የስፔን ታሪክ

ተጨማሪዎች

ቁምፊዎች

ማጣቀሻዎች


የስፔን ታሪክ
©Diego Velázquez

570 BCE - 2023

የስፔን ታሪክ



የስፔን ታሪክ በጥንት ዘመን በአይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት በሜዲትራኒያን የባሕር ዳርቻ የነበሩት የሮማውያን ሕዝቦች ከግሪኮች እና ፊንቄያውያን ጋር ግንኙነት ሲፈጥሩ እና የመጀመሪያዎቹ የፓሊዮሂስፓኒክ ስክሪፕቶች ተብለው የሚታወቁት የአጻጻፍ ሥርዓቶች ሲፈጠሩ ነው።በክላሲካል አንቲኩቲስ ዘመን፣ ባሕረ ገብ መሬት የበርካታ ተከታታይ የግሪኮች፣ የካርታጂኖች እና የሮማውያን ቅኝ ግዛቶች ቦታ ነበር።እንደ ታርቴሶስ ያሉ የባሕረ ገብ መሬት ተወላጆች ከቅኝ ገዥዎች ጋር በመቀላቀል ልዩ የሆነ የአይቤሪያን ባህል ፈጠሩ።ሮማውያን መላውን ባሕረ ገብ መሬት ሂስፓኒያ ብለው ይጠሩታል፣ ከየት ነው የስፔን ዘመናዊ ስም የመጣው።ክልሉ በተለያዩ ጊዜያት በተለያዩ የሮማ ግዛቶች ተከፋፍሎ ነበር።እንደ ቀሪው የምእራብ ሮማ ኢምፓየር ሁሉ፣ ስፔን በ4ኛው እና በ5ኛው መቶ ክፍለ ዘመን በጀርመናዊ ጎሳዎች ላይ ለተፈፀመው ወረራ የተጋለጠች ሲሆን በዚህም ምክንያት የሮማውያን አገዛዝ መጥፋት እና የጀርመን መንግስታት መመስረት በተለይም ቪሲጎቶች እና ሱኤቢዎች። በስፔን የመካከለኛው ዘመን መጀመሪያ ላይ ምልክት ማድረግ.በ 5 ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ የሮማውያን ቁጥጥር ውድቀትን ተከትሎ በአይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት ላይ የተለያዩ የጀርመን ግዛቶች ተመስርተዋል;በ 711 የኡመያድ የሂስፓኒያ ወረራ እስኪጀምር እና እስልምና ወደ አይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት እስኪገባ ድረስ የጀርመን ቁጥጥር ለ 200 ዓመታት ያህል ቆይቷል።ክልሉ አል-አንዳሉስ በመባል ይታወቅ የነበረ ሲሆን በሰሜን ኢቤሪያ በስተሰሜን የምትገኝ የአስቱሪያስ ግዛት ከሆነችው ከትንሽ የአስቱሪያ ግዛት በቀር ክልሉ በመካከለኛው ዘመን አብዛኛው በሙስሊም መሪ ግዛቶች ቁጥጥር ስር ሆኖ ቆይቷል። እንደ እስላማዊ ወርቃማ ዘመን.በከፍተኛው የመካከለኛው ዘመን ዘመን, ከሰሜን የመጡ ክርስቲያኖች በ Iberia ላይ ያላቸውን ቁጥጥር ቀስ በቀስ አስፋፍተዋል, ይህ ጊዜ Reconquista በመባል ይታወቃል.የጥንቱ ዘመን ዘመን በአጠቃላይ የካስቲል እና የአራጎን ዘውዶች በካቶሊክ ነገሥታት ሥር፣ በካስቲል ቀዳማዊ ኢዛቤላ እና በ1469 የአራጎን ፈርዲናንድ ዳግማዊ ኅብረት የተገኘ ነው። የስፔን ወርቃማ ዘመን ያበበው በስፔን ዳግማዊ ፊሊፕ አገዛዝ ሥር ነበር። የስፔን ኢምፓየር በግዛትና በኢኮኖሚ ከፍተኛ ደረጃ ላይ የደረሰ ሲሆን በኤል ኤስኮሪያል የሚገኘው ቤተ መንግሥቱ የኪነጥበብ እድገት ማዕከል ሆነ።የስፔን ኃያልነት የበለጠ የሚፈተነው በሰማኒያ ዓመታት ጦርነት ውስጥ በመሳተፍ አዲስ ነጻ የሆነችውን የኔዘርላንድ ሪፐብሊክን እናየሠላሳ ዓመት ጦርነትን እንደገና ለመያዝ ሞክረው ሳይሳካለት ቀርቷል፣ ይህም የሃብስበርግ ኃይል ማሽቆልቆሉን ለፈረንሣይ ቡርቦን ሥርወ መንግሥት እንዲደግፍ አድርጓል። .የስፔን ተተኪ ጦርነት በፈረንሣይ ቡርቦኖች እና በኦስትሪያ ሃብስበርግ መካከል ቻርለስ IIን የመተካት መብት ተነሳ።ከናፖሊዮን ዘመን ጋር ተያይዞ እና በመቀጠል፣ የስፔን አሜሪካውያን የነጻነት ጦርነቶች በአሜሪካ አህጉር አብዛኛው የስፔን ግዛት ጠፋ።በስፔን የቡርቦን አገዛዝ እንደገና በተቋቋመበት ወቅት ሕገ-መንግስታዊ ንጉሳዊ አገዛዝ በ 1813 ተጀመረ።በሃያኛው ክፍለ ዘመን ለስፔን በውጭ እና በአገር ውስጥ ብጥብጥ ጀመረ;ስፓኒሽ-አሜሪካዊ ጦርነት በመጀመሪያ በሚጌል ፕሪሞ ደ ሪቬራ እና ሁለተኛ በዳማሶ በሬንጌር ስር የስፔን የቅኝ ግዛት ንብረቶችን እና ተከታታይ ወታደራዊ አምባገነኖችን መጥፋት አስከተለ።በስተመጨረሻ፣ በስፔን ውስጥ ያለው የፖለቲካ ችግር ወደ ስፓኒሽ የእርስ በርስ ጦርነት እንዲመራ ምክንያት ሆኗል፣ በዚህም የሪፐብሊካኑ ሃይሎች በብሔረሰቦች ላይ ዘምተዋል።ከሁለቱም ወገኖች ከብዙ የውጭ ጣልቃ ገብነት በኋላ ናሽናሊስቶች በፍራንሲስኮ ፍራንኮ እየተመሩ ለአራት አስርት ዓመታት ለሚጠጋ ጊዜ ፋሺስታዊ አምባገነናዊ ስርዓትን ይመራሉ።የፍራንሲስኮ ሞት የንጉሥ ጁዋን ካርሎስ ቀዳማዊ ወደ ንግሥና እንዲመለሱ ምክንያት ሆኗል፣ ይህም የስፔን ማህበረሰብ ነፃ መውጣትን እና ከዓለም አቀፉ ማህበረሰብ ጋር እንደገና መገናኘቱን በፍራንኮ ስር ከነበረው ጨቋኝ እና ገለልተኛ ዓመታት በኋላ ነው።በ1978 አዲስ የሊበራል ሕገ መንግሥት ተቋቁሟል። እ.ኤ.አ. VI, የአሁኑ ንጉሥ.
HistoryMaps Shop

መስመር ጎብኚ

900 BCE - 218 BCE
የጥንት ታሪክornament
ፊንቄ በአይቤሪያ
በጥንቱ ዓለም ከነበሩት ታላላቅ የንግድ ከተሞች አንዷ በሆነችው በጢሮስ ወደብ ላይ የፊንቄያውያን መርከብ እየወረደች ነው። ©Giovanni Caselli
900 BCE Jan 1

ፊንቄ በአይቤሪያ

Cádiz, Spain
የሌቫንቱ ፊንቄያውያን፣ የአውሮፓ ግሪኮች እና የአፍሪካ ካርታጊናውያን ንግድን ለማሳለጥ ሁሉም የኢቤሪያን ክፍሎች በቅኝ ገዙ።በ 10 ኛው መቶ ዘመን ዓ.ዓ. በፊንቄያውያን እና በአይቤሪያ (በሜዲትራኒያን የባህር ዳርቻ) መካከል የመጀመሪያዎቹ ግንኙነቶች ተፈጠሩ።በዚህ ክፍለ ዘመን በምሥራቅ ኢቤሪያ ደቡባዊ ሊቶራል አካባቢዎች ውስጥ ከተሞችና ከተሞች ብቅ አሉ።ፊንቄያውያን በታርቴሶስ አቅራቢያ የጋዲርን (አሁን ካዲዝ) ቅኝ ግዛት መሰረቱ።የካዲዝ መሠረት፣ ያለማቋረጥ የሚኖርባት በምዕራብ አውሮፓ ጥንታዊት ከተማ በ1104 ዓ.ዓ. ቢሆንም፣ ከ2004 ዓ.ም. ጀምሮ ምንም ዓይነት የአርኪኦሎጂ ግኝቶች ከ9ኛው መቶ ዘመን ዓ.ዓ.ፊንቄያውያን ካዲዝን እንደ መገበያያ ቦታ መጠቀማቸውን ለብዙ መቶ ዘመናት የተለያዩ ቅርሶችን፣ በተለይም በ4ኛው ወይም በ3ኛው ክፍለ ዘመን ከዘአበ አካባቢ የነበሩ ጥንድ sarcophaguses ትተው ቀጠሉ።ከአፈ ታሪክ በተቃራኒ፣ ከአልጋርቬ በስተ ምዕራብ ያሉ የፊንቄ ቅኝ ግዛቶች (ይህም ታቪራ) ምንም እንኳን አንዳንድ የጥናት ጉዞዎች ሊኖሩ ቢችሉም ምንም አይነት ዘገባ የለም።የፊንቄያውያን ተጽዕኖ በአሁኑ ፖርቱጋል በባህላዊ እና በንግድ ልውውጥ ታርቴሶስ ነበር።በ9ኛው መቶ ዘመን ዓ.ዓ. ከጢሮስ ከተማ-ግዛት የመጡ ፊንቄያውያን የማላካ (አሁን ማላጋ) እና የካርቴጅ (በሰሜን አፍሪካ) ቅኝ ግዛት መሠረቱ።በዚህ ክፍለ ዘመን፣ ፊንቄያውያንም ብረትን፣ የሸክላውን ጎማ፣ የወይራ ዘይትና ወይን ምርትን በማስተዋወቅ በኢቤሪያ ላይ ትልቅ ተጽዕኖ አሳድረዋል።እንዲሁም ለመጀመሪያዎቹ የአይቤሪያ አጻጻፍ ዓይነቶች ተጠያቂዎች ነበሩ, ትልቅ ሃይማኖታዊ ተፅእኖ ነበራቸው እና የተፋጠነ የከተማ እድገት.ይሁን እንጂ በዚህ ወቅት በኦሊሲፖና ውስጥ የተደራጁ ሰፈራዎች ቢኖሩም በ 1300 ዓ.ዓ. በሊዝበን ከተማ የፊንቄያውያን መሠረት በአሊስ ኡቦ ("Safe Harbour") በሚለው ስም የሚናገረውን አፈ ታሪክ የሚደግፍ ምንም እውነተኛ ማስረጃ የለም. (ዘመናዊው ሊዝበን ፣ በፖርቱጋል ኢስትሬማዱራ) በሜዲትራኒያን ተጽዕኖዎች።በ 8 ኛው ክፍለ ዘመን ከክርስቶስ ልደት በፊት በባልሳ (በዘመናዊው ታቪራ, አልጋርቬ) ከተማ ውስጥ ጠንካራ የፊንቄያውያን ተጽእኖ እና ሰፈራ ነበር.በፊንቄያውያን ተጽዕኖ ያሳደረችው ታቪራ በ6ኛው መቶ ዘመን ከዘአበ በዓመፅ ተደምስሷል።በ 6 ኛው መቶ ዘመን ከዘአበ በፊንቄያውያን የሜዲትራኒያን የባህር ዳርቻ አይቤሪያ ቅኝ ግዛት ወቅት ብዙ ቅኝ ግዛቶች ጠፍተዋል።በ6ኛው መቶ ዘመን ከዘአበ በቀድሞ የግዛት ዘመናቸው ፊንቄያውያንን ቀስ በቀስ የተካው የካርቴጅ ቅኝ ገዥ ኃይል ታየ።
▲
●
ግሪኮች በአይቤሪያ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
575 BCE Jan 1

ግሪኮች በአይቤሪያ

Alt Empordà, Spain
ጥንታዊ ግሪኮች በ7ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ ወደ ባሕረ ገብ መሬት ደረሱ።እንደ ኢምፑሪስ (570 ዓክልበ.) ያሉ የግሪክ ቅኝ ግዛቶችን መሠረቱ።ኢምፕዩሪስ የተመሰረተው በፍሉቪያ ወንዝ አፍ ላይ በምትገኝ ትንሽ ደሴት ላይ ነው, ኢንዲጌትስ በሚኖርበት ክልል (በአሁኑ ጊዜ የፍሉቪያ አፍ ወደ ሰሜን 6 ኪሎ ሜትር ርቀት ላይ ይገኛል).በ530 ከዘአበ የፋርስ ንጉሥ ቂሮስ ዳግማዊ ፊቅያን ድል ካደረገ በኋላ የአዲሲቷ ከተማ ሕዝብ በስደተኞች ብዛት ጨምሯል።በግሪክ ዓሣ አጥማጆች፣ ነጋዴዎች እና ሰፋሪዎች ከፎኬያ የተቋቋመ በሐ.እ.ኤ.አ. በ575 Empúries በሜዲትራኒያን ባህር ውስጥ የተመዘገበው እጅግ በጣም ምዕራባዊው የግሪክ ቅኝ ግዛት ነበር እና ለሺህ ለሚጠጉ ዓመታት የተለየ ባህላዊ ማንነት ይዞ ቆይቷል።ግሪኮች አይቤሪያ ለሚለው ስም ተጠያቂ ናቸው፣ ከኢቤር (ኢብሮ) ወንዝ በኋላ ይመስላል።
▲
●
ሴልቲቤሪያውያን
ሴልቲቤሪያውያን ©Angus McBride
500 BCE Jan 1

ሴልቲቤሪያውያን

Cádiz, Spain
ስትራቦ የኤፎረስን እምነት በአይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት እስከ ካዲዝ ድረስ ኬልቶች እንዳሉ ጠቅሷል።የሰሜን-ምእራብ የአይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት ቁሳዊ ባህል ከነሐስ ዘመን መጨረሻ (9ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ. ግድም) በሮማውያን ባሕል (1 ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ. ግድም) እስኪዋጥ ድረስ ቀጣይነቱን አሳይቷል።ከሴልቲክ ጎሳ ቡድኖች ጋላሲያን እና አስቱሪስ ጋር የተያያዘ ነው.ህዝቡ በአብዛኛው በአትላንቲክ አውሮፓ ከሚገኙት እንደሌሎች የአትላንቲክ አውሮፓ አካባቢዎች፣ ትናንሽ የግጦሽ ግዛቶችን የሚቆጣጠሩትን በኮረብታ ምሽጎች ላይ ያተኮረና በአካባቢው ካስትሮ እየተባለ የሚጠራው በጦረኛ ልሂቃን የሚጠበቀውን የሰው ልጅን ከብት በመጠበቅ ይለማመዳል። በሰሜን ኢቤሪያ፣ ከሰሜን ፖርቱጋል፣ አስቱሪያስ እና ጋሊሺያ በካንታብሪያ እና በሰሜናዊ ሊዮን እስከ ኤብሮ ወንዝ ድረስ።በአይቤሪያ የሴልቲክ መገኘት በ6ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ከዘአበ ጀምሮ ሊሆን ይችላል፣ይህም ካስትሮዎች በድንጋይ ግድግዳዎች እና በመከላከያ ጉድጓዶች አዲስ ዘላቂነት ባረጋገጡበት ጊዜ ነው።አርኪኦሎጂስቶች ማርቲን አልማግሮ ጎርቤ እና አልቫራዶ ሎሪዮ የሰለጠነ የሴልቲቤሪያ ባህል የሚለዩትን የብረት መሳሪያዎች እና የተራዘመ ቤተሰብ ማህበራዊ መዋቅርን እንደ "ፕሮቶ-ሴልቲክ" ከሚሉት ጥንታዊ የካስትሮ ባህል እንደመጡ ይገነዘባሉ።የአርኪኦሎጂ ግኝቶች ባህሉ ከ 3 ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ጀምሮ (አልማግሮ-ጎርቤ እና ሎሪዮ) በጥንታዊ ጸሃፊዎች ከተዘገበው ባህል ጋር ቀጣይነት ያለው መሆኑን ለይተው ያውቃሉ።የሴልቲቤሪያ ብሄረሰብ ካርታ በጣም የተተረጎመ ቢሆንም ከ 3 ኛው ክፍለ ዘመን ከተለያዩ ጎሳዎች እና ብሄሮች የተውጣጣው በተጠናከረ ኦፒዳ ላይ ያተኮረ እና በሴልቲክ እና በአይቤሪያ አክሲዮን ውስጥ ከራስ-ሰር ባህሎች ጋር ሰፊ የአካባቢያዊ ውህደትን ይወክላል።
▲
●
የካርታጊኒያ አይቤሪያ
የሂስፓኒክ ተዋጊዎች፣ 2ኛው ክፍለ ዘመን ዓ.ዓ ©Angus McBride
237 BCE Jan 1 - 218 BCE

የካርታጊኒያ አይቤሪያ

Saguntum, Spain
በአንደኛው የፑኒክ ጦርነት የካርቴጅ ሽንፈት ከተፈጸመ በኋላ የካርታጊኑ ጄኔራል ሃሚልካር ባርሳ በአፍሪካ ውስጥ የቅጥረኞች አመፅን በማድቀቅ አዲስ ጦር ኑሚዲያንን ከቅጥረኞች እና ከሌሎች እግረኛ ወታደሮች ጋር አሰልጥኗል።በ236 ከዘአበ ወደ ኢቤሪያ ዘመተ። ከሮም ጋር በተደረገው ግጭት የጠፉትን ግዛቶች ለማካካስ እና በሮማውያን ላይ የበቀል እርምጃ ለመውሰድ ለካርቴጅ አዲስ ግዛት ለማግኘት ተስፋ አደረገ።በስምንት አመታት ውስጥ፣ በጦር መሳሪያ እና በዲፕሎማሲ፣ ሃሚልካር የኢቤሪያን ባሕረ ገብ መሬት ግማሹን የሚሸፍን ሰፊ ግዛትን አስገኘ፣ እና የአይቤሪያ ወታደሮች በኋላ ልጁ ሃኒባል ለመዋጋት ወደ ኢጣሊያ ባሕረ ገብ መሬት የሚመራው የጦር ሠራዊት ክፍል ለመፍጠር መጡ። ሮማውያን፣ ነገር ግን ሃሚልካር በጦርነቱ ያለጊዜው መሞቱ (228 ዓክልበ.) የኢቤሪያን ባሕረ ገብ መሬት ወረራ እንዳያጠናቅቅ ከለከለው እና ብዙም ሳይቆይ የመሠረተው የአጭር ጊዜ ግዛት ፈራረሰ።
▲
●
218 BCE - 472
የሮማን እስፓኒክornament
ሁለተኛው የፑኒክ ጦርነት
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
218 BCE Jan 1 - 204 BCE

ሁለተኛው የፑኒክ ጦርነት

Spain
ሁለተኛው የፑኒክ ጦርነት (ከ218 እስከ 201 ዓክልበ.) በ3ኛው ክፍለ ዘመን ከዘአበ በሁለቱ ዋና ዋና የሜዲትራኒያን ኃያላን በሆኑት በካርቴጅ እና በሮም መካከል ከተደረጉት ሶስት ጦርነቶች ሁለተኛው ነው።ለ 17 ዓመታት ሁለቱ መንግስታት በዋነኛነት በጣሊያን እና በአይቤሪያ ፣ ግን በሲሲሊ እና በሰርዲኒያ ደሴቶች እና በጦርነቱ ማብቂያ ላይ በሰሜን አፍሪካ ውስጥ የበላይ ለመሆን ታግለዋል ።በሁለቱም በኩል ከግዙፍ ቁሶች እና የሰው ልጆች ኪሳራ በኋላ ካርቴጂያውያን ተሸነፉ።መቄዶንያ፣ ሲራኩስ እና በርካታ የኑሚድያን መንግስታት ወደ ውጊያው ተሳቡ።እና የአይቤሪያ እና የጋሊክ ሀይሎች በሁለቱም በኩል ተዋጉ።በጦርነቱ ወቅት ሦስት ዋና ዋና ወታደራዊ ቲያትሮች ነበሩ፡ ጣሊያን፣ ሃኒባል የሮማን ጦር ደጋግሞ ያሸነፈበት፣ አልፎ አልፎ በሲሲሊ፣ በሰርዲኒያ እና በግሪክ በንዑስ ዘመቻዎች;የሃኒባል ታናሽ ወንድም ሃስድሩባል ወደ ኢጣሊያ እና አፍሪካ ከመግባቱ በፊት የካርታጊያን የቅኝ ግዛት ከተሞችን በተደባለቀ ስኬት ሲከላከል የነበረው ኢቤሪያ፣ በመጨረሻም ሮም ጦርነቱን አሸንፏል።
▲
●
ስፔን
ኦገስታን ምሽግ ©Brian Delf
218 BCE Jan 2 - 472

ስፔን

Spain
ሂስፓኒያ ለአይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት እና አውራጃዎቹ የሮማውያን ስም ነበር።በሮማን ሪፐብሊክ ስር፣ ሂስፓኒያ በሁለት ግዛቶች ተከፍሎ ነበር፡- Hispania Citerior እና Hispania Ulterior።በፕሪንሲፓት ጊዜ፣ Hispania Ulterior በሁለት አዳዲስ ግዛቶች ማለትም በቤቲካ እና ሉሲታኒያ የተከፈለ ሲሆን ሂስፓኒያ ሲትሪየር ደግሞ ሂስፓኒያ ታራኮኔንሲስ ተብሎ ተሰየመ።በመቀጠል፣ የታራኮኔንሲስ ምዕራባዊ ክፍል ተከፍሏል፣ መጀመሪያ እንደ ሂስፓኒያ ኖቫ፣ በኋላም “ካላሲያ” (ወይ ጋላሲያ፣ የዛሬው ጋሊሺያ) ተሰየመ።ከዲዮቅላጢያን ቴትራርቺ (እ.ኤ.አ. 284) ጀምሮ፣ ከታራኮኔንሲስ ደቡባዊ ክፍል እንደገና እንደ ካርታጊንሲስ ተከፍሏል ፣ እና ሁሉም ዋና ዋና የሂስፓኒክ አውራጃዎች ፣ ከባሊያሪክ ደሴቶች እና ከሰሜን አፍሪካ ማውሬታኒያ ቲንጊታና ግዛት ጋር ፣ በኋላ ላይ በቡድን ተከፋፈሉ። ሲቪል ሀገረ ስብከት በቪካሪየስ የሚመራ።ሂስፓኒያ የሚለው ስም በቪሲጎቲክ አገዛዝ ዘመንም ጥቅም ላይ ውሏል።የዘመናዊው የቦታ ስሞች ስፔን እና ሂስፓኒኖላ ሁለቱም የተወሰዱት ከሂስፓኒያ ነው።ሮማውያን እንደ ታራጎና (ታራኮ) ያሉ ነባር ከተሞችን አሻሽለዋል እና ሌሎችም እንደ ዛራጎዛ (ቄሳራጉስታ)፣ ሜሪዳ (አውጉስታ ኤሜሪታ)፣ ቫለንሲያ (ቫለንቲያ)፣ ሊዮን ("ሌጂዮ ሴፕቲማ")፣ ባዳጆዝ ("ፓክስ ኦጋስታ") እና ሌሎችንም አቋቁመዋል። ፓሌንሺያየባሕረ ገብ መሬት ኢኮኖሚ በሮማውያን ሞግዚትነት ተስፋፍቷል።ሂስፓኒያ ለሮም ምግብ፣ የወይራ ዘይት፣ ወይን እና ብረት አቀረበ።ንጉሠ ነገሥቱ ትራጃን፣ ሃድሪያን፣ እና ቴዎዶሲየስ 1፣ ፈላስፋው ሴኔካ፣ እና ገጣሚዎቹ ማርሻል፣ ኩዊቲሊያን እና ሉካን የተወለዱት በሂስፓኒያ ነው።የሂስፓኒክ ጳጳሳት በ306 አካባቢ የኤልቪራ ምክር ቤት አደረጉ።በ 5 ኛው ክፍለ ዘመን የምዕራባዊው የሮማ ኢምፓየር ውድቀት በኋላ የሂስፓኒያ አንዳንድ ክፍሎች በቫንዳልስ፣ ሱኢቢ እና ቪሲጎትስ በተባለ የጀርመን ጎሳዎች ቁጥጥር ስር ሆኑ።
▲
●
የሴልቲቤሪያ ጦርነቶች
ኑማንቲያ (1881) በ133 ዓክልበ. የኑማንቲያ የመጨረሻ ተከላካዮች በሮማውያን በሕይወት እንዳይያዙ ከተማቸውን አቃጥለው ራሳቸውን አጠፉ። ©Alejo Vera
181 BCE Jan 1 - 133 BCE

የሴልቲቤሪያ ጦርነቶች

Spain
የመጀመሪያው የሴልቲቤሪያ ጦርነት (181-179 ዓክልበ.) እና ሁለተኛው የሴልቲቤሪያ ጦርነት (154-151 ዓክልበ.) በሴልቲቤሪያውያን ከሦስቱ ዋና ዋና አመጾች መካከል ሁለቱ ነበሩ (በምስራቅ ማዕከላዊ እስፓኒያ የሚኖሩ የሴልቲክ ጎሳዎች ጥምረት፣ ከእነዚህም መካከል ፔለንዶንስን መሰየም እንችላለን) ፣ አሬቫቺ ፣ ሉሶኖች ፣ ቲቲ እና ቤሊ) ሮማውያን በሂስፓኒያ መኖራቸውን ይቃወማሉ።የሁለተኛውየፑኒክ ጦርነት ሲያበቃ ካርታጊናውያን የሂስፓኒክ ግዛቶችን መቆጣጠር ወደ ሮም ለቀቁ።ሴልቲቤሪያውያን ከዚህ አዲስ የሮማ ግዛት ጋር ድንበር ተጋርተዋል።በሴልቲቤሪያ አካባቢ የሚንቀሳቀሰውን የሮማን ጦር መግጠም ጀመሩ እና ይህም ወደ መጀመሪያው የሴልቲቤሪያ ጦርነት አመራ።በዚህ ጦርነት የሮማውያን ድል እና በሮማው ፕራይተር ግራቹስ ከበርካታ ጎሳዎች ጋር የተቋቋሙት የሰላም ስምምነቶች ለ24 ዓመታት አንጻራዊ ሰላም አስገኝተዋል።በ154 ከዘአበ የሮም ሴኔት የቤሊ ከተማ የሰገዳ ከተማ የግንብ መገንባቱን ተቃወመ እና ጦርነት አወጀ።ስለዚህም ሁለተኛው የሴልቲቤሪያ ጦርነት (154-152 ዓክልበ.) ተጀመረ።በጦርነቱ ውስጥ ቢያንስ ሦስት የሴልቲቤሪያ ነገዶች ተሳትፈዋል፡ ቲቲ፣ ቤሊ (የሴገዳ እና ኔርቶብሪጋ ከተሞች) እና አሬቫቺ (የኑማንቲያ፣ አክሲንየም እና ኦሲሊስ ከተሞች)።ከመጀመሪያዎቹ የሴልቲቤሪያ ድሎች በኋላ ቆንስል ማርከስ ክላውዲየስ ማርሴለስ አንዳንድ ሽንፈቶችን በማምጣት ከሴልቲቤሪያውያን ጋር ሰላም ፈጠረ።የሚቀጥለው ቆንስላ ሉሲየስ ሊሲኒየስ ሉኩለስ ከሮም ጋር ጦርነት ያልነበረው በመካከለኛው ዱኤሮ ሸለቆ ውስጥ በሚኖሩት ቫካኢይ ላይ በተባለው ጎሳ ላይ ጥቃት ሰነዘረ።ቫካኢ ካርፔታኒውን አላግባብ እንደበደለ በማለቱ ያለ ሴኔት ፈቃድ አደረገ።ሁለተኛው የሴልቲቤሪያ ጦርነት ከሉሲታኒያ ጦርነት (154-150 ዓክልበ.) ጋር ተደባልቆ ነበር።የሴልቲቤሪያን ጦርነቶች ተከትሎ ሦስተኛው ዋነኛ አመፅ የኑማንቲን ጦርነት (143-133 ዓክልበ.) ሲሆን አንዳንዴም እንደ ሦስተኛው የሴልቲቤሪያ ጦርነት ይቆጠራል።
▲
●
ቪሲጎቲክ ስፔን
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
418 Jan 1 - 721

ቪሲጎቲክ ስፔን

Spain
ሂስፓኒያን የወረሩ የመጀመሪያዎቹ የጀርመን ጎሳዎች በ5ኛው ክፍለ ዘመን የደረሱት የሮማ ኢምፓየር እየፈራረሰ ሲመጣ ነው።ቪሲጎትስ፣ ሱኢቢ፣ ቫንዳልስ እና አላንስ የፒሬኒስ ተራራ ሰንሰለቶችን በማቋረጥ ወደ ሂስፓኒያ ደረሱ፣ ይህም በሰሜናዊ ምዕራብ በጋላሲያ፣ በሰሜን ምዕራብ፣ የቫንዳሉስያ የቫንዳሉሺያ ግዛት (አንዳሉሲያ) እና በመጨረሻም ቪሲጎቲክ መንግሥት በቶሌዶ ወደሚገኘው የሱቢ መንግሥት መመስረት አመራ።ሮማናዊው ቪሲጎቶች በ415 ወደ ሂስፓኒያ ገቡ። ንጉሣዊ ንግሥናቸው ወደ ሮማን ካቶሊካዊነት ከተቀየሩ በኋላ እና በሰሜን ምዕራብ ያሉትን የሱቤቢክ ግዛቶችን እና በደቡብ ምስራቅ የሚገኙትን የባይዛንታይን ግዛቶችን ድል ካደረጉ በኋላ የቪሲጎቲክ መንግሥት በመጨረሻ የአይቤሪያን ባሕረ ገብ መሬትን ያጠቃልላል።የሮማ ኢምፓየር እያሽቆለቆለ ሲሄድ የጀርመን ጎሳዎች የቀድሞውን ግዛት ወረሩ።አንዳንዶቹ ፎደረራቲ፣ ጎሳዎች በሮማውያን ጦር ውስጥ ለማገልገል የተመደቡ እና በግዛቱ ውስጥ ያለ መሬት በክፍያ የተሰጡ ሲሆን ሌሎች እንደ ቫንዳልስ ያሉ የግዛቱ ደካማ መከላከያ ተጠቅመው በድንበሩ ውስጥ ዘረፋን ይፈልጉ ነበር።እነዚያ የተረፉት ነገዶች ነባር የሮማውያን ተቋማትን ተቆጣጠሩ እና በተለያዩ የአውሮፓ ክፍሎች ለሮማውያን ተተኪ መንግስታትን ፈጠሩ እስፓኒያ ከ 410 በኋላ በቪሲጎቶች ተቆጣጠሩ።በተመሳሳይ ጊዜ በኖራ በሁለቱም በኩል (በራይን እና በዳንዩብ ወንዞች አጠገብ ያለው የግዛቱ ምሽግ ድንበር) የጀርመናዊ እና ሁኒ ጎሳዎች “ሮማኒዜሽን” ሂደት ነበር ።ለምሳሌ ቪሲጎቶች በ 360 አካባቢ ወደ አሪያን ክርስትና የተቀየሩት በሃንስ መስፋፋት ወደ ኢምፔሪያል ግዛት ከመገፋታቸው በፊትም ነበር።እ.ኤ.አ. በ 406 ክረምት ፣ የቀዘቀዘውን ራይን በመጠቀም ፣ ከጀርመንኛ) ቫንዳልስ እና ሱዌቭስ ፣ እና (ሳርማቲያን) አላንስ ፣ እየገሰገሰ ካለው ሁንስ ሸሽተው ግዛቱን በኃይል ወረሩ።ቪሲጎቶች ከሁለት አመት በፊት ሮምን ያባረሩ ሲሆን በ 412 ወደ ጋውል ደርሰው የቱሉዝ ቪሲጎቲክ መንግስት (በዘመናዊ ፈረንሳይ በደቡባዊ ክፍል) መሰረቱ እና ከቮይል (507) ጦርነት በኋላ ቀስ በቀስ ተጽእኖቸውን ወደ ሂስፓኒያ አስፋፉ. በሂስፓኒክ ባህል ላይ ብዙ ቋሚ ምልክት ሳያስቀምጡ ወደ ሰሜን አፍሪካ የተጓዙ ቫንዳልስ እና አላንስ።የቪሲጎቲክ መንግሥት ዋና ከተማውን ወደ ቶሌዶ ቀይሮ በሊዮቪጊልድ የግዛት ዘመን ከፍተኛ ደረጃ ላይ ደርሷል።
▲
●
587 - 711
ጎቲክ ስፔንornament
Visigothic King Reccared ካቶሊክ ሆነ
የሬካሬድ ወደ ካቶሊካዊነት መለወጥ ©Antonio Muñoz Degrain
587 Jan 1

Visigothic King Reccared ካቶሊክ ሆነ

Toledo, Spain
ሬካሬድ የመጀመሪያ ሚስቱ የንጉሥ ሊዮቪጊልድ ታናሽ ልጅ ነበር።እንደ አባቱ፣ ሬካሬድ ዋና ከተማው በቶሌዶ ነበር።የቪሲጎቲክ ነገሥታት እና መኳንንት በተለምዶ የአሪያን ክርስቲያኖች ሲሆኑ የሂስፓኖ-ሮማውያን ሕዝብ ደግሞ የሮማ ካቶሊኮች ነበሩ።የሴቪል ካቶሊካዊ ጳጳስ ሊአንደር ታላቅ ልጅ እና የሌኦቪግልድ ወራሽ ሄርሜኔጊልድ ወደ ካቶሊካዊ እምነት በመቀየር ትልቅ አስተዋፅዖ አድርጓል።ሌንደር አመፁን ደግፎ በተጫወተው ሚና በግዞት ተወሰደ።እ.ኤ.አ. በጥር 587 ሬካሬድ የግዛቱ ብቸኛው ታላቅ ክስተት እና ለቪሲጎቲክ ሂስፓኒያ የለውጥ ነጥብ የሆነውን ለካቶሊካዊነት አርያንነትን ተወ።አብዛኞቹ የአርያን መኳንንት እና የቤተ ክህነት ሊቃውንት የእሱን ምሳሌ ተከትለዋል፣ በእርግጥ በዙሪያው የነበሩት በቶሌዶ፣ ነገር ግን የአሪያን አመፆች ነበሩ፣ በተለይም በሴፕቲማኒያ በሰሜናዊ አውራጃው፣ ከፒሬኒስ ባሻገር፣ የተቃዋሚው መሪ የአሪያን ጳጳስ አታሎክ ነበር፣ እሱም በመካከላቸው ታዋቂ የነበረው ሁለተኛ አርዮስ የመሆን የካቶሊክ ጠላቶቹ።ከሴፕቲማኒያውያን ዓለማዊ መሪዎች መካከል፣ ግራኒስታን እና ዊልዲገርን የሚቆጥሩት የቡርገንዲው ጉንትራም ይግባኝ ብለው ዕድሉን አይተው ዲሴድሪየስን ላከ።የሬካሬድ ጦር የአሪያን አማፂያን እና የካቶሊክ አጋሮቻቸውን በታላቅ እልቂት አሸነፋቸው፣ ራሱ ዴሲድሪየስ ተገደለ።
▲
●
711 - 1492
አል-አንዳሉስ እና ክርስቲያናዊ ድጋሚornament
የኡመያድ የሂስፓኒያ ድል
ንጉስ ሮድሪጎ በበርናርዶ ብላንኮ y ፔሬዝ በጓዳሌት ጦርነት ለወታደሮቹ ንግግር ሲያደርግ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
711 Jan 1 - 718

የኡመያድ የሂስፓኒያ ድል

Iberian Peninsula
የኡመያድ የሂስፓኒያ ወረራ፣ እንዲሁም የቪሲጎቲክ መንግሥት የኡመያድ ወረራ በመባል የሚታወቀው፣ የኡመያድ ካሊፋነት በሂስፓኒያ (በአይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት) ከ 711 እስከ 718 የመጀመርያ መስፋፋት ነበር። የአል-አንዳሉስ ኡመያ ዊላያ መመስረት።በስድስተኛው የኡመያድ ኸሊፋ አል-ወሊድ 1ኛ (ረ.ዐ. 705–715) የከሊፋነት ዘመን በታሪቅ ኢብን ዚያድ የሚመራ ጦር በ711 መጀመሪያ ላይ በጅብራልታር ከሰሜን አፍሪካ በርበርስ ባካተተ ጦር መሪ ወረደ።በወሳኙ የጓዳሌት ጦርነት የቪሲጎቲክ ንጉስ ሮደሪክን ድል ካደረገ በኋላ ታሪቅ በአለቃው ዋሊ ሙሳ ኢብን ኑሰይር የሚመራ የአረብ ጦር ተጠናክሮ ወደ ሰሜን ቀጠለ።እ.ኤ.አ. በ 717 የአረብ-በርበር ጥምር ጦር ፒሬኒስን አቋርጦ ወደ ሴፕቲማኒያ ገባ።እስከ 759 ድረስ በጎል ተጨማሪ ግዛት ያዙ።
▲
●
Play button
711 Jan 2 - 1492

መልሰው ያግኙ

Spain
ሬኮንኲስታ በ711 በአይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት ታሪክ ውስጥ በኡመያድ የሂስፓኒያ ድል እና በ 1492 የግራናዳ የናስሪድ መንግሥት ውድቀት መካከል የክርስቲያን መንግስታት በጦርነት ተስፋፍተው እና አልን ድል ያደረጉበት የ 781-አመት ጊዜ ታሪካዊ ግንባታ ነው ። - አንዳሉስ ወይም የኢቤሪያ ግዛቶች በሙስሊሞች ይገዙ ነበር።የሪኮንኩዊስታ ጅምር በተለምዶ በኮቫዶንጋ ጦርነት (718 ወይም 722) የሚታወቅ ሲሆን በሂስፓኒያ ከ711 ወታደራዊ ወረራ በኋላ በክርስቲያን ወታደራዊ ኃይሎች ለመጀመሪያ ጊዜ የታወቀ ድል ነው።በፔላጊየስ የሚመሩት አማፂዎች በሰሜናዊ የሂስፓኒያ ተራሮች ላይ የሙስሊም ጦርን ድል በማድረግ የአስቱሪያን ነፃ የክርስቲያን መንግሥት አቋቋሙ።በ10ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ የኡመያ ቫይዚር አልማንዞር ሰሜናዊውን የክርስቲያን መንግስታት ለመገዛት ለ30 አመታት ወታደራዊ ዘመቻ አካሂደዋል።ሠራዊቱ ሰሜኑን አጥፍቶ ታላቁን ሳንቲያጎ ደ ኮምፖስትላ ካቴድራልን እስከ ማባረር ድረስ።በ11ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ የኮርዶባ መንግስት ሲበታተን ታይፋስ በመባል የሚታወቁት ተከታታይ ጥቃቅን ተተኪ ግዛቶች ብቅ አሉ።የሰሜኑ መንግስታት ይህንን ሁኔታ ተጠቅመው ወደ አል-አንዱለስ ዘልቀው ገቡ;የእርስ በርስ ጦርነት እንዲፈጠር አድርገዋል፣ የተዳከሙትን ታይፋዎችን በማስፈራራት ለ"ጥበቃ" ትልቅ ግብር እንዲከፍሉ አደረጉ።በ12ኛው መቶ ክፍለ ዘመን በአልሞሃድስ ስር ሙስሊሞች ካገረሹ በኋላ በ13ኛው ክፍለ ዘመን የላስ ናቫስ ደ ቶሎሳ (1212) ወሳኝ ጦርነት - ኮርዶባ በ1236 እና ሴቪል በ1248 -በደቡብ የሚገኙት ታላላቅ የሙሮች ምሽጎች በክርስቲያኖች እጅ ወድቀዋል። የግራናዳ የሙስሊም ግዛት በደቡብ እንደ ገባር ግዛት።በጃንዋሪ 1492 ግራናዳ ከተገዛች በኋላ መላውን የኢቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት በክርስቲያን ገዥዎች ተቆጣጠረች።እ.ኤ.አ. ጁላይ 30 ቀን 1492፣ በአልሃምብራ አዋጅ ምክንያት፣ ሁሉም የአይሁድ ማህበረሰብ—200,000 የሚያህሉ ሰዎች—በግዳጅ ተባረሩ።ወረራውን ተከትሎ በስፔን የሚኖሩ ሙስሊሞች ወደ ሃይማኖታቸው እንዲመለሱ ያስገደዳቸው ተከታታይ አዋጆች (1499-1526) ሲሆን በኋላም በ1609 በንጉስ ፊሊፕ ሳልሳዊ ትእዛዝ ከአይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት ተባረሩ።ከ 19 ኛው ክፍለ ዘመን ጀምሮ ፣ ባህላዊ የታሪክ አጻጻፍ ቀደም ሲል የቪሲጎቲክ መንግሥት በተያዙ ግዛቶች ላይ እንደ ተሃድሶ ይታሰብ ለነበረው Reconquista የሚለውን ቃል ተጠቅሟል።በ 19 ኛው ክፍለ ዘመን ሁለተኛ አጋማሽ ላይ በስፔን የታሪክ አጻጻፍ ውስጥ የተጠናከረ የሪኮንኩዊስታ ጽንሰ-ሐሳብ ከስፔን ብሔራዊ ማንነት እድገት ጋር ተያይዞ ብሔራዊ እና የፍቅር ገጽታዎች ላይ አፅንዖት ሰጥቷል.
▲
●
Play button
756 Jan 1 - 929

የኮርዶባ ኤሚሬትስ

Córdoba, Spain
የኮርዶባ ኢሚሬት በአይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት የመካከለኛው ዘመን እስላማዊ መንግሥት ነበር።በስምንተኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ መመስረቱ በአሁን ስፓኝ እና ፖርቱጋል ውስጥ የሰባት መቶ ዓመታት የሙስሊሞች አገዛዝ መጀመሩን ያመለክታል።አረቦች አል አንዳሉስ በሚሉት አካባቢ የሚገኘው የኢሚሬትስ ግዛቶች ከስምንተኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ጀምሮ የኡመያ ኸሊፋነት አካል ነበሩ።እ.ኤ.አ. በ 750 ኸሊፋው በአባሲዶች ከተገረሰሰ በኋላ የኡመያ ልዑል አብዱራህማን የቀድሞዋን የደማስቆ ዋና ከተማ ሸሽቶ በ 756 በኢቤሪያ ነፃ የሆነ ኢሚሬትስ መስርቷል ። የኮርዶባ ጠቅላይ ግዛት ዋና ከተማ ሆነች እና በአስርተ ዓመታት ውስጥ አድጓል። በዓለም ላይ ካሉት ትላልቅ እና በጣም የበለጸጉ ከተሞች አንዱ።መጀመሪያ ላይ የባግዳድ የአባሲድ ኸሊፋነት ህጋዊነትን ከተገነዘበ በኋላ በ929 አሚር አብዱረህማን ሳልሳዊ ኮርዶባ ከሊፋነት እራሱን ከሊፋ አድርጎ አወጀ።
▲
●
የፖርቹጋል መንግሥት
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1139 Jan 1 - 1910

የፖርቹጋል መንግሥት

Lisbon, Portugal
እ.ኤ.አ. በ 1139 በኦሪክ ጦርነት ከአልሞራቪድ ጋር በተደረገው አስደናቂ ድል አፎንሶ ሄንሪከስ በወታደሮቹ የፖርቹጋል የመጀመሪያ ንጉስ ተብሎ ተሰበሰበ።በአፈ ታሪክ መሰረት፣ ክርስቶስ ከሰማይ የአፎንሶን ታላላቅ ስራዎች አስታውቋል፣ በዚህም የመጀመሪያውን ፖርቹጋላዊ ኮርቴስን በላሜጎ አቋቋመ እና በብራጋ ዋና ሊቀ ጳጳስ ዘውድ ተቀዳጅቷል።እ.ኤ.አ. በ 1142 የአንግሎ ኖርማን የመስቀል ጦረኞች ወደ ቅድስት ሀገር በመጓዝ ላይ እያሉ ንጉስ አፎንሶ ሄንሪከስን በሊዝበን ከበባ (1142) ባልተሳካለት ረድተውታል።እ.ኤ.አ. በ 1143 በዛሞራ ስምምነት ፣ የሊዮን እና ካስቲል አልፎንሶ ሰባተኛ ፖርቱጋልኛ ከሊዮን መንግሥት ነፃ መውጣቱን አወቀ።
▲
●
Play button
1212 Jul 16

የላስ ናቫስ ደ ቶሎሳ ጦርነት

Santa Elena, Jaén, Andalusia,
የላስ ናቫስ ደ ቶሎሳ ጦርነት በሪኮንኩዊስታ እና በስፔን የመካከለኛው ዘመን ታሪክ ውስጥ አስፈላጊ የለውጥ ነጥብ ነበር።የካስቲል ንጉሥ አልፎንሶ ስምንተኛ የክርስቲያን ኃይሎች ከተቀናቃኞቹ ጦርነቶች ማለትም ከናቫሬው ሳንቾ ሰባተኛ እና የአራጎኑ ፒተር 2ኛ ከአልሞሃድ ሙስሊም ገዥዎች ጋር በመዋጋት ከአይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት ደቡባዊ አጋማሽ ጋር ተዋጉ።ከሊፋው አል ናሲር (በስፔን ዜና መዋዕል ውስጥ ሚራማሞሊን) ከመላው የአልሞሃድ ኸሊፋነት የተውጣጡ የአልሞሃድን ጦር ይመራ ነበር።የአልሞሃዶች አስከፊ ሽንፈት በአይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት እና በማግሬብ ከአሥር ዓመታት በኋላ ውድቀትን በከፍተኛ ሁኔታ አፋጠነው።ያ ለክርስቲያን ሪኮንክሰስ ተጨማሪ መነሳሳትን የሰጠ እና ቀድሞውንም እየቀነሰ የመጣውን የሙሮች ሃይል በአይቤሪያ ቀንሷል።
▲
●
Play button
1478 Jan 1 - 1809

የስፔን ኢንኩዊዚሽን

Spain
የቅዱስ መርማሪው ጽሕፈት ቤት ፍርድ ቤት የጀመረው በሪኮንኲስታ መጨረሻ አካባቢ ሲሆን በካቶሊክ ኦርቶዶክሳዊነት በመንግሥታቸው ውስጥ እንዲኖር እና በጳጳሱ ቁጥጥር ሥር የነበረውን የመካከለኛው ዘመን ኢንኩዊዚሽን ለመተካት የታሰበ ነበር።ከሮማውያን ኢንኩዊዚሽን እና ከፖርቱጋል ኢንኩዊዚሽን ጋር ከሦስቱ የተለያዩ መገለጫዎች ውስጥ በጣም ጠቃሚ ሆነ።የ"ስፓኒሽ ኢንኩዊዚሽን" በስፔን እና በሁሉም የስፔን ቅኝ ግዛቶች እና ግዛቶች ውስጥ የሚሰራ ሲሆን ይህም የካናሪ ደሴቶችን፣ የኔፕልስ መንግስትን እና ሁሉንም የስፔን ንብረቶችን በሰሜን፣ በመካከለኛው እና በደቡብ አሜሪካ ያካተቱ ሊሆኑ ይችላሉ።በዘመናዊ ግምቶች መሰረት፣ በስፔን ኢንኩዊዚሽን በሶስት ክፍለ-ዘመን ጊዜ ውስጥ ወደ 150,000 የሚጠጉ ሰዎች በተለያዩ ወንጀሎች ተከሰው ከነሱ መካከል ከ3,000 እስከ 5,000 መካከል ተገድለዋል።ኢንኩዊዚሽን በመጀመሪያ የታሰበው ከአይሁድ እምነት እና ከእስልምና ወደ ካቶሊክ እምነት ከተመለሱት መካከል መናፍቃንን ለመለየት ነው።በ1492 እና 1502 አይሁዶችና ሙስሊሞች ወደ ካቶሊካዊነት እንዲቀየሩ ወይም ከካስቲል እንዲወጡ ከወጡት ንጉሣዊ ድንጋጌዎች በኋላ በመቶ ሺዎች የሚቆጠሩ በግዳጅ እንዲለወጡ፣ የኮንቨርሶዎችና ሞሪስኮዎች ስደት እና አይሁዶችን እና ሙስሊሞችን ከስፔን በጅምላ ማባረር።ኢንኩዊዚሽን በ1834፣ በኢዛቤላ 2ኛ የግዛት ዘመን፣ ባለፈው ክፍለ ዘመን ከነበረው ተፅዕኖ እያሽቆለቆለ ከሄደ በኋላ ተወገደ።
▲
●
1492 - 1810
የጥንት ዘመናዊ ስፔንornament
የሙስሊም አገዛዝ መጨረሻ
የግራናዳ እጅ መስጠት ©Francisco Pradilla Ortiz
1492 Jan 2

የሙስሊም አገዛዝ መጨረሻ

Granada, Spain
ፌርዲናንድ እና ኢዛቤላ በ1482 ከግራናዳ ኢሚሬትስ ጋር ባደረጉት ጦርነት ሬኮንኩዊስታን አጠናቅቀው በግራናዳ እጅ በጃንዋሪ 2 1492 ተጠናቀቀ። በካስቲል ውስጥ ያሉት ሙሮች ቀደም ሲል “በግዛቱ ውስጥ ግማሽ ሚሊዮን” ነበሩ ።በ1492 100,000 ያህሉ ሞተዋል ወይም በባርነት ተገዙ፣ 200,000 ተሰደው 200,000 በካስቲል ቀሩ።የግራናዳው የቀድሞ አሚር መሐመድ 12ኛን ጨምሮ ብዙዎቹ የሙስሊም ልሂቃን የአልፑጃራስ ተራሮች አካባቢ እንደ ርዕሰ መስተዳድር ተሰጥቷቸው በክርስቲያኖች አገዛዝ ውስጥ መኖር የማይታገስ ሆኖ አግኝተው በሰሜን አፍሪካ ወደምትገኘው Tlemcen ተሰደዱ።
▲
●
የክርስቶፈር ኮሎምበስ ጉዞዎች
ኮሎምበስ በካራቬል፣ በኒና እና በፒንታ የመሬት ይዞታ እንዳለው የሚገልጽ ምስል ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1492 Aug 3

የክርስቶፈር ኮሎምበስ ጉዞዎች

Bahamas
እ.ኤ.አ. በ 1492 እና በ 1504 መካከል ፣ ጣሊያናዊው አሳሽ ክሪስቶፈር ኮሎምበስ አራት የስፔን ትራንስ አትላንቲክ የባህር ላይ ግኝቶችን ወደ አሜሪካ መራ።እነዚህ ጉዞዎች ስለ አዲሱ ዓለም ሰፊ እውቀት አስገኝተዋል።ይህ ግኝት የአሜሪካን ቅኝ ግዛት፣ ተዛማጅ ባዮሎጂካል ልውውጥ እና የአትላንቲክ ትራንስ ትራንስፎርሜሽን ንግድን የተመለከተውን የግኝት ዘመን በመባል የሚታወቀውን ጊዜ አስመርቋል።እነዚህ ክስተቶች፣ ውጤቶቹ እና ውጤታቸው እስከ አሁን ድረስ የሚቀጥሉት፣ ብዙውን ጊዜ የዘመናዊው ዘመን መጀመሪያ ተብለው ይጠቀሳሉ።
▲
●
ስፔን እና ፖርቱጋል አዲሱን ዓለም ይከፋፈላሉ
የቶርዴሲላስ ስምምነት ©Anonymous
1494 Jun 7

ስፔን እና ፖርቱጋል አዲሱን ዓለም ይከፋፈላሉ

America
ሰኔ 7 1494 በቶርዴሲላስ ፣ ስፔን የተፈረመው እና በሴቱባል ፣ ፖርቱጋል የተረጋገጠው የቶርዴሲላስ ስምምነት ከአውሮፓ ውጭ የተገኙትን በፖርቹጋል ኢምፓየር እና በስፔን ኢምፓየር (የካስቲል ዘውድ) መካከል ከሜሪዲያን 370 ሊጎች ጋር በምዕራብ በኩል ተከፋፍሏል። በአፍሪካ ምዕራባዊ የባህር ዳርቻ የኬፕ ቨርዴ ደሴቶች.ያ የድንበር መስመር በኬፕ ቨርዴ ደሴቶች (ቀድሞውንም ፖርቹጋልኛ) እና ክሪስቶፈር ኮሎምበስ በመጀመርያ ጉዞው የገቡት ደሴቶች (ካስቲል እና ሊዮን ይባላሉ) መካከል ግማሽ ያህሉ ነበር፣ በስምምነቱ ውስጥ ሲፓንጉ እና አንቲሊያ (ኩባ እና ሂስፓኒኖላ) ተብለው ተሰይመዋል።በምስራቅ በኩል ያሉት መሬቶች የፖርቹጋል እና በስተ ምዕራብ ያሉት ምድሮች ለካስቲል ናቸው ፣ ይህም ቀደም ሲል በጳጳስ አሌክሳንደር 6ኛ የቀረበውን ክፍፍል አሻሽሏል።ስምምነቱ በስፔን ፣ ጁላይ 2 1494 ፣ እና በፖርቱጋል ፣ 5 ሴፕቴምበር 1494 ተፈርሟል። ሌላኛው የዓለም ክፍል ከጥቂት አሥርተ ዓመታት በኋላ በዛራጎዛ ስምምነት ተከፋፈለ ፣ ኤፕሪል 22 ቀን 1529 የተፈረመ ሲሆን ይህም አንቲሜሪዲያንን በመስመር ላይ ገልጿል። በቶርዴሲላስ ውል ውስጥ የተገለጸው የድንበር ማካለል.የሁለቱም ስምምነቶች ዋና ቅጂዎች በስፔን የሕንድ አጠቃላይ መዝገብ እና በፖርቱጋል በቶሬ ዶ ቶምቦ ብሔራዊ መዝገብ ቤት ተቀምጠዋል።ስለ አዲሱ ዓለም ጂኦግራፊ በቂ መረጃ ባይኖርም ፖርቱጋል እና ስፔን ስምምነቱን በእጅጉ አክብረውታል።ይሁን እንጂ ሌሎቹ የአውሮፓ ኃያላን ስምምነቱን አልፈረሙም እና በአጠቃላይ ውሉን ችላ ብለዋል፣ በተለይም ከተሃድሶው በኋላ ፕሮቴስታንት የሆኑትን።
▲
●
ሃብስበርግ ስፔን
የስፔኑ ንጉሥ ፊሊፕ ሳልሳዊ (አር. 1598–1621) ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1517 Jan 1 - 1700

ሃብስበርግ ስፔን

Spain
ሀብስበርግ ስፔን በ16ኛው እና በ17ኛው ክፍለ ዘመን (1516–1700) ከሀብስበርግ ቤት በመጡ ነገሥታት ስትገዛ (በመካከለኛው እና በምስራቅ አውሮፓ ታሪክ ውስጥ ካለው ሚና ጋር ተያይዞ) የስፔን በ16ኛው እና በ17ኛው ክፍለ ዘመን (1516-1700) የተጠቀሰው የወቅቱ የታሪክ አጻጻፍ ቃል ነው።የሀብስበርግ የሂስፓኒክ ነገሥታት (በዋናነት ቻርልስ 1 እና ፊሊፕ II) የስፔን ኢምፓየርን በመግዛት ላይ ካሉት ተጽዕኖ እና ኃይላቸው ከፍተኛ ደረጃ ላይ ደርሰዋል።በአምስቱ አህጉራት አሜሪካን ፣ ምስራቅ ኢንዲስን ፣ ዝቅተኛ ሀገራትን ፣ ቤልጂየምን ፣ ሉክሰምበርግ እና ግዛቶችን አሁንበጣሊያን ፣ ፈረንሳይ እና ጀርመን በአውሮፓ ፣ የፖርቹጋል ኢምፓየር ከ 1580 እስከ 1640 እና ሌሎች የተለያዩ ግዛቶችን ይቆጣጠሩ ነበር ። እንደ ሴኡታ እና ኦራን በሰሜን አፍሪካ።ይህ የስፔን ታሪክ ዘመን "የመስፋፋት ዘመን" ተብሎም ተጠርቷል።ከሀብስበርግ ጋር፣ ስፔን በ16ኛው እና 17ኛው ክፍለ ዘመን በአውሮፓ እና በአለም ከታላላቅ የፖለቲካ እና ወታደራዊ ሃይሎች አንዷ ነበረች።በሀብስበርግ ዘመን፣ ስፔን የአቪላ ቴሬዛን፣ ፔድሮ ካልደርሮን ዴ ላ ባርሳን፣ ሚጌል ዴ ሴርቫንቴንስ፣ ፍራንሲስኮ ዴ ክዌቬዶን፣ ዲዬጎን ጨምሮ በዓለም ላይ ድንቅ ጸሃፊዎችን እና ሰአሊያንን እና ተደማጭነት ያላቸውን ምሁራን በማፍራት የስፔን ወርቃማ የጥበብ እና የስነጥበብ ዘመን አስገብታለች። ቬላዝኬዝ፣ ኤል ግሬኮ፣ ዶሚንጎ ዴ ሶቶ፣ ፍራንሲስኮ ሱዋሬዝ እና ፍራንሲስኮ ዴ ቪቶሪያ።ስፔን እንደ አንድ የተዋሃደ ሀገር በ 1707 የኑዌቫ ፕላንታ ድንጋጌዎች ከቀደምት ግዛቶቿ በርካታ ዘውዶች ከተሳካ በኋላ ዴ ጁሬ መጣች።ስፔን እንደ አንድ የተዋሃደ ሀገር በ 1707 የኑዌቫ ፕላንታ ድንጋጌዎች ከቀደምት ግዛቶቿ በርካታ ዘውዶች ከተሳካ በኋላ ዴ ጁሬ መጣች።እ.ኤ.አ. በ 1700 የስፔን የመጨረሻው የሃብስበርግ ንጉስ ቻርልስ II ከሞተ በኋላ ፣ የስፔን ተተኪ ጦርነት የቦርቦን ሥርወ መንግሥት ፊሊፕ ቪን ወደ እርገት አመራ እና አዲስ የተማከለ ግዛት ምስረታ ጀመረ።
▲
●
የማጅላን ጉዞ
የማጅላንን የባህር ዳርቻ ግኝት፣ በአልቫሮ ካሳኖቫ ዘንቴኖ የዘይት ሥዕል። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1519 Sep 20 - 1522 Sep 6

የማጅላን ጉዞ

Asia
የማጄላን ጉዞ ፣ ብዙ ጊዜ የማጌላን–ኤልካኖ ጉዞ ተብሎ የሚጠራው፣ መጀመሪያ በፖርቹጋላዊው አሳሽ ፈርዲናንድ ማጄላን ወደ ሞሉካስ የተመራ፣ በ1519 ከስፔን ተነስቶ፣ እና በ1522 በስፔናዊው ሁዋን ሴባስቲያን ኤልካኖ የአለምን የመጀመሪያ ዙርያ ያጠናቀቀው የስፓኒሽ ጉዞ ነበር። .ጉዞው ዋና ግቡን አሳካ - ወደ ሞሉካስ (ቅመም ደሴቶች) ምዕራባዊ መንገድ ለማግኘት።መርከቦቹ እ.ኤ.አ. ሴፕቴምበር 20 ቀን 1519 እ.ኤ.አ. ስፔንን ለቀው በአትላንቲክ ውቅያኖስ እና በደቡብ አሜሪካ ምስራቃዊ የባህር ዳርቻ በመርከብ በመርከብ በመጓዝ በመጨረሻ የማጄላንን የባህር ዳርቻ በማግኘታቸው ወደ ፓስፊክ ውቅያኖስ (ማጂላን ስም የሰጠው) እንዲያልፉ አስችሏቸዋል።መርከቦቹ የመጀመሪያውን የፓሲፊክ መሻገሪያ አጠናቀው በፊሊፒንስ አቁመው በመጨረሻ ከሁለት ዓመት በኋላ ወደ ሞሉካስ ደረሱ።በጁዋን ሴባስቲያን ኤልካኖ የሚመራ በጣም የተሟጠጠ መርከበኞች በፖርቹጋሎች ቁጥጥር ስር ባሉ ውሃዎች በኩል ወደ ምዕራብ ወደ ምዕራብ በመርከብ በሴፕቴምበር 6 1522 ተመለሱ።መርከቦቹ መጀመሪያ ላይ ወደ 270 የሚጠጉ ሰዎች እና አምስት መርከቦች ነበሩት።ጉዞው ፖርቹጋላዊውን የማሸሽ ሙከራዎችን፣ የድብደባ ጥቃቶችን፣ ረሃብን፣ መናድን፣ አውሎ ነፋሶችን እና ከአገሬው ተወላጆች ጋር የጥላቻ ገጠመኞችን ጨምሮ ብዙ ችግሮች አጋጥመውታል።ወደ ስፔን የመልስ ጉዞውን ያጠናቀቁት 30 ሰዎች እና አንድ መርከብ (ቪክቶሪያ) ብቻ ናቸው።ማጄላን እራሱ በፊሊፒንስ ውስጥ በጦርነት ሞተ፣ እናም ካፒቴን ጄኔራል ሆኖ በተከታታይ መኮንኖች ተተካ፣ ኤልካኖ በመጨረሻ የቪክቶሪያን የመልስ ጉዞ መርቷል።ጉዞው ባብዛኛው የገንዘብ ድጋፍ የተደረገው በስፔናዊው ንጉስ ቻርልስ 1 ነው፣ ወደ ሞሉካስ የሚወስደውን ትርፋማ የምዕራባዊ መስመር እንደሚያገኝ ተስፋ በማድረግ፣ የምስራቁን መስመር በቶርዴሲላስ ስምምነት ስር በፖርቱጋል ቁጥጥር ስር ነበር።
▲
●
Play button
1521 May 26 - Aug 13

ሄርናን ኮርቴስ የአዝቴክን ኢምፓየር አሸንፏል

Mexico City, CDMX, Mexico
የቴኖክቲትላን ውድቀት፣ የአዝቴክ ኢምፓየር ዋና ከተማ፣ በስፔን የግዛት ወረራ ላይ ወሳኝ ክስተት ነበር።እ.ኤ.አ. በ 1521 የተከሰተው በአካባቢው አንጃዎች ላይ ሰፊ መጠቀሚያ ማድረግ እና ቀደም ሲል የነበሩትን የፖለቲካ ምድቦች በስፔናዊው ድል አድራጊ ሄርናን ኮርቴስ መበዝበዝን ተከትሎ ነበር።እሱ በአገር በቀል አጋሮች እና በአስተርጓሚው እና በባልደረባው ላ ማሊንቼ ረድቷል።በአዝቴክ ኢምፓየር እና በስፔን የሚመራው ጥምረት በዋነኛነት በTlaxcaltec ሰዎች የተዋቀረ ብዙ ጦርነቶች የተካሄዱ ቢሆንም፣ በቀጥታ ወደ አዝቴክ ስልጣኔ ውድቀት ያደረሰው የቴኖክቲትላን ከበባ ነበር እናም የመጀመርያው ምዕራፍ መጨረሻ ላይ ደርሷል። የስፔን የአዝቴክ ግዛት ድል።የአዝቴክ ህዝብ በወቅቱ በከፍተኛ ሞት ምክንያት በፈንጣጣ ወረርሽኝ ምክንያት ብዙዎችን አመራሩን ገደለ።ፈንጣጣ ለዘመናት በእስያ እና በአውሮፓ ሥርጭት ስለነበረ ስፔናውያን በሽታ የመከላከል አቅምን ፈጥረው ነበር እናም በወረርሽኙ ውስጥ በአንጻራዊ ሁኔታ ብዙም አልተጎዱም።የአዝቴክ ኢምፓየር ወረራ በስፔን አሜሪካ ቅኝ ግዛት ውስጥ ወሳኝ ደረጃ ነበር።በዚህ ወረራ፣ ስፔን የፓስፊክ ውቅያኖስን ከፍተኛ መዳረሻ አገኘች።በዚህም የስፔን ኢምፓየር ወደ እስያ ገበያዎች ለመድረስ የመጀመሪያውን የውቅያኖስ አላማውን በመጨረሻ ማሳካት ይችላል።
▲
●
Play button
1532 Jan 1 - 1572

የኢንካ ኢምፓየር የስፔን ድል

Peru
የፔሩ ወረራ በመባልም የሚታወቀው የኢንካ ኢምፓየር የስፔን ድል በአሜሪካ አህጉር በስፔን ቅኝ ግዛት ውስጥ በጣም አስፈላጊ ከሆኑት ዘመቻዎች አንዱ ነበር።ከዓመታት ቅድመ አሰሳ እና ወታደራዊ ፍጥጫ በኋላ 168 የስፔን ወታደሮች በድል አድራጊው ፍራንሲስኮ ፒዛሮ፣ ወንድሞቹ እና የአገሬው ተወላጆች አጋሮቻቸው በ1532 በካጃማርካ ጦርነት ሳፓ ኢንካ አታሁልፓን ያዙ።ለብዙ አሥርተ ዓመታት ጦርነት የፈጀ ነገር ግን በ1572 በስፔን ድል እና በፔሩ ምክትል ግዛት ቅኝ ግዛት የተጠናቀቀው የረዥም ዘመቻ የመጀመሪያው እርምጃ ነበር።የኢንካ ኢምፓየር ወረራ በአሁኑ ጊዜ ወደ ቺሊ እና ኮሎምቢያ የተካሄደ ዘመቻ እንዲሁም ወደ አማዞን ተፋሰስ ጉዞዎችን አድርጓል።በ 1528 ስፔናውያን የኢንካ ኢምፓየር ድንበር ላይ ሲደርሱ ሰፊ ቦታን ያቀፈ ሲሆን ከኮሎምቢያ በፊት ከነበሩት አራት ታላላቅ ሥልጣኔዎች ሁሉ ትልቁ ነው።በአሁኑ ጊዜ የፓቲያ ወንዝ ተብሎ ከሚጠራው አንኮማዮ ወደ ደቡብ አቅጣጫ በመዘርጋት በደቡባዊ የአሁኗ ኮሎምቢያ ወደ ማውሌ ወንዝ በኋላ ቺሊ ተብሎ በሚጠራው ወንዝ እና በምስራቅ ከፓስፊክ ውቅያኖስ እስከ የአማዞን ጫካ ዳርቻ ድረስ ተሸፍኗል። በምድር ላይ ካሉት በጣም ተራራማ ቦታዎች መካከል አንዳንዶቹ።የኢንካ ኢምፓየር በመኳንንት ሁአስካር እና በአታሁልፓ መካከል በተካሄደው የእርስ በእርስ ጦርነት ውስጥ በነበረበት ወቅት የስፔኑ ድል አድራጊ ፒዛሮ እና ሰዎቹ በድርጅታቸው ውስጥ በመውረር ከፍተኛ እገዛ ነበራቸው።አታዋላፓ ኢኳዶርን ከያዘው ጦር ጋር በሰሜን በነበረባቸው ዓመታት ከሁዋይና ካፓክ ጋር ብዙ ጊዜ ያሳለፈ ይመስላል።አታሁልፓ ስለዚህ ከሠራዊቱ እና ከዋና ጄኔራሎቹ ጋር የተሻለ ግንኙነት ነበረው።ሁዋይና ካፓክ እና የበኩር ልጁ እና አልጋ ወራሽ የሆኑት ኒናን ኩዮቺች በ1528 በድንገት ሲሞቱ ስፔናውያን ወደ አሜሪካ ባስገቡት ፈንጣጣ ምናልባትም ማን ይሳካላቸዋል የሚለው ጥያቄ ተከፈተ።ሁዋይና አዲሱን ወራሽ ከመሾሙ በፊት ሞቶ ነበር።
▲
●
የአይቤሪያ ህብረት
የስፔን ፊሊፕ II ©Sofonisba Anguissola
1580 Jan 1 - 1640

የአይቤሪያ ህብረት

Iberian Peninsula
የአይቤሪያ ህብረት በ1580 እና 1640 መካከል የነበረው እና መላውን የኢቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት፣ እንዲሁም የፖርቹጋል የባሕር ማዶ ንብረቶችን ያመጣውን የካስቲል እና የአራጎን መንግሥት እና የፖርቱጋል መንግሥት በካስቲል ዘውድ ሥር የነበረውን ሥርወ-መንግሥት አንድነትን ያመለክታል። II, ፊሊፕ III እና ፊሊፕ IV.ህብረቱ የጀመረው ከፖርቹጋላዊው የመተካካት ቀውስ እና ከተከተለው የፖርቹጋል ተተኪ ጦርነት በኋላ ሲሆን እስከ ፖርቹጋላዊው የመልሶ ማቋቋም ጦርነት ድረስ የቀጠለ ሲሆን የብራጋንዛ ቤት እንደ ፖርቱጋል አዲስ ገዥ ስርወ መንግስት እስከተመሰረተበት ጊዜ ድረስ ቆየ።የሀብስበርግ ንጉስ፣ በርካታ መንግስታትን እና ግዛቶችን ያገናኘ ብቸኛው አካል፣ በስድስት የተለያዩ የካስቲል፣ የአራጎን፣ የፖርቹጋል፣ የጣሊያን፣ የፍላንደርዝ እና የኢንዲ የመንግስት ምክር ቤቶች ይገዛ ነበር።የእያንዳንዱ መንግሥት መንግስታት፣ ተቋማት እና ህጋዊ ወጎች አንዳቸው ከሌላው ነፃ ሆነው ቆይተዋል።የAlien ሕጎች (Leyes de extranjería) የአንድ መንግሥት ዜጋ በሁሉም ሌሎች መንግሥታት ውስጥ ባዕድ እንደሆነ ወስኗል።
▲
●
Play button
1588 Jul 21 - May

የስፔን አርማዳ

English Channel
የስፔን አርማዳ በግንቦት 1588 መገባደጃ ላይ ከሊዝበን በመርከብ በመዲና ሲዶንያ መስፍን ትእዛዝ ከሊዝበን በመርከብ የተጓዙ 130 መርከቦች ያሉት የስፓኒሽ መርከቦች ሲሆን ዓላማውም እንግሊዝን ለመውረር ከፍላንደርዝ ጦርን አጅቦ ነበር።መዲና ሲዶንያ የባህር ኃይል የማዘዝ ልምድ የሌላት ባላባት ነበረች ነገር ግን በንጉሥ ፊሊፕ 2 አዛዥ ሆና ተሾመች።አላማው ንግሥት ኤልሳቤጥ ቀዳማዊ እና የፕሮቴስታንት እምነትን በእንግሊዝ መመስረት፣ በስፔን ኔዘርላንድስ ውስጥ የእንግሊዝ ጣልቃ ገብነትን ማስቆም እና በእንግሊዝ እና በሆላንድ መርከቦች ምክንያት የሚደርሰውን ጉዳት ለማስቆም እና የስፓኒሽ ፍላጎቶችን በአሜሪካ አህጉር ያበላሹ ነበር።የእንግሊዝ መርከቦች አርማዳን ለማጥቃት ከፕሊማውዝ ተነሱ።ከትልቁ የስፔን ጋሊየኖች የበለጠ ፈጣን እና መንቀሳቀስ የሚችሉ ነበሩ፣ ይህም አርማዳ ከእንግሊዝ ደቡብ የባህር ጠረፍ በስተምስራቅ ሲጓዝ አርማዳ ላይ እንዲተኩሱ ያስችላቸዋል።አርማዳዎች በዋይት ደሴት እና በእንግሊዝ ዋና መሬት መካከል ባለው ሶለንት ውስጥ መቆም እና የዊት ደሴትን ሊቆጣጠሩ ይችሉ ነበር ፣ ነገር ግን መዲና ሲዶኒያ በኔዘርላንድስ ከሚገኘው የፓርማ ጦር መስፍን አሌክሳንደር ፋርኔሴ ጋር ለመገናኘት ከንጉስ ፊሊፕ 2ኛ ትእዛዝ ተሰጥቶ ነበር ። በፓርማ ወታደሮች እና በአርማዳ መርከቦች የተሸከሙ ሌሎች ወታደሮች ሊወረሩ ይችላሉ።የእንግሊዝ ጠመንጃዎች በአርማዳ ላይ ጉዳት ያደረሱ ሲሆን የስፔን መርከብ በሰር ፍራንሲስ ድሬክ በእንግሊዝ ቻናል ተይዟል።አርማዳው ከካሌስ ወጣ።ከፓርማ መስፍን የተላከውን ግንኙነት በመጠባበቅ ላይ እያለ አርማዳ በእንግሊዝ የእሳት መርከብ የምሽት ጥቃት ተበተነ እና ከፓርማ ጦር ጋር የሚያደርገውን እንቅስቃሴ ትቶ በሆላንድ የበረራ ጀልባዎች ተከልክሏል።በቀጣዩ የግሬቭላይን ጦርነት የስፔን መርከቦች የበለጠ ተጎድተዋል እና ነፋሱ ሲቀየር በኔዘርላንድ የባህር ዳርቻ ላይ የመሮጥ አደጋ ተጋርጦ ነበር።በደቡብ ምዕራብ ነፋሳት የተነዱ አርማዳዎች ወደ ሰሜን ሄዱ ፣ የእንግሊዝ መርከቦች በእንግሊዝ ምስራቃዊ የባህር ጠረፍ ላይ ደረሱ።አርማዳዎች በስኮትላንድ እና በአየርላንድ ዙሪያ ወደ ስፔን ሲመለሱ፣በአውሎ ነፋሱ የበለጠ ተረበሸ።በስኮትላንድ እና በአየርላንድ የባህር ዳርቻዎች ላይ ብዙ መርከቦች ተሰባብረዋል፤ ከመጀመሪያዎቹ 130 መርከቦች መካከል አንድ ሦስተኛው የሚበልጡት ወደ ስፔን መመለስ አልቻሉም።የታሪክ ተመራማሪዎች ማርቲን እና ፓርከር እንዳብራሩት "ፊሊፕ II እንግሊዝን ለመውረር ሞክሯል, ነገር ግን እቅዶቹ ተጨናግፈዋል. ይህ የሆነበት ምክንያት በእራሱ የአስተዳደር ጉድለት ነው, ይህም የባህር ኃይል ልምድ የሌለው የጦር ሰራዊት አዛዥ ሆኖ መሾሙን ጨምሮ, ነገር ግን መጥፎ የአየር ሁኔታን ጨምሮ, እና የእሳት አደጋ መርከብ መጠቀምን ጨምሮ የእንግሊዝ እና የኔዘርላንድ አጋሮቻቸው ተቃውሞ ወደ መልህቁ አርማዳ ገቡ።ጉዞው ያልታወጀው የአንግሎ-ስፓኒሽ ጦርነት ትልቁ ተሳትፎ ነበር።በሚቀጥለው ዓመት እንግሊዝ በስፔን ላይ ተመሳሳይ መጠነ ሰፊ ዘመቻ አዘጋጅታ ነበር፣ የእንግሊዝ አርማዳ፣ አንዳንዴም “የ1589 ጸረ-አርማዳ” ተብሎ የሚጠራው፣ እሱም እንዲሁ አልተሳካም።
▲
●
Play button
1635 May 19 - 1659 Nov 7

የፍራንኮ-ስፓኒሽ ጦርነት

Spain
የፍራንኮ-ስፓኒሽ ጦርነት (1635-1659) በፈረንሳይ እና በስፔን መካከል የተካሄደ ሲሆን በጦርነቱ ውስጥ የተለዋዋጭ ተባባሪዎች ዝርዝር ውስጥ ተሳትፏል።ከግንቦት 1635 ጀምሮ እና በ 1648 የዌስትፋሊያ ሰላም የሚያበቃው የመጀመሪያው ምዕራፍየሰላሳ ዓመት ጦርነት ጋር የተያያዘ ግጭት ተደርጎ ይቆጠራል።ሁለተኛው ደረጃ እስከ 1659 ድረስ ፈረንሳይ እና ስፔን በፒሬኒስ ስምምነት ውስጥ የሰላም ስምምነት ሲስማሙ ቀጥሏል.ዋናዎቹ የግጭት አካባቢዎች ሰሜናዊ ኢጣሊያ፣ ስፔን ኔዘርላንድስ እና የጀርመን ራይንላንድ ይገኙበታል።በተጨማሪም ፈረንሳይ በፖርቹጋል (1640-1668)፣ ካታሎኒያ (1640-1653) እና ኔፕልስ (1647) በስፔን አገዛዝ ላይ የተነሱትን አመጾች ስትደግፍ ከ1647 እስከ 1653 ስፔን ፍሮንዴ ተብሎ በሚጠራው የእርስ በርስ ጦርነት የፈረንሳይ አማጽያንን ትደግፋለች።ከ1639 እስከ 1642 ባለው የፒዬድሞንትስ የእርስ በርስ ጦርነት ሁለቱም ተቃዋሚዎችን ደግፈዋል።ፈረንሣይ በግንቦት 1635 በስፔንና በቅድስት ሮማን ግዛት ላይ ጦርነት እስካወጀችበት ጊዜ ድረስ በሠላሳ ዓመታት ጦርነት ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎ ከማድረግ ተቆጥባ ወደ ግጭቱ የገባችው የደች ሪፐብሊክ እና የስዊድን አጋር ሆና ነበር።እ.ኤ.አ. በ1648 ከዌስትፋሊያ በኋላ ጦርነቱ በስፔን እና በፈረንሣይ መካከል ቀጠለ፣ ሁለቱም ወገኖች ወሳኝ ድል አላገኙም።በፍላንደርዝ እና በፒሬኒስ ሰሜናዊ ምስራቅ ጫፍ ላይ ትንሽ የፈረንሳይ ግኝቶች ቢያገኙም በ1658 ሁለቱም ወገኖች በገንዘብ ደክመው በኖቬምበር 1659 ሰላም ፈጠሩ።የፈረንሳይ የግዛት ጥቅማጥቅሞች በመጠኑ አነስተኛ ቢሆንም በሰሜን እና በደቡብ ድንበሯን በእጅጉ ያጠናከረ ሲሆን ፈረንሳዊው ሉዊስ 14ኛ ደግሞ የስፔኗ ፊሊፕ አራተኛ የመጀመሪያ ሴት ልጅ የሆነችውን ስፔናዊቷን ማሪያ ቴሬዛን አገባ።ምንም እንኳን ስፔን እስከ 19ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ድረስ ሰፊውን ዓለም አቀፋዊ ኢምፓየር ይዞ ቢቆይም፣ የፒሬኔስ ውል እንደ አውሮፓውያን የበላይ ሆና የነበራትን ደረጃ ማብቃቱን እና በ17ኛው ክፍለ ዘመን የፈረንሳይ መነሳት መጀመሩን የሚያመለክት ሆኖ ታይቷል።
▲
●
የፖርቱጋል የመልሶ ማቋቋም ጦርነት
ፊሊፕ II & III የፖርቱጋል እና የስፔን. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1640 Dec 1 - 1668 Feb 11

የፖርቱጋል የመልሶ ማቋቋም ጦርነት

Portugal
የፖርቹጋል የመልሶ ማቋቋም ጦርነት በ1640 በፖርቹጋል አብዮት የጀመረው እና በ 1668 በሊዝበን ስምምነት የተጠናቀቀው በፖርቹጋል እና በስፔን መካከል የተደረገ ጦርነት ሲሆን ይህም የኢቤሪያ ህብረትን መደበኛ አበቃ።እ.ኤ.አ. ከ1640 እስከ 1668 ያለው ጊዜ በፖርቱጋል እና በስፔን መካከል በየጊዜው በተደረጉ ግጭቶች እንዲሁም አጫጭር የከባድ ጦርነቶች ታይቷል ፣ አብዛኛው በስፔን እና ፖርቱጋልኛ ከአይቤሪያ ኃይላት ጋር በፈጠሩት ጥልፍልፍ የተከሰተ ነበር።ስፔን እስከ 1648 ባለውየሰላሳ አመት ጦርነት እና በፍራንኮ-ስፓኒሽ ጦርነት እስከ 1659 ድረስ ስትሳተፍ ፖርቱጋል ግን እስከ 1663 ድረስ በደች-ፖርቱጋል ጦርነት ውስጥ ገብታለች።በአስራ ሰባተኛው ክፍለ ዘመን እና ከዚያ በኋላ፣ ይህ የስፖራፊክ ግጭት ጊዜ በቀላሉ፣ በፖርቱጋል እና በሌሎች ቦታዎች፣ የአክላሜሽን ጦርነት ተብሎ ይታወቅ ነበር።ጦርነቱ የብራጋንዛን ቤት እንደ ፖርቱጋል አዲስ ገዥ ሥርወ መንግሥት አቋቋመ፣ ከ1581 የውርስ ቀውስ በኋላ ከፖርቹጋላዊው ዘውድ ጋር የተዋሃደውን የሃብስበርግ ቤትን ተክቷል።
▲
●
Play button
1701 Jul 1 - 1715 Feb 6

የስፔን ስኬት ጦርነት

Central Europe
ከጁላይ 1701 እስከ ሴፕቴምበር 1714 የተካሄደው እና በህዳር 1700 የስፔን ቻርለስ II ሞት የተቀሰቀሰው የስፔን ተተኪ ጦርነት በወራሾቹ በአንጁ ፊሊፕ እና በኦስትሪያዊው አርክዱክ ቻርልስ መካከል የተደረገው የስፔን ኢምፓየር ቁጥጥር ነበር። .ግጭቱ በብዙ የአውሮፓ ኃያላን አገሮች ውስጥ ተስቦ ነበር፣ ስፔን፣ ኦስትሪያ፣ ፈረንሳይ፣ ደች ሪፐብሊክ፣ ሳቮይ እና ታላቋ ብሪታንያ .ተዛማጅ ግጭቶች የ1700-1721 ታላቁ የሰሜናዊ ጦርነት፣ የራኮቺዚ የነጻነት ጦርነት በሃንጋሪ፣ ካሚሳርዶች በደቡብ ፈረንሳይ አመፁ፣ በሰሜን አሜሪካ የንግስት አን ጦርነት እና የህንድ እና ደቡብ አሜሪካ ጥቃቅን የንግድ ጦርነቶች ያካትታሉ።ከመቶ በላይ በተካሄደው ተከታታይ ግጭት የተዳከመች ቢሆንም፣ ስፔን ግዛቶቿ ስፔን ኔዘርላንድስን ፣ ትላልቅየኢጣሊያ ክፍሎችን፣ ፊሊፒንስን እና አብዛኛው አሜሪካን ጨምሮ ዓለም አቀፋዊ ኃይል ሆና ቆይታለች፣ ይህ ማለት በፈረንሳይ ወይም በኦስትሪያ መግዛቷ የአውሮፓን ሚዛን አደጋ ላይ ሊጥል ይችላል። የስልጣን.ጉዳዩን በዲፕሎማሲ ለመፍታት የፈረንሣዩ ሉዊ አሥራ አራተኛ እና የእንግሊዙ ዊልያም ሳልሳዊ ሙከራ ስፔናውያን እና ቻርለስ 2ኛ የሉዊ የልጅ ልጅ የአንጁው ፊሊፕ ወራሽ አድርገው ሰይመውታል።እ.ኤ.አ. ህዳር 16 ቀን 1700 ያልተከፋፈለ የስፔን ኢምፓየር ንጉስ ሆኖ ማወጁ ጦርነትን አስከትሏል፣ ፈረንሳይ እና ስፔን በአንድ በኩል እና ግራንድ አሊያንስ በሌላ በኩል።ፈረንሳዮች በመጀመሪያዎቹ ደረጃዎች ጥቅማቸውን ያዙ, ነገር ግን ከ 1706 በኋላ ወደ መከላከያው እንዲገቡ ተገደዱ.ሆኖም በ1710 አጋሮቹ ምንም አይነት ጉልህ እድገት አላሳዩም ነበር፣ በስፔን የቡርቦን ድሎች ፊሊፕን እንደ ንጉስ አረጋገጡ።በ1711 ንጉሠ ነገሥት ጆሴፍ ቀዳማዊ ሲሞት አርክዱክ ቻርልስ ወንድሙን በመተካት ንጉሠ ነገሥት ሆኖ የነገሠ ሲሆን አዲሱ የእንግሊዝ መንግሥት የሰላም ንግግሮችን አነሳ።የብሪታንያ ድጎማዎች ብቻ አጋሮቻቸውን በጦርነቱ ውስጥ ያቆዩ በመሆናቸው፣ ይህ በ 1713-15 የዩትሬክት የሰላም ስምምነቶችን አስከትሏል ፣ በመቀጠልም የ 1714 የራስታት እና የባደን ስምምነቶች።ፊልጶስ የፈረንሳይን ዙፋን የመውረስ መብትን በመካድ የስፔን ንጉስ መሆኑ ተረጋግጧል።የስፔን ኢምፓየር በአብዛኛው ሳይበላሽ ቀርቷል፣ ነገር ግን በጣሊያን እና በዝቅተኛ ሀገራት ያሉትን ግዛቶች ለኦስትሪያ እና ለሳቮይ ሰጥቷል።ብሪታንያ በጦርነቱ ወቅት የማረከቻቸውን ጊብራልታርን እና ሜኖርካን አስቀርታ በስፔን አሜሪካ ከፍተኛ የንግድ ስምምነቶችን አግኝታለች እና ደችዎችን እንደ መሪ የባህር እና የንግድ አውሮፓ ሀይል ተክታለች።ደች አሁን ኦስትሪያ ኔዘርላንድ በነበረችበት አካባቢ የተጠናከረ የመከላከያ መስመር አገኙ።ምንም እንኳን ዋና የንግድ ሃይል ሆነው ቢቆዩም፣ የጦርነቱ ዋጋ ኢኮኖሚያቸውን በቋሚነት ጎድቶታል።ፈረንሳይ በግዞት ለነበሩት ያኮባውያን ድጋፏን አገለለች እና ሃኖቬራውያንን የብሪታንያ ዙፋን ወራሽ አድርገው እውቅና ሰጡ;የወዳጅነት ስፔን ማረጋገጥ ትልቅ ስኬት ቢሆንም በገንዘብ ተዳክመዋል።የቅድስት ሮማን ኢምፓየር ያልተማከለ አስተዳደር ቀጥሏል፣ ፕሩሺያ፣ ባቫሪያ እና ሳክሶኒ እንደ ገለልተኛ ግዛቶች እየጨመሩ መጥተዋል።በኦቶማኖች ላይ ከተመዘገቡት ድሎች ጋር ተደምሮ፣ ይህ ማለት ኦስትሪያ ከጊዜ ወደ ጊዜ ትኩረቷን ወደ ደቡብ አውሮፓ ቀይራለች።
▲
●
በስፔን ውስጥ መገለጥ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1750 Jan 1

በስፔን ውስጥ መገለጥ

Spain
የእውቀት ዘመን ሀሳቦች በ18ኛው ክፍለ ዘመን ከአዲሱ የቡርቦን ሥርወ መንግሥት ጋር ወደ ስፔን መጡ፣ የመጨረሻው የሀብስበርግ ንጉሥ ቻርልስ II፣ በ1700 ከሞተ በኋላ። ከንጉሥ ቻርለስ ሳልሳዊ አገዛዝ እና ከሚኒስትሩ ሆሴ ሞኞኖ የፍሎሪዳብላንካ ቆጠራ ጀምሮ የስፔንን መንግስት ማእከላዊ ማድረግ እና ማዘመን እና የመሰረተ ልማት ማሻሻል ላይ ያተኮረ ነበር።በፖለቲካዊ እና ኢኮኖሚው ዘርፍ፣ ዘውዱ በአጠቃላይ የቦርቦን ማሻሻያ በመባል የሚታወቁትን ተከታታይ ለውጦችን ተግባራዊ አድርጓል፣ እነዚህም የባህር ማዶ ኢምፓየር ለስፔን ጥቅም የበለፀገ እንዲሆን ለማድረግ ነው።በስፔን የነበረው መገለጥ በቤኔዲክት መነኩሴ ቤኒቶ ፌይጆ የተበረታታውን የሳይንስ እውቀት ለማስፋፋት ፈለገ።ከ 1777 እስከ 1816 የስፔን ዘውድ ስለ ግዛቱ እምቅ የእጽዋት ሀብት መረጃ ለመሰብሰብ ለሳይንሳዊ ጉዞዎች የገንዘብ ድጋፍ አደረገ ።የፕሩሺያን ሳይንቲስት አሌክሳንደር ቮን ሃምቦልት በራሱ የገንዘብ ድጋፍ ወደ ስፓኒሽ አሜሪካ ሳይንሳዊ ጉዞ ሲያደርግ የስፔን ዘውድ ፈቃድ ብቻ ሳይሆን እንዲረዱት ባለስልጣኖችን ዘውድ እንዲያደርጉ መመሪያ ሰጠው።የስፔን ሊቃውንት የስፔንን ኢምፓየር ከቀደምት የክብር ጊዜያቸው ማሽቆልቆሉን ለመረዳት ፈልገው የቀድሞ ክብሩን ለማስመለስ ነበር።በስፓኒሽ አሜሪካ፣ መገለጥ በእውቀት እና በሳይንሳዊ ሉል ላይ ተፅዕኖ አሳድሯል፣ በነዚህ ፕሮጀክቶች ውስጥ ታዋቂ አሜሪካዊ ተወላጆች ስፓኒሽ ወንዶች ተሳትፈዋል።የናፖሊዮን የአይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት ወረራ ለስፔን እና ለስፔን የባህር ማዶ ኢምፓየር በከፍተኛ ሁኔታ መረጋጋት እየፈጠረ ነበር።ሁኔታው በጣም የተወሳሰበ ቢሆንም የሂስፓኒክ መገለጥ ሃሳቦች ለስፔን አሜሪካውያን የነጻነት ጦርነቶች እንደ ትልቅ አስተዋጽዖ ታይተዋል።
▲
●
Play button
1756 May 17 - 1763 Feb 12

የሰባት ዓመት ጦርነት

Central Europe
የሰባት አመት ጦርነት (1756–1763) በታላቋ ብሪታንያ እና በፈረንሳይ መካከል ለአለም አቀፍ ቅድመ-ዝንባሌ የተደረገ አለም አቀፍ ግጭት ነበር።ብሪታንያ፣ ፈረንሳይ እና ስፔን በአውሮፓም ሆነ በባህር ማዶ በመሬት ላይ ከተመሰረቱ ጦር ኃይሎች እና የባህር ሃይሎች ጋር ሲዋጉ ፕሩሺያ ግን በአውሮፓ የግዛት መስፋፋት እና ስልጣኗን ማጠናከር ፈለገች።የረጅም ጊዜ የቅኝ ግዛት ፉክክር ብሪታንያን ከፈረንሳይ እና ከስፔን ጋር በሰሜን አሜሪካ እና በዌስት ኢንዲስ በከፍተኛ ደረጃ ተዋግተዋል ።በሰባት አመታት ጦርነት (1756-63) ብሪታንያ በፈረንሳይ ላይ ያሸነፈችው ድል የአውሮፓን የሃይል ሚዛን አደጋ ላይ ይጥላል በሚል ፍራቻ፣ ስፔን ከፈረንሳይ ጋር ተባብራ እና የብሪታኒያ አጋር የሆነችውን ፖርቹጋልን ወረረች፣ ነገር ግን ተከታታይ ወታደራዊ ሽንፈቶችን አስተናግዳለች። ፍሎሪዳ ለብሪቲሽ በፓሪስ ስምምነት (1763) ከፈረንሳይ ሉዊዚያና ሲያገኝ።ስፔን የአሜሪካን አብዮታዊ ጦርነት (1775–83) ባቆመው የፓሪስ ስምምነት (1783) ፍሎሪዳን ተመለሰች እና የተሻሻለ አለምአቀፍ ደረጃን አገኘች።ስፔን በ1761 ጦርነት ውስጥ ገብታ በሁለቱ የቡርቦን ነገስታት መካከል በሦስተኛው ቤተሰብ ስምምነት ፈረንሳይን ተቀላቀለች።ከፈረንሳይ ጋር የነበረው ጥምረት ለስፔን ጥፋት ነበር፣ በብሪታንያ ሁለት ዋና ዋና ወደቦችን በማጣቷ ሃቫና በምእራብ ኢንዲስ እና በፊሊፒንስ ማኒላ በ1763 በፈረንሳይ፣ በስፔንና በታላቋ ብሪታንያ መካከል በተደረገው የፓሪስ ስምምነት ተመልሷል።
▲
●
የትራፋልጋር ጦርነት
ሰዓሊ ኒኮላስ ፖኮክ ስለ ሁኔታው ​​​​ፅንሰ-ሀሳብ በ 1700h ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Oct 21

የትራፋልጋር ጦርነት

Cape Trafalgar, Spain
የትራፋልጋር ጦርነት በናፖሊዮን ጦርነቶች (1803–1815) በሶስተኛው ጥምረት ጦርነት (እ.ኤ.አ. ነሐሴ-ታህሳስ 1805) በብሪቲሽ ሮያል ባህር ኃይል እና በፈረንሣይ እና የስፔን የባህር ኃይል መርከቦች መካከል የተደረገ የባህር ኃይል ተሳትፎ ነበር።የብሪታንያ ድል አስገኝቷል የብሪታንያ የባህር ኃይል የበላይነትን የሚያረጋግጥ እና የስፔን የባህር ኃይልን አብቅቷል ።
▲
●
Play button
1808 May 1 - 1814 Apr 17

ባሕረ ገብ መሬት ጦርነት

Spain
ባሕረ ገብ መሬት (1807-1814) በአይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት በስፔን፣ ፖርቹጋል እና ዩናይትድ ኪንግደም በናፖሊዮን ጦርነቶች ወቅት የመጀመርያውን የፈረንሳይ ግዛት ወራሪዎች እና ወራሪዎች በመቃወም ወታደራዊ ግጭት ነበር።በስፔን ውስጥ ከስፔን የነጻነት ጦርነት ጋር መደራረብ ተደርጎ ይቆጠራል።ጦርነቱ የጀመረው በ1807 የፈረንሳይ እና የስፔን ጦር ፖርቹጋልን በመውረር በስፔን አቋርጦ በመሸጋገር እና በ1808 ናፖሊዮን ፈረንሳይ አጋር የነበረችውን ስፔንን ከያዘች በኋላ ተባብሷል።ናፖሊዮን ቦናፓርት የፈርዲናንድ ሰባተኛ እና የአባቱን ቻርልስ አራተኛን ከስልጣን እንዲለቁ አስገድዶ ወንድሙን ጆሴፍ ቦናፓርትን በስፔን ዙፋን ላይ አስቀምጦ የባዮንን ህገ መንግስት አወጀ።አብዛኞቹ ስፔናውያን የፈረንሳይ አገዛዝን ውድቅ በማድረግ ደም አፋሳሽ ጦርነትን ከስልጣን ለማውረድ ተዋግተዋል።በስድስተኛው ቅንጅት ናፖሊዮንን በ1814 አሸንፎ እስኪያሸንፍ ድረስ በባህረ ሰላጤው ላይ የተካሄደው ጦርነት የዘለቀው ጦርነት ከመጀመሪያዎቹ የብሄራዊ ነፃነት ጦርነቶች አንዱ ተደርጎ የሚወሰድ ሲሆን ለሰፋፊ የሽምቅ ውጊያ መፈጠር ትልቅ ጠቀሜታ አለው።
▲
●
የስፔን አሜሪካውያን የነጻነት ጦርነቶች
በ1814 የራንካጓ ጦርነት ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1808 Sep 25 - 1833 Sep 29

የስፔን አሜሪካውያን የነጻነት ጦርነቶች

South America
የስፔን አሜሪካውያን የነጻነት ጦርነቶች በ19ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ ከስፔን አገዛዝ ነፃ የመውጣት ዓላማ ያላቸው በስፔን አሜሪካ ውስጥ ብዙ ጦርነቶች ነበሩ።እነዚህ በናፖሊዮን ጦርነቶች ወቅት የፈረንሳይስፔን ወረራ እንደጀመረ ብዙም ሳይቆይ ተጀመረ።ስለዚህ የወታደራዊ ዘመቻዎች ጥብቅ ጊዜ ከቻካልታያ (1809) ጦርነት በዛሬዋ ቦሊቪያ እስከ ታምፒኮ (1829) ጦርነት ድረስ በሜክሲኮ ይሄዳል።በስፔን አሜሪካ የተከሰቱት ክስተቶች በቀድሞው የፈረንሳይ ቅኝ ግዛት በሴንት ዶሚኒግ፣ በሄይቲ ከተደረጉት የነጻነት ጦርነቶች እና በብራዚል ወደ ነፃነት ከተሸጋገሩት ጦርነቶች ጋር የተያያዙ ናቸው።የብራዚል ነፃነት በተለይ ከስፓኒሽ አሜሪካ ጋር አንድ የጋራ መነሻ ነጥብ ይጋራል ምክንያቱም ሁለቱም ግጭቶች የተቀሰቀሱት ናፖሊዮን በአይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት ላይ ባደረገው ወረራ የፖርቱጋል ንጉሣዊ ቤተሰብ በ1807 ወደ ብራዚል እንዲሰደድ አስገደደ። የላቲን አሜሪካ የነጻነት ሂደት ተጀመረ። በዩናይትድ ስቴትስ እና በፈረንሣይ ውስጥ ቀደምት አብዮቶችን ጨምሮ ሁሉንም የአትላንቲክ አብዮቶች ላይ ተጽዕኖ ካሳደረው የእውቀት ዘመን በመጣው ታዋቂ የሉዓላዊነት አጠቃላይ የፖለቲካ እና ምሁራዊ የአየር ሁኔታ ውስጥ ቦታ።ለስፔን አሜሪካውያን የነጻነት ጦርነቶች የበለጠ ቀጥተኛ መንስኤ በስፔን ግዛት ውስጥ የተከሰቱት ልዩ ለውጦች እና ንጉሣዊ አገዛዙ በካዲዝ ኮርቴስ የተቀሰቀሰው ፣ በድህረ-ናፖሊዮን ዓለም ውስጥ አዲሶቹ የስፔን አሜሪካ ሪፐብሊኮች መፈጠርን ተከትሎ ነው።
▲
●
አስጸያፊ አስርት ዓመታት
ፌርዲናንድ VII በፍራንሲስኮ ጎያ ተሣልቷል። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1823 Oct 1 - 1833 Sep 29

አስጸያፊ አስርት ዓመታት

Spain
አስጸያፊው አስርት የስፔን ንጉስ ፈርዲናንድ ሰባተኛ የግዛት ዘመን ላለፉት አስር አመታት ባህላዊ ቃል ሲሆን እ.ኤ.አ. በ1812 የስፔን ህገ መንግስት ከተሻረበት እ.ኤ.አ. በጥቅምት 1 1823 በሴፕቴምበር 29 ቀን 1833 እስከሞተበት ጊዜ ድረስ ።በታህሳስ 11 ቀን 1831 በእንግሊዝ ሊበራሎች የተደገፈ እንደ ቶሪጆስ ያሉ ተከታታይ ግርግር እና የአብዮት ሙከራዎች ተደርገዋል።ከሊበራል ጎን የፌርዲናንድ ፖሊሲዎች በወግ አጥባቂው ፓርቲ ውስጥ ቅሬታ አስከትለዋል፡ በ1827 አመጽ ተነሳ። ካታሎኒያ ውስጥ ወጣ፣ እና በኋላ ወደ ቫሌንሺያ፣ አራጎን፣ የባስክ ሀገር እና አንዳሉሺያ ተዘርግቷል፣ የፈርዲናንድ መልሶ ማቋቋም በጣም ዓይናፋር በሆነባቸው፣ በተለይም ኢንኩዊዚሽኑን ወደነበረበት መመለስ ባለመቻሉ እጅግ በጣም ብዙ ምላሽ ሰጪዎች ተነሳሱ።የአግራቪያዶስ ጦርነት ተብሎ በሚጠራው ጦርነት 30,000 የሚያህሉ ሰዎች አብዛኛውን ካታሎኒያ እና አንዳንድ ሰሜናዊ ክልሎችን ተቆጣጠሩ አልፎ ተርፎም ራሱን የቻለ መንግስት አቋቁሟል።ፈርዲናንድ በግል ጣልቃ ገብቷል፣ አመፁን ለማጥፋት ወደ ታራጎና ተዛወረ፡ ምህረት እንደሚደረግለት ቃል ገባ፣ ነገር ግን ሁከት ፈጣሪዎች እጃቸውን ከሰጡ በኋላ፣ መሪዎቻቸውን በሞት እንዲቀጡ እና ሌሎችንም ወደ ፈረንሳይ እንዲሰደዱ አድርጓል።እ.ኤ.አ. ማርች 31 ቀን 1830 ፈርዲናንድ በ1789 በአባቱ ቻርልስ አራተኛ የፀደቀውን የፕራግማቲክ ማዕቀብ ባወጣ ጊዜ ተጨማሪ አለመረጋጋት ተፈጠረ።አዋጁ ወንድ የማይገኝ ከሆነ የስፔን ዙፋን ለሴት ወራሾችም ይፈቅዳል።ፈርዲናንድ ሁለት ልጆችን ብቻ ይወልዳል፣ ሁለቱም ሴት ልጆች፣ ትልቋ በጥቅምት 1830 የተወለደችው የወደፊት ንግሥት ኢዛቤላ II ነች። ማዕቀቡ ከተተኪው የፈርዲናንድ ወንድም ካርሎስ፣ የሞሊና ቆጠራ አገለለ።
▲
●
Play button
1833 Jan 1 - 1876

የካርሊስት ጦርነቶች

Spain
የካርሊስት ጦርነቶች በ19ኛው ክፍለ ዘመን በስፔን የተከሰቱ ተከታታይ የእርስ በርስ ጦርነቶች ነበሩ።ተፎካካሪዎቹ የዙፋኑን የይገባኛል ጥያቄ በማንሳት ተዋግተዋል፣ ምንም እንኳን አንዳንድ የፖለቲካ ልዩነቶችም ነበሩ።ከ 1833 እስከ 1876 ባለው ጊዜ ውስጥ ብዙ ጊዜ ካርሊስቶች - የዶን ካርሎስ ተከታዮች (1788-1855) ፣ አንድ ሕፃን እና ዘሮቹ - ወደ “እግዚአብሔር ፣ ሀገር እና ንጉሥ” ጩኸት ተሰብስበዋል እና ለስፔን ዓላማ ተዋጉ ። ወግ (ሌጂቲዝም እና ካቶሊዝም) በሊበራሊዝም ላይ፣ እና በኋላም ሪፐብሊካኒዝም፣ በጊዜው የነበሩት የስፔን መንግስታት።የካርሊስት ጦርነቶች ጠንካራ ክልላዊ አካል ነበራቸው (የባስክ ክልል፣ ካታሎኒያ፣ ወዘተ.)፣ አዲሱ ስርአት ለዘመናት የተቀመጡትን የተወሰኑ የህግ ዝግጅቶችን እና ልማዶችን ጥያቄ ውስጥ በማስገባት ነበር።በ1833 የስፔኑ ንጉሥ ፈርዲናንድ ሰባተኛ ሲሞት መበለቱ ንግሥት ማሪያ ክርስቲና የሁለት ዓመት ሴት ልጃቸውን ንግሥት ኢዛቤላ ዳግማዊ ወክላ ገዢ ሆነች።አገሪቷ ክሪስቲኖስ (ወይም ኢዛቤሊኖስ) እና ካርሊስቶች በመባል የሚታወቁት በሁለት ክፍሎች ተከፍላለች።ክርስቲኖዎች ንግሥት ማሪያ ክርስቲናን እና መንግስቷን ደግፈዋል እናም የሊበራሎች ፓርቲ ነበሩ።ካርሊስቶች ለስፔናዊው ኢንፋንቴ ካርሎስ፣ Count of Molina፣ የዙፋኑን አስመሳይ እና የሟቹ ፈርዲናንድ VII ወንድም ናቸው።ካርሎስ ከፊል ሳሊክ ህግን የሻረውን እ.ኤ.አ.ካርሊስቶች ወደ አውቶክራሲያዊ ንጉሳዊ አገዛዝ መመለስ ፈለጉ።አንዳንድ የታሪክ ተመራማሪዎች ሶስት ጦርነቶችን ሲቆጥሩ፣ ሌሎች ደራሲያን እና ታዋቂ አጠቃቀሞች የ1846-1849 ክስተቶችን እንደ ትንሽ ክፍል በመመልከት ሁለት ዋና ዋና ጉዳዮችን ማለትም የመጀመሪያው እና ሁለተኛው የካርሊስት ጦርነቶችን መኖራቸውን ያመለክታሉ።የመጀመሪያው የካርሊስት ጦርነት (1833-1840) ከሰባት ዓመታት በላይ የዘለቀ ሲሆን ጦርነቱ አብዛኛውን የአገሪቱን ክፍል በአንድ ጊዜ ወይም በሌላ ጊዜ ያካሂድ ነበር፣ ምንም እንኳን ዋናው ግጭት በባስክ ሀገር እና በአራጎን ፣ ካታሎኒያ እና ቫለንሲያ የካርሊስት መሬቶች ላይ ያተኮረ ቢሆንም።ሁለተኛው የካርሊስት ጦርነት (1846-1849) ትንሽ የካታላን አመፅ ነበር።ዓመፀኞቹ ካርሎስን, የሞንቴሞሊን ቆጠራን በዙፋኑ ላይ ለመጫን ሞክረዋል.በጋሊሺያ፣ በጄኔራል ራሞን ማሪያ ናርቫዝ መጠነኛ ሕዝባዊ አመጽ ተወገደ።ሦስተኛው የካርሊስት ጦርነት (1872-1876) የጀመረው አንደኛው ገዥ ንጉሠ ነገሥት ከስልጣን ከወረደ እና ሌላው ከስልጣን ከተነሳ በኋላ ነው።ንግሥት ኢዛቤላ ዳግማዊ በ1868 በሊበራል ጄኔራሎች ሴራ ከስልጣን ተወግዳለች፣ እናም በሆነ ውርደት ስፔንን ለቃ ወጣች።ኮርቴስ (ፓርላማ) የአኦስታ መስፍን (እና የጣሊያን ንጉስ ቪክቶር ኢማኑኤል ሁለተኛ ልጅ) በሆነው Amadeo ተክቷታል።ከዚያም እ.ኤ.አ. በ1872 የተካሄደው የስፔን ምርጫ በመንግስት በካርሊስት እጩዎች ላይ በደል ሲፈጽም እና ከካርሊዝም መራራቅን ተከትሎ የካርሊስ አስመሳይ ካርሎስ ሰባተኛ ዙፋኑን ሊያሸንፈው የሚችለው የጦር ሃይል ብቻ እንደሆነ ወስኗል።ስለዚህም ሦስተኛው የካርሊስት ጦርነት ተጀመረ;እስከ 1876 ድረስ ለአራት ዓመታት ቆይቷል።
▲
●
የከበረ አብዮት።
ፑርታ ዴል ሶል በሴፕቴምበር 29 ቀን 1868 እ.ኤ.አ. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1868 Sep 19 - Sep 27

የከበረ አብዮት።

Spain
እ.ኤ.አ.የሊበራሎች እና የሪፐብሊካን ግዞተኞች እ.ኤ.አ. በ 1866 በኦስተንድ እና በ 1867 በብራስልስ ስምምነቶችን ፈፅመዋል ። እነዚህ ስምምነቶች ለከፍተኛ አመጽ ማዕቀፉን የጣሉ ሲሆን በዚህ ጊዜ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ፕሬዝዳንትን በሊበራል ለመተካት ብቻ ሳይሆን ኢዛቤላን እራሷን ለመገልበጥ ነበር ። የስፔን ሊበራሎች እና ሪፐብሊካኖች የስፔን የውጤት ማጣት ምንጭ አድርገው ማየት ጀመሩ።በሊበራል እና ወግ አጥባቂ ሰፈሮች መካከል የነበራት ቀጣይነት ያለው መረጋጋት በ1868 ሞዳራዶስ፣ ፕሮግረስስታስቶች እና የዩኒዮን ሊበራል አባላትን አስቆጥታለች እና በሚያስገርም ሁኔታ የፓርቲ መስመርን የሚያቋርጥ ግንባር ፈጥሯል።በ 1867 የሊዮፖልዶ ኦዶኔል ሞት የዩኒዮን ሊበራል እንዲፈታ አደረገ;ፓርቲውን ለመመስረት የፓርቲውን መስመር ያቋረጡ በርካታ ደጋፊዎቹ ኢዛቤላን ለመጣል እያደገ የመጣውን እንቅስቃሴ ተቀላቅለው የበለጠ ውጤታማ አስተዳደርን ደግፈዋል።በሴፕቴምበር 1868 በሴፕቴምበር 1868 የባህር ኃይል ወታደሮች በካዲዝ ውስጥ በአድሚራል ጁዋን ባውቲስታ ቶፔቴ ሲገደሉ - ራፋኤል ዴል ሪጎ በኢዛቤላ አባት ላይ ከግማሽ ምዕተ ዓመት በፊት መፈንቅለ መንግሥት ባካሄደበት በዚያው ቦታ ነበር።ጄኔራሎች ሁዋን ፕሪም እና ፍራንሲስኮ ሴራኖ መንግስትን አውግዘዋል እና አብዛኛው ሰራዊት ወደ ስፔን ሲደርሱ ወደ አብዮታዊ ጄኔራሎች ሄደ።ንግስቲቱ በማኑዌል ፓቪያ የሚመሩት ታማኝ ሞዳዶ ጄኔራሎች በጄኔራል ሴራኖ በተሸነፉበት በአልኮሊያ ጦርነት ላይ አጭር የጦርነት ትርኢት አሳይታለች።ከዚያም ኢዛቤላ ወደ ፈረንሳይ አቋርጣ ከስፔን ፖለቲካ ወደ ፓሪስ ሄደች, እዚያም በ 1904 እስከሞተችበት ጊዜ ድረስ ትቀራለች.
▲
●
ዲሞክራሲያዊ የስድስት ዓመት ጊዜ
ሴክሴኒዮ (1874) የሚተች የፖለቲካ ካርቱን ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1868 Sep 30 - 1874 Dec 29

ዲሞክራሲያዊ የስድስት ዓመት ጊዜ

Spain
ሴክሴኒዮ ዴሞክራቲኮ ወይም ሴክኒዮ ሪቮሉሲዮናሪዮ (እንግሊዝኛ፡ ስድስቱ የዲሞክራሲ ወይም አብዮታዊ ዓመታት) በስፔን ታሪክ ከ1868 እስከ 1874 ባለው ጊዜ ውስጥ ያለ 6 ዓመታት ነው።ሴክሴኒዮ ዴሞክራቲኮ በሴፕቴምበር 30 ቀን 1868 ከክብር አብዮት በኋላ የስፔኗ ንግሥት ኢዛቤላ 2ኛ ከተገለበጠች በኋላ እ.ኤ.አ. በታህሳስ 29 ቀን 1874 በቦርቦን ተሃድሶ አብቅቷል ፣ የኢዛቤላ ልጅ አልፎንሶ 12ኛ በአርሴኒዮ ማርቲኔዝ መፈንቅለ መንግስት ከተካሄደ በኋላ ንጉስ ሆነ። ካምፖስሴክሴኒዮ እጅግ በጣም ተራማጅ የሆነውን የ19ኛው ክፍለ ዘመን የስፔን ሕገ መንግሥት፣ የ1869 ሕገ መንግሥትን፣ ለስፔን ዜጎች መብት የሚሰጠውን ሰፊ ​​ቦታ ሰጥቷል።በሴክሴኒዮ ዴሞክራቲኮ ውስጥ ሶስት ደረጃዎችን መለየት ይቻላል-ጊዜያዊ መንግሥት (1868-1871) (ሴፕቴምበር 1868 - ጥር 1871)የስፔን ንጉስ አማዴኦ 1 አገዛዝ (ጥር 1871 - የካቲት 1873)የመጀመሪያው የስፔን ሪፐብሊክ (የካቲት 1873 - ታህሳስ 1874)
▲
●
1874 - 1931
ተሃድሶornament
የቦርቦን መልሶ ማቋቋም
የአልፎንሶ XII ፎቶ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1874 Dec 29 - 1931 Apr 14

የቦርቦን መልሶ ማቋቋም

Spain
ተሐድሶ፣ ወይም የቦርቦን መልሶ ማቋቋም ፣ በታህሳስ 29 ቀን 1874 የጀመረው ጊዜ የተሰጠ ስም ነው—በማርቲኔዝ ካምፖስ መፈንቅለ መንግሥት የመጀመርያው የስፔን ሪፐብሊክን ካቆመ እና በአልፎንሶ 12ኛ ሥር የነበረውን ንጉሣዊ አገዛዝ ወደነበረበት መመለስ—እና በኤፕሪል 14 1931 አብቅቷል የሁለተኛው የስፔን ሪፐብሊክ አዋጅ.ከመቶ አመት የሚጠጋ የፖለቲካ አለመረጋጋት እና ከብዙ የእርስ በርስ ጦርነቶች በኋላ የተሀድሶ አላማ አዲስ የፖለቲካ ስርአት መፍጠር ሲሆን ይህም በመለወጥ ልምምድ መረጋጋትን ያረጋግጣል።ይህ በመንግስት ውስጥ የሊበራል እና ወግ አጥባቂ ፓርቲዎች ሆን ተብሎ የተፈራረቁበት ነበር፣ ብዙ ጊዜ በምርጫ ማጭበርበር የተገኘ።የስርዓቱ ተቃውሞ ከሪፐብሊካኖች፣ ሶሻሊስቶች፣ አናርኪስቶች፣ ከባስክ እና ካታላን ብሔርተኞች እና ካርሊስቶች መጡ።
▲
●
Play button
1898 Apr 21 - Aug 13

ስፓኒሽ-አሜሪካዊ ጦርነት

Cuba
የስፔን-አሜሪካ ጦርነት በስፔን እና በዩናይትድ ስቴትስ መካከል የትጥቅ ግጭት ወቅት ነበር።በኩባ ሃቫና ወደብ ውስጥ በሚገኘው የዩኤስኤስ ሜይን ውስጣዊ ፍንዳታ በኋላ ጠላትነት የጀመረ ሲሆን ይህም የዩናይትድ ስቴትስ የኩባን የነጻነት ጦርነት ውስጥ ጣልቃ እንድትገባ አድርጓል።ጦርነቱ ዩናይትድ ስቴትስ በካሪቢያን አካባቢ የበላይ ሆና እንድትገኝ አድርጓታል፣ እናም አሜሪካ የስፔንን የፓሲፊክ ንብረት እንድትገዛ አስከትሏል።በፊሊፒንስ አብዮት እና በኋላም ወደ ፊሊፒንስ-አሜሪካ ጦርነት አሜሪካ እንድትሳተፍ አድርጓታል።ዋናው ጉዳይ የኩባ ነፃነት ነበር።በኩባ ውስጥ የስፔን ቅኝ አገዛዝን በመቃወም ለተወሰኑ ዓመታት ሕዝባዊ አመጽ ሲካሄድ ነበር።ዩናይትድ ስቴትስ ወደ ስፓኒሽ-አሜሪካ ጦርነት ስትገባ እነዚህን አመጾች ደግፋለች።እ.ኤ.አ. በ1873 በቨርጂኒየስ ጉዳይ እንደነበረው ሁሉ ከዚህ ቀደምም የጦርነት ፍርሃቶች ነበሩ። በ1890ዎቹ መገባደጃ ላይ ግን ህዝቡን ለመቆጣጠር የተቋቋሙት የማጎሪያ ካምፖች ስለተዘገበ የአሜሪካ ህዝብ አስተያየት አመፁን ደግፎ ወጣ።ቢጫ ጋዜጠኝነት የህዝቡን ስሜት የበለጠ ለማሳደግ እና ብዙ ጋዜጦችን እና መጽሄቶችን ለመሸጥ ጭካኔውን አጋንኖታል።የ 10 ሳምንታት ጦርነት በሁለቱም በካሪቢያን እና በፓስፊክ ውቅያኖሶች ውስጥ ተካሂዷል.የዩናይትድ ስቴትስ የጦርነት አራማጆች ጠንቅቀው እንደሚያውቁት፣ የዩናይትድ ስቴትስ የባህር ኃይል ሃይል ወሳኝ ይሆናል፣ ይህም ተፋላሚ ሃይሎች በኩባ እንዲወርዱ የሚያስችል የስፔን ጦር ሰራዊት በመላ ሀገሪቱ አቀፍ የኩባ አማፂያን ጥቃት እየተጋፈጠ እና በቢጫ ወባ የበለጠ ውድመት ላይ እንዲወድቅ ያደርጋል።አንዳንድ የስፔን እግረኛ ክፍሎች ጥሩ አፈፃፀም እና እንደ ሳን ሁዋን ሂል ባሉ ቦታዎች ላይ ከፍተኛ ውጊያ ቢያደርጉም ወራሪዎች የሳንቲያጎ ዴ ኩባ እና ማኒላን እጅ ሰጡ።በሳንቲያጎ ዴ ኩባ እና በማኒላ ቤይ ጦርነቶች ውስጥ ሁለት የስፔን ቡድኖች ከተዘፈቁ በኋላ ማድሪድ ሰላም እንዲሰፍን ከሰሰ እና ሶስተኛው ዘመናዊ መርከቦች የስፔንን የባህር ዳርቻዎች ለመጠበቅ ወደ ቤታቸው መጡ።ጦርነቱ በ 1898 የፓሪስ ስምምነት ተጠናቀቀ, ለዩናይትድ ስቴትስ ተስማሚ በሆኑ ሁኔታዎች ላይ ተደራድሯል.ስምምነቱ የፖርቶ ሪኮን፣ የጉዋምን እና የፊሊፒንስ ደሴቶችን ከስፔን ለአሜሪካ የሰጠ ሲሆን ዩናይትድ ስቴትስ ኩባን በጊዜያዊነት እንድትቆጣጠር ፈቀደ።የስፔን ኢምፓየር የመጨረሻ ቅሪት ሽንፈት እና ኪሳራ ለስፔን ብሄራዊ ስነ-ልቦና ከፍተኛ ድንጋጤ ነበር እናም የ98 ትውልድ በመባል የሚታወቀውን የስፔን ማህበረሰብ ጥልቅ ፍልስፍናዊ እና ጥበባዊ ግምገማን ቀስቅሷል።ይህ በእንዲህ እንዳለ ዩናይትድ ስቴትስ ትልቅ ኃይል መሆን ብቻ ሳይሆን ዓለምን የሚሸፍኑ በርካታ የደሴቶች ንብረቶችን አግኝታለች ይህም በመስፋፋት ጥበብ ላይ የማይረባ ክርክር አስነስቷል።
▲
●
በአንደኛው የዓለም ጦርነት ወቅት ስፔን
አልፎንሶ XIII በ1913 ፓሪስን ጎበኘ፤ አንደኛው የዓለም ጦርነት ከመጀመሩ አንድ ዓመት በፊት።ከጎኑ ተቀምጠው የፈረንሳይ ሶስተኛው ሪፐብሊክ ፕሬዝዳንት ሬይመንድ ፖይንካርሬ ናቸው። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1914 Jul 28 - 1918 Nov 9

በአንደኛው የዓለም ጦርነት ወቅት ስፔን

Europe
እ.ኤ.አ. እ.ኤ.አ. ከጁላይ 28 ቀን 1914 እስከ ህዳር 11 ቀን 1918 ባለው ጊዜ ውስጥ ስፔን በአንደኛው የዓለም ጦርነት ገለልተኛ ሆና ቆይታለች ፣ እና የቤት ውስጥ ኢኮኖሚያዊ ችግሮች ቢያጋጥሟትም ፣ “በ1915 በአውሮፓ ውስጥ በጣም አስፈላጊ ከሆኑት ገለልተኛ አገሮች አንዱ” ተደርጋ ተወስዳለች።ስፔን ከጦርነቱ በፊት በነበረው የአውሮፓ የፖለቲካ ችግሮች ወቅት ገለልተኝነቷን ስታገኝ የነበረች ሲሆን ከጦርነቱ በኋላ ገለልተኝነቷን ቀጠለች የስፔን የእርስ በርስ ጦርነት በ1936 እስኪጀምር ድረስ። በጦርነቱ ውስጥ ቀጥተኛ ወታደራዊ ተሳትፎ ባይኖረውም የጀርመን ወታደሮች በስፔን ጊኒ መገባደጃ ላይ ገብተው ነበር። በ1915 ዓ.ም.
▲
●
ሪፍ ጦርነት
በ1911-1927 በተካሄደው የስፔን ጦር በናዶር ወጣ ብሎ በሚገኝ መትረየስ ተኩስ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1921 Jan 1 - 1926

ሪፍ ጦርነት

Rif, Morocco

የሪፍ ጦርነት ከ1921 እስከ 1926 በተካሄደው የስፔን ቅኝ ገዥዎች (በፈረንሳይ ረዳትነት በ1924) እና በሰሜን ሞሮኮ ተራራማ ሪፍ ክልል በርበር ጎሳዎች መካከል የታጠቀ ግጭት ነበር።

▲
●
ሁለተኛ የስፔን ሪፐብሊክ
ዓለም አቀፍ ብርጋዴር በሪፐብሊኩ ጎን በፈቃደኝነት አገልግለዋል።ፎቶው በቤልቺት ጦርነት (ነሐሴ-መስከረም 1937) የ XI International Brigade አባላትን በቲ-26 ታንክ ላይ ያሳያል። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1931 Jan 1 - 1937

ሁለተኛ የስፔን ሪፐብሊክ

Spain

በተለምዶ ሁለተኛው የስፔን ሪፐብሊክ በመባል የሚታወቀው የስፔን ሪፐብሊክ ከ 1931 እስከ 1939 በስፔን ውስጥ የመንግስት መዋቅር ነበር. ሪፐብሊክ ኤፕሪል 14 ቀን 1931 ንጉስ አልፎንሶ 13ኛ ከስልጣን ከወረደ በኋላ ታወጀ እና እ.ኤ.አ. ሚያዝያ 1 ቀን 1939 እ.ኤ.አ. በስፔን የእርስ በርስ ጦርነት በጄኔራል ፍራንሲስኮ ፍራንኮ ለሚመሩ ብሔርተኞች።

▲
●
Play button
1936 Apr 17 - 1939 Apr 1

የስፔን የእርስ በርስ ጦርነት

Spain
የስፔን የእርስ በርስ ጦርነት በስፔን ከ1936 እስከ 1939 በሪፐብሊካኖች እና በብሔርተኞች መካከል የተደረገ የእርስ በርስ ጦርነት ነበር።ሪፐብሊካኖች ለሁለተኛው የስፔን ሪፐብሊክ የግራ ዘመም ሕዝባዊ ግንባር መንግሥት ታማኝ ነበሩ።ታዋቂው ግንባር የተመሰረተው በስፔን ሶሻሊስት የሰራተኞች ፓርቲ (PSOE)፣ በስፔን ኮሚኒስት ፓርቲ (ፒሲኢ) እና በሪፐብሊካኖች - ሪፐብሊካኖች ግራኝ (አይአር) (በአዛና የሚመራ) እና የሪፐብሊካን ህብረት (UR) (በዲያጎ ማርቲኔዝ ባሪዮ የሚመራው) ነው። ).ይህ ስምምነት በጋሊሺያን (PG) እና የካታላን ብሔርተኞች (ERC)፣ POUM፣ የሶሻሊስት ዩኒየን የሰራተኞች አጠቃላይ ዩኒየን (UGT) እና አናርኪስት የሰራተኛ ማህበር፣ የኮንፌደራሲዮን ናሲዮናል ዴል ትራባጆ (CNT) የተደገፈ ነው።በስፔን የእርስ በርስ ጦርነት ወቅት ከታዋቂው ግንባር ሃይሎች ጋር አብረው የሚዋጉ ብዙ አናርኪስቶች በምርጫው አልደገፏቸውም ይልቁንም ድምፀ ተአቅቦ እንዲደረግ አሳሰቡ።ህዝባዊ ግንባር በብሔረሰቦች፣ በፋላንግስቶች፣ በንጉሣውያን፣ በወግ አጥባቂዎች እና ወግ አጥባቂዎች ጥምረት በወታደራዊ ጁንታ የሚመራውን የብሔር ብሔረሰቦች አመፅ ተዋግቷል በመካከላቸውም ጄኔራል ፍራንሲስኮ ፍራንኮ ቀዳሚ ሚና ተጫውቷል።በወቅቱ በነበረው ዓለም አቀፍ የፖለቲካ ሁኔታ ምክንያት ጦርነቱ ብዙ ገፅታዎች ያሉት ሲሆን በተለያየ መልኩ የመደብ ትግል፣ የሃይማኖት ትግል፣ በአምባገነን እና በሪፐብሊካኑ ዲሞክራሲ መካከል፣ በአብዮት እና በፀረ አብዮት መካከል እንዲሁም በፋሺዝም እና በኮሚኒዝም መካከል የተደረገ ትግል ተደርጎ ይታይ ነበር።በጦርነቱ ወቅት በስፔን የአሜሪካ አምባሳደር ክላውድ ቦወርስ እንዳሉት ለሁለተኛው የዓለም ጦርነት “የአለባበስ ልምምድ” ነበር።በ1939 መጀመሪያ ላይ በተጠናቀቀው ጦርነት ናሽናሊስቶች አሸንፈው ስፔንን በኖቬምበር 1975 ፍራንኮ እስኪሞት ድረስ ገዙ።
▲
●
1939 - 1975
ፍራንሷዊት ስፔን።ornament
Play button
1939 Jan 1 00:01 - 1975

ፍራንሷዊት ስፔን።

Spain
ፍራንቸስኮስት ስፔን ከ1939 እስከ 1975 ባለው ጊዜ ውስጥ ፍራንሲስኮ ፍራንኮ ስፔንን ካውዲሎ በሚል ርዕስ ሲገዛ የነበረው የስፔን ታሪክ ጊዜ ነው።እ.ኤ.አ. በ 1975 ከሞተ በኋላ ስፔን ወደ ዲሞክራሲ ተሸጋገረች።በዚህ ጊዜ ውስጥ ስፔን የስፔን ግዛት በመባል ይታወቃል።የገዥው አካል ባህሪ በህልውናው ውስጥ ተሻሽሎ ተቀየረ።በጁላይ 1936 የስፔን የእርስ በርስ ጦርነት ከጀመረ ከወራት በኋላ፣ ፍራንኮ ዋነኛ የአማፂ ወታደራዊ መሪ ሆኖ ወጣ እና በኤፕሪል 1 1939 ርዕሰ መስተዳድር ተብሎ በብሔርተኝነት አንጃ ቁጥጥር ስር ያለውን ግዛት በመምራት ላይ።የ1937 የውህደት ድንጋጌ፣ የአማፂውን ወገን የሚደግፉትን ሁሉንም ወገኖች ያዋሀደ፣ ብሔራዊ ስፔን በFET y de las JONS ስር የአንድ ፓርቲ አገዛዝ እንድትሆን አድርጓታል።በ 1939 የጦርነቱ ማብቂያ የፍራንኮ አገዛዝ ወደ ሀገሪቱ ሁሉ እንዲራዘም እና የሪፐብሊካን ተቋማትን በግዞት አመጣ.የፍራንኮይስት አምባገነን መንግስት በመጀመሪያ እንደ "ፋሺስት አምባገነንነት" ወይም "ከፊል ፋሺስት አገዛዝ" ተብሎ የተገለጸውን ቅርጽ ያዘ, እንደ የሰራተኛ ግንኙነት, የአውራርክ ኢኮኖሚ ፖሊሲ, ውበት እና ነጠላ ፓርቲ ስርዓት በመሳሰሉት መስኮች የፋሺዝም ግልጽ ተጽእኖ አሳይቷል.ጊዜ እያለፈ ሲሄድ አገዛዙ ከፋሺስታዊ ወጥመዶች የሚጠብቀው ቢሆንም ከልማታዊ አምባገነን መንግስታት ጋር እየተቀራረበ ሄደ።በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት ስፔን ከአክሲስ ኃይሎች ጋር አልተቀላቀለችም.ቢሆንም፣ ስፔን በአብዛኛው ጦርነቱ ውስጥ በተለያዩ መንገዶች ደግፋቸዋለች፣ ገለልተኝነቷንም እንደ ይፋዊ የ‹‹ጦርነት አልባነት›› ፖሊሲ ስትጠብቅ።በዚህ ምክንያት ስፔን ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት በኋላ ለአሥር ዓመታት ያህል በሌሎች በርካታ አገሮች ተገልላ የነበረች ሲሆን፤ አሁንም ከእርስ በርስ ጦርነት ለማገገም እየሞከረ ያለው ኦውታሪካዊ ኢኮኖሚዋ ሥር የሰደደ የመንፈስ ጭንቀት ነበረባት።እ.ኤ.አ. በ 1947 የወጣው የመተካካት ህግ ስፔንን እንደገና የዲ ጁር ግዛት አደረገው ፣ ግን ፍራንኮ የስፔን ንጉስ እና ተተኪ የሚሆንበትን ሰው የመምረጥ ስልጣን ያለው የህይወት ዘመን መሪ አድርጎ ገልጿል።እ.ኤ.አ. በ 1950 ዎቹ ውስጥ ማሻሻያዎች ተካሂደዋል እና ስፔን autarkyን ትታለች ፣ ለገለልተኛነት ተጋላጭ ከነበረው የ Falangist እንቅስቃሴ ስልጣንን ለአዲሱ የምጣኔ ሀብት ሊቃውንት ፣ የኦፕስ ዲ ቴክኖክራቶች ሾመች ።ይህም እስከ 1970ዎቹ አጋማሽ ድረስ የዘለቀው ትልቅ የኢኮኖሚ እድገት ከጃፓን ቀጥሎ በሁለተኛ ደረጃ የቀጠለው "የስፔን ተአምር" በመባል ይታወቃል።እ.ኤ.አ. በ1950ዎቹ አገዛዙ በግልፅ አምባገነን ከመሆን እና ከፍተኛ ጭቆናን ከመጠቀም ወደ ውሱን የብዝሃነት ስርዓት ተቀይሯል።በእነዚህ ማሻሻያዎች ምክንያት ስፔን እ.ኤ.አ. በ1955 የተባበሩት መንግስታት ድርጅት አባል እንድትሆን ተፈቅዶላታል እናም በቀዝቃዛው ጦርነት ወቅት ፍራንኮ ከአውሮፓ ቀዳሚ ፀረ-ኮምኒስት ሰዎች አንዱ ነበር፡ አገዛዙ በምዕራባውያን ኃያላን በተለይም በዩናይትድ ስቴትስ ታግዞ ነበር።ፍራንኮ በ1975 በ82 ዓመታቸው ከዚህ ዓለም በሞት ተለዩ።ከመሞታቸው በፊት ንጉሣዊ ሥልጣናቸውን መልሰው ተተኪውን ንጉሥ ጁዋን ካርሎስን ቀዳማዊ ሹመት አደረጉ፤ እርሱም የስፔንን ወደ ዴሞክራሲ ሽግግር ይመራል።
▲
●
በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት ስፔን
ፍራንሲስኮ ፍራንኮ ባሃሞንዴ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1939 Jan 1 00:02 - 1945

በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት ስፔን

Europe
በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት በፍራንሲስኮ ፍራንኮ የሚመራው የስፔን ግዛት ገለልተኝነቱን እንደ ይፋዊ የጦርነት ጊዜ ፖሊሲ አድርጎ ነበር።በሰኔ 1940 ከፈረንሣይ ውድቀት በኋላ “ጥብቅ ገለልተኝነቱ” ወደ “ጦርነት አልባነት” መንገድ ሰጠ። ፍራንኮ ለአዶልፍ ሂትለር ሰኔ 19 ቀን 1940 ጦርነቱን ለመቀላቀል የስፔንን የቅኝ ግዛት ግዛት ለመገንባት ረድቶታል።በዚያው ዓመት ፍራንኮ ከሂትለር ጋር በሄንዳዬ ተገናኝቶ ስለ ስፔን የአክሲስ ፓወርስ አባል መሆን እንደምትችል ተወያይቷል።ስብሰባው የትም አልደረሰም ነገር ግን ፍራንኮበስፔን የእርስ በርስ ጦርነት ጊዜ (1936-1939) አባላት የሆኑትን አክሰስን በተለያዩ መንገዶች ረድቶታል።የርዕዮተ ዓለም ርኅራኄ ቢኖረውም፣ ፍራንኮ የአይቤሪያን ባሕረ ገብ መሬት የአክሲስን ወረራ ለመግታት በፒሬኒስ ውስጥ የመስክ ሠራዊትን አስፍሯል።የስፔን ፖሊሲ ፍራንኮ በብሪታንያ የሚቆጣጠረውን ጅብራልታርን እንዲወስድ የሚያበረታታ የአክሲስ ፕሮፖዛልን አበሳጨው።አብዛኛው የስፔን ጦርነቱን ለመቀላቀል ያልፈለገበት ምክንያት ስፔን ከዩናይትድ ስቴትስ በሚመጡ ምርቶች ላይ በመደገፏ ነው።ስፔን ከእርስ በርስ ጦርነትዋ አሁንም እያገገመች ነበር እናም ፍራንኮ የታጠቀ ሃይሉ የካናሪ ደሴቶችን እና የስፔን ሞሮኮን ከብሪቲሽ ጥቃት መከላከል እንደማይችል ያውቅ ነበር።እ.ኤ.አ. በ 1941 ፍራንኮ በጎ ፈቃደኞችን ወደ ጀርመን ለመመልመል አፀደቀው ከሶቪየት ኅብረት ጋር ብቻ እንደሚዋጉ እና ከምዕራባውያን አጋሮች ጋር እንደማይዋጉ ።ይህ በ 1941 እና 1944 መካከል በምስራቅ ግንባር የጀርመን ጦር አካል ሆኖ የተዋጋው የሰማያዊ ክፍል ምስረታ ።የጦርነቱ ማዕበል በአክሲው ላይ መዞር ሲጀምር የስፔን ፖሊሲ ወደ “ጥብቅ ገለልተኝነት” ተመለሰ።እ.ኤ.አ. በ 1944 ስፔን ወደ ጀርመን የሚላከውን ቱንግስተን እንድታቆም እና ሰማያዊ ክፍልን እንድታቆም የአሜሪካ ግፊት ፍራንኮ እንዲያመርት አስገድዶታል።ከጦርነቱ በኋላ ስፔን አዲስ የተፈጠረውን የተባበሩት መንግስታት ድርጅትን እንድትቀላቀል አልተፈቀደለትም ምክንያቱም በጦርነት ጊዜ ለአክሲስ ድጋፍ ነበር, እና ስፔን እስከ 1950 ዎቹ አጋማሽ ድረስ በብዙ ሌሎች አገሮች ተለይታ ነበር.
▲
●
የስፔን ተአምር
በፉያንጊሮላ፣ ስፔን ለ SEAT 600 የመታሰቢያ ሐውልት፣ የስፔን ተአምር ምልክት ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1959 Jan 1 - 1974

የስፔን ተአምር

Spain
የስፔን ተአምር (ስፓኒሽ፡ ኤል ሚላግሮ ኢስፓኞል) ከ1959 እስከ 1974 በስፔን በኋለኛው የፍራንኮይስት አገዛዝ ዘመን በጠቅላላ በሁሉም ዋና የኢኮኖሚ እንቅስቃሴ ውስጥ ልዩ የሆነ ፈጣን እድገት እና እድገት ጊዜን ያመለክታል።የኢኮኖሚው ዕድገት በ1970ዎቹ ዓለም አቀፍ የነዳጅ ዘይትና የዋጋ ንረት ቀውሶች እንዲቆም ተደረገ።አንዳንድ ምሁራን በ1970ዎቹ መገባደጃ ላይ ለስፔን ኢኮኖሚ እድገት ውድቀት ተጠያቂው “ለዓመታት በተጨናነቀ የኢኮኖሚ ልማት ፍለጋ ወቅት የተጠራቀሙ እዳዎች” ናቸው ሲሉ ተከራክረዋል።
▲
●
የስፔን ወደ ዲሞክራሲ ሽግግር
ጁዋን ካርሎስ 1ኛ በኮርቴስ ኢስፓኞላ፣ በኖቬምበር 22፣ 1975 እንደ ንጉስ ባወጁበት ወቅት ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1975 Jan 1 - 1982

የስፔን ወደ ዲሞክራሲ ሽግግር

Spain
የስፔን ወደ ዲሞክራሲ ሽግግር ወይም አዲስ የቦርቦን መልሶ ማቋቋም ስፔን ከፍራንሲስኮ ፍራንኮ አምባገነንነት ወደ ሊበራል ዲሞክራሲያዊ መንግስት የተሸጋገረችበት ወቅት ነው።ሽግግሩ የጀመረው በፍራንኮ ሞት እ.ኤ.አ. ህዳር 20 ቀን 1975 ሲሆን ፍፃሜው በጥቅምት 28 ቀን 1982 በሶሻሊስት PSOE የምርጫ ድል ተለይቶ ይታወቃል።አሁን ባለችው (1978) ሕገ መንግሥት፣ ስፔን ሕገ መንግሥታዊ ንግሥና ነው።17 ራሳቸውን ችለው የሚኖሩ ማህበረሰቦችን (አንዳሉሺያ፣ አራጎን፣ አስቱሪያስ፣ ባሊያሪክ ደሴቶች፣ የካናሪ ደሴቶች፣ ካንታብሪያ፣ ካስቲል እና ሊዮን፣ ካስቲል-ላ ማንቻ፣ ካታሎኒያ፣ ኤክስትሬማዱራ፣ ጋሊሺያ፣ ላ ሪዮጃ፣ የማድሪድ ማህበረሰብ፣ የሙርሲያ ክልል፣ የባስክ ሀገር፣ ቫለንሲያንን ያካትታል። ማህበረሰብ፣ እና ናቫሬ) እና 2 የራስ ገዝ ከተሞች (ሴኡታ እና ሜሊላ)።
▲
●
ስፔን በአውሮፓ ህብረት ውስጥ
ስፔን የአውሮፓ ህብረትን ተቀላቅላለች። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1993 Jan 1

ስፔን በአውሮፓ ህብረት ውስጥ

Spain
እ.ኤ.አ. በ 1996 የመሃል ቀኝ ፓርቲዶ ታዋቂው መንግስት በሆሴ ማሪያ አዝናር ይመራ ነበር ።እ.ኤ.አ. ጥር 1 ቀን 1999 ስፔን peseta ለአዲሱ ዩሮ ገንዘብ ቀይራለች።peseta እስከ ጥር 1 ቀን 2002 ድረስ ለገንዘብ ግብይቶች መጠቀሙን ቀጥሏል።
▲
●

Appendices



APPENDIX 1

Spain's Geographic Challenge


Play button




APPENDIX

Why 70% of Spain is Empty


Play button

Characters



Hernán Cortés

Hernán Cortés

Conquistador

Dámaso Berenguer

Dámaso Berenguer

Prime Minister of Spain

Philip V

Philip V

King of Spain

Charles II of Spain

Charles II of Spain

Last Spanish Habsburg ruler

Philip II

Philip II

King of Spain

Tariq ibn Ziyad

Tariq ibn Ziyad

Berber Commander

Pelagius of Asturias

Pelagius of Asturias

Kingdom of Asturias

Charles V

Charles V

Holy Roman Emperor

Miguel Primo de Rivera

Miguel Primo de Rivera

Prime Minister of Spain

Christopher Columbus

Christopher Columbus

Governor of the Indies

Francisco Franco

Francisco Franco

Head of State of Spain

Isabella I

Isabella I

Queen of Castile

Roderic

Roderic

Visigothic King in Hispania

Philip IV of Spain

Philip IV of Spain

King of Spain

Ferdinand I

Ferdinand I

Holy Roman Emperor

Abd al-Rahman III

Abd al-Rahman III

Umayyad Emir of Córdoba

Ferdinand II

Ferdinand II

King of Aragon

Francisco Pizarro

Francisco Pizarro

Governor of New Castile

Alfonso XIII

Alfonso XIII

King of Spain

Charles IV

Charles IV

King of Spain

Liuvigild

Liuvigild

Visigothic King of Hispania

References



  • Altman, Ida. Emigrants and Society, Extremadura and America in the Sixteenth Century. U of California Press 1989.
  • Barton, Simon. A History of Spain (2009) excerpt and text search
  • Bertrand, Louis and Charles Petrie. The History of Spain (2nd ed. 1956) online
  • Braudel, Fernand The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II (2 vol; 1976) vol 1 free to borrow
  • Carr, Raymond. Spain, 1808–1975 (2nd ed 1982), a standard scholarly survey
  • Carr, Raymond, ed. Spain: A History (2001) excerpt and text search
  • Casey, James. Early Modern Spain: A Social History (1999) excerpt and text search
  • Cortada, James W. Spain in the Twentieth-Century World: Essays on Spanish Diplomacy, 1898-1978 (1980) online
  • Edwards, John. The Spain of the Catholic Monarchs 1474–1520 (2001) excerpt and text search
  • Elliott, J.H., Imperial Spain, 1469–1716. (1963).
  • Elliott, J.H. The Old World and the New. Cambridge 1970.
  • Esdaile, Charles J. Spain in the Liberal Age: From Constitution to Civil War, 1808–1939 (2000) excerpt and text search
  • Gerli, E. Michael, ed. Medieval Iberia: an encyclopedia. New York 2005. ISBN 0-415-93918-6
  • Hamilton, Earl J. American Treasure and the Price Revolution in Spain, 1501–1650. Cambridge MA 1934.
  • Haring, Clarence. Trade and Navigation between Spain and the Indies in the Time of the Hapsburgs. (1918). online free
  • Israel, Jonathan I. "Debate—The Decline of Spain: A Historical Myth," Past and Present 91 (May 1981), 170–85.
  • Kamen, Henry. Spain. A Society of Conflict (3rd ed.) London and New York: Pearson Longman 2005. ISBN
  • Lynch, John. The Hispanic World in Crisis and Change: 1598–1700 (1994) excerpt and text search
  • Lynch, John C. Spain under the Habsburgs. (2 vols. 2nd ed. Oxford UP, 1981).
  • Merriman, Roger Bigelow. The Rise of the Spanish Empire in the Old World and the New. 4 vols. New York 1918–34. online free
  • Norwich, John Julius. Four Princes: Henry VIII, Francis I, Charles V, Suleiman the Magnificent and the Obsessions that Forged Modern Europe (2017), popular history; excerpt
  • Olson, James S. et al. Historical Dictionary of the Spanish Empire, 1402–1975 (1992) online
  • O'Callaghan, Joseph F. A History of Medieval Spain (1983) excerpt and text search
  • Paquette, Gabriel B. Enlightenment, governance, and reform in Spain and its empire, 1759–1808. (2008)
  • Parker, Geoffrey. Emperor: A New Life of Charles V (2019) excerpt
  • Parker, Geoffrey. The Grand Strategy of Philip II (Yale UP, 1998). online review
  • Parry, J.H. The Spanish Seaborne Empire. New York 1966.
  • Payne, Stanley G. A History of Spain and Portugal (2 vol 1973) full text online vol 1 before 1700; full text online vol 2 after 1700; a standard scholarly history
  • Payne, Stanley G. Spain: A Unique History (University of Wisconsin Press; 2011) 304 pages; history since the Visigothic era.
  • Payne, Stanley G. Politics and Society in Twentieth-Century Spain (2012)
  • Phillips, William D., Jr. Enrique IV and the Crisis of Fifteenth-Century Castile, 1425–1480. Cambridge MA 1978
  • Phillips, William D., Jr., and Carla Rahn Phillips. A Concise History of Spain (2010) excerpt and text search
  • Phillips, Carla Rahn. "Time and Duration: A Model for the Economy of Early Modern Spain," American Historical Review, Vol. 92. No. 3 (June 1987), pp. 531–562.
  • Pierson, Peter. The History of Spain (2nd ed. 2008) excerpt and text search
  • Pike, Ruth. Enterprise and Adventure: The Genoese in Seville and the Opening of the New World. Ithaca 1966.
  • Pike, Ruth. Aristocrats and Traders: Sevillan Society in the Sixteenth Century. Ithaca 1972.
  • Preston, Paul. The Spanish Civil War: Reaction, Revolution, and Revenge (2nd ed. 2007)
  • Reston Jr, James. Defenders of the Faith: Charles V, Suleyman the Magnificent, and the Battle for Europe, 1520-1536 (2009), popular history.
  • Ringrose, David. Madrid and the Spanish Economy 1560–1850. Berkeley 1983.
  • Shubert, Adrian. A Social History of Modern Spain (1990) excerpt
  • Thompson, I.A.A. War and Government in Habsburg Spain, 1560-1620. London 1976.
  • Thompson, I.A.A. Crown and Cortes. Government Institutions and Representation in Early-Modern Castile. Brookfield VT 1993.
  • Treasure, Geoffrey. The Making of Modern Europe, 1648–1780 (3rd ed. 2003). pp 332–373.
  • Tusell, Javier. Spain: From Dictatorship to Democracy, 1939 to the Present (2007) excerpt and text search
  • Vivens Vives, Jaime. An Economic History of Spain, 3d edn. rev. Princeton 1969.
  • Walker, Geoffrey. Spanish Politics and Imperial Trade, 1700–1789. Bloomington IN 1979.
  • Woodcock, George. "Anarchism in Spain" History Today (Jan 1962) 12#1 pp 22–32.