Imperium neoasyryjskie, trwające od wstąpienia Adad-nirari II w 911 roku p.n.e. do końca VII wieku p.n.e., reprezentuje czwarty i przedostatni etap starożytnej historii Asyrii.Często jest uważane za pierwsze prawdziwe imperium światowe ze względu na jego bezprecedensową dominację geopolityczną i ideologię dominacji nad światem.^[29] Imperium to wywarło znaczący wpływ na świat starożytny, w tym na Babilończyków, Achemenidów i Seleucydów , i było najsilniejszą potęgą militarną swoich czasów, rozszerzając swoje panowanie na Mezopotamię, Lewant,Egipt , części Anatolii, Arabię , Iran i Armenia .^[30]Wcześni królowie neoasyryjscy skupiali się na przywróceniu kontroli nad północną Mezopotamią i Syrią.Aszurnasirpal II (883–859 p.n.e.) przywrócił Asyrię dominującą potęgą na Bliskim Wschodzie.Jego panowanie naznaczone było kampaniami wojskowymi, które dotarły do ​​Morza Śródziemnego i przeniosły stolicę cesarstwa z Assur do Nimrud.Salmanasar III (859–824 p.n.e.) dalej rozbudowywał imperium, choć po jego śmierci nastąpił okres stagnacji, zwany „erą magnatów”.Cesarstwo odzyskało wigor pod rządami Tiglata-Pilesera III (745–727 p.n.e.), który znacząco rozszerzył jego terytorium, m.in. podbijając Babilonię i część Lewantu.Dynastia Sargonidów (722 p.n.e. do upadku imperium) była świadkiem apogeum Asyrii.Do kluczowych osiągnięć można zaliczyć przeniesienie stolicy do Niniwy przez Sennacheryba (705–681 p.n.e.) oraz podbój Egiptu przez Asarhaddona (681–669 p.n.e.).Pomimo swojego szczytu, imperium szybko upadło pod koniec VII wieku p.n.e. w wyniku powstania babilońskiego i inwazji Medów.Przyczyny tego szybkiego upadku pozostają tematem debaty naukowej.Sukces imperium neoasyryjskiego przypisywano jego ekspansjonizmowi i efektywności administracyjnej.Innowacje wojskowe obejmowały wykorzystanie kawalerii na dużą skalę i nowe techniki oblężnicze, wpływając na sposób prowadzenia wojny przez tysiąclecia.^[30] Imperium stworzyło wyrafinowany system komunikacji ze stacjami przekaźnikowymi i dobrze utrzymanymi drogami, zapewniający prędkość niespotykaną na Bliskim Wschodzie aż do XIX wieku.^[31] Dodatkowo polityka przesiedleń pomogła zintegrować podbite ziemie i promować asyryjskie techniki rolnicze, co doprowadziło do osłabienia różnorodności kulturowej i powstania języka aramejskiego jako lingua franca.^[32]Dziedzictwo imperium wywarło głęboki wpływ na późniejsze imperia i tradycje kulturowe.Jego struktury polityczne stały się wzorami dla następców, a koncepcja uniwersalnych rządów inspirowała ideologie przyszłych imperiów.Wpływ neoasyryjski miał znaczący wpływ na kształtowanie wczesnej teologii żydowskiej, wpływając na judaizm , chrześcijaństwo iislam .Folklor i tradycje literackie imperium nadal odbijały się echem w postimperium północnej Mezopotamii.Wbrew postrzeganiu nadmiernej brutalności działania armii asyryjskiej nie były wyjątkowo brutalne w porównaniu z innymi cywilizacjami historycznymi.^[33]