የሙስሊም ሌቫንት ድል

ሶሪያ ከአረብ ሙስሊሞች ወረራ በፊት ለሰባት መቶ ዓመታት በሮማውያን አገዛዝ ሥር ነበረች እና በ 3 ኛው ፣ 6 ኛው እና 7 ኛው ክፍለ ዘመን ውስጥ በሳሳኒድ ፋርሳውያን በበርካታ አጋጣሚዎች ተወርራ ነበር ።እንዲሁም በሳሳኒዶች የአረብ አጋሮች ላኽሚዶች ወረራ ደርሶበታል።በሮማውያን የግዛት ዘመን፣ ከኢየሩሳሌም ውድቀት በኋላ በ70ኛው ዓመተ ምህረት፣ መላው አውራጃ ( ይሁዳ ፣ ሰማርያ እና ገሊላ) ፓሌስቲና ተብሎ ተሰየመ።እ.ኤ.አ. ከ603 ጀምሮ በመጨረሻው የሮማ-ፋርስ ጦርነት ወቅት ፣ በኮስራው II ስር የነበሩት ፋርሶች ሶሪያን ፣ ፍልስጤምን እናግብፅን ከአስር አመታት በላይ በመቆጣጠር በሄራክሊየስ ድሎች የ 628 ሰላምን ለመደምደም ከመገደዳቸው በፊት ተሳክቶላቸዋል ። የሙስሊሞች ድል ዋዜማ ሮማውያን (ወይም ባይዛንታይን እንደ ዘመናዊው የምዕራባውያን ታሪክ ጸሐፊዎች በተለምዶ የዚህ ዘመን ሮማውያንን ይጠቅሳሉ) በእነዚህ ግዛቶች ውስጥ ሥልጣናቸውን እንደገና ለመገንባት በሂደት ላይ ነበሩ ፣ ይህም በአንዳንድ አካባቢዎች ለሃያ ዓመታት ያህል ጠፍቶባቸው ነበር።የባይዛንታይን (ሮማን) ንጉሠ ነገሥት ሄራክሊየስ, ሶሪያን ከሳሳኒያውያን እንደገና ከተቆጣጠረ በኋላ, ከጋዛ እስከ ሙት ባህር ደቡባዊ ጫፍ ድረስ አዲስ የመከላከያ መስመሮችን አዘጋጅቷል.እነዚህ መስመሮች የተነደፉት ግንኙነቶችን ከሽፍቶች ​​ለመጠበቅ ብቻ ነው፣ እና አብዛኛው የባይዛንታይን መከላከያ በሰሜናዊ ሶሪያ ውስጥ ያተኮረ ነበር ከባህላዊ ጠላቶች ሳሳኒድ ፋርሳውያን።የዚህ የመከላከያ መስመር ጉዳቱ ሙስሊሞች ከደቡብ በረሃ እየገሰገሱ ወደ ሰሜን ጋዛ እንዲደርሱ ማድረጉ መደበኛ የባይዛንታይን ወታደሮችን ከማግኘቱ በፊት ነው።

በሳሳኒዶች ላይ የተሳካ ዘመቻ እና ኢራቅን ከተቆጣጠረ በኋላ ካሊድ ምሽጉን በኢራቅ አቋቋመ።ከሳሳኒድ ሃይሎች ጋር በነበረበት ወቅት፣ የባይዛንታይን የአረብ ደንበኞች የሆኑትን ጋሳኒዶችንም ገጠመ።ብዙም ሳይቆይ መዲና ከመላው አረብ ባሕረ ገብ መሬት የጎሳ ታጣቂዎችን ቀጠረች።ጦር ሰራዊትን ከጎሳ ቡድን የማሰባሰብ ባህል እስከ 636 ኸሊፋ ኡመር ሰራዊቱን የመንግስት ዲፓርትመንት አድርጎ ሲያደራጅ ቆይቷል።አቡበከር ሰራዊቱን በአራት ቡድን አደራጅተው እያንዳንዳቸው የራሳቸው አዛዥ እና አላማ አላቸው።አምር ኢብኑል-አስ፡ ዓላማው ፍልስጤም ነው።በኤላት መንገድ፣ ከዚያም በዐረባ ሸለቆ በኩል ይሂዱ።ያዚድ ኢብን አቡ ሱፍያን፡ አላማ ደማስቆ።በታቡክ መንገድ ሂድ።ሹራቢል ኢብኑ ሃሳና፡ አላማ ዮርዳኖስ።ከያዚድ በኋላ በታቡክ መንገድ ይሂዱ።አቡ ኡበይዳህ ኢብኑል-ጃራህ፡ አላማ ኢመሳ።ከሹራህቢል በኋላ በታቡክ መንገድ ይሂዱ።የባይዛንታይን ጦር ያለበትን ትክክለኛ ቦታ ስለማያውቅ አቡበከር ጦራቸውን በማንኛውም የሥራ ዘርፍ ማሰባሰብ ከቻሉ ሁሉም አካላት እርስ በርስ እንዲገናኙ አዘዙ።ቡድኑ ለአንድ ትልቅ ጦርነት ማሰባሰብ ካለበት፣ አቡ ኡበይዳህ የጠቅላላ ጦር አዛዥ ሆኖ ተሾመ።

ንጉሠ ነገሥት ሄራክሌዎስ የሙስሊሙን ሠራዊት እንቅስቃሴ ከአረብ ደንበኞቻቸው በማግኘቱ የመከላከያ እርምጃዎችን ማቀድ ጀመረ።በሄራክሊየስ ትእዛዝ፣ በሰሜን ካሉት የተለያዩ የጦር ሰፈር የባይዛንታይን ኃይሎች በአይጅናዲን ለመሰባሰብ መንቀሳቀስ ጀመሩ።አቡ ኡበይዳህ በግንቦት 634 በሶስተኛው ሳምንት የባይዛንታይን ወታደሮች ስላደረጉት ዝግጅት ለኸሊፋው አሳወቀው ።ምክንያቱም አቡ ኡበይዳ የጦር ሃይል አዛዥ ሆኖ ልምድ ስላልነበረው በተለይም ኃያሉን የሮማን ጦር ለመውጋት ወሰነ። ኻሊድ ኢብን ወሊድን ትእዛዝ እንዲረከብ ላከው።ኻሊድ በጁን መጀመሪያ ላይ ከኢራቅ አል-ሂራህ ተነስቶ ወደ ሶሪያ ሄደ፣ ግማሹን ሠራዊቱን ይዞ፣ 8000 ያህል ጠንካራ።ካሊድ ወደ ሶሪያ የሚወስደውን ያልተለመደ መንገድ በሶሪያ በረሃ የሚያልፈውን አጭር መንገድ መረጠ።ወታደሮቹ አንድም ጠብታ ውኃ ሳይወስዱ ለሁለት ቀናት ያህል ወደ አንድ የተወሰነ የውሃ ምንጭ በውቅያኖስ ላይ ከመድረሳቸው በፊት እንደዘመቱ ተዘግቧል።በዚህ መንገድ ካሊድ ወደ ሰሜናዊ ሶሪያ ገባ እና የባይዛንታይን ጦርን በቀኝ ጎናቸው ያዘ።ዘመናዊ የታሪክ ምሁራን እንደሚሉት፣ ይህ የረቀቀ ስልታዊ እርምጃ በሶሪያ ያለውን የባይዛንታይን መከላከያን አስቀርቷል።

የአል-ቃሪያታይን ጦርነት በባይዛንታይን ግዛት በጋሳኒድ አረብ አጋሮች እና በራሺዱን ኸሊፋ ጦር መካከል የተደረገ መጠነኛ ጦርነት ነበር።ጦርነቱ የተካሄደው ኻሊድ ኢብኑ ወሊድ በሶሪያ ውስጥ ታድሙርን ከያዙ በኋላ ነበር።ሠራዊቱ ወደ አል-ቀርያታይን ዘመቱ፣ ነዋሪዎቹም ሙስሊሞችን ተቃወሙ።ተዋግተው ተሸንፈው ተዘረፉ።

በሶሪያ የሙስሊሞች ጦር ዋና አዛዥ የነበረው አቡ ኡበይዳ ኢብን አል-ጀራህ ቦስራን እንዲወጋ ሹርሀቢል ኢብን ሀሳናን አዘዘው።የኋለኛው 4000 ትንሽ ጦር ይዞ ቦስራን ከበባ።የሮማውያን እና የጋሳኒድ አረብ ጦር ሰራዊቶች ይህ የሚመጣው ትልቁ የሙስሊም ጦር ግንባር ቀደም ጠባቂ ሊሆን እንደሚችል ስለተገነዘቡ ከተመሸገው ከተማ ወጥተው ሹርሃቢልን ወረሩ። ጎኖች;ነገር ግን ኻሊድ ከፈረሰኞቹ ጋር ወደ መድረክ ደረሰና ሹርሃቢልን አዳነ።የካሊድ፣ የሹርሃቢል እና የአቡ ኡበይዳ ጥምር ጦር የቦስራን ከበባ እንደገና ቀጠለ፣ እሱም በጁላይ 634 አጋማሽ ላይ ለተወሰነ ጊዜ እጅ የሰጠ እና የጋሳኒድ ስርወ መንግስትን በተሳካ ሁኔታ አከተመ።እዚህ ላይ ኻሊድ በኸሊፋው መመሪያ መሰረት የሶሪያን የሙስሊም ሰራዊት አዛዥ ከአቡ ኡበይዳህ ተረከበ።

የአጃናዳይን ጦርነት የተካሄደው በሐምሌ ወይም ነሐሴ 634 ሲሆን በዛሬይቱ እስራኤል ውስጥ ከቤቴ ጉቭሪን አቅራቢያ በሚገኝ ቦታ ነበር፤በባይዛንታይን (ሮማን) ኢምፓየር እና በአረብ ራሺዱን ኸሊፋነት ጦር መካከል የተደረገ የመጀመሪያው ትልቅ ጦርነት ነበር።የውጊያው ውጤት የሙስሊሞች ወሳኝ ድል ነው።የዚህ ጦርነት ዝርዝሮች በአብዛኛው የሚታወቁት እንደ ዘጠነኛው ክፍለ ዘመን የታሪክ ምሁር አል-ዋቂዲ ባሉ የሙስሊም ምንጮች ነው።

የያቁሳ ጦርነት በባይዛንታይን እና በራሺዱን ጦር መካከል የተደረገ ጦርነት ነበር።የባይዛንታይን ጦር የተላከው የአረብ ጦር ወደ ደማስቆ የሚያደርገውን ግስጋሴ ለማዘግየት ነበር።

የአጅናዳይን ጦርነት ካሸነፈ በኋላ የሙስሊም ጦር ወደ ሰሜን በመዝመት ደማስቆን ከበባ።ከተማዋን ከተቀረው ክልል ለመለየት ካሊድ ወደ ፍልስጤም በሚወስደው መንገድ በስተደቡብ እና በሰሜን በደማስቆ-ኤሜሳ መንገድ ላይ እና ሌሎች በርካታ ትናንሽ ክፍሎችን ወደ ደማስቆ በሚወስደው መንገድ ላይ አስቀምጧል።ከደማስቆ 30 ኪሎ ሜትር (20 ማይል) ርቆ በሚገኘው የሳኒታ-አል-ኡቃብ ጦርነት የሄራክሊየስ ማጠናከሪያዎች ተጠልፈው ተመቱ።የካሊድ ወታደሮች ከበባውን ለመስበር የሞከሩትን ሶስት የሮማውያን ሰልፈኞችን ተቋቁመዋል።ከተማይቱ የተወሰደችው በሌሊት ቀላል ጥበቃ የሚደረግለትን ቦታ በማጥቃት የከተማዋን ግድግዳዎች ማፍረስ እንደሚቻል አንድ ነጠላ ጳጳስ ለሙስሊሙ ዋና አዛዥ ኻሊድ ኢብኑል ወሊድ ካሳወቁ በኋላ ነው።ካሊድ ከምስራቃዊው በር በመጣ ጥቃት ወደ ከተማዋ ሲገባ የባይዛንታይን ጦር አዛዥ ቶማስ በጃቢያ በር ላይ በሰላም እጅ እንዲሰጥ ካሊድ ሁለተኛ አዛዥ ከሆነው አቡ ኡበይዳህ ጋር ተደራደረ።ከተማዋ እጅ ከሰጠች በኋላ አዛዦቹ የሰላም ስምምነቱን ተከራክረዋል።ደማስቆ በሙስሊሞች የሶሪያ ወረራ የወደቀች የመጀመሪያዋ የምስራቅ ሮማን ግዛት ዋና ከተማ ነበረች።

እ.ኤ.አ. ነሐሴ 22 ቀን የመጀመሪያው ረሺዱን ኸሊፋ አቡበክር ዑመርን ምትክ አድርጎ ሞተ።የዑመር የመጀመሪያ እርምጃ ኻሊድን ከአዛዥነት በማውረድ አቡ ኡበይዳ ብን አል-ጀራህን የእስልምና ጦር ዋና አዛዥ አድርጎ መሾሙ ነበር።ኻሊድ ለአዲሱ ኸሊፋ ታማኝ ለመሆን ቃል ገባ እና በአቡ ኡበይዳህ ስር ተራ አዛዥ ሆኖ ማገልገሉን ቀጠለ።"አቡበክር ከሞቱ እና ዑመር ከሊፋ ከሆኑ እኛ ሰምተን እንታዘዛለን" ማለታቸው ተዘግቧል።አቡ ኡበይዳህ በዝግታ እና በተረጋጋ ሁኔታ ተንቀሳቅሷል፣ይህም በሶሪያ ወታደራዊ እንቅስቃሴዎች ላይ አንድ ጊዜ ተፅዕኖ አሳድሯል።አቡ ዑበይዳህ የካሊድ አድናቂ ስለነበር የፈረሰኞቹ አዛዥ አድርጎት ነበር በዘመቻው ሁሉ ምክሩ ላይ ተመክቶ ነበር።

የሳኒታ አል-ኡቃብ ጦርነት በ634 በራሺዱን ኸሊፋነት በካሊድ ኢብኑል ወሊድ የሚመራው የባይዛንታይን ጦር ከባዛንታይን አፄ ሄራክሊየስ የተከበበውን የደማስቆን ጦር ለማስፈታት ከላከው የባይዛንታይን ጦር ጋር ተዋግቷል።ወደ ጦርነቱ በመምራት የከሊፋ ጦር የደማስቆን ከተማ ከቀሪው ክልል ለመነጠል አስቦ ነበር።ካሊድ በደቡብ በኩል ወደ ፍልስጤም በሚወስደው መንገድ እና በሰሜን በደማስቆ-ኤሜሳ መንገድ እና ሌሎች በርካታ ትናንሽ ክፍሎችን ወደ ደማስቆ በሚወስደው መንገድ ላይ አስቀምጧል።እነዚህ ታጣቂዎች በባይዛንታይን ማጠናከሪያዎች ላይ እንደ ስካውት እና እንደ መዘግየት ሃይሎች መስራት ነበረባቸው።የሄራክሊየስ ማጠናከሪያዎች ተስተጓጉለዋል፣ እና ምንም እንኳን መጀመሪያ ላይ የበላይነታቸውን ቢያገኙም፣ ካሊድ ማጠናከሪያዎችን ይዞ በመጣ ጊዜ በአል ኡቃብ (ንስር) ማለፊያ ላይ ተመታ።

የፋህል ጦርነት በታህሳስ ወር በዮርዳኖስ ሸለቆ ውስጥ ሁለቱም በፔላ (ፋህል) እና በአቅራቢያው በሚገኘው እስኩቴፖሊስ (ቤይሳን) በተካሄደው የባይዛንታይን ሶሪያ ሙስሊሞች የባይዛንታይን ሶሪያን ድል በተደረገው የጀማሪው እስላማዊ ከሊፋነት የአረብ ወታደሮች እና የባይዛንታይን ጦርነቶች ትልቅ ጦርነት ነበር። እ.ኤ.አ.የሙስሊም ፈረሰኞች አካባቢውን ለማጥለቅለቅ እና የሙስሊሙን ግስጋሴ ለማደናቀፍ የባይዛንታይን የመስኖ ጉድጓዶችን ሲቆርጡ የሙስሊም ፈረሰኞች በቤይሳን ዙሪያ ያለውን ጭቃማ መሬት ለማለፍ ተቸግረው ነበር።ሙስሊሞች ብዙ ጉዳት ደርሶባቸዋል የተባሉትን ቤዛንታይን በመጨረሻ ድል አደረጉ።በመቀጠል ፔላ ተይዟል፣ ቤይሳን እና በአቅራቢያው ያለው ቲቤሪያስ በሙስሊም ወታደሮች ለአጭር ጊዜ ከበባ በኋላ ተያዙ።

በፋህል ጦርነት የባይዛንታይን ጦር በካሊድ ከተደመሰሰ በኋላ፣ የራሺዱን ጦር ኃይሉን በመከፋፈል ወረራውን በተለያየ መንገድ ቀጠለ።አምር ብን አል-ዓስ እና ሹርሃቢል ኢብን ሃሳና ፍልስጤምን ለመያዝ ወደ ደቡብ ሲሄዱ አቡ ኡበይዳ እና ካሊድ ደግሞ ሰሜናዊ ሶርያን ለመያዝ ወደ ሰሜን ተጓዙ።አቡ ዑበይዳህ እና ኻሊድ ፋህል ላይ ተይዘው በደማስቆ የየዚድ ብን አቢ ሱፍያን ብቻ ቀሩ።ሄራክሌዎስ ደማስቆን ለማስታገስ እድሉን ስላወቀ ወዲያው በጄኔራል ቴዎድሮስ ፓትሪሻን መሪነት ደማስቆን መልሶ ለመያዝ ጦር ሰደደ።ቴዎድሮስ በዚህ ተልእኮ ውስጥ በርካታ ፈረሰኞችን አመጣ።ይህ በንዲህ እንዳለ አቡ ዑበይዳህ እና ካሊድ ፋህል ላይ ቢዛንታይን ድል ስላደረጉ የከሊፋው ጦር የቴዎድሮስን እንቅስቃሴ ለመማር ችሏል ወዲያው ቴዎድሮስን ለመጥለፍ አቅጣጫ ያዙ።ጦርነቱ በተለዩ ቦታዎች ሁለት የተለያዩ ጦርነቶችን ያቀፈ ነበር።ነገር ግን ሁለተኛው ጦርነት ኻሊድ ኢብኑ ወሊድ በአጭር ጊዜ ውስጥ የመጀመሪያውን ጦርነት ካጠናቀቀ በኋላ ወዲያውኑ የተሳተፈ በመሆኑ፣ የጥንት ሙስሊም የታሪክ ፀሐፊዎች ይህንን ግጭት እንደ አንድ ግጭት ይቆጥሩታል።የራሺዱን ጦር በዚህ ጦርነት ወሳኝ ድልን አግኝቷል እናም ሁሉም የባይዛንታይን አዛዥ በሁለቱም ጦርነቶች ተገድለዋል

በጥር 635 የተካሄደው የማርጅ አል-ሳፋር ጦርነትነብዩ መሐመድ ከሞቱ በኋላ ሙስሊሞች በወረሩበት ወቅት ቁልፍ ግጭት ነበር።ይህ ጦርነት የተካሄደው በደማስቆ አቅራቢያ ሲሆን በወቅቱ ወሳኝ ስትራቴጂካዊ ቦታ ነበር።ደማስቆ የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ሄራክሊየስ አማች በሆነው በቶማስ ቁጥጥር ሥር ነበረች።ቶማስ በካሊድ ኢብኑል ወሊድ እየተመራ ለመጣው የሙስሊም ሃይል ምላሽ ለመስጠት ኢመሳ ከነበረው ከአፄ ሄራክሌዎስ ማጠናከሪያ ፈለገ።ቶማስ ወደ ደማስቆ የሚያደርገውን የካሊድ ጉዞ ለማዘግየት ወይም ለማስቆም ጦር ሰራዊቶችን ላከ።ከነዚህ ጦርነቶች አንዱ በኦገስት 634 አጋማሽ ላይ በያቁሳ ጦርነት ተሸነፈ።የዚህ ተከታታይ የመከላከያ ጥረቶች አካል የሆነው የማርጅ አል-ሳፋር ጦርነት ጥር 23 ቀን 635 ተካሄዷል።በዚህ ጦርነት ውስጥ ትልቅ ቦታ ያለው ሰው ኡም ሀኪም ነበር ቢንት አል-ሀሪት ኢብን ሂሻም የተባለች የሙስሊም ጀግና ሴት ሰባት የባይዛንታይን ወታደሮችን እንደገደለ ይነገራል።ይህ ጦርነት በመጀመሪያዎቹ የእስልምና ወረራዎች ጉልህ ነበር፣ ይህም የሙስሊሞችን ግዛት ከአረብ ባሕረ ገብ መሬት በፍጥነት በማስፋፋት እና የክልላዊውን የሀይል ለውጥ ለውጦ ነበር።

የያርሙክ ጦርነት በባይዛንታይን ግዛት ጦር እና በራሺዱን ኸሊፋ የሙስሊም ኃይሎች መካከል የተደረገ ትልቅ ጦርነት ነበር።ጦርነቱ በነሀሴ 636 ለስድስት ቀናት የዘለቀ ተከታታይ ጦርነቶችን ያቀፈ ነበር፣ በያርሙክ ወንዝ አቅራቢያ፣ አሁን በሶሪያ - ዮርዳኖስ እና ሶርያ - እስራኤል ድንበሮች ፣ ከገሊላ ባህር በስተ ደቡብ ምስራቅ።የውጊያው ውጤት የሶሪያን የባይዛንታይን አገዛዝ ያበቃ ፍጹም የሙስሊሞች ድል ነው።የያርሙክ ጦርነት በወታደራዊ ታሪክ ውስጥ እጅግ ወሳኝ ከሆኑ ጦርነቶች አንዱ ተደርጎ የሚወሰድ ሲሆን የእስልምና ነብይመሐመድ ከሞቱ በኋላ የእስልምናን ፈጣን እድገት በማብሰር የመጀመርያውን የሙስሊሞች ድል ድል አስመዝግቧል። .የዓረቦችን ግስጋሴ ለመፈተሽ እና የጠፋውን ግዛት ለመመለስ አፄ ሄራክሊየስ በግንቦት 636 ወደ ሌቫንት ታላቅ ዘመቻ ልኮ ነበር። የባይዛንታይን ጦር ሲቃረብ አረቦች በዘዴ ከሶሪያ ለቀው ጦራቸውን ሁሉ በያርሙክ ሜዳ ለአረብ ቅርብ በሆነ ቦታ አሰባስበዋል። ባሕረ ገብ መሬት፣ እነሱ የተጠናከሩበት፣ እና በቁጥር የላቀውን የባይዛንታይን ጦር አሸንፈዋል።ጦርነቱ የካሊድ ኢብኑል ወሊድ ታላቅ ወታደራዊ ድል እንደሆነ በሰፊው የሚነገር ሲሆን በታሪክ ከታላላቅ ታክቲከኞች እና የፈረሰኛ አዛዦች አንዱ በመሆን ስማቸውን ያጠናከረ ነው።

የባይዛንታይን ጦር ከተሸነፈ በኋላ ሙስሊሞች ከያርሙክ በፊት የወረሩትን ግዛት በፍጥነት ያዙ።አቡ ኡበይዳ ካሊድን ጨምሮ ከከፍተኛ አዛዦቻቸው ጋር ስብሰባ አደረገ እና እየሩሳሌምን ለመውረር ወሰነ።የኢየሩሳሌም ከበባ ከአራት እስከ ስድስት ወራት የዘለቀ ሲሆን ከዚያ በኋላ ከተማዋ እጅ ለመስጠት ተስማማች ነገር ግን በግል ለዑመር ብቻ ነበር።በባህል መሰረት በ637 ወይም 638 ኸሊፋ ኡመር የከተማዋን መገዛት ለመቀበል በአካል ወደ ኢየሩሳሌም ሄደ።ፓትርያርኩም በዚህ መልኩ እጃቸውን ሰጡ።

ኢሜሳ ቀድሞውንም በእጁ ይዘው፣ አቡ ኡበይዳ እና ካሊድ ወደ ቻልሲስ ተጓዙ፣ እሱም በስልታዊ መልኩ በጣም አስፈላጊው የባይዛንታይን ምሽግ ነበር።በካልሲስ በኩል ባይዛንታይን አናቶሊያን፣ የሄራክሊየስን የትውልድ አገር አርሜኒያን እና የክልል ዋና ከተማዋን አንጾኪያን መጠበቅ ይችላሉ።አቡ ኡበይዳህ ኻሊድን ከተንቀሳቃሽ ጠባቂው ጋር ወደ ቻልሲስ ላከው።የማይበገር ምሽግ በሜናስ ስር በግሪክ ወታደሮች ይጠበቅ ነበር፣ ከራሱ ከንጉሠ ነገሥቱ ቀጥሎ ሁለተኛ እንደሆነ ይነገራል።ሜናስ ከባህላዊ የባይዛንታይን ስልቶች በመራቅ ከካልሲስ በስተምስራቅ 5 ኪሎ ሜትር ርቀት ላይ በሚገኘው ሃዚር ላይ ዋናው አካል ከመቀላቀላቸው በፊት ኻሊድን ለመጋፈጥ እና ግንባር ቀደም የሆኑትን የሙስሊም ሰራዊት አባላት ለማጥፋት ወሰነ።ሜናስ ሲገደል ጦርነቱ ገና በጅምር ላይ ነበር።የመሞቱ ዜና በሰዎቹ መካከል ሲሰራጭ የባይዛንታይን ወታደሮች በቁጣ ወደ ዱር ሄዱ እና የመሪያቸውን ሞት ለመበቀል በአሰቃቂ ሁኔታ ጥቃት ሰነዘሩ።ኻሊድ የፈረሰኞችን ጦር ወሰደ እና ከአንዱ ክንፍ ጎን ሆኖ የባይዛንታይን ጦርን ከኋላ ለማጥቃት ተንቀሳቅሷል።ብዙም ሳይቆይ መላው የሮማውያን ጦር ተከቦ ተሸንፏል።ሜናስ እና ሰራዊቱ እንደዚህ አይነት ከባድ ሽንፈት ደርሶባቸው አያውቅም ተብሏል።ያስከተለው የሃዚር ጦርነት ዑመርን “በእውነት ኻሊድ አዛዥ ነው፣ አቡበክርን አላህ ይዘንላቸው፣ ከኔ የተሻለ የሰው ዳኛ ነበር” በማለት ኡመርን የካሊድን ወታደራዊ ሊቅ እንዲያወድስ አስገድዶታል ተብሏል።

አቡ ኡበይዳ ብዙም ሳይቆይ በቻልሲስ ከኻሊድ ጋር ተቀላቀለ፣ እሱም በሰኔ ወር ለተወሰነ ጊዜ እጅ ሰጠ።በዚህ ስልታዊ ድል ከካልሲስ በስተሰሜን ያለው ግዛት ለሙስሊሞች ክፍት ነበር።ካሊድ እና አቡ ኡበይዳህ ወደ ሰሜን ጉዞቸውን ቀጠሉ እና ሀሌፖን ከበቡ፣ በጥቅምት ወር ተስፋ ከቆረጡ የባይዛንታይን ወታደሮች ከፍተኛ ተቃውሞ በኋላ ተማረከች።

ኻሊድ እና አቡ ኡበይዳህ ወደ አንጾኪያ ከመዝጋታቸው በፊት ከተማዋን ከአናቶሊያ ለመነጠል ወሰኑ።በዚህም መሰረት ሁሉንም የባይዛንታይን ሃይሎችን ለማጥፋት ወደ ሰሜን ሰራዊቶችን ልከው ከአሌፖ 50 ኪሎ ሜትር ርቀት ላይ የምትገኘውን አዛዝ ከተማን ያዙ;ከዚያ ሙስሊሞች በምስራቅ በኩል አንጾኪያን አጠቁ፣ በዚህም ምክንያት የብረት ድልድይ ጦርነት ተፈጠረ።ከያርሙክ የተረፉትን እና ሌሎች የሶሪያን ዘመቻዎች ያቀፈው የባይዛንታይን ጦር ተሸንፎ ወደ አንጾኪያ በማፈግፈግ ሙስሊሞች ከተማይቱን ከበቡ።ከንጉሠ ነገሥቱ የእርዳታ ተስፋ ስለሌለው አንጾኪያ በጥቅምት 30 ቀን ሁሉም የባይዛንታይን ወታደሮች ወደ ቁስጥንጥንያ በደህና እንዲሄዱ በማድረግ እጁን ሰጠ።

በያርሙክ ጦርነት ከተሸነፈው አስከፊ ሽንፈት በኋላ፣ የተቀረው የባይዛንታይን ግዛት ለአደጋ ተጋላጭ ሆነ።ጥቂት ወታደራዊ ሃብቶች ሲቀሩ፣ በሶሪያ ወታደራዊ ለመመለስ መሞከር አልቻለም።ሄራክሊየስ ለቀሩት የግዛቱ መከላከያ ለማዘጋጀት ጊዜ ለማግኘት በሶሪያ የተያዙ ሙስሊሞች ያስፈልጉ ነበር።ስለዚህ ሄራክሊየስ በተለይ በኤፍራጥስ ወንዝ አጠገብ ካሉት ሁለት ከተሞች ሰርሴሲየም እና ሂት ከጃዚራ ከመጡ የክርስቲያን የአረብ ጎሳዎች እርዳታ ጠየቀ።ጎሳዎቹም ብዙ ሰራዊት በማሰባሰብ በአጭር ጊዜ ውስጥ ወደ ኢመሳ ዘመቱ፣ በወቅቱ በአቡ ዑበይዳ ወታደራዊ ዋና መሥሪያ ቤት አቋቁሞ ነበር።የክርስቲያኑ አረቦች በከሊፋው የሚመሩ ትኩስ ማጠናከሪያዎች መምጣት ዜና በደረሳቸው ጊዜ ከኢያድ ወረራ ጋር ተዳምሮ በአገራቸው በጃዚራ ወረራውን በመተው ወዲያው ከበባውን ትተው በፍጥነት ወደዚያ ሄዱ።የክርስቲያን አረብ ጥምረቶች ሲወጡ ኻሊድ እና ተንቀሳቃሽ ጠባቂው በ 4000 የኢራቅ ቃቃ ስር ወታደሮች ተጠናክረው ቆይተዋል እና አሁን ከአቡ ዑበይዳህ ጠላትን ለማሳደድ ከምሽጉ እንዲወጡ ፍቃድ ተሰጥቶታል።ኻሊድ በአረብ ክርስትያን ጥምር ሃይሎች ላይ ከባድ ኪሳራ አድርሷል፤ ይህ ደግሞ መላውን ከበባ መስበር ብቻ ሳይሆን ወደ ጃዚራ እንዳይመለሱም አድርጓቸዋል።በባይዛንታይን አጋሮች የተደረገውን የመክበብ ሙከራ መቀልበስ ብቻ ሳይሆን ኢያድ ከሞላ ጎደል የጃዚራ ክልል እንዲይዝ ያስቻለው የመከላከያው ስኬት ኸሊፋው አርሜኒያ እስኪደርስ ድረስ ሰፊ ወረራውን በሰሜን በኩል እንዲጀምር አነሳስቶታል።

በኡመር ትእዛዝ የኢራቅ የሙስሊሞች ጦር አዛዥ ሰዓድ ብን አቢ ዋቃስ በጤግሮስና በኤፍራጥስ መካከል ያለውን ግዛት እስከ ኡርፋ ድረስ ለመቆጣጠር በኢያድ ኢብኑ ጋም ስር ጦር ላከ።እ.ኤ.አ. በ639-640 ራቃ በሙስሊሞች እጅ ወደቀች፣ በመቀጠልም አብዛኛው የጃዚራህ የመጨረሻው የምስራቅ ሮማን ኢምፓየር ግዛት በክልሉ ውስጥ ሲሆን እሱም በሰላም እጅ ሰጠ እና ጂዝያን ለመክፈል ተስማማ።

የጃዚራ ወረራ የተጠናቀቀው በ640 ዓ.ም ሲሆን ከዚያ በኋላ አቡ ኡበይዳ ካሊድ እና ኢያድ ኢብኑ ጋን (የጃዚራን ድል አድራጊ) በሰሜን አቅጣጫ የባይዛንታይን ግዛት እንዲወጉ ላካቸው።ራሳቸውን ችለው ዘምተው ኤዴሳን፣ አሚዳን፣ ማላቲያን እና መላውን አርመኒያ እስከ አራራት ያዙ እና ሰሜናዊ እና መካከለኛውን አናቶሊያን ወረሩ።ሄራክሌዎስ አስቀድሞ በአንጾኪያ እና በጠርጦስ መካከል ያሉትን ምሽጎች ሁሉ ትቶ በሙስሊሞች ቁጥጥር ስር ባሉ አካባቢዎች እና አናቶሊያ መካከል የመከለያ ቀጠና ለመፍጠር ነበር።ከዚያም ዑመር ዘመቻውን አቁሞ አሁን የሶሪያ አስተዳዳሪ ለሆነው አቡ ኡበይዳህ አገዛዙን በዚያ እንዲያጠናክር አዘዙ።ይህ ውሳኔ ኻሊድ ከሰራዊቱ መባረር እና የውትድርና ህይወቱን ባበቃለት እና በተከሰተው ድርቅ ምክንያት ከአንድ አመት በኋላ በተከሰተ መቅሰፍት ሊገለጽ ይችላል።