Geschiedenis van Ierland

Tijdens het Laatste Glaciale Maximum, tussen ongeveer 26.000 en 20.000 jaar geleden, bedekten ijskappen van meer dan 3.000 meter dik Ierland, waardoor het landschap dramatisch werd hervormd.24.000 jaar geleden strekten deze gletsjers zich uit tot voorbij de zuidkust van Ierland.Naarmate het klimaat warmer werd, begon het ijs zich echter terug te trekken.16.000 jaar geleden verbond alleen een ijsbrug Noord-Ierland met Schotland .14.000 jaar geleden stond Ierland geïsoleerd van Groot-Brittannië, terwijl de ijstijd ongeveer 11.700 jaar geleden eindigde, waardoor Ierland veranderde in een arctisch toendralandschap.Deze ijstijd staat bekend als de Midlandse ijstijd.Tussen 17.500 en 12.000 jaar geleden zorgde de opwarmingsperiode van Bølling-Allerød ervoor dat Noord-Europa opnieuw werd bevolkt door jager-verzamelaars.Genetisch bewijs wijst erop dat herbezetting begint in Zuidwest-Europa, terwijl faunaresten wijzen op een Iberisch refugium dat zich uitstrekt tot in Zuid-Frankrijk.Rendieren en oeros migreerden tijdens deze pre-boreale periode naar het noorden en trokken mensen aan die op trekdieren jaagden aan de gletsjeruiteinden tot in het noorden van Zweden.Toen het Holoceen ongeveer 11.500 jaar geleden begon, bereikten mensen de meest noordelijke ijsvrije zones van continentaal Europa, inclusief gebieden in de buurt van Ierland.Ondanks het opwarmende klimaat bleef Ierland in het vroege Holoceen onherbergzaam, waardoor menselijke nederzettingen beperkt bleven tot mogelijke visserijactiviteiten.Hoewel een hypothetische landbrug Groot-Brittannië en Ierland met elkaar heeft verbonden, verdween deze waarschijnlijk rond 14.000 v.Chr. als gevolg van de stijgende zeespiegel, waardoor de meeste terrestrische flora en fauna niet konden oversteken.Omgekeerd bleef Groot-Brittannië tot ongeveer 5600 vGT verbonden met continentaal Europa.De vroegst bekende moderne mensen in Ierland dateren uit het late paleolithicum.Radiokoolstofdatering in 2016 van een afgeslacht berenbot uit de Alice en Gwendoline Cave in County Clare onthulde menselijke aanwezigheid rond 10.500 v.Chr., kort nadat het ijs zich had teruggetrokken.Eerdere ontdekkingen, zoals een vuursteen gevonden in Mell, Drogheda, en een rendierbotfragment uit de Castlepook-grot, suggereren dat menselijke activiteit al 33.000 jaar geleden teruggaat, hoewel deze gevallen minder definitief zijn en mogelijk betrekking hebben op materiaal dat door ijs wordt gedragen.Bewijs uit een gebied uit 11.000 v.Chr. aan de Britse kust van de Ierse Zee suggereert een marien dieet dat ook schelpdieren omvat, wat erop wijst dat mensen Ierland mogelijk per boot hebben gekoloniseerd.Vanwege de weinige hulpbronnen buiten de kustgebieden hebben deze vroege populaties zich echter mogelijk niet permanent gevestigd.De Jongere Dryas (10.900 v.Chr. Tot 9700 v.Chr.) Zorgden voor een terugkeer van de vrieskou, waardoor Ierland mogelijk werd ontvolkt en ervoor werd gezorgd dat de landbrug met Groot-Brittannië nooit meer verscheen.

De laatste ijstijd in Ierland eindigde rond 8000 v.Chr. volledig.Vóór de ontdekking in 2016 van een paleolithisch berenbot daterend uit 10.500 v.Chr., dateert het vroegst bekende bewijs van menselijke bewoning uit de Mesolithische periode, rond 7000 v.Chr.Tegen die tijd was Ierland waarschijnlijk al een eiland vanwege de lagere zeespiegel, en de eerste kolonisten arriveerden per boot, waarschijnlijk vanuit Groot-Brittannië.Deze vroege bewoners waren zeevaarders die sterk afhankelijk waren van de zee en zich in de buurt van waterbronnen vestigden.Hoewel Mesolithische mensen sterk afhankelijk waren van rivieren en kustomgevingen, suggereert oud DNA dat ze het contact met Mesolithische samenlevingen in Groot-Brittannië en daarbuiten hebben stopgezet.Bewijs van Mesolithische jager-verzamelaars is in heel Ierland gevonden.Belangrijke opgravingslocaties zijn onder meer de nederzetting op Mount Sandel in Coleraine, County Londonderry, de crematies in Hermitage aan de rivier de Shannon in County Limerick en de camping in Lough Boora in County Offaly.Er zijn ook lithische verstrooiingen waargenomen van County Donegal in het noorden tot County Cork in het zuiden.De bevolking in deze periode wordt geschat op ongeveer 8.000 mensen.Mesolithische jager-verzamelaars in Ierland leefden van een gevarieerd dieet dat onder meer zeevruchten, vogels, wilde zwijnen en hazelnoten omvatte.Er is geen bewijs van herten in het Ierse Mesolithicum, waarbij edelherten waarschijnlijk tijdens het Neolithicum zijn geïntroduceerd.Deze gemeenschappen gebruikten speren, pijlen en harpoenen met microlieten erop en vulden hun dieet aan met verzamelde noten, fruit en bessen.Ze woonden in seizoensschuilplaatsen gemaakt door dierenhuiden of riet over houten kozijnen te spannen en hadden buitenhaarden om te koken.De bevolking tijdens het Mesolithicum overschreed waarschijnlijk nooit een paar duizend.Artefacten uit deze periode omvatten kleine microlith-bladen en -punten, maar ook grotere stenen werktuigen en wapens, met name de veelzijdige Bann-vlok, die hun adaptieve strategieën in een post-glaciale omgeving benadrukken.

Rond 4500 vGT begon de neolithische periode in Ierland met de introductie van een 'pakket' dat graancultivars, gedomesticeerde dieren zoals schapen, geiten en runderen, maar ook aardewerk, woningen en stenen monumenten omvatte.Dit pakket was vergelijkbaar met dat in Schotland en andere delen van Europa, en betekende de komst van landbouw en gevestigde gemeenschappen.De neolithische transitie in Ierland werd gekenmerkt door belangrijke ontwikkelingen in de landbouw en veeteelt.Schapen, geiten en runderen werden, samen met graangewassen zoals tarwe en gerst, geïmporteerd uit het zuidwesten van continentaal Europa.Deze introductie leidde tot een aanzienlijke bevolkingstoename, zoals blijkt uit verschillende archeologische vondsten.Een van de vroegste duidelijke bewijzen van landbouw in Ierland komt uit Ferriter's Cove op het schiereiland Dingle, waar een vuurstenen mes, runderbotten en een schapentand werden ontdekt die dateren van rond 4350 v.Chr.Dit geeft aan dat tegen die tijd landbouwpraktijken op het eiland waren ingevoerd.De Céide-velden in County Mayo vormen verder bewijs van neolithische landbouw.Dit uitgebreide veldsysteem, dat wordt beschouwd als een van de oudste bekende ter wereld, bestaat uit kleine velden, gescheiden door stapelmuren.Deze velden werden tussen 3500 en 3000 vGT actief bewerkt, met tarwe en gerst als de belangrijkste gewassen.Rond deze tijd verscheen ook neolithisch aardewerk, met stijlen die vergelijkbaar waren met die in het noorden van Groot-Brittannië.In Ulster en Limerick zijn schalen met wijde opening en ronde bodem opgegraven die typerend zijn voor deze periode, wat wijst op een gedeelde culturele invloed in de hele regio.Ondanks deze vooruitgang vertoonden sommige regio's van Ierland patronen van pastoralisme, wat duidde op een arbeidsverdeling waarbij pastorale activiteiten soms de agrarische activiteiten domineerden.Op het hoogtepunt van het Neolithicum telde Ierland waarschijnlijk tussen de 100.000 en 200.000 inwoners.Rond 2500 vGT vond er echter een economische ineenstorting plaats, wat leidde tot een tijdelijke afname van de bevolking.

De komst van de metallurgie in Ierland is nauw verbonden met de Bell Beaker People, genoemd naar hun kenmerkende aardewerk in de vorm van omgekeerde klokken.Dit betekende een belangrijke afwijking van het fijn vervaardigde neolithische aardewerk met ronde bodem.De Beaker-cultuur houdt verband met het begin van de kopermijnbouw, duidelijk zichtbaar op locaties als Ross Island, die rond 2400 vGT begon.Er is enige discussie onder geleerden over wanneer Keltische taalsprekers voor het eerst in Ierland aankwamen.Sommigen associëren dit met het bekervolk uit de bronstijd, terwijl anderen beweren dat de Kelten later arriveerden, aan het begin van de ijzertijd.De overgang van het kopertijdperk (Chalcolithicum) naar de bronstijd vond plaats rond 2000 vGT, toen koper werd gelegeerd met tin om echt brons te produceren.In deze periode werden platte bijlen van het "Ballybeg-type" en ander metaalwerk geproduceerd.Koper werd voornamelijk gewonnen in het zuidwesten van Ierland, vooral op locaties als Ross Island en Mount Gabriel in County Cork.Tin, nodig voor het maken van brons, werd geïmporteerd uit Cornwall.In de bronstijd werden verschillende gereedschappen en wapens vervaardigd, waaronder zwaarden, bijlen, dolken, bijlen, hellebaarden, priemen, drinkgerei en hoornvormige trompetten.Ierse ambachtslieden stonden bekend om hun hoornvormige trompetten, gemaakt volgens het verloren wasproces.Bovendien leidden de rijke afzettingen van inheems goud in Ierland tot de creatie van talrijke gouden sieraden, waarbij Ierse gouden voorwerpen tot in Duitsland en Scandinavië werden gevonden.Een andere belangrijke ontwikkeling in deze periode was de bouw van steencirkels, vooral in Ulster en Munster.Crannogs, of houten huizen gebouwd in ondiepe meren voor de veiligheid, ontstonden ook tijdens de bronstijd.Deze constructies hadden vaak smalle looppaden naar de kust en werden gedurende lange perioden gebruikt, zelfs tot in de middeleeuwen.De Dowris Hoard, die meer dan 200 voorwerpen bevat, voornamelijk in brons, belicht het einde van de bronstijd in Ierland (rond 900-600 v.Chr.).Deze schat omvatte bronzen rammelaars, hoorns, wapens en vaten, wat duidde op een cultuur waarin feesten en ceremoniële activiteiten van de elite belangrijk waren.De Dunaverney-vleeshaak, van iets eerder (1050-900 vGT), suggereert continentale Europese invloeden.Tijdens de bronstijd verslechterde het Ierse klimaat, wat leidde tot grootschalige ontbossing.De bevolking aan het einde van deze periode bedroeg waarschijnlijk tussen de 100.000 en 200.000, vergelijkbaar met het hoogtepunt van het Neolithicum.De Ierse bronstijd duurde tot ongeveer 500 v.Chr., Later dan in continentaal Europa en Groot-Brittannië.

De ijzertijd in Ierland begon rond 600 v.Chr., gekenmerkt door de geleidelijke infiltratie van kleine groepen Keltisch sprekende mensen.Aangenomen wordt dat de Keltische migratie naar Ierland gedurende meerdere eeuwen in meerdere golven heeft plaatsgevonden, met een oorsprong die teruggaat tot verschillende regio's in Europa.Golven van migratieEerste golf (late bronstijd tot vroege ijzertijd): De eerste golf van Keltische migratie naar Ierland vond waarschijnlijk plaats tijdens de late bronstijd tot de vroege ijzertijd (rond 1000 v.Chr. Tot 500 v.Chr.).Deze vroege migranten kwamen mogelijk uit de culturele sfeer van Hallstatt en brachten geavanceerde metaalbewerkingstechnieken en andere culturele kenmerken met zich mee.Tweede golf (rond 500 v.Chr. Tot 300 v.Chr.): De tweede belangrijke migratiegolf houdt verband met de La Tène-cultuur.Deze Kelten brachten verschillende artistieke stijlen met zich mee, waaronder ingewikkeld metaalwerk en ontwerpen.Deze golf had waarschijnlijk een diepere impact op de Ierse cultuur en samenleving, zoals blijkt uit de archeologische vondsten.Derde golf (latere perioden): Sommige historici suggereren dat er latere migratiegolven zijn geweest, mogelijk tot in de eerste paar eeuwen na Christus, hoewel het bewijs hiervoor minder duidelijk is.Deze latere golven hadden kleinere groepen kunnen omvatten die Keltische culturele invloeden naar Ierland bleven brengen.Deze periode zag een vermenging van Keltische en inheemse culturen, wat leidde tot de opkomst van de Gaelische cultuur tegen de vijfde eeuw na Christus.Gedurende deze tijd begonnen de belangrijkste overkoninkrijken In Tuisceart, Airgialla, Ulaid, Mide, Laigin, Mumhain en Cóiced Ol nEchmacht vorm te krijgen, waardoor een rijke culturele omgeving ontstond die werd gedomineerd door een hogere klasse van aristocratische krijgers en geleerde individuen, mogelijk inclusief Druïden.Vanaf de 17e eeuw identificeerden taalkundigen de Goidelische talen die in Ierland werden gesproken als een tak van de Keltische talen.De introductie van Keltische taal en culturele elementen wordt vaak toegeschreven aan invasies door continentale Kelten.Sommige onderzoekers suggereren echter dat de cultuur zich geleidelijk ontwikkelde door middel van aanhoudende culturele uitwisselingen met Keltische groepen uit het zuidwesten van continentaal Europa, die al in de Neolithische periode begonnen en doorgingen tot in de bronstijd.Deze hypothese van geleidelijke culturele absorptie heeft steun gekregen van recent genetisch onderzoek.In 60 CE vielen de Romeinen Anglesey in Wales binnen, wat aanleiding gaf tot bezorgdheid over de Ierse Zee.Hoewel er enige controverse bestaat over de vraag of de Romeinen ooit voet in Ierland hebben gezet, wordt gesuggereerd dat Rome rond 80 n.Chr. het dichtst bij de invasie van Ierland kwam.Volgens verslagen is Túathal Techtmar, de zoon van een afgezette hoge koning, rond deze tijd mogelijk Ierland vanuit het buitenland binnengevallen om zijn koninkrijk terug te winnen.De Romeinen noemden Ierland Hibernia en tegen 100 CE had Ptolemaeus zijn geografie en stammen vastgelegd.Hoewel Ierland nooit deel uitmaakte van het Romeinse Rijk, strekte de Romeinse invloed zich tot buiten de grenzen uit.Tacitus merkte op dat een verbannen Ierse prins bij Agricola in Romeins Groot-Brittannië was en van plan was de macht in Ierland te grijpen, terwijl Juvenalis zei dat Romeinse 'wapens buiten de kust van Ierland waren meegenomen'.Sommige deskundigen veronderstellen dat door de Romeinen gesponsorde Gaelische strijdkrachten of Romeinse stamgasten rond 100 n.Chr. Een invasie zouden hebben georganiseerd, hoewel de exacte aard van de relatie tussen Rome en de Ierse dynastieën onduidelijk blijft.In 367 CE, tijdens de Grote Samenzwering, vielen Ierse confederaties, bekend als de Scoti, aan en sommigen vestigden zich in Groot-Brittannië, met name de Dál Riata, die zich vestigden in het westen van Schotland en de westelijke eilanden.Deze beweging was een voorbeeld van de voortdurende interacties en migraties tussen Ierland en Groot-Brittannië gedurende deze periode.

Vóór de 5e eeuw begon het christendom zijn weg naar Ierland te vinden, waarschijnlijk door interacties met het Romeinse Groot-Brittannië.Rond 400 GT had de christelijke eredienst het overwegend heidense eiland bereikt.In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, introduceerde St. Patrick het christendom niet in Ierland;het was al vóór zijn aankomst aanwezig.Kloosters begonnen zich te ontwikkelen als plaatsen waar monniken een leven van permanente gemeenschap met God zochten, geïllustreerd door het afgelegen klooster van Skellig Michael.Vanuit Ierland verspreidde het christendom zich naar de Picten en Northumbrians, aanzienlijk beïnvloed door bisschop Aidan.In 431 CE wijdde paus Celestinus I Palladius, een diaken uit Gallië, tot bisschop en stuurde hem om de Ierse christenen te dienen, vooral in het oostelijke binnenland, Leinster en mogelijk in het oosten van Munster.Hoewel er weinig bekend is over zijn missie, lijkt deze relatief succesvol te zijn geweest, hoewel deze later overschaduwd werd door de verhalen rond St. Patrick.De exacte data van St. Patrick zijn onzeker, maar hij leefde in de 5e eeuw en diende als missionaris-bisschop, waarbij hij zich concentreerde op regio's als Ulster en Noord-Connacht.Veel van wat traditioneel over hem wordt geloofd, komt uit latere, onbetrouwbare bronnen.In de 6e eeuw werden verschillende prominente kloostergebouwen gesticht: Clonard door St. Finian, Clonfert door St. Brendan, Bangor door St. Comgall, Clonmacnoise door St. Kieran en Killeaney door St. Enda.In de 7e eeuw werden Lismore door St. Carthage en Glendalough door St. Kevin opgericht.

Het vroegchristelijke Ierland kwam tevoorschijn uit een mysterieuze daling van de bevolking en de levensstandaard die duurde van ongeveer 100 tot 300 n.Chr.Tijdens deze periode, bekend als de Ierse donkere eeuw, was de bevolking volledig landelijk en verspreid, met kleine ringforten die dienden als de grootste centra van menselijke bewoning.Deze ringforten, waarvan er ongeveer 40.000 bekend zijn en mogelijk wel 50.000 bestonden, waren voornamelijk boerderijomheiningen voor de welgestelden en omvatten vaak souterrains - ondergrondse gangen die werden gebruikt om zich te verstoppen of te ontsnappen.De Ierse economie was bijna volledig agrarisch, hoewel de plunderingen van Groot-Brittannië voor slaven en buit ook een belangrijke rol speelden.Crannógs, of omheiningen aan het meer, werden gebruikt voor ambachten en zorgden voor een belangrijke economische impuls.In tegenstelling tot eerdere opvattingen dat de middeleeuwse Ierse landbouw zich voornamelijk op vee concentreerde, hebben pollenstudies aangetoond dat de graanteelt, met name van gerst en haver, vanaf ongeveer 200 n.Chr. steeds belangrijker werd.Vee, vooral vee, werd zeer gewaardeerd, waarbij het plunderen van vee een belangrijk onderdeel van de oorlogvoering was.Tegen het einde van deze periode waren grote kuddes, vooral die van kloosters, gebruikelijk.Tijdens de vroege middeleeuwen vond er aanzienlijke ontbossing plaats, waardoor grote bosgebieden tegen de 9e eeuw afnam, hoewel moerassen relatief onaangetast bleven.Tegen 800 CE begonnen zich kleine steden te vormen rond grotere kloosters, zoals Trim en Lismore, met enkele koningen in deze kloostersteden.Koningen leefden over het algemeen in grotere ringforten, maar met meer luxe voorwerpen zoals uitgebreide Keltische broches.Deze periode kende ook het hoogtepunt van de Ierse insulaire kunst, met verluchte manuscripten zoals het Book of Kells, broches, uit steen gesneden hoge kruisen en metaalwerk zoals de Derrynaflan en Ardagh Hoards.Politiek gezien is het oudste zekere feit in de Ierse geschiedenis het bestaan ​​van een pentarchie in de late prehistorie, bestaande uit de cóiceda of ‘vijfden’ van de Ulaid (Ulster), Connachta (Connacht), Laigin (Leinster), Mumu (Munster) en Mide. (Meath).Deze pentarchie was echter aan het begin van de opgetekende geschiedenis opgelost.De opkomst van nieuwe dynastieën, met name de Uí Néill in het noorden en het middenland en de Eóganachta in het zuidwesten, transformeerde het politieke landschap.De Uí Néill, samen met hun moedergroep de Connachta, hebben het grondgebied van de Ulaid tegen de 4e of 5e eeuw teruggebracht tot wat nu de provincies Down en Antrim zijn, waarmee ze het zijrivierkoninkrijk Airgíalla en het Uí Néill-koninkrijk Ailech stichtten.De Uí Néill voerden ook regelmatig oorlog met de Laigin in het binnenland, waarbij ze hun grondgebied zuidwaarts duwden naar de grens tussen Kildare en Offaly en het koningschap van Tara claimden, dat begon te worden gezien als het Hoge Koningschap van Ierland.Dit leidde tot een nieuwe verdeling van Ierland in twee helften: Leth Cuinn ("Conn's helft") in het noorden, genoemd naar Conn van de Honderd Veldslagen, de veronderstelde voorvader van de Uí Néill en Connachta;en Leth Moga ("Mug's helft") in het zuiden, genoemd naar Mug Nuadat, de veronderstelde voorouder van de Eoganachta.Hoewel dynastieke propaganda beweerde dat deze verdeeldheid terugging tot de 2e eeuw, ontstond deze waarschijnlijk in de 8e eeuw, tijdens het hoogtepunt van de macht van Uí Néill.

In de 6e en 7e eeuw zag de Hiberno-Schotse missie Gaelic missionarissen uit Ierland het Keltische christendom verspreiden over Schotland, Wales, Engeland en Merovingisch Frankrijk .Aanvankelijk verspreidde het katholieke christendom zich binnen Ierland zelf.De term ‘Keltisch christendom’, die in de 8e en 9e eeuw opkwam, is enigszins misleidend.Katholieke bronnen beweren dat deze missies onder het gezag van de Heilige Stoel opereerden, terwijl protestantse historici de nadruk leggen op conflicten tussen Keltische en Romeinse geestelijken en wijzen op het gebrek aan strikte coördinatie bij deze missies.Ondanks regionale verschillen in liturgie en structuur, behielden de Keltisch sprekende gebieden een sterke verering voor het pausdom.Dunod, een discipel van Columba, stichtte in 560 een belangrijke bijbelschool in Bangor-on-Dee. Deze school viel op door het grote aantal studenten, georganiseerd onder zeven decanen, die elk toezicht hielden op minstens 300 studenten.De missie kreeg te maken met een conflict met Augustinus, die in 597 door paus Gregorius I naar Groot-Brittannië werd gestuurd met gezag over de Britse bisschoppen.Op een conferentie verzette Deynoch, de abt van Bangor, zich tegen de eis van Augustinus om zich te onderwerpen aan de verordeningen van de Roomse Kerk. Hij verklaarde bereid te zijn naar de Kerk en de paus te luisteren, maar verwierp de noodzaak van absolute gehoorzaamheid aan Rome.Vertegenwoordigers uit Bangor hielden vast aan hun oude gebruiken en verwierpen de suprematie van Augustinus.In 563 reisde St. Columba, samen met zijn metgezellen, van Donegal naar Caledonië, waar hij een klooster stichtte op Iona.Onder leiding van Columba bloeide het klooster en werd het een centrum voor de evangelisatie van de Dalriadiaanse Schotten en de Picten.Door de dood van Columba in 597 had het christendom zich over Caledonië en de westelijke eilanden verspreid.In de daaropvolgende eeuw bloeide Iona, en haar abt, St. Adamnan, schreef het "Leven van St. Columba" in het Latijn.Vanuit Iona zetten missionarissen zoals de Ierse Aidan de verspreiding van het christendom voort naar Northumbria, Mercia en Essex.In Engeland werd Aidan, opgeleid in Iona, in 634 door koning Oswald uitgenodigd om het Keltische christendom te onderwijzen in Northumbria.Oswald gaf hem Lindisfarne de toestemming om een ​​Bijbelschool op te richten.De opvolgers van Aidan, Finan en Colman, zetten zijn werk voort en verspreidden de missie over de Angelsaksische koninkrijken .Er wordt geschat dat tweederde van de Angelsaksische bevolking zich in deze periode tot het Keltische christendom bekeerde.Columbanus, geboren in 543, studeerde tot ongeveer 590 in de abdij van Bangor voordat hij met twaalf metgezellen naar het continent reisde.Verwelkomd door koning Guntram van Bourgondië richtten ze scholen op in Anegray, Luxeuil en Fontaines.Columbanus werd in 610 door Theuderic II verdreven en verhuisde naar Lombardije, waar hij in 614 een school stichtte in Bobbio. Zijn discipelen stichtten talrijke kloosters in heel Frankrijk, Duitsland , België en Zwitserland, waaronder St. Gall in Zwitserland en Disibodenberg in de Rijn-Palts.InItalië waren onder meer de heilige Donatus van Fiesole en Andreas de Schot belangrijke figuren uit deze missie.Andere opmerkelijke missionarissen waren onder meer Fridolin van Säckingen, die kloosters stichtte in Baden en Konstanz, en figuren als Wendelin van Trier, Saint Kilian en Rupert van Salzburg, die hebben bijgedragen aan de verspreiding van het Keltische christendom in heel Europa.

Tijdens de 6e tot 8e eeuw beleefde Ierland een opmerkelijke bloei van de monastieke cultuur.Deze periode, vaak de ‘Gouden Eeuw van het Ierse monnikendom’ genoemd, werd gekenmerkt door de oprichting en uitbreiding van kloostergemeenschappen die centra van kennis, kunst en spiritualiteit werden.Deze kloosternederzettingen speelden een cruciale rol bij het behoud en de overdracht van kennis in een tijd waarin een groot deel van Europa culturele en intellectuele achteruitgang ervoer.Kloostergemeenschappen in Ierland werden gesticht door figuren als St. Patrick, St. Columba en St. Brigid.Deze kloosters waren niet alleen religieuze centra, maar ook knooppunten van onderwijs en manuscriptproductie.Monniken wijdden zich aan het kopiëren en verhelderen van religieuze teksten, wat leidde tot de creatie van enkele van de meest voortreffelijke manuscripten uit de middeleeuwse periode.Deze verluchte manuscripten staan ​​bekend om hun ingewikkelde kunstwerken, levendige kleuren en gedetailleerde ontwerpen, waarin vaak elementen van de Keltische kunst zijn verwerkt.Het Book of Kells is misschien wel het beroemdste van deze verluchte manuscripten.Dit evangelieboek, vermoedelijk rond de 8e eeuw gemaakt, is een meesterwerk van insulaire kunst, een stijl die christelijke iconografie combineert met traditionele Ierse motieven.Het Book of Kells bevat uitgebreide illustraties van de vier evangeliën, met pagina's versierd met ingewikkelde verweven patronen, fantastische dieren en sierlijke initialen.Het vakmanschap en kunstenaarschap weerspiegelen het hoge niveau van vaardigheid en toewijding van de monastieke schriftgeleerden en verlichters.Andere opmerkelijke manuscripten uit deze periode zijn onder meer het Boek van Durrow en de Lindisfarne-evangeliën.Het Book of Durrow, daterend uit het einde van de 7e eeuw, is een van de vroegste voorbeelden van insulaire verlichting en toont het onderscheidende karakter van de Ierse monastieke kunst.De Lindisfarne-evangeliën, hoewel geproduceerd in Northumbria, werden sterk beïnvloed door het Ierse monnikendom en zijn een voorbeeld van de interculturele uitwisseling van artistieke technieken en stijlen.Ierse kloosters speelden ook een cruciale rol in de bredere intellectuele en culturele heropleving van Europa.Monastieke geleerden uit Ierland reisden door het hele continent en richtten kloosters en leercentra op in plaatsen als Iona in Schotland en Bobbio in Italië.Deze missionarissen brachten hun kennis van het Latijn, de theologie en de klassieke teksten met zich mee, wat bijdroeg aan de Karolingische Renaissance in de 9e eeuw.De bloei van de monastieke cultuur in Ierland tijdens de 6e tot 8e eeuw had een diepgaande invloed op het behoud en de verspreiding van kennis.De verluchte manuscripten die door deze kloostergemeenschappen zijn geproduceerd, behoren nog steeds tot de belangrijkste en mooiste artefacten van de middeleeuwse wereld en bieden inzicht in het spirituele en artistieke leven van het vroegmiddeleeuwse Ierland.

De eerste geregistreerde Viking-inval in de Ierse geschiedenis vond plaats in 795 CE toen Vikingen, mogelijk uit Noorwegen, het eiland Lambay plunderden.Deze aanval werd gevolgd door aanvallen op de kust van Brega in 798 en de kust van Connacht in 807. Deze vroege Viking-invallen, over het algemeen klein en snel, onderbraken de gouden eeuw van de christelijke Ierse cultuur en luidden twee eeuwen van intermitterende oorlogvoering in.De Vikingen, voornamelijk uit West-Noorwegen, zeilden doorgaans via Shetland en Orkney voordat ze Ierland bereikten.Tot hun doelwitten behoorden de Skellig-eilanden voor de kust van County Kerry.Deze vroege invallen werden gekenmerkt door aristocratisch vrij ondernemerschap, waarbij leiders als Saxolb in 837, Turges in 845 en Agonn in 847 in de Ierse annalen werden vermeld.In 797 werd Áed Oirdnide van de Cenél nEógain-tak van de noordelijke Uí Néill koning van Tara na de dood van zijn schoonvader en politieke rivaal Donnchad Midi.Tijdens zijn regering waren er campagnes in Mide, Leinster en Ulaid om zijn gezag te doen gelden.In tegenstelling tot zijn voorganger voerde Áed geen campagne in Munster.Hij wordt gecrediteerd voor het voorkomen van grote Viking-aanvallen op Ierland tijdens zijn regering na 798, hoewel de annalen zijn betrokkenheid bij conflicten met de Vikingen niet expliciet vermelden.De Viking-aanvallen op Ierland namen vanaf 821 toe, waarbij de Vikingen versterkte kampementen of langhavens oprichtten, zoals Linn Dúachaill en Duiblinn (Dublin).Grotere Viking-troepen begonnen zich te richten op grote kloostersteden, terwijl kleinere plaatselijke kerken vaak aan hun aandacht ontsnapten.Een opmerkelijke Vikingleider, Thorgest, die verband hield met aanvallen op Connacht, Mide en Clonmacnoise in 844, werd gevangengenomen en verdronken door Máel Sechnaill mac Maíl Ruanaid.De historiciteit van Thorgest is echter onzeker, en zijn afbeelding kan worden beïnvloed door latere anti-Viking-sentimenten.In 848 versloegen de Ierse leiders Ólchobar mac Cináeda van Munster en Lorcán mac Cellaig van Leinster een Noors leger bij Sciath Nechtain.Máel Sechnaill, nu Hoge Koning, versloeg hetzelfde jaar ook een ander Noors leger bij Forrach.Deze overwinningen leidden tot een ambassade voor de Frankische keizer Karel de Kale.In 853 arriveerde Olaf, mogelijk een 'zoon van de koning van Lochlann', in Ierland en nam samen met zijn bloedverwant Ivar de leiding over de Vikingen op zich.Hun nakomelingen, de Uí Ímair, zouden de komende twee eeuwen invloedrijk blijven.Vanaf het midden van de 9e eeuw werden Noorse allianties met verschillende Ierse heersers gebruikelijk.Cerball mac Dúnlainge uit Osraige vocht aanvankelijk tegen Viking-overvallers, maar sloot later een bondgenootschap met Olaf en Ivar tegen Máel Sechnaill, hoewel deze allianties tijdelijk waren.Tegen het einde van de 9e eeuw kregen de hoge koningen van Uí Néill te maken met tegenstand van hun verwanten en de Noormannen van Dublin, wat de aanhoudende interne verdeeldheid in Ierland benadrukte.Áed Findliath, die Máel Sechnaill opvolgde als hoge koning, boekte enkele successen tegen de Noormannen, met name het platbranden van hun langhavens in het noorden in 866. Zijn acties kunnen echter de economische ontwikkeling van het noorden hebben belemmerd door de groei van havensteden te voorkomen.De laatste vermelding van Olaf in de annalen is in 871, toen hij en Ivar vanuit Alba terugkeerden naar Dublin.Ivar stierf in 873 en werd beschreven als "koning van de Noormannen van heel Ierland en Groot-Brittannië."In 902 verdreven Ierse troepen de Vikingen uit Dublin, hoewel de Noormannen de Ierse politiek bleven beïnvloeden.Een groep Vikingen onder leiding van Hingamund vestigde zich in Wirral, Engeland, nadat ze uit Ierland waren verdreven, met bewijs van een Ierse aanwezigheid in de regio.De Vikingen maakten gebruik van de politieke fragmentatie van Ierland om binnen te vallen, maar het gedecentraliseerde karakter van het Ierse bestuur maakte het voor hen moeilijk om de controle te behouden.Ondanks aanvankelijke tegenslagen beïnvloedde de aanwezigheid van de Vikingen uiteindelijk de Ierse culturele activiteit, wat leidde tot de vorming van een Ierse wetenschappelijke diaspora in Europa.Ierse geleerden als John Scottus Eriugena en Sedulius Scottus werden prominent in continentaal Europa en droegen bij aan de verspreiding van de Ierse cultuur en wetenschap.

Nadat ze in 902 uit Dublin waren verdreven, bleven de nakomelingen van Ivar, ook wel de Uí Ímair genoemd, actief rond de Ierse Zee en ontplooiden ze activiteiten in Pictland, Strathclyde, Northumbria en Mann.In 914 verscheen een nieuwe Vikingvloot in de haven van Waterford, gevolgd door de Uí Ímair die de controle over de Vikingactiviteiten in Ierland opnieuw bevestigde.Ragnall arriveerde met een vloot in Waterford, terwijl Sitric landde bij Cenn Fuait in Leinster.Niall Glúndub, die in 916 de Uí Néill-overkoning werd, probeerde Ragnall in Munster te confronteren, maar zonder beslissend engagement.De mannen van Leinster, onder leiding van Augaire mac Ailella, vielen Sitric aan, maar werden zwaar verslagen in de Slag bij Confey (917), waardoor Sitric de Noorse controle over Dublin kon herstellen.Ragnall vertrok vervolgens in 918 naar York, waar hij koning werd.Van 914 tot 922 begon een intensievere periode van Viking-nederzetting in Ierland, waarbij de Noormannen grote kuststeden stichtten, waaronder Waterford, Cork, Dublin, Wexford en Limerick.Archeologische opgravingen in Dublin en Waterford hebben aanzienlijk Viking-erfgoed blootgelegd, waaronder grafstenen die bekend staan ​​als Rathdown Slabs in Zuid-Dublin.De Vikingen stichtten talloze andere kuststeden, en generaties lang ontstond er een gemengde Iers-Noorse etnische groep, de Noors-Gaels.Ondanks de Scandinavische elite suggereren genetische studies dat de meeste inwoners inheemse Ieren waren.In 919 marcheerde Niall Glúndub naar Dublin, maar werd verslagen en gedood door Sitric tijdens de Slag om Islandbridge.Sitric vertrok in 920 naar York, opgevolgd door zijn bloedverwant Gofraid in Dublin.De invallen van Gofraid vertoonden enige terughoudendheid, wat duidt op een verschuiving in de Noorse strategieën van louter overvallen naar het vestigen van een meer permanente aanwezigheid.Deze verschuiving was duidelijk zichtbaar tijdens de campagnes van Gofraid in het oosten van Ulster van 921 tot 927, gericht op het creëren van een Scandinavisch koninkrijk.Muirchertach mac Néill, zoon van Niall Glúndub, kwam naar voren als een succesvolle generaal, versloeg de Noormannen en leidde campagnes om andere provinciale koninkrijken tot onderwerping te dwingen.In 941 veroverde hij de koning van Munster en leidde een vloot naar de Hebriden.Gofraid keerde na een korte periode in York terug naar Dublin, waar hij vocht tegen de Vikingen van Limerick.Gofraid's zoon, Amlaíb, versloeg Limerick op beslissende wijze in 937 en sloot zich aan bij Constantijn II van Schotland en Owen I van Strathclyde.Hun coalitie werd in 937 bij Brunanburh verslagen door Athelstan.In 980 werd Máel Sechnaill mac Domnaill Uí Néill-overkoning, versloeg Dublin in de Slag om Tara en dwong zijn onderwerping af.Ondertussen kwamen in Munster de Dál gCais, geleid door de zonen Mathgamain en Brian Boru van Cennétig mac Lorcáin, aan de macht.Brian versloeg de Noormannen van Limerick in 977 en kreeg de controle over Munster.In 997 verdeelden Brian Boru en Máel Sechnaill Ierland, terwijl Brian het zuiden controleerde.Na een reeks campagnes claimde Brian in 1002 het koningschap over heel Ierland. Hij dwong de onderwerping van provinciale koningen af ​​en in 1005 riep hij zichzelf uit tot "Keizer van de Ieren" in Armagh.Tijdens zijn regering onderwierpen de regionale koningen van Ierland zich, maar in 1012 begonnen de opstanden.Bij de Slag om Clontarf in 1014 wonnen Brian's troepen, maar dit resulteerde in zijn dood.De periode na de dood van Brian werd gekenmerkt door veranderende allianties en aanhoudende Noorse invloed in Ierland, waarbij de Noors-Gaelische aanwezigheid een belangrijk onderdeel van de Ierse geschiedenis werd.

De Slag bij Clontarf, uitgevochten op 23 april 1014 CE, was een cruciaal moment in de Ierse geschiedenis.Deze strijd vond plaats in de buurt van Dublin en er waren troepen onder leiding van de Hoge Koning van Ierland, Brian Boru, betrokken tegen een coalitie van Ierse koninkrijken en Viking-troepen.Het conflict was geworteld in zowel politieke machtsstrijd als culturele botsingen tussen de inheemse Ierse en Viking-kolonisten die een aanzienlijke invloed in Ierland hadden verworven.Brian Boru, oorspronkelijk de koning van Munster, was aan de macht gekomen door verschillende Ierse clans te verenigen en zijn dominantie over het hele eiland te laten gelden.Zijn opkomst daagde de gevestigde orde uit, met name het koninkrijk Leinster en het Hiberno-Noorse koninkrijk Dublin, dat een belangrijk Vikingbolwerk was.De leiders van deze regio's, Máel Mórda mac Murchada uit Leinster en Sigtrygg Silkbeard uit Dublin, probeerden Brian's gezag te weerstaan.Ze sloten zich aan bij andere Viking-troepen van over de zee, waaronder die van Orkney en het eiland Man.De strijd zelf was een meedogenloze en chaotische aangelegenheid, gekenmerkt door gevechten van dichtbij die typerend waren voor die tijd.De strijdkrachten van Brian Boru bestonden voornamelijk uit krijgers uit Munster, Connacht en andere Ierse bondgenoten.De tegenpartij bestond niet alleen uit de mannen van Leinster en Dublin, maar ook uit een aanzienlijk aantal Viking-huurlingen.Ondanks het hevige verzet kregen Brian's troepen uiteindelijk de overhand.Een van de belangrijkste keerpunten was de dood van verschillende prominente leiders aan de kant van Viking en Leinster, wat leidde tot een ineenstorting van hun moreel en structuur.De strijd eindigde echter niet zonder aanzienlijk verlies voor Brian's ploeg.Brian Boru zelf werd, ondanks dat hij op dat moment een oudere man was, in zijn tent gedood door vluchtende Viking-krijgers.Deze daad betekende een tragisch maar emblematisch einde van de strijd.De onmiddellijke nasleep van de Slag om Clontarf zag de decimering van de Viking-macht in Ierland.Terwijl Vikingen in Ierland bleven wonen, werd hun politieke en militaire invloed ernstig verminderd.De dood van Brian Boru creëerde echter ook een machtsvacuüm en leidde tot een periode van instabiliteit en interne conflicten tussen de Ierse clans.Zijn nalatenschap als vereniger en nationale held bleef bestaan, en hij wordt herinnerd als een van de grootste historische figuren van Ierland.Clontarf wordt vaak gezien als een belangrijk moment dat het einde symboliseerde van de Viking-dominantie in Ierland, ook al verenigde het land het land niet onmiddellijk onder één enkele regel.De strijd wordt gevierd in de Ierse folklore en geschiedenis vanwege de demonstratie van Ierse veerkracht en de ultieme overwinning op buitenlandse indringers.

In de nasleep van de dood van Máel Sechnaill in 1022 probeerde Donnchad mac Brian de titel van 'Koning van Ierland' op te eisen.Zijn inspanningen waren echter tevergeefs omdat hij geen brede erkenning kreeg.Tijdens deze tumultueuze periode bleef het idee van een bijzondere hoge koning van Ierland ongrijpbaar, zoals blijkt uit de verduidelijking van Baile In Scáil, waarin Flaitbertach Ua Néill als hoge koning werd genoemd, ondanks zijn onvermogen om zelfs de noordelijke regio's te controleren.Van 1022 tot 1072 kon niemand op overtuigende wijze het koningschap over heel Ierland claimen, wat dit tijdperk markeerde als een belangrijk interregnum, dat als zodanig werd erkend door hedendaagse waarnemers.Flann Mainistrech vermeldde in zijn regeringsgedicht Ríg Themra tóebaige iar tain, geschreven tussen 1014 en 1022, christelijke koningen van Tara, maar identificeerde in 1056 geen hoge koning. In plaats daarvan noemde hij verschillende regionale koningen: Conchobar Ua Maíl Schechnaill van Mide, Áed Ua Conchobair van Connacht, Garbíth Ua Cathassaig van Brega, Diarmait mac Maíl na mBó van Leinster, Donnchad mac Briain van Munster, Niall mac Máel Sechnaill van Ailech en Niall mac Eochada van Ulaid.Door de interne strijd binnen de Cenél nEógain kon Niall mac Eochada van Ulaid zijn invloed uitbreiden.Niall vormde een alliantie met Diarmait mac Maíl na mBó, die een groot deel van de oostkust van Ierland controleerde.Deze alliantie stelde Diarmait in staat om in 1052 de directe controle over Dublin te grijpen, een aanzienlijke afwijking van vroegere leiders als Máel Sechnaill en Brian, die alleen maar de stad plunderden.Diarmait nam de ongekende rol op zich van het koningschap "van de buitenlanders" (ríge Gall), wat een opmerkelijke verschuiving in de Ierse machtsdynamiek markeerde.Na de controle van Diarmait mac Maíl na mBó over Dublin, behield zijn zoon Murchad zijn invloed in het oosten.Na de dood van Murchad in 1070 veranderde het politieke landschap echter opnieuw.Het Hoge Koningschap bleef omstreden, waarbij verschillende heersers de macht behielden en snel verloren.Een prominent figuur uit deze periode was Muirchertach Ua Briain, kleinzoon van Brian Boru.Muirchertach wilde de macht consolideren en de erfenis van zijn grootvader nieuw leven inblazen.Zijn regering (1086–1119) omvatte pogingen om het Hoge Koningschap te domineren, hoewel zijn gezag voortdurend met uitdagingen werd geconfronteerd.Hij sloot allianties, met name met de Noors-Gaelische heersers van Dublin, en raakte betrokken bij conflicten om zijn positie te versterken.In het begin van de 12e eeuw vonden belangrijke kerkelijke hervormingen plaats, waarbij de synode van Ráth Breasail in 1111 en de synode van Kells in 1152 de Ierse kerk herstructureerden.Deze hervormingen waren bedoeld om de Ierse kerk nauwer op één lijn te brengen met de Romeinse praktijken, waardoor de kerkelijke organisatie en politieke invloed werden versterkt.In het midden van de 12e eeuw kwam Toirdelbach Ua Conchobair (Turlough O'Connor) uit Connacht naar voren als een machtige kandidaat voor het Hoge Koningschap.Hij lanceerde talloze campagnes om de controle over andere regio's te laten gelden en investeerde in vestingwerken, wat bijdroeg aan de politieke turbulentie van die tijd.Een cruciale figuur die leidde tot de Anglo-Normandische invasie was Diarmait Mac Murchada (Dermot MacMurrough), koning van Leinster.In 1166 werd Diarmait afgezet door een coalitie van Ierse koningen onder leiding van Ruaidrí Ua Conchobair (Rory O'Connor), de regerende Hoge Koning.In een poging zijn troon terug te winnen vluchtte Diarmait naar Engeland en zocht hulp bij koning Hendrik II.

De Anglo-Normandische invasie van Ierland, die aan het einde van de 12e eeuw begon, markeerde een cruciaal moment in de Ierse geschiedenis en vormde het begin van meer dan 800 jaar directe Engelse en later Britse betrokkenheid in Ierland.Deze invasie werd versneld door de komst van Anglo-Normandische huurlingen, die geleidelijk grote stukken land veroverden en verwierven, waardoor de Engelse soevereiniteit over Ierland werd gevestigd, naar verluidt bekrachtigd door de pauselijke bul Laudabiliter .In mei 1169 landden Anglo-Normandische huurlingen in Ierland op verzoek van Diarmait mac Murchada, de afgezette koning van Leinster.In een poging zijn koningschap te herwinnen, riep Diarmait de hulp in van de Noormannen, die hem snel hielpen zijn doel te bereiken en naburige koninkrijken begonnen te overvallen.Deze militaire interventie werd goedgekeurd door koning Hendrik II van Engeland, aan wie Diarmait trouw had gezworen en land had beloofd in ruil voor hulp.In 1170 arriveerden extra Normandische troepen onder leiding van Richard "Strongbow" de Clare, de graaf van Pembroke, en veroverden belangrijke Noors-Ierse steden, waaronder Dublin en Waterford.Strongbow's huwelijk met Diarmait's dochter Aoífe versterkte zijn claim op Leinster.Na de dood van Diarmait in mei 1171 claimde Strongbow Leinster, maar zijn gezag werd betwist door de Ierse koninkrijken.Ondanks dat een coalitie onder leiding van hoge koning Ruaidrí Ua Conchobair Dublin belegerde, slaagden de Noormannen erin het grootste deel van hun territoria te behouden.In oktober 1171 landde koning Hendrik II in Ierland met een groot leger om de controle over de Noormannen en de Ieren te laten gelden.Gesteund door de rooms-katholieke kerk, die zijn tussenkomst zag als een middel om religieuze hervormingen af ​​te dwingen en belastingen te innen, verleende Henry Strongbow Leinster als leengoed en verklaarde hij de Noors-Ierse steden tot kroonland.Hij riep ook de Synode van Cashel bijeen om de Ierse kerk te hervormen.Veel Ierse koningen onderwierpen zich aan Henry, waarschijnlijk in de hoop dat hij de Normandische expansie zou beteugelen.Henry's toekenning van Meath aan Hugh de Lacy en andere soortgelijke acties zorgden echter voor aanhoudende Normandisch-Ierse conflicten.Ondanks het Verdrag van Windsor uit 1175, waarin Henry werd erkend als opperheer van de veroverde gebieden en Ruaidrí als opperheer van de rest van Ierland, bleven de gevechten voortduren.Normandische heren zetten hun veroveringen voort en de Ierse troepen verzetten zich.In 1177 riep Henry zijn zoon John uit tot "Lord of Ireland" en gaf hij toestemming voor verdere Normandische expansie.De Noormannen vestigden de Lordship of Ireland, een deel van het Anjou-rijk.De komst van de Noormannen veranderde het culturele en economische landschap van Ierland aanzienlijk.Ze introduceerden nieuwe landbouwpraktijken, waaronder grootschalige hooiwinning, gecultiveerde fruitbomen en nieuwe veerassen.Het wijdverbreide gebruik van munten, geïntroduceerd door de Vikingen, werd verder vastgesteld door de Noormannen, met munthuizen in de grote steden.De Noormannen bouwden ook talloze kastelen, transformeerden het feodale systeem en stichtten nieuwe nederzettingen.Inter-Normandische rivaliteit en allianties met Ierse heren kenmerkten de periode na de eerste verovering.Noormannen steunden vaak Gaelische heren die concurreerden met degenen die gelieerd waren aan hun rivalen, en manipuleerden het Gaelische politieke systeem.Henry II's strategie om de inter-Normandische rivaliteit te bevorderen, hielp hem de controle te behouden terwijl hij zich bezighield met Europese zaken.De toekenning van Meath aan Hugh de Lacy als tegenwicht voor de macht van Strongbow in Leinster was een voorbeeld van deze aanpak.De Lacy en andere Normandische leiders kregen te maken met aanhoudend verzet van Ierse koningen en regionale conflicten, wat tot aanhoudende instabiliteit leidde.Na het vertrek van Hendrik II in 1172 gingen de gevechten tussen de Noormannen en de Ieren door.Hugh de Lacy viel Meath binnen en kreeg te maken met tegenstand van lokale koningen.Inter-Normandische conflicten en allianties met Ierse heren gingen door, wat het politieke landschap nog ingewikkelder maakte.De Noormannen vestigden hun dominantie in verschillende regio's, maar het verzet bleef bestaan.In het begin van de 13e eeuw consolideerden de komst van meer Normandische kolonisten en voortdurende militaire campagnes hun controle.Het vermogen van de Noormannen om zich aan te passen aan en te integreren in de Gaelische samenleving, gecombineerd met hun militaire bekwaamheid, verzekerde hun dominantie in Ierland voor de komende eeuwen.Hun aanwezigheid legde echter ook de basis voor aanhoudende conflicten en de complexe geschiedenis van de Anglo-Ierse betrekkingen.

De Lordship of Ireland, opgericht na de Anglo-Normandische invasie van Ierland in 1169-1171, markeerde een belangrijke periode in de Ierse geschiedenis waarin de koning van Engeland, gestileerd als de 'Lord of Ireland', zijn heerschappij over delen van het eiland uitbreidde.Deze heerschappij werd gecreëerd als een pauselijk leengoed dat door de Heilige Stoel via de stier Laudabiliter aan de Plantagenet-koningen van Engeland werd verleend.De oprichting van de Lordship begon met het Verdrag van Windsor in 1175, waar Hendrik II van Engeland en Ruaidrí Ua Conchobair, de Hoge Koning van Ierland, voorwaarden overeenkwamen die Henry's gezag erkenden en tegelijkertijd Ruaidrí controle toestonden over gebieden die niet door de Anglo-Normandiërs waren veroverd. .Ondanks dit verdrag nam de feitelijke controle van de Engelse kroon toe en af, waarbij een groot deel van Ierland onder de heerschappij bleef van inheemse Gaelische stamhoofden.In 1177 probeerde Hendrik II een familiegeschil op te lossen door de Lordship of Ireland te verlenen aan zijn jongste zoon, John, later bekend als koning John van Engeland.Hoewel Henry wenste dat John tot koning van Ierland zou worden gekroond, weigerde paus Lucius III de kroning.De daaropvolgende mislukking van de regering van John tijdens zijn eerste bezoek aan Ierland in 1185 bracht Henry ertoe de geplande kroning te annuleren.Toen John in 1199 de Engelse troon besteeg, viel de Lordship of Ireland onder de directe heerschappij van de Engelse kroon.Gedurende de 13e eeuw bloeide de Lordship of Ireland tijdens de middeleeuwse warme periode, die verbeterde oogsten en economische stabiliteit met zich meebracht.Het feodale systeem werd geïntroduceerd en belangrijke ontwikkelingen waren onder meer de oprichting van provincies, de bouw van ommuurde steden en kastelen en de oprichting van het parlement van Ierland in 1297. Deze veranderingen kwamen echter vooral ten goede aan de Anglo-Normandische kolonisten en de Normandische elite. waardoor de inheemse Ierse bevolking vaak gemarginaliseerd wordt.De Normandische heren en geestelijken in Ierland spraken Normandisch Frans en Latijn, terwijl veel van de armere kolonisten Engels, Welsh en Vlaams spraken.De Gaelische Ieren behielden hun moedertaal, waardoor er een taalkundige en culturele kloof ontstond.Ondanks de introductie van Engelse juridische en politieke structuren gingen het verval van het milieu en de ontbossing door, verergerd door de toegenomen bevolkingsdruk.

Het hoogtepunt van de Normandische heerschappij in Ierland werd gekenmerkt door de oprichting van het Ierse parlement in 1297, dat volgde op de succesvolle lekensubsidiebelastinginning van 1292. In deze periode werd tussen 1302 en 1307 ook het eerste pauselijke belastingregister opgesteld. dient als een vroege volkstelling en eigendomslijst, vergelijkbaar met het Domesday Book.De welvaart van de Hiberno-Normandiërs begon echter in de 14e eeuw af te nemen als gevolg van een reeks destabiliserende gebeurtenissen.Gaelische heren, die de directe confrontaties met de Normandische ridders hadden verloren, namen guerrillatactieken over, zoals invallen en verrassingsaanvallen, waardoor de Normandische hulpbronnen schaars werden en de Gaelische stamhoofden in staat werden gesteld aanzienlijke gebieden terug te winnen.Tegelijkertijd leden de Normandische kolonisten onder een gebrek aan steun van de Engelse monarchie, aangezien zowel Hendrik III als Edward I in beslag werden genomen door zaken in Groot-Brittannië en hun continentale domeinen.Interne verdeeldheid verzwakte de Normandische positie verder.Rivaliteit tussen machtige Hiberno-Normandische heren zoals de de Burghs, FitzGeralds, Butlers en de Berminghams leidden tot moorddadige oorlogvoering.De verdeling van landgoederen onder erfgenamen versnipperde grote heerlijkheden in kleinere, minder verdedigbare eenheden, waarbij de verdeling van de Marshalls van Leinster bijzonder schadelijk was.De invasie van Ierland door Edward Bruce van Schotland in 1315 verergerde de situatie.De campagne van Bruce bracht veel Ierse heren bijeen tegen de Engelsen, en hoewel hij uiteindelijk werd verslagen in de Slag bij Faughart in 1318, veroorzaakte de invasie aanzienlijke verwoestingen en stelde lokale Ierse heren in staat land terug te winnen.Bovendien kozen enkele Engelse partizanen, gedesillusioneerd door de monarchie, de kant van Bruce.De Europese hongersnood van 1315-1317 verergerde de chaos, omdat Ierse havens de noodzakelijke voedselvoorraden niet konden importeren vanwege wijdverbreide mislukte oogsten.De situatie werd nog verergerd door de wijdverbreide verbranding van gewassen tijdens de invasie van Bruce, wat leidde tot ernstige voedseltekorten.De moord op William Donn de Burgh, 3de Graaf van Ulster, in 1333 leidde tot de verdeling van zijn land onder zijn familieleden, waardoor de Burke-burgeroorlog ontstond.Dit conflict resulteerde in het verlies van het Engelse gezag ten westen van de rivier de Shannon en de opkomst van nieuwe Ierse clans zoals de McWilliam Burkes.In Ulster greep de O'Neill-dynastie de controle, hernoemde de landen van het graafschap Clandeboye en nam in 1364 de titel van koning van Ulster aan.De komst van de Zwarte Dood in 1348 verwoestte de Hiberno-Normandische nederzettingen, die voornamelijk stedelijk waren, terwijl de verspreide landelijke woonomstandigheden van de inheemse Ieren hen in grotere mate spaarden.De pest decimeerde de Engelse en Normandische bevolking, wat leidde tot de heropleving van de Ierse taal en gewoonten.Na de Zwarte Dood kromp het door de Engelsen gecontroleerde gebied tot de Pale, een versterkte regio rond Dublin.De overkoepelende achtergrond van de Honderdjarige Oorlog tussen Engeland en Frankrijk (1337-1453) zorgde ervoor dat de Engelse militaire middelen verder werden afgeleid, waardoor het vermogen van de Lordship om aanvallen van zowel autonome Gaelische als Normandische heren af ​​te weren, werd verzwakt.Tegen het einde van de 14e eeuw hadden deze cumulatieve gebeurtenissen het bereik en de macht van de Normandische heerschappij in Ierland aanzienlijk verminderd, wat leidde tot een periode van verval en fragmentatie.

Het verval van de Normandische macht in Ierland en de heropleving van de Gaelische invloed, bekend als de Gaelische heropleving, werden veroorzaakt door een combinatie van politieke grieven en de verwoestende impact van opeenvolgende hongersnoden.De Ieren werden door de Noormannen gedwongen naar marginale gronden te gaan en hielden zich bezig met zelfvoorzienende landbouw, wat hen kwetsbaar maakte tijdens slechte oogsten en hongersnoden, vooral in de periode 1311-1319.Toen het Normandische gezag buiten de Pale afnam, begonnen de Hiberno-Normandische heren de Ierse taal en gewoonten over te nemen, en werden uiteindelijk bekend als het Oudengels.Deze culturele assimilatie leidde in latere geschiedschrijving tot de uitdrukking "meer Iers dan de Ieren zelf".De Oude Engelsen sloten zich vaak aan bij de inheemse Ieren in hun politieke en militaire conflicten tegen de Engelse overheersing en bleven na de Reformatie grotendeels katholiek.De autoriteiten in de Pale, bezorgd over de Gaelicisering van Ierland, keurden in 1367 de statuten van Kilkenny goed. Deze wetten probeerden mensen van Engelse afkomst te verbieden de Ierse gewoonten, taal en gemengde huwelijken met de Ieren over te nemen.De regering van Dublin had echter een beperkte handhavingsmacht, waardoor de statuten grotendeels ondoeltreffend waren.De Engelse heerlijkheden in Ierland werden geconfronteerd met de dreiging overspoeld te worden door Gaelic Ierse koninkrijken, wat de Anglo-Ierse heren ertoe aanzette dringend om de tussenkomst van de koning te verzoeken.In de herfst van 1394 vertrok Richard II naar Ierland, waar hij bleef tot mei 1395. Zijn leger, met meer dan 8.000 man, was de grootste strijdmacht die tijdens de late middeleeuwen op het eiland werd ingezet.De invasie bleek succesvol, waarbij verschillende Ierse stamhoofden zich onderwierpen aan de Engelse overheersing.Dit was een van de meest opmerkelijke prestaties van Richards regering, hoewel de Engelse positie in Ierland slechts tijdelijk werd geconsolideerd.Tijdens de 15e eeuw bleef het Engelse centrale gezag eroderen.De Engelse monarchie werd met haar eigen crises geconfronteerd, waaronder de laatste fasen van de Honderdjarige Oorlog en de Rozenoorlogen (1460-1485).Als gevolg hiervan nam de directe Engelse betrokkenheid bij Ierse aangelegenheden af.De Fitzgerald-graven van Kildare, die aanzienlijke militaire macht uitoefenden en uitgebreide allianties onderhielden met verschillende heren en clans, controleerden effectief de heerschappij, waardoor de Engelse Kroon verder op afstand kwam van de Ierse politieke realiteit.Ondertussen breidden lokale Gaelische en Gaelische heren hun territoria uit ten koste van de Pale.Dit tijdperk van relatieve autonomie en culturele heropleving voor de Ieren werd gekenmerkt door een afwijking van het Engelse bestuur en de Engelse gebruiken, een situatie die bleef bestaan ​​tot de Tudor-herovering van Ierland aan het einde van de 16e eeuw.

Tijdens de Rozenoorlog (1455-1487) was Ierland een politiek en militair strategische regio voor de Engelse kroon.Het conflict tussen de huizen van Lancaster en York om de controle over de Engelse troon had een aanzienlijke impact op Ierland, grotendeels als gevolg van de betrokkenheid van de Anglo-Ierse adel en de wisselende loyaliteiten onder hen.De Anglo-Ierse heren, die afstammelingen waren van de Normandische indringers en een aanzienlijke macht in Ierland hadden, speelden in deze periode een cruciale rol.Ze zaten vaak gevangen tussen hun loyaliteit aan de Engelse kroon en hun lokale belangen.Sleutelfiguren waren onder meer de graven van Kildare, Ormond en Desmond, die prominent aanwezig waren in de Ierse politiek.De familie Fitzgerald, met name de graven van Kildare, waren bijzonder invloedrijk en stonden bekend om hun uitgebreide grondbezit en politieke macht.In 1460 zocht Richard, hertog van York, die sterke banden had met Ierland, daar zijn toevlucht na zijn aanvankelijke tegenslagen in Engeland.Hij werd in 1447 benoemd tot Lord Lieutenant van Ierland, een positie die hij gebruikte om een ​​steunbasis op te bouwen onder de Anglo-Ierse heren.Richard's tijd in Ierland versterkte zijn positie in het aanhoudende conflict in Engeland, en hij gebruikte Ierse middelen en troepen in zijn campagnes.Zijn zoon, Edward IV, bleef de Ierse steun benutten toen hij in 1461 de troon opeiste.De Slag om Piltown in 1462, uitgevochten in County Kilkenny, was een belangrijk conflict in Ierland tijdens de Rozenoorlog.In de strijd kwamen troepen die loyaal waren aan de Yorkistische zaak, geleid door de graaf van Desmond, in botsing met degenen die de Lancastrians steunden, onder bevel van de graaf van Ormond.De Yorkisten kwamen als overwinnaar tevoorschijn en consolideerden hun invloed in de regio.Gedurende de War of the Roses werd het politieke landschap van Ierland gekenmerkt door instabiliteit en wisselende allianties.De Anglo-Ierse heren gebruikten het conflict in hun voordeel, manoeuvreerden om hun eigen posities te versterken en beloofden loyaliteit aan de strijdende facties als dat hun belangen uitkwam.Deze periode zag ook het verval van het Engelse gezag in Ierland, aangezien de focus van de kroon stevig bleef liggen op de strijd om de macht in Engeland.Het einde van de Rozenoorlog en de opkomst van de Tudor-dynastie onder Hendrik VII brachten belangrijke veranderingen in Ierland met zich mee.Henry VII probeerde zijn controle over Ierland te consolideren, wat leidde tot grotere pogingen om de Anglo-Ierse heren te onderwerpen en het gezag te centraliseren.Deze periode markeerde het begin van een meer directe Engelse interventie in Ierse aangelegenheden, wat de weg vrijmaakte voor toekomstige conflicten en het uiteindelijke opleggen van Engelse heerschappij over Ierland.

De Tudor-verovering van Ierland was een 16e-eeuwse poging van de Engelse Kroon om zijn controle over Ierland, die sinds de 14e eeuw aanzienlijk was afgenomen, te herstellen en uit te breiden.Na de eerste Anglo-Normandische invasie aan het einde van de 12e eeuw was de Engelse overheersing geleidelijk teruggetrokken, waarbij een groot deel van Ierland onder de controle viel van inheemse Gaelische stamhoofden.De FitzGeralds van Kildare, een machtige Hiberno-Normandische dynastie, regelden Ierse zaken namens de Engelse monarchie om de kosten te verlagen en de Pale te beschermen – een versterkt gebied aan de oostkust.Tegen 1500 waren de FitzGeralds de dominante politieke kracht in Ierland en bekleedden ze de positie van Lord Deputy tot 1534.De katalysator voor verandering: rebellie en reformatieDe onbetrouwbaarheid van de FitzGeralds werd een serieus probleem voor de Engelse Kroon.Hun allianties met Yorkistische pretendenten en buitenlandse machten, en uiteindelijk de opstand onder leiding van Thomas "Silken Thomas" Fitzgerald, brachten Henry VIII ertoe beslissende actie te ondernemen.De opstand van Silken Thomas, die de controle over Ierland aan de paus en keizer Karel V aanbood, werd neergeslagen door Hendrik VIII, die Thomas en een aantal van zijn ooms executeerde en Gearóid Óg, het hoofd van de familie, gevangen zette.Deze opstand benadrukte de noodzaak van een nieuwe strategie in Ierland, die leidde tot de implementatie van het beleid van "overgave en spijt" met de hulp van Thomas Cromwell.Dit beleid vereiste dat Ierse heren hun land aan de Kroon moesten overgeven en ze terug moesten ontvangen als schenkingen onder de Engelse wet, waardoor ze effectief in het Engelse bestuurssysteem werden geïntegreerd.De Crown of Ireland Act 1542 riep Henry VIII uit tot koning van Ierland, transformeerde de heerschappij in een koninkrijk en had tot doel de Gaelische en Gaelische hogere klassen te assimileren door hen Engelse titels te verlenen en hen toe te laten tot het Ierse parlement.Uitdagingen en opstanden: de Desmond-opstanden en verderOndanks deze inspanningen werd de verovering van de Tudor geconfronteerd met aanzienlijke uitdagingen.Het opleggen van de Engelse wet en het gezag van de centrale overheid stuitte op weerstand.Opeenvolgende opstanden, zoals die in Leinster in de jaren 1550, en conflicten binnen de Ierse heerlijkheden bleven voortduren.De Desmond-opstanden (1569-1573, 1579-1583) in Munster waren bijzonder ernstig, waarbij de Fitzgeralds van Desmond in opstand kwamen tegen Engelse inmenging.De brute onderdrukking van deze opstanden, inclusief gedwongen hongersnood en wijdverbreide verwoestingen, resulteerde in de dood van wel een derde van de bevolking van Munster.De Negenjarige Oorlog en de val van de Gaelic OrderHet belangrijkste conflict tijdens de verovering door de Tudors was de Negenjarige Oorlog (1594-1603), geleid door Hugh O'Neill, graaf van Tyrone, en Hugh O'Donnell.Deze oorlog was een landelijke opstand tegen de Engelse overheersing, ondersteund door Spaanse hulp.Het conflict culmineerde in de Slag om Kinsale in 1601, waar Engelse troepen een Spaans expeditieleger versloegen.De oorlog eindigde met het Verdrag van Mellifont in 1603, en de daaropvolgende Flight of the Earls in 1607 markeerde het vertrek van veel Gaelische heren, waardoor hun land open bleef voor Engelse kolonisatie.Plantages en de oprichting van Engelse controleNa de Flight of the Earls implementeerde de Engelse Kroon de plantage van Ulster, waardoor grote aantallen Engelse en Schotse protestanten zich in het noorden van Ierland vestigden.Deze kolonisatie-inspanning was bedoeld om de Engelse controle veilig te stellen en de Engelse cultuur en het protestantisme te verspreiden.Er werden ook plantages aangelegd in andere delen van Ierland, waaronder Laois, Offaly en Munster, zij het met wisselend succes.De verovering door de Tudors resulteerde in de ontwapening van inheemse Ierse heerschappijen en de vestiging van controle door de centrale overheid over het hele eiland.De Ierse cultuur, wetgeving en taal werden systematisch vervangen door Engelse equivalenten.De introductie van Engelse kolonisten en de handhaving van het Engelse gewoonterecht markeerden een belangrijke transformatie in de Ierse samenleving.Religieuze en politieke polarisatieDe verovering versterkte ook de religieuze en politieke polarisatie.Het onvermogen van de protestantse Reformatie om in Ierland voet aan de grond te krijgen, gecombineerd met de wrede methoden die door de Engelse Kroon werden gebruikt, wakkerde de wrok onder de Ierse bevolking aan.Katholieke machten in Europa steunden de Ierse rebellen, wat de Engelse pogingen om het eiland onder controle te krijgen verder bemoeilijkte.Tegen het einde van de 16e eeuw raakte Ierland steeds meer verdeeld tussen katholieke inboorlingen (zowel Gaelic als Oud-Engels) en protestantse kolonisten (nieuw-Engels).Onder James I ging de onderdrukking van het katholicisme door, en de plantage van Ulster verankerde de protestantse controle verder.De Gaelic Ierse en Oud-Engelse landeigenaren bleven een meerderheid tot de Ierse opstand van 1641 en de daaropvolgende Cromwelliaanse verovering in de jaren 1650, die het protestantse overwicht vestigde dat Ierland eeuwenlang domineerde.

De Ierse Confederate Wars, ook bekend als de Elfjarige Oorlog (1641-1653), vormden een cruciaal onderdeel van de bredere oorlogen van de Drie Koninkrijken, waarbij Engeland, Schotland en Ierland onder Karel I betrokken waren. De oorlogen hadden complexe politieke, religieuze en etnische dimensies,draait om kwesties als bestuur , grondbezit en religieuze vrijheid.Centraal in het conflict stond de strijd tussen Ierse katholieken en Britse protestanten over de politieke macht en landcontrole, en over de vraag of Ierland zelfbestuur zou hebben of ondergeschikt zou zijn aan het Engelse parlement.Het conflict was een van de meest destructieve in de Ierse geschiedenis en resulteerde in een aanzienlijk verlies aan mensenlevens als gevolg van gevechten, hongersnood en ziekten.Het conflict begon in oktober 1641 met een opstand in Ulster onder leiding van Ierse katholieken.Hun doelen waren het beëindigen van de anti-katholieke discriminatie, het vergroten van het Ierse zelfbestuur en het terugdringen van de plantages van Ierland.Bovendien probeerden ze een invasie te voorkomen van anti-katholieke Engelse parlementariërs en Schotse Covenanters, die zich verzetten tegen koning Charles I. Hoewel rebellenleider Felim O'Neill beweerde op bevel van de koning te handelen, veroordeelde Charles I de opstand zodra deze begon.De opstand escaleerde snel tot etnisch geweld tussen Ierse katholieken en Engelse en Schotse protestantse kolonisten, vooral in Ulster, waar aanzienlijke bloedbaden plaatsvonden.Als reactie op de chaos vormden Ierse katholieke leiders in mei 1642 de Irish Catholic Confederation, die het grootste deel van Ierland controleerde.Deze Confederatie, bestaande uit zowel Gaelische als Oud-Engelse katholieken, fungeerde als een de facto onafhankelijke regering.In de daaropvolgende maanden en jaren vochten de Zuidelijken tegen royalistische troepen die loyaal waren aan Charles I, Engelse parlementariërs en Schotse Covenanter-legers.Deze veldslagen werden gekenmerkt door tactieken van de verschroeide aarde en aanzienlijke verwoestingen.De Zuidelijken hadden aanvankelijk succes en beheersten halverwege 1643 grote delen van Ierland, met uitzondering van de belangrijkste protestantse bolwerken in Ulster, Dublin en Cork.Interne verdeeldheid plaagde de Zuidelijken echter.Terwijl sommigen een volledige aansluiting bij de royalisten steunden, waren anderen meer gefocust op katholieke autonomie en landkwesties.De militaire campagne van de Zuidelijken kende opmerkelijke successen, zoals de Slag om Benburb in 1646,maar ze slaagden er niet in deze winsten te kapitaliseren als gevolg van onderlinge strijd en strategische misstappen.In 1646 tekenden de Zuidelijken een vredesverdrag met de royalisten, vertegenwoordigd door de hertog van Ormonde.Deze overeenkomst was controversieel en onaanvaardbaar voor veel Zuidelijke leiders, waaronder de pauselijke nuntius Giovanni Battista Rinuccini.Het verdrag zorgde voor verdere verdeeldheid binnen de Confederatie, wat leidde tot een breuk in hun militaire inspanningen.Het onvermogen om strategische locaties zoals Dublin te veroveren verzwakte hun positie aanzienlijk.In 1647 hadden parlementaire troepen de Zuidelijken zware nederlagen toegebracht in veldslagen als Dungan's Hill, Cashel en Knocknanauss.Deze nederlagen dwongen de Zuidelijken om te onderhandelen en zich uiteindelijk bij de royalisten aan te sluiten.Interne geschillen en de bredere context van de Engelse Burgeroorlog bemoeilijkten hun inspanningen echter.Ondanks hun tijdelijke samenwerking konden de Zuidelijken de gecombineerde druk van interne verdeeldheid en externe militaire uitdagingen niet weerstaan.De Ierse Confederate Wars waren verwoestend voor Ierland, met een enorm verlies aan mensenlevens en wijdverbreide vernietiging.De oorlogen eindigden met de nederlaag van de Zuidelijken en hun royalistische bondgenoten, resulterend in de onderdrukking van het katholicisme en een aanzienlijke confiscatie van land in katholieke handen.Deze periode markeerde het effectieve einde van de oud-katholieke landklasse en vormde de weg vrij voor toekomstige conflicten en politieke veranderingen in Ierland.Het conflict heeft de Ierse samenleving, het bestuur en de demografie fundamenteel hervormd, met langdurige gevolgen die het politieke en religieuze landschap van Ierland eeuwenlang hebben beïnvloed.

De Cromwelliaanse verovering van Ierland (1649–1653) was een cruciaal hoofdstuk in de oorlogen van de drie koninkrijken, waarbij Ierland werd heroverd door de troepen van het Engelse parlement, onder leiding van Oliver Cromwell.Deze campagne was bedoeld om de Engelse controle over Ierland te consolideren na de Ierse opstand van 1641 en de daaropvolgende Ierse Confederate Wars.De verovering werd gekenmerkt door aanzienlijke militaire acties, hardvochtig beleid en wijdverbreide verwoestingen, en had een blijvende impact op de Ierse samenleving.In de nasleep van de opstand van 1641 controleerde de Ierse Katholieke Confederatie een groot deel van Ierland.In 1649 sloten ze een bondgenootschap met de Engelse royalisten, in de hoop de monarchie onder Karel II te herstellen.Deze alliantie vormde een directe bedreiging voor het nieuw opgerichte Engelse Gemenebest, dat als overwinnaar uit de Engelse Burgeroorlog was gekomen en Charles I had geëxecuteerd. Het Rump-parlement van Engeland, geleid door de puritein Oliver Cromwell, had tot doel deze dreiging te neutraliseren en de Ierse katholieken te straffen. voor de opstand van 1641, en de controle over Ierland veiligstellen.Het Parlement had ook financiële prikkels om Ierland te veroveren, omdat het land in beslag moest nemen om zijn schuldeisers terug te betalen.Cromwell landde in augustus 1649 in Dublin met het New Model Army, na de parlementaire overwinning in de Slag om Rathmines, die een cruciale voet aan de grond kreeg.Zijn campagne was snel en wreed, te beginnen met het beleg van Drogheda in september 1649, waar zijn troepen het garnizoen en vele burgers afslachtten nadat ze de stad hadden ingenomen.Deze daad van extreem geweld was bedoeld om de royalistische en zuidelijke krachten te terroriseren en te demoraliseren.Na Drogheda trok het leger van Cromwell naar het zuiden om Wexford in te nemen, een andere havenstad, waar soortgelijke wreedheden plaatsvonden tijdens de plundering van Wexford in oktober 1649. Deze bloedbaden hadden een diepgaande psychologische impact, waardoor sommige steden zich zonder weerstand overgaven, terwijl andere zich langdurig ingraven. belegeringen.De parlementariërs kregen te maken met aanzienlijke weerstand in versterkte steden als Waterford, Duncannon, Clonmel en Kilkenny.Clonmel viel vooral op door zijn felle verdediging, die zware verliezen toebracht aan de troepen van Cromwell.Ondanks deze uitdagingen slaagde Cromwell er eind 1650 in om het grootste deel van Zuidoost-Ierland veilig te stellen.In Ulster leidden Robert Venables en Charles Coote succesvolle campagnes tegen de Schotse Covenanters en de resterende royalistische troepen, waarmee ze het noorden veiligstelden.De Slag bij Scarrifholis in juni 1650 resulteerde in een beslissende parlementaire overwinning, waarbij feitelijk het laatste grote veldleger van de Ierse Zuidelijken werd vernietigd.Het resterende verzet concentreerde zich rond de steden Limerick en Galway.Limerick viel in oktober 1651 in handen van Henry Ireton na een lange belegering, ondanks uitbraken van pest en hongersnood in de stad.Galway hield stand tot mei 1652 en markeerde het einde van het georganiseerde Zuidelijke verzet.Zelfs na de val van deze bolwerken ging de guerrillaoorlog nog een jaar door.Parlementaire troepen pasten tactieken van de verschroeide aarde toe, vernietigden de voedselvoorraden en verdreven burgers met geweld om de steun voor de guerrillastrijders te ondermijnen.Deze campagne verergerde de hongersnood en verspreidde de builenpest, wat leidde tot aanzienlijke burgerslachtoffers.De verovering had verwoestende gevolgen voor de Ierse bevolking.Schattingen van het dodental lopen uiteen van 15% tot 50% van de bevolking, waarbij hongersnood en pest een grote bijdrage leveren.Naast het verlies aan mensenlevens werden ongeveer 50.000 Ieren als contractarbeiders naar Engelse koloniën in het Caribisch gebied en Noord-Amerika vervoerd.De Cromwelliaanse nederzetting heeft het grondbezit in Ierland dramatisch veranderd.Bij de Act of Settlement van 1652 werd het land van Ierse katholieken en royalisten geconfisqueerd en opnieuw verdeeld onder Engelse soldaten en schuldeisers.Katholieken werden grotendeels verbannen naar de westelijke provincie Connacht, en er werden strikte strafwetten afgedwongen, waardoor katholieken werden uitgesloten van openbare ambten, steden en gemengde huwelijken met protestanten.Door deze herverdeling van land werd het katholieke grondbezit tijdens de periode van het Gemenebest teruggebracht tot slechts 8%, waardoor het sociale en economische landschap van Ierland fundamenteel veranderde.De Cromwelliaanse verovering liet een blijvende erfenis van bitterheid en verdeeldheid na.Cromwell blijft een diep verguisde figuur in de Ierse geschiedenis, die de brutale onderdrukking van het Ierse volk en het opleggen van de Engelse overheersing symboliseert.De harde maatregelen en het harde beleid dat tijdens en na de verovering werd ingevoerd, zorgden voor diepgewortelde sektarische verdeeldheid en vormden de weg vrij voor toekomstige conflicten en de langdurige marginalisering van de Ierse katholieke bevolking.

De Williamitische oorlog in Ierland, die plaatsvond van maart 1689 tot oktober 1691, was een beslissend conflict tussen de aanhangers van de katholieke koning James II en de protestantse koning Willem III.Deze oorlog was nauw verbonden met de grotere Negenjarige Oorlog (1688-1697), die een breder conflict inhield tussen Frankrijk, geleid door Lodewijk XIV, en de Grote Alliantie, waartoe ook Engeland, de Nederlandse Republiek en andere Europese machten behoorden.De wortels van de oorlog lagen in de Glorieuze Revolutie van november 1688, waarbij James II werd afgezet ten gunste van zijn protestantse dochter Mary II en haar echtgenoot, Willem III.James behield aanzienlijke steun in Ierland, voornamelijk dankzij de katholieke meerderheid van het land.Ierse katholieken hoopten dat James hun grieven met betrekking tot grondbezit, religie en burgerrechten zou aanpakken.Omgekeerd steunde de protestantse bevolking, geconcentreerd in Ulster, William.Het conflict begon in maart 1689 toen James met Franse steun in Kinsale landde en zijn troon probeerde te herwinnen door gebruik te maken van zijn Ierse basis.De oorlog escaleerde snel in een reeks schermutselingen en belegeringen, waaronder de opmerkelijke belegering van Derry, waar protestantse verdedigers zich met succes verzetten tegen Jacobitische troepen.Hierdoor kon William een ​​expeditieleger landen, die het hoofdleger van James versloeg tijdens de Slag om de Boyne in juli 1690, een keerpunt dat James dwong naar Frankrijk te vluchten.Na de Boyne hergroepeerden de Jacobitische strijdkrachten zich, maar leden een verpletterende nederlaag bij de Slag om Aughrim in juli 1691. Deze strijd was bijzonder verwoestend, leidde tot aanzienlijke Jacobitische slachtoffers en maakte effectief een einde aan het georganiseerde verzet.De oorlog eindigde met het Verdrag van Limerick in oktober 1691, dat relatief milde voorwaarden bood aan de verslagen Jacobieten, hoewel deze voorwaarden later werden ondermijnd door daaropvolgende strafwetten tegen katholieken.De Williamitische oorlog heeft het politieke en sociale landschap van Ierland aanzienlijk gevormd.Het versterkte de protestantse dominantie en de Britse controle over Ierland, en luidde meer dan twee eeuwen protestants overwicht in.De strafwetten die in de nasleep van de oorlog werden uitgevaardigd, beperkten de rechten van Ierse katholieken ernstig, waardoor de sektarische verdeeldheid werd verergerd.Het Verdrag van Limerick beloofde aanvankelijk bescherming voor katholieken, maar deze werden grotendeels genegeerd toen de strafwetten zich uitbreidden, vooral tijdens de Spaanse Successieoorlog.De Williamitische overwinning zorgde ervoor dat James II zijn tronen niet met militaire middelen zou herwinnen en versterkte de protestantse heerschappij in Ierland.Het conflict voedde ook een blijvend Jacobitisch sentiment onder de Ierse katholieken, die de Stuarts als rechtmatige monarchen bleven beschouwen.De erfenis van de Williamitische oorlog wordt in Noord-Ierland nog steeds herdacht, vooral door de protestantse Oranje Orde tijdens de vieringen van 12 juli, die de overwinning van Willem in de Slag om de Boyne markeren.Deze herdenkingen blijven een controversieel onderwerp en weerspiegelen de diepgewortelde historische en religieuze verdeeldheid die uit deze periode voortkomt.

Tijdens de achttiende eeuw bestond de meerderheid van de Ierse bevolking uit verarmde katholieke boeren, politiek inactief vanwege de zware economische en politieke straffen die veel van hun leiders ertoe brachten zich tot het protestantisme te bekeren.Desondanks begon er een cultureel ontwaken onder de katholieken op gang te komen.De protestantse bevolking in Ierland was verdeeld in twee hoofdgroepen: de presbyterianen in Ulster, die, ondanks betere economische omstandigheden, weinig politieke macht hadden, en de Anglo-Ieren, die lid waren van de Anglicaanse Kerk van Ierland en aanzienlijke macht hadden en controle uitoefenden. het grootste deel van de landbouwgrond werd bewerkt door katholieke boeren.Veel Anglo-Ieren waren afwezige landheren die loyaal waren aan Engeland, maar degenen die in Ierland woonden, identificeerden zich steeds meer als Ierse nationalisten en hadden een hekel aan de Engelse controle, waarbij figuren als Jonathan Swift en Edmund Burke pleitten voor meer lokale autonomie.Het Jacobitische verzet in Ierland eindigde met de Slag om Aughrim in juli 1691. In de nasleep handhaafde het Anglo-Ierse Overwicht de strafwetten strenger om toekomstige katholieke opstanden te voorkomen.Deze protestantse minderheid, ongeveer 5% van de bevolking, controleerde grote sectoren van de Ierse economie, het rechtssysteem en de lokale overheid, en had een sterke meerderheid in het Ierse parlement.Omdat ze zowel de presbyterianen als de katholieken wantrouwden, vertrouwden ze op de Britse regering om hun dominantie te behouden.De Ierse economie leed onder afwezige landeigenaren die landgoederen slecht beheerden en zich meer op de export dan op de lokale consumptie concentreerden.Strenge winters tijdens de Kleine IJstijd leidden tot de hongersnood van 1740-1741, waarbij ongeveer 400.000 mensen omkwamen en 150.000 mensen emigreerden.De Navigation Acts legden tarieven op aan Ierse goederen, waardoor de economie verder onder druk kwam te staan, hoewel de eeuw relatief vredig was vergeleken met voorgaande, en de bevolking verdubbelde tot meer dan vier miljoen.In de achttiende eeuw beschouwde de Anglo-Ierse heersende klasse Ierland als hun geboorteland.Onder leiding van Henry Grattan streefden ze naar betere handelsvoorwaarden met Groot-Brittannië en een grotere wetgevende onafhankelijkheid voor het Ierse parlement.Hoewel er enkele hervormingen werden doorgevoerd, liepen radicalere voorstellen voor het katholieke kiesrecht vast.Katholieken kregen in 1793 stemrecht, maar konden nog niet in het parlement zetelen of regeringsfuncties bekleden.Onder invloed van de Franse Revolutie zochten sommige Ierse katholieken naar meer militante oplossingen.Ierland was een afzonderlijk koninkrijk dat werd geregeerd door de Britse monarch via de Lord Lieutenant of Ireland.Vanaf 1767 centraliseerde een sterke onderkoning, George Townshend, de controle, waarbij belangrijke beslissingen in Londen werden genomen.De Irish Ascendancy zorgde in de jaren 1780 voor wetten die het Ierse parlement effectiever en onafhankelijker maakten, hoewel nog steeds onder toezicht van de koning.Presbyterianen en andere andersdenkenden kregen ook te maken met vervolging, wat leidde tot de oprichting van de Society of the United Irishmen in 1791. Aanvankelijk op zoek naar parlementaire hervormingen en katholieke emancipatie, streefden ze later met geweld naar een niet-sektarische republiek.Dit culmineerde in de Ierse opstand van 1798, die op brute wijze werd onderdrukt en aanleiding gaf tot de Acts of Union 1800, waarbij het Ierse parlement werd afgeschaft en Ierland vanaf januari 1801 in het Verenigd Koninkrijk werd geïntegreerd.De periode van 1691 tot 1801, vaak ‘de lange vrede’ genoemd, was relatief vrij van politiek geweld vergeleken met de twee voorgaande eeuwen.Het tijdperk begon en eindigde echter met conflicten.Tegen het einde werd de dominantie van het protestantse overwicht uitgedaagd door een meer assertieve katholieke bevolking.De Acts of Union 1800 markeerden het einde van het Ierse zelfbestuur en creëerden het Verenigd Koninkrijk.Het geweld van de jaren 1790 verbrijzelde de hoop om sektarische verdeeldheid te overwinnen, waarbij presbyterianen afstand namen van katholieke en radicale allianties.Onder Daniel O'Connell werd het Ierse nationalisme meer exclusief katholiek, terwijl veel protestanten, die zagen dat hun status verbonden was met de Unie met Groot-Brittannië, fervente vakbondsleden werden.

De Grote Hongersnood, of de Grote Honger (Iers: an Gorta Mór), was een catastrofale periode van hongersnood en ziekte in Ierland die duurde van 1845 tot 1852, en die diepgaande gevolgen had voor de Ierse samenleving en geschiedenis.De hongersnood was het meest verwoestend in de westelijke en zuidelijke regio's waar de Ierse taal dominant was, en tegelijkertijd werd er in het Iers naar verwezen als een Drochshaol, wat 'het slechte leven' betekent.Het hoogtepunt van de hongersnood vond plaats in 1847, berucht bekend als "Black '47."Gedurende deze periode stierven ongeveer 1 miljoen mensen en emigreerden meer dan 1 miljoen mensen, wat leidde tot een bevolkingskrimp van 20 à 25%.De directe oorzaak van de hongersnood was de besmetting van aardappelgewassen door de bacterievuur Phytophthora infestans, die zich in de jaren veertig van de negentiende eeuw over heel Europa verspreidde.Deze plaag leidde tot de dood van ongeveer 100.000 mensen buiten Ierland en droeg bij tot de onrust van de Europese Revoluties van 1848.In Ierland werd de impact nog verergerd door onderliggende problemen zoals het systeem van afwezige landheerschappij en de grote afhankelijkheid van één enkel gewas: de aardappel.Aanvankelijk waren er enkele overheidsinspanningen om de nood te verlichten, maar deze werden afgebroken door een nieuwe regering-Whig in Londen, die voorstander was van een laissez-faire economisch beleid en werd beïnvloed door het geloof in de goddelijke voorzienigheid en een bevooroordeelde kijk op het Ierse karakter.De ontoereikende reactie van de Britse regering omvatte onder meer het niet stoppen van de grote voedselexport uit Ierland, een beleid dat tijdens eerdere hongersnoden was gevoerd.Deze beslissing was een belangrijk twistpunt en droeg bij aan het groeiende anti-Britse sentiment en de drang naar Ierse onafhankelijkheid.De hongersnood leidde ook tot wijdverbreide uitzettingen, nog verergerd door beleid dat mensen met meer dan een kwart hectare land verbood om hulp te ontvangen voor hun werkhuis.De hongersnood veranderde het demografische landschap van Ierland diepgaand, wat leidde tot een permanente bevolkingskrimp en de creatie van een uitgebreide Ierse diaspora.Het heeft ook de etnische en sektarische spanningen geïntensiveerd en het nationalisme en republikeinisme in Ierland en onder Ierse emigranten aangewakkerd.De hongersnood wordt herinnerd als een cruciaal punt in de Ierse geschiedenis, als symbool van verraad en uitbuiting door de Britse regering.Deze erfenis speelde een belangrijke rol in de toenemende vraag naar Ierse onafhankelijkheid.De aardappelziekte keerde in 1879 terug naar Europa, maar het sociaal-politieke landschap in Ierland was aanzienlijk veranderd als gevolg van de Land War, een agrarische beweging onder leiding van de Land League die begon als reactie op de eerdere hongersnood.De campagne van de Liga voor huurdersrechten, waaronder eerlijke huurprijzen, een vast huurcontract en vrije verkoop, verzachtte de impact van de plaag toen deze terugkeerde.Acties zoals het boycotten van huisbazen en het voorkomen van huisuitzettingen verminderden de dakloosheid en het aantal sterfgevallen in vergelijking met de eerdere hongersnood.De hongersnood heeft een blijvende impact gehad op het Ierse culturele geheugen en heeft de identiteit gevormd van zowel degenen die in Ierland zijn gebleven als van de diaspora.Er wordt nog steeds gedebatteerd over de terminologie die wordt gebruikt om deze periode te beschrijven, waarbij sommigen beweren dat "Grote Honger" de complexiteit van de gebeurtenissen nauwkeuriger weerspiegelt.De hongersnood blijft een aangrijpend symbool van lijden en een katalysator voor het Ierse nationalisme, en onderstreept de gespannen relatie tussen Ierland en Groot-Brittannië die tot in de twintigste eeuw bleef voortduren.

De Ierse emigratie na de Grote Hongersnood (1845-1852) was een belangrijk demografisch fenomeen dat Ierland en de landen waarnaar de Ieren emigreerden een nieuwe vorm gaf.De hongersnood zelf, veroorzaakt door een aardappelziekte, resulteerde in de dood van ongeveer een miljoen mensen en dwong nog eens een miljoen mensen te emigreren in een wanhopige poging om aan hongersnood en economische ondergang te ontsnappen.Deze massale uittocht had diepgaande sociale, economische en culturele gevolgen, zowel in Ierland als daarbuiten.Tussen 1845 en 1855 verlieten ruim 1,5 miljoen Ieren hun thuisland.Dit markeerde het begin van een langdurige periode van emigratie, waarbij de Ierse bevolking decennialang bleef afnemen.De meerderheid van deze emigranten reisde naar de Verenigde Staten, maar aanzienlijke aantallen gingen ook naar Canada , Australië en Groot-Brittannië.In de Verenigde Staten zagen steden als New York, Boston, Philadelphia en Chicago een dramatische toename van het aantal Ierse immigranten, die zich vaak in verarmde stadswijken vestigden.Deze immigranten werden geconfronteerd met aanzienlijke uitdagingen, waaronder vooroordelen, slechte levensomstandigheden en moeilijke werkomgevingen.Ondanks deze ontberingen werden de Ieren al snel een essentieel onderdeel van de Amerikaanse beroepsbevolking en kregen ze banen in de bouw, fabrieken en de huishoudelijke dienst.De reis over de Atlantische Oceaan was vol gevaren.Veel emigranten reisden op 'kistschepen', zo genoemd vanwege de hoge sterftecijfers als gevolg van ziekte, ondervoeding en overbevolking.Degenen die de reis overleefden, kwamen vaak aan met weinig meer dan de kleren die ze aan hadden, waardoor ze voor de eerste steun afhankelijk waren van familieleden, vrienden of liefdadigheidsorganisaties.In de loop van de tijd vestigden Ierse gemeenschappen zich en begonnen instellingen op te bouwen, zoals kerken, scholen en sociale clubs, die een gevoel van gemeenschap en steun boden aan nieuwkomers.In Canada werden Ierse immigranten met soortgelijke uitdagingen geconfronteerd.Velen kwamen aan in havens als Quebec City en Saint John en moesten vaak in quarantaine blijven op Grosse Isle, een quarantainestation in de St. Lawrence-rivier.De omstandigheden op Grosse Isle waren hard en velen stierven daar aan tyfus en andere ziekten.Degenen die het quarantaineproces overleefden, vestigden zich vervolgens in zowel landelijke als stedelijke gebieden, wat aanzienlijk bijdroeg aan de ontwikkeling van de Canadese infrastructuur en samenleving.Australië werd ook een bestemming voor Ierse emigranten, vooral na de ontdekking van goud in de jaren vijftig van de negentiende eeuw.De belofte van economische kansen lokte veel Ieren naar de Australische koloniën.Net als hun tegenhangers in Noord-Amerika kregen Ierse Australiërs te maken met aanvankelijke ontberingen, maar vestigden ze zich geleidelijk en droegen ze bij aan de agrarische en industriële ontwikkeling van de regio.De impact van de Ierse emigratie was diepgaand en langdurig.In Ierland leidde het massale vertrek tot een aanzienlijke demografische verschuiving, waarbij veel plattelandsgebieden ontvolkt raakten.Dit had economische gevolgen: de beroepsbevolking kromp en de landbouwproductie daalde.Op sociaal vlak veranderde het verlies van zo’n groot deel van de bevolking de gemeenschapsstructuren en de gezinsdynamiek, waarbij veel gezinnen permanent van elkaar gescheiden waren door de enorme afstanden die daarmee gepaard gingen.Op cultureel vlak hielp de Ierse diaspora de Ierse tradities, muziek, literatuur en religieuze praktijken over de hele wereld te verspreiden.Ierse immigranten en hun nakomelingen speelden een cruciale rol in het culturele en politieke leven van hun nieuwe landen.In de Verenigde Staten bijvoorbeeld kregen Ierse Amerikanen invloed in de politiek, vakbonden en de katholieke kerk.Opmerkelijke figuren van Ierse afkomst, zoals John F. Kennedy, klommen op tot prominente posities in de Amerikaanse samenleving en symboliseerden de succesvolle integratie van de Ieren in hun geadopteerde thuisland.De erfenis van de Ierse emigratie na de Grote Hongersnood is nog steeds duidelijk zichtbaar.In Ierland wordt de herinnering aan de hongersnood en de daaropvolgende emigratiegolf op verschillende manieren herdacht, onder meer via musea, monumenten en jaarlijkse herdenkingsevenementen.Wereldwijd blijft de Ierse diaspora verbonden met hun erfgoed, waardoor culturele praktijken in stand worden gehouden en een gevoel van solidariteit en identiteit onder Ierse gemeenschappen over de hele wereld wordt bevorderd.

Tot de jaren zeventig van de negentiende eeuw kozen de meeste Ieren parlementsleden van de belangrijkste Britse politieke partijen, waaronder de liberalen en de conservatieven.Bij de algemene verkiezingen van 1859 behaalden de Conservatieven bijvoorbeeld een meerderheid in Ierland.Bovendien steunde een aanzienlijke minderheid Unionisten die zich krachtig verzetten tegen elke verwatering van de Act of Union.In de jaren zeventig van de negentiende eeuw richtte Isaac Butt, een voormalige conservatieve advocaat die nationalist werd, de Home Rule League op, die een gematigde nationalistische agenda promootte.Na de dood van Butt ging het leiderschap over op William Shaw en vervolgens op Charles Stewart Parnell, een radicaal protestantse landeigenaar.Parnell transformeerde de Home Rule-beweging, omgedoopt tot de Irish Parliamentary Party (IPP), tot een dominante politieke kracht in Ierland, waarbij de traditionele liberale, conservatieve en unionistische partijen werden gemarginaliseerd.Deze verschuiving was duidelijk zichtbaar bij de algemene verkiezingen van 1880, toen de IPP 63 zetels won, en nog meer bij de algemene verkiezingen van 1885, toen zij 86 zetels behaalde, waaronder één in Liverpool.De beweging van Parnell pleitte voor het recht van Ierland op zelfbestuur als regio binnen het Verenigd Koninkrijk, in tegenstelling tot de eis van de vroegere nationalist Daniel O'Connell voor een volledige intrekking van de Act of Union.De liberale premier William Gladstone introduceerde in 1886 en 1893 twee Home Rule Bills, maar beide werden geen wet.Gladstone kreeg te maken met tegenstand van Engelse aanhangers op het platteland en een Unionistische factie binnen de Liberale Partij onder leiding van Joseph Chamberlain, die een bondgenootschap sloot met de Conservatieven.De drang naar zelfbestuur polariseerde Ierland, vooral in Ulster, waar Unionisten, gesteund door de nieuw leven ingeblazen Oranje Orde, discriminatie en economische schade vreesden van een in Dublin gevestigd parlement.In 1886 braken er rellen uit in Belfast tijdens debatten over de eerste Home Rule Bill.In 1889 kreeg het leiderschap van Parnell een klap als gevolg van een schandaal rond zijn langdurige relatie met Katharine O'Shea, de vervreemde vrouw van een parlementslid.Het schandaal vervreemdde Parnell van zowel de pro-Home Rule Liberal Party als de katholieke kerk, wat leidde tot een splitsing binnen de Ierse partij.Parnell verloor zijn strijd om controle en stierf in 1891, waardoor de partij en het land verdeeld bleven tussen pro-Parnellieten en anti-Parnellieten.De United Irish League, opgericht in 1898, herenigde de partij uiteindelijk onder John Redmond bij de algemene verkiezingen van 1900.Na een mislukte poging van de Irish Reform Association om deconcentratie in te voeren in 1904, behield de Ierse Partij na de algemene verkiezingen van 1910 het machtsevenwicht in het Lagerhuis.De laatste belangrijke barrière voor zelfbestuur werd weggenomen met de Parliament Act 1911, die het vetorecht van het House of Lords aan banden legde.In 1912 introduceerde premier HH Asquith de Third Home Rule Bill, die voor het eerst werd gelezen in het House of Commons, maar opnieuw werd verslagen in het House of Lords.De daaruit voortvloeiende vertraging van twee jaar zorgde voor een escalerende strijdbaarheid, waarbij zowel Unionisten als Nationalisten zich openlijk bewapenden en boorten, wat culmineerde in een zelfbestuurcrisis in 1914.

In de nasleep van de Grote Hongersnood stierven vele duizenden Ierse boeren en arbeiders of emigreerden.Degenen die achterbleven begonnen een langdurige strijd voor betere pachtersrechten en herverdeling van land.Deze periode, bekend als de ‘Landoorlog’, combineerde nationalistische en sociale elementen.Sinds de 17e eeuw bestond de klasse van grondbezitters in Ierland voornamelijk uit protestantse kolonisten uit Engeland, die een Britse identiteit behielden.De Ierse katholieke bevolking geloofde dat het land tijdens de Engelse verovering ten onrechte van hun voorouders was afgenomen en aan dit protestantse overwicht was gegeven.De Irish National Land League werd opgericht om pachtboeren te verdedigen en eiste aanvankelijk de "Drie F's": eerlijke huur, vrije verkoop en vaste eigendomsrechten.Leden van de Irish Republikeinse Broederschap, waaronder Michael Davitt, leidden de beweging.Nationalistische leiders zoals Charles Stewart Parnell erkenden het potentieel voor massamobilisatie en sloten zich bij de zaak aan.Een van de meest effectieve tactieken van de Land League was de boycot, die in deze periode ontstond.Impopulaire huisbazen werden door de lokale gemeenschap verbannen, en leden van de basis namen vaak hun toevlucht tot geweld tegen huisbazen en hun eigendommen.Pogingen tot uitzetting escaleerden regelmatig tot gewapende confrontaties.Als reactie hierop introduceerde de Britse premier Benjamin Disraeli de Irish Coercion Act, een vorm van staat van beleg, om het geweld te beteugelen.Leiders als Parnell, Davitt en William O'Brien werden tijdelijk gevangengezet en verantwoordelijk gehouden voor de onrust.De landkwestie werd geleidelijk opgelost door een reeks Ierse Land Acts van het Verenigd Koninkrijk.De Landlord and Tenant (Ireland) Act 1870 en de Land Law (Ireland) Act 1881, geïnitieerd door William Ewart Gladstone, verleenden aanzienlijke rechten aan pachtboeren.De Wyndham Land Purchase (Ireland) Act 1903, verdedigd door William O'Brien na de Landconferentie van 1902, stond pachtboeren toe hun percelen van landheren te kopen.Verdere hervormingen, zoals de Bryce Laborers (Ireland) Act 1906, pakten huisvestingsproblemen op het platteland aan, terwijl de JJ Clancy Town Housing Act 1908 de ontwikkeling van stedelijke woningbouw stimuleerde.Deze wetgevende maatregelen creëerden een substantiële klasse van kleine vastgoedeigenaren op het Ierse platteland en verzwakten de macht van de Anglo-Ierse landklasse.Bovendien brachten de introductie van landbouwcoöperaties door Horace Plunkett en de Local Government (Ireland) Act 1898, die de controle over plattelandszaken aan lokale handen overdroeg, aanzienlijke verbeteringen met zich mee.Deze veranderingen konden de steun voor het Ierse nationalisme echter niet onderdrukken, zoals de Britse regering had gehoopt.Na de onafhankelijkheid voltooide de Ierse regering de definitieve landregeling met de Free State Land Acts, waarbij het land verder werd herverdeeld via de Irish Land Commission.

De Paasopstand (Éirí Amach na Cásca) in april 1916 was een cruciale gebeurtenis in de Ierse geschiedenis, met als doel een einde te maken aan de Britse overheersing en een onafhankelijke Ierse Republiek te vestigen terwijl Groot-Brittannië verwikkeld was in de Eerste Wereldoorlog. Deze gewapende opstand, de belangrijkste sinds de Eerste Wereldoorlog, De opstand van 1798 duurde zes dagen en werd georganiseerd door de Militaire Raad van de Ierse Republikeinse Broederschap.Bij de opstand waren leden van de Irish Volunteers betrokken, onder leiding van Patrick Pearse, het Irish Citizen Army onder leiding van James Connolly, en Cumann na mBan.Ze veroverden belangrijke locaties in Dublin en riepen de Ierse Republiek uit.De Britse reactie was snel en overweldigend, waarbij duizenden troepen en zware artillerie werden ingezet.Ondanks hevig verzet werden de in de minderheid en kansarme rebellen gedwongen zich over te geven.Belangrijke leiders werden geëxecuteerd en de staat van beleg werd afgekondigd.Deze brutale onderdrukking veranderde echter het publieke sentiment, waardoor de steun voor de Ierse onafhankelijkheid toenam.AchtergrondDe Acts of Union 1800 hadden Groot-Brittannië en Ierland samengevoegd, waardoor het Ierse parlement werd afgeschaft en vertegenwoordiging in het Britse parlement werd toegestaan.In de loop van de tijd verzetten veel Ierse nationalisten zich tegen deze unie, vooral na de Grote Hongersnood en het daaropvolgende Britse beleid.Verschillende mislukte opstanden en bewegingen, zoals de Repeal Association en de Home Rule League, benadrukten het groeiende verlangen naar Iers zelfbestuur.De Home Rule-beweging streefde naar zelfbestuur binnen Groot-Brittannië, maar kreeg te maken met felle tegenstand van Ierse Unionisten.De Derde Home Rule Bill uit 1912, uitgesteld door de Eerste Wereldoorlog , zorgde voor een verdere polarisering van de meningen.De Irish Volunteers vormden zich om de Home Rule te verdedigen, maar een factie binnen hen, geleid door de Irish Republikeinse Broederschap, plande in het geheim een ​​opstand.In 1914 begon de Militaire Raad van de IRB, waaronder Pearse, Plunkett en Ceannt, de opstand te organiseren.Ze zochten Duitse steun en ontvingen wapens en munitie.De spanningen liepen op toen geruchten over een naderende opstand zich verspreidden, wat leidde tot voorbereidingen onder de vrijwilligers en het burgerleger.De stijgendeOp Paasmaandag 24 april 1916 veroverden ongeveer 1.200 rebellen strategische locaties in Dublin.Patrick Pearse riep de oprichting van de Ierse Republiek uit buiten het General Post Office (GPO), dat het hoofdkwartier van de rebellen werd.Ondanks hun inspanningen slaagden de rebellen er niet in belangrijke locaties zoals Trinity College en de havens van de stad te veroveren.De Britten, aanvankelijk onvoorbereid, versterkten snel hun troepen.Er vonden zware gevechten plaats, vooral bij Mount Street Bridge, waar de Britse troepen aanzienlijke verliezen leden.Het GPO en andere rebellenposities werden zwaar gebombardeerd.Na dagen van hevige gevechten stemde Pearse op 29 april in met een onvoorwaardelijke overgave.Nasleep en erfenisThe Rising resulteerde in 485 doden, waaronder 260 burgers, 143 Britse personeelsleden en 82 rebellen.De Britten executeerden zestien leiders, waardoor de wrok werd aangewakkerd en de steun voor de Ierse onafhankelijkheid toenam.Ongeveer 3.500 mensen werden gearresteerd, waarvan 1.800 geïnterneerd.De brutaliteit van de Britse reactie veranderde de publieke opinie, wat leidde tot een heropleving van het republikeinisme.De impact van de Rising was diepgaand en gaf een nieuwe impuls aan de Ierse onafhankelijkheidsbeweging.Sinn Féin, die aanvankelijk niet direct betrokken was, profiteerde van het veranderende sentiment en behaalde een verpletterende overwinning bij de verkiezingen van 1918.Deze overwinning leidde tot de oprichting van de Eerste Dáil en een onafhankelijkheidsverklaring, die de weg vrijmaakte voor de Ierse Onafhankelijkheidsoorlog.De Paasopstand was, ondanks de onmiddellijke mislukking ervan, een katalysator voor verandering, benadrukte het verlangen van het Ierse volk naar zelfbeschikking en leidde uiteindelijk tot de oprichting van de Ierse Vrijstaat.De erfenis van de Opstand blijft de Ierse identiteit en het historische verhaal van strijd en veerkracht tegen de koloniale overheersing vormgeven.

De Ierse Onafhankelijkheidsoorlog (1919-1921) was een guerrillaoorlog gevoerd door het Ierse Republikeinse Leger (IRA) tegen Britse troepen, waaronder het Britse leger, de Royal Irish Constabulary (RIC) en paramilitaire groepen zoals de Black and Tans en Auxiliaries .Dit conflict volgde op de Paasopstand van 1916, die, hoewel aanvankelijk niet succesvol, de steun voor de Ierse onafhankelijkheid stimuleerde en in 1918 leidde tot de verkiezingsoverwinning van Sinn Féin, een republikeinse partij die een afgescheiden regering vestigde en in 1919 de Ierse onafhankelijkheid uitriep.De oorlog begon op 21 januari 1919 met de Soloheadbeg-hinderlaag, waarbij twee RIC-officieren werden gedood door IRA-vrijwilligers.Aanvankelijk waren de activiteiten van de IRA gericht op het buitmaken van wapens en het bevrijden van gevangenen, terwijl de nieuw gevormde Dáil Éireann werkte aan de oprichting van een functionerende staat.De Britse regering verbood de Dáil in september 1919, wat een intensivering van het conflict markeerde.De IRA begon toen RIC- en Britse legerpatrouilles in een hinderlaag te lokken, kazernes aan te vallen en geïsoleerde buitenposten te verlaten.Als reactie daarop versterkte de Britse regering de RIC met de Black and Tans en de Auxiliaries, die berucht werden vanwege hun brutale represailles tegen burgers, vaak gesanctioneerd door de regering.Deze periode van geweld en vergelding werd bekend als de ‘Black and Tan War’.Burgerlijke ongehoorzaamheid speelde ook een rol, waarbij Ierse spoorwegarbeiders weigerden Britse troepen of voorraden te vervoeren.Halverwege 1920 hadden de republikeinen de controle over de meeste provincieraden verworven en nam het Britse gezag in het zuiden en westen van Ierland af.Het geweld escaleerde dramatisch eind 1920. Op Bloody Sunday (21 november 1920) vermoordde de IRA veertien Britse inlichtingenofficieren in Dublin, en de RIC nam wraak door op een menigte te schieten tijdens een Gaelische voetbalwedstrijd, waarbij veertien burgers omkwamen.De week daarop doodde de IRA zeventien hulpfunctionarissen in de Kilmichael Hinderlaag.In een groot deel van Zuid-Ierland werd de staat van beleg afgekondigd en Britse troepen verbrandden de stad Cork als vergelding voor een hinderlaag.Het conflict heviger, resulterend in ongeveer 1.000 doden en de internering van 4.500 republikeinen.In Ulster, vooral in Belfast, had het conflict een uitgesproken sektarische dimensie.De protestantse meerderheid, grotendeels unionistisch en loyalistisch, kwam in botsing met de katholieke minderheid die vooral de onafhankelijkheid steunde.Loyalistische paramilitairen en de nieuw gevormde Ulster Special Constabulary (USC) vielen katholieken aan als vergelding voor IRA-activiteiten, wat leidde tot een gewelddadig sektarisch conflict met bijna 500 doden, van wie de meesten katholieken waren.De Government of Ireland Act van mei 1921 verdeelde Ierland en creëerde Noord-Ierland.Een staakt-het-vuren op 11 juli 1921 leidde tot onderhandelingen en het Anglo-Ierse Verdrag werd op 6 december 1921 ondertekend. Het verdrag maakte een einde aan de Britse overheersing in het grootste deel van Ierland en vestigde op 6 december 1922 de Ierse Vrijstaat als een zelfbesturende heerschappij. , terwijl Noord-Ierland deel bleef uitmaken van het Verenigd Koninkrijk.Ondanks het staakt-het-vuren ging het geweld in Belfast en de grensgebieden door.De IRA lanceerde in mei 1922 een mislukt Noordelijk Offensief. Onenigheid onder de republikeinen over het Anglo-Ierse Verdrag leidde van juni 1922 tot mei 1923 tot de Ierse Burgeroorlog. De Ierse Vrijstaat kende meer dan 62.000 medailles toe voor verdiensten tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog, met meer dan 15.000 uitgegeven aan IRA-strijders van de vliegende colonnes.De Ierse Onafhankelijkheidsoorlog was een cruciale fase in de Ierse strijd voor onafhankelijkheid, die resulteerde in aanzienlijke politieke en sociale veranderingen en de basis legde voor de daaropvolgende burgeroorlog en de uiteindelijke oprichting van een onafhankelijk Ierland.