ለ Spice ጦርነት

በምዕራብ አውሮፓ ሀገራት አዲስ የባህር ንግድ መስመሮች መገኘታቸው የኦቶማን የንግድ ሞኖፖሊን ለማስወገድ አስችሏቸዋል.ከቫስኮ ዳ ጋማ ጉዞ በኋላ አንድ ኃይለኛ የፖርቹጋል የባህር ኃይል በ16ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ የሕንድ ውቅያኖስን ተቆጣጠረ።የአረብ ባሕረ ገብ መሬት እናሕንድ የባህር ዳርቻ ከተሞችን አስፈራርቷል።እ.ኤ.አ.ይህ በእንዲህ እንዳለ የኦቶማን የቀይ ባህር ቁጥጥር የጀመረው በ1517 ሴሊምግብፅን ከሪዳኒያ ጦርነት በኋላ ወደ ኦቶማን ኢምፓየር በተቀላቀለበት ወቅት ነው።አብዛኛው የአረብ ባሕረ ገብ መሬት (ሄጃዝ እና ቲሃማህ) የመኖሪያ አካባቢዎች ብዙም ሳይቆይ በፈቃደኝነት በኦቶማን እጅ ወደቀ።በአለም ካርታው ዝነኛ የነበረው ፒሪ ሬስ ሱልጣኑ ግብፅ ከደረሰ ከጥቂት ሳምንታት በኋላ ለሴሊም አቀረበ።የሕንድ ውቅያኖስን በተመለከተ ያለው ክፍል ጠፍቷል;ወደዚያ አቅጣጫ ወደፊት ወታደራዊ ጉዞዎችን ለማቀድ የበለጠ ሊጠቀምበት ስለሚችል ሴሊም ወስዶ ሊሆን ይችላል ተብሎ ይከራከራል.በእርግጥ በቀይ ባህር ከኦቶማን የበላይነት በኋላ የኦቶማን እና ፖርቱጋልኛ ፉክክር ተጀመረ።እ.ኤ.አ. በ1525፣ በሱሌይማን አንደኛ (የሴሊም ልጅ) የግዛት ዘመን፣ የቀድሞ ኮርሳይር የነበረው ሴልማን ሬይስ፣ የኦቶማን የባህር ዳርቻ ከተሞችን ከፖርቱጋል ጥቃቶች የመከላከል ኃላፊነት የተሰጠው በቀይ ባህር ውስጥ የትንሽ የኦቶማን መርከቦች ዋና አስተዳዳሪ ሆኖ ተሾመ።በ1534 ሱለይማን አብዛኛውን ኢራቅን ያዘ እና በ1538 ኦቶማኖች በፋርስ ባህረ ሰላጤ ወደምትገኘው ባስራ ደረሱ።የኦቶማን ኢምፓየር አሁንም በፖርቹጋል ቁጥጥር ስር ያሉ የባህር ዳርቻዎችን ችግር ገጥሞታል።በአረብ ባሕረ ገብ መሬት ላይ የሚገኙት አብዛኛዎቹ የባህር ዳርቻ ከተሞች የፖርቹጋል ወደቦች ወይም የፖርቱጋል ቫሳሎች ነበሩ።ሌላው የኦቶማን-ፖርቱጋል ፉክክር ምክንያት ኢኮኖሚያዊ ነው።በ 15 ኛው ክፍለ ዘመን ከሩቅ ምስራቅ ወደ አውሮፓ ዋና ዋና የንግድ መስመሮች, የቅመማ ቅመሞች ተብሎ የሚጠራው በቀይ ባህር እና በግብፅ በኩል ነበር.ነገር ግን አፍሪካ ከተዘዋወረች በኋላ የንግድ ገቢው እየቀነሰ ነበር።^[21] የኦቶማን ኢምፓየር በሜዲትራኒያን ባህር ውስጥ ትልቅ የባህር ሃይል ሆኖ ሳለ የኦቶማን ባህር ኃይልን ወደ ቀይ ባህር ማዛወር አልተቻለም።ስለዚህ አዲስ መርከቦች በስዊዝ ተገንብተው “የህንድ መርከቦች” የሚል ስያሜ ተሰጠው።በህንድ ውቅያኖስ ላይ የተደረገው ጉዞ ግልጽ የሆነበት ምክንያት ግን ከህንድ የመጣ ግብዣ ነበር።ይህ ጦርነት የተካሄደው በኢትዮጵያ-አዳል ጦርነት ዳራ ላይ ነው።ኢትዮጵያ በ1529 በኦቶማን ኢምፓየር እና በአካባቢው አጋሮች ተወረረች።ለመጀመሪያ ጊዜ በአፄ ዳዊት ዳግማዊ በ1520 የተጠየቀው የፖርቹጋል እርዳታ በመጨረሻ በአፄ ገላውዴዎስ ዘመነ መንግስት ማሳዋ ደረሰ።ኃይሉ የሚመራው በክሪስቶቫዎ ዳ ጋማ (የቫስኮ ዳ ጋማ ሁለተኛ ልጅ) ሲሆን 400 ሙስኪተሮች፣ በርካታ በረች የሚጭኑ የመስክ ጠመንጃዎች እና ጥቂት የፖርቹጋል ፈረሰኞች እንዲሁም በርካታ የእጅ ጥበብ ባለሙያዎች እና ሌሎች ተዋጊ ያልሆኑ ተዋጊዎችን ያካተተ ነበር።በውቅያኖስ ውስጥ የፖርቹጋልን የበላይነት የማጣራት እና የሙስሊም ህንዳውያን ጌቶችን የመርዳት ኦቶማን ዋና አላማዎች አልተሳኩም።ይህ የሆነው የኦቶማን ኢምፓየር ከፖርቱጋል የበለጠ ሀብታም እና በሕዝብ ብዛት የበለፀገ በመሆኑ፣ የሕንድ ውቅያኖስ ተፋሰስ የባህር ዳርቻ ነዋሪዎች እና የባህር ኃይል ማዕከሎቹ ተመሳሳይ ሃይማኖት ስለነበራቸው ደራሲው “ከፖርቱጋል የበለጠ ጥቅም” ብሎ የጠራቸው ቢሆንም ይህ ነበር። የኦፕሬሽን ቲያትር.በህንድ ውቅያኖስ ውስጥ የአውሮፓ ይዞታ እያደገ ቢመጣም የኦቶማን ንግድ ከምስራቅ ጋር ማደጉን ቀጥሏል።በተለይም ካይሮ የየመንን ቡና እንደ ተወዳጅ የፍጆታ ሸቀጥ ማሳደግ ተጠቃሚ ሆናለች።በግዛቱ ውስጥ ባሉ ከተሞች እና ከተሞች የቡና ቤቶች ሲታዩ፣ ካይሮ ለንግድ ዋና ማእከል ሆናለች፣ ይህም ለቀጣይ ብልጽግናዋ በአስራ ሰባተኛው እና በአብዛኛው በአስራ ስምንተኛው ክፍለ ዘመን አስተዋጽዖ አበርክቷል።በቀይ ባህር ላይ ባለው ጠንካራ ቁጥጥር ኦቶማኖች በተሳካ ሁኔታ ወደ ፖርቹጋሎች የሚወስዱትን የንግድ መስመሮች መቆጣጠር ችለዋል እና በ16ኛው ክፍለ ዘመን በሙሉ ከሙጋል ኢምፓየር ጋር ከፍተኛ የንግድ ልውውጥ አድርገዋል።^[22]ፖርቹጋላውያንን በቆራጥነት ማሸነፍ ወይም ማጓጓዣቸውን ማስፈራራት ባለመቻላቸው፣ ኦቶማኖች ከተጨማሪ ተጨባጭ እርምጃ ተቆጥበዋል፣ በምትኩ እንደ Aceh Sultanate ያሉ የፖርቹጋል ጠላቶችን ለማቅረብ መርጠዋል፣ እና ነገሮች ወደ Status quo ante bellum ተመለሱ።^[23] ፖርቹጋሎች በበኩላቸው የኦቶማን ኢምፓየር ጠላት ከሆነው ከሳፋቪድ ፋርስ ጋር የንግድ እና ዲፕሎማሲያዊ ግንኙነታቸውን አስፈጽሙ።ቀስ በቀስ ውጥረት የነገሠበት የእርቅ ስምምነት ተፈጠረ፣ በዚያም ኦቶማኖች ወደ አውሮፓ የሚገቡትን የመሬት ላይ መንገዶችን እንዲቆጣጠሩ ተፈቅዶላቸዋል፣ በዚህም ፖርቹጋሎች ለማግኘት ይጓጉ የነበሩትን ባስራን ጠብቀው ፖርቹጋሎች ወደ ህንድ እና ምስራቅ አፍሪካ የባህር ንግድ እንዲቆጣጠሩ ተፈቅዶላቸዋል።^[24] ከዚያም ኦቶማኖች ትኩረታቸውን ወደ ቀይ ባህር አዙረው ቀድሞ ወደሚሰፋው ቀይ ባህር በ1517 ግብፅን እና በ1538 ኤደንን ^{[ተገዙ። 25]}