Pierwsza wojna osmańsko-wenecka

Po czwartej krucjacie (1203–1204) ziemie Cesarstwa Bizantyjskiego zostały podzielone pomiędzy kilka zachodnich katolickich („łacińskich”) państw krzyżowców , rozpoczynając okres znany w języku greckim jako Latinokratia.Pomimo odrodzenia się Cesarstwa Bizantyjskiego pod panowaniem dynastii Paleologów pod koniec XIII wieku, wiele z tych „łacińskich” państw przetrwało aż do powstania nowej potęgi, Imperium Osmańskiego .Najważniejszą z nich była Republika Wenecka , która założyła rozległe imperium morskie, kontrolujące liczne posiadłości przybrzeżne i wyspy na Morzu Adriatyckim, Jońskim i Egejskim.W swoim pierwszym konflikcie z Turkami Wenecja utraciła Tesaloniki już w 1430 r. w wyniku długiego oblężenia, ale wynikający z tego traktat pokojowy pozostawił inne posiadłości weneckie nienaruszone.W 1453 roku Turcy zdobyli stolicę Bizancjum, Konstantynopol, i nadal rozszerzali swoje terytoria na Bałkanach, w Azji Mniejszej i na Morzu Egejskim.Serbia została podbita w 1459 r., a ostatnie pozostałości bizantyjskie , Despotat Morei i Cesarstwo Trebizondy, zostały podbite w latach 1460–1461.Kontrolowane przez Wenecję Księstwo Naxos oraz genueńskie kolonie Lesbos i Chios stały się dopływami w 1458 r., by te ostatnie zostały bezpośrednio zaanektowane cztery lata później.W ten sposób natarcie osmańskie nieuchronnie stworzyło zagrożenie dla posiadłości Wenecji w południowej Grecji, a po osmańskim podboju Bośni w 1463 r. także na wybrzeżu Adriatyku.

Według greckiego historyka Michaela Critobulusa działania wojenne wybuchły z powodu ucieczki albańskiego niewolnika osmańskiego dowódcy Aten do weneckiej fortecy Coron (Koroni) ze 100 000 srebrnych asperów ze skarbu jego pana.Uciekinier następnie nawrócił się na chrześcijaństwo , a żądania jego wydania przez Osmanów zostały zatem odrzucone przez władze weneckie.Wykorzystując to jako pretekst, w listopadzie 1462 r. Turahanoğlu Ömer Bey, osmański dowódca w środkowej Grecji, zaatakował i prawie udało mu się zdobyć strategicznie ważną wenecką fortecę Lepanto (Nafpaktos).Jednak 3 kwietnia 1463 r. Gubernator Morei, Isa-Beg Ishaković, przez zdradę zajął weneckie miasto Argos.

Papież Pius II wykorzystał tę okazję do zorganizowania kolejnej krucjaty przeciwko Turkom : 12 września 1463 roku Wenecja i węgierski król Maciej Korwin podpisali sojusz, a następnie 19 października sojusz z papieżem i księciem Burgundii Filipem Dobrym.Zgodnie z jej warunkami po zwycięstwie Bałkany zostaną podzielone między sojuszników.Morea i zachodnie wybrzeże Grecji (Epir) przypadłyby Wenecji, Węgry zdobyłyby Bułgarię , Serbię, Bośnię i Wołoszczyznę , albańskie księstwo pod rządami Skanderbega rozszerzyłoby się na Macedonię, a pozostałe europejskie terytoria Osmanów, w tym Konstantynopol, zostałyby tworzą odrodzone Cesarstwo Bizantyjskie pod rządami ocalałych członków rodziny Palaiologos.Rozpoczęto także negocjacje z innymi rywalami Osmanów, takimi jak Karamanidzi, Uzun Hassan i Chanat Krymski.

Nowy sojusz rozpoczął dwutorową ofensywę przeciwko Osmanom: armia wenecka pod dowództwem kapitana generalnego morza Alvise Loredana wylądowała w Morei, podczas gdy Matthias Corvinus najechał Bośnię.W tym samym czasie Pius II zaczął gromadzić armię w Ankonie, mając nadzieję, że osobiście ją poprowadzi.

Reakcja osmańska była szybka i zdecydowana: sułtan Mehmed II wysłał swojego wielkiego wezyra, Mahmuda Paszę Angelovicia, z armią przeciwko Wenecjanom.Aby stawić czoła flocie weneckiej , która stacjonowała u wejścia do cieśniny Dardanele, sułtan nakazał utworzenie nowej stoczni Kadirga Limani w Złotym Rogu (nazwa pochodzi od galery typu „kadirga”) oraz dwóch forty strzegące Cieśniny, Kilidulbahr i Sultaniye.Kampania Morean szybko zwyciężyła Osmanów: chociaż wiadomości otrzymane od Ömera Beya ostrzegały o sile i sile ognia weneckiej pozycji w Hexamilionie, Mahmud Pasha zdecydował się maszerować dalej, mając nadzieję, że zaskoczy ich.W takim razie Osmanowie dotarli do Przesmyku w samą porę, aby zobaczyć zdemoralizowaną i nękaną dyzenterią armię wenecką, opuszczającą swoje pozycje i płynącą do Nauplii.Armia osmańska zrównała z ziemią Hexamilion i wkroczyła do Morei.Argos upadło, a kilka fortów i miejscowości, które uznały władzę wenecką, powróciło do osmańskiej lojalności.Zagan Pasha został ponownie mianowany gubernatorem Morei, podczas gdy Ömer Bey otrzymał armię Mahmuda Paszy i otrzymał zadanie przejęcia posiadłości Republiki na południowym Peloponezie, skupionych wokół dwóch fortów Coron i Modon (Methoni).

Na Morzu Egejskim nowy admirał wenecki, Orsato Giustinian, próbował zająć Lesbos wiosną 1464 r. I oblegał stolicę Mitylenę przez sześć tygodni, aż 18 maja przybycie floty osmańskiej pod dowództwem Mahmuda Paszy zmusiło go do wycofania się.Kolejna próba zdobycia wyspy wkrótce potem również się nie powiodła, a Giustinian zginął pod Modon 11 lipca.Jego następca, Jacopo Loredan, spędził resztę roku na ostatecznie bezowocnych demonstracjach siły przed Dardanelami.

W kwietniu 1466 roku Vettore Cappello, najbardziej zagorzały orędownik wojny, zastąpił Loredana na stanowisku kapitana generalnego morza.Pod jego przywództwem wysiłek wojenny Wenecji został ożywiony: flota zajęła północne wyspy Morza Egejskiego Imbros, Tasos i Samotrakę, a następnie popłynęła do Zatoki Sarońskiej.12 lipca Cappello wylądował w Pireusie i pomaszerował na Ateny, główną bazę regionalną Osmanów.Nie udało mu się jednak zdobyć Akropolu i został zmuszony do wycofania się do Patras, które było oblegane przez Wenecjan pod dowództwem provveditore Morei, Jacopo Barbarigo.Zanim Cappello zdążył tam przybyć, a miasto wydawało się bliskie upadku, nagle pojawił się Omar Beg z 12 000 kawalerii i wypędził Wenecjan, którzy mieli przewagę liczebną.Sześciuset Wenecjan upadło, a stu zostało wziętych do niewoli z siły 2000, podczas gdy sam Barbarigo został zabity, a jego ciało wbito na pal.Cappello, który przybył kilka dni później, zaatakował Turków, próbując pomścić tę katastrofę, ale został ciężko pokonany.Zdemoralizowany wrócił do Negroponte z resztkami swojej armii.Tam kapitan generalny zachorował i zmarł 13 marca 1467 r.

Sułtan Mehmed II , który podążał za Mahmudem Paszą z inną armią, aby go wzmocnić, dotarł do Zeitounion (Lamia), zanim został poinformowany o sukcesie swojego wezyra.Natychmiast skierował swoich ludzi na północ, w kierunku Bośni.Jednak próba odzyskania Jajce przez sułtana w lipcu i sierpniu 1464 r. Nie powiodła się, a Osmanowie pospiesznie wycofali się w obliczu zbliżającej się armii Korwina .Nowa armia osmańska pod dowództwem Mahmuda Paszy zmusiła następnie Korwina do wycofania się, ale Jajce nie został odbity przez wiele lat później.

Wkrótce potem Wenecjanie zostali uwikłani w konflikt z joannitami z Rodos, którzy zaatakowali konwój wenecki przewożący mauretańskich kupców zsułtanatu mameluckiego .Wydarzenie to rozwścieczyło mameluków, którzy uwięzili wszystkich poddanych weneckich mieszkających w Lewancie i zagrozili przystąpieniem do wojny po stronie osmańskiej.Flota wenecka pod dowództwem Loredana popłynęła na Rodos z rozkazem uwolnienia Maurów, nawet siłą.W takim przypadku uniknięto potencjalnie katastrofalnej wojny między dwoma głównymi chrześcijańskimi mocarstwami Morza Egejskiego, a kupców zwolniono pod opiekę Wenecji.

W międzyczasie, na nadchodzącą kampanię 1464 r., Republika wyznaczyła Sigismondo Malatestę, władcę Rimini i jednego z najzdolniejszych generałów włoskich, na dowódcę lądowego w Morei. Siły, którymi dysponował wraz z najemnikami i stratioti, jednak były ograniczone, a podczas swojej kadencji w Morea nie był w stanie wiele osiągnąć.Po przybyciu do Morei w środku lata przypuścił ataki na forty osmańskie i brał udział w oblężeniu Mistry w okresie od sierpnia do października.Nie udało mu się jednak zdobyć zamku i musiał porzucić oblężenie, gdy zbliżały się siły humanitarne pod dowództwem Ömera Beya.Po obu stronach trwały wojny na małą skalę, z najazdami i kontratakami, ale brak siły roboczej i pieniędzy oznaczał, że Wenecjanie pozostawali w dużej mierze zamknięci w swoich ufortyfikowanych bazach, podczas gdy armia Ömera Beya wędrowała po okolicy.Najemnicy i stratioti zatrudnieni w Wenecji byli niezadowoleni z braku wynagrodzenia, podczas gdy Morea coraz bardziej pustoszała, ponieważ wioski były opuszczane, a pola pozostawiane bez opieki.Zła sytuacja zaopatrzeniowa w Morei zmusiła Ömera Beya do wycofania się do Aten jesienią 1465 r. Sam Malatesta, rozczarowany warunkami, jakie napotkał w Morei i coraz bardziej pragnął powrotu do Włoch i zajęcia się sprawami swojej rodziny oraz trwającą waśnią z papiestwem , pozostawał w dużej mierze nieaktywny przez cały 1465 r., pomimo względnej słabości garnizonów osmańskich po wycofaniu się Ömera Beya z półwyspu.

Po śmierci Skanderbega niektóre garnizony północnej Albanii kontrolowane przez Wenecję nadal posiadały terytoria pożądane przez Osmanów, takie jak Žabljak Crnojevića, Drisht, Lezha i Szkodra - najważniejsze.Mehmed II wysłał swoje wojska, aby zdobyły Szkodrę w 1474 roku, ale nie udało się.Następnie osobiście poprowadził oblężenie Szkodry w latach 1478–79.Wenecjanie i Szkodranie oparli się atakom i nadal utrzymywali twierdzę do czasu, gdy Wenecja oddała Szkodrę Imperium Osmańskiemu na mocy traktatu konstantynopolitańskiego 25 stycznia 1479 r. jako warunek zakończenia wojny.

Czwarte oblężenie Szkodry w latach 1478–79 było konfrontacją Imperium Osmańskiego z Wenecjanami wraz z Albańczykami pod Szkodrą i jej zamkiem Rozafa podczas pierwszej wojny osmańsko-weneckiej (1463–1479).Osmański historyk Franz Babinger nazwał oblężenie „jednym z najbardziej niezwykłych epizodów walki między Zachodem a Półksiężycem”.Niewielki oddział, składający się z około 1600 Albańczyków i Włochów oraz znacznie mniejszej liczby kobiet, stawił czoła ogromnym siłom osmańskim, składającym się z artylerii oddanej na miejscu, a armia, według doniesień (choć powszechnie kwestionowana), liczyła aż 350 000 żołnierzy.Kampania była tak ważna dla Mehmeda II „Zdobywcy” , że przybył osobiście, aby zapewnić triumf.Po dziewiętnastu dniach bombardowania murów zamku Turcy przeprowadzili pięć kolejnych generalnych ataków, które zakończyły się zwycięstwem oblężonych.Mając malejące zasoby, Mehmed zaatakował i pokonał mniejsze okoliczne fortece Žabljak Crnojevića, Drisht i Lezha, opuścił siły oblężnicze, aby zagłodzić Szkodrę do kapitulacji i wrócił do Konstantynopola.25 stycznia 1479 roku Wenecja i Konstantynopol podpisały porozumienie pokojowe, na mocy którego Szkodra przekazała Imperium Osmańskiemu.Obrońcy cytadeli wyemigrowali do Wenecji, natomiast wielu Albańczyków z regionu wycofało się w góry.Szkodra stała się następnie siedzibą nowo powstałego osmańskiego sanjaka, Sanjaka ze Scutari.

Po śmierci w 1473 roku Jakuba II, ostatniego króla Lusignanów, kontrolę nad wyspą przejęła Republika Wenecka, podczas gdy wenecka wdowa po zmarłym królu, królowa Katarzyna Cornaro, rządziła jako figurant.Wenecja formalnie zaanektowała Królestwo Cypru w 1489 roku, po abdykacji Katarzyny.Wenecjanie ufortyfikowali Nikozję, budując mury Nikozji i wykorzystali ją jako ważny ośrodek handlowy.Przez całe panowanie Wenecji Imperium Osmańskie często napadało na Cypr.