጁውን ቻርለስ ቻርለስን የቻርለስ ማርቴል ልጅ ዙፋኑን እንዲቀበል ጋበዘው እርሱም ዘውድ ወደ ተቀበለበት ወደ ኢዝተርጎም በፍጥነት ሄደ።[43] ሆኖም፣ አብዛኞቹ ዓለማዊ ጌቶች አገዛዙን ተቃውመው ዙፋኑን ለቦሔሚያ ስም ለሚጠራው ልጅ ዳግማዊ ዊንስስላውስ ዙፋን አቀረቡ።በ1310 የጳጳስ ሊቃውንት የቻርለስ ኦቭ አንጁን አገዛዝ እንዲቀበሉ ሁሉንም ጌቶች አሳምኗቸዋል፣ ነገር ግን አብዛኞቹ ግዛቶች ከንጉሣዊ ቁጥጥር ውጭ ሆነው ቀርተዋል።[44] በመሳፍንት በመታገዝ እና ቁጥራቸው ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመረ የሚሄደው የበታች መኳንንት፣ 1ኛ ቻርልስ በታላላቅ ጌቶች ላይ ተከታታይ ጉዞዎችን ጀመረ።በመካከላቸው ያለውን አንድነት እጦት በመጠቀም አንድ በአንድ አሸነፋቸው።[45] በ 1312 በሮዝጎኒ (በአሁኑ ጊዜ ሮዛኖቭስ ፣ ስሎቫኪያ) በተደረገው ጦርነት የመጀመሪያውን ድል አሸነፈ [። 46]
አንጄቪንስ
Angevins ©Angus McBride
1323 Jan 1 - 1380

አንጄቪንስ

Hungary
1 ቻርለስ በ 1320 ዎቹ ውስጥ የተማከለ የኃይል መዋቅር አስተዋውቋል።"የእሱ ቃላቶች የህግ ኃይል እንዳላቸው" በመግለጽ የአመጋገብ ስርዓቱን ዳግመኛ አላነሳም.[47] ቻርለስ 1 የንጉሣዊ ገቢዎችን እና የሞኖፖሊዎችን ስርዓት አሻሽሏል።ለምሳሌ፣ “ሠላሳኛውን” (በመንግሥቱ ድንበር በኩል በሚተላለፉ ዕቃዎች ላይ ግብር)፣ [48] እና ባለይዞታዎች በግዛታቸው ውስጥ ከተከፈቱት የማዕድን ማውጫዎች ገቢ አንድ ሦስተኛውን እንዲይዙ ፈቀደ።[49] አዲሱ ፈንጂዎች ወደ 2,250 ኪሎ ግራም (4,960 ፓውንድ) ወርቅ እና 9,000 ኪሎ ግራም (20,000 ፓውንድ) ብር በየአመቱ ያመረቱ ሲሆን ይህም ከ30 በመቶ በላይ የሚሆነውን የዓለም ምርት በ1490ዎቹ ስፔን አሜሪካን እስከ ያዘች።[48] ​​ቻርለስ 1 በፍሎረንስ ፍሎሬንስ ላይ የተመሰረቱ የተረጋጋ የወርቅ ሳንቲሞች እንዲፈጠሩ አዝዟል።[50] ባልታወቀ ወርቅ እንዳይሸጥ መከልከሉ በ1342 እስከ ሞቱበት ጊዜ ድረስ በአውሮፓ ገበያ እጥረት አስከትሏል [። 51]የፖላንድ ለካሲሚር III ወራሽ የነበረው ሉዊስ ቀዳማዊ ዋልታዎችን በሊትዌኒያ እና በወርቃማው ሆርዴ ላይ ብዙ ጊዜ ረድቷል።[52] በደቡብ ድንበር በኩል፣ 1ኛ ሉዊ ቬኔሲያውያን በ [1358] ከዳልማትያ እንዲወጡ አስገደዳቸው እና በርካታ የአካባቢ ገዥዎች (የቦስኒያው ቲቪrtko 1 እና የሰርቢያው ላዛርን ጨምሮ) ሱዘራይንቲውን እንዲቀበሉ አስገደዳቸው።የሃይማኖት አክራሪነት የሉዊስ I የግዛት ዘመን አንዱ አካል ነው።[54] ብዙ የኦርቶዶክስ ወገኖቹን በኃይል ወደ ካቶሊክ እምነት ለመቀየር ሞክሯል፣ ሳይሳካለት ቀርቷል።[55] አይሁዶችን በ1360 አካባቢ አባረራቸው፣ ነገር ግን በ1367 እንዲመለሱ ፈቀደላቸው [። 56]
የሲጂዝምድ ክሩሴድ
Sigismund's Crusade ©Angus McBride
1382 Jan 1 - 1437

የሲጂዝምድ ክሩሴድ

Hungary
እ.ኤ.አ. በ 1390 የሰርቢያው ስቴፋን ላዛሬቪች የኦቶማን ሱልጣን ሱዛራይንቲ ተቀበለ ፣ ስለሆነም የኦቶማን ኢምፓየር መስፋፋት የሃንጋሪን ደቡባዊ ድንበር ደረሰ።[57] Sigismund በኦቶማኖች ላይ የመስቀል ጦርነት ለማደራጀት ወሰነ።[58] በዋነኛነት የፈረንሣይ ባላባትን ያቀፈ ታላቅ ጦር ተሰብስቦ ነበር፣ ነገር ግን የመስቀል ጦረኞች በኒኮፖሊስ ጦርነት በ1396 ተሸንፈዋል [። 59]ኦቶማኖች በ 1427 የጎሉባክ ምሽግ ተቆጣጠሩ እና የጎረቤት መሬቶችን አዘውትረው መዝረፍ ጀመሩ።[] [60] የመንግሥቱ ሰሜናዊ ክልሎች (የአሁኗ ስሎቫኪያ) ከ 1428 ጀምሮ በቼክ ሁሲቶች በየዓመቱ ማለት ይቻላል ተዘርፈዋል።መጽሐፍ ቅዱስን ወደ ሃንጋሪኛ የተረጎሙት የሁሲት ሰባኪዎችም ነበሩ።ነገር ግን፣ ሁሉም ሁሴቶች በ1430ዎቹ መገባደጃ ላይ ከሴሬምሴግ ተገድለዋል ወይም ተባረሩ።[62]
የሃንያዲ ዘመን
Age of Hunyadi ©Angus McBride
1437 Jan 1 - 1486

የሃንያዲ ዘመን

Hungary
እ.ኤ.አ. በ 1437 መገባደጃ ላይ ፣ ስቴቶች የኦስትሪያውን አልበርት ቪን የሃንጋሪ ንጉስ አድርገው መረጡ።በ1439 በኦቶማን ኢምፓየር ላይ ባደረገው ያልተሳካ ወታደራዊ ዘመቻ በተቅማጥ በሽታ ህይወቱ አልፏል። ምንም እንኳን የአልበርት መበለት የሉክሰምበርግ ኤልዛቤት ከሞተ በኋላ ላዲስላውስ አምስተኛ ወንድ ልጇን የወለደች ቢሆንም አብዛኞቹ መኳንንት መዋጋት የሚችል ንጉስ ይመርጣሉ።ዘውዱን ለፖላንዳዊው ቭላዳይስዋው III ሰጡ።ሁለቱም ላዲስላውስ እና ውላዳይስዋ ዘውድ ተጭነዋል ይህም የእርስ በርስ ጦርነት አስከትሏል።ጆን ሁኒያዲ በ15ኛው ክፍለ ዘመን በመካከለኛው እና በደቡብ ምስራቅ አውሮፓ የሃንጋሪ ወታደራዊ እና የፖለቲካ መሪ ነበር።ዉላዳይስዋዉ ሁኒያዲ (ከቅርቡ ጓደኛው ኒኮላስ ኡጅላኪ ጋር) በ1441 የደቡቡን መከላከያ እንዲያዝ ሾመዉ። ሁኒያዲ በኦቶማኖች ላይ ብዙ ወረራ አድርጓል።እ.ኤ.አ.ቅድስት መንበር አዲስ የመስቀል ጦርነት አዘጋጀች፣ ነገር ግን ኦቶማኖች በቫርና ጦርነት በ1444 የክርስቲያኖችን ኃይል አጠፉ፣ በዚህ ጊዜ ቭላዳይስዋ ተገደለ።የተሰበሰቡ መኳንንት የጆን ሁንያዲ ልጅ ማቲያስ ሁኒያዲ ንጉስ ሆነው በ1458 መረጡ። ንጉስ ማትያስ ሰፊ የፊስካል እና ወታደራዊ ማሻሻያዎችን አስተዋውቋል።የንጉሣዊ ገቢ መጨመር ማቲያስ የቆመ ጦር እንዲቋቋም አስችሎታል።በዋነኛነት የቼክ፣ የጀርመን እና የሃንጋሪ ቅጥረኞችን ያቀፈው የእሱ "ጥቁር ጦር" በአውሮፓ ውስጥ ከመጀመሪያዎቹ ሙያዊ ወታደራዊ ሃይሎች አንዱ ነበር።[63] ማቲያስ በደቡባዊ ድንበር ያሉትን የምሽጎች መረብ አጠናከረ፣ [64] ግን የአባቱን አፀያፊ ፀረ-ኦቶማን ፖሊሲ አልተከተለም።ይልቁንም በቦሂሚያ፣ በፖላንድ እና በኦስትሪያ ላይ ጥቃት ፈጽሟል፣ ኦቶማንን ከአውሮፓ ለማባረር የሚያስችል ጠንካራ ህብረት ለመፍጠር እየሞከረ እንደሆነ ተከራክሯል።የማቲያስ ፍርድ ቤት "በአውሮፓ ውስጥ ካሉት እጅግ በጣም ጎበዝ ከሆኑት መካከል ያለ ጥርጥር" ነበር።[65] የእሱ ቤተ-መጽሐፍት, Bibliotheca Corviniana ከ 2,000 የእጅ ጽሑፎች ጋር, በዘመናዊው የመጻሕፍት ስብስቦች መካከል ሁለተኛው ትልቅ ነበር.ማቲያስ የጣሊያን ህዳሴ ዘይቤን በግዛቶቹ ያስተዋወቀው ከአልፕስ ተራሮች በስተሰሜን የመጀመሪያው ንጉስ ነበር።በሁለተኛው ሚስቱ በኔፕልስ ቢያትሪስ አነሳሽነት በቡዳ እና ቪሴግራድ የሚገኙትን ንጉሣዊ ቤተ መንግሥቶች ከ1479 በኋላ በጣሊያን አርክቴክቶች እና አርቲስቶች ድጋፍ እንዲገነቡ አድርጓል።
የሃንጋሪ መንግሥት ውድቅ እና ክፍፍል
በቱርክ ባነር ላይ ጦርነት። ©Józef Brandt
1490 Jan 1 - 1526

የሃንጋሪ መንግሥት ውድቅ እና ክፍፍል

Hungary
የማቲያስ ተሃድሶ በ1490 ከሞተ በኋላ በነበሩት ሁከትና ብጥብጥ አሥርተ ዓመታት ሊተርፍ አልቻለም። የጭቅጭቅ መኳንንት ገዥ ቡድን ሃንጋሪን ተቆጣጠረ።ሌላ ከባድ እጅ ያለው ንጉሥ ስላልፈለጉ የቦሔሚያ ንጉሥ እና የፖላንድ የካሲሚር አራተኛ ልጅ ቭላድስላዎስ ዳግማዊ ሥልጣንን ገዙ፤ በትክክል በድክመቱ የታወቀ ነው፤ ንጉሥ ዶብዜ ወይም ዶብዝሴ በመባል ይታወቅ ነበር (ማለትም “እሺ” ማለት ነው)። ) በፊቱ የቀረቡትን አቤቱታዎች እና ሰነዶች ያለምንም ጥያቄ ከመቀበል ልማዱ።ዳግማዊ ቭላድስላውስ የማቲያስን ቅጥረኛ ጦር የሚደግፈውን ቀረጥ ሰርዟል።በዚህ ምክንያት ቱርኮች ሃንጋሪን ሲያስፈራሩ የንጉሱ ጦር ተበተነ።መኳንንት የማቲያስን አስተዳደር አፍርሰው ታናናሾቹን መኳንንት ተቃውመዋል።በ1516 ቭላድስላውስ II ሲሞት የአሥር ዓመቱ ልጁ ሉዊ ዳግማዊ ንጉሥ ሆነ፣ ነገር ግን በአመጋገብ የተሾመው የንጉሣዊ ምክር ቤት አገሪቱን ገዛ።ሃንጋሪ በመኳንንት አገዛዝ ስር በነበረበት ሁኔታ ውስጥ ነበረች።የንጉሱ ፋይናንስ የተበላሸ ነበር;ከአጠቃላይ የሀገር ውስጥ ገቢ አንድ ሶስተኛውን ያህሉ ቢሆንም የቤት ወጪውን ለማሟላት ተበደረ።ድንበር ጠባቂዎች ክፍያ ሳይከፈላቸው፣ ምሽጎች ፈራርሰው በመውደቃቸው የሀገሪቱ መከላከያ ቀነሰ፣ መከላከያን ለማጠናከር ታክስ ለመጨመር የተጀመሩ ጅምሮች ተስተጓጉለዋል።በነሀሴ 1526 በሱለይማን የሚመሩት ኦቶማኖች በደቡባዊ ሃንጋሪ ታዩ፣ እና ወደ 100,000 የሚጠጉ የቱርክ እስላማዊ ወታደሮች ወደ ሀንጋሪ እምብርት ዘመቱ።ወደ 26,000 የሚጠጋ የሃንጋሪ ጦር ከቱርኮች ጋር በሞሃክ ተገናኘ።የሃንጋሪ ወታደሮች በሚገባ የታጠቁ እና የሰለጠኑ ቢሆኑም ጥሩ ወታደራዊ መሪ አልነበራቸውም, ከክሮኤሺያ እና ከትራንሲልቫኒያ ማጠናከሪያዎች ግን በጊዜ አልደረሱም.በሜዳው ላይ እስከ 20,000 የሚደርሱ ተገድለው ሙሉ በሙሉ ተሸነፉ፣ ሉዊስ ራሱ ከፈረሱ ቦግ ውስጥ በወደቀ ጊዜ ሞተ።ሉዊስ ከሞተ በኋላ፣ የሃንጋሪ መኳንንት ተቀናቃኝ ወገኖች በአንድ ጊዜ ሁለት ነገሥታትን ማለትም ጆን ዛፖሊን እና የሃብስበርግን ፈርዲናንድ መረጡ።ቱርኮች ​​ዕድሉን ተጠቅመው የቡዳ ከተማን ድል አድርገው በ1541 አገሪቱን ከፋፍለዋል።
1526 - 1709
የኦቶማን ሥራ እና የሃብስበርግ የበላይነትornament
ሮያል ሃንጋሪ
Royal Hungary ©Angus McBride
1526 Jan 1 00:01 - 1699

ሮያል ሃንጋሪ

Bratislava, Slovakia
ሮያል ሃንጋሪ በኦቶማን ሞሃክስ ጦርነት (1526) ድል እና በመቀጠል የሀገሪቱን ክፍፍል ተከትሎ ሃብስበርጎች የሃንጋሪ ንጉስ ተብለው የሚታወቁበት የመካከለኛው ዘመን የሃንጋሪ ግዛት ክፍል ስም ነው።ጊዜያዊ የግዛት ክፍፍል በተቀናቃኞቹ ቀዳማዊ ጆን እና ፈርዲናንድ በ1538 በናጊቫራድ ውል መሠረት [66] የሀብስበርግ ሰሜናዊ እና ምዕራባዊ የሀገሪቱ ክፍሎች (ሮያል ሃንጋሪ) ከአዲሱ ዋና ከተማ ፕረስበርግ (ፖዝሶኒ) ጋር ሲያገኙ ነበር። አሁን ብራቲስላቫ)።ዮሐንስ ቀዳማዊ የመንግሥቱን ምስራቃዊ ክፍል (ምስራቅ የሃንጋሪ መንግሥት በመባል ይታወቃል) ደህንነቱን አስጠበቀ።የሃብስበርግ ነገስታት ለኦቶማን ጦርነቶች የሃንጋሪን ኢኮኖሚያዊ ሀይል አስፈልጓቸዋል።በኦቶማን ጦርነቶች ወቅት የቀድሞው የሃንጋሪ ግዛት ግዛት በ 60 በመቶ አካባቢ ቀንሷል.እነዚህ ግዙፍ የግዛት እና የስነ-ሕዝብ ኪሳራዎች ቢኖሩም፣ በ16ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ ትንሹ እና ከባድ ጦርነት የተናጠችው ሮያል ሃንጋሪ እንደ ኦስትሪያ ውርስ መሬቶች ወይም የቦሔሚያ ዘውድ መሬቶች አስፈላጊ ነበር።[67]የአሁኗ ስሎቫኪያ እና የሰሜን ምዕራብ ትራንዳኑቢያ ግዛት የዚህ ፖለቲካ አካል ሲሆኑ የሰሜን ምስራቅ ሃንጋሪ ግዛት ቁጥጥር ብዙውን ጊዜ በሮያል ሃንጋሪ እና በትራንሲልቫኒያ ርዕሰ መስተዳድር መካከል ይቀየር ነበር።የመካከለኛው ዘመን የሃንጋሪ መንግሥት ማእከላዊ ግዛቶች በኦቶማን ኢምፓየር ለ150 ዓመታት ተጠቃለዋል (ኦቶማን ሃንጋሪን ይመልከቱ)።በ1570 ጆን ሲጊስሙንድ ዛፖሊያ በንጉሠ ነገሥት ማክስሚሊያን 2ኛ ሞገስ በስፔየር ውል መሠረት የሃንጋሪ ንጉሥ ሆኖ ተሾመ።"ሮያል ሃንጋሪ" የሚለው ቃል ከ 1699 በኋላ ጥቅም ላይ ውሎ ነበር, እና የሃብስበርግ ንጉሶች አዲስ የተስፋፋችውን ሀገር "የሃንጋሪ ግዛት" በሚለው መደበኛ ቃል ጠቅሰዋል.
ኦቶማን ሃንጋሪ
የኦቶማን ወታደሮች 16 - 17 ኛው ክፍለ ዘመን. ©Osprey Publishing
1541 Jan 1 - 1699

ኦቶማን ሃንጋሪ

Budapest, Hungary
ኦቶማን ሃንጋሪ በመካከለኛው ዘመን መገባደጃ ላይ የሃንጋሪ መንግሥት የነበረው ደቡባዊ እና ማዕከላዊ ክፍል ሲሆን ከ1541 እስከ 1699 በኦቶማን ኢምፓየር የተቆጣጠረው እና የሚገዛው። (ከሰሜን ምስራቅ ክፍሎች በስተቀር) እና ደቡባዊ ትራንስዳኑቢያ።ግዛቱ ከ1521 እስከ 1541 ባለው ጊዜ ውስጥ በሱልጣን ሱሌይማን ግርጌ ወደ ኦቶማን ኢምፓየር ተወረረ። የሰሜን-ምዕራባዊው የሃንጋሪ ግዛት ወሰን ያልተሸነፈ እና የሃብስበርግ ቤት አባላት የሃንጋሪ ንጉስ እንደሆኑ እውቅና ሰጥተውታል፣ ስሙንም “ሮያል” ብለውታል። ሃንጋሪ".በሁለቱ መካከል ያለው ድንበር በቀጣዮቹ 150 ዓመታት ውስጥ በኦቶማን–ሀብስበርግ ጦርነቶች ግንባር ግንባር ሆነ።በታላቁ የቱርክ ጦርነት የኦቶማን ጦር ሽንፈትን ተከትሎ አብዛኛው የኦቶማን ሃንጋሪ በ1699 በካሎዊትዝ ስምምነት መሰረት ለሀብስበርግ ተሰጠ።በኦቶማን የግዛት ዘመን ሃንጋሪ ለአስተዳደር ዓላማ ወደ ኢያሌቶች (አውራጃዎች) ተከፋፈለች ፣ እነሱም ወደ ሳንጃክስ ተከፋፈሉ።የአብዛኛውን መሬት ባለቤትነት ለኦቶማን ወታደሮች እና ባለስልጣናት የተከፋፈለ ሲሆን ከግዛቱ 20% የሚሆነው በኦቶማን ግዛት የተያዘ ነው።እንደ የድንበር ግዛት፣ አብዛኛው የኦቶማን ሃንጋሪ በጦር ሰራዊቶች የተመሸገ ነበር።በኢኮኖሚ ያልተለማመዱ፣ የኦቶማን ሃብቶች ላይ የውሃ ፍሳሽ ሆነ።ምንም እንኳን ከሌሎች የኢምፓየር ክፍሎች የተወሰኑ ስደተኞች እና አንዳንድ እስልምናን የተቀበሉ ቢሆንም፣ ግዛቱ በአብዛኛው ክርስቲያን ሆኖ ቆይቷል።ኦቶማኖች በአንፃራዊ ሀይማኖታዊ ታጋሽ ነበሩ እና ይህ መቻቻል ፕሮቴስታንት ከሮያል ሃንጋሪ በተለየ መልኩ ሃብስበርግ ሲጨቆንበት እንዲበለፅግ አስችሎታል።በ16ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ 90% የሚሆነው ህዝብ ፕሮቴስታንት ሲሆን በተለይም ካልቪኒስት ነበር።በእነዚህ ጊዜያት የዛሬዋ ሃንጋሪ ግዛት በኦቶማን ወረራ ምክንያት ለውጦችን ማድረግ ጀመረ።ሰፊ መሬቶች ሰዎች ሳይኖሩበት እና በደን የተሸፈኑ ናቸው.የጎርፍ ሜዳዎች ረግረጋማ ሆኑ።በኦቶማን በኩል ያሉት ነዋሪዎች ሕይወት አስተማማኝ አልነበረም.ገበሬዎች የሐጅዱ ወታደሮች በመባል የሚታወቁትን ሽምቅ ተዋጊ ቡድኖች በማቋቋም ወደ ጫካና ረግረጋማ ቦታ ሸሹ።በመጨረሻም፣ የዛሬዋ ሃንጋሪ ግዛት በኦቶማን ኢምፓየር ላይ የውሃ መውረጃ ሆነ።ይሁን እንጂ አንዳንድ የኤኮኖሚው ክፍሎች አደጉ።ብዙ ሕዝብ በሌለባቸው አካባቢዎች፣ የከተማ መስተዳድሮች ወደ ደቡብ ጀርመን እና ወደ ሰሜናዊ ጣሊያን የሚታፈሱ ከብቶችን ያመርታሉ - በአንዳንድ ዓመታት 500,000 የቀንድ ከብቶችን ወደ ውጭ ይልኩ ነበር።ወይን ለቼክ አገሮች፣ ኦስትሪያ እና ፖላንድ ይሸጥ ነበር።
ታላቁ የቱርክ ጦርነት
ሶቢስኪ በቪየና በስታኒስላው ቸሌቦቭስኪ - የፖላንድ ንጉስ ጆን ሳልሳዊ እና የሊቱዌኒያ ግራንድ መስፍን ©Stanisław Chlebowski
1683 Jul 14 - 1699 Jan 26

ታላቁ የቱርክ ጦርነት

Hungary
ታላቁ የቱርክ ጦርነት፣ እንዲሁም የቅዱስ ሊግ ጦርነቶች ተብሎ የሚጠራው፣ በኦቶማን ኢምፓየር እና በቅዱስ ሊግ መካከል የቅዱስ ሮማን ኢምፓየር፣ ፖላንድ - ሊቱዌኒያ፣ ቬኒስ ፣ ሩሲያ እና የሃንጋሪ መንግሥት ያቀፈ ተከታታይ ግጭቶች ነበሩ።እ.ኤ.አ. በ 1683 የተጠናከረ ጦርነት የጀመረው እና በ 1699 የካርሎዊትዝ ስምምነትን በመፈረም አብቅቷል ። በ 1683 በግራንድ ቪዚየር ካራ ሙስጠፋ ፓሻ የሚመራው የኦቶማን ኃይሎች በቪየና ሁለተኛ ከበባ በ 1683 በፖላንድ ጥምር ጦር እና በፖላንድ ጦር ኃይሎች ድል ተደረገ ። በጆን 3ኛ ሶቢስኪ የሚመራው የቅድስት ሮማ ግዛት፣ በአካባቢው ያለውን የኃይል ሚዛን ያወዛውዘው ወሳኝ ክስተት ነበር።እ.ኤ.አ. በ 1699 ታላቁን የቱርክ ጦርነት ባቆመው የካርሎዊትዝ ስምምነት ውል መሠረት ኦቶማኖች ቀደም ሲል ከመካከለኛው ዘመን የሃንጋሪ መንግሥት የወሰዱትን አብዛኛውን ግዛት ለሀብስበርግ ሰጡ።ከዚህ ስምምነት በኋላ፣ የሀብስበርግ ሥርወ መንግሥት አባላት በጣም የተስፋፋ የሀንጋሪን የሃብስበርግ መንግሥት አስተዳድረዋል።
የራኮክዚ የነጻነት ጦርነት
ኩሩክ ተጓዥ አሰልጣኝ እና ፈረሰኞችን ለማጥቃት በዝግጅት ላይ፣ ሐ.በ1705 እ.ኤ.አ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1703 Jun 15 - 1711 May 1

የራኮክዚ የነጻነት ጦርነት

Hungary
የራኮቺዚ የነጻነት ጦርነት (1703–1711) በሃንጋሪ የፍፁም አቀንቃኝ የሀብስበርግ አገዛዝን በመቃወም የመጀመሪያው ጉልህ የነፃነት ትግል ነበር።በፍራንሲስ II ራኮቺ (II. ራኮቺ ፈረንች በሃንጋሪኛ) የሚመራው የሃይል ግንኙነትን እኩልነት ለማቆም በሚፈልጉ ባላባቶች፣ ሀብታም እና ከፍተኛ ደረጃ ያላቸው ተራማጆች ቡድን ተዋግቷል።ዋና አላማው የተለያዩ ማህበራዊ ስርዓቶችን መብቶች ማስጠበቅ እና የሀገሪቱን ኢኮኖሚያዊ እና ማህበራዊ እድገት ማረጋገጥ ነበር።በተፈጠረው አሉታዊ የሃይል ሚዛን ምክንያት የአውሮፓ የፖለቲካ ሁኔታ እና የውስጥ ግጭቶች የነጻነት ትግሉ በመጨረሻ ታፍኗል፣ነገር ግን ሃንጋሪ የሀብስበርግ ኢምፓየር ዋና አካል እንዳትሆን ማድረግ ተሳክቶ ህገ መንግስቱም ተጠብቆ ነበር ምንም እንኳን ይህ ብቻ ቢሆንም። መደበኛነት ።ኦቶማኖች ከወጡ በኋላ ሃብስበርግ የሃንጋሪን ግዛት ተቆጣጠሩ።የሃንጋሪዎች አዲስ የነጻነት ፍላጎት ራኮቺን ለነጻነት ጦርነት አመራ።ለጦርነቱ ዋና ዋና ምክንያቶች አዲስ እና ከፍተኛ ግብር እና የታደሰ የፕሮቴስታንት እንቅስቃሴ ናቸው።ራኮቺዚ የሃንጋሪ ባላባት ነበር፣የታዋቂዋ ጀግና የኢሎና ዝሪኒ ልጅ።የወጣትነቱን የተወሰነ ክፍል በኦስትሪያ ምርኮ አሳልፏል።ኩሩኮች የራኮቺ ወታደሮች ነበሩ።መጀመሪያ ላይ የኩሩክ ጦር በብርሃን ፈረሰኞች በላቀ ሁኔታ በርካታ ጠቃሚ ድሎችን አስመዝግቧል።መሳሪያቸው በአብዛኛው ሽጉጥ፣ ቀላል ሳብር እና ፎኮዎች ነበሩ።በሴንት ጎትታርድ ጦርነት (1705) ጃኖስ ቦቲያን የኦስትሪያን ጦር በቆራጥነት አሸንፏል።የሃንጋሪው ኮሎኔል አዳም ባሎግ የሃንጋሪውን ንጉስ እና የኦስትሪያውን አርክዱክን ጆሴፍ አንደኛ ለመያዝ ተቃርቧል።እ.ኤ.አ. በ 1708 ሃብስበርጎች በመጨረሻ በ Trencsén ጦርነት ዋናውን የሃንጋሪ ጦር አሸነፉ ፣ እና ይህ የኩሩክ ጦር የበለጠ ውጤታማነት ቀንሷል።ሃንጋሪዎች በውጊያው ሲደክሙ ኦስትሪያውያን የፈረንሳይን ጦር በስፔን ተተኪ ጦርነት አሸነፉ።በአማፂያኑ ላይ ተጨማሪ ወታደሮችን ወደ ሃንጋሪ መላክ ይችላሉ።ከ17ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መገባደጃ ጀምሮ ትራንሲልቫኒያ የሃንጋሪ አካል ሆነች እና በገዥዎች ይመራ ነበር።
1711 - 1848
ሪፎርም እና አገራዊ መነቃቃት።ornament
የሃንጋሪ አብዮት 1848
ብሔራዊ መዝሙር በብሔራዊ ሙዚየም እየተነበበ ነው። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1848 Mar 15 - 1849 Oct 4

የሃንጋሪ አብዮት 1848

Hungary
የሃንጋሪ ብሔርተኝነት በእውቀት ዘመን እና በሮማንቲሲዝም ዘመን ተጽዕኖ በተደረጉ ምሁራን መካከል ብቅ አለ።ለ1848-49 አብዮት መሰረትን በመስጠት በፍጥነት አደገ።የላቲንን የመንግስት እና የትምህርት ቤቶች ቋንቋ አድርጎ በተተካው በማጊር ቋንቋ ላይ ልዩ ትኩረት ተሰጥቶ ነበር።[68] በ1820ዎቹ ውስጥ፣ ንጉሠ ነገሥት ፍራንሲስ 1 የሃንጋሪን አመጋገብ እንዲሰበስብ ተገድዶ ነበር፣ ይህም የተሃድሶ ጊዜን የከፈተ።ቢሆንም፣ መብታቸውን የሙጥኝ ባሉ መኳንንት (ከቀረጥ ነፃ በመሆናቸው፣ ብቸኛ የመምረጥ መብት፣ ወዘተ) በነበሩ መኳንንት መሻሻል ቀዝቅዟል።ስለዚህ፣ ስኬቶቹ በአብዛኛው እንደ የማጅሪያ ቋንቋ እድገት ያሉ ተምሳሌታዊ ባህሪ ነበሩ።እ.ኤ.አ. ማርች 15 ቀን 1848 በተባይ እና በቡዳ የተደረጉ ህዝባዊ ሰልፎች የሃንጋሪ ተሀድሶ አራማጆች የአስራ ሁለት ፍላጎቶች ዝርዝር ውስጥ እንዲገቡ አስችሏቸዋል።የሃንጋሪ አመጋገብ እ.ኤ.አ. በ 1848 በሐብስበርግ አከባቢዎች በተደረጉት አብዮቶች በመጠቀም የኤፕሪል ህጎችን ፣ በደርዘን የሚቆጠሩ የሲቪል መብቶች ማሻሻያዎችን አጠቃላይ የሕግ አውጭ ፕሮግራም አውጥቷል።በአገር ውስጥም ሆነ በሃንጋሪ አብዮት ሲገጥመው፣ የኦስትሪያው ንጉሠ ነገሥት ፈርዲናንድ አንደኛ የሃንጋሪን ጥያቄ መቀበል ነበረበት።የኦስትሪያው አመፅ ከተገታ በኋላ አዲስ ንጉሠ ነገሥት ፍራንዝ ጆሴፍ የሚጥል በሽታ ያለበትን አጎቱን ፈርዲናንድ ተክቷል።ዮሴፍ ሁሉንም ማሻሻያዎች ውድቅ አድርጎ በሃንጋሪ ላይ መታጠቅ ጀመረ።ከአንድ ዓመት በኋላ፣ በኤፕሪል 1849፣ የሃንጋሪ ገለልተኛ መንግሥት ተቋቋመ።[69]አዲሱ መንግስት ከኦስትሪያ ኢምፓየር ተገለለ።[70] የሃብስበርግ ቤት በሃንጋሪ በኦስትሪያ ኢምፓየር ከዙፋን ወረደ እና የመጀመሪያዋ የሃንጋሪ ሪፐብሊክ ታወጀች፣ ላጆስ ኮሱት ገዥ እና ፕሬዝደንት ሆኖ ነበር።የመጀመሪያው ጠቅላይ ሚኒስትር ላጆስ ባቲያኒ ነበሩ።ጆሴፍ እና አማካሪዎቹ የአዲሱን ሀገር አናሳ ብሄረሰቦች፣ የክሮኤሺያ፣ የሰርቢያ እና የሮማኒያ ገበሬዎችን፣ በካህናቱ እና በሹማምንቶቹ የሚመሩትን ለሀብስበርግ በፅኑ ታማኝነት በመምራት በአዲሱ መንግስት ላይ እንዲያምፁ አድርጓቸዋል።ሀንጋሪውያን በአብዛኛዎቹ ስሎቫኮች፣ ጀርመናውያን እና ሩሲኖች፣ እና በሁሉም አይሁዶች ማለት ይቻላል እንዲሁም በብዙ የፖላንድ፣ የኦስትሪያ እና የኢጣሊያ በጎ ፈቃደኞች ይደገፉ ነበር።[71]ብዙ የሃንጋሪ ያልሆኑ ብሄረሰቦች አባላት በሃንጋሪ ጦር ውስጥ ከፍተኛ ቦታዎችን አግኝተዋል፣ ለምሳሌ ጀነራል ጃኖስ ዳምጃኒች፣ የዘር ሰርቢያዊው በ3ኛው የሃንጋሪ ጦር ሰራዊት አዛዥ የሃንጋሪ ብሄራዊ ጀግና የሆነው።መጀመሪያ ላይ የሃንጋሪ ሃይሎች (ሆንቬድሴግ) አቋማቸውን መያዝ ችለዋል።በጁላይ 1849 የሃንጋሪ ፓርላማ በዓለም ላይ እጅግ በጣም ተራማጅ የሆኑ የጎሳ እና አናሳ መብቶችን አውጇል እና አፀደቀ፣ ግን ጊዜው በጣም ዘግይቷል።የሃንጋሪን አብዮት ለማሸነፍ ጆሴፍ ወታደሮቹን በሃንጋሪ ላይ አዘጋጅቶ ከሩሲያው ዛር ኒኮላስ አንደኛ እርዳታ አገኘ። በሰኔ ወር የሩሲያ ጦር ትራንስሊቫኒያን ወረረ፣ የኦስትሪያ ጦር ከምዕራብ ግንባሮች ወደ ሀንጋሪ ዘምቷል። (ጣሊያን፣ ጋሊሺያ እና ቦሂሚያ) አሸንፈዋል።የሩሲያ እና የኦስትሪያ ጦር የሃንጋሪን ጦር አሸንፈው ጄኔራል አርቱር ጎርጌይ እ.ኤ.አ. በነሀሴ 1849 እጃቸውን ሰጡ። የኦስትሪያው ማርሻል ጁሊየስ ፍሬሄር ቮን ሃይኑ ለጥቂት ወራት የሃንጋሪ አስተዳዳሪ ሆነ እና በጥቅምት 6 13 የሃንጋሪ ጦር መሪዎች እንዲገደሉ አዘዘ። እንዲሁም ጠቅላይ ሚኒስትር ባቲያኒ;ኮሱት ወደ ግዞት አምልጧል።ከ1848-1849 ጦርነት በኋላ ሀገሪቱ ወደ “ተለዋዋጭ ተቃውሞ” ገባች።አርክዱክ አልብሬክት ቮን ሃብስበርግ የሃንጋሪ ግዛት ገዥ ሆኖ ተሾመ፣ እናም በዚህ ጊዜ በቼክ መኮንኖች እርዳታ ጀርመናዊነትን ማሳደዱ ይታወሳል።
1867 - 1918
የኦስትሮ-ሃንጋሪ ግዛት እና የዓለም ጦርነትornament
ኦስትሪያ-ሃንጋሪ
ሰልፍ በፕራግ፣ የቦሔሚያ መንግሥት፣ 1900 ©Emanuel Salomon Friedberg
1867 Jan 1 - 1918

ኦስትሪያ-ሃንጋሪ

Austria
በ1866 እንደ የኮኒግግርትዝ ጦርነት ያሉ ዋና ዋና ወታደራዊ ሽንፈቶች አፄ ዮሴፍ የውስጥ ለውጦችን እንዲቀበል አስገድዶታል።የሀንጋሪ ተገንጣዮችን ለማስደሰት ንጉሠ ነገሥቱ ከሀንጋሪ ጋር ፍትሃዊ ስምምነት አድርገዋል፣ በ1867 የኦስትሮ-ሃንጋሪ ስምምነት በፈረንጅ ዴአክ የተደራደረበት፣ በዚህም የኦስትሪያ-ሃንጋሪ ጥምር ንጉሣዊ አገዛዝ ወደ ሕልውና የመጣው።ሁለቱ ግዛቶች የሚተዳደሩት ከሁለት ዋና ከተማዎች በተውጣጡ ሁለት ፓርላማዎች ነው፣ አንድ የጋራ ንጉስ እና የጋራ የውጭ እና ወታደራዊ ፖሊሲዎች።በኢኮኖሚ፣ ኢምፓየር የጉምሩክ ማህበር ነበር።ከስምምነቱ በኋላ የመጀመሪያው የሃንጋሪ ጠቅላይ ሚኒስትር ካውንቲ ጂዩላ አንድራሲ ነበር።የድሮው የሃንጋሪ ህገ መንግስት ታደሰ እና ፍራንዝ ጆሴፍ የሃንጋሪ ንጉስ ሆነ።የኦስትሪያ-ሃንጋሪ ብሔር በጂኦግራፊያዊ አቀማመጥ በአውሮፓ ውስጥ ከሩሲያ ቀጥሎ ሁለተኛዋ ትልቅ ሀገር ነች።ግዛቶቿ በ [1905] 621,540 ስኩዌር ኪሎ ሜትር ( 239,977 ካሬ ማይል) ተገምግመዋል።ዘመኑ በገጠር ከፍተኛ የኢኮኖሚ እድገት አሳይቷል።ምንም እንኳን እስከ 1880 ድረስ ግብርናው በጠቅላላ የሀገር ውስጥ ምርት ውስጥ የበላይ ሆኖ ቢቆይም ቀድሞ ወደ ኋላ የተመለሰው የሃንጋሪ ኢኮኖሚ በ20ኛው ክፍለ ዘመን መባቻ ላይ በአንፃራዊነት ዘመናዊ እና ኢንደስትሪ ሆነ። ስለዚህ አዲሱን የቡዳፔስት ከተማ መፍጠር።ተባዩ የሀገሪቱ የአስተዳደር፣ የፖለቲካ፣ የኢኮኖሚ፣ የንግድ እና የባህል ማዕከል ሆነ።የቴክኖሎጂ እድገት የተፋጠነ ኢንዱስትሪያላይዜሽን እና የከተሞች መስፋፋት።ከ1870 እስከ 1913 ከ1870 እስከ 1913 ባለው ጊዜ ውስጥ የሀገር ውስጥ ምርት በነፍስ ወከፍ 1.45 በመቶ ገደማ አድጓል፣ ከሌሎች የአውሮፓ ሀገራት ጋር በማነፃፀር።በዚህ የኢኮኖሚ መስፋፋት ግንባር ቀደም ኢንዱስትሪዎች ኤሌክትሪክ እና ኤሌክትሮ-ቴክኖሎጂ፣ ቴሌኮሙኒኬሽን እና ትራንስፖርት (በተለይ የሎኮሞቲቭ፣ ትራም እና የመርከብ ግንባታ) ነበሩ።የኢንደስትሪ እድገት ቁልፍ ምልክቶች የጋንዝ ስጋት እና ቱንግስረም ስራዎች ናቸው።የሃንጋሪ ብዙ የመንግስት ተቋማት እና ዘመናዊ የአስተዳደር ስርዓቶች የተመሰረቱት በዚህ ወቅት ነው።እ.ኤ.አ. በ 1910 (እ.ኤ.አ.) የሃንጋሪ ግዛት ቆጠራ (ከክሮኤሺያ በስተቀር) ፣ የሃንጋሪ 54.5% ፣ ሮማኒያ 16.1% ፣ ስሎቫክ 10.7% እና የጀርመን 10.4% የህዝብ ስርጭት ተመዝግቧል ።[73] ከፍተኛ ቁጥር ያላቸው ተከታዮች ያሉት ሃይማኖታዊ ቤተ እምነት የሮማ ካቶሊክ እምነት (49.3%)፣ ካልቪኒዝም (14.3%)፣ የግሪክ ኦርቶዶክስ (12.8%)፣ የግሪክ ካቶሊካዊነት (11.0%)፣ ሉተራኒዝም (7.1%) እና ይሁዲነት ነው። (5.0%)
ሃንጋሪ በአንደኛው የዓለም ጦርነት
Hungary in World War I ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1914 Aug 1 - 1918 Nov 11

ሃንጋሪ በአንደኛው የዓለም ጦርነት

Europe
ሰኔ 28 ቀን 1914 ኦስትሪያዊው አርክዱክ ፍራንዝ ፈርዲናንድ በሳራዬቮ ከተገደለ በኋላ ተከታታይ ቀውሶች በፍጥነት ተባብሰዋል።በጁላይ 28 አጠቃላይ ጦርነት በሰርቢያ በኦስትሪያ-ሃንጋሪ የጦርነት አዋጅ ተጀመረ።ኦስትሪያ-ሃንጋሪ በአንደኛው የዓለም ጦርነት 9 ሚሊዮን ወታደሮችን አዘጋጅቷል, ከእነዚህ ውስጥ 4 ሚሊዮን የሚሆኑት የሃንጋሪ መንግሥት ናቸው.ኦስትሪያ-ሃንጋሪ ከጀርመን ፣ ከቡልጋሪያ እና ከኦቶማን ኢምፓየር ጎን ተዋግተዋል - ማዕከላዊ ኃያላን እየተባሉ።ሰርቢያን ተቆጣጠሩ፣ ሮማኒያም ጦርነት አወጀች።ከዚያም ማዕከላዊ ኃያላን ደቡባዊ ሮማኒያን እና የሮማኒያ ዋና ከተማን ቡካሬስትን ያዙ።በኖቬምበር 1916 ንጉሠ ነገሥት ፍራንዝ ዮሴፍ ሞተ;አዲሱ ንጉሥ፣ የኦስትሪያው ንጉሠ ነገሥት ቻርልስ 1 (IV. Károly)፣ በግዛቱ ለነበሩት ሰላማዊ ጠበቆች አዘነላቸው።በምስራቅ የመካከለኛው ኃይላት ከሩሲያ ኢምፓየር የሚመጡ ጥቃቶችን አስወገዱ.ከሩሲያ ጋር የተቆራኘው የኢንቴንቴ ሃይል እየተባለ የሚጠራው ምስራቃዊ ግንባር ሙሉ በሙሉ ወድቋል።ኦስትሪያ-ሃንጋሪ ከተሸነፉ አገሮች ወጣች።በጣሊያን ግንባር፣ የኦስትሮ-ሃንጋሪ ጦር ከጥር 1918 በኋላበጣሊያን ላይ የበለጠ የተሳካ ግስጋሴ ማድረግ አልቻለም። በምስራቃዊ ግንባሩ ላይ ስኬት ቢያስመዘግብም ጀርመን በወሳኙ የምዕራባውያን ግንባር ሽንፈት ገጥሟታል።እ.ኤ.አ. በ 1918 በኦስትሪያ-ሃንጋሪ ውስጥ የኢኮኖሚው ሁኔታ በአስደንጋጭ ሁኔታ ተባብሷል;በፋብሪካዎች ላይ የሚደረጉት የስራ ማቆም አድማዎች በግራኝ እና በሰላማዊ ሰልፈኞች የተደራጁ ሲሆን በሰራዊቱ ውስጥ ህዝባዊ አመጽም የተለመደ ሆኗል።በቪየና እና ቡዳፔስት ዋና ከተማዎች የኦስትሪያ እና የሃንጋሪ ግራኝ ሊበራል ንቅናቄዎች እና መሪዎቻቸው አናሳ ብሄረሰቦችን መገንጠልን ደግፈዋል።ኦስትሪያ-ሃንጋሪ በኖቬምበር 3 1918 የቪላ ጁስቲን ጦር በፓዱዋ ውስጥ ፈረመ። በጥቅምት 1918 በኦስትሪያ እና በሃንጋሪ መካከል የነበረው የግል ህብረት ፈረሰ።
1918 - 1989
የእርስ በርስ ጦርነት ወቅት፣ ሁለተኛው የዓለም ጦርነት እና የኮሚኒስት ዘመንornament
በአለም ጦርነቶች መካከል ሃንጋሪ
ኮሚኒስት ጆሴፍ ፖጋኒ በ1919 አብዮት ወቅት አብዮታዊ ወታደሮችን አነጋግሯል። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1919 Jan 1 - 1944

በአለም ጦርነቶች መካከል ሃንጋሪ

Hungary
ከ1919 እስከ 1944 ባለው ጊዜ ውስጥ በሃንጋሪ የነበረው የእርስ በርስ ጦርነት ከፍተኛ የፖለቲካ እና የግዛት ለውጦች ታይቷል።ከአንደኛው የዓለም ጦርነት በኋላ እ.ኤ.አ. በ 1920 የትሪአኖን ስምምነት የሃንጋሪን ግዛት እና ህዝብ በከፍተኛ ሁኔታ ቀንሷል ፣ ይህም ሰፊ ቅሬታ አስከትሏል።የግዛቷ ሁለት ሶስተኛው መጥፋት ሀገሪቱ የጠፉትን መሬቶች ለማስመለስ ከጀርመን እና ከጣሊያን ጋር እንድትሰለፍ አድርጓታል።እ.ኤ.አ. ከ1920 እስከ 1944 ድረስ የገዛው የአድሚራል ሚክሎስ ሆርቲ አገዛዝ በፀረ-ኮምኒስት ፖሊሲዎች ላይ ያተኮረ ሲሆን ከጦርነቱ በኋላ የነበረውን አሰፋፈር ለማሻሻል ህብረት ለመፍጠር ሞክሯል።እ.ኤ.አ. በ 1930 ዎቹ ውስጥ ሃንጋሪ ቀስ በቀስ ከናዚ ጀርመን እና ከፋሺስት ኢጣሊያ ጋር መቀራረብ ጀመረች።የሀገሪቱ የውጭ ጉዳይ ፖሊሲ በአጎራባች መንግስታት የጠፉትን ግዛቶች ለማስመለስ ያለመ ሲሆን ይህም በቼኮዝሎቫኪያ እና ዩጎዝላቪያ መቀላቀል ላይ ተሳትፎ አድርጓል።ሃንጋሪ በሁለተኛው የዓለም ጦርነት የአክሲስ ሀይሎችን ተቀላቀለች፣ እሱም መጀመሪያ ላይ የግዛት ምኞቷን የሚያሟላ መስሎ ነበር።ሆኖም ጦርነቱ በአክሲስ ላይ ሲቀየር ሃንጋሪ የተለየ ሰላም ለመደራደር ሞከረ፣ በዚህም ምክንያት በ1944 የጀርመን ወረራ አስከተለ። ወረራዉ የአሻንጉሊት መንግስት እንዲመሰረት፣ የአይሁድ ከፍተኛ ስደት እና እስከ መጨረሻው ወረራ ድረስ በጦርነቱ ውስጥ ተጨማሪ ተሳትፎ አድርጓል። በሶቪየት ኃይሎች.
በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ሃንጋሪ
በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ውስጥ ሮያል የሃንጋሪ ጦር. ©Osprey Publishing
1940 Nov 20 - 1945 May 8

በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ሃንጋሪ

Central Europe
በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት የሃንጋሪ መንግሥት የአክሲስ ኃይሎች አባል ነበር።[74] በ1930ዎቹ የሃንጋሪ መንግስትከፋሽስት ኢጣሊያ እና ከናዚ ጀርመን ጋር በጨመረ የንግድ ልውውጥ እራሱን ከታላቁ የኢኮኖሚ ድቀት ለመውጣት ታምኗል።የሃንጋሪ ፖለቲካ እና የውጭ ጉዳይ ፖሊሲ በ1938 ይበልጥ ጠንከር ያለ ብሔርተኝነት ያዘ፣ እና ሃንጋሪ ከጀርመን ጋር የሚመሳሰል ኢ-ሪdentist ፖሊሲ ወሰደች፣ በአጎራባች ሀገራት ያሉትን የሃንጋሪ አካባቢዎችን ወደ ሃንጋሪ ለማካተት ሞከረች።ሃንጋሪ ከአክሲስ ጋር ባላት ግንኙነት በግዛቱ ተጠቅማለች።ከቼኮዝሎቫክ ሪፐብሊክ፣ ከስሎቫክ ሪፐብሊክ እና ከሮማኒያ ግዛት ጋር የግዛት አለመግባባቶችን በሚመለከት የሰፈራ ድርድር ተደረገ።እ.ኤ.አ. ኖቬምበር 20፣ 1940 ሃንጋሪ የሶስትዮሽ ስምምነትን በፈረመ ጊዜ የአክሲስ ሀይሎችን ለመቀላቀል አራተኛዋ አባል ሆነች።[75] በሚቀጥለው አመት የሃንጋሪ ሃይሎች በዩጎዝላቪያ ወረራ እና በሶቪየት ህብረት ወረራ ላይ ተሳትፈዋል።የእነርሱ ተሳትፎ በጀርመን ታዛቢዎች የተነገረው በልዩ ጭካኔ የተሞላበት፣ የተያዙ ህዝቦች የዘፈቀደ ጥቃት ሲደርስባቸው ነው።የሃንጋሪ በጎ ፈቃደኞች አንዳንድ ጊዜ "በግድያ ቱሪዝም" ውስጥ እንደሚሳተፉ ይጠቀሳሉ.[76]ከሶቪየት ኅብረት ጋር ለሁለት ዓመታት ጦርነት ከከፈተ በኋላ ጠቅላይ ሚኒስትር ሚክሎስ ካላይ ከዩናይትድ ስቴትስ እና ከዩናይትድ ኪንግደም ጋር በ [1943] የመከር ወራት የሰላም ድርድር ጀመሩ። ሰራተኞቹ ሀንጋሪን ለመውረር እና ለመያዝ ፕሮጀክት አዘጋጁ።በመጋቢት 1944 የጀርመን ጦር ሃንጋሪን ያዘ።የሶቪየት ኃይሎች ሃንጋሪን ማስፈራራት ሲጀምሩ በሃንጋሪ እና በዩኤስኤስአር መካከል የጦር ጦር በሬጀንት ሚክሎስ ሆርቲ ተፈርሟል።ብዙም ሳይቆይ የሆርቲ ልጅ በጀርመን ኮማንዶ ታፍኖ ሆርቲ የጦር ሃይሉን ለመሻር ተገደደ።ከዚያም ሬጀንት ከስልጣን እንዲወርድ ሲደረግ የሃንጋሪው ፋሺስት መሪ ፌሬንች ሳላሲ በጀርመን ድጋፍ አዲስ መንግስት አቋቋመ።እ.ኤ.አ. በ 1945 በሃንጋሪ ውስጥ የሃንጋሪ እና የጀርመን ጦርነቶች በሶቪየት ጦርነቶች ተሸነፉ ።[78]በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት ወደ 300,000 የሚጠጉ የሃንጋሪ ወታደሮች እና ከ600,000 በላይ ሲቪሎች ከ450,000 እስከ 606,000 አይሁዶች [79] እና 28,000 ሮማዎችን ጨምሮ ሞተዋል።[80] ብዙ ከተሞች ተጎድተዋል፣ በተለይም ዋና ከተማዋ ቡዳፔስት።በሃንጋሪ የሚኖሩ አብዛኞቹ አይሁዶች በጦርነቱ የመጀመሪያዎቹ ጥቂት አመታት ውስጥ ወደ ጀርመን የማጥፋት ካምፖች እንዳይሰደዱ ተጠብቀው ነበር ምንም እንኳን በፀረ-አይሁዶች ህግ ለረጅም ጊዜ ጭቆና በህዝብ እና በኢኮኖሚያዊ ህይወት ውስጥ እንዳይሳተፉ ገደብ የሚጥል ቢሆንም።[81]
በሃንጋሪ ውስጥ የኮሚኒስት ጊዜ
የሃንጋሪ ፕሮፖጋንዳ ፖስተር ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1949 Jan 1 - 1989

በሃንጋሪ ውስጥ የኮሚኒስት ጊዜ

Hungary
ሁለተኛው የሃንጋሪ ሪፐብሊክ በየካቲት 1 1946 የሃንጋሪ መንግሥት ከተፈታ በኋላ ለአጭር ጊዜ የተቋቋመ ፓርላሜንታሪ ሪፐብሊክ ነበር እና እ.ኤ.አ. ነሐሴ 20 ቀን 1949 ፈረሰ። በሃንጋሪ ህዝቦች ሪፐብሊክ ተተካ።የሃንጋሪ ህዝቦች ሪፐብሊክ ከኦገስት 20 ቀን 1949 [82] እስከ ጥቅምት [23 ቀን] 1989 የአንድ ፓርቲ የሶሻሊስት መንግስት ነበረች።[84] በ 1944 በሞስኮ ኮንፈረንስ መሰረት ዊንስተን ቸርችል እና ጆሴፍ ስታሊን ከጦርነቱ በኋላ ሃንጋሪ በሶቪየት ተጽእኖ ውስጥ እንድትካተት ተስማምተዋል.[85] HPR እስከ 1989 ድረስ ተቃዋሚ ሃይሎች በሃንጋሪ የኮምኒዝምን ፍጻሜ እስካመጡበት ጊዜ ድረስ ቆይቷል።ግዛቱ እ.ኤ.አ. በ 1919 ከሩሲያ ሶቪየት ፌደሬሽን ሶሻሊስት ሪፐብሊክ (የሩሲያ ኤስኤፍኤስአር) በኋላ የተፈጠረ የመጀመሪያው የኮሚኒስት መንግስት ሆኖ የተመሰረተው በሃንጋሪ የሚገኘው የካውንስል ሪፐብሊክ ወራሽ ነው ።በ1940ዎቹ በሶቪየት ኅብረት “የሕዝብ ዴሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ” የሚል ስያሜ ተሰጠው።በጂኦግራፊያዊ አኳኋን በምስራቅ ከሮማኒያ እና ከሶቪየት ህብረት (በዩክሬን ኤስኤስአር) ጋር ትዋሰናለች።ዩጎዝላቪያ (በኤስአርኤስ ክሮኤሺያ፣ ሰርቢያ እና ስሎቬንያ በኩል) ወደ ደቡብ ምዕራብ;በሰሜን ቼኮዝሎቫኪያ እና ኦስትሪያ በምዕራብ።የሶቪየት ኅብረት የሃንጋሪን ፖለቲካ በሃንጋሪ ኮሚኒስት ፓርቲ በኩል በመጫን እና በመምራት በፈለገ ጊዜ በወታደራዊ ማስገደድ እና በድብቅ ኦፕሬሽኖች ጣልቃ በመግባት ተመሳሳይ የፖለቲካ እንቅስቃሴ ለዓመታት ቀጠለ።[86] የፖለቲካ ጭቆና እና የኢኮኖሚ ውድቀት በጥቅምት - ህዳር 1956 የሃንጋሪ አብዮት በመባል የሚታወቀው በሀገር አቀፍ ደረጃ ህዝባዊ አመጽ ያስከተለ ሲሆን ይህም በምስራቃዊ ብሎክ ታሪክ ውስጥ ትልቁ ነጠላ ተቃውሞ ነበር።መጀመሪያ ላይ አብዮቱ እንዲመራ ከፈቀደ በኋላ ሶቪየት ኅብረት በሺዎች የሚቆጠሩ ወታደሮችን እና ታንኮችን ልኮ ተቃዋሚዎችን ጨፍልቆ አዲስ በሶቪየት ቁጥጥር ሥር ያለ መንግሥት በጃኖስ ካዳር ሥር በመመሥረት በሺዎች የሚቆጠሩ ሃንጋሪዎችን ገድሎ በመቶ ሺዎች የሚቆጠሩትን ለስደት ገፋ።ነገር ግን እ.ኤ.አ. በ1960ዎቹ መጀመሪያ ላይ የካዳር መንግስት ልዩ የሆነውን ከፊል-ሊበራል ኮሚኒዝም “Goulash Communism” በመባል የሚታወቀውን መስመር በመተግበር መስመሩን ዘና አድርጎ ነበር።ግዛቱ የተወሰኑ የምዕራባውያን ሸማቾችን እና የባህል ምርቶችን ወደ ሀገር ውስጥ እንዲገቡ ፈቅዷል፣ ለሀንጋሪዎች ወደ ውጭ የመጓዝ የበለጠ ነፃነት ሰጥቷቸዋል፣ እና ሚስጥራዊውን የፖሊስ ሁኔታ በከፍተኛ ሁኔታ መለሰ።እነዚህ እርምጃዎች ሃንጋሪን በ1960ዎቹ እና 1970ዎቹ ውስጥ “በሶሻሊስት ካምፕ ውስጥ እጅግ በጣም ጥሩ የጦር ሰፈር” እንድትሆን አስችሏታል።[87]በ20ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ለረጅም ጊዜ ካገለገሉት መሪዎች አንዱ የሆነው ካዳር በኢኮኖሚ ውድቀት ውስጥ በተፈጠረው የተሃድሶ ሃይሎች ከቢሮው ከተገደደ በኋላ በመጨረሻ በ1988 ጡረታ ይወጣል።ሃንጋሪ በዚያ መንገድ ቆየች እ.ኤ.አ. በ1980ዎቹ መገባደጃ ላይ፣ በምስራቅ ብሎክ በኩል ሁከት እስከተነሳበት፣ መጨረሻው የበርሊን ግንብ ወድቆ የሶቪየት ህብረት መፍረስ ደርሶ ነበር።በሃንጋሪ የኮሚኒስት ቁጥጥር ቢያበቃም የ1949ቱ ህገ-መንግስት ሀገሪቱ ወደ ሊበራል ዲሞክራሲ የምታደርገውን ሽግግር የሚያንፀባርቅ ማሻሻያ በማድረግ ስራ ላይ ውሏል።ጥር 1 ቀን 2012 የ1949 ሕገ መንግሥት በአዲሱ ሕገ መንግሥት ተተካ።
1956 የሃንጋሪ አብዮት።
በቡዳፔስት ብዙ ህዝብ ብሄራዊ የሃንጋሪ ወታደሮችን ደስ አሰኝቷል። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1956 Jun 23 - Nov 4

1956 የሃንጋሪ አብዮት።

Hungary
የ1956ቱ የሃንጋሪ አብዮት ፣የሀንጋሪ አመፅ በመባልም የሚታወቀው በሃንጋሪ ህዝብ ሪፐብሊክ መንግስት (1949-1989) እና መንግስት ለሶቪየት ህብረት (USSR) ተገዥ በመሆን በተፈጠሩ ፖሊሲዎች ላይ ያነጣጠረ አብዮት ነበር ።ህዳር 4, 1956 በሶቪየት ታንኮች እና ወታደሮች ከመውደቁ 12 ቀናት በፊት የዘለቀው አመጹ በሺዎች የሚቆጠሩ ተገድለዋል እና ቆስለዋል እና ወደ ሩብ ሚሊዮን የሚጠጉ ሃንጋሪዎች አገሪቱን ለቀው ወጡ።[88]የሃንጋሪ አብዮት በጥቅምት 23 ቀን 1956 በቡዳፔስት የጀመረው የዩኒቨርሲቲ ተማሪዎች የሲቪል ህዝቡ በሃንጋሪ ፓርላማ ህንጻ ውስጥ እንዲቀላቀሉት የዩኤስኤስ አር ጂኦፖለቲካል ሃንጋሪን በስታሊናዊው የማቲያስ ራኮሲ መንግስት በመቃወም እንዲቃወሙ ሲጠይቁ ነበር።የተማሪዎች ልዑካን ቡድን አስራ ስድስቱን የፖለቲካ እና የኢኮኖሚ ማሻሻያ ጥያቄዎችን ለሲቪል ማህበረሰቡ ለማሰራጨት ወደ ማጂያ ራዲዮ ህንፃ ገብቷል ነገር ግን በጸጥታ አስከባሪዎች ተይዟል።ከሬዲዮ ሕንፃ ውጭ ያሉት ተማሪ ተቃዋሚዎች ልዑካቸው እንዲፈታ ሲጠይቁ፣ የ ÁVH (የመንግሥት ጥበቃ ባለሥልጣን) ፖሊሶች በጥይት ተኩሰው ገደሏቸው።[89]በዚህም ምክንያት ሃንጋሪዎች ከአቪኤች ጋር ለመዋጋት ወደ አብዮታዊ ሚሊሻዎች ተደራጅተው ነበር፤የሃንጋሪ ኮሚኒስት መሪዎች እና የኤቪኤች ፖሊሶች ተይዘው ተገድለዋል ወይም ተገድለዋል፤የፖለቲካ እስረኞችም ተፈተው ታጥቀዋል።ፖለቲካዊ፣ ኢኮኖሚያዊ እና ማህበራዊ ፍላጎቶቻቸውን እውን ለማድረግ የሀገር ውስጥ ሶቪዬቶች (የሰራተኞች ምክር ቤት) የማዘጋጃ ቤት አስተዳደርን ከሃንጋሪያዊ የስራ ህዝባዊ ፓርቲ (Magyar Dolgozók Pártja) ተቆጣጠሩ።የኢምሬ ናጊ አዲሱ መንግስት ኤቪኤችን ፈረሰ፣ ሃንጋሪ ከዋርሶ ስምምነት መውጣቷን አወጀ፣ እና ነጻ ምርጫዎችን እንደገና ለማቋቋም ቃል ገባ።በጥቅምት ወር መገባደጃ ላይ ኃይለኛ ውጊያው ጋብ ብሏል።መጀመሪያ ላይ የሶቪየት ጦር ከሃንጋሪ ለመውጣት ለመደራደር ፈቃደኛ ቢሆንም፣ የዩኤስኤስአርኤስ የሃንጋሪን አብዮት እ.ኤ.አ.የሃንጋሪው አመፅ 2,500 ሃንጋሪዎችን እና 700 የሶቪየት ጦር ሰራዊት ወታደሮችን ገደለ እና 200,000 ሃንጋሪውያን ወደ ውጭ የፖለቲካ ጥገኝነት እንዲፈልጉ አስገደዳቸው።[90]
1989
ዘመናዊ ሃንጋሪornament
ሦስተኛው ሪፐብሊክ
የሶቪየት ወታደሮች ከሃንጋሪ መውጣት ፣ ሐምሌ 1 ቀን 1990 ©Miroslav Luzetsky
1989 Jan 1 00:01

ሦስተኛው ሪፐብሊክ

Hungary
በግንቦት 1990 የተካሄደው የመጀመሪያው ነፃ የፓርላማ ምርጫ በኮሚኒዝም ላይ ውጤታማ የሆነ ቅስቀሳ ነበር።የታደሱ እና የተሻሻሉ ኮሚኒስቶች ደካማ አፈጻጸም አሳይተዋል።ህዝባዊ፣ የመሀል ቀኝ እና የሊበራል ፓርቲዎች የተሻለ ውጤት አስመዝግበዋል፣ ኤምዲኤፍ 43% ድምጽ ሲያሸንፍ SZDSZ 24 በመቶ አሸንፏል።በጠቅላይ ሚኒስትር ጆሴፍ አንታል ዘመን ኤምዲኤፍ የመካከለኛው ቀኝ ጥምር መንግስት ከገለልተኛ ትንንሽ ፓርቲ እና የክርስቲያን ዴሞክራቲክ ህዝቦች ፓርቲ ጋር በፓርላማ 60% አብላጫ ድምፅ እንዲያገኝ አቋቋመ።በሰኔ 1991 መካከል የሶቪየት ወታደሮች ("የደቡብ ጦር ቡድን") ሃንጋሪን ለቀው ወጡ.በሃንጋሪ የሰፈሩት የሶቪየት ወታደራዊ እና የሲቪል ሰራተኞች ቁጥር ወደ 100,000 አካባቢ ሲሆን በእጃቸው ወደ 27,000 የሚጠጉ ወታደራዊ መሳሪያዎች ነበሩ ።የማስወጣት ስራው የተካሄደው በ35,000 የባቡር መኪኖች ነው።በጄኔራል ቪክቶር ሲሎቭ የታዘዙት የመጨረሻዎቹ ክፍሎች የሃንጋሪ-ዩክሬን ድንበር በዛሆኒ-ቾፕ ተሻገሩ።ጥምረቱ በሆርን ሶሻሊዝም፣ በቴክኖክራቶች የኢኮኖሚ ትኩረት (በ1970ዎቹ እና 1980ዎቹ ምዕራባውያን የተማሩ) እና የቀድሞ የካድሬ ስራ ፈጣሪ ደጋፊዎች፣ እና የሊበራል ጥምር አጋር የሆነው SZDSZ ተጽዕኖ አሳድሯል።ሆርን የመንግስትን የኪሳራ ስጋት በመጋፈጥ የኢኮኖሚ ማሻሻያዎችን አነሳስቷል እና የመንግስት ኢንተርፕራይዞችን ወደ ግል ይዞታ በማዛወር ከኢንቨስትመንት የሚጠበቀውን (እንደገና ግንባታ፣ ማስፋፊያ እና ዘመናዊነት) ለመመለስ።የሶሻሊስት-ሊበራል መንግስት በ1995 የቦክሮስ ፓኬጅ የተባለውን የፊስካል ቁጠባ ፕሮግራም አፀደቀ፣ ይህም በማህበራዊ መረጋጋት እና የህይወት ጥራት ላይ አስደናቂ መዘዝ አስከትሏል።መንግሥት የድህረ-ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ክፍያዎችን፣ በከፊል ወደ ግል የሚዛወሩ የመንግስት አገልግሎቶች፣ ነገር ግን ሳይንስን በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ መንገድ በግሉ ሴክተር በኩል አስተዋውቋል።መንግስት ከዩሮ-አትላንቲክ ተቋማት ጋር የመዋሃድ እና ከጎረቤት ሀገራት ጋር የማስማማት የውጭ ፖሊሲን ተከተለ።ተቺዎች የገዢው ፓርቲ ፖሊሲ ከቀድሞው የቀኝ ክንፍ መንግስት ፖሊሲ የበለጠ ቀኝ ክንፍ ነው ሲሉ ተከራክረዋል።

Footnotes



  1. Benda, Kálmán (General Editor) (1981). Magyarország történeti kronológiája - I. kötet: A kezdetektől 1526-ig. Budapest: Akadémiai Kiadó. p. 350. ISBN 963-05-2661-1.
  2. Kristó, Gyula (1998). Magyarország története - 895-1301 The History of Hungary - From 895 to 1301. Budapest: Osiris. p. 316. ISBN 963-379-442-0.
  3. Elekes, Lajos; Lederer, Emma; Székely, György (1961). Magyarország története az őskortól 1526-ig (PDF). Vol. Magyarország története I. Budapest: Tankönyvkiadó., p. 10.
  4. Kristó, Gyula (1998). Magyarország története, 895-1301. Budapest: Osiris, p. 17.
  5. Vékony, Gábor (2000). Dacians, Romans, Romanians. Matthias Corvinus Publishing. ISBN 1-882785-13-4, p. 38.
  6. Kontler, László (2002). A History of Hungary: Millennium in Central Europe. Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-40390-317-4, p. 29.
  7. Kristó, Gyula (1998). Magyarország története, 895-1301. Budapest: Osiris, p. 20.
  8. Kristó, Gyula (1998). Magyarország története, 895-1301. Budapest: Osiris, p. 22.
  9. Elekes, Lajos; Lederer, Emma; Székely, György (1961). Magyarország története az őskortól 1526-ig (PDF). Vol. Magyarország története I. Budapest: Tankönyvkiadó, p. 21.
  10. Elekes, Lajos; Lederer, Emma; Székely, György (1961). Magyarország története az őskortól 1526-ig (PDF). Vol. Magyarország története I. Budapest: Tankönyvkiadó, p. 22.
  11. Kristó, Gyula (1998). Magyarország története, 895-1301. Budapest: Osiris., p. 23.
  12. Barta, István; Berend, Iván T.; Hanák, Péter; Lackó, Miklós; Makkai, László; Nagy, Zsuzsa L.; Ránki, György (1975). Pamlényi, Ervin (ed.). A history of Hungary. Translated by Boros, László; Farkas, István; Gulyás, Gyula; Róna, Éva. London: Collet's. ISBN 9780569077002., p. 22.
  13. Kontler, László (2002). A History of Hungary: Millennium in Central Europe. Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-40390-317-4, p. 33.
  14. Szőke, M. Béla (2014). Gergely, Katalin; Ritoók, Ágnes (eds.). The Carolingian Age in the Carpathians (PDF). Translated by Pokoly, Judit; Strong, Lara; Sullivan, Christopher. Budapest: Hungarian National Museum. p. 112. ISBN 978-615-5209-17-8, p. 112.
  15. Elekes, Lajos; Lederer, Emma; Székely, György (1961). Magyarország története az őskortól 1526-ig (PDF). Vol. Magyarország története I. Budapest: Tankönyvkiadó, p. 23.
  16. Kristó, Gyula (1998). Magyarország története, 895-1301. Budapest: Osiris, p. 26.
  17. Engel, Pál; Ayton, Andrew (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895-1526. I.B. Tauris. ISBN 978-0-85773-173-9.
  18. Macartney, Carlile A. (1962). Hungary: a short history. Chicago University Press. p. 5. ISBN 9780852240359.
  19. Szabados, György (2019). Miljan, Suzana; B. Halász, Éva; Simon, Alexandru (eds.). "The origins and the transformation of the early Hungarian state" (PDF). Reform and Renewal in Medieval East and Central Europe: Politics, Law and Society. Zagreb.
  20. Engel, Pál (1990). Glatz, Ferenc; Burucs, Kornélia (eds.). Beilleszkedés Európába a kezdetektől 1440-ig. Vol. Magyarok Európában I. Budapest: Háttér Lapkiadó és Könykiadó. p. 97. ISBN 963-7403-892.
  21. Barta, István; Berend, Iván T.; Hanák, Péter; Lackó, Miklós; Makkai, László; Nagy, Zsuzsa L.; Ránki, György (1975). Pamlényi, Ervin (ed.). A history of Hungary. Translated by Boros, László; Farkas, István; Gulyás, Gyula; Róna, Éva. London: Collet's. ISBN 9780569077002, p. 22.
  22. "One Thousand Years of Hungarian Culture" (PDF). Kulugyminiszterium.hu. Archived from the original (PDF) on 8 April 2008. Retrieved 29 March 2008.
  23. Makkai, Laszló (1994). "Transformation into a Western-type State, 1196-1301". In Sugar, Peter F.; Hanák, Péter; Frank, Tibor (eds.). A History of Hungary. Bloomington, IN: Indiana University Press. p. 27. ISBN 0-253-20867-X.
  24. Chambers, James (1979). The Devil's Horsemen: The Mongol Invasion of Europe. New York City: Atheneum Books. ISBN 978-0-68910-942-3.
  25. Hévizi, Józsa (2004). Autonomies in Hungary and Europe: A Comparative Study (PDF). Translated by Thomas J. DeKornfeld (2nd Enlarged ed.). Buffalo, New York: Corvinus Society. pp. 18–19. ISBN 978-1-88278-517-9.
  26. "Mongol Invasions: Battle of Liegnitz". HistoryNet. 12 June 2006.
  27. Berend, Nóra (2001). At the Gate of Christendom: Jews, Muslims, and 'Pagans' in medieval Hungary, c. 1000-c. 1300. Cambridge, UK: Cambridge University Press. p. 72. ISBN 0-521-65185-9.
  28. "Jászberény". National and Historical Symbols of Hungary. Archived from the original on 29 July 2008. Retrieved 20 September 2009.
  29. Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9, p. 80.
  30. Engel, Pál (2001). Ayton, Andrew (ed.). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. Translated by Tamás Pálosfalvi. I.B. Tauris. ISBN 1-86064-061-3, p. 104.
  31. Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9, p. 81.
  32. Molnár, Miklós (2001). A Concise History of Hungary. Cambridge Concise Histories. Translated by Anna Magyar. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-66736-4, p. 38.
  33. Engel, Pál (2001). Ayton, Andrew (ed.). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. Translated by Tamás Pálosfalvi. I.B. Tauris. ISBN 1-86064-061-3, p. 105.
  34. Makkai, László (1994). "The Hungarians' prehistory, their conquest of Hungary and their raids to the West to 955; The foundation of the Hungarian Christian state, 950–1196; Transformation into a Western-type state, 1196–1301". In Sugár, Peter F.; Hanák, Péter; Frank, Tibor (eds.). A History of Hungary. Indiana University Press. pp. 8–33. ISBN 0-253-20867-X, p. 33.
  35. Engel, Pál (2001). Ayton, Andrew (ed.). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. Translated by Tamás Pálosfalvi. I.B. Tauris. ISBN 1-86064-061-3, p. 272.
  36. Engel, Pál (2001). Ayton, Andrew (ed.). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. Translated by Tamás Pálosfalvi. I.B. Tauris. ISBN 1-86064-061-3, p. 111.
  37. Engel, Pál (2001). Ayton, Andrew (ed.). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. Translated by Tamás Pálosfalvi. I.B. Tauris. ISBN 1-86064-061-3, p. 112.
  38. Engel, Pál (2001). Ayton, Andrew (ed.). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. Translated by Tamás Pálosfalvi. I.B. Tauris. ISBN 1-86064-061-3, pp. 112–113.
  39. Makkai, László (1994). "The Hungarians' prehistory, their conquest of Hungary and their raids to the West to 955; The foundation of the Hungarian Christian state, 950–1196; Transformation into a Western-type state, 1196–1301". In Sugár, Peter F.; Hanák, Péter; Frank, Tibor (eds.). A History of Hungary. Indiana University Press. pp. 8–33. ISBN 0-253-20867-X, p. 31.
  40. Engel, Pál (2001). Ayton, Andrew (ed.). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. Translated by Tamás Pálosfalvi. I.B. Tauris. ISBN 1-86064-061-3, p. 110.
  41. Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9, p. 84.
  42. Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9, p. 84.
  43. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, p. 126.
  44. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, p. 130.
  45. Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9, p. 88.
  46. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, p. 131.
  47. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, p. 133.
  48. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, pp. 192-193.
  49. Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9, p. 90.
  50. Bak, János (1994). The late medieval period, 1382–1526. In: Sugár, Peter F. (General Editor); Hanák, Péter (Associate Editor); Frank, Tibor (Editorial Assistant); A History of Hungary; Indiana University Press; ISBN 0-253-20867-X, p. 58.
  51. Sedlar, Jean W. (1994). East Central Europe in the Middle Ages, 1000–1500. University of Washington Press. ISBN 0-295-97290-4, p. 346.
  52. Kirschbaum, Stanislav J. (2005). A History of Slovakia: The Struggle for Survival. Palgrave. ISBN 1-4039-6929-9, p. 46.
  53. Georgescu, Vlad (1991). The Romanians: A History. Ohio State University Press. ISBN 0-8142-0511-9.
  54. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, pp. 165-166.
  55. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, p. 172.
  56. Molnár, Miklós (2001). A Concise History of Hungary. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-66736-4, p. 53.
  57. Fine, John V. A. Jr. (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08260-4, p. 412.
  58. Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9, pp. 102-103.
  59. Fine, John V. A. Jr. (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08260-4, p. 424.
  60. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, pp. 232-234.
  61. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, p. 339.
  62. Spiesz, Anton; Caplovic, Dusan; Bolchazy, Ladislaus J. (2006). Illustrated Slovak History: A Struggle for Sovereignty in Central Europe. Bolchazy-Carducci Publishers. ISBN 978-0-86516-426-0, pp. 52-53.
  63. Sedlar, Jean W. (1994). East Central Europe in the Middle Ages, 1000–1500. University of Washington Press. ISBN 0-295-97290-4, pp. 225., 238
  64. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, p. 309.
  65. Bak, János (1994). The late medieval period, 1382–1526. In: Sugár, Peter F. (General Editor); Hanák, Péter (Associate Editor); Frank, Tibor (Editorial Assistant); A History of Hungary; Indiana University Press; ISBN 0-253-20867-X, p. 74.
  66. István Keul, Early Modern Religious Communities in East-Central Europe: Ethnic Diversity, Denominational Plurality, and Corporative Politics in the Principality of Transylvania (1526–1691), BRILL, 2009, p. 40
  67. Robert Evans, Peter Wilson (2012). The Holy Roman Empire, 1495-1806: A European Perspective. van Brill's Companions to European History. Vol. 1. BRILL. p. 263. ISBN 9789004206830.
  68. Gángó, Gábor (2001). "1848–1849 in Hungary" (PDF). Hungarian Studies. 15 (1): 39–47. doi:10.1556/HStud.15.2001.1.3.
  69. Jeszenszky, Géza (17 November 2000). "From 'Eastern Switzerland' to Ethnic Cleansing: Is the Dream Still Relevant?". Duquesne History Forum.
  70. Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Austria-Hungary" . Encyclopædia Britannica. Vol. 3 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 2.
  71. van Duin, Pieter (2009). Central European Crossroads: Social Democracy and National Revolution in Bratislava (Pressburg), 1867–1921. Berghahn Books. pp. 125–127. ISBN 978-1-84545-918-5.
  72. Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Austria-Hungary" . Encyclopædia Britannica. Vol. 3 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 2.
  73. Jeszenszky, Géza (1994). "Hungary through World War I and the End of the Dual Monarchy". In Sugar, Peter F.; Hanák, Péter; Frank, Tibor (eds.). A History of Hungary. Bloomington, IN: Indiana University Press. p. 274. ISBN 0-253-20867-X.
  74. Hungary: The Unwilling Satellite Archived 16 February 2007 at the Wayback Machine John F. Montgomery, Hungary: The Unwilling Satellite. Devin-Adair Company, New York, 1947. Reprint: Simon Publications, 2002.
  75. "On this Day, in 1940: Hungary signed the Tripartite Pact and joined the Axis". 20 November 2020.
  76. Ungváry, Krisztián (23 March 2007). "Hungarian Occupation Forces in the Ukraine 1941–1942: The Historiographical Context". The Journal of Slavic Military Studies. 20 (1): 81–120. doi:10.1080/13518040701205480. ISSN 1351-8046. S2CID 143248398.
  77. Gy Juhász, "The Hungarian Peace-feelers and the Allies in 1943." Acta Historica Academiae Scientiarum Hungaricae 26.3/4 (1980): 345-377 online
  78. Gy Ránki, "The German Occupation of Hungary." Acta Historica Academiae Scientiarum Hungaricae 11.1/4 (1965): 261-283 online.
  79. Dawidowicz, Lucy. The War Against the Jews, Bantam, 1986, p. 403; Randolph Braham, A Magyarországi Holokauszt Földrajzi Enciklopediája (The Geographic Encyclopedia of the Holocaust in Hungary), Park Publishing, 2006, Vol 1, p. 91.
  80. Crowe, David. "The Roma Holocaust," in Barnard Schwartz and Frederick DeCoste, eds., The Holocaust's Ghost: Writings on Art, Politics, Law and Education, University of Alberta Press, 2000, pp. 178–210.
  81. Pogany, Istvan, Righting Wrongs in Eastern Europe, Manchester University Press, 1997, pp.26–39, 80–94.
  82. "1949. évi XX. törvény. A Magyar Népköztársaság Alkotmánya" [Act XX of 1949. The Constitution of the Hungarian People's Republic]. Magyar Közlöny (in Hungarian). Budapest: Állami Lapkiadó Nemzeti Vállalat. 4 (174): 1361. 20 August 1949.
  83. "1989. évi XXXI. törvény az Alkotmány módosításáról" [Act XXXI of 1989 on the Amendment of the Constitution]. Magyar Közlöny (in Hungarian). Budapest: Pallas Lap- és Könyvkiadó Vállalat. 44 (74): 1219. 23 October 1989.
  84. Rao, B. V. (2006), History of Modern Europe A.D. 1789–2002, Sterling Publishers Pvt. Ltd.
  85. Melvyn Leffler, Cambridge History of the Cold War: Volume 1 (Cambridge University Press, 2012), p. 175
  86. Crampton, R. J. (1997), Eastern Europe in the twentieth century and after, Routledge, ISBN 0-415-16422-2, p. 241.
  87. Nyyssönen, Heino (1 June 2006). "Salami reconstructed". Cahiers du monde russe. 47 (1–2): 153–172. doi:10.4000/monderusse.3793. ISSN 1252-6576.
  88. "This Day in History: November 4, 1956". History.com. Retrieved 16 March 2023.
  89. "Hungarian Revolt of 1956", Dictionary of Wars(2007) Third Edition, George Childs Kohn, Ed. pp. 237–238.
  90. Niessen, James P. (11 October 2016). "Hungarian Refugees of 1956: From the Border to Austria, Camp Kilmer, and Elsewhere". Hungarian Cultural Studies. 9: 122–136. doi:10.5195/AHEA.2016.261. ISSN 2471-965X.

References



  • Barta, István; Berend, Iván T.; Hanák, Péter; Lackó, Miklós; Makkai, László; Nagy, Zsuzsa L.; Ránki, György (1975). Pamlényi, Ervin (ed.). A history of Hungary. Translated by Boros, László; Farkas, István; Gulyás, Gyula; Róna, Éva. London: Collet's. ISBN 9780569077002.
  • Engel, Pál; Ayton, Andrew (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895-1526. I.B. Tauris. ISBN 978-0-85773-173-9.
  • Engel, Pál (1990). Glatz, Ferenc; Burucs, Kornélia (eds.). Beilleszkedés Európába a kezdetektől 1440-ig. Vol. Magyarok Európában I. Budapest: Háttér Lapkiadó és Könykiadó. p. 97. ISBN 963-7403-892.
  • Benda, Kálmán (1988). Hanák, Péter (ed.). One Thousand Years: A Concise History of Hungary. Budapest: Corvina. ISBN 978-9-63132-520-1.
  • Cartledge, Bryan (2012). The Will to Survive: A History of Hungary. Columbia University Press. ISBN 978-0-23170-225-6.
  • Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250. Cambridge University Press. ISBN 978-0-52181-539-0.
  • Evans, R.J.W. (2008). Austria, Hungary, and the Habsburgs: Central Europe c.1683-1867. Oxford University Press. doi:10.1093/acprof:oso/9780199541621.001.0001. ISBN 978-0-19954-162-1.
  • Frucht, Richard (2000). Encyclopedia of Eastern Europe: From the Congress of Vienna to the Fall of Communism. New York City: Garland Publishing. ISBN 978-0-81530-092-2.
  • Hanák, Peter & Held, Joseph (1992). "Hungary on a fixed course: An outline of Hungarian history". In Held, Joseph (ed.). The Columbia history of Eastern Europe in the Twentieth Century. New York City: Columbia University Press. pp. 164–228. ISBN 978-0-23107-696-8. Covers 1918 to 1991.
  • Hoensch, Jörg K. (1996). A History of Modern Hungary, 1867–1994. Translated by Kim Traynor (2nd ed.). London, UK: Longman. ISBN 978-0-58225-649-1.
  • Janos, Andrew (1982). The Politics of backwardness in Hungary: 1825-1945. Princeton University Press. ISBN 978-0-69107-633-1.
  • Knatchbull-Hugessen, C.M. (1908). The Political Evolution of the Hungarian Nation. London, UK: The National Review Office. (Vol.1 & Vol.2)
  • Kontler, László (2002). A History of Hungary: Millennium in Central Europe. Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-40390-317-4.
  • Macartney, C. A. (1962). Hungary, A Short History. Edinburgh University Press.
  • Molnár, Miklós (2001). A Concise History of Hungary. Translated by Anna Magyar. Cambridge Concise Histories. ISBN 978-0521667364.
  • Sinor, Denis (1976) [1959]. History of Hungary. New York City: Frederick A. Praeger Publishers. ISBN 978-0-83719-024-2.
  • Stavrianos, L. S. (2000) [1958]. Balkans Since 1453 (4th ed.). New York University Press. ISBN 0-8147-9766-0.
  • Sugar, Peter F.; Hanák, Péter; Frank, Tibor, eds. (1994). A History of Hungary. Bloomington, IN: Indiana University Press. ISBN 0-253-20867-X.
  • Várdy, Steven Béla (1997). Historical Dictionary of Hungary. Lanham, MD: Scarecrow Press. ISBN 978-0-81083-254-1.
  • Elekes, Lajos; Lederer, Emma; Székely, György (1961). Magyarország története az őskortól 1526-ig (PDF). Vol. Magyarország története I. Budapest: Tankönyvkiadó.
  • Kristó, Gyula (1998). Magyarország története, 895-1301. Budapest: Osiris.
  • Vékony, Gábor (2000). Dacians, Romans, Romanians. Matthias Corvinus Publishing. ISBN 1-882785-13-4.