ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼

ਅੱਖਰ

ਹਵਾਲੇ


Play button

1636 - 1912

ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼



ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਇੱਕ ਮਾਂਚੂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲਾ ਜਿੱਤ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਸੀ ਅਤੇਚੀਨ ਦਾ ਆਖਰੀ ਸਾਮਰਾਜੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਸੀ।ਇਹ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਿਨ (1616-1636) ਦੇ ਮੰਚੂ ਖਾਨਤੇ ਤੋਂ ਉਭਰਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1636 ਵਿੱਚ ਮੰਚੂਰੀਆ (ਅਜੋਕੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਚੀਨ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਮੰਚੂਰੀਆ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਮਰਾਜ ਵਜੋਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ 1644 ਵਿੱਚ ਬੀਜਿੰਗ ਉੱਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ, ਫਿਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਚੀਨ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਸਹੀ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਿਆ।ਇਹ ਰਾਜਵੰਸ਼ 1912 ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ ਜਦੋਂ ਸਿਨਹਾਈ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਉਖਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਆਰਥੋਡਾਕਸ ਚੀਨੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰੀ ਵਿੱਚ, ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਮਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਗਣਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਸਫਲ ਹੋਇਆ।ਬਹੁ-ਜਾਤੀ ਕਿੰਗ ਸਾਮਰਾਜ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਸਦੀਆਂ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਚੀਨ ਲਈ ਖੇਤਰੀ ਅਧਾਰ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ।ਚੀਨ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਾਮਰਾਜੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਅਤੇ 1790 ਵਿੱਚ ਖੇਤਰੀ ਆਕਾਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਾਮਰਾਜ।1912 ਵਿੱਚ 432 ਮਿਲੀਅਨ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਸੀ।
HistoryMaps Shop

ਦੁਕਾਨ ਤੇ ਜਾਓ

ਦੇਰ ਮਿੰਗ ਕਿਸਾਨ ਬਗਾਵਤ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1628 Jan 1 - 1644

ਦੇਰ ਮਿੰਗ ਕਿਸਾਨ ਬਗਾਵਤ

Shaanxi, China
ਦੇਰ ਦੇ ਮਿੰਗ ਕਿਸਾਨ ਵਿਦਰੋਹ 1628-1644 ਤੱਕ ਚੱਲੇ ਮਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸਾਨ ਵਿਦਰੋਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਸਨ।ਉਹ ਸ਼ਾਂਕਸੀ, ਸ਼ਾਂਕਸੀ ਅਤੇ ਹੇਨਾਨ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਸਨ।ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਸ਼ੀ-ਐਨ ਵਿਦਰੋਹ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਿਨ ਹਮਲਿਆਂ ਨੇ ਮਿੰਗ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਡਾਕ ਸੇਵਾ ਲਈ ਫੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ।ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਤਿੰਨ ਵੱਡੇ ਸੰਕਟਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ, ਮਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ 1644 ਵਿੱਚ ਢਹਿ ਗਿਆ।
Play button
1636 Dec 9 - 1637 Jan 25

ਜੋਸਨ ਦਾ ਕਿੰਗ ਹਮਲਾ

Korean Peninsula
ਜੋਸੀਓਨ ਦਾ ਕਿੰਗ ਹਮਲਾ 1636 ਦੀ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਨਵੇਂ-ਸਥਾਪਿਤ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਜੋਸੀਓਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਸ਼ਾਹੀ ਚੀਨੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਟਰੀ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨਾਲ ਜੋਸਨ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਇਹ ਹਮਲਾ 1627 ਵਿੱਚ ਜੋਸਨ ਉੱਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਿਨ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਜੋਸਨ ਉੱਤੇ ਕਿੰਗ ਦੀ ਪੂਰੀ ਜਿੱਤ ਹੋਈ।ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜੋਸਨ ਕਿੰਗ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਅਧੀਨ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਘਟ ਰਹੇ ਮਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਤੋੜਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਜੋਸਨ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਈ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਬੰਧਕ ਬਣਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਜੋਸਨ ਨੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਮਾਲਕ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਸ਼ੁੰਝੀ ਸਮਰਾਟ ਦਾ ਰਾਜ
ਸਮਰਾਟ ਸ਼ੁੰਝੀ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤਸਵੀਰ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1643 Oct 8 - 1661 Feb 5

ਸ਼ੁੰਝੀ ਸਮਰਾਟ ਦਾ ਰਾਜ

China
ਸ਼ੁੰਝੀ ਸਮਰਾਟ (ਫੁਲੀਨ; 15 ਮਾਰਚ 1638 – 5 ਫਰਵਰੀ 1661) 1644 ਤੋਂ 1661 ਤੱਕ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਸਮਰਾਟ ਸੀ, ਅਤੇ ਚੀਨ ਉੱਤੇ ਸਹੀ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਕਿੰਗ ਸਮਰਾਟ ਸੀ।ਮਾਂਚੂ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਤੰਬਰ 1643 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ, ਹੋਂਗ ਤਾਈਜੀ (1592-1643) ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਲਈ ਚੁਣਿਆ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ।ਰਾਜਕੁਮਾਰਾਂ ਨੇ ਦੋ ਸਹਿ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ: ਡੋਰਗੋਨ (1612-1650), ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਨੂਰਹਾਸੀ (1559-1626) ਦਾ 14ਵਾਂ ਪੁੱਤਰ, ਅਤੇ ਜਿਰਗਾਲਾਂਗ (1599-1655), ਜੋ ਕਿ ਨੂਰਹਾਕੀ ਦੇ ਭਤੀਜੇ ਸਨ, ਜੋ ਦੋਵੇਂ ਇਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਨ। ਕਿੰਗ ਸ਼ਾਹੀ ਕਬੀਲਾ।1643 ਤੋਂ 1650 ਤੱਕ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਡੋਰਗਨ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ।ਉਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ, ਕਿੰਗ ਸਾਮਰਾਜ ਨੇ ਪਤਿਤ ਮਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ (1368-1644) ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ, ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੇ ਮਿੰਗ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗੈਰ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਨੀਤੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਚੀਨ ਉੱਤੇ ਕਿੰਗ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਅਧਾਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ। 1645 ਦਾ "ਵਾਲ ਕੱਟਣ ਦਾ ਹੁਕਮ", ਜਿਸ ਨੇ ਕਿੰਗ ਪਰਜਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੱਥੇ ਨੂੰ ਮੁੰਨਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬਾਕੀ ਬਚੇ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਚੁਸ ਵਰਗੀ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕੀਤਾ।1650 ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨ ਡੌਰਗਨ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨੌਜਵਾਨ ਸ਼ੁੰਝੀ ਸਮਰਾਟ ਨੇ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਉਸਨੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨਾਲ ਲੜਨ ਅਤੇ ਮਾਂਚੂ ਰਈਸ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ, ਮਿਸ਼ਰਤ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।1650 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਮਿੰਗ ਦੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਪੁਨਰ-ਉਭਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਪਰ 1661 ਤੱਕ ਉਸ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਕਿੰਗ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਕੋਕਸਿੰਗਾ (1624–1662) ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਮਿੰਗ ਦੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਗੁਈ (1623–1662) ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਦਮ ਤੋੜ ਜਾਵੇਗਾ।
1644 - 1683
ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਇਕਸਾਰਤਾornament
ਸ਼ਨਹਾਈ ਪਾਸ ਦੀ ਲੜਾਈ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1644 May 27

ਸ਼ਨਹਾਈ ਪਾਸ ਦੀ ਲੜਾਈ

Shanhaiguan District, Qinhuang
27 ਮਈ, 1644 ਨੂੰ ਮਹਾਨ ਕੰਧ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਸਿਰੇ 'ਤੇ ਸ਼ਨਹਾਈ ਪਾਸ 'ਤੇ ਲੜੀ ਗਈ ਸ਼ਨਹਾਈ ਪਾਸ ਦੀ ਲੜਾਈ, ਚੀਨ ਵਿਚ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਸਹੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੱਲ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇਕ ਨਿਰਣਾਇਕ ਲੜਾਈ ਸੀ।ਉੱਥੇ, ਕਿੰਗ ਰਾਜਕੁਮਾਰ-ਰੀਜੈਂਟ ਡੌਰਗੋਨ ਨੇ ਸ਼ੂਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਬਾਗੀ ਨੇਤਾ ਲੀ ਜ਼ੀਚੇਂਗ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਲਈ ਸਾਬਕਾ ਮਿੰਗ ਜਨਰਲ ਵੂ ਸਾਂਗੁਈ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਡੋਰਗਨ ਅਤੇ ਕਿੰਗ ਫੌਜ ਨੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬੀਜਿੰਗ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ।
ਹੂਟੋਂਗ ਦੀ ਲੜਾਈ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1658 Jun 10

ਹੂਟੋਂਗ ਦੀ ਲੜਾਈ

Songhua River, Mulan County, H
ਹੂਟੋਂਗ ਦੀ ਲੜਾਈ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਸੀ ਜੋ 10 ਜੂਨ 1658 ਨੂੰ ਰੂਸ ਦੇ ਜ਼ਾਰਡਮ ਅਤੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਅਤੇ ਜੋਸਨ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਰੂਸ ਦੀ ਹਾਰ ਹੋਈ।
ਤੁੰਗਨਿੰਗ ਦਾ ਰਾਜ
ਕੋਕਸਿੰਗਾ 1 ਫਰਵਰੀ 1662 ਨੂੰ ਡੱਚ ਸਮਰਪਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1661 Jan 1 - 1683

ਤੁੰਗਨਿੰਗ ਦਾ ਰਾਜ

Taiwan
ਤੁੰਗਨਿੰਗ ਦਾ ਰਾਜ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਟਾਈਵਾਨ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਇੱਕ ਵੰਸ਼ਵਾਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਰਾਜ ਸੀ ਜਿਸਨੇ 1661 ਅਤੇ 1683 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਫਾਰਮੋਸਾ ( ਤਾਈਵਾਨ ) ਅਤੇ ਪੇਂਗੂ ਟਾਪੂਆਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਤਾਈਵਾਨੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਾਨ ਚੀਨੀ ਰਾਜ ਹੈ। .ਇਸ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ, ਰਾਜ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਚੀਨ ਦੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਹੱਦਾਂ 'ਤੇ ਦਬਦਬਾ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਚੀਨ ਸਾਗਰਾਂ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਵੱਡੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਮਾਰਗਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਵਪਾਰਕ ਨੈਟਵਰਕਜਾਪਾਨ ਤੋਂ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਇਸ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੋਕਸਿੰਗਾ (ਜ਼ੇਂਗ ਚੇਂਗਗੋਂਗ) ਦੁਆਰਾ ਡੱਚ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਤਾਈਵਾਨ, ਇੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਜ਼ੇਂਗ ਨੇ ਮੇਨਲੈਂਡ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਮਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਮਿੰਗ ਦੇ ਬਚੇ ਹੋਏ ਰਾਜ ਨੂੰ ਮਾਂਚੂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਗਿਆ।ਜ਼ੇਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਟਾਪੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਿੰਗ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਅੰਦੋਲਨ ਲਈ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਅੱਡੇ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਕਿੰਗ ਤੋਂ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਚੀਨ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਸੀ।ਜ਼ੇਂਗ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਤਾਈਵਾਨ ਨੇ ਹਮਲਾਵਰ ਮਾਨਚੁਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹਾਨ ਚੀਨੀ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਆਖਰੀ ਗੜ੍ਹ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਿਨਿਕੀਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕੀਤੀ।1683 ਵਿੱਚ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੱਕ, ਰਾਜ ਉੱਤੇ ਕੋਕਸਿੰਗਾ ਦੇ ਵਾਰਸਾਂ, ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਕੋਕਸਿੰਗਾ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਕੋਕਸਿੰਗਾ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਜਾਂ ਜ਼ੇਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਾਂਗਸੀ ਸਮਰਾਟ ਦਾ ਰਾਜ
ਸਮਰਾਟ ਕਾਂਗਸੀ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1661 Feb 5 - 1722 Dec 19

ਕਾਂਗਸੀ ਸਮਰਾਟ ਦਾ ਰਾਜ

China
ਕਾਂਗਸੀ ਸਮਰਾਟ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਮਰਾਟ ਸੀ, ਅਤੇ 1661 ਤੋਂ 1722 ਤੱਕ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਚੀਨ ਉੱਤੇ ਸਹੀ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦੂਜਾ ਕਿੰਗ ਸਮਰਾਟ ਸੀ।ਕਾਂਗਸੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ 61 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ ਉਸਨੂੰ ਚੀਨੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸਮਰਾਟ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ (ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਦੇ ਪੋਤੇ, ਕਿਆਨਲੋਂਗ ਸਮਰਾਟ, ਇੱਕ ਬਾਲਗ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚੜ੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ, ਅਸਲ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਸੀ) ਅਤੇ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ਾਸਕ।ਕਾਂਗਸੀ ਸਮਰਾਟ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਮਹਾਨ ਸਮਰਾਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਉਸਨੇ ਤਿੰਨ ਜਾਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਬਗ਼ਾਵਤ ਨੂੰ ਦਬਾਇਆ, ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਤੁੰਗਨਿੰਗ ਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਮੰਗੋਲ ਬਾਗੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿੰਗ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਮੰਚੂਰੀਆ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਚੀਨ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਅਮੂਰ ਨਦੀ ਉੱਤੇ ਜ਼ਾਰਵਾਦੀ ਰੂਸ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ।ਕਾਂਗਸੀ ਸਮਰਾਟ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਅਤੇ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਦੌਲਤ ਲਿਆਂਦੀ।ਉਸਨੇ "ਕਾਂਗਸੀ ਅਤੇ ਕਿਆਨਲੋਂਗ ਦਾ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਯੁੱਗ" ਜਾਂ "ਉੱਚ ਕਿੰਗ" ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਤੱਕ ਚੱਲੀ।ਉਸਦੇ ਦਰਬਾਰ ਨੇ ਕਾਂਗਸੀ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ ਦੇ ਸੰਕਲਨ ਵਰਗੇ ਸਾਹਿਤਕ ਕਾਰਨਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ।
ਤਿੰਨ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਬਗ਼ਾਵਤ
ਸ਼ਾਂਗ ਝੀਕਸਿਨ, ਡੱਚ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ "ਕੈਂਟਨ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਵਾਇਸਰਾਏ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਘੋੜੇ 'ਤੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਅੰਗ ਰੱਖਿਅਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1673 Aug 1 - 1681 Aug

ਤਿੰਨ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਬਗ਼ਾਵਤ

Yunnan, China
ਤਿੰਨ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਬਗ਼ਾਵਤ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ (1644-1912) ਦੇ ਕਾਂਗਸੀ ਸਮਰਾਟ (ਆਰ. 1661–1722) ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ 1673 ਤੋਂ 1681 ਤੱਕ ਚੱਲੀ ਇੱਕ ਬਗਾਵਤ ਸੀ।ਬਗ਼ਾਵਤ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਯੂਨਾਨ, ਗੁਆਂਗਡੋਂਗ ਅਤੇ ਫੁਜਿਆਨ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਲਾਰਡਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਿੰਗ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਇਹ ਖ਼ਾਨਦਾਨੀ ਖ਼ਿਤਾਬ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਾਨ ਚੀਨੀ ਦਲ-ਬਦਲੂਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਿੰਗ ਤੋਂ ਕਿੰਗ ਤੱਕ ਤਬਦੀਲੀ ਦੌਰਾਨ ਚੀਨ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਵਿੱਚ ਮਾਂਚੂ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਜਾਗੀਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ੇਂਗ ਜਿੰਗ ਦੇ ਤੁੰਗਿੰਗ ਦੇ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਮੇਨਲੈਂਡ ਚੀਨ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਫੌਜਾਂ ਭੇਜੀਆਂ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨਾਬਾਲਗ ਹਾਨ ਫੌਜੀ ਹਸਤੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵੈਂਗ ਫੁਚੇਨ ਅਤੇ ਚਾਹਰ ਮੰਗੋਲ, ਨੇ ਵੀ ਕਿੰਗ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਕੀਤੀ।ਆਖ਼ਰੀ ਬਚੇ ਹੋਏ ਹਾਨ ਟਾਕਰੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਾਬਕਾ ਸ਼ਾਹੀ ਖ਼ਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
1683 - 1796
ਉੱਚ ਕਿੰਗ ਯੁੱਗornament
ਪੇਂਗੂ ਦੀ ਲੜਾਈ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1683 May 1

ਪੇਂਗੂ ਦੀ ਲੜਾਈ

Penghu, Taiwan
ਪੇਂਘੂ ਦੀ ਲੜਾਈ 1683 ਵਿੱਚ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਅਤੇ ਤੁੰਗਨਿੰਗ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜੀ ਗਈ ਇੱਕ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਸੀ।ਕਿੰਗ ਐਡਮਿਰਲ ਸ਼ੀ ਲੈਂਗ ਨੇ ਪੇਂਗੂ ਵਿੱਚ ਤੁੰਗਿੰਗ ਫੌਜਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਬੇੜੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।ਹਰ ਪੱਖ ਕੋਲ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੰਗੀ ਬੇੜੇ ਸਨ।ਤੁੰਗਨਿੰਗ ਐਡਮਿਰਲ ਲਿਊ ਗੁਓਕਸੁਆਨ ਨੂੰ ਸ਼ੀ ਲੈਂਗ ਦੁਆਰਾ ਪਛਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਉਸ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।ਲਿਊ ਨੇ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਉਸਦਾ ਫਲੈਗਸ਼ਿਪ ਗੋਲਾ ਬਾਰੂਦ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਤਾਈਵਾਨ ਭੱਜ ਗਿਆ।ਪੇਂਗੂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਤੁੰਗਨਿੰਗ ਦੇ ਆਖਰੀ ਰਾਜੇ ਜ਼ੇਂਗ ਕੇਸ਼ੁਆਂਗ ਨੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੂੰ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਜ਼ੁੰਗਰ-ਕਿੰਗ ਯੁੱਧ
ਕਿੰਗ ਨੇ 1759 ਦੀ ਕੋਸ-ਕੁਲਕ ਦੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਰਕੁਲ ਵਿਖੇ ਖੋਜਾ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1687 Jan 1 - 1757

ਜ਼ੁੰਗਰ-ਕਿੰਗ ਯੁੱਧ

Mongolia
ਜ਼ੁੰਗਰ-ਕਿੰਗ ਜੰਗਾਂ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਦੀ ਲੜੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਜ਼ੁੰਗਰ ਖਾਨੇਟ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਮੰਗੋਲੀਆਈ ਜਾਬਰਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ।ਅਜੋਕੇ ਮੱਧ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਮੰਗੋਲੀਆ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਜੋਕੇ ਚੀਨ ਦੇ ਤਿੱਬਤ, ਕਿੰਗਹਾਈ ਅਤੇ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਖੇਤਰਾਂ ਤੱਕ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈ ਹੋਈ।ਕਿੰਗ ਦੀਆਂ ਜਿੱਤਾਂ ਨੇ ਆਖਰਕਾਰ ਬਾਹਰੀ ਮੰਗੋਲੀਆ, ਤਿੱਬਤ ਅਤੇ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਨੂੰ ਕਿੰਗ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜੋ ਕਿ 1911-1912 ਵਿੱਚ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਪਤਨ ਤੱਕ ਚੱਲਣਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਜਿੱਤੇ ਹੋਏ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ੁੰਗਰ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
Nerchinsk ਦੀ ਸੰਧੀ
ਨੇਰਚਿੰਸਕ ਦੀ ਸੰਧੀ 1689 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1689 Jan 1

Nerchinsk ਦੀ ਸੰਧੀ

Nerchinsk, Zabaykalsky Krai, R
1689 ਦੀ ਨੇਰਚਿੰਸਕ ਦੀ ਸੰਧੀ ਰੂਸ ਦੇ ਜ਼ਾਰਡਮ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਵਿਚਕਾਰ ਪਹਿਲੀ ਸੰਧੀ ਸੀ।ਰੂਸੀਆਂ ਨੇ ਅਮੂਰ ਨਦੀ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਸਟੈਨੋਵੋਏ ਰੇਂਜ ਤੱਕ ਦਾ ਖੇਤਰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਅਰਗੁਨ ਨਦੀ ਅਤੇ ਬੈਕਲ ਝੀਲ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਾ ਖੇਤਰ ਰੱਖਿਆ।ਅਰਗੁਨ ਨਦੀ ਅਤੇ ਸਟੈਨੋਵੋਏ ਰੇਂਜ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਇਹ ਸਰਹੱਦ 1858 ਵਿੱਚ ਆਈਗੁਨ ਦੀ ਸੰਧੀ ਅਤੇ 1860 ਵਿੱਚ ਪੇਕਿੰਗ ਦੀ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਅਮੂਰ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਤੱਕ ਚੱਲੀ। ਇਸਨੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਵਸਤੂਆਂ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਖੋਲ੍ਹੇ, ਅਤੇ ਰੂਸੀਆਂ ਨੂੰ ਚੀਨੀ ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਐਸ਼ੋ-ਆਰਾਮ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਦਿੱਤੀ।ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ 27 ਅਗਸਤ, 1689 ਨੂੰ ਨੇਰਚਿੰਸਕ ਵਿੱਚ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਹਸਤਾਖਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਂਗਸੀ ਸਮਰਾਟ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਸੋਂਗਗੋਟੂ ਅਤੇ ਰੂਸੀ ਸਾਰਸ ਪੀਟਰ I ਅਤੇ ਇਵਾਨ V ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਫਿਓਡੋਰ ਗੋਲੋਵਿਨ ਸਨ। ਅਧਿਕਾਰਤ ਸੰਸਕਰਣ ਲਾਤੀਨੀ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਰੂਸੀ ਅਤੇ ਮਾਂਚੂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਦੇ ਨਾਲ। , ਪਰ ਇਹ ਸੰਸਕਰਣ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਖਰੇ ਸਨ।ਹੋਰ ਦੋ ਸਦੀਆਂ ਤੱਕ ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਚੀਨੀ ਲਿਖਤ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਸਰਹੱਦੀ ਚਿੰਨ੍ਹ ਮਾਂਚੂ, ਰੂਸੀ ਅਤੇ ਲਾਤੀਨੀ ਦੇ ਨਾਲ ਚੀਨੀ ਵਿੱਚ ਉੱਕਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 1727 ਵਿੱਚ, ਕਿਆਖਤਾ ਦੀ ਸੰਧੀ ਨੇ ਅਰਗੁਨ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਮੰਗੋਲੀਆ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ। ਕਾਫ਼ਲੇ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਅੱਪ.1858 ਵਿੱਚ (ਐਗੁਨ ਦੀ ਸੰਧੀ) ਰੂਸ ਨੇ ਅਮੂਰ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਲਿਆ ਅਤੇ 1860 ਵਿੱਚ (ਬੀਜਿੰਗ ਦੀ ਸੰਧੀ) ਨੇ ਤੱਟ ਨੂੰ ਵਲਾਦੀਵੋਸਤੋਕ ਤੱਕ ਲੈ ਲਿਆ।ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਹੱਦ ਅਰਗੁਨ, ਅਮੂਰ ਅਤੇ ਉਸੂਰੀ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਚੱਲਦੀ ਹੈ।
ਕਿੰਗ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਤਿੱਬਤ
ਬੀਜਿੰਗ, 1653 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਨਜ਼ੀ ਸਮਰਾਟ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ 5ਵੇਂ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਦੀ ਪੋਟਾਲਾ ਪੈਲੇਸ ਦੀ ਪੇਂਟਿੰਗ। ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1720 Jan 1 - 1912

ਕਿੰਗ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਤਿੱਬਤ

Tibet, China
ਕਿੰਗ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਤਿੱਬਤ 1720 ਤੋਂ 1912 ਤੱਕ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਤਿੱਬਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਕਿੰਗ ਚੀਨ ਤਿੱਬਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਾਗੀਰ ਰਾਜ ਵਜੋਂ ਮੰਨਦਾ ਸੀ।ਤਿੱਬਤ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਸਿਰਫ "ਪੁਜਾਰੀ ਅਤੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ" ਸਬੰਧਾਂ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮੰਨਦਾ ਸੀ।ਮੇਲਵਿਨ ਗੋਲਡਸਟਾਈਨ ਵਰਗੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਤਿੱਬਤ ਨੂੰ ਕਿੰਗ ਪ੍ਰੋਟੈਕਟੋਰੇਟ ਮੰਨਿਆ ਹੈ।1642 ਤੱਕ, ਖੋਸ਼ੁਤ ਖਾਨਤੇ ਦੇ ਗੁਸ਼ਰੀ ਖਾਨ ਨੇ ਗੇਲੁਗ ਸਕੂਲ ਦੇ 5ਵੇਂ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਦੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਅਸਥਾਈ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਤਿੱਬਤ ਨੂੰ ਮੁੜ ਇਕਜੁੱਟ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।1653 ਵਿੱਚ, ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਨੇ ਕਿੰਗ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਦੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਬੀਜਿੰਗ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ "ਕਿੰਗ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਧਿਕਾਰ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ" ਕੀਤੀ ਗਈ।ਜ਼ੁੰਗਰ ਖਾਨਤੇ ਨੇ 1717 ਵਿੱਚ ਤਿੱਬਤ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1720 ਵਿੱਚ ਕਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਕਿੰਗ ਸਮਰਾਟਾਂ ਨੇ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਅੰਬਾਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਸਲੀ ਮਾਨਚੁਸ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿੰਗ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ ਲੀਫਾਨ ਯੁਆਨ ਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਸਰਹੱਦਕਿੰਗ ਯੁੱਗ ਦੌਰਾਨ, ਲਹਾਸਾ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਿਆਸੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਰਧ-ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਸੀ।ਕਿੰਗ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ, ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ, ਸੈਨਿਕ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ, ਅਤੇ ਗੋਲਡਨ ਕਲਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦੀ ਚੋਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ।ਲਗਭਗ ਅੱਧੀ ਤਿੱਬਤੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨੂੰ ਲਹਾਸਾ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਗੁਆਂਢੀ ਚੀਨੀ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਿਰਫ ਨਾਮਾਤਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੀਜਿੰਗ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਨ।1860 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ, ਕਿੰਗ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਬੋਝ ਦੇ ਭਾਰ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਕਿੰਗ "ਨਿਯਮ" ਤੱਥ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸਿਧਾਂਤ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।
ਤਿੱਬਤ ਲਈ ਚੀਨੀ ਮੁਹਿੰਮ
1720 ਤਿੱਬਤ ਲਈ ਚੀਨੀ ਮੁਹਿੰਮ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1720 Jan 1

ਤਿੱਬਤ ਲਈ ਚੀਨੀ ਮੁਹਿੰਮ

Tibet, China

1720 ਦੀ ਤਿੱਬਤ ਲਈ ਚੀਨੀ ਮੁਹਿੰਮ ਜਾਂ 1720 ਵਿੱਚ ਤਿੱਬਤ ਦੀ ਚੀਨੀ ਜਿੱਤ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਤਿੱਬਤ ਤੋਂ ਡਜ਼ੰਗਰ ਖਾਨੇਟ ਦੀਆਂ ਹਮਲਾਵਰ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜੀ ਗਈ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1912 ਵਿੱਚ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਪਤਨ ਤੱਕ ਚੱਲੀ। .

ਯੋਂਗਜ਼ੇਂਗ ਸਮਰਾਟ ਦਾ ਰਾਜ ਕਰੋ
ਬਖਤਰਬੰਦ Yongzheng ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1722 Dec 27 - 1735 Oct 8

ਯੋਂਗਜ਼ੇਂਗ ਸਮਰਾਟ ਦਾ ਰਾਜ ਕਰੋ

China
ਯੋਂਗਜ਼ੇਂਗ ਸਮਰਾਟ (ਯਿੰਜੇਨ; 13 ਦਸੰਬਰ 1678 – 8 ਅਕਤੂਬਰ 1735) ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਮਰਾਟ ਸੀ, ਅਤੇ ਚੀਨ ਉੱਤੇ ਸਹੀ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਤੀਜਾ ਕਿੰਗ ਸਮਰਾਟ ਸੀ।ਉਸਨੇ 1722 ਤੋਂ 1735 ਤੱਕ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤੀ ਸ਼ਾਸਕ, ਯੋਂਗਜ਼ੇਂਗ ਸਮਰਾਟ ਦਾ ਮੁੱਖ ਟੀਚਾ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਖਰਚੇ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣਾ ਸੀ।ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ, ਕਾਂਗਸੀ ਸਮਰਾਟ ਵਾਂਗ, ਯੋਂਗਜ਼ੇਂਗ ਸਮਰਾਟ ਨੇ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਫੌਜੀ ਤਾਕਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਯੋਂਗਜ਼ੇਂਗ ਦਾ ਰਾਜ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ (ਕਾਂਗਸੀ ਸਮਰਾਟ) ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ (ਕਿਆਨਲੋਂਗ ਸਮਰਾਟ) ਦੋਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਸੀ, ਯੋਂਗਜ਼ੇਂਗ ਯੁੱਗ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦਾ ਦੌਰ ਸੀ।ਯੋਂਗਜ਼ੇਂਗ ਸਮਰਾਟ ਨੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨੂੰ ਨੱਥ ਪਾਈ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ।ਉਸਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਗ੍ਰੈਂਡ ਕੌਂਸਲ ਦਾ ਗਠਨ ਦੇਖਿਆ, ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਜਿਸਦਾ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਭਵਿੱਖ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ।
ਕਯਾਖਤਾ ਦੀ ਸੰਧੀ
ਕਯਾਖਤਾ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1727 Jan 1

ਕਯਾਖਤਾ ਦੀ ਸੰਧੀ

Kyakhta, Buryatia, Russia
ਕਯਾਖਤਾ ਦੀ ਸੰਧੀ (ਜਾਂ ਕਿਆਖਤਾ), ਨੇਰਚਿੰਸਕ ਦੀ ਸੰਧੀ (1689) ਦੇ ਨਾਲ, 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੱਧ ਤੱਕ ਸਾਮਰਾਜੀ ਰੂਸ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਕਿੰਗ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ।ਇਸ 'ਤੇ 23 ਅਗਸਤ 1727 ਨੂੰ ਸਰਹੱਦੀ ਸ਼ਹਿਰ ਕਯਾਖਤਾ ਵਿਖੇ ਤੁਲੀਸਨ ਅਤੇ ਕਾਉਂਟ ਸਾਵਾ ਲੂਕਿਚ ਰਾਗੁਜ਼ਿੰਸਕੀ-ਵਲਾਦਿਸਲਾਵਿਚ ਦੁਆਰਾ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।
ਮਿਆਓ ਬਗਾਵਤ
1735-1736 ਦੀ ਮਿਆਓ ਬਗਾਵਤ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1735 Jan 1 - 1736

ਮਿਆਓ ਬਗਾਵਤ

Guizhou, China

1735-1736 ਦਾ ਮਿਆਓ ਬਗਾਵਤ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਚੀਨ (ਚੀਨੀ "ਮਿਆਓ" ਦੁਆਰਾ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਜੋਕੇ ਮਿਆਓ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਦੇ ਪੂਰਵ-ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ) ਦੇ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵਿਦਰੋਹ ਸੀ।

ਦਸ ਮਹਾਨ ਮੁਹਿੰਮਾਂ
ਅੰਨਾਮ (ਵੀਅਤਨਾਮ) 1788 - 1789 ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਚੀਨੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਇੱਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1735 Jan 1 - 1789

ਦਸ ਮਹਾਨ ਮੁਹਿੰਮਾਂ

China
ਦਸ ਮਹਾਨ ਮੁਹਿੰਮਾਂ (ਚੀਨੀ: 十全武功; ਪਿਨਯਿਨ: Shíquán Wǔgōng) ਕਿਆਨਲੌਂਗ ਸਮਰਾਟ (ਆਰ. 1735-96) ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੱਧ-ਅਖ਼ੀਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਕਿੰਗ ਸਾਮਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਫੌਜੀ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਸੀ। .ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਕਿੰਗ ਕੰਟਰੋਲ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਤਿੰਨ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ: ਦੋ ਜ਼ੁੰਗਰਾਂ (1755-57) ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਅਤੇ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ (1758-59) ਦੀ "ਸ਼ਾਂਤੀ"।ਹੋਰ ਸੱਤ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਸਥਾਪਤ ਸਰਹੱਦਾਂ 'ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਸਨ: ਜਿਨਚੁਆਨ, ਸਿਚੁਆਨ ਦੇ ਗਾਇਲਰੋਂਗ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਲਈ ਦੋ ਜੰਗਾਂ, ਤਾਈਵਾਨੀ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ (1787-88) ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਹੋਰ, ਅਤੇ ਬਰਮੀਜ਼ (1765-1765-88) ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਮੁਹਿੰਮਾਂ। 69), ਵੀਅਤਨਾਮੀ (1788-89), ਅਤੇ ਤਿੱਬਤ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ (1790-92) ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਗੋਰਖਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਖਰੀ ਗਿਣਤੀ ਦੋ ਸੀ।
ਕਿਆਨਲੋਂਗ ਸਮਰਾਟ ਦਾ ਰਾਜ
ਘੋੜੇ ਦੀ ਬੈਕ 'ਤੇ ਰਸਮੀ ਸ਼ਸਤਰ ਵਿੱਚ ਕਿਆਨਲੌਂਗ ਸਮਰਾਟ, ਇਤਾਲਵੀ ਜੇਸੁਇਟ ਜੂਸੇਪ ਕਾਸਟੀਗਲੀਓਨ ਦੁਆਰਾ (ਚੀਨੀ ਵਿੱਚ ਲੈਂਗ ਸ਼ਾਈਨਿੰਗ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) (1688-1766) ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1735 Oct 18 - 1796 Feb 6

ਕਿਆਨਲੋਂਗ ਸਮਰਾਟ ਦਾ ਰਾਜ

China
ਕਿਆਨਲੌਂਗ ਸਮਰਾਟ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਪੰਜਵਾਂ ਸਮਰਾਟ ਸੀ ਅਤੇ 1735 ਤੋਂ 1796 ਤੱਕ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਚੀਨ ਉੱਤੇ ਸਹੀ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਚੌਥਾ ਕਿੰਗ ਸਮਰਾਟ ਸੀ।ਇੱਕ ਸਮਰੱਥ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਾਸਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਪੰਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਉਸਦੇ ਲੰਬੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ, ਕਿੰਗ ਸਾਮਰਾਜ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਾ ਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਿਆ।ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਨੇਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆਈ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਕੇ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਫੈਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫੌਜੀ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।ਇਹ ਉਸਦੇ ਅੰਤਮ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਿਆ: ਕਿੰਗ ਸਾਮਰਾਜ ਨੇ ਉਸਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਅਤੇ ਫਾਲਤੂਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਖੜੋਤ ਸਿਵਲ ਸਮਾਜ ਨਾਲ ਗਿਰਾਵਟ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।
ਜਿਨਚੁਆਨ ਮੁਹਿੰਮਾਂ
ਰਾਏਪਾਂਗ ਪਹਾੜ 'ਤੇ ਹਮਲਾ.ਜਿਨਚੁਆਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੜਾਈਆਂ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ। ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1747 Jan 1 - 1776

ਜਿਨਚੁਆਨ ਮੁਹਿੰਮਾਂ

Sichuan, China
ਜਿਨਚੁਆਨ ਮੁਹਿੰਮਾਂ (ਚੀਨੀ: 大小金川之役), ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਿਨਚੁਆਨ ਹਿੱਲ ਪੀਪਲਜ਼ (ਚੀਨੀ: 平定兩金川) ਦੇ ਦਮਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿੰਗ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਗਯਾਲਰੌਂਗ ਸਰਦਾਰਾਂ (") ਦੀਆਂ ਬਾਗੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਦੋ ਯੁੱਧ ਸਨ। ਜਿਨਚੁਆਨ ਖੇਤਰ.ਚੂਚੇਨ ਦੇ ਚੀਫਡਮ (ਦਾ ਜਿਨਚੁਆਨ ਜਾਂ ਚੀਨੀ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੇਟਰ ਜਿਨਚੁਆਨ) ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪਹਿਲੀ ਮੁਹਿੰਮ 1747 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਗ੍ਰੇਟਰ ਜਿਨਚੁਆਨ ਸਲੋਬ ਡਪੋਨ ਦੇ ਟੂਸੀ ਨੇ ਚੱਕਲਾ (ਮਿੰਗਜ਼ੇਂਗ) ਦੇ ਚੀਫਡਮ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ।ਕਿਆਨਲੋਂਗ ਸਮਰਾਟ ਨੇ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਲਾਮਬੰਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਲੋਬ ਡਪੋਨ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।1771 ਵਿੱਚ ਤਸਨਲਾਹਾ (ਜ਼ੀਓ ਜਿਨਚੁਆਨ ਜਾਂ ਘੱਟ ਜਿਨਚੁਆਨ) ਦੇ ਮੁਖੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਦੂਜੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਜਦੋਂ ਜਿਨਚੁਆਨ ਟੂਸੀ ਸੋਨੋਮ ਨੇ ਸਿਚੁਆਨ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਿੱਚ ਨਗਾਵਾ ਕਾਉਂਟੀ ਦੇ ਗੇਬੂਸ਼ੀਜ਼ਾ ਟੂਸੀ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ।ਸੋਨੋਮ ਦੁਆਰਾ ਗੇਬੂਸ਼ੀਜ਼ਾ ਟੂਸੀ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਟੂਸੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜ਼ਮੀਨਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਲਈ ਲੈਸਰ ਜਿਨਚੁਆਨ, ਸੇਂਗ ਸੰਗ ਦੇ ਟੂਸੀ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।ਸੂਬਾਈ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੋਨਮ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਿੱਚ ਮੁਕੱਦਮੇ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ।ਸੋਨਮ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਗੀਆਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਕਿਆਨਲੋਂਗ ਸਮਰਾਟ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ 80,000 ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਜਿਨਚੁਆਨ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ।1776 ਵਿੱਚ, ਕਿੰਗ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸੋਨੋਮ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ। ਜਿਨਚੁਆਨ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਕਿਆਨਲੋਂਗ ਦੀਆਂ ਦਸ ਮਹਾਨ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਸਨ।ਉਸ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਅੱਠ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, ਜਿਨਚੁਆਨ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਲਾਗਤ ਅਸਾਧਾਰਨ ਸੀ।
ਜ਼ੁੰਗਰ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ
ਜ਼ੁੰਗਰ ਆਗੂ ਅਮਰਸਾਨਾ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1755 Jan 1 - 1758

ਜ਼ੁੰਗਰ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ

Xinjiang, China
ਡਜ਼ੂੰਗਰ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਮੰਗੋਲ ਜ਼ੁੰਗਰ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹਿਕ ਖਾਤਮਾ ਸੀ।ਕਿਆਨਲੌਂਗ ਸਮਰਾਟ ਨੇ 1755 ਵਿੱਚ ਜ਼ੁੰਗਰ ਨੇਤਾ ਅਮੁਰਸਾਨਾ ਦੁਆਰਾ ਕਿੰਗ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਦੇ ਕਾਰਨ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ, ਜਦੋਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮੁਰਸਾਨਾ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਜ਼ੁੰਗਰ ਖਾਨੇਟ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ।ਇਹ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਕਿੰਗ ਫੌਜ ਦੇ ਮੰਚੂ ਜਰਨੈਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ੁੰਗਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਚਲਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਜ਼ੁੰਗਰ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਉਈਗਰਾਂ ਦੇ ਵਿਦਰੋਹ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਇਗਰ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਅਤੇ ਜਾਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੀ।ਡਜ਼ੁੰਗਰ ਖਾਨਤੇ ਕਈ ਤਿੱਬਤੀ ਬੋਧੀ ਓਇਰਤ ਮੰਗੋਲ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਘ ਸੀ ਜੋ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉਭਰਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਮਹਾਨ ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਸੀ।ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ 1755-1757 ਵਿਚ ਕਿੰਗ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜਾਂ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਜ਼ੁੰਗਰ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਲਗਭਗ 80%, ਜਾਂ ਲਗਭਗ 500,000 ਤੋਂ 800,000 ਲੋਕ ਯੁੱਧ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਦੁਆਰਾ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।ਜ਼ੁੰਗਰੀਆ ਦੀ ਮੂਲ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਿੰਗ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਫਿਰ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਸਾਉਣ ਲਈ ਮਾਨਚੂ ਬੈਨਰਮੈਨ ਦੇ ਨਾਲ ਡਜ਼ੁੰਗਰੀਆ ਦੇ ਰਾਜ ਫਾਰਮਾਂ 'ਤੇ ਹਾਨ, ਹੂਈ, ਉਈਗਰ ਅਤੇ ਜ਼ੀਬੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਸਾਇਆ।
ਕੈਂਟਨ ਸਿਸਟਮ
1830 ਵਿੱਚ ਕੈਂਟਨ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1757 Jan 1 - 1839

ਕੈਂਟਨ ਸਿਸਟਮ

Guangzhou, Guangdong Province,
ਕੈਂਟਨ ਸਿਸਟਮ ਨੇ ਕੈਂਟਨ (ਹੁਣ ਗੁਆਂਗਜ਼ੂ) ਦੀ ਦੱਖਣੀ ਬੰਦਰਗਾਹ 'ਤੇ ਸਾਰਾ ਵਪਾਰ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੱਛਮ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿੰਗ ਚੀਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।ਸੁਰੱਖਿਆਵਾਦੀ ਨੀਤੀ 1757 ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਚੀਨੀ ਸਮਰਾਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਮਝੇ ਜਾਂਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਜੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈ।ਸਤਾਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੋਂ, ਚੀਨੀ ਵਪਾਰੀ, ਜੋ ਹਾਂਗਸ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਬੰਦਰਗਾਹ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਵਪਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਦੇ ਸਨ।ਕੈਂਟਨ ਦੇ ਬਾਹਰ ਪਰਲ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਤੋਂ ਸੰਚਾਲਿਤ, 1760 ਵਿੱਚ, ਕਿੰਗ ਕਿਆਨਲੋਂਗ ਸਮਰਾਟ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦੁਆਰਾ, ਉਹ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੋਹਾਂਗ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਵਜੋਂ ਮਨਜ਼ੂਰ ਹੋ ਗਏ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਵਪਾਰ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਵਾਲੇ ਚੀਨੀ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੇ ਗੁਆਂਗਡੋਂਗ ਕਸਟਮ ਸੁਪਰਵਾਈਜ਼ਰ, ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ "ਹੋਪੋ" ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ, ਅਤੇ ਗੁਆਂਗਜ਼ੂ ਅਤੇ ਗੁਆਂਗਸੀ ਦੇ ਗਵਰਨਰ-ਜਨਰਲ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਕੋਹਾਂਗ ਰਾਹੀਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਚੀਨ-ਬਰਮੀ ਜੰਗ
19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਪੇਂਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਆਵਾ ਆਰਮੀ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1765 Dec 1 - 1769 Dec 19

ਚੀਨ-ਬਰਮੀ ਜੰਗ

Shan State, Myanmar (Burma)
ਚੀਨ-ਬਰਮੀ ਯੁੱਧ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਰਮਾ ਦੇ ਕਿੰਗ ਹਮਲੇ ਜਾਂ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੀ ਮਿਆਂਮਾਰ ਮੁਹਿੰਮ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,ਚੀਨ ਦੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਅਤੇ ਬਰਮਾ (ਮਿਆਂਮਾਰ) ਦੇ ਕੋਨਬੌਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜਿਆ ਗਿਆ ਯੁੱਧ ਸੀ।ਕਿਆਨਲੌਂਗ ਸਮਰਾਟ ਦੇ ਅਧੀਨ ਚੀਨ ਨੇ 1765 ਅਤੇ 1769 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬਰਮਾ ਉੱਤੇ ਚਾਰ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਦਸ ਮਹਾਨ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।ਫਿਰ ਵੀ, ਯੁੱਧ, ਜਿਸ ਨੇ 70,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਚੀਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਅਤੇ ਚਾਰ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈ ਲਈ, ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ "ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਸਰਹੱਦੀ ਯੁੱਧ ਜੋ ਕਿ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਕਦੇ ਛੇੜਿਆ ਸੀ" ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਜਿਸਨੇ "ਬਰਮੀ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਇਆ ਸੀ"।ਬਰਮਾ ਦੀ ਸਫਲ ਰੱਖਿਆ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਮੌਜੂਦਾ ਸੀਮਾ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ।
1794 Jan 1 - 1804

ਵ੍ਹਾਈਟ ਲੋਟਸ ਬਗਾਵਤ

Sichuan, China
ਮੱਧਚੀਨ ਵਿੱਚ 1794 ਤੋਂ 1804 ਤੱਕ ਵਾਪਰੀ ਵ੍ਹਾਈਟ ਲੋਟਸ ਬਗਾਵਤ, ਟੈਕਸ ਵਿਰੋਧ ਵਜੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ।ਇਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵ੍ਹਾਈਟ ਲੋਟਸ ਸੋਸਾਇਟੀ, ਇੱਕ ਗੁਪਤ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਜੜ੍ਹਾਂ ਜਿਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ (265-420 ਈ. ਸੀ.) ਤੋਂ ਹਨ।ਸੁਸਾਇਟੀ ਅਕਸਰ ਕਈ ਵਿਦਰੋਹਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 1352 ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਪੱਗ ਬਗ਼ਾਵਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਯੁਆਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਪਤਨ ਅਤੇ ਹੋਂਗਵੂ ਸਮਰਾਟ ਜ਼ੂ ਯੂਆਨਝਾਂਗ ਦੇ ਅਧੀਨ ਮਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਉਭਾਰ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਰੈਂਡ ਜੋਆਨਸ ਟੇਰ ਹਾਰ ਵਰਗੇ ਵਿਦਵਾਨ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵ੍ਹਾਈਟ ਲੋਟਸ ਲੇਬਲ ਨੂੰ ਮਿੰਗ ਅਤੇ ਕਿੰਗ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗੈਰ-ਸੰਬੰਧਿਤ ਧਾਰਮਿਕ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਅਤੇ ਬਗਾਵਤਾਂ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਤਾਲਮੇਲ ਵਾਲੇ ਸੰਗਠਨਾਤਮਕ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਬਿਨਾਂ।ਵਿਦਰੋਹੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਵ੍ਹਾਈਟ ਲੋਟਸ ਨਾਮ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਪਛਾਣਿਆ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਸਰਕਾਰੀ ਪੁੱਛ-ਗਿੱਛ ਦੌਰਾਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।ਵ੍ਹਾਈਟ ਲੋਟਸ ਵਿਦਰੋਹ ਦਾ ਤਤਕਾਲ ਪੂਰਵਗਾਮੀ 1774 ਦਾ ਸ਼ਾਨਡੋਂਗ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਿੱਚ ਵੈਂਗ ਲੁਨ ਵਿਦਰੋਹ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵੈਂਗ ਲੁਨ, ਇੱਕ ਮਾਰਸ਼ਲ ਕਲਾਕਾਰ ਅਤੇ ਜੜੀ ਬੂਟੀਆਂ ਦੇ ਮਾਹਰ ਸਨ।ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਫਲਤਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਵਿਆਪਕ ਜਨਤਕ ਸਮਰਥਨ ਅਤੇ ਸਰੋਤ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੈਂਗ ਲੁਨ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਨੇ ਉਸਦੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪਤਨ ਵੱਲ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।ਵਾਈਟ ਲੋਟਸ ਵਿਦਰੋਹ ਖੁਦ ਸਿਚੁਆਨ, ਹੁਬੇਈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਕਸੀ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਸਰਹੱਦੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉਭਰਿਆ।ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟੈਕਸ ਵਿਰੋਧ, ਇਹ ਆਪਣੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਲਈ ਨਿੱਜੀ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵਿਦਰੋਹ ਵਿੱਚ ਵਧਿਆ।ਬਗਾਵਤ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ, ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣ ਗਈ।ਕਿਆਨਲੌਂਗ ਸਮਰਾਟ ਦੇ ਬਗਾਵਤ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਬੇਅਸਰ ਰਹੀਆਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਬਾਗੀਆਂ ਨੇ ਗੁਰੀਲਾ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਨਾਗਰਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਰਲ ਗਏ।ਕਿੰਗ ਫੌਜਾਂ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਲਈ ਜਾਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਨੂੰ "ਲਾਲ ਲੋਟਸ" ਦਾ ਉਪਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਹ 1800 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਰੰਭ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਕਿੰਗ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਮਿਲੀਸ਼ੀਆ ਦੇ ਗਠਨ ਅਤੇ ਪੁਨਰਵਾਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਸਮੇਤ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਨੀਤੀਆਂ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਕੇ ਬਗਾਵਤ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਦਬਾ ਦਿੱਤਾ।ਬਗਾਵਤ ਨੇ ਕਿੰਗ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ, 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਬਗਾਵਤਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।ਕਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਗਏ ਦਮਨ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਥਾਨਕ ਮਿਲੀਸ਼ੀਆ ਦੇ ਗਠਨ, ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਤਾਈਪਿੰਗ ਵਿਦਰੋਹ ਦੌਰਾਨ ਵਰਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ।
1796 - 1912
ਗਿਰਾਵਟ ਅਤੇ ਗਿਰਾਵਟornament
Play button
1839 Sep 4 - 1842 Aug 29

ਪਹਿਲੀ ਅਫੀਮ ਯੁੱਧ

China
ਐਂਗਲੋ-ਚੀਨੀ ਯੁੱਧ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਫੀਮ ਯੁੱਧ ਜਾਂ ਪਹਿਲੀ ਅਫੀਮ ਯੁੱਧ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, 1839 ਅਤੇ 1842 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਰਮਿਆਨ ਲੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਫੌਜੀ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਸੀ। ਫੌਰੀ ਮੁੱਦਾ ਸੀ ਕੈਂਟਨ ਵਿਖੇ ਚੀਨੀ ਅਫੀਮ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਭੰਡਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਬਤ ਕਰਨਾ। ਪਾਬੰਦੀਸ਼ੁਦਾ ਅਫੀਮ ਦੇ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕੋ, ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਲਈ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦੀ ਧਮਕੀ.ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰ ਕੂਟਨੀਤਕ ਮਾਨਤਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ।ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੇ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਤਮ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਚੀਨੀਆਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ, ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੇ ਫਿਰ ਇੱਕ ਸੰਧੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨੂੰ ਖੇਤਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਖੋਲ੍ਹਿਆ।ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀਆਂ ਨੇ 1839 ਨੂੰ ਅਪਮਾਨ ਦੀ ਸਦੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਮੰਨਿਆ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਇਸਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਚੀਨੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ, ਚੀਨੀ ਲਗਜ਼ਰੀ ਵਸਤਾਂ (ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਰੇਸ਼ਮ, ਪੋਰਸਿਲੇਨ ਅਤੇ ਚਾਹ) ਦੀ ਮੰਗ ਨੇ ਵਪਾਰਕ ਅਸੰਤੁਲਨ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ.ਯੂਰਪੀਅਨ ਚਾਂਦੀ ਕੈਂਟਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਾਹੀਂ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਵਹਿੰਦੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਸ਼ਹਿਰ ਕੈਂਟਨ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਇਸ ਅਸੰਤੁਲਨ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਅਫੀਮ ਉਗਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਿਕਰੀ ਲਈ ਚੀਨੀ ਤਸਕਰਾਂ ਨੂੰ ਅਫੀਮ ਵੇਚਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ।ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਆਮਦ ਨੇ ਚੀਨੀ ਵਪਾਰ ਸਰਪਲੱਸ ਨੂੰ ਉਲਟਾ ਦਿੱਤਾ, ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਖੋਰਾ ਲਾ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਫੀਮ ਦੇ ਆਦੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ, ਨਤੀਜੇ ਜੋ ਚੀਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਚਿੰਤਤ ਸਨ।1839 ਵਿੱਚ, ਦਾਓਗੁਆਂਗ ਸਮਰਾਟ ਨੇ ਅਫੀਮ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਟੈਕਸ ਲਗਾਉਣ ਦੀਆਂ ਤਜਵੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਅਫੀਮ ਦੇ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੈਂਟਨ ਜਾਣ ਲਈ ਵਾਇਸਰਾਏ ਲਿਨ ਜ਼ੈਕਸੂ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ।ਲਿਨ ਨੇ ਮਹਾਰਾਣੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖੁੱਲਾ ਪੱਤਰ ਲਿਖਿਆ, ਜੋ ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ, ਅਫੀਮ ਦੇ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਨੈਤਿਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ।
ਨਾਨਕਿੰਗ ਦੀ ਸੰਧੀ
ਐਚਐਮਐਸ ਕਾਰਨਵਾਲਿਸ ਅਤੇ ਨਾਨਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਕੁਐਡਰਨ, ਸੰਧੀ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1842 Aug 27

ਨਾਨਕਿੰਗ ਦੀ ਸੰਧੀ

Nanking, Jiangsu, China
ਨਨਕਿੰਗ ਦੀ ਸੰਧੀ (ਨਾਨਜਿੰਗ) ਉਹ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸੰਧੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ 29 ਅਗਸਤ 1842 ਨੂੰ ਗ੍ਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਰਮਿਆਨ ਪਹਿਲੀ ਅਫੀਮ ਯੁੱਧ (1839-1842) ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਚੀਨ ਦੀ ਫੌਜੀ ਹਾਰ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਜੰਗੀ ਬੇੜੇ ਨਾਨਜਿੰਗ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸਨ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਐਚਐਮਐਸ ਕੋਰਨਵਾਲਿਸ ਦੇ ਬੋਰਡ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ।29 ਅਗਸਤ ਨੂੰ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਸਰ ਹੈਨਰੀ ਪੋਟਿੰਗਰ ਅਤੇ ਕਿੰਗ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਕਿਇੰਗ, ਯਿਲਿਬੂ ਅਤੇ ਨਿਉ ਜਿਆਨ ਨੇ ਸੰਧੀ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਧਾਰਾਵਾਂ ਸਨ।ਇਸ ਸੰਧੀ ਨੂੰ ਦਾਓਗੁਆਂਗ ਸਮਰਾਟ ਨੇ 27 ਅਕਤੂਬਰ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਣੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਨੇ 28 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।26 ਜੂਨ 1843 ਨੂੰ ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਾ ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੰਧੀ ਵਿੱਚ ਚੀਨੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ, ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਦੇ ਟਾਪੂ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਸਤੀ ਵਜੋਂ ਸੌਂਪਣ ਲਈ, ਕੈਂਟਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਵਪਾਰ ਉਸ ਬੰਦਰਗਾਹ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਸੀ ਅਤੇ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਪੰਜ ਸੰਧੀ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ 'ਤੇ ਵਪਾਰ.ਇਸਦਾ ਪਾਲਣ 1843 ਵਿੱਚ ਬੋਗ ਦੀ ਸੰਧੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਬਾਹਰੀ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਸੰਦੀਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਚੀਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਅਸਮਾਨ ਸੰਧੀਆਂ ਕਿਹਾ।
Play button
1850 Dec 1 - 1864 Aug

ਤਾਈਪਿੰਗ ਬਗਾਵਤ

China
ਤਾਈਪਿੰਗ ਵਿਦਰੋਹ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਤਾਈਪਿੰਗ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਜਾਂ ਤਾਈਪਿੰਗ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਬਗਾਵਤ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਸੀ ਜੋ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਮੰਚੂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਅਤੇ ਹਾਨ, ਹੱਕਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਤਾਈਪਿੰਗ ਸਵਰਗੀ ਰਾਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਹ 1850 ਤੋਂ 1864 ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਤਿਆਨਜਿੰਗ (ਹੁਣ ਨਾਨਜਿੰਗ) ਦੇ ਪਤਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਸਤ 1871 ਤੱਕ ਆਖਰੀ ਬਾਗੀ ਫੌਜ ਦਾ ਸਫਾਇਆ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਵਿਸ਼ਵ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਖੂਨੀ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਲੜਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 20 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਥਾਪਿਤ ਕਿੰਗ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਨਿਰਣਾਇਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸਦੇ ਵਿੱਤੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਢਾਂਚੇ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਕੀਮਤ 'ਤੇ.
ਦੂਜੀ ਅਫੀਮ ਯੁੱਧ
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬੀਜਿੰਗ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1856 Oct 8 - 1860 Oct 21

ਦੂਜੀ ਅਫੀਮ ਯੁੱਧ

China
ਦੂਜੀ ਅਫੀਮ ਯੁੱਧ ਇੱਕ ਯੁੱਧ ਸੀ, ਜੋ 1856 ਤੋਂ 1860 ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ।ਅਫੀਮ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੂਜਾ ਵੱਡਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਸੀ, ਜੋ ਚੀਨ ਨੂੰ ਅਫੀਮ ਦਰਾਮਦ ਕਰਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੀ ਦੂਜੀ ਹਾਰ ਹੋਈ।ਇਸ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਚੀਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪੱਛਮੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ ਹੁਣ ਰਵਾਇਤੀ ਯੁੱਧ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਪਰ ਇੱਕ ਵਧ ਰਹੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਕਟ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ।ਦੂਜੀ ਅਫੀਮ ਯੁੱਧ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਕਿੰਗ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਰੂਸ ਨਾਲ ਸੰਧੀਆਂ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਈਗੁਨ ਦੀ ਸੰਧੀ ਅਤੇ ਪੇਕਿੰਗ (ਬੀਜਿੰਗ) ਦੀ ਸੰਧੀ।ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਚੀਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ 1.5 ਮਿਲੀਅਨ ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੇਤਰ ਰੂਸ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ।ਯੁੱਧ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਕਿੰਗ ਸਰਕਾਰ ਤਾਈਪਿੰਗ ਵਿਦਰੋਹ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਈ।ਹੋਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਪੇਕਿੰਗ ਦੇ ਸੰਮੇਲਨ ਨੇ ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਕੌਲੂਨ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ।
ਮਹਾਰਾਣੀ ਡੋਗਰ ਸਿਕਸੀ ਦਾ ਰਾਜ
ਮਹਾਰਾਣੀ ਡੋਗਰ ਸਿਸੀ ©Hubert Vos
1861 Aug 22 - 1908 Nov 13

ਮਹਾਰਾਣੀ ਡੋਗਰ ਸਿਕਸੀ ਦਾ ਰਾਜ

China
ਮੰਚੂ ਯੇਹੇ ਨਾਰਾ ਕਬੀਲੇ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਡੋਗਰ ਸਿਕਸੀ, ਇੱਕ ਚੀਨੀ ਰਈਸ, ਰਖੇਲ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰੀਜੈਂਟ ਸੀ ਜਿਸਨੇ 1861 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1908 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ 47 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ 1856 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ, ਜ਼ੈਚੁਨ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। 1861 ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਨਫੇਂਗ ਸਮਰਾਟ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨੌਜਵਾਨ ਲੜਕਾ ਟੋਂਗਜ਼ੀ ਸਮਰਾਟ ਬਣ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਸਮਰਾਟ ਦੀ ਵਿਧਵਾ, ਮਹਾਰਾਣੀ ਡੋਗਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਹਿ-ਮਹਾਰਾਣੀ ਦਾਜ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਸਿਆਨ।ਸਿਕਸੀ ਨੇ ਮਰਹੂਮ ਸਮਰਾਟ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਰੀਜੈਂਟਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਬੇਦਖਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸੀਆਨ ਦੇ ਨਾਲ ਰੀਜੈਂਸੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ, ਜਿਸਦੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਹੱਸਮਈ ਢੰਗ ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।ਸਿਕਸੀ ਨੇ ਫਿਰ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਉੱਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰ ਲਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ 1875 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ, ਟੋਂਗਜ਼ੀ ਸਮਰਾਟ ਦੀ ਮੌਤ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਭਤੀਜੇ ਨੂੰ ਗੁਆਂਗਜ਼ੂ ਸਮਰਾਟ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ।ਸਿਕਸੀ ਨੇ ਟੋਂਗਜ਼ੀ ਰੀਸਟੋਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ, ਮੱਧਮ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਜਿਸ ਨੇ 1911 ਤੱਕ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਿਕਸੀ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਮਾਡਲਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਉਸਨੇ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਸੁਧਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ।ਉਸਨੇ 1898 ਦੇ ਸੌ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਡਰ ਸੀ ਕਿ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅਚਾਨਕ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਵਿਘਨਕਾਰੀ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਕਿਸੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਣਗੀਆਂ।ਬਾਕਸਰ ਵਿਦਰੋਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਦੋਸਤਾਨਾ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਵਿੱਤੀ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਗਤ ਸੁਧਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਸਿਮਟਲ ਬਗ਼ਾਵਤ
ਯਾਕੂਬ ਬੇਗ ਦੇ ਡੰਗਨ ਅਤੇ ਹਾਨ ਚੀਨੀ ਤੈਫੁਰਚੀ (ਗਨਰ) ਨਿਸ਼ਾਨੇਬਾਜ਼ੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1862 Jan 1 - 1877

ਸਿਮਟਲ ਬਗ਼ਾਵਤ

Xinjiang, China
ਡੰਗਨ ਵਿਦਰੋਹ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਲੜਿਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਯੁੱਧ ਸੀ, ਜਿਆਦਾਤਰ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਤੋਂਗਜ਼ੀ ਸਮਰਾਟ (ਆਰ. 1861-1875) ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ।ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਯੂਨਾਨ ਵਿੱਚ ਪੈਂਥੇ ਬਗਾਵਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਰੀ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਲੇਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਚੀਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹੂਈ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਦਰੋਹ ਦੀਆਂ ਦੋ ਲਹਿਰਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਹਿਲੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਕਸੀ, ਗਾਂਸੂ ਅਤੇ ਨਿੰਗਜ਼ੀਆ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਦੂਜੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਵਿੱਚ, 1862 ਅਤੇ 1877 ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਦਰੋਹ ਆਖਰਕਾਰ ਸੀ। ਜ਼ੂਓ ਜ਼ੋਂਗਟਾਂਗ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕਿੰਗ ਫੌਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਬਾਇਆ ਗਿਆ।
ਚੀਨ-ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਯੁੱਧ
ਲੈਂਗ ਸੋਨ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ, 13 ਫਰਵਰੀ, 1885 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1884 Aug 22 - 1885 Apr 1

ਚੀਨ-ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਯੁੱਧ

Vietnam
ਚੀਨ-ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਯੁੱਧ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਟੋਨਕਿਨ ਯੁੱਧ ਅਤੇ ਟੋਨਕੁਇਨ ਯੁੱਧ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਗਸਤ 1884 ਤੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ 1885 ਤੱਕ ਲੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀਮਤ ਸੰਘਰਸ਼ ਸੀ। ਯੁੱਧ ਦੀ ਕੋਈ ਘੋਸ਼ਣਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਫੌਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਇੱਕ ਖੜੋਤ ਸੀ.ਚੀਨੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਉਨ੍ਹੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਜੰਗਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਜੰਗ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਨਾਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋਈ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਕ ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਫਰਾਂਸ ਨੇ ਟੋਨਕਿਨ (ਉੱਤਰੀ ਵੀਅਤਨਾਮ) ਦੇ ਚੀਨ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈ ਲਈ।ਯੁੱਧ ਨੇ ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਉੱਤੇ ਮਹਾਰਾਣੀ ਡੋਗਰ ਸਿਕਸੀ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​​​ਕੀਤਾ, ਪਰ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜੂਲੇਸ ਫੇਰੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਲਿਆਂਦਾ।ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੇ ਟਿਏਨਸਿਨ ਦੀ ਸੰਧੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ।
ਪਹਿਲੀ ਚੀਨ-ਜਾਪਾਨੀ ਜੰਗ
ਯਾਲੂ ਨਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1894 Jul 25 - 1895 Apr 17

ਪਹਿਲੀ ਚੀਨ-ਜਾਪਾਨੀ ਜੰਗ

Yellow Sea, China
ਪਹਿਲਾ ਚੀਨ-ਜਾਪਾਨੀ ਯੁੱਧ ਚੀਨ ਦੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਅਤੇਜਾਪਾਨ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਚਕਾਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੋਸਨਕੋਰੀਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਟਕਰਾਅ ਸੀ।ਜਾਪਾਨੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਅਤੇ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੁਆਰਾ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਟੁੱਟ ਸਫਲਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵੇਹਾਈਵੇਈ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਿੰਗ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਫਰਵਰੀ 1895 ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਮੁਕੱਦਮਾ ਕੀਤਾ।ਯੁੱਧ ਨੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੀ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਲਈ ਖਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਸਫਲ ਮੇਜੀ ਬਹਾਲੀ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ, ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰੀ ਦਬਦਬਾ ਚੀਨ ਤੋਂ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋਇਆ;ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਤਨ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਵੱਕਾਰ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਧੱਕਾ ਲੱਗਾ ਹੈ।ਇੱਕ ਸਹਾਇਕ ਰਾਜ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਨੁਕਸਾਨ ਨੇ ਇੱਕ ਬੇਮਿਸਾਲ ਜਨਤਕ ਰੋਸ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ।ਚੀਨ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਇਹ ਹਾਰ ਸੁਨ ਯਤ-ਸੇਨ ਅਤੇ ਕਾਂਗ ਯੂਵੇਈ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਲਈ ਇੱਕ ਉਤਪ੍ਰੇਰਕ ਸੀ, ਜੋ 1911 ਦੇ ਸ਼ਿਨਹਾਈ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਈ।
ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ ਬਗਾਵਤ
ਫ੍ਰਿਟਜ਼ ਨਿਊਮੈਨ ਦੁਆਰਾ, ਟਾਕੂ [ਦਾਗੂ] ਵਿਖੇ ਕਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1899 Oct 18 - 1901 Sep 7

ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ ਬਗਾਵਤ

Yellow Sea, China
ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ ਬਗਾਵਤ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਕਸਰ ਵਿਦਰੋਹ, ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ ਵਿਦਰੋਹ, ਜਾਂ ਯਿਹੇਤੁਆਨ ਅੰਦੋਲਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਅੰਤ ਵੱਲ 1899 ਅਤੇ 1901 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਚੀਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਵਿਰੋਧੀ, ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਈਸਾਈ -ਵਿਰੋਧੀ ਵਿਦਰੋਹ ਸੀ, ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਰਾਈਟਿਅਸ ਐਂਡ ਹਾਰਮੋਨੀਅਸ ਫਿਸਟ (ਯਿਹਕੁਆਨ) ਦੁਆਰਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ "ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਚੀਨੀ ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਟਸ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ "ਚੀਨੀ ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।1895 ਦੇ ਚੀਨ-ਜਾਪਾਨੀ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉੱਤਰੀ ਚੀਨ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਈਸਾਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਸਤਾਰ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਸਨ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਦੇ ਸਨ।1898 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਚੀਨ ਨੇ ਕਈ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੀਲੀ ਨਦੀ ਦੇ ਹੜ੍ਹ ਅਤੇ ਸੋਕੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਕਸਰਾਂ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਈਸਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ।1899 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ, ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਸ਼ੈਡੋਂਗ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਚੀਨ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਾ ਫੈਲਾਈ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਜਾਇਦਾਦ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੇਲਮਾਰਗ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਈਸਾਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਈਸਾਈਆਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਜਾਂ ਕਤਲ ਕੀਤਾ।ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਜੂਨ 1900 ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਜਦੋਂ ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ ਲੜਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਲਈ ਅਯੋਗ ਹਨ, "ਕਿੰਗ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰੋ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰੋ" ਦੇ ਨਾਅਰੇ ਨਾਲ ਬੀਜਿੰਗ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ।ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ, ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ, ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਚੀਨੀ ਈਸਾਈਆਂ ਨੇ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਲੀਗੇਸ਼ਨ ਕੁਆਰਟਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਲਈ।ਅਮਰੀਕੀ , ਆਸਟ੍ਰੋ- ਹੰਗਰੀ , ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ , ਫ੍ਰੈਂਚ , ਜਰਮਨ ,ਇਤਾਲਵੀ ,ਜਾਪਾਨੀ ਅਤੇ ਰੂਸੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦਾ ਅੱਠ ਰਾਸ਼ਟਰ ਗਠਜੋੜ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਚੀਨ ਵੱਲ ਵਧਿਆ ਅਤੇ 17 ਜੂਨ ਨੂੰ ਤਿਆਨਜਿਨ ਵਿਖੇ ਦਾਗੂ ਕਿਲ੍ਹੇ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ।ਮਹਾਰਾਣੀ ਡੋਗਰ ਸਿਕਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਝਿਜਕਦੀ ਰਹੀ ਸੀ, ਨੇ ਹੁਣ ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 21 ਜੂਨ ਨੂੰ, ਹਮਲਾਵਰ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਯੁੱਧ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸ਼ਾਹੀ ਫਰਮਾਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ।ਚੀਨੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਬਾਕਸਰਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸ ਕਿੰਗ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸੁਲਾਹ ਦਾ ਪੱਖ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਚੀਨੀ ਬਲਾਂ ਦੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕਮਾਂਡਰ, ਮੰਚੂ ਜਨਰਲ ਰੋਂਗਲੂ (ਜੰਗਲੂ), ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।ਦੱਖਣੀ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਵੁਚਾਂਗ ਵਿਦਰੋਹ
1911, ਹੰਕੋ ਦੇ ਰਸਤੇ 'ਤੇ ਬੇਯਾਂਗ ਫੌਜ। ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1911 Oct 10 - Dec 1

ਵੁਚਾਂਗ ਵਿਦਰੋਹ

Wuchang, Wuhan, Hubei, China
ਵੁਚਾਂਗ ਵਿਦਰੋਹ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਗਾਵਤ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਵੁਚਾਂਗ (ਹੁਣ ਵੁਹਾਨ ਦਾ ਵੁਚਾਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ), ਹੁਬੇਈ, ਚੀਨ ਵਿੱਚ 10 ਅਕਤੂਬਰ 1911 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਸ਼ਿਨਹਾਈ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਚੀਨ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸਾਮਰਾਜੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਉਖਾੜ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਇਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਟੋਂਗਮੇਂਗੂਈ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਿਊ ਆਰਮੀ ਦੇ ਤੱਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਵਿਦਰੋਹ ਅਤੇ ਅੰਤਮ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੇ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਸਦੀਆਂ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਪਤਨ ਵੱਲ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਚੀਨ ਗਣਰਾਜ (ਆਰਓਸੀ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਵਿਦਰੋਹ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮਿਤੀ 10 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੇ ਗਣਰਾਜ ਦਾ ਦਿਨ.ਵਿਦਰੋਹ ਇੱਕ ਰੇਲਵੇ ਸੰਕਟ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬੇਚੈਨੀ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ, ਅਤੇ ਯੋਜਨਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੇ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਇਆ।10 ਅਕਤੂਬਰ 1911 ਨੂੰ, ਵੁਚਾਂਗ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਨਵੀਂ ਫੌਜ ਨੇ ਹੁਗੁਆਂਗ ਦੇ ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ।ਵਾਇਸਰਾਏ ਰੁਈਚੇਂਗ ਜਲਦੀ ਹੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਤੋਂ ਭੱਜ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਪੂਰੇ ਸ਼ਹਿਰ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।
ਸਿਨਹਾਈ ਕ੍ਰਾਂਤੀ
ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਸਨ ਯਤ-ਸੇਨ ਡਾ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1911 Oct 10 - 1912 Feb 9

ਸਿਨਹਾਈ ਕ੍ਰਾਂਤੀ

China
1911 ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ, ਜਾਂ ਸਿਨਹਾਈ ਕ੍ਰਾਂਤੀ, ਨੇ ਚੀਨ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸਾਮਰਾਜੀ ਰਾਜਵੰਸ਼, ਮੰਚੂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਗਣਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨ, ਬਗਾਵਤਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਰੋਹ ਦੀ ਸਿਖਰ ਸੀ।ਇਸਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੇ ਚੀਨੀ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਪਤਨ, 2,132 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅੰਤ ਅਤੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ 268 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਗਣਤੰਤਰ ਯੁੱਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ।ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹਮਲੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਪਰ 1900 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਕਿੰਗ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬਹੁਤ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਅਤੇ ਸੁਧਾਰਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਹੁਤ ਹੌਲੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਭੂਮੀਗਤ ਵਿਰੋਧੀ ਕਿੰਗ ਸਮੂਹਾਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਧੜੇ, ਜਲਾਵਤਨੀ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ, ਸੁਧਾਰਕ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਕਰਕੇ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨੇ ਬਹਿਸ ਕੀਤੀ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਜਾਂ ਕੀ ਮੰਚੂਸ ਨੂੰ ਉਖਾੜ ਸੁੱਟਣਾ ਹੈ।ਫਲੈਸ਼-ਪੁਆਇੰਟ 10 ਅਕਤੂਬਰ 1911 ਨੂੰ ਵੁਚਾਂਗ ਵਿਦਰੋਹ ਦੇ ਨਾਲ ਆਇਆ, ਨਵੀਂ ਫੌਜ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਗਾਵਤ।ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਗ਼ਾਵਤਾਂ ਫਿਰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਆਪੋ-ਆਪਣੀ ਹੋ ਗਈਆਂ, ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਨੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ।1 ਨਵੰਬਰ 1911 ਨੂੰ, ਕਿੰਗ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਯੁਆਨ ਸ਼ਿਕਾਈ (ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬੇਯਾਂਗ ਆਰਮੀ ਦੇ ਨੇਤਾ) ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।ਨਾਨਜਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਗਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ।1 ਜਨਵਰੀ 1912 ਨੂੰ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਨੇ ਟੋਂਗਮੇਂਗੂਈ (ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਲੀਗ) ਦੇ ਨੇਤਾ ਸੁਨ ਯਤ-ਸੇਨ ਨੂੰ ਗਣਰਾਜ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਜੋਂ ਚੀਨ ਦੇ ਗਣਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।ਉੱਤਰ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਸੰਖੇਪ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਸਮਝੌਤਾ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋਇਆ।ਸੁਨ ਯੁਆਨ ਸ਼ਿਕਾਈ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦੇਵੇਗਾ, ਜੋ ਨਵੀਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ, ਜੇਕਰ ਯੂਆਨ ਕਿੰਗ ਸਮਰਾਟ ਦੇ ਤਿਆਗ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਆਖਰੀ ਚੀਨੀ ਸਮਰਾਟ, ਛੇ ਸਾਲਾ ਪੁਈ ਦੇ ਤਿਆਗ ਦਾ ਹੁਕਮ 12 ਫਰਵਰੀ 1912 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਯੂਆਨ ਨੇ 10 ਮਾਰਚ 1912 ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। 1916 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਜਾਇਜ਼ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਯੂਆਨ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ, ਸ਼ਾਹੀ ਬਹਾਲੀ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸਮੇਤ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵੰਡ ਅਤੇ ਯੋਧੇਵਾਦ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।
ਆਖਰੀ ਕਿੰਗ ਸਮਰਾਟ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1912 Feb 9

ਆਖਰੀ ਕਿੰਗ ਸਮਰਾਟ

China
ਕਿੰਗ ਸਮਰਾਟ ਦੇ ਤਿਆਗ ਦਾ ਸ਼ਾਹੀ ਫ਼ਰਮਾਨ 12 ਫਰਵਰੀ 1912 ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਵਜੋਂ, ਛੇ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ੁਆਂਟੋਂਗ ਸਮਰਾਟ, ਜੋ ਕਿ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਸਮਰਾਟ ਸੀ, ਦੀ ਤਰਫ਼ੋਂ ਮਹਾਰਾਣੀ ਡੋਗਰ ਲੋਂਗਯੂ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰਤ ਫ਼ਰਮਾਨ ਸੀ। ਸਿਨਹਾਈ ਇਨਕਲਾਬ ਨੂੰ.ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੇ 13 ਦੱਖਣੀ ਚੀਨੀ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਦੀ ਸਵੈ-ਘੋਸ਼ਿਤ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਚੀਨ ਵਿਚਕਾਰ ਦੱਖਣੀ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦੇ ਨਾਲ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਾਰਤਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।ਸ਼ਾਹੀ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਜਾਰੀ ਹੋਣ ਨਾਲ ਚੀਨ ਦੇ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ 276 ਸਾਲ ਚੱਲਿਆ, ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਯੁੱਗ, ਜੋ 2,132 ਸਾਲ ਚੱਲਿਆ।

Characters



Yongzheng Emperor

Yongzheng Emperor

Fourth Qing Emperor

Jiaqing Emperor

Jiaqing Emperor

Sixth Qing Emperor

Qianlong Emperor

Qianlong Emperor

Fifth Qing Emperor

Kangxi Emperor

Kangxi Emperor

Third Qing Emperor

Daoguang Emperor

Daoguang Emperor

Seventh Qing Emperor

Guangxu Emperor

Guangxu Emperor

Tenth Qing Emperor

Tongzhi Emperor

Tongzhi Emperor

Ninth Qing Emperor

Sun Yat-sen

Sun Yat-sen

Father of the Nation

Xianfeng Emperor

Xianfeng Emperor

Eighth Qing Emperor

Wu Sangui

Wu Sangui

Ming Military Officer

Yuan Shikai

Yuan Shikai

Chinese Warlord

Hong Taiji

Hong Taiji

Founding Emperor of the Qing dynasty

Nurhaci

Nurhaci

Jurchen Chieftain

Zeng Guofan

Zeng Guofan

Qing General

Xiaozhuang

Xiaozhuang

Empress Dowager

Puyi

Puyi

Last Qing Emperor

Shunzhi Emperor

Shunzhi Emperor

Second Qing Emperor

Cixi

Cixi

Empress Dowager

References



  • Bartlett, Beatrice S. (1991). Monarchs and Ministers: The Grand Council in Mid-Ch'ing China, 1723–1820. University of California Press. ISBN 978-0-520-06591-8.
  • Bays, Daniel H. (2012). A New History of Christianity in China. Chichester, West Sussex ; Malden, MA: Wiley-Blackwell. ISBN 9781405159548.
  • Billingsley, Phil (1988). Bandits in Republican China. Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 978-0-804-71406-8. Archived from the original on 12 January 2021. Retrieved 18 May 2020.
  • Crossley, Pamela Kyle (1997). The Manchus. Wiley. ISBN 978-1-55786-560-1.
  • —— (2000). A Translucent Mirror: History and Identity in Qing Imperial Ideology. University of California Press. ISBN 978-0-520-92884-8. Archived from the original on 14 April 2016. Retrieved 20 March 2019.
  • —— (2010). The Wobbling Pivot: China since 1800. Malden, MA: Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-6079-7.
  • Crossley, Pamela Kyle; Siu, Helen F.; Sutton, Donald S. (2006). Empire at the Margins: Culture, Ethnicity, and Frontier in Early Modern China. University of California Press. ISBN 978-0-520-23015-6.
  • Daily, Christopher A. (2013). Robert Morrison and the Protestant Plan for China. Hong Kong: Hong Kong University Press. ISBN 9789888208036.
  • Di Cosmo, Nicola, ed. (2007). The Diary of a Manchu Soldier in Seventeenth Century China: "My Service in the Army," by Dzengseo. Routledge. ISBN 978-1-135-78955-8. Archived from the original on 12 January 2021. Retrieved 12 July 2015.
  • Ebrey, Patricia (1993). Chinese Civilization: A Sourcebook (2nd ed.). New York: Simon and Schuster. ISBN 978-0-02-908752-7.
  • —— (2010). The Cambridge Illustrated History of China. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-12433-1.
  • ——; Walthall, Anne (2013). East Asia: A Cultural, Social, and Political History (3rd ed.). Cengage Learning. ISBN 978-1-285-52867-0. Archived from the original on 24 June 2014. Retrieved 1 September 2015.
  • Elliott, Mark C. (2000). "The Limits of Tartary: Manchuria in Imperial and National Geographies" (PDF). Journal of Asian Studies. 59 (3): 603–646. doi:10.2307/2658945. JSTOR 2658945. S2CID 162684575. Archived (PDF) from the original on 17 December 2016. Retrieved 29 October 2013.
  • ———— (2001b), "The Manchu-language Archives of the Qing Dynasty and the Origins of the Palace Memorial System", Late Imperial China, 22 (1): 1–70, doi:10.1353/late.2001.0002, S2CID 144117089 Available at Digital Access to Scholarship at Harvard HERE
  • —— (2001). The Manchu Way: The Eight Banners and Ethnic Identity in Late Imperial China. Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-4684-7. Archived from the original on 1 August 2020. Retrieved 12 July 2015.
  • Faure, David (2007). Emperor and Ancestor: State and Lineage in South China. Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-5318-0.
  • Goossaert, Vincent; Palmer, David A. (2011). The Religious Question in Modern China. Chicago: Chicago University Press. ISBN 9780226304168. Archived from the original on 29 July 2020. Retrieved 15 June 2021.
  • Hevia, James L. (2003). English Lessons: The Pedagogy of Imperialism in Nineteenth-Century China. Durham & Hong Kong: Duke University Press & Hong Kong University Press. ISBN 9780822331889.
  • Ho, David Dahpon (2011). Sealords Live in Vain: Fujian and the Making of a Maritime Frontier in Seventeenth-Century China (Thesis). University of California, San Diego. Archived from the original on 29 June 2016. Retrieved 17 June 2016.
  • Hsü, Immanuel C. Y. (1990). The rise of modern China (4th ed.). New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-505867-3.
  • Jackson, Beverly; Hugus, David (1999). Ladder to the Clouds: Intrigue and Tradition in Chinese Rank. Ten Speed Press. ISBN 978-1-580-08020-0.
  • Lagerwey, John (2010). China: A Religious State. Hong Kong: Hong Kong University Press. ISBN 9789888028047. Archived from the original on 15 April 2021. Retrieved 15 June 2021.
  • Li, Gertraude Roth (2002). "State building before 1644". In Peterson, Willard J. (ed.). The Cambridge History of China, Volume 9: The Ch'ing Empire to 1800, Part One. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 9–72. ISBN 978-0-521-24334-6.
  • Liu, Kwang-Ching; Smith, Richard J. (1980). "The Military Challenge: The North-west and the Coast". In Fairbank, John K.; Liu, Kwang-Ching (eds.). The Cambridge History of China, Volume 11: Late Ch'ing 1800–1911, Part 2. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 202–273. ISBN 978-0-521-22029-3.
  • Millward, James A. (2007). Eurasian crossroads: a history of Xinjiang. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-13924-3. Archived from the original on 26 November 2015. Retrieved 18 May 2020.
  • Mühlhahn, Klaus (2019). Making China Modern: From the Great Qing to Xi Jinping. Harvard University Press. pp. 21–227. ISBN 978-0-674-73735-8.
  • Murphey, Rhoads (2007). East Asia: A New History (4th ed.). Pearson Longman. ISBN 978-0-321-42141-8.
  • Myers, H. Ramon; Wang, Yeh-Chien (2002). "Economic developments, 1644–1800". In Peterson, Willard J. (ed.). The Cambridge History of China, Volume 9: The Ch'ing Empire to 1800, Part One. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 563–647. ISBN 978-0-521-24334-6.
  • Naquin, Susan; Rawski, Evelyn Sakakida (1987). Chinese Society in the Eighteenth Century. Yale University Press. ISBN 978-0-300-04602-1. Archived from the original on 31 August 2020. Retrieved 5 March 2018.
  • Perdue, Peter C. (2005). China Marches West: The Qing Conquest of Central Eurasia. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01684-2.
  • Platt, Stephen R. (2012). Autumn in the Heavenly Kingdom: China, the West, and the Epic Story of the Taiping Civil War. Alfred A. Knopf. ISBN 978-0-307-27173-0.
  • Platt, Stephen R. (2018). Imperial Twilight: The Opium War and the End of China's Last Golden Age. New York: Vintage Books. ISBN 9780345803023.
  • Porter, Jonathan (2016). Imperial China, 1350–1900. Lanham: Rowman & Littlefield. ISBN 978-1-442-22293-9. OCLC 920818520.
  • Rawski, Evelyn S. (1991). "Ch'ing Imperial Marriage and Problems of Rulership". In Rubie Sharon Watson; Patricia Buckley Ebrey (eds.). Marriage and Inequality in Chinese Society. University of California Press. ISBN 978-0-520-06930-5.
  • —— (1998). The Last Emperors: A Social History of Qing Imperial Institutions. University of California Press. ISBN 978-0-520-21289-3.
  • Reilly, Thomas H. (2004). The Taiping Heavenly Kingdom: Rebellion and the Blasphemy of Empire. Seattle: University of Washington Press. ISBN 9780295801926.
  • Rhoads, Edward J.M. (2000). Manchus & Han: Ethnic Relations and Political Power in Late Qing and Early Republican China, 1861–1928. Seattle: University of Washington Press. ISBN 0295979380. Archived from the original on 14 February 2022. Retrieved 2 October 2021.
  • Reynolds, Douglas Robertson (1993). China, 1898–1912 : The Xinzheng Revolution and Japan. Cambridge, MA: Council on East Asian Studies Harvard University : Distributed by Harvard University Press. ISBN 978-0-674-11660-3.
  • Rowe, William T. (2002). "Social stability and social change". In Peterson, Willard J. (ed.). The Cambridge History of China, Volume 9: The Ch'ing Empire to 1800, Part One. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 473–562. ISBN 978-0-521-24334-6.
  • —— (2009). China's Last Empire: The Great Qing. History of Imperial China. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-03612-3.
  • Sneath, David (2007). The Headless State: Aristocratic Orders, Kinship Society, and Misrepresentations of Nomadic Inner Asia (illustrated ed.). Columbia University Press. ISBN 978-0-231-51167-4. Archived from the original on 12 January 2021. Retrieved 4 May 2019.
  • Spence, Jonathan D. (1990). The Search for Modern China (1st ed.). New York: Norton. ISBN 978-0-393-30780-1. Online at Internet Archive
  • —— (2012). The Search for Modern China (3rd ed.). New York: Norton. ISBN 978-0-393-93451-9.
  • Têng, Ssu-yü; Fairbank, John King, eds. (1954) [reprint 1979]. China's Response to the West: A Documentary Survey, 1839–1923. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-12025-9.
  • Torbert, Preston M. (1977). The Ch'ing Imperial Household Department: A Study of Its Organization and Principal Functions, 1662–1796. Harvard University Asia Center. ISBN 978-0-674-12761-6.
  • Wakeman Jr, Frederic (1977). The Fall of Imperial China. Transformation of modern China series. New York: Free Press. ISBN 978-0-02-933680-9. Archived from the original on 19 August 2020. Retrieved 12 July 2015.
  • —— (1985). The Great Enterprise: The Manchu Reconstruction of Imperial Order in Seventeenth-century China. Vol. I. University of California Press. ISBN 978-0-520-04804-1.
  • Wang, Shuo (2008). "Qing Imperial Women: Empresses, Concubines, and Aisin Gioro Daughters". In Anne Walthall (ed.). Servants of the Dynasty: Palace Women in World History. University of California Press. ISBN 978-0-520-25444-2.
  • Wright, Mary Clabaugh (1957). The Last Stand of Chinese Conservatism: The T'ung-Chih Restoration, 1862–1874. Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 978-0-804-70475-5.
  • Zhao, Gang (2006). "Reinventing China Imperial Qing Ideology and the Rise of Modern Chinese National Identity in the Early Twentieth Century" (PDF). Modern China. 32 (1): 3–30. doi:10.1177/0097700405282349. JSTOR 20062627. S2CID 144587815. Archived from the original (PDF) on 25 March 2014.