چهارمین جنگ صلیبی

بین سالهای 1176 و 1187، سلطان صلاح الدین ایوبی بیشتر ایالات صلیبی را در شام فتح کرد.اورشلیم در پی محاصره اورشلیم در سال 1187 به دست ایوبیان از دست رفت . سومین جنگ صلیبی (1189–1192) در پاسخ به سقوط اورشلیم با هدف بازپس گیری شهر آغاز شد.این کشور با موفقیت قلمرو وسیعی را پس گرفت و عملاً پادشاهی اورشلیم را مجدداً تأسیس کرد.اگرچه خود اورشلیم بازیابی نشد، اما شهرهای مهم ساحلی عکا و یافا بازیابی شدند.در 2 سپتامبر 1192، معاهده یافا با صلاح الدین امضا شد که به جنگ صلیبی پایان داد.این آتش بس سه سال و هشت ماه ادامه خواهد داشت.صلاح الدین در 4 مارس 1193، قبل از پایان آتش بس، درگذشت و امپراتوری او بین سه پسر و دو برادرش تقسیم شد.هانری دوم شامپاین، حاکم جدید پادشاهی اورشلیم، با سلطان العزیز عثمانمصر تمدید آتش بس امضا کرد.در سال 1197، هنری درگذشت و آیمری قبرس جانشین او شد، که در 1 ژوئیه 1198 با الععادل آتش بس پنج ساله و هشت ماهه امضا کرد.

پاپ اینوسنتس سوم در ژانویه 1198 به مقام پاپی رسید و موعظه یک جنگ صلیبی جدید به هدف اصلی پاپ او تبدیل شد که در گاو نر Post Miserabile توضیح داده شده است.درخواست او تا حد زیادی توسط پادشاهان اروپایی نادیده گرفته شد: آلمان ها علیه قدرت پاپ مبارزه می کردند و انگلیس و فرانسه هنوز درگیر جنگ علیه یکدیگر بودند.

بونیفاس و دیگر رهبران در سال 1200 نمایندگانی را به ونیز ، جنوا و سایر ایالت-شهرها فرستادند تا در مورد قراردادی برای حمل و نقل بهمصر ، هدف اعلام شده از جنگ صلیبی خود، مذاکره کنند.جنگ‌های صلیبی قبلی که بر فلسطین متمرکز شده بود، شامل حرکت آهسته میزبانان زمینی بزرگ و نامنظم در سراسر آناتولی به طور کلی متخاصم بود.مصر اکنون قدرت غالب مسلمانان در شرق دریای مدیترانه و همچنین شریک تجاری اصلی ونیز بود.حمله به مصر به وضوح یک شرکت دریایی خواهد بود که مستلزم ایجاد یک ناوگان است.جنوا علاقه‌ای نداشت، اما در مارس 1201 مذاکراتی با ونیز آغاز شد که با انتقال 33500 صلیبی موافقت کرد که عددی بسیار جاه‌طلبانه بود.این قرارداد مستلزم یک سال آماده‌سازی کامل از سوی ونیزی‌ها برای ساخت کشتی‌های متعدد و آموزش ملوان‌هایی بود که آنها را سرنشین می‌کردند و در عین حال فعالیت‌های تجاری شهر را محدود می‌کرد.

تا ماه مه 1202، بخش عمده ای از ارتش صلیبی در ونیز جمع آوری شد، هرچند با تعداد بسیار کمتر از حد انتظار: حدود 12000 (4 تا 5000 شوالیه و 8000 سرباز پیاده) به جای 33500.ونیزی ها سهم خود را از توافق انجام داده بودند: آنجا در انتظار 50 کشتی جنگی و 450 ترابری - برای سه برابر ارتش جمع شده کافی بود.ونیزی‌ها، تحت فرمان دوج داندولو کهنسال و نابینا، اجازه نمی‌دادند صلیبی‌ها بدون پرداخت کل مبلغ مورد توافق، که در اصل 85000 مارک نقره بود، آنجا را ترک کنند.صلیبیون در ابتدا فقط می توانستند 35000 مارک نقره بپردازند.داندولو و ونیزی ها به این فکر کردند که با جنگ صلیبی چه کنند.دندولو پیشنهاد کرد که صلیبی ها بدهی های خود را با ترساندن بسیاری از بنادر و شهرهای محلی در پایین دریای آدریاتیک بپردازند، که در نهایت با حمله به بندر زارا در دالماسی به پایان رسید.

محاصره زارا یا محاصره زادار اولین اقدام بزرگ جنگ صلیبی چهارم و اولین حمله صلیبی های کاتولیک به یک شهر کاتولیک بود.صلیبی ها با ونیز قراردادی برای حمل و نقل از طریق دریا بسته بودند، اما قیمت آن بسیار بیشتر از آن چیزی بود که می توانستند بپردازند.ونیز این شرط را تعیین کرد که صلیبیون به آنها کمک کنند تا زادار (یا زارا) را تصرف کنند، یک میدان نبرد ثابت بین ونیز از یک طرف و کرواسی و مجارستان از طرف دیگر، که پادشاه آن، امریک، خود را متعهد به پیوستن به جنگ صلیبی کرد.اگرچه برخی از صلیبیون از شرکت در محاصره امتناع کردند، حمله به زادار در نوامبر 1202 آغاز شد، علیرغم نامه‌های پاپ اینوسنتس سوم که چنین اقدامی را منع و تهدید به تکفیر کرد.زادار در 24 نوامبر سقوط کرد و ونیزی ها و صلیبیون شهر را غارت کردند.پس از زمستان گذرانی در زادار، جنگ صلیبی چهارم به لشکرکشی خود ادامه داد که منجر به محاصره قسطنطنیه شد.

الکسیوس چهارم پیشنهاد پرداخت کل بدهی به ونیزی ها ، دادن 200000 مارک نقره به صلیبیون، 10000 سرباز حرفه ای بیزانس برای جنگ صلیبی، نگهداری 500 شوالیه در سرزمین مقدس، خدمت نیروی دریایی بیزانس برای انتقال ارتش صلیبی را داد. بهمصر ، و قرار دادن کلیسای ارتدکس شرقی تحت اقتدار پاپ، اگر آنها به بیزانس سفر کنند و امپراتور حاکم الکسیوس سوم آنجلوس، برادر اسحاق دوم را سرنگون کنند.این پیشنهاد، وسوسه انگیز برای شرکتی که کمبود بودجه داشت، در 1 ژانویه 1203 به رهبران جنگ صلیبی رسید، زیرا آنها در زارا زمستان می گذرانند.کنت بونیفاس موافقت کرد و الکسیوس چهارم با مارکس بازگشت تا پس از حرکت از زارا به ناوگان در کورفو بپیوندد.بسیاری از بقیه رهبران جنگ صلیبی، که با رشوه از Dandolo تشویق شده بودند، در نهایت این طرح را نیز پذیرفتند.با این حال، مخالفانی هم بودند.به رهبری رنو از مونتمیریل، کسانی که از شرکت در طرح حمله به قسطنطنیه خودداری کردند، به سوریه رفتند.ناوگان باقیمانده شامل 60 کشتی جنگی، 100 وسیله نقلیه اسب، و 50 ترابری بزرگ (کل ناوگان توسط 10000 پاروزن و تفنگداران دریایی ونیزی سرنشین می‌شد) در اواخر آوریل 1203 به حرکت در آمدند.با شنیدن تصمیم آنها، پاپ از هرگونه حمله بیشتر به مسیحیان جلوگیری کرد و دستور داد، مگر اینکه آنها به طور فعال از آرمان صلیبیون جلوگیری کنند، اما او این طرح را کاملاً محکوم نکرد.

محاصره قسطنطنیه در سال 1203 یک محاصره صلیبی پایتخت امپراتوری بیزانس بود، در حمایت از امپراتور مخلوع اسحاق دوم آنجلوس و پسرش الکسیوس چهارم آنجلوس.این نتیجه اصلی جنگ صلیبی چهارم بود.برای تصرف شهر به زور، صلیبیون ابتدا باید از تنگه بسفر عبور کنند.حدود 200 کشتی، وسایل حمل و نقل اسب و گالی، ارتش صلیبی را از طریق تنگه باریک، جایی که الکسیوس سوم ارتش بیزانس را در نبرد در امتداد ساحل، در شمال حومه گالاتا به صف کرده بود، برسانند.شوالیه های صلیبی مستقیماً از وسایل نقلیه اسب سوار شدند و ارتش بیزانس به جنوب گریخت.صلیبی ها به سمت جنوب رفتند و به برج گالاتا حمله کردند که یک انتهای زنجیره ای را که دسترسی به شاخ طلایی را مسدود می کرد، نگه داشت.برج گالاتا دارای پادگانی از سربازان مزدور انگلیسی، دانمارکی و ایتالیایی بود.هنگامی که صلیبی ها برج را محاصره کردند، مدافعان به طور معمول تلاش می کردند با موفقیت محدودی از زمین خارج شوند، اما اغلب متحمل خسارات خونین می شدند.در یک مورد، مدافعان به بیرون رفتند اما نتوانستند به موقع به محل امن برج عقب نشینی کنند، نیروهای صلیبی به طرز وحشیانه ای ضدحمله کردند و اکثر مدافعان در تلاش برای فرار در بسفر کشته یا غرق شدند.شاخ طلایی اکنون به روی صلیبیون باز بود و ناوگان ونیزی وارد شد.

غارت قسطنطنیه در آوریل 1204 رخ داد و نقطه اوج جنگ صلیبی چهارم بود.ارتش های صلیبی بخش هایی از قسطنطنیه را که در آن زمان پایتخت امپراتوری بیزانس بود، تصرف، غارت و ویران کردند.پس از تسخیر شهر، امپراتوری لاتین (که توسط بیزانس به نام فرانککراتیا یا اشغال لاتین شناخته می شد) تأسیس شد و بالدوین فلاندر به عنوان امپراتور بالدوین اول قسطنطنیه در ایاصوفیه تاج گذاری کرد.پس از غارت شهر، بیشتر قلمروهای امپراتوری بیزانس بین صلیبیون تقسیم شد.اشراف بیزانسی همچنین تعدادی ایالت کوچک مستقل ایجاد کردند که یکی از آنها امپراتوری نیکیه بود که در نهایت در سال 1261 قسطنطنیه را بازپس گرفت و احیای امپراتوری را اعلام کرد.غارت قسطنطنیه نقطه عطفی بزرگ در تاریخ قرون وسطی است.تصمیم صلیبیون برای حمله به بزرگترین شهر مسیحی جهان بی سابقه و بلافاصله بحث برانگیز بود.گزارش‌های غارت و وحشیگری جنگ‌های صلیبی جهان ارتدکس را رسوا و وحشت زده کرد.روابط بین کلیساهای کاتولیک و ارتدکس قرن ها بعد به طور فاجعه آمیزی آسیب دید و تا زمان مدرن به طور اساسی ترمیم نشد.

بر اساس Partitio terrarum imperii Romaniae ، امپراتوری بین ونیز و رهبران جنگ صلیبی تقسیم شد و امپراتوری لاتین قسطنطنیه تأسیس شد.بالدوین فلاندر بر روی آن امپراتور شد.بونیفاس در ادامه پادشاهی تسالونیکی را تأسیس کرد، کشوری تحت فرمان امپراتوری لاتین جدید.ونیزی ها همچنین دوک نشین مجمع الجزایر را در دریای اژه تأسیس کردند.در همین حال، پناهندگان بیزانسی ایالت‌های کوچک خود را تأسیس کردند که برجسته‌ترین آنها امپراتوری نیکیه تحت رهبری تئودور لاسکاریس (از خویشاوندان الکسیوس سوم)، امپراتوری ترابیزون و استبداد اپیروس بودند.

امپراتوری لاتین به زودی با تعدادی از دشمنان روبرو شد.علاوه بر ایالت‌های بیزانسی در اپیروس و نیکیه، و همچنین امپراتوری بلغارستان مسیحی، سلطنت سلجوقی نیز وجود داشت.دولت های یونان برای برتری هم علیه لاتین ها و هم علیه یکدیگر جنگیدند.پس از فتح قسطنطنیه، امپراتوری بیزانس به سه ایالت با مرکزیت نیکیه، ترابیزون و اپیروس تقسیم شد.سپس صلیبی ها چندین ایالت جدید صلیبی به نام فرانککراتیا را در قلمرو بیزانس سابق تأسیس کردند که عمدتاً به امپراتوری لاتین قسطنطنیه وابسته بود.حضور کشورهای صلیبی لاتین تقریباً بلافاصله به جنگ با کشورهای جانشین بیزانس و با امپراتوری بلغارستان منجر شد.امپراتوری نیکیه سرانجام قسطنطنیه را بازپس گرفت و امپراتوری بیزانس را در سال 1261 احیا کرد.در نظر گرفته می شود که چهارمین جنگ صلیبی باعث تحکیم انشقاق شرقی-غربی شد.جنگ صلیبی ضربه جبران ناپذیری به امپراتوری بیزانس وارد کرد و به زوال و سقوط آن کمک کرد.