Ierse Onafhankelijkheidsoorlog

De Ierse Onafhankelijkheidsoorlog (1919-1921) was een guerrillaoorlog gevoerd door het Ierse Republikeinse Leger (IRA) tegen Britse troepen, waaronder het Britse leger, de Royal Irish Constabulary (RIC) en paramilitaire groepen zoals de Black and Tans en Auxiliaries .Dit conflict volgde op de Paasopstand van 1916, die, hoewel aanvankelijk niet succesvol, de steun voor de Ierse onafhankelijkheid stimuleerde en in 1918 leidde tot de verkiezingsoverwinning van Sinn Féin, een republikeinse partij die een afgescheiden regering vestigde en in 1919 de Ierse onafhankelijkheid uitriep.De oorlog begon op 21 januari 1919 met de Soloheadbeg-hinderlaag, waarbij twee RIC-officieren werden gedood door IRA-vrijwilligers.Aanvankelijk waren de activiteiten van de IRA gericht op het buitmaken van wapens en het bevrijden van gevangenen, terwijl de nieuw gevormde Dáil Éireann werkte aan de oprichting van een functionerende staat.De Britse regering verbood de Dáil in september 1919, wat een intensivering van het conflict markeerde.De IRA begon toen RIC- en Britse legerpatrouilles in een hinderlaag te lokken, kazernes aan te vallen en geïsoleerde buitenposten te verlaten.Als reactie daarop versterkte de Britse regering de RIC met de Black and Tans en de Auxiliaries, die berucht werden vanwege hun brutale represailles tegen burgers, vaak gesanctioneerd door de regering.Deze periode van geweld en vergelding werd bekend als de ‘Black and Tan War’.Burgerlijke ongehoorzaamheid speelde ook een rol, waarbij Ierse spoorwegarbeiders weigerden Britse troepen of voorraden te vervoeren.Halverwege 1920 hadden de republikeinen de controle over de meeste provincieraden verworven en nam het Britse gezag in het zuiden en westen van Ierland af.Het geweld escaleerde dramatisch eind 1920. Op Bloody Sunday (21 november 1920) vermoordde de IRA veertien Britse inlichtingenofficieren in Dublin, en de RIC nam wraak door op een menigte te schieten tijdens een Gaelische voetbalwedstrijd, waarbij veertien burgers omkwamen.De week daarop doodde de IRA zeventien hulpfunctionarissen in de Kilmichael Hinderlaag.In een groot deel van Zuid-Ierland werd de staat van beleg afgekondigd en Britse troepen verbrandden de stad Cork als vergelding voor een hinderlaag.Het conflict heviger, resulterend in ongeveer 1.000 doden en de internering van 4.500 republikeinen.In Ulster, vooral in Belfast, had het conflict een uitgesproken sektarische dimensie.De protestantse meerderheid, grotendeels unionistisch en loyalistisch, kwam in botsing met de katholieke minderheid die vooral de onafhankelijkheid steunde.Loyalistische paramilitairen en de nieuw gevormde Ulster Special Constabulary (USC) vielen katholieken aan als vergelding voor IRA-activiteiten, wat leidde tot een gewelddadig sektarisch conflict met bijna 500 doden, van wie de meesten katholieken waren.De Government of Ireland Act van mei 1921 verdeelde Ierland en creëerde Noord-Ierland.Een staakt-het-vuren op 11 juli 1921 leidde tot onderhandelingen en het Anglo-Ierse Verdrag werd op 6 december 1921 ondertekend. Het verdrag maakte een einde aan de Britse overheersing in het grootste deel van Ierland en vestigde op 6 december 1922 de Ierse Vrijstaat als een zelfbesturende heerschappij. , terwijl Noord-Ierland deel bleef uitmaken van het Verenigd Koninkrijk.Ondanks het staakt-het-vuren ging het geweld in Belfast en de grensgebieden door.De IRA lanceerde in mei 1922 een mislukt Noordelijk Offensief. Onenigheid onder de republikeinen over het Anglo-Ierse Verdrag leidde van juni 1922 tot mei 1923 tot de Ierse Burgeroorlog. De Ierse Vrijstaat kende meer dan 62.000 medailles toe voor verdiensten tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog, met meer dan 15.000 uitgegeven aan IRA-strijders van de vliegende colonnes.De Ierse Onafhankelijkheidsoorlog was een cruciale fase in de Ierse strijd voor onafhankelijkheid, die resulteerde in aanzienlijke politieke en sociale veranderingen en de basis legde voor de daaropvolgende burgeroorlog en de uiteindelijke oprichting van een onafhankelijk Ierland.