የባይዛንታይን ግዛት፡ የመቄዶኒያ ሥርወ መንግሥት

የፎቲያን ሺዝም በሮም እና በቁስጥንጥንያ ኤጲስ ቆጶሳት መካከል የአራት-ዓመት (863-867) መለያየት ነበር።ጉዳዩ የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ከጵጵስና እውቅና ውጪ ፓትርያርክ የመሾም መብትን ያማከለ ነበር።እ.ኤ.አ. በ 857 ኢግናቲየስ በፖለቲካዊ ምክንያቶች በባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ሚካኤል ሳልሳዊ የቁስጥንጥንያ ፓትርያርክነት ከስልጣን ተባረረ ወይም ለመልቀቅ ተገደደ።በሚቀጥለው ዓመት በፎቲየስ ተተካ.ርዕሰ ሊቃነ ጳጳሳቱ ቀዳማዊ ኒኮላስ ምንም እንኳን ቀደም ሲል ከኢግናቲየስ ጋር አለመግባባት ቢፈጠርም ኢግናቲየስን አላግባብ መቀመጡን እና በእሱ ምትክ ፎቲየስ የተባለውን ተራ ሰው ከፍ ከፍ ማለቱን ተቃወመ።በ 861 የፎቲየስን ከፍታ በማረጋገጥ የሱ ተወካዮች መመሪያቸውን ካለፉ በኋላ ኒኮላስ በ 863 ፎቲየስን በማውገዝ ውሳኔያቸውን ቀይረዋል ።እስከ 867 ድረስ ሁኔታው ​​ተመሳሳይ ሆኖ ቆይቷል። ምዕራባውያን ወደ ቡልጋሪያ ሚስዮናውያን ይልኩ ነበር።በ 867 ፎቲየስ ምክር ቤት ጠርቶ ኒኮላስን እና መላውን ምዕራባዊ ቤተክርስቲያን አስወገደ።በዚያው ዓመት፣ ከፍተኛ ባለሥልጣን የነበረው ባሲል ቀዳማዊ ሚካኤል የንጉሠ ነገሥቱን ዙፋን በመንጠቅ ኢግናጥዮስን እንደገና ፓትርያርክ አድርጎ ሾመው።

ቀዳማዊ ባሲል ምንም እንኳን መደበኛ ትምህርት የሌለው እና ብዙም የውትድርና ወይም የአስተዳደር ልምድ የሌለው ሰው ቢሆንም ውጤታማ እና የተከበረ ንጉስ ሆነ።ከዚህም በላይ፣ እሱ የተዳከመ ንጉሠ ነገሥት ጥሩ ጓደኛ ነበር እናም በተከታታይ በተቆጠሩ ግድያዎች ሥልጣኑን አግኝቷል።ለሚካኤል ሣልሳዊ ግድያ ብዙም ፖለቲካዊ ምላሽ እንዳልነበረው ምናልባት በቁስጥንጥንያ ቢሮ ኃላፊዎች ዘንድ ተቀባይነት ባለማግኘቱ በንጉሠ ነገሥቱ ጽሕፈት ቤት አስተዳደራዊ ተግባራት ላይ ፍላጎት ስለሌለው ነው።እንዲሁም፣ ሚካኤል በአደባባይ ያሳየው ኢ-ክህደት የባይዛንታይን ህዝብ ባጠቃላይ ነበር።ባሲል በስልጣን ላይ እያለ ብዙም ሳይቆይ በውጤታማነት ለመግዛት እንዳሰበ እና ገና በንግስና ንግስና ወቅት ዘውዱን ለክርስቶስ በመሰጠት ግልጽ የሆነ ሃይማኖተኛነት አሳይቷል።በንግሥና ዘመናቸው ሁሉ በተለመደው የአምልኮ ሥርዓት እና በኦርቶዶክሳዊነት ዝናቸውን ጠብቀዋል.

የፍራንካውያን ንጉሠ ነገሥት ሉዊስ II ከ866 እስከ 871 ድረስ በባሪ ኢሚሬትስ ላይ ያለማቋረጥ የዘመቱ ሲሆን ሉዊስ ከመጀመሪያው ጀምሮ ከደቡባዊኢጣሊያ ሎምባርዶች ጋር ተባብሮ ነበር፣ ነገር ግን ከባይዛንታይን ግዛት ጋር በጋራ ለመስራት የተደረገ ሙከራ በ 869 አልተሳካም ። በመጨረሻው ከበባ በ871 የባሪ ከተማ ሉዊስ ከአድሪያቲክ ማዶ በመጡ የስላቭ መርከቦች ታግዞ ነበር።ከተማዋ ወደቀች እና አሚሩ በምርኮ ተወሰደ፣ አሚሬቱን አበቃ፣ ነገር ግን የሳራሴን መገኘት በታራንቶ ቀረ።ሉዊስ እራሱ ከድል በኋላ ከስድስት ወራት በኋላ በሎምባርድ አጋሮቹ ተክዶ ከደቡብ ኢጣሊያ መውጣት ነበረበት።

የዐፄ ባስልዮስ ዘመን ከመናፍቃን ጳውሊሳውያን ጋር በተካሄደው አስጨናቂ ጦርነት፣ በላይኛው በኤፍራጥስ ላይ ያለውን ቴፍርቄን ያማከለ፣ ያመፀ፣ ከአረቦች ጋር ተባብሮ፣ እስከ ኒቅያ ድረስ በመዝመት ኤፌሶንን ባረረ።የጳውሎስ እምነት ተከታዮች በባይዛንታይን ግዛት ያሳደዱ - በባይዛንቲየም ምሥራቃዊ ድንበር በቴፍሪክ የተለየ ርዕሰ መስተዳድር ያቋቋሙ እና ከቱጉር የሙስሊም ኢሚሬትስ፣ የአባሲድ ካሊፋ ግዛት ድንበር፣ ኢምፓየር ጋር በመተባበር የክርስቲያን ኑፋቄ ነበሩ።በባቲስ ራያክስ ጦርነት በባሲል ጄኔራል ክሪስቶፈር የሚመራው የባይዛንታይን ወሳኝ ድል በማግኘቱ የጳውሎስን ጦር መመከት እና መሪውን የክሪሶቼርን ሞት አስከተለ።ይህ ክስተት የጳውሎስን መንግስት ሃይል አጠፋ እና ለባይዛንቲየም ትልቅ ስጋትን አስወገደ፣ ይህም የቴፍሪክን ውድቀት እና የጳውሎስን ርዕሰ መስተዳድር መቀላቀልን አበሰረ።

ጄኔራል ኒኬፎሮስ ፎካስ (ሽማግሌው) በ 880 ታራንቶን እና ብዙ ካላብሪያን በመውሰድ ተሳክቶላቸዋል። በጣሊያን ባሕረ ገብ መሬት ውስጥ የተመዘገቡት ስኬቶች አዲስ የባይዛንታይን የበላይነት ዘመን ከፍተዋል።ከሁሉም በላይ ባይዛንታይን በሜዲትራኒያን ባህር እና በተለይም በአድሪያቲክ ውስጥ ጠንካራ መገኘት ጀመሩ።

ጠቢቡ ተብሎ የሚጠራው ሊዮ ስድስተኛ በጥሩ ሁኔታ ተነቧል ፣ ወደ ፅንሰ-ሀሳቡ ይመራ ነበር።በእሱ የግዛት ዘመን, በቀድሞው ባሲል ቀዳማዊ የጀመረው የፊደላት ህዳሴ ቀጠለ;ነገር ግን ኢምፓየር በባልካን በቡልጋሪያ እና በሲሲሊ እና በኤጂያን በአረቦች ላይ በርካታ ወታደራዊ ሽንፈቶችን አይቷል።የእሱ የግዛት ዘመን እንደ የሮማ ቆንስላ የተለየ ቢሮ ያሉ በርካታ ጥንታዊ የሮማውያን ተቋማት መደበኛ መቋረጣቸውን ተመልክቷል።

ባሲሊካ የሕጎች ስብስብ ነበር የተጠናቀቁት ሐ.892 ዓ.ም በቁስጥንጥንያ በባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ሊዮ 6ኛ ትእዛዝ በመቄዶንያ ሥርወ መንግሥት ዘመን።ይህ በ529 እና ​​534 መካከል የወጣውን የንጉሠ ነገሥት ጀስቲንያን ቀዳማዊ ኮርፐስ ጁሪስ ሲቪሊስ ህግን ለማቃለል እና ለማስማማት አባቱ ባሲል ቀዳማዊ ያደረጉት ጥረት ቀጣይነት ያለው ነው።“ባሲሊካ” የሚለው ቃል ከግሪክ የመጣ ነው፡ Τὰ Βασιλικά ትርጉሙ “ኢምፔሪያል ህጎች” ማለት ነው እንጂ ከንጉሠ ነገሥት ባሲል ስም አይደለም፣ ምንም እንኳን ሥርወ-ቃሉን “ኢምፔሪያል” ይጋራል።

እ.ኤ.አ. በ 894 የሊዮ ስድስተኛ መሪ የነበረው ስቲልያኖስ ዛውትስ የቡልጋሪያ ገበያን ከቁስጥንጥንያ ወደ ተሰሎንቄ እንዲዛወር አሳመነ።ያ እርምጃ የግል ጥቅሞችን ብቻ ሳይሆን የቡልጋሪያን ዓለም አቀፍ የንግድ ጠቀሜታ እና የባይዛንታይን - ቡልጋሪያን ንግድ መርህን በ716 ስምምነት እና በኋላም በተደረጉ ስምምነቶች እጅግ በጣም ተወዳጅ በሆነ ሀገር ላይ ነካ።የቡልጋሪያ ገበያ ወደ ቴሳሎኒኪ መሸጋገሩ ከምስራቃዊው ዕቃዎች በቀጥታ የማግኘት እድልን አቋረጠ, በአዲሱ ሁኔታዎች ቡልጋሪያውያን የስቲልያኖስ ዛውትዝስ የቅርብ ተባባሪዎች በሆኑት መካከለኛ ሰዎች መግዛት ነበረባቸው.በተሰሎንቄም ቡልጋሪያውያን ሸቀጦቻቸውን ለመሸጥ ከፍተኛ ታሪፍ ለመክፈል ተገደዱ፣ ይህም የዛውትስ ጓዶችን አበለፀገ።ነጋዴዎችን ከቁስጥንጥንያ ማስወጣት በቡልጋሪያ ኢኮኖሚያዊ ጥቅም ላይ ከባድ ጉዳት ነበር.ነጋዴዎቹ ለስምዖን ቀዳማዊ ቅሬታቸውን አቅርበዋል, እሱም በተራው ጉዳዩን ለሊዮ ስድስተኛ አቅርቧል, ነገር ግን ይግባኙ ምላሽ አላገኘም.የባይዛንታይን ዜና መዋዕል ጸሐፊዎች እንደሚሉት ጦርነት ለማወጅ እና የባይዛንታይን ዙፋንን ለመንጠቅ ያለውን ዕቅድ ተግባራዊ ለማድረግ ሰበብ ሲፈልግ የነበረው ስምዖን ጥቃት በማድረስ አንዳንድ ጊዜ በአውሮፓ ውስጥ የመጀመሪያው የንግድ ጦርነት ተብሎ የሚጠራውን (ተገቢ ያልሆነ) ቀስቅሷል።

እ.ኤ.አ. በ 894 በቡልጋሪያ እና በባይዛንቲየም መካከል ጦርነት ተከፈተ ፣ የንጉሠ ነገሥት ሊዮ ስድስተኛ ጠቢብ ውሳኔ ፣ አማቱ ፣ ባሲሊዮፓተር ስቲልያኖስ ዛውትዝዝ የባልካን የንግድ እንቅስቃሴ ማእከልን ከቁስጥንጥንያ ወደ ተሰሎንቄ ለማንቀሳቀስ ያቀረቡትን ጥያቄ ተግባራዊ ለማድረግ ፣ በቡልጋሪያ ንግድ ላይ ከፍተኛ ታሪፍ በማምጣት ላይ ይገኛል።ስለዚህ የቡልጋሪያው ዛር ስምዖን 1ኛ አመት ከማለቁ በፊት በአድሪያኖፕል አቅራቢያ ያሉትን ባይዛንታይን አሸነፈ።ነገር ግን ባይዛንታይን እንደዚህ አይነት ሁኔታዎችን ለመቆጣጠር ወደ መደበኛ ዘዴቸው ዘወር ይላሉ፡ ለሶስተኛ ወገን እርዳታ ለመስጠት ጉቦ ይሰጣሉ፣ እናም በዚህ ጉዳይ ላይ ከሰሜን ምስራቅ ዳንዩብ ቡልጋሪያን ለማጥቃት የኢቴልኮዝ ግዛት ማጊርስን ቀጥረዋል።ማጋርስ በ 895 ዳኑብን ያቋርጣሉ, እና በቡልጋሮች ሁለት ጊዜ አሸንፈዋል.ስለዚህ ስምዖን ወደ ዱሮስቶርም ሄደ፣ እሱም በተሳካ ሁኔታ ሲከላከል፣ በ896 ለወገኑ የተወሰነ እርዳታ ሲያገኝ፣ አብዛኛውን ጊዜ የባይዛንታይን ወዳጃዊ ፔቼኔግስ እንዲረዳው በማሳመን።ከዚያም ፔቸኔግስ በምስራቃዊ ድንበራቸው ላይ ከማጌርስ ጋር መዋጋት ሲጀምር ስምዖን እና አባቱ ቦሪስ ቀዳማዊ፣ በዕለቱ አልጋ ወራሹን ለመርዳት ከገዳሙ ማፈግፈግ የወጣው የቀድሞ ዛር ከፍተኛ ጦር ሰብስበው ወደ ሰሜን ዘመቱ። ኢምፓየርውጤቱም ታላቅ የቡልጋሪያ ድል ነበር ይህም የኢተልኮዝ ግዛት ማጋርስ የደቡብ ዩክሬን ረግረጋማ ቦታዎችን እንዲተዉ አስገደዳቸው።ድሉ ስምዖን ወታደሮቹን ወደ ደቡብ እንዲመራ አስችሎታል በቦልጋሮፊጎን ጦርነት ባይዛንታይንን በቆራጥነት አሸንፏል።

የቡልጋሮፊጎን ጦርነት እ.ኤ.አ. በ 896 የበጋ ወቅት በቡልጋሮፊጎን ከተማ አቅራቢያ ፣ በቱርክ ውስጥ በዘመናዊው ባቤስኪ ፣ በባይዛንታይን ግዛት እና በመጀመርያው የቡልጋሪያ ግዛት መካከል ተካሄዷል።ውጤቱም በ 894-896 በነበረው የንግድ ጦርነት የቡልጋሪያን ድል የወሰነው የባይዛንታይን ጦር መጥፋት ነበር ።የባይዛንታይን አጋሮች ሆነው ከነበሩት ከማጊርስ ጋር በተደረገው ጦርነት የመጀመሪያ ችግሮች ቢገጥሟቸውም የቡልጋሮፊጎን ጦርነት ወጣቱ እና ታላቅ ሥልጣን ያለው የቡልጋሪያ ገዥ ስምዖን 1 በባይዛንታይን ግዛት ላይ ያቀዳጀው የመጀመሪያው ወሳኝ ድል መሆኑን አረጋግጧል።ስምዖን የመጨረሻውን ግቡን ማለትም በቁስጥንጥንያ ያለውን ዙፋን ለማሳካት በባይዛንታይን ላይ በርካታ ሽንፈቶችን ማድረጉን ይቀጥላል።በጦርነቱ ምክንያት የተፈረመው የሰላም ስምምነት በባልካን አገሮች የቡልጋሪያን የበላይነት አረጋግጧል.

በ904 የተሰሎንቄ ከረጢት በአባሲድ ኸሊፋ የባህር ኃይል የባህር ኃይል የባይዛንታይን ግዛት በሊዮ ስድስተኛ ዘመን እና በ10ኛው ክፍለ ዘመን እንኳን ከደረሱት አስከፊ አደጋዎች አንዱ ነው።በቅርቡ እስልምናን የተቀበለ በትሪፖሊው ከሃዲው ሊዮ የሚመራ የሙስሊም መርከቦች 54 የሙስሊም መርከቦች ከሶሪያ ተነስተው የመጀመርያ ኢላማው አድርገው የንጉሠ ነገሥቱን ዋና ከተማ ቁስጥንጥንያ አድርጎ ነበር።ሙስሊሞች በቁስጥንጥንያ ላይ ጥቃት እንዳይሰነዝሩ ተከለከሉ፣ እና በምትኩ ወደ ተሰሎንቄ ዞሩ፣ የባይዛንታይን አባላትን ሙሉ በሙሉ አስገርሟቸዋል፣ እናም የባህር ሃይላቸው በጊዜ ምላሽ መስጠት አልቻለም።የአባሲድ ዘራፊዎች ታዩ እና ከአራት ቀናት ባነሰ ጊዜ ከበባ በኋላ፣ አጥቂዎቹ የባህርን ግንቦችን ለመውረር፣ የተሰሎንቄን ተቃውሞ አሸንፈው ከተማዋን በጁላይ 29 ያዙ።ማባረሩ ለአንድ ሳምንት ሙሉ ቀጥሏል ወራሪዎቹ ወደ ሌቫን ወደሚገኙበት ቦታ ከመሄዳቸው በፊት 4,000 ሙስሊም እስረኞችን በማስፈታት 60 መርከቦችን ሲማርኩ ከፍተኛ መጠን ያለው ዘረፋ እና 22,000 ምርኮኞች ፣ በተለይም ወጣቶች እና በሂደቱ 60 የባይዛንታይን መርከቦችን ወድመዋል ። .

ሊዮ ስድስተኛ በበርካታ ትዳሮቹ የዙፋኑን ህጋዊ ወራሽ ማፍራት ባለመቻሉ ትልቅ ቅሌት ፈጠረ።የመጀመሪያ ሚስቱ ቴዎፋኖ፣ ባሲል ከቤተሰቧ ማርቲናኪ ጋር ስላላት እንዲያገባ ያስገደደችው እና ሊዮ የሚጠላው በ897 ሞተች እና ሊዮ የአማካሪውን የስትሊያኖስ ዛውትዝዝ ልጅ የሆነችውን ዞዪ ዛውዛይናን አገባ። በ899 ዓ.ም.ዞዪ ከሞተች በኋላ ሦስተኛው ጋብቻ በቴክኒካል ሕገ-ወጥ ነበር ፣ ግን እንደገና አገባ ፣ ሦስተኛ ሚስቱ ኤዶኪያ ​​ባያና በ 901 ሞተ ። ለአራተኛ ጊዜ ከማግባት ይልቅ ፣ ይህ ከሦስተኛ ጋብቻ የበለጠ ከባድ ኃጢአት ነበር (እንደ ፓትርያርክ ኒኮላስ ሚስቲኮስ) ሊዮ እንደ እመቤት ዞይ ካርቦኖፕሲናን ወሰደ።በ905 ወንድ ልጅ ከወለደች በኋላ ያገባት ነገር ግን የፓትርያርኩ ተቃውሞ ገጠመው።ኒኮላስ ሚስቲኮስን በዩቲሚዮስ በመተካት ሊዮ ጋብቻውን በቤተ ክርስቲያን እውቅና አገኘ (ምንም እንኳን ረጅም ንስሐ ቢገባም እና ሊዮ የወደፊት አራተኛ ጋብቻን እንደሚከለክል በማረጋገጥ)።

የ 907 የሩስ - የባይዛንታይን ጦርነት በዋናው ዜና መዋዕል ውስጥ ከኖቭጎሮድ ኦሌግ ስም ጋር ተቆራኝቷል።ዜና መዋዕል የሚያመለክተው በባይዛንታይን ኢምፓየር ላይ የኪየቫን ሩስ ወታደራዊ ዘመቻ በጣም የተሳካ ነበር።የቁስጥንጥንያ ስጋት በመጨረሻ በ907 በሩሶ-ባይዛንታይን ውል ፍሬ ባፈራው የሰላም ድርድር እፎይታ አገኘ። በስምምነቱ መሰረት ባይዛንታይን ለእያንዳንዱ የሩስ ጀልባ አስራ ሁለት ግሪቭናስ ግብር ከፍለዋል።

በ906 አድሚራል ሂሜሪዮስ በአረቦች ላይ የመጀመሪያውን ድል ማስመዝገብ ችሏል።በ909 ሌላ ድል ተከተለ፣ በሚቀጥለው ዓመት ደግሞ በሶርያ የባሕር ዳርቻ ላይ ዘመቻ መርቷል፡ ሎዶቅያ ተባረረች፣ ምድሩ ተዘረፈች፣ እና ብዙ እስረኞች ተማርከዋል፣ በትንሹ ኪሳራ።

የባይዛንታይን - የቡልጋሪያ ጦርነት እ.ኤ.አ. በ 913-927 በቡልጋሪያ ኢምፓየር እና በባይዛንታይን ኢምፓየር መካከል የተካሄደው ከአስር አመታት በላይ ነው።ጦርነቱ የተቀሰቀሰው የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት እስክንድር ለቡልጋሪያ ዓመታዊ ግብር መስጠቱን ለማቆም ባደረገው ውሳኔ ቢሆንም፣ ወታደራዊ እና ርዕዮተ ዓለም ጅምር በቡልጋሪያዊው ስምዖን ቀዳማዊ ሲሆን ዛር ተብሎ እንዲታወቅ ጠይቋል እና እሱን ላለማሸነፍ ዓላማ እንዳለው ግልጽ አድርጓል። ብቻ ቁስጥንጥንያ ግን የባይዛንታይን ግዛት የቀረውን, እንዲሁም.

አብዛኛው የግዛት ዘመን በገዥዎች የተመራ ነበር፡ ከ913 እስከ 919 በእናቱ አስተዳደር ስር የነበረ ሲሆን ከ920 እስከ 945 ከሮማኖስ ሌካፔኖስ ልጇን ሄሌናን ካገባባት እና ልጆቹ ጋር ዙፋኑን ተካፍሏል።ቆስጠንጢኖስ ሰባተኛ በይበልጥ የሚታወቀው በጂኦፖኒካ በተባለው በግዛቱ ዘመን በተዘጋጀው ጠቃሚ የአግሮኖሚክ ጽሑፍ እና በአራቱ መጽሐፎቹ ደ Administrando Imperio፣ De Ceremoniis፣ De Thematibus እና Vita Basilii ነው።

ሊዮ በ 912 ሲሞት, በታናሽ ወንድሙ አሌክሳንደር ተተካ, ኒኮላስ ሚስቲኮስን አስታውሶ ዞያን ከቤተ መንግስት አስወጣ.እስክንድር ከመሞቱ ጥቂት ቀደም ብሎ ከቡልጋሪያ ጋር ጦርነት አስነሳ።ዞዪ አሌክሳንደር በ 913 ሲሞት ተመለሰች, ነገር ግን ኒኮላስ ወደ ቁስጥንጥንያ ወደ ቅድስት ኤውፌሚያ ገዳም እንድትገባ አስገደዳት የሴኔቱ እና የቀሳውስቱ የተስፋ ቃል ካገኘች በኋላ እንደ እቴጌ እንደማይቀበሉት.ሆኖም ኒኮላስ በዚያው ዓመት በኋላ በቡልጋሪያውያን ዘንድ ተቀባይነት የሌለው ስምምነት አቋሙን አዳክሞ በ914 ዞዪ ኒኮላስን ገልብጦ እንደ ገዢ አድርጎ ሊተካው ቻለ።ኒኮላስ እንደ ንግሥተ ነገሥትነት እውቅና ከሰጠ በኋላ ፓትርያርክ ሆኖ እንዲቆይ ተፈቅዶለታል።ዞዪ የምትመራው በንጉሠ ነገሥቱ ቢሮክራቶች ድጋፍ እና ተደማጭነት ባለው ጄኔራል ሊዮ ፎካስ አዛውንት ሲሆን ይህም ተወዳጅዋ ነበር።እ.ኤ.አ. በ 919 የተለያዩ አንጃዎችን ያካተተ መፈንቅለ መንግስት ነበር ፣ ግን የዞኢ እና የሊዮ ፎካስ ተቃውሞ አሸነፈ ።በመጨረሻ አድሚራል ሮማኖስ ሌካፔኖስ ስልጣን ያዘ፣ ሴት ልጁን ሄለና ሌካፔን ከቆስጠንጢኖስ ሰባተኛ ጋር አገባ እና ዞዪን ወደ ቅድስት ኤውፌሚያ ገዳም እንድትመለስ አስገደደው።

እ.ኤ.አ. በ 917 ሊዮ ፎካስ በቡልጋሪያውያን ላይ መጠነ ሰፊ ዘመቻ እንዲመራ ተደረገ።ዕቅዱ ከደቡብ በዋናው የባይዛንታይን ጦር በሊዮ ፎካስ እና በፔቼኔግስ በኩል ከሰሜን በኩል በሮማኖስ ሌካፔኖስ በባይዛንታይን የባህር ኃይል ዳኑቤን አቋርጦ የሚሄድ ጥቃት በሁለት አቅጣጫ የተካሄደ ነበር።በዝግጅቱ ላይ ግን ፔቼኔግስ ባይዛንታይንን አልረዳቸውም ፣በከፊል ለካፔኖስ ከመሪያቸው ጋር ስለተጣላ (ወይም እንደ ሩንሲማን ገለፃ በቡልጋሪያውያን ጉቦ ተሰጥቷቸው ሊሆን ይችላል) እና በከፊል ቀድሞውንም ራሳቸውን መዝረፍ በመጀመራቸው ፣በቸልተኝነት የባይዛንታይን ዕቅድ.በፔቼኔግስም ሆነ በመርከቦቹ ያልተደገፈ፣ ፎካስ በአኬሎስ ጦርነት በ Tsar Simeon እጅ ከባድ ሽንፈትን አስተናግዷል።የአቸለስ ጦርነት፣ የአንቺያልስ ጦርነት ተብሎም የሚታወቀው እ.ኤ.አ. ነሐሴ 20 ቀን 917 በቡልጋሪያ ጥቁር ባህር ዳርቻ አቅራቢያ በሚገኘው አቸለስ ወንዝ ላይ በቡልጋሪያኛ እና በባይዛንታይን ጦር መካከል ቱቶም (ዘመናዊ ፖሞሪ) ምሽግ አቅራቢያ ተደረገ።ቡልጋሪያውያን የቀዳማዊ ስምዖን የቀድሞ ስኬቶችን ከማረጋገጡም በላይ የባይዛንታይን ዋና ከተማ ቁስጥንጥንያ እና ፔሎፖኔዝ ሳይጨምር የመላው የባልካን ባሕረ ገብ መሬት ገዥ አድርገውታል።በአውሮፓ መካከለኛው ዘመን ከታዩት ትላልቅ እና ደም አፋሳሽ ጦርነቶች አንዱ የሆነው ጦርነቱ በባይዛንታይን ጦር ላይ ከተከሰቱት አስከፊ አደጋዎች አንዱ ሲሆን በተቃራኒው የቡልጋሪያ ከፍተኛ ወታደራዊ ስኬቶች አንዱ ነው።በጣም አስፈላጊ ከሆኑት ውጤቶች መካከል የቡልጋሪያ ነገሥታት የንጉሠ ነገሥት ማዕረግ በይፋ እውቅና መስጠቱ እና በዚህም ምክንያት የቡልጋሪያዊ እኩልነት በባይዛንቲየም ቪስ-አ-ቪስ ማረጋገጫ ነው።

የካታሲታይ ጦርነት የተካሄደው በ917 መገባደጃ ላይ ነው፣ ብዙም ሳይቆይ በባይዛንታይን ዋና ከተማ ቁስጥንጥንያ (አሁን ኢስታንቡል) አቅራቢያ በሚገኘው ተመሳሳይ ስም ያለው መንደር በአቸለስ ላይ አስደናቂ የቡልጋሪያ ድል ካደረጉ በኋላ።ውጤቱ የቡልጋሪያዊ ድል ነበር.የመጨረሻው የባይዛንታይን ወታደራዊ ሃይሎች ቃል በቃል ተደምስሰው ወደ ቁስጥንጥንያ የሚወስደው መንገድ ተከፍቶ ነበር, ነገር ግን ሰርቦች ወደ ምዕራብ አመፁ እና ቡልጋሪያውያን የባይዛንታይን ዋና ከተማ የመጨረሻውን ጥቃት ከመድረሱ በፊት ጠላት ለማገገም ውድ ጊዜ ሰጠው.

እ.ኤ.አ. ማርች 25 ቀን 919 ለካፔኖስ በመርከቧ መሪ ላይ የቡኮሌዮን ቤተ መንግስትን እና የመንግስትን ስልጣን ያዘ።መጀመሪያ ላይ, እሱ magistros እና megas hetaireiarches ተብሎ ነበር, ነገር ግን እሱ ቦታ ለማጠናከር በፍጥነት ተንቀሳቅሷል: ሚያዝያ 919 ላይ ሴት ልጁ ሄለና ቆስጠንጢኖስ VII አገባ, እና Lekapenos አዲስ ርዕስ basileopator ወሰደ;በሴፕቴምበር 24, ቄሳር ተባለ;እና በታህሳስ 17 ቀን 919 ሮማኖስ ሌካፔኖስ የከፍተኛ ንጉሠ ነገሥት ዘውድ ሆነ።በቀጣዮቹ ዓመታት ሮማኖስ የገዛ ልጆቹን አብሮ አፄዎች ማለትም ክሪስቶፈርን በ921፣ እስጢፋኖስን እና ቆስጠንጢኖስን በ924 ዘውድ ጨረሰ፣ ምንም እንኳን ለጊዜው ቆስጠንጢኖስ ሰባተኛ ከሮማኖስ ቀጥሎ እንደ መጀመሪያው ደረጃ ይቆጠር ነበር።ቆስጠንጢኖስ ሰባተኛን ሳይነካ ሲተወው ‘የዋህ ቀማኛ’ ተብሎ መጠራቱ የሚታወቅ ነው።ሮማኖስ ሴት ልጆቹን ከአርጊሮስ እና ሙሴሌስ ኃያላን ባላባት ቤተሰብ አባላት ጋር በማግባት፣ ከስልጣን የተነሱትን ፓትርያርክ ኒኮላስ ሚስጢኮስን በማስታወስ እና በንጉሠ ነገሥት ሊዮ ስድስተኛ አራት ጋብቻ ምክንያት ከጳጳሱ ጋር የነበረውን ግጭት በማስቆም አቋሙን አጠናክሯል።

በ 920 እና 922 መካከል ቡልጋሪያ በባይዛንቲየም ላይ ጫናዋን ጨምሯል, በምዕራብ በኩል በተሰሊ በኩል ዘመቻ በማድረግ, የቆሮንቶስ ኢስትሞስ ደረሰ, እና በምስራቅ በትሬስ ውስጥ, ዳርዳኔልስን ደርሳ አቋርጣ የላምሳከስ ከተማን ከበባ.በ921 የስምዖን ጦር በቁስጥንጥንያ ፊት ቀረበ፣ የሮማኖስን ይዞታ ሲጠይቁ እና አድሪያኖፕልን ያዙ።እ.ኤ.አ. በ 922 ብዙ ወርቃማውን ቀንድ በማቃጠል እና ቢዚን በመያዝ በፒጌ ላይ ድል ተቀዳጅተዋል።የፔጌ ጦርነት በቁስጥንጥንያ ዳርቻ በቡልጋሪያ ኢምፓየር ኃይሎች እና በባይዛንታይን ኢምፓየር መካከል በ913-927 በባይዛንታይን–ቡልጋሪያ ጦርነት ተካሄደ።ጦርነቱ የተካሄደው ፔጌ በሚባል አጥቢያ (ማለትም “ምንጭ”) በአቅራቢያው በሚገኘው የፀደይ ማርያም ቤተክርስቲያን ስም ነው።የባይዛንታይን መስመሮች በመጀመርያው የቡልጋሪያ ጥቃት ወድቀዋል እና አዛዦቻቸው ከጦር ሜዳ ሸሹ።በቀጣዮቹ ውዝግቦች አብዛኛው የባይዛንታይን ወታደሮች በሰይፍ ተገድለዋል፣ ሰመጡ ወይም ተማረኩ።

በ922 ቡልጋሪያውያን በባይዛንታይን ትሬስ ስኬታማ ዘመቻቸውን ቀጠሉ፣ ብዙ ከተሞችንና ምሽጎችን በመያዝ፣ አድሪያኖፕል፣ የትሬስ በጣም አስፈላጊ ከተማ እና ቢዚን ጨምሮ።በሰኔ 922 ሌላ የባይዛንታይን ጦርን በቁስጥንጥንያ ድል በማድረግ የባልካን አገሮችን የቡልጋሪያ የበላይነት አረጋግጠዋል።ይሁን እንጂ ቁስጥንጥንያ ራሱ ከአቅማቸው ውጪ ቀረ፣ ምክንያቱም ቡልጋሪያ የተሳካ ከበባ ለመጀመር የባህር ኃይል ስለሌላት ነው።የቡልጋሪያው ንጉሠ ነገሥት ስምዖን 1 በከተማይቱ ላይ ከፋቲሚዶች ጋር በጋራ የቡልጋሪያ-አረብ ጥቃት ለመደራደር ያደረጋቸው ሙከራዎች በባይዛንታይን ተገለጠ እና ተቃወመ።

እ.ኤ.አ. በ 923 ኩርኩያስ ከአባሲድ ኸሊፋነት እና ከፊል የራስ ገዝ የሙስሊም ድንበር ኢሚሬትስ ፊት ለፊት በምስራቅ ድንበር ላይ የባይዛንታይን ጦር ሰራዊት ዋና አዛዥ ሆኖ ተሾመ።በክልሉ ያለውን ስትራቴጂካዊ ሚዛን የለወጡትን ወሳኝ የባይዛንታይን ወታደራዊ ስኬቶችን በመቆጣጠር ከሃያ ዓመታት በላይ ይህንን ልጥፍ ጠብቋል።በ9ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ባይዛንቲየም ጥንካሬውን እና ውስጣዊ መረጋጋትን ቀስ በቀስ አገግሞ ኸሊፋው እየደከመ እና እየተሰባበረ ሲመጣ።በኩርኩዋስ መሪነት የባይዛንታይን ጦር ወደ ሙስሊም ግዛት ለመጀመሪያ ጊዜ ከ200 ዓመታት በኋላ ዘልቆ በመግባት የንጉሠ ነገሥቱን ድንበር አስፋፍቷል።የሜሊቴኔ እና የቃሊቃላ ኢሚሮች ተቆጣጠሩ፣ የባይዛንታይን ቁጥጥርን ወደ ላይኛው ኤፍራጥስ እና በምእራብ አርሜኒያ ዘረጋ።የቀሩት የኢቤሪያ እና የአርመን መኳንንት የባይዛንታይን ቫሳል ሆኑ።ኩርኩዋስ በ941 ዋና የሩስ ወረራ ሽንፈት ላይ የራሱን ሚና ተጫውቷል እና የኢየሱስ ክርስቶስን ፊት የሚያሳይ አስፈላጊ እና ቅዱስ የሆነውን የኤዴሳን ማንዲሊዮን አስመለሰ።

ስምዖን ቁስጥንጥንያ ለመውረር ተስፋ ቆርጦ በ924 ታላቅ ዘመቻ አዘጋጀ እና ስምዖን የሚያስፈልገው ኃይለኛ የባህር ኃይል ወደ ነበረው ወደ ሺዓ ፋቲሚድ ገዥ ዑበይደላህ አል-መህዲ ቢላህ መልእክተኞችን ላከ።ዑበይደላህ ተስማማና ጥምሩን ለማዘጋጀት የራሱን ተወካዮች ከቡልጋሪያውያን ጋር ወደ ኋላ ላከ።ሆኖም መልእክተኞቹ በካላብሪያ በባይዛንታይን ተያዙ።ሮማኖስ በፋቲሚዶች ስርለግብፅ ሰላምን አቅርቧል፣ ይህን ስጦታ በለጋስ ስጦታዎች አሟልቷል፣ እና ፋቲሚዶች ከቡልጋሪያ ጋር አዲስ የፈጠሩትን ጥምረት አበላሹ።በዚያው ዓመት ክረምት ላይ ስምዖን ወደ ቁስጥንጥንያ ደረሰና ፓትርያርኩንና ንጉሠ ነገሥቱን ለማየት ጠየቀ።እ.ኤ.አ. ሴፕቴምበር 9 ቀን 924 በወርቃማው ቀንድ ላይ ከሮማኖስ ጋር ተነጋገረ እና ስምምነትን አዘጋጅቷል ፣ በዚህ መሠረት ባይዛንቲየም ለቡልጋሪያ አመታዊ ታክስ ይከፍላል ፣ ግን በጥቁር ባህር ዳርቻ ላይ ያሉ አንዳንድ ከተሞችን አሳልፎ ይሰጣል ።

ግንቦት 27 ቀን 927 ስምዖን በፕሬስላቭ በሚገኘው ቤተ መንግሥቱ በልብ ድካም ሞተ።የባይዛንታይን ታሪክ ጸሐፊዎች ሞቱን ከአንድ አፈ ታሪክ ጋር ያያይዙታል፣ በዚህ መሠረት ሮማኖስ የስምዖን ግዑዝ ድርብ የሆነውን ሐውልት አንገቱን ነቀለው እና በዚያው ሰዓት ሞተ።1ኛ ሳር ስምዖን በጣም ከፍተኛ ዋጋ ካላቸው የቡልጋሪያ ታሪካዊ ሰዎች መካከል ቆይቷል።የስምዖን ልጅ ጴጥሮስ ከባይዛንታይን መንግሥት ጋር የሰላም ስምምነትን ድርድር አደረገ።የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ሮማኖስ ቀዳማዊ ላካፔኖስ ለሰላም የቀረበውን ሃሳብ በጉጉት ተቀብሎ በልጅ ልጃቸው ማሪያ እና በቡልጋሪያ ንጉስ መካከል ዲፕሎማሲያዊ ጋብቻ እንዲፈጠር አመቻችቷል።እ.ኤ.አ. በጥቅምት 927 ፒተር ሮማኖስን ለመገናኘት ወደ ቁስጥንጥንያ አቅራቢያ ደረሰ እና የሰላም ስምምነቱን ፈረመ እና በኖቬምበር 8 ላይ ማሪያን በዞዶቾስ ፔጅ ቤተክርስቲያን አገባ።በቡልጋሮ-ባይዛንታይን ግንኙነት አዲሱን ዘመን ለማመልከት ልዕልቷ ኢሬን ("ሰላም") ተባለች.የ927 ስምምነት የስምዖንን ወታደራዊ ስኬት እና ዲፕሎማሲያዊ ተነሳሽነት ፍሬን ይወክላል፣ ይህም በልጁ መንግስት የቀጠለ ነው።በ 897 እና 904 በተደረጉት ስምምነቶች ውስጥ የተገለጹት ድንበሮች ወደ ነበሩበት ተመልሷል ። ባይዛንታይን የቡልጋሪያውን ንጉሠ ነገሥት የንጉሠ ነገሥት ማዕረግ (ባሲሌየስ ፣ ዛር) እና የቡልጋሪያ ፓትርያርክ ራስ ሴፋለስ ደረጃን ሲያውቁ ፣ ለቡልጋሪያ ዓመታዊ ግብር ሲከፍሉ የባይዛንታይን ግዛት ታድሷል።የቡልጋሪያው ፒተር ለ42 ዓመታት በሰላም ይገዛ ነበር።

እ.ኤ.አ. በ 933 ኩርኩዋስ በሜሊቴይን ላይ ጥቃቱን አድሷል።ሙኒስ አል-ሙዘፈር የተከበበችውን ከተማ ለመርዳት ጦር ልኮ ነበር ነገር ግን በተፈጠረው ግጭት የባይዛንታይን ጦር አሸንፎ ብዙ እስረኞችን ወሰደ የአረብ ጦርም ከተማዋን ሳያስፈታ ወደ ቤቱ ተመለሰ።በ 934 መጀመሪያ ላይ በ 50,000 ሰዎች መሪ ላይ, ኩርኩዋስ እንደገና ድንበሩን አቋርጦ ወደ ሜሊቴኔ ዘምቷል.ሌሎች የሙስሊም ግዛቶች ከሊፋ አል-ቃሂርን መውረድ ተከትሎ በተፈጠረው ግርግር ተጠምደው ምንም አይነት እርዳታ አልሰጡም።ኩርኩዋስ እንደገና ሳሞሳታን ወስዶ ሜሊቴኔን ከበበ።ብዙ የከተማዋ ነዋሪዎች የኩሩኩአስ አቀራረብ ሲሰማ ትቷቸው ነበር እና በመጨረሻም ረሃብ ቀሪዎቹ እ.ኤ.አ. በግንቦት 19 ቀን 934 እጃቸውን እንዲሰጡ አስገደዳቸው። ከቀደምት የከተማው አመጽ በመጠንቀቅ ኩርኩዋስ ነዋሪዎቹ እንዲቆዩ የፈቀደላቸው ክርስቲያን የሆኑ ወይም ክርስትናን ለመቀበል የተስማሙ ብቻ ነው። .አብዛኞቹ እንደዚያ አድርገው የቀሩት እንዲባረሩ አዘዘ።ሜሊቴኔ ሙሉ በሙሉ ወደ ኢምፓየር ተካቷል እና አብዛኛው ለም መሬቷ ወደ ኢምፔሪያል ርስት (ኩራቶሬያ) ተለወጠ።

እ.ኤ.አ. በ941 ክረምት መጀመሪያ ላይ ኩርኩያስ በምስራቅ ዘመቻውን ለመቀጠል ሲዘጋጅ ፣ ትኩረቱ ባልጠበቀው ክስተት ትኩረቱ ተለወጠ - የሩስ መርከቦች ገጽታ እራሱ በቁስጥንጥንያ ዙሪያውን የወረረው።የባይዛንታይን ጦር እና የባህር ኃይል ከዋና ከተማው አልነበሩም ፣ እናም የሩስ መርከቦች ገጽታ በቁስጥንጥንያ ህዝብ ላይ ሽብር ፈጠረ።የባህር ሃይሉ እና የኩርኩዋስ ጦር ሲታወስ፣ የግሪክ ፋየርን የታጠቁ እና በፕሮቶቬስትሪያዮስ ስር የተቀመጠው ቴዎፋነስ የሩስ መርከቦችን በችኮላ የተሰባሰበ ቡድን በሰኔ 11 ቀን ወደ ከተማዋ የሚወስደውን መንገድ እንዲተው አስገደደው።የተረፈው ሩስ በቢቲኒያ የባህር ዳርቻ ላይ አርፎ መከላከያ የሌለውን ገጠራማ አወደመ።ፓትሪኮስ ባርዳስ ፎካስ የሚሰበስበውን ወታደር ይዞ ወደ አካባቢው በፍጥነት በመሄድ ወራሪዎችን ይዞ የኩርኩዋስ ጦር መምጣት ይጠባበቃል።በመጨረሻም ኩርኩዋስ እና ሰራዊቱ ታዩና በሩስ ጦር ላይ ወድቀው ገጠርን ለመዝረፍ በተበተኑት እና ብዙዎቹን ገደሉ።የተረፉት ወደ መርከቦቻቸው አፈገፈጉ እና በምሽት ሽፋን ወደ ትሬስ ለመሻገር ሞከሩ።በመሻገሪያው ወቅት የባይዛንታይን የባህር ኃይል በሙሉ ሩስን አጠቃው እና አጠፋቸው።

ይህንን የሩሱን ትኩረት መሳብ ተከትሎ፣ በጥር 942 ኩሩኩአስ አዲስ ዘመቻ በምስራቅ ጀመረ፣ እሱም ለሶስት አመታት የዘለቀ።የመጀመርያው ጥቃት በሀላባ ግዛት ላይ ወድቋል፣ እሱም በደንብ ተዘርፏል፡ በሃሙስ አቅራቢያ በምትገኘው የሃሙስ ከተማ መውደቅ፣ የአረብ ምንጮች እንኳን ከ10-15,000 እስረኞችን በባይዛንታይን መያዙን ዘግበዋል።በበጋው ወቅት በታማል ወይም ከታርሴስ ከነበሩት አንዱ መጠነኛ የመልሶ ወረራ ቢደረግም፣ በመጸው ኩርኩዋስ ሌላ ትልቅ ወረራ ጀመረ።በአረብ ምንጮች መሠረት 80,000 የሚያህሉ ጦር ሰራዊቶች መሪ ሆኖ ከተባባሪዎቹ ታሮን ተሻግሮ ወደ ሰሜናዊ ሜሶጶጣሚያ ሄደ።ማይፊሪኪን፣ አሚዳ፣ ኒሲቢስ፣ ዳራ—ከ300 ዓመታት በፊት ከሄራክሊየስ ዘመን ጀምሮ የትኛውም የባይዛንታይን ጦር ያልረገጠባቸው ቦታዎች—በወረሩ እና ወድመዋል።የእነዚህ ዘመቻዎች ትክክለኛ ዓላማ ግን የ" ቅዱስ ማንዲሊዮን " ማከማቻ የሆነው ኤዴሳ ነበር።ይህ ጨርቅ ፊቱን ለማጥራት ክርስቶስ እንደተጠቀመበት የሚታመን ሲሆን የባህሪያቱን አሻራ ትቶ በመቀጠል ለኤዴሳ ንጉስ አብጋር አምስተኛ ተሰጠ።ለባይዛንታይን በተለይም የኢኮኖክላም ዘመን ካለቀ በኋላ እና የምስል አምልኮ ከተመለሰ በኋላ ጥልቅ ሃይማኖታዊ ጠቀሜታ ያለው ቅርስ ነበር።በውጤቱም፣ መያዙ ለሌካፔኖስ አገዛዝ በታዋቂነት እና በህጋዊነት ላይ ትልቅ እድገትን ይሰጣል።ኩርኩዋስ ከ942 ጀምሮ ኤዴሳን በየአመቱ ያጠቃ ሲሆን በሜሊቴኔ እንዳደረገው ገጠሯን ያወድማል።በመጨረሻም አሚሯ በባይዛንታይን ላይ የጦር መሳሪያ ላለማንሳት እና 200 እስረኞችን ለመመለስ ማንዲሊዮንን ለማስረከብ በመማለድ የሰላም ስምምነት ለማድረግ ተስማማ።ማንዲሊዮን ወደ ቁስጥንጥንያ ተላልፏል, እዚያም ነሐሴ 15, 944 በቲኦቶኮስ ዶርሚሽን በዓል ላይ ደረሰ.በታላቁ ቤተ መንግሥት የፓላቲን ቤተ ክርስቲያን ቲኦቶኮስ የፋሮስ ቤተ ክርስቲያን ቲኦቶኮስ ውስጥ ለተከበረው ቅርስ የድል ሥነ ሥርዓት ተካሂዷል።ኩርኩዋስን በተመለከተ ቢትራ (ዘመናዊው ቢሪሲክ) እና ጀርመኒኬያ (የአሁኗ ካህራማንማራሽ) በማባረር ዘመቻውን አጠናቀቀ።

በ944/945 የኪየቭ ልዑል ኢጎር በቁስጥንጥንያ ላይ አዲስ የባህር ኃይል ዘመቻ ማካሄድ ችሏል።ባይዛንታይን ከበፊቱ የበለጠ ግዙፍ ሃይል በማስፈራራት ወረራውን ለማስቀረት ዲፕሎማሲያዊ እርምጃን መርጠዋል።ለሩስ ግብር እና የንግድ መብቶችን አቅርበዋል.የባይዛንታይን አቅርቦት በአይጎር እና በጄኔራሎቹ መካከል ወደ ዳኑቤ ባንኮች ከደረሱ በኋላ ውሎ አድሮ መቀበል ጀመሩ።የ945 የሩስ-ባይዛንታይን ስምምነት በዚህ ምክንያት ጸድቋል።ይህም በሁለቱ ወገኖች መካከል የወዳጅነት ግንኙነት ፈጠረ።

ሮማኖስ እስከ ታኅሣሥ 16/20 944 ድረስ ሥልጣኑን ጠብቋል፣ በወንዶች ልጆቹ፣ በንጉሠ ነገሥት እስጢፋኖስ እና ቆስጠንጢኖስ ከስልጣን እስከወረደበት ጊዜ ድረስ።ሮማኖስ የህይወቱን የመጨረሻ አመታት በግዞት በፕሮቴ ደሴት ላይ እንደ መነኩሴ አሳልፏል እና እ.ኤ.አ. ሰኔ 15 ቀን 948 አረፈ። በሚስቱ እርዳታ ቆስጠንጢኖስ ሰባተኛ አማቹን ለማስወገድ ተሳክቶለታል እና በጥር 27 ቀን 945 እ.ኤ.አ. ቆስጠንጢኖስ ሰባተኛ በ39 ዓመቱ ብቸኛ ንጉሠ ነገሥት ሆነ፣ ሕይወትን በጥላ ውስጥ ካሳለፈ በኋላ።ከበርካታ ወራት በኋላ፣ በኤፕሪል 6 (ፋሲካ)፣ ቆስጠንጢኖስ ሰባተኛ የገዛ ልጁን ሮማኖስ II ተባባሪ ንጉሠ ነገሥትን ዘውድ ሾመው።ቆስጠንጢኖስ የአስፈፃሚ ሥልጣንን ፈጽሞ ያልተጠቀመበት፣ በዋነኛነት ለምሁራዊ ሥራዎቹ ያደረ እና ሥልጣኑን ለቢሮክራቶች እና ለጄኔራሎች እንዲሁም ለብርቱ ሚስቱ ሄሌና ሌካፔን ሰጠ።

ቆስጠንጢኖስ የሮማኖስ 1ን የግብርና ማሻሻያ ቀጠለ እና የሀብት እና የታክስ ሀላፊነቶችን መልሶ ለማመጣጠን ፈልጎ ነበር ፣ ስለሆነም ትላልቅ የንብረት ባለቤቶች (ዲናቶይ) ከ945 ዓ.ም ጀምሮ ከገበሬው ያገኙትን መሬቶች በምላሹ ምንም ካሳ ሳይሰጣቸው መመለስ ነበረባቸው።በ934 እና 945 ዓ.ም. ለተገኘው መሬት ገበሬዎቹ ለመሬታቸው የተቀበሉትን ክፍያ እንዲከፍሉ ይጠበቅባቸው ነበር።የወታደሮች የመሬት መብቶችም እንዲሁ በአዲስ ህጎች ተጠብቀዋል።በእነዚህ ማሻሻያዎች ምክንያት "የመሬቱን ገበሬ ሁኔታ - የግዛቱን አጠቃላይ ኢኮኖሚያዊ እና ወታደራዊ ጥንካሬ መሰረት ያደረገው - ለመቶ ዓመት ከነበረው የተሻለ ነበር"።

ቆስጠንጢኖስ ሰባተኛ 100 መርከቦችን (20 ድሮሞኖች፣ 64 ቼላዲያ እና 10 ጋሊዎች) በቀርጤስ በተደበቁ የአረብ ኮርሻይሮች ላይ አዲስ መርከቦችን ጀምሯል፣ ነገር ግን ይህ ሙከራም አልተሳካም።በዚያው ዓመት የባይዛንታይን ጀርመኒያን ድል በማድረግ የጠላት ጦርን በተደጋጋሚ ድል በማድረግ በ952 የላይኛውን ኤፍራጥስ ተሻገሩ።ነገር ግን በ953 የሃምዳኒድ አሚር ሰይፍ አል ዳውላ ጀርመኒሺያን እንደገና በመያዝ ወደ ኢምፔሪያል ግዛት ገባ።በምስራቅ የሚገኘውን መሬት በ958 ሰሜናዊ ሶርያ ውስጥ ሀዳትን ​​በያዘው በኒኬፎሮስ ፎካስ እና በጄኔራል ጆን ቲዚሚስከስ፣ ከአንድ አመት በኋላ በሰሜን ሜሶጶጣሚያ ውስጥ ሳሞሳታን ያዘ።በ957 አንድ የአረብ መርከቦች በግሪክ እሳት ወድመዋል።

የማራሽ ጦርነት የተካሄደው በ953 በማራሽ (በዘመናዊው ካህራማንማራሽ) አቅራቢያ በሚገኘው የባይዛንታይን ኢምፓየር ሃይሎች በትምህርት ቤቶች የሀገር ውስጥ ባርዳስ ፎካስ አዛውንት እና በሀምዳኒድ አሚር የሀላባ ሀምዳኒድ አሚር ሳይፍ አል ዳውላ የባይዛንታይን እጅግ ደፋር ነበር። በ 10 ኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ ጠላት.በቁጥር ቢበዙም አረቦች ሰብረው የሸሹትን ባይዛንታይን አሸነፉ።ባርዳስ ፎካስ እራሱ በአገልጋዮቹ ጣልቃ ገብነት ብዙም አመለጠ እና ፊቱ ላይ ከባድ ቁስል ደረሰበት፣ ትንሹ ልጁ እና የሴሌውቅያ ገዥ ቆስጠንጢኖስ ፎካስ ተይዞ ከተወሰነ ጊዜ በኋላ በህመም እስከሞተበት ጊዜ ድረስ በአሌፖ እስረኛ ተይዟል። .ይህ ውዝግብ በ954 እና በ955 ከተሸነፉ ሽንፈቶች ጋር ተዳምሮ ባርዳስ ፎካስ የትምህርት ቤቶች የቤት ውስጥ ሆኖ እንዲባረር እና በትልቁ ልጁ ኒኬፎሮስ ፎካስ ተተካ (በ963–969 ንጉሠ ነገሥት)።

የራባን ጦርነት በመጸው 958 በራባን ምሽግ አቅራቢያ በባይዛንታይን ጦር በጆን ጺሚስከስ (በኋላ ንጉሠ ነገሥት በ969–976) እና በታዋቂው አሚር ሰይፍ አል- የሀላባ ሃምዳኒድ ኢሚሬትስ ጦር መካከል የተካሄደ ጦርነት ነበር። ዳውላጦርነቱ ለባይዛንታይን ትልቅ ድል ነበር፣ እና በ950ዎቹ መጀመሪያ ላይ ለባይዛንታይን ትልቅ ፈተና የሆነውን የሃምዳኒድ ወታደራዊ ሀይል መጥፋት አስተዋፅዖ አድርጓል።

2ኛ ሮማኖስ ፖርፊሮጀኒተስ ከ959 እስከ 963 ድረስ የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ነበር፡ አባቱን ቆስጠንጢኖስ ሰባተኛን በሃያ አንድ ዓመቱ በመተካት በድንገት እና በሚስጥር ከአራት ዓመታት በኋላ አረፈ።የቡልጋሪያ ገዳይ ልጁ ባሲል II በመጨረሻ በ976 ይተካዋል።

የአንድራስሶስ ወይም የአድራሶስ ጦርነት እ.ኤ.አ. ህዳር 8 ቀን 960 በባይዛንታይን በታናሹ በሊዮ ፎካስ በሚመራው እና በአሚር ሰይፍ አል- የአሌፖ የሃምዳኒድ ኢሚሬትስ ጦር ሃይሎች መካከል በታውረስ ተራሮች ላይ ማንነቱ ያልታወቀ ተራራ ማለፍ ላይ የተካሄደ ጦርነት ነበር። ዳውላእ.ኤ.አ. በ960 አጋማሽ ላይ የሃምዳኒድ ልዑል በቀርጤስ ኢምሬት ላይ ዘመቻ ለማድረግ አብዛኛው የባይዛንታይን ጦር አለመኖሩን በመጠቀም በትንሿ እስያ ላይ ሌላ ወረራ ከፈተ እና በጥልቀት እና በስፋት ወደ ቀጰዶቅያ ክልል ወረረ።ሲመለስ ግን ሠራዊቱ በሊዮ ፎካስ በአንድራስሶስ መሻገሪያ ላይ ደፈጣ።ሰይፍ አል-ዳውላ እራሱ ቢያመልጥም ሰራዊቱ ግን ተደምስሷል።እንደ ማሪየስ ካናርድ እና ጄቢ ቢካዚ ያሉ የወቅቱ የአረብም ሆነ የዘመናችን የታሪክ ፀሐፊዎች በአንድራስሶስ የደረሰውን ሽንፈት ሃምዳኒድ የማጥቃት ችሎታዎችን ለበጎ ያጠፋ ወሳኝ ተሳትፎ አድርገው ይቆጥሩታል እና ለኒኬፎሮስ ፎካስ ቀጣይ ብዝበዛዎች መንገድ የከፈተ።

እ.ኤ.አ. በ959 ከንጉሠ ነገሥት ሮማኖስ 2ኛ ዕርገት ጀምሮ ኒኬፎሮስ እና ታናሽ ወንድሙ ሊዮ ፎካስ በምሥራቃዊ እና በምዕራባዊው የጦር ሠራዊቶች ላይ ተሹመው ነበር።በ 960 27,000 ቀዛፊዎች እና የባህር ውስጥ መርከቦች 50,000 ወታደሮችን የጫኑ 308 መርከቦችን ለማንሳት ተሰብስበዋል ።በተፅዕኖ ፈጣሪው ጆሴፍ ብሪንጋስ ጥቆማ ኒኬፎሮስ በሙስሊም የቀርጤስ ኢሚሬት ላይ ዘመቻን እንዲመራ አደራ ተሰጥቶታል።ኒኬፎሮስ መርከቦቹን በተሳካ ሁኔታ መርቶ ወደ ደሴቲቱ በመምጣት በአልሚሮስ አቅራቢያ ሲወርድ አነስተኛ የአረብ ጦርን አሸንፏል።ብዙም ሳይቆይ የቻንዳክስ ምሽግ ከተማን ለዘጠኝ ወራት ከበባ ጀመረ፣ በዚያም ሰራዊቱ በክረምቱ ወቅት በአቅርቦት ችግር ይሰቃይ ነበር።ያልተሳካ ጥቃትን እና ብዙ ወረራዎችን ተከትሎ ኒኬፎሮስ በማርች 6 961 ቻንዳክስ ገባ እና ብዙም ሳይቆይ መላውን ደሴት ከሙስሊሞች ተቆጣጠረ።ወደ ቁስጥንጥንያ ሲመለስ፣ በሂፖድሮም ውስጥ ጭብጨባ ተፈቀደለት፣ የተለመደውን የድል ክብር ተከልክሏል።በኤጂያን ሊቶራል ላይ የባይዛንታይን ቁጥጥርን ስለመለሰ እና የቀርጤስ የባህር ላይ ወንበዴዎች ስጋትን በመቀነሱ የቀርጤስን መልሶ ማግኘቱ ለባይዛንታይን ትልቅ ስኬት ነበር።

የቀርጤስን ወረራ ተከትሎ ኒቄፎሮስ ወደ ምሥራቅ ተመለሰ እና ብዙ እና በሚገባ የታጠቀ ጦር ወደ ኪልቅያ ዘመቱ።እ.ኤ.አ. በየካቲት 962 አናዛርቦስን ያዘ ፣ ዋናዋ የጠርሴስ ከተማ የሃምዳኒድ የሀላባ አሚር ሴፍ አል ዳውላ እውቅና መስጠቱን አቆመ።ኒኬፎሮስ የጠርሴሱን ገዥ ኢብን አል-ዛያትን በግልፅ ጦርነት በማሸነፍ የኪልቅያ ገጠራማ አካባቢዎችን ማፍሰሱን ቀጠለ።በኋላ ላይ አል-ዛያት በደረሰበት ኪሳራ ራሱን አጠፋ።ከዚያ በኋላ ኒኬፎሮስ ወደ ቂሳርያ የክልል ዋና ከተማ ተመለሰ።በአዲሱ የዘመቻ ወቅት መጀመሪያ ላይ አል-ዳውላ ወረራ ለማካሄድ ወደ ባይዛንታይን ግዛት ገባ፣ ይህ ስልት አሌፖን በአደገኛ ሁኔታ መከላከል አልቻለም።ኒኬፎሮስ ብዙም ሳይቆይ የማንቢጅ ከተማን ወሰደ።በታኅሣሥ ወር፣ ጦር ሠራዊቱ በኒኬፎሮስ እና በጆን 1 ትዚሚስከስ መካከል ለሁለት ተከፈለ፣ በናጃ አል-ካሳኪ የሚመራውን ተቃዋሚ ኃይል በፍጥነት ደበደበ።የአል-ዳውላ ኃይል ከባይዛንታይን ጋር ተያያዘ፣ እሱ ግን ተሸነፈ፣ እና ኒኬፎሮስ እና ጺሚስኪስ በታህሳስ 24 ወይም 23 አሌፖ ገቡ።የከተማው መጥፋት ለሃምዳኒዶች ስልታዊ እና ሞራላዊ ውድመት ይሆናል።ኒኬፎሮስ “የሳራቃኖች ገረጣ ሞት” የሚለውን ሶብሪኬት ያገኘው በእነዚህ ዘመቻዎች ላይ ሳይሆን አይቀርም።አሌፖን በያዘ ጊዜ የባይዛንታይን ጦር 390,000 የብር ዲናር፣ 2,000 ግመሎች እና 1,400 በቅሎዎች ወሰደ።

በታህሳስ 962 የአሌፖ ማቅ የተካሄደው በባይዛንታይን ግዛት በኒኬፎሮስ ፎካስ ስር ነበር።አሌፖ በወቅቱ የባይዛንታይን ዋና ባላንጣ የሃምዳኒድ አሚር ሴፍ አል ዳውላ ዋና ከተማ ነበረች።ኒኬፎሮስ ለአሌፖ ውድቀት ሁለተኛ ድል ተሸልሟል።

ኒኬፎሮስ II ፎካስ ከ 963 እስከ 969 የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ነበር ። አስደናቂ ወታደራዊ ጥረቶቹ በ 10 ኛው ክፍለ ዘመን የባይዛንታይን ግዛት እንደገና እንዲያንሰራራ አስተዋጽኦ አድርጓል።የግዛቱ ዘመን ግን ውዝግብን ይጨምራል።በምዕራብ በኩል ከቡልጋሪያውያን ጋር ግጭት እንዲፈጠር አድርጓል እና ሲሲሊን ሙሉ በሙሉ ለሙስሊሞች አሳልፎ ሲሰጥ በኦቶ 1 ወረራ ምክንያትበጣሊያን ውስጥ ምንም ዓይነት ትልቅ ጥቅም ሳያገኝ ቀርቷል. ይህ በእንዲህ እንዳለ በምስራቅ የኪልቅያ ወረራውን አጠናቀቀ እና ሌላው ቀርቶ የቀርጤስና የቆጵሮስ ደሴቶችን መልሶ በመያዝ ለቀጣይ የባይዛንታይን ወረራ እስከ ላይኛው ሜሶጶጣሚያ እና ሌቫንት ድረስ መንገዱን ከፍቷል።አስተዳደራዊ ፖሊሲው ብዙም የተሳካለት አልነበረም፣ ምክንያቱም እነዚህን ጦርነቶች ለመደገፍ በሕዝብም ሆነ በቤተ ክርስቲያን ላይ ግብር ጨምሯል፣ በሕዝብም ሆነ በቤተ ክርስቲያን ላይ፣ በሕዝብ ዘንድ ተቀባይነት የሌላቸውን የሥነ መለኮት አቋሞችን እየጠበቀ እና ብዙዎቹን ኃያላን አጋሮቹን በማራቅ።እነዚህም በእንቅልፍ ላይ ኒኬፎሮስን ከገደለ በኋላ ዙፋኑን የሚረከበውን የወንድሙን ልጅ ጆን ቲዚሚስክስን ያጠቃልላል።

የባይዛንታይን የኪልቅያ ዳግመኛ ወረራ በባይዛንታይን ግዛት በኒኬፎሮስ II ፎካስ እና በሃምዳኒድ የሀላባ ገዥ ሴይፍ አል ዳውላ በደቡብ ምስራቅ አናቶሊያ የሚገኘውን የኪልቅያ ግዛት በመቆጣጠር በባይዛንታይን ኢምፓየር ሃይሎች መካከል የተደረጉ ተከታታይ ግጭቶች እና ግጭቶች ነበሩ።ከ 7 ኛው ክፍለ ዘመን ሙስሊሞች ድል ከተቀዳጁበት ጊዜ ጀምሮ ኪሊሺያ የሙስሊሙ ዓለም ድንበር ግዛት እና በአናቶሊያ ውስጥ በባይዛንታይን ግዛቶች ላይ መደበኛ ወረራዎች መሠረት ነበረች ።በ10ኛው መቶ ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ የአባሲድ ኸሊፋነት መበታተን እና በመቄዶኒያ ሥርወ መንግሥት የባይዛንቲየም መጠናከር ባይዛንታይን ቀስ በቀስ ጥቃት እንዲሰነዝር አስችሏል።በወታደር-ንጉሠ ነገሥት ኒኬፎሮስ II ፎካስ (ር. 963-969) በጄኔራል እና በወደፊቱ ንጉሠ ነገሥት ዮሐንስ ቀዳማዊ ታዚሚስክ አማካኝነት የባይዛንታይን የቀድሞ የአባሲድ ድንበር ቦታዎችን የተቆጣጠረውን የሳይፍ አል ዳውላን ተቃውሞ አሸንፏል። ሰሜናዊ ሶሪያ፣ እና በ964–965 ቂሊንጦን የያዙ ተከታታይ የጥቃት ዘመቻዎችን ጀምሯል።የተሳካው ድል ለቆጵሮስ እና ለአንጾኪያ በሚቀጥሉት ጥቂት አመታት ውስጥ እና የሃምዳኒድስ ግርዶሽ በክልሉ ውስጥ ራሱን የቻለ ሃይል እንዲሆን መንገድ ከፍቷል።

እ.ኤ.አ. በ 902 የታኦርሚና በአግላቢድስ መውደቅ የሙስሊሞች የሲሲሊ ድል ውጤታማ መጨረሻ ነበር ፣ ግን ባይዛንታይን በደሴቲቱ ላይ ጥቂት ምሰሶዎችን ያዙ ፣ እና ታኦርሚና ራሱ የሙስሊም ቁጥጥርን ብዙም ሳይቆይ ጣለ።እ.ኤ.አ. በ909 ፋቲሚዶች የአግላቢድ ሜትሮፖሊታን የኢፍሪቂያ ግዛትን እና ሲሲሊን ተቆጣጠሩ።ፋቲሚዶች ትኩረታቸውን ወደ ሲሲሊ አዙረው የቀሩትን የባይዛንታይን መሸጫዎችን ለመቀነስ ወሰኑ ታኦርሚና፣ በቫል ዴሞን እና ቫል ዲ ኖቶ ውስጥ ያሉ ምሽጎች እና ሮሜታ።ታኦርሚና ከዘጠኝ ወራት በላይ ከበባ በኋላ በ962 የገና ቀን በአህመድ ኢብኑ አል-ሐሰን አል-ካልቢ በገዥው እጅ ወደቀ እና በሚቀጥለው ዓመት የአጎቱ ልጅ አል-ሀሰን ኢብን አማማር አል-ካልቢ በሮሜታ ላይ ከበበ።የኋለኛው ጦር ሠራዊት ንጉሠ ነገሥት ኒኬፎሮስ II ፎካስ ለእርዳታ ላከ፣ እሱም በፓትርክዮስ ኒኬታስ አባላንቴስ እና በእራሱ የወንድም ልጅ በሆነው በማኑኤል ፎካስ የሚመራ ትልቅ ጉዞ አዘጋጅቷል።የባህር ላይ ጦርነት ትልቅ የፋቲሚድ ድል አስከትሏል፣ እና አፄ ኒኬፎሮስ II ፎካስ ሲሲሊን ከፋቲሚዶች ለማገገም ያደረጉት ሙከራ የመጨረሻ ውድቀት።

በ967 አሾት 3ኛ ሲሞት ሁለቱ ልጆቹ ግሪጎር II (ግሪጎሪ ታሮኒትስ) እና ባግራት ሳልሳዊ (ፓንክራቲዮስ ታሮኒትስ) አርሜኒያን ለቢዛንታይን ኢምፓየር በመሬቶች እና በክቡር ማዕረግ ሰጡ።በባይዛንቲየም፣ ምናልባት ቀደም ባሉት አሥርተ ዓመታት ውስጥ እዚያ ከተመሠረቱት ሌሎች የቤተሰባቸው ቅርንጫፎች ጋር፣ በ11ኛው-12ኛው ክፍለ ዘመን ከነበሩት የባይዛንታይን መኳንንት ቤተሰቦች አንዱ የሆነውን የታሮኒት ቤተሰብ መሥርተዋል።በባይዛንታይን አገዛዝ ታሮን ከኬልትሴን አውራጃ ጋር አንድ ሆኖ ወደ አንድ ክፍለ ሀገር (ጭብጥ) ተዋህዷል፣ ገዥው (ስትራቴጎስ ወይም ዱክስ) ብዙውን ጊዜ የፕሮቶስፓታሪዮስ ማዕረግን ይይዛል።በ 11 ኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ በአንድ ገዥ ስር ከቫስፑራካን ጭብጥ ጋር አንድ ሆኗል.ታሮን በ21 የሱፍራጋን እይታዎች የሜትሮፖሊታን እይታ ሆነ።

ከየካቲት 967 ጀምሮ የቤኔቬንቶ ልዑል ሎምባርድ ፓንዶልፍ አይረንሄድ ኦቶን እንደ አስተዳዳሪ ተቀብሎ ስፖሌቶ እና ካሜሪኖን እንደ ፊፍዶም ተቀብለዋል።ይህ ውሳኔ በደቡብ ኢጣሊያ ርእሰ መስተዳድሮች ላይ ሉዓላዊነት ከሚለው የባይዛንታይን ግዛት ጋር ግጭት አስከትሏል።የምስራቃዊው ኢምፓየር ኦቶ ንጉሠ ነገሥት የሚለውን ማዕረግ መጠቀሙን ተቃወመ፣ የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ኒኬፎሮስ II ፎካስ የጥንቷ የሮማ ግዛት እውነተኛ ተተኪ እንደሆነ በማመን ነው።ባይዛንታይን ከኦቶ ጋር የሰላም ንግግሮችን ከፈቱ፣ ምንም እንኳን በተፅእኖአቸው መስክ ሰፊ ፖሊሲ ቢኖራቸውም።ኦቶ ሁለቱንም ንጉሠ ነገሥት ልዕልት ለልጁ እና ለተተኪው ኦቶ II ሙሽራ እንዲሁም በምዕራቡ ኦቶኒያ ሥርወ መንግሥት እና በምስራቅ ባለው የመቄዶንያ ሥርወ መንግሥት መካከል ያለውን ግንኙነት ህጋዊነት እና ክብር ፈለገ።በቀጣዮቹ ዓመታት ሁለቱም ግዛቶች በደቡብ ኢጣሊያ ብዙ ዘመቻዎችን በማካሄድ ተጽኖአቸውን ለማጠናከር ፈለጉ።

ከቡልጋሪያውያን ጋር ያለው ግንኙነት ተባብሷል።ኒኬፎረስ የቡልጋሪያ ሰዎችን ለመውረር የማጊርን ወረራ ባለከለከለው የበቀል እርምጃ ኪየቫን ሩስን ጉቦ ሳይሰጥ አልቀረም።ይህ የግንኙነቶች መጣስ የባይዛንታይን-ቡልጋሪያን ዲፕሎማሲ ለአሥርተ ዓመታት ያህል ማሽቆልቆሉን ያስከተለ ሲሆን በቡልጋሪያውያን እና በኋላም የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት በተለይም ባሲል II መካከል ለተደረጉ ጦርነቶች ቅድመ ዝግጅት ነበር።Svjatoslav እና Rus በ 968 ቡልጋሪያን መቱ ነገር ግን ኪየቭን ከፔቼኔግ ወረራ ለማዳን ማፈግፈግ ነበረባቸው።

እ.ኤ.አ. በ 967 የአሌፖ አሚር ሳይፍ አል ዳውላ በስትሮክ ምክንያት ኒኬፎሮስ በሶሪያ የነበረውን ብቸኛ ከባድ ፈተና አሳጣው።ሳይፍ ከአሌፖ ከረጢት ሙሉ በሙሉ አላገገመም ነበር፣ ይህም ከዚያ በኋላ ብዙም ሳይቆይ የንጉሠ ነገሥት ቫሳል ሆነ።በሶሪያ አንድ አመት ከተዘረፈ በኋላ የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ኒኬፎሮስ II ፎካስ ለክረምት ወደ ቁስጥንጥንያ ለመመለስ ወሰነ.ከመሄዱ በፊት ግን በአንጾኪያ አቅራቢያ ያለውን የባግራስ ግንብ ገንብቶ ሚካኤል ቡርትዝን አዛዥ አድርጎ ሾመው።ኒኬፎሮስ የከተማዋን መዋቅራዊ አንድነት ለማስጠበቅ ቡርትዝ አንጾኪያን በኃይል እንዳይወስድ በግልፅ ከልክሏል።ቡርትዝ ግን ምሽጉን ለመውሰድ እስከ ክረምት ድረስ መጠበቅ አልፈለገም.በተጨማሪም ኒኬፎሮስን ለማስደሰት እና ለራሱ ክብርን ለማግኘት ፈልጎ ነበር, እና ስለዚህ ከተከላካዮች ጋር ድርድር ፈጠረ.የባይዛንታይን ወታደሮች በከተማው ውጫዊ መከላከያ ውስጥ ቦታ ማግኘት ችለዋል.አንጾኪያን ከተያዘ በኋላ ቡርትዝ ባለመታዘዙ ምክንያት ከቦታው በኒኬፎሮስ ተወግዷል እና በኒኬፎሮስ ግድያ የሚያበቃውን ሴራ ለመርዳት ሲሄድ ጴጥሮስ ደግሞ ወደ ሶሪያ ግዛት በመግባት አሌፖን ራሷን እየከበበ እና እየወሰደች ነበር ። እና በአሌፖ የባይዛንታይን ትሪቡተሪ በሳፋር ውል ማቋቋም።

ኒኬፎሮስን የመግደል ሴራ የጀመረው ሚካኤል ቡርትዝ በአንጾኪያ ከበባ አለመታዘዙን ተከትሎ ከስልጣን ባሰናበተው ጊዜ ነው።ቡርትዝ ተዋርዶ ነበር፣ እና ብዙም ሳይቆይ በኒኬፎሮስ ላይ የሚያሴርበትን አጋር አገኘ።እ.ኤ.አ. በ965 መገባደጃ ላይ ኒኬፎሮስ ጆን ቲዚሚስከስን ታማኝ ባለመሆኑ ተጠርጥረው ወደ ምሥራቃዊ እስያ እንዲሰደዱ አድርጓል፣ ነገር ግን የኒኬፎሮስ ሚስት ቴዎፋኖ ልመና ላይ ቀርቦ ነበር።እንደ ጆአነስ ዞናራስ እና ጆን ስካይሊትስ አባባል ኒኬፎሮስ ከቴዎፋኖ ጋር ፍቅር የለሽ ግንኙነት ነበረው።እሱ አስማታዊ ሕይወት እየመራ ነበር፣ እሷ ግን በድብቅ ከዚሚስኪስ ጋር ግንኙነት ነበረች።ቴዎፋኖ እና ተዚሚስከስ ንጉሠ ነገሥቱን ለመጣል አሴሩ።ድርጊቱ በተፈጸመበት ምሽት የኒኬፎሮስን መኝታ ቤት በር ተቆልፎ ወጣች እና እሱ በአፓርትማው ውስጥ በቲዚሚስክስ እና በአጃቢዎቹ በታህሳስ 11 ቀን 969 ተገደለ። ከሞቱ በኋላ የፎካስ ቤተሰብ በኒኬፎሮስ የወንድም ልጅ በባርዳስ ፎካስ ስር አመጽ ፈጠረ። ትዚሚስከስ ወደ ዙፋኑ ሲወጣ አመፃቸው ወዲያው ተሸነፈ።

ጆን 1ኛ ትዚሚስከስ ከታህሳስ 11 ቀን 969 እስከ ጥር 10 ቀን 976 የባይዛንታይን ከፍተኛ ንጉሠ ነገሥት ነበር ። አስተዋይ እና ስኬታማ ጄኔራል ፣ ኢምፓየርን ያጠናከረ እና ድንበሩን ያሰፋው በአጭር የግዛት ዘመኑ።ብዙም ሳይቆይ የሀላባ ገባር ወንዞች በሳፋር ውል መሰረት ተረጋግጧል።እ.ኤ.አ. በ970-971 የኪየቫን ሩስ በታችኛው ዳኑቤ ላይ የፈጸመውን ጥቃት በመቃወም ጠላትን በአርካዲዮፖሊስ ጦርነት ከትሬስ አስወጥቶ ሄሙስ ተራራን ተሻግሮ የዶሮስቶሎን (ሲሊስትራ) ምሽግ በዳኑቤ ከበባ። ለስልሳ አምስት ቀናት ከበርካታ ከባድ ውጊያዎች በኋላ ታላቁን የሩሱን ልዑል ስቪያቶስላቭ I አሸንፏል።እ.ኤ.አ. በ 972 ቲዚሚስከስ በላይኛው ሜሶጶጣሚያን ወረራ በመጀመር በአባሲድ ኢምፓየር እና ቫሳሎቹ ላይ ተለወጠ።እ.ኤ.አ. በ975 ሁለተኛው ዘመቻ በሶሪያ ላይ ያነጣጠረ ሲሆን ወታደሮቹ ሆምስን፣ ባአልቤክን፣ ደማስቆን፣ ጢባርያስን፣ ናዝሬትን፣ ቂሳርያን፣ ሲዶናን፣ ቤይሩትን፣ ቢብሎስንና ትሪፖሊን ወሰዱ፣ ነገር ግን ኢየሩሳሌምን መያዝ አልቻሉም።

የአርካዲዮፖሊስ ጦርነት በ970 የተካሄደው በባይዛንታይን ጦር በባርዳስ ስክሌሮስ እና በሩስ ጦር መካከል ሲሆን የኋለኛው ደግሞ የቡልጋሪያኛ ፣ የፔቼኔግ እና የሃንጋሪ (ማግያር) ክፍለ ጦርን ጨምሮ።በቀደሙት ዓመታት የሩስ ገዥ ስቪያቶላቭ ሰሜናዊ ቡልጋሪያን ድል አድርጎ ነበር፣ እና አሁን ባይዛንቲየምንም አስጊ ነበር።የሩስ ሃይል በስክሌሮስ ሃይል በተገናኘ ጊዜ በTrace በኩል ወደ ቁስጥንጥንያ እየገሰገሰ ነበር።ከሩስ ያነሱ ሰዎች ስላሉት ስክሌሮስ አድፍጦ አዘጋጅቶ የሩስን ጦር ከሠራዊቱ ክፍል ጋር አጠቃ።ከዚያም ባይዛንታይን ማፈግፈግ አስመስሎ ነበር፣ እና የፔቼኔግ ጦርን ወደ አድፍጦ በማውጣት በማዞር ተሳክቶላቸዋል።የቀረው የሩስ ጦር ተከታዮቹ ባዛንታይን ከፍተኛ ጉዳት ደርሶባቸዋል።የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ጆን ቲዚሚስኪስ ውስጣዊ ችግሮቹን ለመፍታት እና ትልቅ ጉዞ ለማቀናጀት ጊዜ ስለገዛ ጦርነቱ አስፈላጊ ነበር ፣ በመጨረሻም በሚቀጥለው ዓመት ስቪያቶላቭን ድል አድርጓል።

የአሌክሳንደሬታ ጦርነት በባይዛንታይን ግዛት እና በሶሪያ በፋቲሚድ ኸሊፋነት መካከል የተደረገ የመጀመሪያው ግጭት ነው።እ.ኤ.አ. በ971 መጀመሪያ ላይ በአሌክሳንደርታ አቅራቢያ የተካሄደ ሲሆን ዋናው የፋቲሚድ ጦር አንጾኪያን እየከበበ ሳለ ባይዛንታይን ከሁለት አመት በፊት የማረከውን ነበር።የባይዛንታይን ጦር በአፄ ዮሐንስ 1ኛ ዚሚስኪስ ቤት ጃንደረባ የሚመራ 4,000 የፋቲሚድ ጦርን በማማለል ባዶ ሰፈራቸውን ለማጥቃት ከየአቅጣጫው ጥቃት በመሰንዘር የፋጢሚድ ሃይልን አጠፋ።በአሌክሳንደሬታ የደረሰው ሽንፈት፣ በደቡብ ሶርያ ከቃርማትያን ወረራ ጋር ተዳምሮ ፋቲሚዶች ከበባውን እንዲያነሱ አስገድዷቸው እና የባይዛንታይን አንጾኪያን እና ሰሜናዊ ሶርያን መቆጣጠር ችለዋል።

እ.ኤ.አ. በ970 የባርዳስ ፎካስን አመጽ በመጨፍለቅ ከተያዘ በኋላ፣ በ971 መጀመሪያ ላይ ፂሚስኪስ በራሺያ ላይ ለዘመተ ወታደሮቹን ከኤዥያ ወደ ትሬስ በማዘዋወር እና ቁሳቁሶችን እና መሳሪያዎችን ሰብስቦ ጦሩን አደራጀ።የባይዛንታይን ባህር ሃይል ጦርን ተሸክሞ በጠላት ጀርባ ላይ እንዲያርፍ እና በዳኑብ ዙሪያ የሚያደርጉትን ማፈግፈግ እንዲያቋርጥ ተልኮ ነበር።ንጉሠ ነገሥቱ የ 971 ትንሳኤ ሳምንትን መረጠ ፣ የሩስን ሙሉ በሙሉ በመደነቅ ያዙት ። የባልካን ተራሮች መተላለፊያዎች ጥበቃ ሳይደረግላቸው ቀርተዋል ፣ ምክንያቱም ሩሲያውያን የቡልጋሪያን ዓመፅ በማፈን የተጠመዱ በመሆናቸው ወይም ምናልባት (ኤዲ ስቶክስ እንደሚለው) ምክንያቱም ከአርካዲዮፖሊስ ጦርነት በኋላ የተጠናቀቀው የሰላም ስምምነት ቸልተኞች እንዲሆኑ አድርጓቸዋል.የባይዛንታይን ጦር፣ በቲዚሚስከስ በአካል የተመራና ከ30,000–40,000 ቁጥር ያለው፣ በፍጥነት በመገስገስ ፕሬዝላቭ ምንም ጉዳት ሳይደርስበት ደረሰ።የሩስ ጦር በከተማዋ ቅጥር ፊት ለፊት በተደረገ ጦርነት ተሸንፏል እና ባይዛንታይን ከበባ ያዙ።የሩስ እና የቡልጋሪያ ጦር ሰፈር በራሱ ክቡር ስፓንግልፑት ቆራጥ ተቃውሞ አነሳ፣ ነገር ግን ከተማዋ በኤፕሪል 13 ወረረች።ከምርኮኞቹ መካከል ከቡልጋሪያ ንጉሠ ነገሥት አገዛዝ ጋር ወደ ቁስጥንጥንያ ያመጡት ቦሪስ II እና ቤተሰቡ ይገኙበታል።በ Sviatoslav ስር ያለው ዋናው የሩስ ኃይል ከንጉሠ ነገሥቱ ጦር በፊት ወደ ዶሮስቶሎን በዳኑቤ ሄደ።ስቪያቶስላቭ የቡልጋሪያን አመፅ እንደፈራ፣ 300 የቡልጋሪያ መኳንንቶች እንዲገደሉ አድርጓል፣ እና ሌሎች ብዙዎችን አስሮ።የንጉሠ ነገሥቱ ጦር ያለምንም እንቅፋት ገፋ;በመንገድ ላይ ያሉ የተለያዩ ምሽጎች እና ምሽጎች የቡልጋሪያ ጦር ሰራዊቶች በሰላም እጃቸውን ሰጡ።

ባይዛንታይን የተባበሩትን ሩስ - የቡልጋሪያ ኃይሎችን በአርካዲዮፖሊስ ጦርነት ካሸነፉ በኋላ ፔሬያስላቭቶችን ከያዙ በኋላ ስቪያቶላቭ ወደ ሰሜናዊው የዶሮስቶሎን ምሽግ (ድሩስቱር / ዶሮስቶሩም) ለመሸሽ ተገደደ።አፄ ዮሐንስ ለ65 ቀናት የቆየውን ዶሮስቶሎን ከበባ ያዙ።ሠራዊቱ የግሪክ እሳት በተገጠመላቸው 300 መርከቦች ተጠናከረ።የሩስ ሰዎች ከበባውን ማፍረስ እንደማይችሉ ተሰምቷቸው ከባይዛንታይን ግዛት ጋር የሰላም ስምምነት ለመፈራረም ተስማሙ፣ በዚህም በቡልጋሪያ መሬቶች እና በክራይሚያ ቼርሶኔሶስ ከተማ ላይ ፍላጎታቸውን ትተዋል።

በመጨረሻም የኦቶ ንጉሠ ነገሥት ማዕረግን በመገንዘብ፣ አዲሱ የምስራቅ ንጉሠ ነገሥት ዮሐንስ 1ኛ ዚሚስሴስ የእህቱን ልጅ ቴዎፋኑን በ972 ወደ ሮም ላከች እና ኦቶ 2ኛን በ14 ኤፕሪል 972 አገባች። የዚህ መቀራረብ አንድ አካል፣ በደቡብ ኢጣሊያ ላይ የነበረው ግጭት በመጨረሻ መፍትሄ አገኘ፡ የባይዛንታይን ግዛት በካፑዋ, ቤኔቬንቶ እና ሳሌርኖ ርእሰ መስተዳድሮች ላይ የኦቶ አገዛዝን ተቀበለ;በምላሹም የጀርመን ንጉሠ ነገሥት በአፑሊያ እና ካላብሪያ ከሚገኙት የባይዛንታይን ንብረቶች አፈገፈጉ።

ከዚያም ሜሊያስ 50,000 ወታደሮችን አስከትሎ ወደ አሚድ ዘመተ።የአከባቢው ጦር አዛዥ ሄዘርመርድ አቡ ታግሊብን ለእርዳታ ጠርቶ ነበር እና ወንድሙን አቡልቃሲም ሂባት አላህን ላከው ጁላይ 4 973 ከከተማዋ በፊት ደረሰ።በማግስቱም ጦርነት ተካሄዷል። ባይዛንታይን ከተሸነፈበት ከአሚድ ግድግዳዎች በፊት.ሜሊያስ እና ሌሎች የባይዛንታይን ጄኔራሎች ቡድን በማግስቱ ተይዘው ወደ አቡ ታግሊብ በምርኮ ወሰዱ።

የጆን ትዚሚስከስ የሶሪያ ዘመቻዎች በባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ዮሐንስ 1ኛ ተዚሚስኪስ በሌቫን ውስጥ በሚገኘው ፋቲሚድ ካሊፋነት እና በሶርያ ውስጥ ባለው የአባሲድ ኸሊፋነት ላይ የተደረጉ ተከታታይ ዘመቻዎች ነበሩ።የሃምዳኒድ ስርወ መንግስት መዳከም እና ውድቀትን ተከትሎ አብዛኛው የቅርቡ ምስራቅ ክፍል ለባይዛንቲየም ክፍት ነበር፣ እና የኒኬፎሮስ II ፎካስ መገደል ተከትሎ፣ አዲሱ ንጉሠ ነገሥት ዮሐንስ 1ኛ ትዚሚስኪስ፣ አዲስ የተሳካለትን የፋቲሚድ ሥርወ መንግሥት ለመቀላቀል ፈጣን ነበር። በቅርብ ምስራቅ እና አስፈላጊ የሆኑትን ከተሞች ማለትም አንጾኪያን፣ አሌፖን እና ቂሳርያን መቆጣጠር።እንዲሁም በባግዳድ በአባሲድ ኸሊፋ እና በሱዪድ የበላይ ገዢዎቹ ስር የነበሩትን የሞሱል ሀምዳኒድ አሚርን በላይኛው ሜሶጶጣሚያ (ጃዚራ) ክፍል ላይ ቁጥጥር ለማድረግ ተሳተፈ።

የባሲል የግዛት ዘመን የመጀመሪያዎቹ ዓመታት ከአናቶሊያን መኳንንት ሁለት ኃያላን ጄኔራሎች ጋር በእርስ በርስ ጦርነቶች ተቆጣጠሩ።በመጀመሪያ ባርዳስ ስክሌሮስ እና በኋላ ባርዳስ ፎካስ፣ እሱም ፎካስ ከሞተ በኋላ ብዙም ሳይቆይ ያበቃው እና በ 989 ስክሌሮስ መገዛት ላይ። ባሲል የባይዛንታይን ግዛት ምስራቃዊ ድንበር መረጋጋቱን እና መስፋፋቱን እና የመጀመርያው የቡልጋሪያ ግዛት ፣ የአውሮፓ ቀዳሚ ጠላት፣ ሙሉ በሙሉ መገዛቱን ተቆጣጠረ። ከረዥም ትግል በኋላ።የባይዛንታይን ኢምፓየር በ987-988 ከፋቲሚድ ኸሊፋነት ጋር ስምምነት ቢያደርግም ባሲል በ1000 በሌላ ስምምነት የተጠናቀቀውን የካሊፋነት ዘመቻ መርቷል። በጆርጂያ መንግሥት ላይ ተከታታይ የተሳካ ዘመቻዎች።የማያቋርጥ ጦርነት ቢካሄድም ባሲል ራሱን እንደ አስተዳዳሪ በመለየት የግዛቱን አስተዳደርና ወታደራዊ የበላይነት የተቆጣጠሩትን ታላላቅ የመሬት ባለቤት ቤተሰቦችን ሥልጣን በመቀነስ፣ ግምጃ ቤቱን ሞልቶ በአራት መቶ ዓመታት ውስጥ ያለውን ታላቅ ስፋት አስቀርቷል።ምንም እንኳን የእሱ ተተኪዎች በአብዛኛው አቅም የሌላቸው ገዥዎች ቢሆኑም፣ ባሲል ከሞተ በኋላ ኢምፓየር ለብዙ አሥርተ ዓመታት አብቅሏል።በእርሳቸው የግዛት ዘመን ከተወሰዱት በጣም አስፈላጊ ውሳኔዎች አንዱ የእህቱን አና ፖርፊሮጀኒታ ወታደራዊ ድጋፍ ለማግኘት ለኪየቭ ቀዳማዊ ቭላድሚር መስጠት ሲሆን በዚህም የቫራንግያን ጠባቂ በመባል የሚታወቀውን የባይዛንታይን ወታደራዊ ክፍል አቋቋመ።የአና እና የቭላድሚር ጋብቻ የኪየቫን ሩስ ክርስትናን እና በኋላ ላይ የኪየቫን ሩስ ተተኪ ግዛቶችን በባይዛንታይን ባህላዊ እና ሃይማኖታዊ ወግ ውስጥ እንዲዋሃዱ አድርጓል።ባሲል የግሪክ ብሄራዊ ጀግና ሆኖ ይታያል ነገር ግን በቡልጋሪያውያን ዘንድ የተናቀ ሰው ነው.

ስክሌሮስ የስልጣን መልቀቁን ዜና በሰማ ጊዜ ከአካባቢው የአርሜኒያ ፣ የጆርጂያ እና አልፎ ተርፎም የሙስሊም ገዥዎች ጋር ስምምነት ላይ ደረሰ እና ሁሉም የንጉሠ ነገሥቱን ዘውድ ለመደገፍ ቃል ገቡ።በእስያ አውራጃዎች በሚኖሩት ዘመዶቹና ተከታዮቹ መካከል በተሳካ ሁኔታ አመጽ አስነስቷል፣ በፍጥነት ራሱን የቂሳርያን፣ የአንጾኪያን እና በትንሿ እስያ አብዛኞቹን ዋና አስተዳዳሪ አደረገ።በርካታ የባህር ሃይል አዛዦች ወደ ስክለሮስ ጎን ከሄዱ በኋላ፣ ወደ ቁስጥንጥንያ በመምጣት ዳርዳኔልስን እንደሚገድብ ዛተ።በሚካኤል ኩርቲኪዮስ የሚመራው አማፂ የባህር ኃይል ኤጂያንን ወረረ እና ዳርዳኔልስን ለመዝጋት ሞከረ፣ነገር ግን በቴዎድሮስ ካራቴኖስ ትእዛዝ በኢምፔሪያል ፍሊት ተሸንፏል።በባሕር ላይ የበላይነቱን በማጣቱ ስክለሮስ ለዋና ከተማው ቁልፍ ተብላ የምትጠራውን የኒቂያ ከተማን ከበባት።ከተማዋ በተወሰነው ማኑኤል ኤሮቲኮስ ኮምኔኖስ፣ የወደፊቱ ንጉሠ ነገሥት ይስሐቅ ኮምኔኖስ አባት እና የኮምኔኖይ ሥርወ መንግሥት ቅድመ አያት ነበር።

ባሲል ከግዞት ባርዳስ ፎካስ ታናሹን አስታውሶ በቀደመው ዘመነ መንግስት ያመፀውን እና ለሰባት ዓመታት በገዳም ውስጥ ታስሮ የነበረውን ጄኔራል ነበር።ፎካስ በምስራቅ ወደምትገኘው ወደ ሴባስቴያ ሄደ፣ እዚያም የቤተሰቡ ችግር ወደ ነበረበት።ለፎካስ እርዳታ በቶርኒኪዮስ ትእዛዝ 12,000 የጆርጂያ ፈረሰኞች ቃል ከገባለት ከዳዊት ሳልሳዊ ኩሮፓላትስ ጋር ተግባብቶ ነበር።ስክለሮስ ወዲያውኑ ከኒቂያ ወደ ምስራቅ ሄደ እና ፎካስን በሁለት ጦርነቶች አሸንፏል፣ ነገር ግን የኋለኛው በሦስተኛ ጊዜ አሸናፊ ሆነ።የፓንካሌያ፣ የቻርሲያኖን፣ የሳርቬኒስ ጦርነቶች በ978 ወይም 979 ለባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ባሲል II ታማኝ በሆነው በታናሹ ባርዳስ ፎካስ በሚታዘዙት ጦር እና በአማፂው ጄኔራል ባርዳስ ስክለሮስ ጦር መካከል ተካሂደዋል።እ.ኤ.አ. መጋቢት 24 ቀን 979 ሁለቱ መሪዎች በአንድ ውጊያ ተፋጠጡ፣ ስክለሮስ የፎካስን ፈረስ ቀኝ ጆሮ በጭንቅላቱ ላይ ከመቁሰሉ በፊት በላሱ ቆርጦ ነበር።የመሞቱ ወሬ ሠራዊቱን ሸሽቶ ነበር፣ ነገር ግን ስክሌሮስ ራሱ ከሙስሊም አጋሮቹ ጋር መጠለያ አገኘ።ከዚያም አመፁ ያለምንም ችግር ተሸነፈ።

ቡልጋሮች ከ976 ጀምሮ የባይዛንታይን መሬቶችን እየወረሩ ስለነበር የባይዛንታይን መንግሥት የቡልጋሪያው ንጉሠ ነገሥት ቦሪስ 2ኛ እንዲያመልጥ በመፍቀድ በመካከላቸው አለመግባባት ለመፍጠር ፈለገ።ይህ ዘዴ አልተሳካለትም እናም ባሲል ከመኳንንቱ ጋር ባደረገው ግጭት እረፍትን ተጠቅሞ 30,000 ሰራዊትን ወደ ቡልጋሪያ በመምራት እና በ 986 ሰርዴት (ሶፊያን) ከበባ። ባሲል የአንዳንድ ገዥዎቹን ታማኝነት በማጣት እና በመጨነቃቸው ከበባውን አንስቷል። ወደ ትሬስ ተመለሰ ግን አድፍጦ ወደቀ እና በትራጃን በሮች ጦርነት ላይ ከባድ ሽንፈት ደረሰበት።የትራጃን በሮች ጦርነት እ.ኤ.አ. በ 986 በባይዛንታይን እና በቡልጋሪያ ኃይሎች መካከል የተደረገ ጦርነት ነበር ። በሶፊያ ግዛት ፣ ቡልጋሪያ ውስጥ በዘመናዊው ትራያኖቪ ቫራታ ተመሳሳይ ስም ማለፊያ ነበር የተካሄደው።በንጉሠ ነገሥት ባሲል II ዘመን የባይዛንታይን ትልቁ ሽንፈት ነበር።የሶፊያን ያልተሳካ ከበባ በኋላ ወደ ትሬስ አፈገፈገ, ነገር ግን በስሬና ጎራ ተራሮች ውስጥ በሳሙኤል ትዕዛዝ በቡልጋሪያ ጦር ተከቧል.የባይዛንታይን ጦር ተደምስሷል እና ባሲል ራሱ ጥቂት አመለጠ።

ፎካስ ከአሥር ዓመታት በፊት የስክሌሮስን ዓመፅ በሚያስገርም ሁኔታ በሚያስመስል ዘመቻ ራሱን ንጉሠ ነገሥት አድርጎ በማወጅ በትንሿ እስያ አብዛኞቹን ድል አድርጓል።በመጨረሻም ስክለሮስ በቡልጋሪያ ጦርነቶች ተጠቅሞ ዘውድ ላይ በማነጣጠር ወደ ትውልድ አገሩ በፎካስ ተጠራ።ስክሌሮስ የፎካስን ጉዳይ ለመደገፍ ወታደር አሰባስቦ ነበር፣ ነገር ግን ፎካስ በእስር ቤት እንዲቆይ ባደረገው ጊዜ ከአገልጋዩ መታወክ የማግኘት እቅዱ ተበሳጨ።ፎካስ አቢዶስን በመክበብ ዳርዳኔልስን ለመዝጋት ዛተ።የምዕራቡ ጦር በትራጃን ጌትስ ጦርነት ተደምስሷል እና አሁንም እንደገና በመገንባት ላይ ነበር።በዚህ ጊዜ ባሲል II በ 6,000 የቫራንግያን ቅጥረኞች መልክ ወቅታዊ እርዳታን ከወንድሙ ቭላድሚር የኪየቭ ሩሲያ ልዑል አገኘ እና ወደ አቢዶስ ዘመተ።ፎካስ ወደ ፊት ዞሮ በመስመሩ ፊት ለፊት ከሚጋልበው ንጉሠ ነገሥት ጋር ግላዊ ውጊያ ፈለገ።ልክ በባሲል ለመክሰስ ሲዘጋጅ ፎካስ መናድ ገጥሞት ከፈረሱ ላይ ወድቆ ሞቶ ተገኘ።ጭንቅላቱ ተቆርጦ ወደ ባሲል ተወሰደ.ይህ አመፁን አብቅቷል።የብዙዎቹ አመጾች በተፈጥሮ አጥፊ ባህሪ ቢሆኑም፣ የባርዳስ ፎካስ አመጽ፣ በእርግጥ፣ ለባይዛንታይን ግዛት ብዙ የረጅም ጊዜ ጥቅሞችን አስገኝቷል።ከእነዚህ ውስጥ በጣም ጎልቶ የሚታየው በሀብቱ የተሟጠጠው ዴቪድ ሳልሳዊ አሁን በአይቤሪያ ግዛቶች ላይ የሚደርሰውን የተከማቸ የባይዛንታይን ጥቃት ለመቋቋም የሚያስችል አቅም ስላልነበረው እና አገሮቹ የእርስ በርስ ጦርነቱ ከተጠናቀቀ በኋላ ባሉት ዓመታት ፎካስ ለሰጠው የበቀል እርምጃ በፍጥነት ተጨናንቋል።ሩስ ከእርስ በርስ ጦርነት የወጣው አዲሱ የክርስቲያን መንግሥት በአውሮፓ ሲሆን ከግዙፎቹ አንዱ የሆነው፣ በአብዛኛው በአመፁ በተቀሰቀሰው ዲፕሎማሲ ምክንያት ነው።

እነዚህን አደገኛ አመጾች በአናቶሊያ ለማሸነፍ ባሲል ከኪየቭ ልዑል ቀዳማዊ ቭላድሚር ጋር ጥምረት ፈጠረ፣ እሱም በ988 የክራይሚያ ባሕረ ገብ መሬት የግዛቱ ዋና መሠረት የሆነውን ቼርሶንሶስን ከያዘ።ቭላድሚር ቼርሶንሶስን ለቀው እንዲወጡ እና 6,000 ወታደሮቹን ለባሲል ማጠናከሪያ እንዲያቀርቡ አቀረበ።በምትኩ ከባሲል ታናሽ እህት አና ጋር ለመጋባት ጠየቀ።መጀመሪያ ላይ ባሲል አመነታ።ባይዛንታይን የሰሜን አውሮፓን ሕዝቦች ማለትም ፍራንክንና ስላቭስን ሁሉ እንደ አረመኔዎች ይመለከቷቸው ነበር።አና አረመኔን ገዥ ማግባቷን ተቃወመች ምክንያቱም እንዲህ ዓይነቱ ጋብቻ በኢምፔሪያል ታሪክ ውስጥ ምንም ዓይነት ቅድመ ሁኔታ ስለሌለው ነው።ቭላድሚር ወደ ተለያዩ አገሮች ልዑካን በመላክ በተለያዩ ሃይማኖቶች ላይ ምርምር አድርጓል።ክርስትናን የመረጠበት ዋነኛው ምክንያት ጋብቻ አልነበረም።ቭላድሚር እራሱን ለማጥመቅ እና ህዝቡን ወደ ክርስትና ለመለወጥ ቃል በገባ ጊዜ ባሲል በመጨረሻ ተስማማ።ቭላድሚር እና አና በ 989 በክራይሚያ ተጋብተዋል. የሩስ ተዋጊዎች ወደ ባሲል ጦር ሠራዊት የተወሰዱት ዓመፅን ለማስቆም ትልቅ አስተዋጽኦ አድርገዋል;በኋላ ላይ ተደራጅተው ወደ ቫራንግያን ጠባቂ .ይህ ጋብቻ ከብዙ መቶ ዓመታት በኋላ የሞስኮ ግራንድ ዱቺ እራሱን "ሦስተኛው ሮም" ብሎ የሚያውጅበት እና የባይዛንታይን ግዛት ፖለቲካዊ እና ባህላዊ ቅርስ የሚይዝበት ሂደት መጀመሪያ ላይ የሚያመላክት የረጅም ጊዜ አንድምታ ነበረው ።

እ.ኤ.አ. በ 992 ባሲል የቬኒስ ብጁ ተግባራትን በቁስጥንጥንያ ከ 30 ኖሚስማታ ወደ 17 ኖሚስማታ በመቀነስ ከዶጌ ኦፍ ቬኒስ ፒዬትሮ II ኦርሴሎ ጋር ስምምነት አድርጓል።በምላሹ ቬኔሲያውያን በጦርነት ጊዜ የባይዛንታይን ወታደሮችን ወደ ደቡብ ኢጣሊያ ለማጓጓዝ ተስማምተዋል.እንደ አንድ ግምት፣ አንድ የባይዛንታይን መሬት ባለቤት ገበሬ የተሻለ ጥራት ላለው መሬቱ ግማሽ ክፍያ ከፍሎ 10.2 ኖሚስማታ ትርፍ ሊጠብቅ ይችላል።ባሲል አብዛኛውን የሰራዊቱን ቁሳቁስና ወታደር የሚያመርተው በአገሩ ገበሬዎች ዘንድ ተወዳጅ ነበር።ይህንንም ለማረጋገጥ የባሲል ህግ የአነስተኛ የግብርና ባለቤቶችን ይጠብቃል እና ግብራቸውን ቀንሷል።ምንም እንኳን የማያቋርጥ ጦርነቶች ቢኖሩም የባሲል አገዛዝ ለክፍሉ አንጻራዊ የብልጽግና ዘመን ተደርጎ ይቆጠር ነበር።

የኦሮንቴስ ጦርነት እ.ኤ.አ. ሴፕቴምበር 15 ቀን 994 በባይዛንታይን እና በሃምዳኒድ አጋሮቻቸው መካከል በሚካኤል ቡርትዝ ስር በደማስቆ ፋቲሚድ ቪዚየር ጦር ፣ በቱርክ ጄኔራል ማንጁታኪን መካከል ተካሄደ።ጦርነቱ የፋጢሚድ ድል ነበር።ይህ ሽንፈት በሚቀጥለው ዓመት የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ባሲል 2ኛ በመብረቅ ዘመቻ ቀጥተኛ ጣልቃ ገብነት እንዲፈጠር አድርጓል።የቡርትስ ሽንፈት ባሲል በምስራቅ ውስጥ በግል ጣልቃ እንዲገባ አስገደደው;ከሠራዊቱ ጋር በአሥራ ስድስት ቀናት ውስጥ በትንሹ እስያ በኩል ወደ አሌፖ ሄዶ በሚያዝያ 995 ደረሰ። ባሲል በድንገት መምጣት እና በፋቲሚድ ካምፕ ውስጥ የሠራዊቱ ጥንካሬ ማጋነኑ በፋቲሚድ ጦር ውስጥ ሽብር ፈጠረ ፣በተለይ ማንጁታኪን ምንም ስጋት ስላልጠበቀ። የፈረሰኞቹ ፈረሶች በከተማይቱ ዙሪያ ለግጦሽ እንዲበተኑ አዘዘ።ምንም እንኳን ትልቅ እና በደንብ ያረፈ ጦር ቢኖርም፣ ማንጁታኪን ችግር ላይ ነበር።ሰፈሩን አቃጥሎ ያለ ጦርነት ወደ ደማስቆ ሸሸ።ባይዛንታይን ትሪፖሊን ከበባው ሳይሳካለት ታርጦስን ተቆጣጠረው፣ እንደገናም አጠናክረው ከአርመን ወታደሮች ጋር አስመዝግበዋል።

ከ994 እስከ ኤፕሪል 995 በማንጁታኪን የሚመራው የፋቲሚድ ኸሊፋ ጦር የሃምዳኒድ ዋና ከተማ ሀላፖን ከበባ ነበር። .እ.ኤ.አ. በ 995 የፀደይ ወቅት ፣ የአሌፖ አሚር የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ባሲል II እርዳታ ለማግኘት ተማጽኗል።በሚያዝያ 995 በንጉሠ ነገሥቱ የባይዛንታይን የእርዳታ ሠራዊት መምጣት የፋቲሚድ ኃይሎች ከበባውን ትተው ወደ ደቡብ እንዲያፈገፍጉ አስገደዳቸው።

የስፔርቼዮስ ጦርነት የተካሄደው በ997 ዓ.ም ሲሆን በማዕከላዊ ግሪክ በላሚያ ከተማ አቅራቢያ በስፔርቼዮስ ወንዝ ዳርቻ ላይ ነበር።ጦርነቱ የተካሄደው ባለፈው ዓመት ወደ ደቡብ ወደ ግሪክ በገባው በ Tsar Samuil በሚመራው የቡልጋሪያ ጦር እና በጄኔራል ኒኬፎሮስ ኦውራኖስ መሪነት በባይዛንታይን ጦር መካከል ነበር።የባይዛንታይን ድል የቡልጋሪያን ጦር አጥፍቷል፣ እናም በደቡብ ባልካን እና በግሪክ ወረራውን አብቅቷል።

እ.ኤ.አ. በ998 የቡርትዝ ተተኪ በሆነው በዳሚያን ዳላሴኖስ የሚመራው ባይዛንታይን በአፓሜአ ላይ ጥቃት ሰነዘረ ነገር ግን የፋቲሚዱ ጄኔራል ጄይሽ ኢብን አል-ሳምሳማ እ.ኤ.አ. ሰሜናዊውን ሶሪያን እና የሃምዳኒድ ኢሚሬትስን የአሌፖን ለመቆጣጠር ስልጣን ያዙ።የባይዛንታይን አውራጃ አዛዥ ዴሚያን ዳላሴኖስ፣ በጄይሽ ኢብን ሳምሳማ የሚመራው የፋቲሚድ የእርዳታ ሠራዊት ከደማስቆ እስኪደርስ ድረስ አፓሜአን ከበባ ነበር።በቀጣዩ ጦርነት ባይዛንታይን መጀመሪያ ላይ አሸናፊዎች ነበሩ፣ ነገር ግን አንድ የኩርድ ፈረሰኛ ብቻውን ዳላሴኖስን መግደል ችሎ የባይዛንታይን ጦርን በፍርሃት ወረወረው።የሸሸው ባይዛንታይን በፋቲሚድ ወታደሮች ብዙ ህይወት ጠፋ።ይህ ሽንፈት የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ባሲል II በሚቀጥለው ዓመት በግላቸው በክልሉ እንዲዘምት አስገድዶታል፣ እና በ1001 በሁለቱ ግዛቶች መካከል ለአስር ዓመታት የዘለቀውን የእርቅ ስምምነት ማጠናቀቁን ተከትሎ ነበር።

እ.ኤ.አ. በ 1000 በሁለቱ ግዛቶች መካከል የአስር ዓመት ድርድር ተጠናቀቀ ።በአል-ሀኪም ቢ-አምር አላህ (ረ. 996–1021) የግዛት ዘመን በቀሪው ጊዜ፣ አል-ሀኪም ለውስጣዊ ጉዳዮች የበለጠ ፍላጎት ስለነበረው ግንኙነታቸው ሰላማዊ ነበር።እ.ኤ.አ. በ 1004 ፋቲሚድ ሱዘራይንቲ በሀላባው አቡ ሙሀመድ ሉኡሉ አል-ከቢር እና በፋቲሚድ ስፖንሰር የተደረገው አዚዝ አል-ዳውላ የከተማው አሚር በ1017 እ.ኤ.አ. ጠብ እንዲነሳ አላደረገም ፣ በተለይም አል- ካቢር ለባይዛንታይን ግብር መስጠቱን ቀጠለ እና አል-ዳውላ እንደ ገለልተኛ ገዥ በፍጥነት መሥራት ጀመረ።አል-ሀኪም በግዛቱ ባሉ ክርስቲያኖች ላይ ያደረሰው ስደት እና በተለይም በ1009 የቅዱስ መቃብር ቤተክርስቲያን በትእዛዙ ላይ የደረሰው ውድመት ግንኙነቱን አሻከረ እና ከፋቲሚድ ጣልቃ ገብነት ጋር በአሌፖ የፋቲሚድ-ባይዛንታይን ዲፕሎማሲያዊ ግንኙነት ዋና ትኩረት እስከ 1030ዎቹ መጨረሻ ድረስ ነበር።

ከ 1000 በኋላ የጦርነቱ ማዕበል ለባይዛንታይን ሞገስ ተለወጠ በባሲል II የግል መሪነት ፣ የቡልጋሪያ ከተሞችን እና ምሽጎችን አንዳንድ ጊዜ በተለመደው ምትክ በዓመቱ ውስጥ በአሥራ ሁለት ወራት ውስጥ የተካሄዱትን የቡልጋሪያ ከተሞችን በዘዴ ወረራ ለማካሄድ አመታዊ ዘመቻዎችን አስጀምሯል ። ወታደሮቹ ወደ ክረምት ሲመለሱ የዘመኑ አጭር ዘመቻ።እ.ኤ.አ. በ 1001 ፕሊስካ እና ፕሬስላቭን በምስራቅ ያዙ

እ.ኤ.አ. በ 1003 ፣ ባሲል II በመጀመርያው የቡልጋሪያ ግዛት ላይ ዘመቻ ከፍቷል እና ከስምንት ወራት ከበባ በኋላ በሰሜን-ምዕራብ የምትገኘውን ጠቃሚ የቪዲን ከተማን ድል አደረገ።የቡልጋሪያ አጸፋዊ አድማ ወደ ኦድሪን በተቃራኒ አቅጣጫ አላዘናጋውም እና ቪዲንን ከያዘ በኋላ በሞራቫ ሸለቆ በኩል ወደ ደቡብ አቅጣጫ ዘመተ በመንገዱ ላይ ያሉትን የቡልጋሪያ ግንቦችን አጠፋ።በመጨረሻም ባሲል II በስኮፕዬ አካባቢ ደረሰ እና የቡልጋሪያ ጦር ሰፈር ከቫርዳር ወንዝ ማዶ በጣም ቅርብ እንደሆነ ተረዳ።የቡልጋሪያው ሳሚል በቫርዳር ወንዝ ከፍተኛ ውሃ ላይ በመተማመን ካምፑን ለመጠበቅ ምንም ዓይነት ጥንቃቄ አላደረገም.በሚገርም ሁኔታ ሁኔታው ​​​​ከሰባት ዓመታት በፊት በስፔርቼዮስ ጦርነት ላይ ከነበረው ጋር ተመሳሳይ ነበር, እና የትግሉ ሁኔታ ተመሳሳይ ነበር.ባይዛንታይን ፍራፍሬ ፈልጎ ማግኘት ችለዋል፣ ወንዙን አቋርጠው ማታ ላይ ቸልተኛ የሆኑትን ቡልጋሪያውያንን አጠቁ።ውጤታማ በሆነ መንገድ መቃወም ስላልቻሉ ቡልጋሪያውያን ብዙም ሳይቆይ ወደ ኋላ አፈገፈጉ፣ ካምፑን እና የሳሙኤልን ድንኳን በባይዛንታይን እጅ ለቀቁ።በዚህ ጦርነት ሳሚል አምልጦ ወደ ምስራቅ አቀና።

የክሬታ ጦርነት የተካሄደው በ1009 ከተሰሎንቄ በስተምስራቅ በሚገኘው ክሬታ መንደር አቅራቢያ ነው።እ.ኤ.አ. በ971 የቡልጋሪያ ዋና ከተማ ፕሬስላቭ በባይዛንታይን ግዛት ከወደቀችበት ጊዜ አንስቶ በሁለቱ ኢምፓየር መካከል የማያቋርጥ የጦርነት ሁኔታ ነበር።ከ 976 ጀምሮ የቡልጋሪያው መኳንንት እና በኋላ ንጉሠ ነገሥት ሳሙኤል ከባይዛንታይን ጋር በተሳካ ሁኔታ ተዋግተዋል, ነገር ግን ከ 11 ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ጀምሮ, ሀብቱ ከቀደምት ከባድ ኪሳራዎች ያገገመው ባይዛንቲየምን ወደደ.ከ 1002 ባሲል II በቡልጋሪያ ላይ ዓመታዊ ዘመቻዎችን ከፍቶ ብዙ ከተሞችን ያዘ።እ.ኤ.አ. በ 1009 የባይዛንታይን ሰዎች ከተሰሎንቄ በስተምስራቅ የቡልጋሪያን ጦር አደረጉ ።ለጦርነቱ ብዙም አይታወቅም ነገር ግን ውጤቱ የባይዛንታይን ድል ነበር.

እ.ኤ.አ. በ 1000 ባሲል ከራሱ መኳንንት ጋር ተዋግቷል እና እስላማዊ ስጋትን ከምስራቅ አሸንፎ ነበር ፣ እና ስለዚህ ሌላ የቡልጋሪያ ወረራ መርቷል።በዚህ ጊዜ ወደ መሀል አገር ከመዝመት ይልቅ በጥቂቱ ጨመረው።ውሎ አድሮ ቡልጋሪያውያን አንድ ሦስተኛውን መሬቷን ከካዱ በኋላ በ1014 በአንድ ጦርነት ሁሉንም ነገር አደጋ ላይ ጥለዋል።የክሌይድዮን ጦርነት የተካሄደው በዘመናዊው የቡልጋሪያ መንደር Klyuch አቅራቢያ በሚገኘው በቤላሲሳ እና ኦግራሽደን ተራሮች መካከል ባለው ሸለቆ ውስጥ ነው።ወሳኙ ገጠመኙ ጁላይ 29 ላይ ቡልጋሪያኛ ቦታዎችን ሰርጎ በገባ የባይዛንታይን ጄኔራል ኒኬፎሮስ Xiphias የሚመራው ሃይል ከኋላ በደረሰ ጥቃት ነው።የክሌይድዮን ጦርነት ለቡልጋሪያውያን ጥፋት ነበር እና የባይዛንታይን ጦር 15,000 እስረኞችን ማረከ;ከ 100 99 ቱ ታውረዋል እና 100 ኛው አንድ አይን ተቆጥበዋል ቀሪውን ወደ ቤታቸው ይመራቸዋል ።ቡልጋሪያውያን እስከ 1018 ድረስ ለባሲል II አገዛዝ ሲገዙ ተቃውመዋል።

የቢቶላ ጦርነት የተካሄደው በቡልጋሪያ ግዛት ውስጥ በምትገኘው በቢቶላ ከተማ አቅራቢያ ሲሆን በቮይቮድ ኢቫትስ በሚመራው የቡልጋሪያ ጦር እና በስትራቴጂው ጆርጅ ጎኒትስያተስ የሚመራው የባይዛንታይን ጦር መካከል ነው።በመጀመርያው የቡልጋሪያ ግዛት እና በባይዛንታይን ኢምፓየር መካከል ከተደረጉት የመጨረሻዎቹ ክፍት ጦርነቶች አንዱ ነበር።ቡልጋሪያውያን አሸናፊዎች ነበሩ እና የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ባሲል II ከቡልጋሪያ ዋና ከተማ ኦሪድ ማፈግፈግ ነበረበት ፣ በዚያን ጊዜ የውጪው ግድግዳ በቡልጋሪያውያን ተጥሷል።ሆኖም የቡልጋሪያ ድል የቡልጋሪያን ውድቀት ወደ ባይዛንታይን አገዛዝ በ1018 ብቻ እንዲራዘም አድርጓል።

እ.ኤ.አ. በ 1017 ባሲል II የሩስ ቅጥረኞችን ጨምሮ ብዙ ሰራዊት ይዘው ቡልጋሪያን ወረሩ።አላማው በቴሴሊ እና በዘመናዊቷ አልባኒያ የባህር ዳርቻ መካከል ያለውን መንገድ የምትቆጣጠረው የ Kastoria ከተማ ነበረች።ባሲል በኦስትሮቮ እና ቢቶላ መካከል የሚገኘውን የሴቲና ትንሽ ምሽግ ከቼርና ወንዝ በስተደቡብ ወሰደ።በኢቫን ቭላዲላቭ ትእዛዝ ቡልጋሪያውያን ወደ ባይዛንታይን ካምፕ ዘመቱ።ዳግማዊ ባሲል ቡልጋሪያውያንን ለመመከት በዲዮጋን ስር ጠንካራ ክፍሎችን ላከ ነገር ግን የባይዛንታይን አዛዥ ወታደሮች አድብተው ጥግ ተይዘዋል።ዲዮጋን ለማዳን የ60 ዓመቱ የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ከሌሎቹ ሠራዊቱ ጋር ሄደ።ቡልጋሪያውያን በዲዮጋን እየተሳደዱ ማፈግፈግ ሲረዱ።የባይዛንታይን የታሪክ ምሁር የሆኑት ጆን ስካይሊትስ እንዳሉት ቡልጋሪያውያን ብዙ ጉዳት ደርሶባቸዋል 200 የሚሆኑት ደግሞ ተወስደዋል።

ከክሌዶን ጦርነት በኋላ ተቃውሞው ለአራት ተጨማሪ ዓመታት በጋቭሪል ራዶሚር እና ኢቫን ቭላዲስላቭ ቀጥሏል ነገር ግን የኋለኛው ሞት በዲርራቺየም ከበባ በኋላ መኳንንት ለባሲል II ተገዙ እና ቡልጋሪያ በባይዛንታይን ግዛት ተጠቃለለ።ብዙ መኳንንት ወደ ትንሿ እስያ ቢዘዋወሩም የቡልጋሪያ መኳንንት መብቶቹን አስጠብቋል።

የባግራት ልጅ ጆርጅ 1 የኩሮፓላትስን ርስት ወደ ጆርጂያ ለመመለስ ዘመቻ ከፍቶ ታኦን በ1015–1016 ተቆጣጠረ።ከግብፁ ፋቲሚድ ኸሊፋ አል-ሀኪም ጋር በመተባበር ባሲል ለጊዮርጊስ ጥቃት ከመስጠት እንዲቆጠብ አስገደደው።በ 1018 ቡልጋሪያ እንደተሸነፈ እና አል-ሀኪም እንደሞተ, ባሲል ሰራዊቱን በጆርጂያ ላይ መርቷል.በጆርጂያ መንግሥት ላይ የቴዎዶስዮስፖሊስን መልሶ ማቋቋም ጀምሮ መጠነ ሰፊ ዘመቻ ለማድረግ ዝግጅት ተደረገ።እ.ኤ.አ. በ1021 መገባደጃ ላይ ባሲል በቫራንግያን ዘበኛ የተጠናከረ የአንድ ትልቅ የባይዛንታይን ጦር መሪ በጆርጂያውያን እና በአርሜኒያ አጋሮቻቸው ላይ ጥቃት በመሰንዘር ፋሲያንን በማዳን ከታኦ ድንበር አልፎ ወደ ውስጠኛው ጆርጂያ ቀጠለ።ንጉስ ጆርጅ የኦልቲሲ ከተማን በጠላት እጅ እንዳትወድቅ አቃጥሎ ወደ ቆላ አፈገፈገ።በሴፕቴምበር 11 ቀን በፓላካዚዮ ሀይቅ በሺሪምኒ መንደር አቅራቢያ ደም አፋሳሽ ጦርነት ተካሄደ።ንጉሠ ነገሥቱ ውድ የሆነ ድል በማግኘቱ ጆርጅ ወደ ሰሜን ወደ መንግሥቱ እንዲያፈገፍግ አስገደደው።ባሲል ሀገሩን ዘርፎ ለከርሞ ወደ ትሬቢዞንድ ሄደ።

ጆርጅ ከካኬቲያውያን ማጠናከሪያዎችን ተቀብሎ ራሱን ከቢዛንታይን አዛዦች ኒሴፎረስ ፎካስ እና ኒሴፎሩስ ዚፊያስ ጋር በንጉሠ ነገሥቱ ጀርባ ላይ ባደረጉት ውርጃ አመፅ።በታኅሣሥ ወር የጆርጅ አጋር የሆነው የቫስፑራካን የአርሜኒያ ንጉሥ ሴኔኬሪም በሴሉክ ቱርኮች እየተንገላቱ መንግሥቱን ለንጉሠ ነገሥቱ አስረከበ።እ.ኤ.አ. በ1022 የፀደይ ወቅት ባሲል በጆርጂያውያን ላይ በሲቪንዳክስ ከባድ ድል በማሸነፍ የመጨረሻውን ማጥቃት ጀመረ።በየብስም በባህርም እየተሰቃየ፣ ንጉስ ጆርጅ ታኦን፣ ፋሲያንን፣ ኮላን፣ አርታን እና ጃቫኬቲን አሳልፎ ሰጠ እና ጨቅላ ልጁን ባግራትን በባሲል እጅ ታግቷል።ከግጭቱ በኋላ፣ የጆርጂያው ጆርጅ አንደኛ የባይዛንታይን-ጆርጂያ ጦርነቶችን በታኦው የዳዊት ሣልሳዊ ግዛቶች ተተኪነት የሚያበቃ የሰላም ስምምነት ለመደራደር ተገደደ።

ባሲል 2ኛ ቆየት ብሎ የአርሜንያ ንኡሳን መንግስታት መቀላቀላቸውን እና ዋና ከተማዋ እና አካባቢዋ ንጉሱ ሆቭሃንስ-ስምባት ከሞተ በኋላ ዋና ከተማዋ እና አከባቢዋ ወደ ባይዛንቲየም እንደምትሆን ቃል ገባ።እ.ኤ.አ. በ 1021 ፣ እንዲሁም በሴባስቴያ ውስጥ ባሉ ግዛቶች ምትክ የቫስፑራካን መንግስት መቋረጥን በንጉሱ ሴኔቀሪም-ጆን አስጠበቀ። ባሲል በእነዚያ ደጋማ ቦታዎች ላይ ጠንካራ የሆነ ድንበር ፈጠረ።ሌሎች የባይዛንታይን ኃይሎች ባለፉት 150 ዓመታት ውስጥ የጠፋውን ደቡባዊ ኢጣሊያ አብዛኛው ክፍል መልሰዋል።ባሲል በየትኛውም የባይዛንታይን ወይም የሮማ ንጉሠ ነገሥት መካከል ረጅሙን የግዛት ዘመን ሲይዝ በታህሳስ 15 ቀን 1025 ሲሞት የሲሲሊ ደሴትን መልሶ ለማግኘት ወታደራዊ ጉዞ እያዘጋጀ ነበር።በሞቱ ጊዜ ኢምፓየር ከደቡብ ኢጣሊያ እስከ ካውካሰስ እና ከዳኑብ እስከ ሌቫን ድረስ የተዘረጋ ሲሆን ይህም የሙስሊም ወረራ ከጀመረ ከአራት መቶ ዓመታት በፊት ከፍተኛው የግዛት ግዛቱ ነበር።

ቆስጠንጢኖስ ስምንተኛ ፖርፊሮጀኒተስ ከ962 እስከ ዕለተ ሞቱ ድረስ የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ነበር ።የዳግማዊ አፄ ሮማኖስ እና እቴጌ ቴዎፋኖ ታናሽ ልጅ ነበር።ከአባቱ ጋር በተከታታይ ለ 63 ዓመታት (ከሌሎች የበለጠ ረዘም ያለ) አብሮ-ንጉሠ ነገሥት ነበር;የእንጀራ አባት, Nikephoros II Phokas;አጎት, ጆን I Tzimiskes;እና ወንድም, ባሲል II.በታህሳስ 15 ቀን 1025 የባሲል ሞት ቆስጠንጢኖስን ብቸኛ ንጉሠ ነገሥት አድርጎ ተወው።ቆስጠንጢኖስ እድሜ ልክ ለፖለቲካ፣ ለመንግስት እና ለውትድርና ብዙም ፍላጎት እንደሌለው ያሳየ ሲሆን በአጭር የግዛት ዘመኑ የባይዛንታይን ኢምፓየር መንግስት በመልካም አስተዳደር እጦት እና በቸልተኝነት ተጎድቶ ነበር።ወንድ ልጅ አልነበረውም እና በምትኩ በልጁ የዞኢ ባል ሮማኖስ አርጊሮስ ተተካ።የባይዛንታይን ግዛት ማሽቆልቆል ጅምር ከቆስጠንጢኖስ ወደ ዙፋን መምጣት ጋር የተያያዘ ነው።የስልጣን ዘመኑ “ያልተቀነሰ አደጋ”፣ “የስርአቱ መፍረስ” እና “የኢምፓየር ወታደራዊ ሃይል መፍረስ” ምክንያት ነው ተብሏል።

ሮማኖስ ሳልሳዊ አርጊሮስ ከ1028 እስከ ዕለተ ሞቱ ድረስ የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ነበር።ሮማኖስ ጥሩ ትርጉም ያለው ነገር ግን ውጤታማ ያልሆነ ንጉሠ ነገሥት ሆኖ ተመዝግቧል።የግብር ስርዓቱን በማበላሸት ወታደሩን በማዳከም በግላቸው በአሌፖ ላይ አስከፊ ወታደራዊ ዘመቻን መርቷል።ከሚስቱ ጋር ተጣላ እና በዙፋኑ ላይ ብዙ ሙከራዎችን አከሸፈ፣ ሁለቱን ጨምሮ በእህቱ በቴዎድራ ዙሪያ ይሽከረከራሉ።አብያተ ክርስቲያናትና ገዳማትን ለማሠራትና ለመጠገን ብዙ ወጪ አድርጓል።ከስድስት አመታት የዙፋን ዙፋን በኋላ ህይወቱ አልፏል, ተገድሏል, እና የባለቤቱ ወጣት ፍቅረኛ ሚካኤል አራተኛ ተተካ.

ሮማኖስ ብዙ ሴራዎችን ገጥሞታል፣ ይህም በአብዛኛው አማቱ ቴዎድራ ላይ ነው።እ.ኤ.አ. በ 1029 የቡልጋሪያውን ልዑል ፕሬሲያንን ለማግባት እና ዙፋኑን ለመንጠቅ አቅዳለች ።ሴራው ተገኘ፣ ፕሬስያን ዓይነ ስውር ሆነ እና እንደ መነኩሴ ተጎድቷል ነገር ግን ቴዎዶራ አልተቀጣም።እ.ኤ.አ. በ 1031 እሷ በሌላ ሴራ ተሳትፋለች ፣ በዚህ ጊዜ ከቆስጠንጢኖስ ዲዮጋን ፣ ከሲርሚየም አርክኖን ጋር ፣ እና በግዳጅ በፔትሪዮን ገዳም ውስጥ ታስራለች።

እ.ኤ.አ. በ 1030 ሮማኖስ ሳልሳዊ በአሌፖ ሚርዳሲዶች ላይ ጦርነቱን ለመምራት ወስኗል ፣ ምንም እንኳን ባይዛንታይን እንደ ገዥዎች ቢቀበሉም ፣ ውጤቱም አስከፊ ነበር።ሰራዊቱ ውሃ በሌለው ቦታ ላይ ሰፈረ እና አሰካሾቹ ተደበደቡ።በባይዛንታይን ፈረሰኞች የተደረገ ጥቃት ተሸነፈ።በዚያ ምሽት ሮማኖስ የንጉሠ ነገሥቱን ምክር ቤት አካሄደ፤ በዚህ ጊዜ ተስፋ የቆረጡ ባይዛንታይን ዘመቻውን ትተው ወደ ባይዛንታይን ግዛት ለመመለስ ወሰኑ።ሮማኖስ የክበብ ሞተሮች እንዲቃጠሉ አዘዘ።እ.ኤ.አ. ነሐሴ 10 ቀን 1030 ሠራዊቱ ሰፈሩን ለቆ ወደ አንጾኪያ ሄደ።በባይዛንታይን ጦር ውስጥ ተግሣጽ ተቋረጠ፣ የአርመን ቅጥረኛ ወታደሮች የካምፑን መደብሮች ለመዝረፍ እንደ አጋጣሚ ተጠቅመውበታል።የአሌፖ አሚር ጥቃት ከፈተ እና የንጉሠ ነገሥቱ ጦር ሰብሮ ሸሽቷል።የንጉሠ ነገሥቱ ጠባቂው ሄታይሬያ ብቻ አጥብቆ ይይዝ ነበር፣ ሮማኖስ ግን ተያዘ።በጦርነቱ ኪሳራ ላይ ሂሳቦቹ ይለያያሉ፡- ጆን ስካይሊትስ የባይዛንታይን ጦር “አስጨናቂ ጥቃት” እንደደረሰባቸው እና አንዳንድ ወታደሮችም አብረውት ወታደሮቻቸው በፈጠሩት ትርምስ መገደላቸውን ገልጿል፣ የአንጾኪያው ያህያ የባይዛንታይን ሰለባዎች በሚገርም ሁኔታ ጥቂት ጉዳቶች እንደደረሰባቸው ጽፏል።ያህያ እንዳለው ከሆነ ከሟቾቹ መካከል ሁለት ከፍተኛ የባይዛንታይን መኮንኖች ሲሆኑ አንድ ሌላ መኮንን ደግሞ በአረቦች ተይዟል።ከዚህ ሽንፈት በኋላ ሠራዊቱ "የሳቅ መደብ" ሆነ።

በአዛዝ ከተሸነፈ በኋላ ማንያከስ ኤዴሳን ያዘ እና ከአረቦች ተከላከል።እንዲሁም በአድሪያቲክ ውስጥ የሳራሴን መርከቦችን አሸንፏል.

ትሑት ሰው የሆነው ሚካኤል የወንድሙ ዮሐንስ ኦርፋኖትሮፊስ ተጽኖ ፈጣሪ እና ችሎታ ያለው ጃንደረባ ባለው ዕዳ ነበር፣ እሱም ፍርድ ቤት አቀረበው የድሮዋ የመቄዶንያ ንግስት ዞዪ በፍቅር ወድቃ ባሏ ሮማኑስ በሞተ ጊዜ አገባት። III, በሚያዝያ 1034.ሚካኤል አራተኛው የፓፍላጎኒያውያን ቆንጆ እና ጉልበት ያለው፣ ጤናው ደካማ ነበር እናም አብዛኛውን የመንግስት ስራ ለወንድሙ አደራ ሰጥቷል።ዞዩን ስላላመነው እንደ ቀደመው አለቃው አይነት እጣ ፈንታ እንዳይደርስበት ለማድረግ ብዙ ጥረት አድርጓል።በሚካኤል የግዛት ዘመን የነበረው የግዛት ዕድሎች ተደባልቀው ነበር።የእሱ በጣም የድል ጊዜ የመጣው በ1041 የንጉሠ ነገሥቱን ጦር በቡልጋሪያ አማፂያን ላይ ሲመራ ነው።

ጆን በሠራዊቱ እና በፋይናንሺያል ሥርዓት ላይ ያደረጋቸው ማሻሻያዎች የግዛቱን ጥንካሬ በውጭ ጠላቶቹ ላይ እንዲያንሰራራ ቢያደርግም ታክስ ጨምሯል፣ ይህም በመኳንንቱ እና በመኳንንቱ መካከል ቅሬታ አስከትሏል።የጆን መንግስት በብቸኝነት መያዙ እና እንደ ኤሪኮን ያሉ ግብሮችን ማስተዋወቅ በእርሱ እና በሚካኤል ላይ በርካታ ሴራዎችን አስከትሏል።በ 1035 በመጥፎ የአየር ሁኔታ እና በአንበጣ ወረርሽኝ ምክንያት የተከሰተው ደካማ ምርት እና ረሃብ ቅሬታን አባብሷል።ሚካኤል በአሌፖ ላይ የተወሰነ ቁጥጥር ለማድረግ ሲሞክር የአካባቢው ነዋሪዎች የንጉሠ ነገሥቱን ገዥ አባረሩት።በአንጾኪያ፣ በኒቆፖሊስ እና በቡልጋሪያ ዓመፆች ነበሩ።በ1036 እና በ1038 ዓ.ም. በኤዴሳ ላይ የአካባቢ ሙስሊም አሚሮች ጥቃት ሰንዝረዋል፣ የ1036 ዓ.ም ከበባ የተጠናቀቀው ከአንጾኪያ በመጡ የባይዛንታይን ጦር በጊዜው ጣልቃ በመግባት ብቻ ነበር።በ1035 እና በ1038 ዓ.ም የጆርጂያ ጦር በምስራቃዊ ግዛቶች ላይ ጥቃት ሰነዘረ፤ ምንም እንኳን በ1039 ዓ.ም የጆርጂያ ጄኔራል ሊፓሪት ባይዛንታይን ወደ ጆርጂያ በመጋበዝ ባግራት አራተኛን ገልብጦ በምትኩ ወንድሙ ዲሜትሬ እና ሴራው በመጨረሻ ባይሳካም ፈቀደ። ቢዛንታይን በሚቀጥሉት ሁለት አስርት ዓመታት ውስጥ በሊፓሪት እና ባግራት መካከል በሚደረጉ ጦርነቶች በጆርጂያ ውስጥ ጣልቃ ለመግባት ።

ሚካኤል ከፋቲሚዶች ጋር የአስር አመት የእርቅ ስምምነትን አጠናቀቀ፣ከዚያም አሌፖ ለባይዛንታይን ግዛት ዋና የጦርነት ቲያትር መሆን አቆመ።ባይዛንቲየም እናግብፅ እያንዳንዳቸው የሌላውን ጠላቶች ላለመደገፍ ተስማምተዋል.

በምዕራባዊው ግንባር ሚካኤል እና ጆን ለጄኔራል ጆርጅ ማኒያከስ አረቦችን ከሲሲሊ እንዲያባርሯቸው አዘዙ።Maniakes በቫራንግያን ጠባቂ ታግዞ ነበር, እሱም በዚያን ጊዜ በሃራልድ ሃርድራዳ ይመራ ነበር, እሱም ከጊዜ በኋላ የኖርዌይ ንጉስ ሆነ.እ.ኤ.አ. በ 1038 ማኒያከስ ወደ ደቡብ ጣሊያን አረፈ እና ብዙም ሳይቆይ ሜሲናን ያዘ።ከዚያም የተበታተነውን የአረብ ጦር ድል በማድረግ ከደሴቱ በስተ ምዕራብ እና ደቡብ ያሉትን ከተሞች ያዘ።እ.ኤ.አ. በ 1040 አውሎ ነፋ እና ሲራኩስን ወሰደ።አረቦችን ከደሴቱ ለማባረር ተቃርቦ ነበር፣ ነገር ግን ማኒያከስ ከሎምባርድ አጋሮቹ ጋር ተፋጨ፣ የኖርማን ቅጥረኛዎቹ ግን በደመወዛቸው ደስተኛ ስላልሆኑ የባይዛንታይን ጄኔራልን ትተው በጣሊያን ዋና ምድር ላይ አመጽ አስነስተዋል፣ በዚህም ጊዜያዊ ኪሳራ አስከትሏል። ባሪ.ማንያከስ ሊመታቸው ሲል ጃንደረባው ዮሐንስ በማሴር ተጠርጥሮ አስታወሰው።ከማኒያከስ ትዝታ በኋላ፣ አብዛኛው የሲሲሊ ወረራዎች ጠፍተዋል እና በኖርማኖች ላይ የተደረገው ዘመቻ ብዙ ሽንፈቶችን አስተናግዷል፣ ምንም እንኳን ባሪ በመጨረሻ እንደገና ተያዘ።

እ.ኤ.አ. በ 1038 እና 1040 መካከል ኖርማኖች በሲሲሊ ውስጥ ከሎምባርዶች ጋር ለባይዛንታይን ግዛት ቅጥረኛ ሆነው ከካልቢዶች ጋር ተዋግተዋል።የባይዛንታይን ጄኔራል ጆርጅ ማኒያክስ የሳሌርኒታን መሪ አርዱይንን በአደባባይ ሲያዋርዱ ሎምባርዶች ከኖርማኖች እና ከቫራንግያን የጥበቃ ቡድን ጋር በመሆን ከዘመቻው ወጡ።ማንያከስ ወደ ቁስጥንጥንያ ከተጠራ በኋላ፣ አዲሱ የጣሊያን ካታፓን ሚካኤል ዱኬያኖስ አርዱይንን የሜልፊ ገዥ አድርጎ ሾመው።ይሁን እንጂ ሜልፊ ብዙም ሳይቆይ ሌሎች አፑሊያን ሎምባርዶችን በባይዛንታይን አገዛዝ ላይ በማመፅ ተቀላቅለዋል፣ በዚህ ጊዜ በሃውቴቪል 1 እና በኖርማን ተደግፈዋል።ባይዛንታይን ግን የአመፁን ዋና መሪዎች - በመጀመሪያ አቴኑልፍ፣ የቤኔቬንቱ ፓንዱልፍ ሳልሳዊ ወንድም እና ከዚያም አርጊረስን መግዛት ችለዋል።በሴፕቴምበር 1042 ኖርማኖች አርዱይንን ችላ በማለት የራሳቸውን መሪ መረጡ።አመፁ፣ በመጀመሪያ ሎምባርድ፣ በባህሪው እና በአመራር ኖርማን ነበር።

በ1040–1041 የተካሄደው የፒተር ዴሊያን አመፅ በቡልጋሪያ ጭብጥ ላይ በባይዛንታይን ግዛት ላይ ትልቅ የቡልጋሪያ አመፅ ነበር።በ1185 ኢቫን አሴን 1 እና ፔታር አራተኛ እስካመፁበት ጊዜ ድረስ የቀድሞውን የቡልጋሪያ ግዛት ወደነበረበት ለመመለስ ትልቁ እና በጣም የተደራጀ ሙከራ ነበር።

የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ሚካኤል አራተኛ ቡልጋሪያውያንን በመጨረሻ ለማሸነፍ ትልቅ ዘመቻ አዘጋጀ።40,000 ያህሉ ልሂቃን ጦር ጀነራሎችን በማሰባሰብ ያለማቋረጥ በጦርነት ተንቀሳቀሰ።በባይዛንታይን ጦር ውስጥ ከ 500 ቫራናውያን ጋር ሃራልድ ሃርድራዳን ጨምሮ ብዙ ቅጥረኞች ነበሩ።ከተሰሎንቄ የባይዛንታይን ቡልጋሪያ ውስጥ ዘልቀው በቡልጋሪያ ገብተው ቡልጋሪያውያንን በኦስትሮቮ አሸንፈው በ1041 ዓ.ም.ፔታር ዴሊያን ዓይነ ስውር ቢሆንም የሠራዊቱ አዛዥ ነበር።የእሱ ዕድል አይታወቅም;ወይ በጦርነቱ ጠፋ ወይም ተይዞ ወደ ቁስጥንጥንያ ተወሰደ።ብዙም ሳይቆይ ባይዛንታይን የዴሊያን ቀሪ ቮይቮድስ፣ ቦትኮ በሶፊያ ዙሪያ እና ማኑይል ኢቫትስ በፕሪሌፕ ያለውን ተቃውሞ አስወገደ፣ በዚህም የቡልጋሪያ አመፅ አበቃ።

የኦሊቬንቶ ጦርነት የተካሄደው እ.ኤ.አ ማርች 17 ቀን 1041 በባይዛንታይን ግዛት እና በደቡብ ኢጣሊያ ኖርማኖች እና በሎምባርድ አጋሮቻቸው መካከል በደቡባዊ ኢጣሊያ አፑሊያ ውስጥ በኦሊቬንቶ ወንዝ አቅራቢያ ነው።የኦሊቬንቶ ጦርነት ኖርማኖች ደቡባዊ ጣሊያንን በወረሩበት ወቅት ካስመዘገቡት በርካታ ስኬቶች የመጀመሪያው ነው።ከጦርነቱ በኋላ አስኮሊ፣ ቬኖሳ፣ ግራቪና ዲ ፑግሊያን አሸነፉ።በሞንቴማጆር እና በሞንቴፔሎሶ ጦርነት ሌሎች ኖርማኖች በባይዛንታይን ላይ ድል ተቀዳጁ።

የሞንቴማጊዮር (ወይም የሞንቴ ማጊዮር) ጦርነት በግንቦት 4 ቀን 1041 በባይዛንታይን ኢጣሊያ በካናኤ አቅራቢያ በኦፋንቶ ወንዝ ላይ በሎምባርድ-ኖርማን አማፂ ኃይሎች እና በባይዛንታይን ኢምፓየር መካከል ተካሄደ።የኖርማን ዊሊያም ብረት ክንድ የጣሊያን የባይዛንታይን ካቴፓን በሆነው ሚካኤል ዶኬያኖስ ላይ የታላቁ አመፅ አካል የሆነውን ወንጀሉን መርቷል።በጦርነቱ ከባድ ኪሳራ የደረሰባቸው ባይዛንታይን በመጨረሻ ተሸንፈው የተቀሩት ኃይሎች ወደ ባሪ አፈገፈጉ።በጦርነቱ ምክንያት ዶኬያኖስ ተተክቶ ወደ ሲሲሊ ተዛወረ።ድሉ ለኖርማኖች እየጨመረ የሚሄደውን ሃብት እና እንዲሁም እንደገና አመፁን የሚቀላቀሉ ባላባቶች እንዲጨምሩ አድርጓል።

በሴፕቴምበር 3 ቀን 1041 በሞንቴፔሎሶ ጦርነት ኖርማኖች (በአርዱይን እና አቴኑልፍ ስር ናቸው) የባይዛንታይን ካቴፓን ኤክሳውግስተስ ቦዮአንስን አሸንፈው ወደ ቤኔቬንቶ አመጡት።በዚያን ጊዜ አካባቢ የሳሌርኖው ጓይማር አራተኛ ኖርማንን መሳብ ጀመረ።ወሳኙ የአማፅያን ድል ባይዛንታይን ወደ ጠረፋማ ከተሞች እንዲያፈገፍጉ አስገደዳቸው፣ ኖርማኖች እና ሎምባርዶች የደቡብ ኢጣሊያ የውስጥ ክፍልን በሙሉ እንዲቆጣጠሩ አድርጓል።

ከኤፕሪል 18 እስከ ኤፕሪል 19 ቀን 1042 ሚካኤል አምስተኛ አሳዳጊ እናቱን እና ተባባሪ ገዥውን ዞዩን ለመርዝ በማሴር ወደ ፕሪንሲፖ ደሴት አባረረ፣ በዚህም ብቸኛ ንጉሠ ነገሥት ሆነ።በጠዋቱ የሰጠው መግለጫ ህዝባዊ አመጽ አስከተለ;ቤተ መንግሥቱ የዞዪ አፋጣኝ እድሳት እንዲደረግ በጠየቁ ሰዎች ተከበበ።ፍላጎቱ ተሟልቷል፣ እና ዞዪ የመነኮሳት ልማድ ቢሆንም ተመለሰች።ዞዩን በሂፖድሮም ውስጥ ላሉ ሰዎች ማቅረቡ በሚካኤል ድርጊት ላይ የህዝቡን ቁጣ አልበረደም።ብዙሃኑ ቤተ መንግስቱን ከበርካታ አቅጣጫዎች አጠቃ።የንጉሠ ነገሥቱ ወታደሮች እነሱን ለመውጋት ሞክረው በሚያዝያ 21 ቀን ከሁለቱም ወገኖች ሦስት ሺህ የሚገመቱ ሰዎች ሞተዋል።ቤተ መንግስት ከገቡ በኋላ ህዝቡ ውድ ዕቃዎችን ዘርፈው የግብር ወረቀቱን ቀደዱ።እንዲሁም በ21 ኤፕሪል 1042 የዞዪ እህት ቴዎዶራ ቀደም ሲል በህዝባዊ አመጽ በእሷ ፈቃድ ላይ ከገዳሟ የተወገደችው እቴጌ ተባለች።በምላሹም ሚካኤል ከቀሪው አጎቱ ጋር በመሆን በስቱዲዮን ገዳም ውስጥ ደህንነትን ለማግኘት ሸሸ።የገዳም ስእለትን ቢፈፅምም ሚካኤል ተይዞ ታውሯል፣ ተወስዶ ወደ ገዳም ተላከ።እ.ኤ.አ. ነሐሴ 24 ቀን 1042 ምንኩስና አረፉ።

ቴዎዶራ ፖርፊሮጀኒታ በፖለቲካ ጉዳዮች ውስጥ የተሳተፈችው በህይወቷ መገባደጃ ላይ ነበር።አባቷ ቆስጠንጢኖስ ስምንተኛ ለ63 ዓመታት የባይዛንታይን ግዛት አብሮ ገዥ ነበር፤ ከዚያም ብቸኛው ንጉሠ ነገሥት ከ1025 እስከ 1028። ከሞተ በኋላ ታላቅ ሴት ልጁ ዞኢ ከባሎቿ ጋር ገዛች፤ ከዚያም የማደጎ ልጅዋ ሚካኤል አምስተኛ ታደርጋለች፤ ቴዎዶራን በቅርብ ይከታተል ነበር።ከሁለት ሴራዎች በኋላ ቴዎዶራ በ1031 በማርማራ ባህር ውስጥ ወደሚገኝ ደሴት ገዳም ተወሰደ። ከአስር አመታት በኋላ የቁስጥንጥንያ ሰዎች በሚካኤል አምስተኛ ላይ ተነስተው ከእህቷ ዞኢ ጋር እንድትገዛ አጥብቀው ጠየቁ።ለ16 ወራት ያህል በድንገተኛ ሕመም ተይዛ በ76 ዓመቷ ከመሞቷ በፊት በራሷ ንግሥትነት ገዛች። የመቄዶንያ መስመር የመጨረሻው ገዥ ነበረች።

ቆስጠንጢኖስ IX Monomachos ከሰኔ 1042 እስከ ጥር 1055 የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ሆኖ ገዛ። እ.ኤ.አ. በ 1042 በእቴጌ ዞኢ ፖርፊሮጀኒታ እንደ ባል እና ተባባሪ ንጉሠ ነገሥት ተመርጠው ነበር ፣ ምንም እንኳን በቀድሞ ባለቤቷ በንጉሠ ነገሥት ሚካኤል አራተኛ በፓፍላጎንያውያን ላይ በማሴር በግዞት ቢወሰድም .ዞኢ በ1050 እስኪሞት ድረስ አብረው ገዙ፣ ከዚያም ከቴዎዶራ ፖርፊሮጀኒታ ጋር እስከ 1055 ድረስ ገዙ።በቆስጠንጢኖስ የግዛት ዘመን የባይዛንታይን ኢምፓየርን በጦርነቶች በመምራት ኪየቫን ሩስን ፣ ፔቼኔግስን እና በምስራቅ በሴልጁቅ ቱርኮች ላይ ባካተተው ጦርነት።ቆስጠንጢኖስ እነዚህን ወረራዎች በተለያየ ስኬት አገኛቸው፣ነገር ግን፣የግዛቶቹ ድንበሮች ከባሲል II ወረራ ጀምሮ በአብዛኛው ሳይበላሹ ቆይተዋል፣እና ቆስጠንጢኖስ በመጨረሻ ወደ ምስራቅ ያስፋፋቸው፣የበለፀገውን የአርሜኒያ ግዛት አኒን ይቀላቀላል።ስለዚህ እሱ የባይዛንቲየም አፖጂ የመጨረሻ ውጤታማ ገዥ ተደርጎ ሊወሰድ ይችላል።ከመሞቱ በፊት በነበረው አመት በ1054 በምስራቅ ኦርቶዶክስ እና በሮማ ካቶሊክ አብያተ ክርስቲያናት መካከል የተደረገ ታላቅ ሽምግልና ተካሂዶ በመጨረሻ በርዕሠ ሊቃነ ጳጳሳት ሊዮ ዘጠነኛ ፓትርያርክ ሚካኤል ኬሮላሪዮስን አስወገደ።ቆስጠንጢኖስ እንዲህ ዓይነቱ መከፋፈል የሚያስከትለውን ፖለቲካዊና ሃይማኖታዊ መዘዝ ያውቅ ነበር፣ ነገር ግን ይህንን ለመከላከል ያደረገው ሙከራ ከንቱ ነበር።

በነሀሴ 1042 ንጉሠ ነገሥቱ ጄኔራል ጆርጅ ማንያከስን ከጣሊያን አዛዥነት ነፃ አውጥተውታል፣ እና ማንያከስ አመጸ፣ በመስከረም ወር ራሱን ንጉሠ ነገሥት አደረገ።በሲሲሊ ውስጥ የማኒያከስ ስኬቶች በአብዛኛው በንጉሠ ነገሥቱ ችላ ተብለዋል.በተለይም ማንያክስን ወደ አመጽ የመቃወም ሃላፊነት ያለው ግለሰብ አንዱ ሮማነስ ስክለረስ ነው።Sclerus፣ ልክ እንደ ማንያከስ፣ የአናቶሊያ ሰፋፊ ቦታዎች ከያዙት እጅግ ባለጸጋ የመሬት ባለቤቶች አንዱ ነበር - ግዛቶቹ ከማኒያከስ ጎረቤቶች ነበሩ እና ሁለቱ በመሬት ላይ በተፈጠረው አለመግባባት እርስበርስ እንደተጣሉ ይወራ ነበር።ስክለረስ በንጉሠ ነገሥቱ ላይ ያለውን ተጽዕኖ በብዙ ቦታዎች በቆስጠንጢኖስ ላይ በጎ ተጽዕኖ ያሳደረችው በታዋቂው ቆንጆ እህቱ ስክለሪና ነው።እራሱን በስልጣን ላይ በማግኘቱ፣ ስክለርስ ቆስጠንጢኖስን በማኒያክስ ላይ ለመርዝ ተጠቀመበት - የኋለኛውን ቤት እየዘረፈ አልፎ ተርፎም ሚስቱን በማታለል ቤተሰቦቹ የሚታወቁበትን ውበት በመጠቀም።የማኒያክስ ምላሽ፣ በአፑሊያ የሚገኘውን የኢምፓየር ጦር እንዲያዝ ሲጠይቀው ስክሌሩስ ሲጠይቀው፣ አይኑን፣ ጆሮውን፣ አፍንጫውን እና አፉን በቆሻሻ ከታሸገ በኋላ የኋለኛውን በአሰቃቂ ሁኔታ ማሰቃየት ነበር።ከዚያም ማንያከስ በወታደሮቹ (ቫራንግያውያንን ጨምሮ) ንጉሠ ነገሥት ተባለ እና ወደ ቁስጥንጥንያ ዘመቱ።በ1043 ሠራዊቱ በተሰሎንቄ አቅራቢያ ከቆስጠንጢኖስ ታማኝ ወታደሮች ጋር ተጋጭቷል፣ እና መጀመሪያ ላይ የተሳካለት ቢሆንም፣ ማንያከስ ገዳይ የሆነ ቁስል ከደረሰበት በኋላ ተገድሏል (በፕሴልስ ዘገባ)።የቆስጠንጢኖስ የተረፉት አማፂያን ላይ የፈፀመው እጅግ የከፋ ቅጣት በአህያ ላይ ተቀምጠው በሂፖድሮም ውስጥ ሰልፋቸው ነበር።በእሱ ሞት, አመፁ ቆመ.

የመጨረሻው የባይዛንታይን-የሩሲያ ጦርነት በመሠረቱ በ1043 በያሮስላቭ ቀዳማዊ አነሳሽነት እና በትልቁ ልጁ በኖቭጎሮድ ቭላድሚር መሪነት በቁስጥንጥንያ ላይ የተደረገ ያልተሳካ የባህር ኃይል ወረራ ሲሆን የጦርነቱ ምክንያትም አከራካሪ ነው።የጦርነቱ የዓይን ምስክር የሆነው ሚካኤል ፕሴሉስ፣ ወራሪው ኪየቫን ሩስ እንዴት በከፍተኛ ኢምፔሪያል መርከብ እንደጠፋ የሚገልጽ የግሪክኛ እሳት ከአናቶሊያ የባህር ዳርቻ ላይ እንዴት እንደጠፋ የሚገልጽ ዘገባ ትቷል።በስላቮን ዜና መዋዕል መሠረት የሩስያ መርከቦች በአውሎ ንፋስ ተደምስሰዋል.

እ.ኤ.አ. በ 1047 ቆስጠንጢኖስ የወንድሙ ልጅ ሊዮ ቶርኒኪዮስ አመፅ ገጠመው ፣ በአድሪያኖፕል ደጋፊዎቹን ሰብስቦ በሠራዊቱ ንጉሠ ነገሥት ተብሎ ተሾመ።ቶርኒኪዮስ ለማፈግፈግ ተገደደ፣ በሌላ ከበባ አልተሳካለትም፣ እናም በበረራ ጊዜ ተይዟል።

እ.ኤ.አ. በ 1045 ቆስጠንጢኖስ የአኒን የአርሜኒያ ግዛት ተቀላቀለ ፣ ግን ይህ መስፋፋት ግዛቱን ለአዳዲስ ጠላቶች አጋልጧል።በ 1046 ባይዛንታይን ከሴሉክ ቱርኮች ጋር ለመጀመሪያ ጊዜ ተገናኙ.በ 1048 በአርሜኒያ በካፔትሮን ጦርነት ተገናኝተው በሚቀጥለው ዓመት እርቅ ፈጠሩ።

የቶርኒኪዮስ አመፅ በባልካን አገሮች ያለውን የባይዛንታይን መከላከያን አዳክሞ ነበር፣ እና በ1048 አካባቢው በፔቼኔግስ ወረረ፣ እሱም ለሚቀጥሉት አምስት ዓመታት መዝረፍ ቀጠለ።ንጉሠ ነገሥቱ በዲፕሎማሲው ጠላትን ለመቆጣጠር ያደረጉት ጥረት ሁኔታውን አባብሶታል፣የፔቼኔግ መሪዎች በባይዛንታይን መሬት ላይ ሲጣሉ፣እና የፔቼኔግ ሰፋሪዎች በባልካን ውቅያኖስ ውስጥ በተጠናከረ ሰፈራ እንዲኖሩ በመደረጉ፣አመፃቸውን ለመጨፍለቅ አስቸጋሪ አድርጎታል።የፔቼኔግ አመፅ ከ1049 እስከ 1053 የዘለቀ ቢሆንም ግጭቱ ከአማፂያኑ ጋር በድርድር ቢጠናቀቅም የባይዛንታይን ጦር መበላሸትን አሳይቷል።አመጸኞቹን ማሸነፍ አለመቻሉ በምስራቅ በሴልጁክ ቱርኮች እና በምእራብ ኖርማኖች ላይ ለሚደርሰው ኪሳራ ጥላ ነበር።

እ.ኤ.አ. በ1053 ቆስጠንጢኖስ IX የታሪክ ምሁሩ ጆን ስካይሊትዝ "የአይቤሪያ ጦር" ብሎ የሰየመውን ፈረሰ፣ ከወታደራዊ አገልግሎት ግዴታውን ወደ ግብር መክፈል በመቀየር የዘበኞቹ የድሮንጀሪ ቡድን ሆነ።ሌሎች ሁለት እውቀት ያላቸው ሰዎች፣ የቀድሞ ባለስልጣኖች ሚካኤል አታሌይተስ እና ኬካውሜኖስ፣ እነዚህን ወታደሮች በማፍረስ ቆስጠንጢኖስ በኢምፓየር ምስራቃዊ መከላከያዎች ላይ አስከፊ ጉዳት እንዳደረሰ ከSkylitzes ጋር ይስማማሉ።

የዚጎስ ማለፊያ ጦርነት በባይዛንታይን ግዛት እና በፔቼኔግስ መካከል የተደረገ ጦርነት ነበር።የፔቼኔግ ዓመፅን ለመዋጋት የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ቆስጠንጢኖስ ዘጠነኛ በባሲል ዘ ሲንኬሎስ ፣ ኒኬፎሮስ III እና በቡልጋሪያ ዱው ትእዛዝ ስር የባይዛንታይን ጦርን ላከ ፣ የዳኑብንን ጥበቃ።ፔቼኔግስ ወደ ጣቢያቸው እየዘመቱ ሳለ የባይዛንታይን ጦርን አድፍጠው አጠፉ።በኒኬፎሮስ መሪነት የተረፉት ወታደሮች አምልጠዋል።ለ12 ቀናት ወደ አድሪያኖፕል ተጉዘዋል፣በቋሚ የፔቼኔግ ጥቃቶች ሳሉ።ኒኬፎሮስ III በጦርነቱ ወቅት ካደረገው ድርጊት በኋላ ታዋቂነትን አግኝቷል።ወደ magistros ማስተዋወቂያ አስከትሏል።በዚህ ጦርነት የባይዛንታይን ሽንፈት ምክንያት፣ ንጉሠ ነገሥት ቆስጠንጢኖስ ዘጠነኛ ለሰላም ለመክሰስ ተገደደ።

የምስራቅ-ምዕራብ ሽዝም (የ1054 ታላቁ ሽዝም ወይም ሺዝም በመባልም ይታወቃል) በ11ኛው ክፍለ ዘመን በምዕራባውያን እና በምስራቅ አብያተ ክርስቲያናት መካከል የተከሰተ የኅብረት መፍረስ ነበር።መከፋፈሉን ተከትሎ፣ ምስራቃዊ ክርስትና በአለም ዙሪያ ያሉ አብዛኞቹ ክርስቲያኖችን ያቀፈ እንደሆነ ይገመታል፣ አብዛኞቹ ቀሪ ክርስቲያኖች ደግሞ ምዕራባውያን ናቸው።መከፋፈሉ ባለፉት መቶ ዘመናት በምስራቅ እና ምዕራባዊ ክርስትና መካከል የተፈጠረው የስነ-መለኮታዊ እና የፖለቲካ ልዩነቶች ፍጻሜ ነበር።

ቆስጠንጢኖስ ሲሞት የ74 ዓመቱ ቴዎዶራ ከፍርድ ቤት ባለስልጣናት እና ወታደራዊ የይገባኛል ጥያቄ አቅራቢዎች ከፍተኛ ተቃውሞ ቢያጋጥመውም ወደ ዙፋኑ ተመለሱ።ለ16 ወራት በገዛ እቴጌነት ገዝታለች።ቴዎዶራ ሰባ ስድስት ዓመት ሲሆነው፣ ፓትርያርኩ ሚካኤል ኬሮላሪዮስ ቴዎዶራ በጋብቻ ወደ ዙፋኑ እንዲሸጋገር፣ ይህም ተተኪነቱን እንዲያረጋግጥ ተከራከረ።ምንም ያህል ምልክት ቢኖረውም ጋብቻን ለማሰብ ፈቃደኛ አልሆነችም።እሷም የዙፋኑን ወራሽ ለመጥራት ፈቃደኛ አልሆነችም።ቴዎዶራ በኦገስት 1056 መጨረሻ ላይ በአንጀት መታወክ በጠና ታመመ። ነሐሴ 31 ቀን አማካሪዎቿ በሊዮ ፓራስፖንዲሎስ የሚመራው ማንን እንደ ተተኪ እንድትመክራት ተገናኙ።እንደ ፕሴሉስ ገለጻ፣ በሲቪል ሰርቫንት እና በወታደራዊ ፋይናንስ ሚኒስትር የነበሩትን ማይክል ብሪንጋስን የመረጡት ዋና ትኩረታቸው "ሌሎች እንዲመሩትና እንዲመሩት ከነበረው በላይ የመግዛት ብቃት ያነሰ ነው" የሚል ነበር።ቴዎዶራ መናገር አልቻለችም፣ ነገር ግን ፓራስፖንዲሎስ በተገቢው ጊዜ ራሷን እንደነቀነቀች ወሰነ።ይህን ሲሰሙ ፓትርያርኩ ማመን አቃታቸው።በመጨረሻም እሱ አሳመነው እና ብሪጋስ ሚካኤል ስድስተኛ ሆኖ ዘውድ ተቀዳጀ።ቴዎዶራ ከጥቂት ሰአታት በኋላ ሞተ እና ከሞተች በኋላ የመቄዶኒያ ስርወ መንግስት የ189 አመት አገዛዝ አብቅቷል።

በዚህ ወቅት የባይዛንታይን ግዛት ሙስሊሞች ድል ካደረጉ በኋላ ከፍተኛ ደረጃ ላይ ደርሷል.ግዛቱ በዚህ ወቅት ተስፋፍቷል፣ ቀርጤስን፣ ቆጵሮስን እና አብዛኛውን ሶሪያን ድል አድርጓል።የመቄዶኒያ ሥርወ መንግሥት የባይዛንታይን ህዳሴን አይቷል፣ ለጥንታዊ ስኮላርሺፕ የበለጠ ፍላጎት ያለው እና ክላሲካል ጭብጦችን ወደ ክርስቲያናዊ የሥዕል ሥራዎች የተዋሃዱበት።ሃይማኖታዊ ምስሎችን እና ጣዖታትን መቀባት ላይ የነበረው እገዳ ተነስቷል እና ዘመኑ ክላሲካል ምስሎችን እና ምስሎችን አዘጋጀ።ይሁን እንጂ የመቄዶንያ ሥርወ መንግሥት በመኳንንቶች ዘንድ ቅሬታና ፉክክር ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመረ በመሄዱ የንጉሠ ነገሥቱን ሥልጣን በማዳከም አለመረጋጋትን አስከትሏል።በዚህ ጊዜ ውስጥ በመኳንንቶች መካከል በመሬት ገጽታ ላይ ታላቅ ውድድር ነበር.እንደነዚህ ያሉት ገዥዎች ግብር በመሰብሰብ የጭብጣቸውን ወታደራዊ ኃይል መቆጣጠር ስለሚችሉ ከንጉሠ ነገሥቱ ነፃ ሆነው ራሳቸውን ችለው በመንቀሳቀስ የንጉሠ ነገሥቱን ሥልጣን አዳክመዋል።ራሳቸውን ለማበልጸግ በትናንሽ ገበሬዎች ላይ ግብር የጨመሩ ሲሆን በዚህም ከፍተኛ ቅሬታ አስከትለዋል።የመቄዶንያ ዘመንም ትልቅ ሃይማኖታዊ ትርጉም ያላቸውን ክንውኖች ያካትታል።የቡልጋሪያ ፣ ሰርቦች እና የሩስ ወደ ኦርቶዶክስ ክርስትና መለወጥ የአውሮፓን ሃይማኖታዊ ካርታ በቋሚነት ቀይሮታል፣ እና ዛሬም የስነ ሕዝብ አወቃቀር ላይ ተጽዕኖ ያሳድራል።ሲረል እና መቶድየስ የተባሉት ሁለት የባይዛንታይን ግሪኮች ወንድሞች ለስላቭስ ክርስትና ትልቅ አስተዋጽኦ አበርክተዋል፣ እና በሂደቱ የሳይሪሊክ ስክሪፕት ቅድመ አያት የሆነውን የግላጎሊቲክ ፊደል ፈለሰፉ።