جنگ آزادیبخش بنگلادش یک درگیری مسلحانه انقلابی در شرق پاکستان بود که منجر به ایجاد بنگلادش شد.این عملیات در شب 25 مارس 1971، با آغاز عملیات نورافکن توسط نظامیان پاکستانی به رهبری یحیی خان آغاز شد که نسل کشی بنگلادش را آغاز کرد.موکتی باهینی، یک جنبش مقاومت چریکی متشکل از نظامیان، شبه نظامیان و غیرنظامیان بنگالی، با به راه انداختن یک جنگ چریکی گسترده علیه ارتش پاکستان به خشونت پاسخ داد.این تلاش رهایی بخش در ماه های ابتدایی موفقیت های چشمگیری داشت.ارتش پاکستان در طول باران موسمی مقداری زمین را به دست آورد، اما چریک های بنگالی، از جمله عملیاتی مانند عملیات جک پات علیه نیروی دریایی پاکستان و سورتی پرواز توسط نیروی هوایی نوپای بنگلادش، به طور موثر به مقابله پرداختند.هند در 3 دسامبر 1971 پس از حملات هوایی پیشگیرانه پاکستان به شمال هند وارد درگیری شد.جنگ هند و پاکستان متعاقب آن در دو جبهه انجام شد.با برتری هوایی در شرق و پیشروی های سریع نیروهای متفقین موکتی باهینی و ارتش هند، پاکستان در 16 دسامبر 1971 در داکا تسلیم شد و بزرگترین تسلیم پرسنل مسلح از زمان جنگ جهانی دوم بود.در سراسر پاکستان شرقی، عملیات نظامی گسترده و حملات هوایی برای سرکوب نافرمانی مدنی پس از بن بست انتخابات 1970 انجام شد.ارتش پاکستان با حمایت شبه‌نظامیان اسلام‌گرا مانند رزاقار، البدر و الشمس، جنایات گسترده‌ای از جمله قتل عام، تبعید و تجاوز نسل‌کشی را علیه غیرنظامیان، روشنفکران، اقلیت‌های مذهبی و پرسنل مسلح بنگالی مرتکب شد.پایتخت داکا شاهد چندین قتل عام از جمله در دانشگاه داکا بود.خشونت‌های فرقه‌ای بین بنگالی‌ها و بیهاری‌ها نیز درگرفت که منجر به فرار حدود 10 میلیون پناهجوی بنگالی به هند و 30 میلیون آواره داخلی شد.جنگ به طور قابل توجهی چشم انداز ژئوپلیتیک جنوب آسیا را تغییر داد و بنگلادش به عنوان هفتمین کشور پرجمعیت جهان ظاهر شد.این درگیری یک رویداد کلیدی در جنگ سرد بود که قدرت های بزرگی مانند ایالات متحده ، اتحاد جماهیر شوروی و چین را درگیر کرد.بنگلادش در سال 1972 توسط اکثریت کشورهای عضو سازمان ملل متحد به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخته شد.