የታይዋን ታሪክ

ተጨማሪዎች

ቁምፊዎች

የግርጌ ማስታወሻዎች

ማጣቀሻዎች


Play button

6000 BCE - 2023

የታይዋን ታሪክ



የታይዋን ታሪክ በአስር ሺዎች የሚቆጠሩ ዓመታትን የሚዘልቅ ነው፣ [1] የዛሬዎቹ የታይዋን ተወላጅ ህዝቦች ቅድመ አያቶች በተባለው የሰው ልጅ መኖሪያ እና የግብርና ባህል በ3000 ዓ.ዓ. አካባቢ መከሰቱን ከሚያሳዩ የመጀመሪያ ማስረጃዎች ጀምሮ ነው።[2] ደሴቱ በ 13 ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይየሃን ቻይናውያን ግንኙነት እና በ 17 ኛው ክፍለ ዘመን ተከታይ ሰፈራዎች ታይቷል.የአውሮፓ አሰሳ ደሴቱን በፖርቹጋሎች ፎርሞሳ ተብሎ እንዲሰየም አድርጓቸዋል፣ ደች ደቡብን እናስፔን በሰሜን ቅኝ ገዝተዋል።የአውሮፓ መገኘት ተከትሎ የሆክሎ እና የሃካ ቻይናውያን ስደተኞች መጡ።እ.ኤ.አ. በ 1662 ኮክሲንጋ ደችዎችን ድል በማድረግ በ1683 በኪንግ ሥርወ መንግሥት የተካለለውን ምሽግ አቋቋመ።እ.ኤ.አ. በ 1895 ኪንግ የመጀመሪያውን የሲኖ-ጃፓን ጦርነት ከተሸነፈ በኋላ ታይዋን እና ፔንግሁለጃፓን ተሰጡ።በጃፓን አገዛዝ ታይዋን የኢንዱስትሪ እድገት በማስመዝገብ ሩዝ እና ስኳርን በከፍተኛ ደረጃ ወደ ውጭ በመላክ ላይ ነች።በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት በቻይና እና በሌሎች ክልሎች ላይ ወረራዎችን በማሳለጥ በሁለተኛው የሲኖ-ጃፓን ጦርነት ወቅት እንደ ስትራቴጂካዊ መሰረት ሆኖ አገልግሏል.ከጦርነት በኋላ እ.ኤ.አ. በ1945 ታይዋን በቻይና ሪፐብሊክ (ROC) ቁጥጥር ስር ወድቃ በኩኦምሚንታንግ (KMT) የምትመራው ሁለተኛው የዓለም ጦርነት ካበቃ በኋላ።ነገር ግን፣ የ ROC ቁጥጥር ህጋዊነት እና ባህሪ፣ የሉዓላዊነት ሽግግርን ጨምሮ፣ የክርክር ርዕሰ ጉዳዮች ሆነው ይቀራሉ።[3]እ.ኤ.አ. በ 1949 ፣ ROC ፣ በቻይና የእርስ በእርስ ጦርነት ዋናውን ቻይናን ያጣ ፣ ወደ ታይዋን አፈገፈገ ፣ ቺያንግ ካይ-ሼክ ማርሻል ህግን አውጀዋል እና KMT የአንድ ፓርቲ መንግስት አቋቋመ ።እ.ኤ.አ. በ1980ዎቹ ዲሞክራሲያዊ ማሻሻያዎች እስኪደረጉ ድረስ ለአራት አስርት ዓመታት የዘለቀ ሲሆን እ.ኤ.አ. በ1996 በተደረገው የመጀመሪያው ቀጥተኛ ፕሬዝዳንታዊ ምርጫ ። ከጦርነቱ በኋላ በነበሩት ዓመታት ታይዋን አስደናቂ የኢንዱስትሪ ልማት እና ኢኮኖሚያዊ እድገት አሳይታለች ፣ ታዋቂው “የታይዋን ተአምር” ተብሎ ይጠራ ነበር ። ከ “አራቱ እስያ ነብሮች” አንዱ።
HistoryMaps Shop

መስመር ጎብኚ

Play button
3000 BCE Jan 1

የታይዋን የመጀመሪያ ሰዎች

Taiwan
በኋለኛው Pleistocene, የባህር ደረጃዎች በጣም ዝቅተኛ ነበሩ, ይህም የታይዋን ስትሬት ወለል እንደ የመሬት ድልድይ አጋልጧል.[4] በታይዋን እና በፔንግሁ ደሴቶች መካከል ጉልህ የሆነ የጀርባ አጥንት ቅሪተ አካላት ተገኝተው ነበር፣ በተለይም መንጋጋ አጥንት የሆነው የሆሞ ጂነስ ዝርያ የሆነ፣ ከ450,000 እስከ 190,000 ዓመታት ዕድሜ ያለው።[5] በታይዋን ላይ ያሉ ዘመናዊ የሰው ማስረጃዎች ከ 20,000 እስከ 30,000 ዓመታት በፊት የቆዩ ናቸው፣ [1] ጥንታዊ ቅርሶች ከፓሊዮሊቲክ ቻንቢቢን ባህል የተቀነጠቁ ጠጠር መሳሪያዎች ናቸው።ይህ ባህል እስከ 5,000 ዓመታት በፊት ነበር፣ [6] በEluanbi ባሉ ጣቢያዎች እንደተረጋገጠው።በተጨማሪም፣ ከፀሃይ ሙን ሃይቅ የተገኘው ደለል ትንተና እንደሚያመለክተው ከ11,000 ዓመታት በፊት መከርከም እና ማቃጠል የጀመረው ግብርና ከ4,200 ዓመታት በፊት በሩዝ ምርት መጨመር አቁሟል።[7] ከ10,000 ዓመታት በፊት ሆሎሴኔ እንደጀመረ፣ የባህር ከፍታ ከፍ ብሏል፣ የታይዋን ባህርን ፈጠረ እና ታይዋንን ከዋናው መሬት አገለለች።[4]በ3,000 ዓክልበ. ገደማ፣ የኒዮሊቲክ ዳፔንኬንግ ባህል ብቅ አለ፣ በታይዋን የባህር ዳርቻ በፍጥነት ተሰራጭቷል።በገመድ በተሠሩ የሸክላ ዕቃዎች እና በተወለወለ ድንጋይ መሳሪያዎች የሚታወቀው ይህ ባህል ሩዝ እና ማሽላ ያመርታል ነገር ግን በአብዛኛው በባህር ሀብቶች ላይ የተመሰረተ ነው.የዳፔንኬንግ ባህል ከታይዋን ጋር የተዋወቀው በቀድሞዎቹ የኦስትሮዢያ ቋንቋዎች በሚናገሩት የአሁን የታይዋን ተወላጆች ቅድመ አያቶች እንደሆነ በሰፊው ይታመናል።[2] የእነዚህ ሰዎች ዘሮች ከታይዋን ወደ ደቡብ ምስራቅ እስያ፣ ፓሲፊክ እና ህንድ ውቅያኖስ ወደ ተለያዩ ክልሎች ተሰደዱ።በተለይ በአሁኑ ጊዜ በሰፊው ግዛቶች የሚነገሩት የማላዮ-ፖሊኔዥያ ቋንቋዎች የኦስትሮኒያ ቤተሰብ አንድ ቅርንጫፍ ሲሆኑ ቀሪዎቹ ቅርንጫፎች ደግሞ ለታይዋን ብቻ ናቸው።[8] በተጨማሪም ከፊሊፒንስ ደሴቶች ጋር የንግድ ልውውጥ የጀመረው ከክርስቶስ ልደት በፊት በ2ኛው ሺህ ዓመት መጀመሪያ ላይ ሲሆን ይህም የታይዋን ጄድ በፊሊፒንስ የጃድ ባህል ውስጥ መጠቀምን ያካትታል።[9] በርካታ ባህሎች ዳፔንኬንግን ተክተዋል፣ እንደ ኒያኦሱንግ ባሉ ባህሎች ውስጥ ብረትን በማስተዋወቅ፣ [10] እና በ400 ዓ.ም አካባቢ የሀገር ውስጥ አበቦች ከፊሊፒንስ የተገኘ ቴክኖሎጂ የተሰራ ብረት አምርተዋል።[11]
▲
●
1292 Jan 1

የሃን ቻይናዊ ግንኙነት ከታይዋን ጋር

Taiwan
በዩዋን ሥርወ መንግሥት (1271-1368) ሃን ቻይንኛ ታይዋንን ማሰስ ጀመረ።[12] የዩዋን ንጉሠ ነገሥት ኩብላይ ካን በ1292 የዩዋን የበላይነት ለማረጋገጥ ባለሥልጣኖችን ወደ ራይኪዩ መንግሥት ላከ ነገር ግን በስህተት ታይዋን አረፉ።የሶስት ወታደሮች ሞት ያስከተለ ግጭት በኋላ ወዲያው ወደ ቻይና ኳንዡ ተመለሱ።ዋንግ ዳዩን በ1349 ታይዋንን ጎበኘ፣ ነዋሪዎቿ ከፔንግሁ የተለየ ልማዶች እንዳሏቸው ተመልክቷል።ሌሎች የቻይናውያን ሰፋሪዎችን አልጠቀሰም ነገር ግን ሊዩኪዩ እና ፒሼይ በሚባሉ ክልሎች ውስጥ ያሉትን የተለያዩ የአኗኗር ዘይቤዎች አጉልቶ አሳይቷል።[13] ከዜጂያንግ የቹሁ የሸክላ ስራ መገኘቱ የቻይና ነጋዴዎች በ1340ዎቹ ታይዋንን እንደጎበኙ ያሳያል።[14]
▲
●
የታይዋን የመጀመሪያ የተጻፈ መለያ
የታይዋን ተወላጆች ጎሳዎች ©HistoryMaps
1349 Jan 1

የታይዋን የመጀመሪያ የተጻፈ መለያ

Taiwan
እ.ኤ.አ. በ 1349 ዋንግ ዳዩዋን የታይዋን ጉብኝቱን ዘግቧል ፣ [15] በደሴቲቱ ላይ የቻይናውያን ሰፋሪዎች አለመኖራቸውን ነገር ግን በፔንግሁ መገኘታቸውን አስታውቋል ።[16] የተለያዩ የታይዋን ክልሎችን ሊዩኪዩ እና ፒሼዬ በማለት ለይቷል።ሊኩኪው ከፔንግሁ የበለጠ ሞቃታማ የአየር ጠባይ ያለው ሰፊ ደኖች እና ተራራዎች ያሏት ምድር እንደሆነች ተገልጿል።ነዋሪዎቿ ለየት ያለ ልማዶች ነበሯቸው፣ ለመጓጓዝ በሚያስችል ሸለቆ ላይ ይደገፉ ነበር፣ በቀለማት ያሸበረቁ ልብሶችን ይለብሱ እንዲሁም ጨው ከባህር ውሃ እና ከሸንኮራ አገዳ ይጠጡ ነበር።በጠላቶች ላይ ሰው በላዎችን ይለማመዱ እና የተለያዩ የሀገር ውስጥ ምርቶች እና የንግድ እቃዎች ነበሯቸው.[17] በሌላ በኩል በምስራቅ የምትገኘው ፒሼይ በተራራማ መልክዓ ምድሯ እና በእርሻ ስራዋ የተገደበ ነበረች።ነዋሪዎቿ የተለየ ንቅሳት ነበሯቸው፣ ፀጉር በጡጫ ለብሰው፣ በወረራ እና በማፈን ላይ ተሰማርተዋል።[18] የታሪክ ምሁር የሆኑት ኤፍሬን ቢ ኢሶሬና ቪዛያን ቻይናን ከመውረራቸው በፊት ወደ ታይዋን እንደሚጓዙ ስለሚታወቅ የፒሼይ የታይዋን ህዝብ እና ከፊሊፒንስ ቪዛያን የቅርብ ዝምድና እንዳላቸው አረጋግጧል።[19]
▲
●
የታይዋን ቀደምት ንግድ እና የባህር ወንበዴ ዘመን
ፀረ-wokou ሚንግ ወታደሮች ሰይፍና ጋሻ የያዙ። ©Anonymous
1550 Jan 1

የታይዋን ቀደምት ንግድ እና የባህር ወንበዴ ዘመን

Taiwan
በ16ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ በታይዋን ደቡብ ምዕራብ ክፍል የሚዘዋወሩቻይናውያን አሳ አጥማጆች፣ ነጋዴዎች እና የባህር ወንበዴዎች ቁጥር ጨምሯል።አንዳንድ የፉጂያን ነጋዴዎች የፎርሞሳን ቋንቋዎች አቀላጥፈው ይናገሩ ነበር።ምዕተ-ዓመቱ እየገፋ ሲሄድ ታይዋን አንዳንድ አጫጭር ሰፈራዎችን በደሴቲቱ ላይ በማቋቋም ከሚንግ ባለስልጣን ለሚሸሹ የቻይና ነጋዴዎች እና የባህር ወንበዴዎች ስትራቴጂካዊ ነጥብ ሆነች።በዚህ ጊዜ ውስጥ እንደ Xiaodong dao እና Dahui guo ያሉ ስሞች ታይዋንን ለማመልከት ጥቅም ላይ ውለው ነበር፣ "ታይዋን" ከታይዋን ጎሳ የተገኘ ነው።እንደ ሊን ዳኦኪያን እና ሊን ፌንግ ያሉ ታዋቂ የባህር ላይ ወንበዴዎች ከአገሬው ተወላጆች እና ከሚንግ ባህር ኃይል ተቃውሞ ከመጋፈጣቸው በፊት ታይዋንን እንደ ጊዜያዊ ጣቢያ ይጠቀሙ ነበር።እ.ኤ.አ. በ 1593 ሚንግ ባለስልጣናት በሰሜን ታይዋን ያለውን ህገ-ወጥ ንግድ ለቻይና ቆሻሻ ንግድ ፈቃድ በማውጣት በይፋ መቀበል ጀመሩ ።[20]የቻይና ነጋዴዎች እንደ የድንጋይ ከሰል፣ ድኝ፣ ወርቅ፣ እና አደን የመሳሰሉ ሀብቶችን በመለዋወጥ ከሰሜን ታይዋን ተወላጆች ጋር ብረት እና ጨርቃጨርቅ ይገበያዩ ነበር።ነገር ግን፣ ጊዜ እያለፈ ሲሄድ፣ የታይዋን ደቡብ ምዕራብ ክልል በቅሎ አሳ እና የአጋዘን ቆዳ ብዛት ምክንያት ለቻይና ነጋዴዎች ቀዳሚ ትኩረት ሆነ።የኋለኛው በተለይ ትርፋማ ነበር, ምክንያቱምለጃፓኖች ከፍተኛ ትርፍ ለማግኘት ይሸጡ ነበር.[21] ይህ ንግድ ከ 1567 በኋላ ጨምሯል ፣ እገዳዎች ቢደረጉም ቻይናውያን በሲኖ-ጃፓን ንግድ ውስጥ ለመሰማራት ቀጥተኛ ያልሆነ መንገድ ሆኖ አገልግሏል።እ.ኤ.አ. በ1603 ቼን ዲ የ Wokou የባህር ወንበዴዎችን ለመዋጋት ወደ ታይዋን ጉዞ አደረገ፣ [20] በዚህ ጊዜ የአካባቢውን ተወላጅ ጎሳዎች እና አኗኗራቸውን በ"ዶንግፋንጂ (የምስራቃዊ አረመኔዎች መለያ)" አግኝቶ መዝግቧል።
▲
●
የመጀመሪያዎቹ አውሮፓውያን በታይዋን
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1582 Jan 1

የመጀመሪያዎቹ አውሮፓውያን በታይዋን

Tainan, Taiwan
በ1544 ታይዋንን ሲያልፉ የፖርቹጋል መርከበኞች ለመጀመሪያ ጊዜ በመርከብ መዝገብ ውስጥ የደሴቲቱን ስም ኢልሃ ፎርሞሳ ጻፉ፤ ትርጉሙም “ቆንጆ ደሴት” ማለት ነው።እ.ኤ.አ. በ 1582 ከፖርቹጋላዊው መርከብ አደጋ የተረፉ ሰዎች በጀልባ ላይ ወደ ማካዎ ከመመለሳቸው በፊት አስር ሳምንታት (45 ቀናት) ከወባ እና ተወላጆች ጋር ሲዋጉ አሳልፈዋል።
▲
●
1603 Jan 1

የምስራቃዊ አረመኔዎች መለያ

Taiwan
በ17ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ ቼን ዲ በዎኮውየባህር ወንበዴዎች ላይ ባደረገው ዘመቻ ታይዋንን ጎበኘ።[21] ግጭትን ተከትሎ የዉዩ ጄኔራል ሼን የባህር ወንበዴዎችን አሸንፏል እና የአገሬው ተወላጅ አለቃ ዳሚላ በምስጋና ስጦታዎችን አቅርቧል።[22] ቼን በዶንግፋንጂ (የምስራቅ ባርባሪያን መለያ)፣ [23] ስለ ታይዋን ተወላጆች እና አኗኗራቸው ግንዛቤዎችን በመስጠት የተመለከተውን በጥንቃቄ መዝግቧል።ቼን የምስራቅ ባርባሪያን በመባል የሚታወቁትን የአገሬው ተወላጆች በተለያዩ የታይዋን ክልሎች እንደ ዋንጋንግ፣ ዳዩአን እና ያኦጋንግ ይኖሩ እንደነበር ገልጿል።እነዚህ ማህበረሰቦች ከ500 እስከ 1000 የሚደርሱ ግለሰቦች የተማከለ አመራር ያልነበራቸው ሲሆን አብዛኛውን ጊዜ ብዙ ዘር ያለውን ግለሰብ አክብረው እና ተከታትለውታል።ነዋሪዎቹ አትሌቲክስ እና ፈጣን፣ በፈረስ በሚመስል ፍጥነት መሮጥ የሚችሉ ነበሩ።አለመግባባቶችን በተስማሙበት ጦርነት፣ ራስ አደን በመለማመድ፣ [24] እና ሌቦችን በአደባባይ እንዲገደሉ አድርገዋል።[25]የክልሉ የአየር ንብረት ሞቃታማ በመሆኑ የአካባቢው ነዋሪዎች አነስተኛ ልብስ እንዲለብሱ አድርጓል።ወንዶች አጫጭር ፀጉራቸውን እና ጆሯቸውን የተወጉ ሲሆን ሴቶች ደግሞ ፀጉራቸውን ጠብቀው ጥርሳቸውን ያስውቡ ነበር።በተለይም ሴቶቹ ታታሪዎች እና የመጀመሪያ ደረጃ እንጀራ ፈላጊዎች ነበሩ, ወንዶቹ ግን ስራ ፈት ይሆኑ ነበር.[25] የአገሬው ተወላጆች መደበኛ የቀን መቁጠሪያ ስርዓት ስለሌላቸው ጊዜን እና እድሜያቸውን እንዲያጡ አድርጓቸዋል.[24]መኖሪያ ቤታቸው የተገነቡት ከቀርከሃ እና ከሳር አበባ ሲሆን በክልሉ ውስጥ በብዛት ይገኛሉ።የጎሳ ማህበረሰቦች ላላገቡ ወንዶች "የጋራ ቤት" ነበራቸው፣ እሱም የውይይት መሰብሰቢያ ሆኖ አገልግሏል።የጋብቻ ልማዶች ልዩ ነበሩ;አንድ ወንድ ልጅ አጋር ሲመርጥ ለፍላጎቷ ልጃገረድ የአጌት ዶቃዎችን ይሰጣታል።ስጦታው መቀበል ወደ ሙዚቃዊ መጠናናት ይመራዋል, ከዚያም ወንድ ልጅ ከጋብቻ በኋላ ከልጃገረዷ ቤተሰብ ጋር አብሮ ይሄዳል, ይህም ሴት ልጆች የበለጠ ተወዳጅ እንዲሆኑ ምክንያት ነው.በግብርና፣ የአገሬው ተወላጆች ቆርጦ ማቃጠልን ይለማመዱ ነበር።እንደ አኩሪ አተር፣ ምስር እና ሰሊጥ ያሉ ሰብሎችን ያመርቱ ሲሆን ስኳር ድንች፣ ሲትሮን እና ሸንኮራ አገዳን ጨምሮ የተለያዩ አትክልቶችን እና ፍራፍሬዎችን ይዝናኑ ነበር።ቼን ከሚያውቀው ጋር ሲነጻጸር የእነሱ ሩዝ በጣዕም እና በርዝመታቸው የላቀ እንደሆነ ተገልጿል.ግብዣው ከተመረተው ሩዝ እና ከዕፅዋት የተቀመመ የአልኮል መጠጥ በመዝሙርና በዳንስ የታጀበ ነበር።[26] አመጋገባቸው የአጋዘን እና የአሳማ ሥጋን ያካትታል ነገር ግን ዶሮን አይጨምርም, [27] እና የቀርከሃ እና የብረት ጦርን በመጠቀም በማደን ላይ ተሰማርተዋል.የሚገርመው፣ የደሴቲቱ ነዋሪዎች ቢሆኑም፣ ዓሣ የማጥመድ ሥራቸውን በትናንሽ ጅረቶች ብቻ በመገደብ ወደ ባሕሩ አልገቡም።በታሪክ፣ በዮንግሌ ዘመን፣ ታዋቂው አሳሽ ዜንግ ሄ ከእነዚህ ተወላጆች ጎሳዎች ጋር ግንኙነት ለመፍጠር ሞክሮ ነበር፣ ነገር ግን እነሱ በቀላሉ ሊታወቁ አልቻሉም።እ.ኤ.አ. በ 1560 ዎቹ ፣ ከ Wokou የባህር ወንበዴዎች ጥቃት በኋላ ፣ የአገሬው ተወላጆች ከቻይና ጋር መገናኘት ጀመሩ።ከተለያዩ ወደቦች የመጡ የቻይና ነጋዴዎች የንግድ ትስስር ፈጥረዋል, ሸቀጦችን ለአጋዘን ምርቶች ይለዋወጡ.የአገሬው ተወላጆች እንደ ቻይናዊ ልብሶች ያሉ ዕቃዎችን ያከብራሉ, በንግድ ግንኙነቶች ጊዜ ብቻ ይለብሱ ነበር.ቼን በአኗኗራቸው ላይ በማሰላሰል ቀላልነታቸውን እና እርካታቸውን አደነቁ።
▲
●
ቶኩጋዋ ሾጉናቴ የታይዋን ወረራ
የጃፓን ቀይ ማኅተም መርከብ ©Anonymous
1616 Jan 1

ቶኩጋዋ ሾጉናቴ የታይዋን ወረራ

Nagasaki, Japan
በ1616 ሙራያማ ቶን ታይዋንን እንዲወር በቶኩጋዋ ሾጉናቴ ተመርቶ ነበር።[28] ይህበ 1609 በአሪማ ሃሩኖቡ የመጀመሪያውን የማሰስ ተልእኮ ተከትሎ ዓላማውከቻይና የመጣ [የሐር] ሐር አቅርቦትን መሠረት ማቋቋም ነበር ። .ሙራያማ 13 መርከቦች እና ወደ 4,000 የሚጠጉ ሰዎች በአንድ ልጆቹ ትዕዛዝ ስር ነበሩት።ሜይ 15 ቀን 1616 ናጋሳኪን ለቀው ወጡ።የወረራ ሙከራው ግን ሳይሳካ ቀረ።አውሎ ነፋሱ መርከቦቹን በመበተን የወረራውን ጥረት ቀድሞ አቆመ።[30] የሪኩዩ ሾ ኒ ንጉስ ጃፓናዊው ደሴቱን ለመያዝ እና ከቻይና ጋር [የንግድ] ማእከል ለማድረግ ስላለው ፍላጎት ሚንግ ቻይናን አስጠንቅቆት ነበር። በአካባቢው ሃይሎች ተባረሩ።ነጠላዋ መርከቧ በፎርሞሳን ክሪክ ውስጥ ታምቆ ነበር፣ እና ሁሉም ሰራተኞቿ እንዳይያዙ ("ሴፕፑኩ") ራሳቸውን አጠፉ።[28] በርካታ መርከቦች የቻይናን የባህር ዳርቻ ለመዝረፍ እራሳቸውን በማዘዋወር "ከ1,200 በላይ ቻይናውያንን እንደገደሉ እና ያገኟቸውን ቅርፊቶች ወይም ቆሻሻዎች በሙሉ በመውሰድ ህዝቡን በባህር ላይ እየጣሉ" ተብሏል ።[31]
▲
●
1624 - 1668
የደች እና የስፔን ቅኝ ግዛቶችornament
የደች ፎርሞሳ
የደች ምስራቅ ህንድ ኩባንያ ©Anonymous
1624 Jan 2 - 1662

የደች ፎርሞሳ

Tainan, Taiwan
ከ 1624 እስከ 1662 እና ከ 1664 እስከ 1668 ድረስ የታይዋን ደሴት ብዙውን ጊዜ ፎርሞሳ ተብሎ የሚጠራው በኔዘርላንድ ሪፐብሊክ ቅኝ ግዛት ስር ነበር.በግኝት ዘመን፣ የኔዘርላንድ ኢስት ህንድ ኩባንያ እንደቻይና ሚንግ ኢምፓየር እናበጃፓን ውስጥ እንደ ቶኩጋዋ ሾጉናቴ ካሉ አጎራባች ክልሎች ጋር የንግድ ልውውጥን ለማመቻቸት መሰረቱን በፎርሞሳ አቋቋመ።በተጨማሪም፣ በምስራቅ እስያ የሚገኙትን የፖርቹጋል እናየስፔን የንግድ እና የቅኝ ግዛት ጥረቶች ለመመከት አስበው ነበር።ይሁን እንጂ፣ ደች ተቃውሞ ገጥሟቸው ነበር እናም ከሁለቱም የአገሬው ተወላጆች እና በቅርብ የሃን ቻይናውያን ሰፋሪዎች የተነሳውን አመጽ ማፈን ነበረባቸው።የኪንግ ሥርወ መንግሥት በ17ኛው ክፍለ ዘመን ብቅ ሲል፣ የኔዘርላንድ ኢስት ህንድ ኩባንያ ለንግድ መንገዶች ያልተገደበ መዳረሻ በምላሹ ታማኝነቱን ከምንግ ወደ ኪንግ ቀይሯል።ይህ የቅኝ ግዛት ምዕራፍ የተጠናቀቀው የኮክሲንጋ ኃይሎች በ1662 ፎርት ዘላንዲያን ከበቡ፣ ይህም የደች መባረር እና ሚንግ-ታማኝ፣ ጸረ-ቺንግ ኦፍ የተንግኒንግ ግዛት መመስረቱን ተከትሎ ነው።
▲
●
ስፓኒሽ ፎርሞሳ
ስፓኒሽ ፎርሞሳ. ©Andrew Howat
1626 Jan 1 - 1642

ስፓኒሽ ፎርሞሳ

Keelung, Taiwan
ስፓኒሽ ፎርሞሳ ከ1626 እስከ 1642 በሰሜናዊ ታይዋን የምትገኝ የስፔን ኢምፓየር ቅኝ ግዛት ነበረች። ከፊሊፒንስ ጋር ክልላዊ የንግድ ልውውጥን ከደች ጣልቃ ገብነት ለመጠበቅ የተቋቋመ ሲሆን በማኒላ የሚገኘው የስፔን ምስራቅ ኢንዲስ አካል ነበር።ሆኖም የቅኝ ግዛቱ ጠቀሜታ ቀንሷል፣ እና በማኒላ የሚገኙ የስፔን ባለስልጣናት በመከላከሉ ላይ ተጨማሪ ኢንቨስት ለማድረግ ፈቃደኞች አልነበሩም።ከ 17 አመታት በኋላ, ደች ከበባ እና የመጨረሻውን የስፔን ምሽግ ያዙ, ብዙ የታይዋን ክፍል ተቆጣጠሩ.ግዛቱ በመጨረሻ በሰማኒያ አመት ጦርነት ወቅት ለኔዘርላንድ ሪፐብሊክ ተሰጠ።
▲
●
በታይዋን ተጀመረ
ሃካ ሴት በታይዋን። ©HistoryMaps
1630 Jan 1

በታይዋን ተጀመረ

Taoyuan, Taiwan
ሃካዎች በሶስተኛው ክፍለ ዘመን ከዘአበ አካባቢ በሰሜናዊ ማዕከላዊቻይና በሆናን እና ሻንቱንግ ግዛቶች ይኖሩ ነበር።ከዚያም ከሰሜን ከሚመጡ ዘላኖች ብዛት ለማምለጥ ከያንግትዝ ወንዝ ወደ ደቡብ እንዲሄዱ ተገደዱ።በመጨረሻ በኪያንግሲ፣ በፉኪን፣ በኳንግቱንግ፣ በኳንግሲ እና በሃይናን ሰፈሩ።በአገሬው ተወላጆች "እንግዳ" ተባሉ።የመጀመርያው የሃካስ ወደ ታይዋን ፍልሰት የተካሄደው በ1630 አካባቢ ከባድ ረሃብ በዋናው መሬት ላይ ባጠቃ ጊዜ ነው።[33] ሃካስ በመጡበት ጊዜ ምርጡን መሬት በሆክሎስ ተወስዶ ከተሞቹም ተመስርተዋል።በተጨማሪም ሁለቱ ህዝቦች የተለያዩ ዘዬዎችን ይናገሩ ነበር።"እንግዶች" በሆክሎ ማህበረሰቦች ውስጥ ቦታ ማግኘት አስቸጋሪ ሆኖባቸው ነበር።አብዛኛዎቹ ሃካዎች ወደ ገጠራማ አካባቢዎች ተወስደዋል፣ እዚያም የኅዳግ መሬት ያረሱ ነበር።አብዛኛው ሃካስ አሁንም እንደ ታኦዩዋን፣ ህሲንቹ፣ ሚያኦሊ እና ፒንግቱንግ ባሉ የግብርና አውራጃዎች ይኖራሉ።በቺያይ፣ ሁአሊየን እና ታይቱንግ የሚገኙት በጃፓን ወረራ ከሌሎች አካባቢዎች ወደዚያ ፈለሱ።ሁለተኛው የሃካስ ወደ ታይዋን ፍልሰት በ1662 ልክ በነበሩት አመታት ውስጥ ነበር፣ የሚንግ ፍርድ ቤት ጄኔራል እና በምእራቡ ዓለም ኮክሲንጋ በመባል የሚታወቀው ቼንግ ቼንግ-ኩንግ፣ ደችዎችን ከደሴቱ ባባረረ ጊዜ።አንዳንድ የታሪክ ተመራማሪዎች የአሞይ ተወላጅ የሆነው ቼንግ ሃካ እንደሆነ ይናገራሉ።ስለዚህ ሃካዎች እንደገና “እንግዳ” ሆኑ፣ ምክንያቱም ወደ ታይዋን ከተሰደዱት አብዛኞቹ የመጡት ከ16ኛው ክፍለ ዘመን በኋላ ነው።
▲
●
የሊያኦሎ ቤይ ጦርነት
©Anonymous
1633 Jul 7 - Oct 19

የሊያኦሎ ቤይ ጦርነት

Fujian, China
በ 17 ኛው ክፍለ ዘመን የቻይና የባህር ዳርቻ የባህር ንግድ ከፍተኛ ጭማሪ አጋጥሞታል, ነገር ግን የተዳከመው ሚንግ የባህር ኃይል የባህር ላይ ዘራፊዎች ይህን ንግድ እንዲቆጣጠሩ አስችሏቸዋል.ታዋቂው የባህር ላይ ወንበዴ መሪ ዜንግ ዚሎንግ የአውሮፓ ቴክኖሎጂን በመጠቀም የፉጂያን የባህር ዳርቻን ተቆጣጠረ።በ1628 እየቀነሰ የመጣው የሚንግ ሥርወ መንግሥት እሱን ለመመልመል ወሰነ።ይህ በእንዲህ እንዳለ, ደች ,በቻይና ውስጥ ነፃ የንግድ ዓላማ , መጀመሪያ ላይ Pescadores ላይ አንድ አቋም አቋቋመ.ሆኖም በሚንግ ከተሸነፈ በኋላ ወደ ታይዋን ተዛወሩ።ዜንግ፣ አሁን የሚንግ አድሚራል፣ ከሆላንድ የታይዋን ገዥ ሃንስ ፑትማንስ ጋር፣ የባህር ላይ ወንበዴነትን ለመዋጋት ተባብሯል።አሁንም፣ በዜንግ በገቡት ያልተፈጸሙ የንግድ ተስፋዎች ውጥረት ተፈጠረ፣ መጨረሻውም የደች ድንገተኛ ጥቃት በ 1633 በዜንግ ጦር ሰፈር ላይ ደረሰ።በአውሮፓ ዲዛይን ከፍተኛ ተጽዕኖ ያሳደረባቸው የዜንግ መርከቦች፣ አጋሮች እንደሆኑ በማሰብ በኔዘርላንድ ጥቃት ከጠባቂው ተነጠቀ።አብዛኞቹ መርከቦች ወድመዋል፣ ጥቂት ሠራተኞች ብቻ ተሳፍረዋል፣ ከሥፍራው የሸሹት።ከዚህ ጥቃት በኋላ ደች በባህር ላይ ተቆጣጥረዋል, መንደሮችን እየዘረፉ እና መርከቦችን ይይዛሉ.እንዲያውም የባህር ላይ የባህር ላይ ወንበዴዎች ጥምረት ፈጠሩ።ይሁን እንጂ የእነርሱ የጥቃት ስልቶች ዜንግን ከፖለቲካ ተቃዋሚዎቹ ጋር አንድ አደረገው።ለመበቀል በመዘጋጀት ላይ፣ ዜንግ መርከቦቹን በድጋሚ ገንብቷል፣ እና የሚዘገዩ ስልቶችን በመጠቀም፣ ለመምታት ትክክለኛውን እድል ጠበቀ።በጥቅምት 1633 በሊያኦሎ ቤይ መጠነ ሰፊ የባህር ኃይል ጦርነት ተጀመረ።የእሳት አደጋ መርከቦችን በመጠቀም የሚንግ መርከቦች በደች ላይ ከፍተኛ ጉዳት አድርሰዋል።የኋለኛው የላቀ የመርከብ ቴክኖሎጂ አንዳንዶች እንዲያመልጡ አስችሎታል፣ ነገር ግን አጠቃላይ ድሉ ወደ ሚንግ ደረሰ።የሚንግ ድል በሊያኦሎ ቤይ የቻይናን ሥልጣን መልሶ በታይዋን የባሕር ወሽመጥ ላይ ስላስገኘ፣ ደች በቻይና የባሕር ዳርቻ ላይ የሚያደርጉትን ዝርፊያ እንዲያቆሙ አድርጓል።ደች ኃይላቸውን እንዳሳዩ ቢያምኑም፣ ሚንግ ትልቅ ድል እንዳገኙ ተሰምቷቸዋል።ከጦርነቱ በኋላ የዜንግ ዚሎንግ ቦታ ከፍ ያለ ነበር፣ እና ስሜቱን ተጠቅሞ ለደች የፈለጉትን የንግድ እድሎች ለመስጠት ተጠቀመ።በውጤቱም, ዜንግ በ 1633 ጥቃት የጠፉትን እንደ አውሮፓውያን አይነት መርከቦች እንደገና ላለመገንባቱ ቢመርጥም, በባህር ማዶ የቻይና ንግድ ላይ ስልጣኑን በማጠናከር በቻይና ውስጥ ካሉት ሀብታም ግለሰቦች አንዱ ሆኗል.
▲
●
የደች ፓሲፊክ ዘመቻ
ከማታው ጉዞ መሪዎች አንዱ የሆነው ሮበርት ጁኒየስ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1635 Jan 1 - 1636 Feb

የደች ፓሲፊክ ዘመቻ

Tainan, Taiwan
እ.ኤ.አ. በ 1630 ዎቹ ፣ የደች ኢስት ህንድ ኩባንያ (ቪኦሲ) በደቡብ ምዕራብ ታይዋን ላይ ቁጥጥሩን ለማስፋት አስቦ ነበር ፣ እዚያም በታይዋን መሠረተ ቢስ ነገር ግን ከአካባቢው ተወላጆች መንደሮች ተቃውሞ ገጠመው።በተለይ የማታው መንደር በ1629 ስልሳ የደች ወታደሮችን አድፍጦ ገደለ።በ1635 ደች ከባታቪያ ማበረታቻ ከተቀበሉ በኋላ በእነዚህ መንደሮች ላይ ዘመቻ ጀመሩ።የደች ወታደራዊ ሃይል ጠንካራ ማሳያ እንደ ማታው እና ሶላንግ ያሉ ቁልፍ መንደሮችን በፍጥነት እንዲገዛ አድርጓል።ይህን በመመስከር ዙሪያ ያሉ በርካታ መንደሮች ከግጭት ይልቅ እጅ መስጠትን በመምረጥ ከደች ጋር በፈቃዳቸው ሰላም ለማግኘት ፈለጉ።በደቡብ ምዕራብ የደች አገዛዝ መጠናከር ለቅኝ ግዛቱ የወደፊት ስኬቶች መንገድ ጠርጓል።አዲስ የተገዙት ግዛቶች በአጋዘን ንግድ ውስጥ እድሎችን ከፍተዋል, ይህም ለደች በጣም ትርፋማ ሆነ.በተጨማሪም ለም መሬቶቹ የቻይናውያን ሠራተኞችን የሳቡ ሲሆን እነሱም እንዲያለሙ ይመጡ ነበር።የተባበሩት ተወላጆች መንደሮች የንግድ ሸሪኮች ሆኑ ብቻ ሳይሆን ደችዎችን በተለያዩ ግጭቶች የሚረዱ ተዋጊዎችንም አቅርበዋል።ከዚህም በላይ የተረጋጋው አካባቢ የኔዘርላንድ ሚስዮናውያን ሃይማኖታዊ እምነቶቻቸውን እንዲያሰራጩ ፈቅዶላቸው የቅኝ ግዛቱን መሠረት ይበልጥ አስፍኗል።ይህ አንጻራዊ የመረጋጋት ዘመን አንዳንድ ጊዜ ፓክስ ሆላንድካ (የደች ሰላም) ተብሎ በሊቃውንትና የታሪክ ተመራማሪዎች ከፓክስ ሮማና ጋር ተመሳሳይነት አለው።[39]
▲
●
1652 Sep 7 - Sep 11

ጉዎ ሁዋይ አመፅ

Tainan, Taiwan
በ17ኛው መቶ ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ፣ ደች በዋናነት ከደቡብ ፉጂያን ወደ ታይዋን ከፍተኛየሃን ቻይንኛ ፍልሰትን አበረታቱ።እነዚህ ስደተኞች፣ በተለይም ወጣት ነጠላ ወንዶች፣ በደሴቲቱ ላይ ለመመስረት ቸኩለው ነበር፣ ይህም በመርከበኞች እና በአሳሾች ዘንድ አስፈሪ ስም ያተረፈ ነበር።የሩዝ ዋጋ መጨመር፣ ጨቋኝ የደች ታክስ እና ሙሰኛ ባለስልጣናት ውጥረቱ ተባብሶ በ1652 በጉዎ ሁዋይ አመፅ ተጠናቀቀ። አመፁ ለእነዚህ ነገሮች ቀጥተኛ ምላሽ የሰጠ ሲሆን በኔዘርላንድስ 25% አማፂያን ተገድለዋል በአጭር ጊዜ ውስጥ.[32]እ.ኤ.አ. በ1640ዎቹ መገባደጃ ላይ፣ የህዝብ ቁጥር መጨመር፣ በኔዘርላንድስ የተጣሉ ታክሶች እና ገደቦችን ጨምሮ የተለያዩ ተግዳሮቶች በቻይናውያን ሰፋሪዎች መካከል የበለጠ ቅሬታ አስከትለዋል።እ.ኤ.አ. በ 1643 ኪንዋንግ የተባለ የባህር ወንበዴ በተወላጅ መንደሮች ላይ ጥቃት መሰንዘር ጀመረ ፣ ይህም ክልሉን የበለጠ አለመረጋጋት ፈጠረ።በመጨረሻም በአገሬው ተወላጆች ተይዞ ለግድያ ለደች ተሰጠ።ሆኖም ቻይናውያን በኔዘርላንድስ ላይ እንዲያምፁ የሚያነሳሳ ሰነድ በተገኘ ጊዜ የእሱ ውርስ ቀጠለ።በ1652 በጉዎ ሁዋይ የሚመራው አመጽ አንድ ግዙፍ የቻይና የገበሬ ጦር ሳካምን ሲያጠቃ ተመለከተ።ቁጥራቸው ቢኖረውም, በኔዘርላንድ የእሳት ኃይል እና በአገሬው ተወላጅ ተዋጊዎች የተዋሃዱ ነበሩ.ውጤቱም በቻይና አማፂያን ላይ ከፍተኛ እልቂት የታየ ሲሆን በሺዎች የሚቆጠሩ ህይወታቸውን አጥተዋል።ከአመፅ በኋላ፣ ታይዋን የገጠር ኃይሏን በማጣቷ የእርሻ ቀውስ ገጥሟታል፣ ምክንያቱም ብዙዎቹ አማፂዎች ገበሬዎች ነበሩ።በ1653 የተሰበሰበው ምርት በጉልበት እጥረት ምክንያት በተለይ ደካማ ነበር።ይሁን እንጂ በዋናው መሬት አለመረጋጋት ምክንያት ብዙ ቻይናውያን ወደ ታይዋን መሰደዳቸው በሚቀጥለው ዓመት መጠነኛ የሆነ የግብርና ዕድገት አስገኝቷል።በቻይናውያን እና በኔዘርላንድ መካከል ያለው ግንኙነት የበለጠ ተባብሷል ፣ ደችዎች እራሳቸውን እንደ ቻይናውያን መስፋፋት የአገሬው ተወላጅ መሬቶችን ተከላካይ አድርገው አስቀምጠዋል።ይህ ወቅት የፀረ-ቻይንኛ ስሜት እየጨመረ መጥቷል, የአገሬው ተወላጆች ከቻይናውያን ሰፋሪዎች ርቀትን እንዲጠብቁ ተመክረዋል.ከፍተኛ ዓመፅ ቢደረግም, ደች ብዙ ሀብታም ቻይናውያን ለእነሱ ታማኝ ሆነው በመቆየታቸው ላይ በመተማመን አነስተኛ ወታደራዊ ዝግጅት አድርገዋል.
▲
●
በታይዋን የደች ተጽእኖ መጨረሻ
የፎርት ዘላንዲያ እጅ መስጠት። ©Jan van Baden
1661 Mar 30 - 1662 Feb 1

በታይዋን የደች ተጽእኖ መጨረሻ

Fort Zeelandia, Guosheng Road,
የፎርት ዜላንዲያ ከበባ (1661-1662) በታይዋን ታሪክ ውስጥ ትልቅ ቦታ ነበረው፣ ይህም የኔዘርላንድ ኢስት ህንድ ኩባንያን የበላይነት አብቅቶ የቱንግኒንግ ግዛት አስገባ።ደች በታይዋን በተለይም በፎርት ዘላንዲያ እና በፎርት ፕሮቪንያ መገኘታቸውን አቋቁመዋል።ይሁን እንጂ በ1660ዎቹ አጋማሽ ላይ ሚንግ ታማኝ የሆነው ኮክሲንጋ የታይዋንን ስትራቴጂካዊ ጠቀሜታ አይቷል።ከከዳው ዝርዝር እውቀት ታጥቆ እና አስፈሪ መርከቦች እና ጦር የያዘው ኮክሲንጋ ወረራ ጀመረ።ምንም እንኳን መጀመሪያ ላይ ተቃውሞ ቢገጥማቸውም, ደችዎች ከልባቸው እና ከሽጉጥ ተቆጥበዋል.ከረዥም ጊዜ ከበባ፣ አቅርቦቶች እየቀነሱ እና የማጠናከሪያዎች ተስፋ ከሌላቸው በኋላ፣ በገዥው ፍሬድሪክ ኮዬት የሚመራው ደች ፎርት ዘላንዲያን ለኮክሲንጋ አስረከቡ።በግጭቱ ወቅት ሁለቱም ወገኖች አረመኔያዊ ዘዴዎችን ተጠቅመዋል።ቻይናውያን ብዙ የሆላንድ እስረኞችን ማረኩ እና ያልተሳኩ የድርድር ሙከራዎችን ተከትሎ ሚስዮናዊውን አንቶኒየስ ሃምብሮክን ጨምሮ በርካቶችን ገደሉ።የኔዘርላንድ ሴቶች እና ህጻናት በባርነት ተገዝተው ነበር, አንዳንድ ሴቶች በቁባትነት ተገደዋል.በተጨማሪም ደች ከአካባቢው የታይዋን ተወላጆች ማህበረሰቦች ጋር ግጭት ነበረባቸው።ከበባው በኋላ፣ ደች የጠፉትን ግዛቶቻቸውን ለማስመለስ ቢሞክሩም ተከታታይ ፈተናዎች ገጥሟቸዋል።ከቺንግ ሥርወ መንግሥት ጋር ከዜንግ ኃይሎች ጋር ጥምረት ፈጠሩ፣ ይህም አልፎ አልፎ የባሕር ላይ ጦርነቶችን አስከትሏል።እ.ኤ.አ. በ 1668 ፣ የአቦርጂኖች ተቃውሞ እና ስልታዊ ፈተናዎች ደች በኬሉንግ የመጨረሻውን ምሽግ እንዲተዉ አስገደዳቸው ፣ ይህም ከታይዋን ሙሉ በሙሉ መውጣታቸውን ያሳያል ።ሆኖም በኔዘርላንድስ እና በኮክሲንጋ ተተኪዎች መካከል የተደረገው የባህር ሃይል ፍጥጫ ቀጥሏል፣ የኔዘርላንድስ ተጨማሪ ሽንፈትን አስተናግዷል።
▲
●
Play button
1661 Jun 14 - 1683

የ Tungning መንግሥት

Tainan, Taiwan
የተንግኒንግ መንግሥት ከ1661 እስከ 1683 የደቡብ ምዕራብ ታይዋንን እና የፔንግሁ ደሴቶችን በከፊል ያስተዳድር የነበረ ሥርወ መንግሥት የባሕር መንግሥት ነበር። በኮክሲንጋ (ዜንግ ቼንግጎንግ) የተመሰረተ ሲሆን ታይዋንን ከተቆጣጠረ በኋላ ዜላንዲያን ወደ አንፒንግ እና ፕሮቪንሺያ ወደ ቺካን [ለወጠ 40] ከደች .በግንቦት 29 ቀን 1662 ቺካን ወደ "ሚንግ ምስራቃዊ ዋና ከተማ" (ዶንግዱ ሚንግጂንግ) ተባለ።በኋላ "የምስራቃዊ ካፒታል" (ዶንግዱ) ዶንግኒንግ (ቱንግኒንግ) ተባለ፣ ትርጉሙም "ምስራቅ ፓሲፊክሽን" ማለት ነው [41]በታይዋን ታሪክ ውስጥ እንደ መጀመሪያው ግዛት የታወቀው የሀን ብሄረሰብ፣ የባህር ላይ ተጽእኖ በሁለቱም የቻይና ባህር ውስጥ ባሉ ዋና ዋና የባህር መስመሮች ላይ የተስፋፋ ሲሆን የንግድ ግንኙነቶችከጃፓን እስከ ደቡብ ምስራቅ እስያ ይደርሳል።ግዛቱ በዋናቻይና በቺንግ ሥርወ መንግሥት እየተያዘ ለነበረው ለሚንግ ሥርወ መንግሥት ታማኞች መሠረት ሆኖ አገልግሏል።የዜንግ ሥርወ መንግሥት በQing ላይ ያላቸውን ተቃውሞ ለማጠናከር በማለም ታይዋን በአገዛዝዋ ወቅት ትንኮሳ አጋጥሟታል።መንግሥቱ በ1683 ወደ ኪንግ ሥርወ መንግሥት እስኪዋሐድ ድረስ ኖረ።
▲
●
ሲኒኬሽን
ዜንግ ጂንግ ©HistoryMaps
1665 Jan 1

ሲኒኬሽን

Taiwan
ዜንግ ጂንግ የሚንግ ታማኞችን ድጋፍ በማግኘት በታይዋን የ ሚንግ አስተዳደርን ውርስ ቀጠለ።በቤተሰቦቻቸው እና በመኮንኖች እየተመራ ያለው አስተዳደሩ በግብርና እና በመሠረተ ልማት ልማት ላይ ያተኮረ ነበር።በ1666 ታይዋን በእህል ምርት ራሷን ችላለች።[42] በእርሳቸው አገዛዝ ሥር ከመደበኛ የሲቪል ሰርቪስ ፈተናዎች ትግበራ ጋር የኢምፔሪያል አካዳሚ እና የኮንፊሺያን መቅደስን ጨምሮ የተለያዩ የባህል እና የትምህርት ተቋማት ተመስርተዋል።[43] ዜንግ ጂንግ የላቁ የግብርና ቴክኒኮችን እና የቻይንኛ ቋንቋን በማስተዋወቅ ተወላጆችን ለማስተማር ፈለገ።[44]ተወላጆችን ለማዋሃድ ጥረት ቢደረግም የቻይና ሰፈሮች መስፋፋት ውጥረቶችን እና አመጽን አስከተለ።የዜንግ ጂንግ አገዛዝ የእሱን ፖሊሲዎች በሚቃወሙት ላይ ከባድ ነበር;ለምሳሌ በአንድ ዘመቻ ብዙ መቶ የሻሉ ጎሳ አባላት ተገድለዋል።በተመሳሳይ ጊዜ በታይዋን ውስጥ ያለው የቻይና ህዝብ ከእጥፍ በላይ ጨምሯል [45] እና ወታደራዊ ወታደሮች ወደ ወታደራዊ ቅኝ ግዛቶች ተዛወሩ።እ.ኤ.አ. በ1684 የታይዋን የሚታረስ መሬት በ1660 የደች ዘመን መጨረሻ ከነበረው ጋር ሲነጻጸር በሦስት እጥፍ አድጓል [። 46] የዜንግ ነጋዴ መርከቦች ከጃፓን እና ደቡብ ምሥራቅ እስያ ጋር የንግድ ግንኙነታቸውን በመጠበቅ በታይዋን የባሕር ወሽመጥ በኩል ትርፍ ማግኘት ችለዋል።በዜንግ ጂንግ ስር ታይዋን እንደ አጋዘን ቆዳ እና ሸንኮራ አገዳ ባሉ ምርቶች ላይ ሞኖፖሊ ብቻ ሳይሆን ከተተካው የኔዘርላንድስ ቅኝ ግዛት የበለጠ ኢኮኖሚያዊ ልዩነትን አስመዝግቧል።በተጨማሪም በ1683 የዜንግ አገዛዝ ሲያበቃ መንግስት በ1655 ከደች አገዛዝ ከ30 በመቶ በላይ ዓመታዊ ገቢ በብር እያስገኘ ነበር።
▲
●
የታይዋን ኪንግ ድል
የኪንግ ሥርወ መንግሥት የባህር ኃይል ©Anonymous
1683 Jul 1

የታይዋን ኪንግ ድል

Penghu, Taiwan
በመጀመሪያ በዜንግ ዢሎንግ የሚመራው ወታደራዊ መሪ የነበረው ሺ ላንግ ከዜንግ ቼንግጎንግ ጋር በተፈጠረ ግጭት ወደ ኪንግ ስርወ መንግስት ከድቷል።የቺንግ አካል እንደመሆኑ፣ ሺ ስለ ዜንግ ውስጣዊ አሰራር ያለውን ጥልቅ እውቀት በመጠቀም በዜንግ ሀይሎች ላይ በተደረጉ ዘመቻዎች ቁልፍ ሚና ተጫውቷል።በ1662 የፉጂያን የባሕር ኃይል አዛዥ ሆኖ ተሾመ። ባለፉት ዓመታት በዜንግግስ ላይ የጥቃት እርምጃዎችን ይደግፍና ይመራ ነበር፤ አልፎ ተርፎም እሱን በማሳደድ ከኔዘርላንድስ ኃይሎች ጋር ተጋጭቷል።እ.ኤ.አ. በ 1664 ምንም እንኳን አንዳንድ ስኬቶች ቢኖሩትም ሺ በዋናው ቻይና የሚገኘውን የዜንግ ምሽግ ሙሉ በሙሉ ማጥፋት አልቻለም።ሺ ላንግ ታይዋን ላይ ስትራቴጅካዊ ወረራ እንዲካሄድ ሐሳብ አቅርቧል፣ ይህም በዜንግግስ ላይ ቅድመ-መከላከል አስፈላጊነት ላይ አፅንዖት ሰጥቷል።ሆኖም እንደ ያኦ ኪሼንግ ካሉ ባለስልጣናት ጋር በተደረገው አቀራረብ ላይ አለመግባባቶች ወደ ቢሮክራሲያዊ ውጥረቶች አመሩ።የሺ እቅድ መጀመሪያ ፔንቹን በመያዝ ላይ ያተኮረ ቢሆንም ያኦ ግንባሮች ላይ በአንድ ጊዜ የሚደረጉ ጥቃቶችን አቀረበ።የካንግዚ ንጉሠ ነገሥት በመጀመሪያ ወረራውን ሙሉ በሙሉ እንዲቆጣጠር አልፈቀደለትም።ይህ በእንዲህ እንዳለ በታይዋን የውስጥ ውዝግብ እና ውጫዊ ግፊቶች የዜንግን አቋም በማዳከም ወደ ክህደት እና ተጨማሪ አለመረጋጋት አመራ።እ.ኤ.አ. በ 1683 ሺ ፣ አሁን ከፍተኛ የጦር መርከቦች እና ጦር ኃይሎች ያሉት ፣ የታይዋን ወረራ ጀመሩ።ከመጀመሪያዎቹ መሰናክሎች እና ስልታዊ መልሶ ማሰባሰብ በኋላ የሺ ጦር ሃይሎች በማጎንግ የባህር ወሽመጥ ላይ ያለውን የዜንግ መርከቦችን በቆራጥነት በማሸነፍ የዜንግ ከፍተኛ ጉዳት አድርሷል።ይህን ድል ተከትሎ የኪንግ ሃይሎች ፔንግሁን እና በመቀጠል ታይዋንን በፍጥነት ያዙ።ዜንግ ኬሹአንግን ጨምሮ የደሴቱ አመራሮች የኪንግ ጉምሩክን በመከተል እና የዜንግን የታይዋን የግዛት ዘመን በተሳካ ሁኔታ በማጠናቀቅ እጅ ሰጡ።
▲
●
1683 - 1895
የ Qing ደንብornament
1684 Jan 1 - 1795

ቺንግ ታይዋን፡ ወንዶች፣ ስደት እና ጋብቻ

Taiwan
የቺንግ ሥርወ መንግሥት ታይዋንን ሲገዛ፣ መንግሥት መጀመሪያ ላይ ከዋናው መሬት ወደ ታይዋን የሚደረገውን ፍልሰት ከልክ ያለፈ የሕዝብ ቁጥር በመፍራት እና ግጭት እንዲፈጠር አድርጓል።ይህም ሆኖ ሕገወጥ ስደት ተስፋፍቷል፣ ምክንያቱም በአካባቢው ያለው የሰው ኃይል እጥረት ባለሥልጣናቱ ወደ ሌላ አቅጣጫ እንዲመለከቱ አልፎ ተርፎም ሰዎችን በንቃት እንዲመልሱ አድርጓል።በ18ኛው መቶ ክፍለ ዘመን የኪንግ መንግስት የፍልሰት ፖሊሲዎችን አገላብጧል፣ አንዳንድ ጊዜ ቤተሰቦች ወደ ታይዋን እንዲገቡ እና አንዳንዴም እንዳይከለከሉ አድርጓል።እነዚህ አለመመጣጠኖች በአብዛኛው ወንድ ወደሚሆኑት ስደተኛ ሕዝብ እንዲመጡ አድርጓቸዋል፣ ብዙ ጊዜ በአገር ውስጥ ትዳር በመመሥረት፣ “የታንግሻን አባት፣ የታንግሻን እናት የለችም” የሚለውን ፈሊጥ አስከትሏል።የኪንግ መንግስት ለታይዋን ባደረገው አስተዳደራዊ አካሄድ በተለይም ከደሴቱ ተወላጆች ጋር ያለውን የግዛት መስፋፋት እና መስተጋብር በተመለከተ ጥንቃቄ አድርጓል።መጀመሪያ ላይ አስተዳደራዊ ቁጥጥርን በቁልፍ ወደቦች እና በተወሰኑ ሜዳማ ቦታዎች ላይ በመገደብ ሰፋሪዎች ከእነዚህ ክልሎች በላይ እንዲስፋፉ ፈቃድ ያስፈልጋቸው ነበር።በጊዜ ሂደት፣ በቀጠለው ህገ-ወጥ የመሬት ማገገሚያ እና ፍልሰት ምክንያት፣ ኪንግ መላውን የምዕራባዊ ሜዳዎች መቆጣጠር ቀጠለ።የአገሬው ተወላጆች የተሰበሰቡ (ሹፋን) እና የሌላቸው (ሼንግፋን) ተብለው ተከፋፍለዋል, ነገር ግን እነዚህን ቡድኖች ለማስተዳደር የተደረገው ጥረት አነስተኛ ነበር.ድንበሮች የተመሰረቱት ተወላጆችን ከሰፋሪዎች ለመለየት ነው እና በአመታት ውስጥ ብዙ ጊዜ ተጠናክሯል።ነገር ግን፣ አፈጻጸሙ ደካማ ነበር፣ ይህም ሰፋሪዎች ወደ ተወላጆች ግዛቶች ቀጣይነት ያለው ወረራ እንዲፈጠር አድርጓል።የኪንግ አስተዳደር ጥንቃቄ የተሞላበት አቋም እና የአገሬ ልጆች ጉዳዮችን ለመቆጣጠር ጥረት ቢያደርጉም ሰፋሪዎች ብዙውን ጊዜ ከተወላጆች ሴቶች ጋር ጋብቻን እንደ የመሬት ይገባኛል ጥያቄ በመጠቀም በ 1737 እንደዚህ ባሉ ማህበራት ላይ የተከለከለ ነው ።በ 18 ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ የኪንግ መንግስት በተንጣለለ ፍልሰት ላይ ያለውን ጥብቅ ደንቦቹን ማላላት ጀመረ እና በመጨረሻም በንቃት ጣልቃ መግባቱን አቆመ ፣ በመጨረሻም በ 1875 ወደ ታይዋን ለመግባት ሁሉንም ገደቦችን ሰርዟል።
▲
●
የአቦርጂናል ዓመፅ
የዙዋንግ ዳቲያንን መያዝ። ©Anonymous
1720 Jan 1 - 1786

የአቦርጂናል ዓመፅ

Taiwan
የቺንግ ሥርወ መንግሥት ታይዋን ላይ በነገሠበት ወቅት፣ በተለያዩ ብሔረሰቦች እና በመንግሥት መካከል ያለውን የተወሳሰበ ተለዋዋጭነት የሚያንፀባርቁ የተለያዩ አመጾች ተነሱ።እ.ኤ.አ. በ 1723 ፣ በማዕከላዊ የባህር ዳርቻ ሜዳ ላይ ያሉ ተወላጆች ጎሳዎች እና በፌንግሻን ካውንቲ ውስጥ ያሉ የሃን ሰፋሪዎች ለየብቻ አመፁ ፣ ይህም በአካባቢው ህዝብ እና በኪንግ አስተዳደር መካከል ያለውን ውጥረት አጉልቶ ያሳያል ።እ.ኤ.አ. በ 1720 የዙ ዪጊ አመፅ ለግብር መጨመር ምላሽ ሆኖ ብቅ አለ ፣ ይህም በአካባቢው ህዝብ የሚሰማውን ኢኮኖሚያዊ ጫና ያሳያል ።ዙ ዪጉይ እና የሃካ መሪ ሊን ጁኒንግ አማፅያኑን በመምራት በታይዋን ላይ በኪንግ ሃይሎች ላይ ታላቅ ድል አስመዝግበዋል።ሆኖም ግንኙነታቸው ለአጭር ጊዜ ነበር፣ እና በሺቢያን የሚመራው የኪንግ መርከቦች አመፁን ለመደምሰስ ተላከ።ዡ ዪጊ ተይዞ ተገደለ፣ በዚህ ወቅት በታይዋን ውስጥ ከነበሩት በጣም አስፈላጊ ፀረ-ቺንግ አመፅ አንዱን በማጥፋት።እ.ኤ.አ. በ 1786 በቲያንዲሁይ ማህበረሰብ በሊን ሹአንግዌን የሚመራ አዲስ አመፅ የተቀሰቀሰው የህብረተሰቡ አባላት ለግብር ማጭበርበር በመታሰራቸው ነው።አመፁ መጀመሪያ ላይ በረታ፣ ብዙ አማፂያን ከዋናው ቻይና የመጡ አዲስ መጤዎችን ያቀፉ ሲሆን መሬት ለማግኘት የሚታገሉ ነበሩ።ከሃካ ህዝብ ድጋፍ ለመጠየቅ ቢሞከርም ኪንግ በ 1788 አመፁን በሊ ሺያዎ የሚመራ 50,000 ወታደሮች እና በኋላም በፉክአንጋን እና ሃይላንቃ የሚመራ ተጨማሪ ሃይል ማዳፈን ችሏል።ከቀደምት አመጾች በተለየ የቲያንዲሁ አመፅ በዋናነት በብሔራዊ ወይም በጎሳ ቅሬታዎች የተነሳሳ ሳይሆን ሰፊ የማህበራዊ አለመረጋጋት ምልክት ነበር።ሊን ሹአንግዌን ተገድሏል፣ ይህም በታይዋን ውስጥ ለኪንግ ባለስልጣን ሌላ ትልቅ ፈተና ማብቃቱን ያመለክታል።በ200 ዓመታት የኪንግ ግዛት ዘመን፣ የሜዳው ተወላጆች በአብዛኛው አመጸኞች እንዳልነበሩ እና የተራራ ተወላጆች እስከ ቺንግ አስተዳደር የመጨረሻዎቹ አስርት አመታት ድረስ ብቻቸውን ይቀሩ እንደነበር ይታወቃል።አብዛኛዎቹ አመጾች የተነሱት በሃን ሰፋሪዎች ነው፣ ብዙ ጊዜ እንደ ግብር ወይም ከብሄር ወይም ከብሄራዊ ጥቅም ይልቅ በማህበራዊ አለመግባባት የተነሳ ነው።
▲
●
የብሪታንያ ያልተሳካ የታይዋን ወረራ
የምስራቅ ህንድ ኩባንያ መርከብ (19 ኛው ክፍለ ዘመን) ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1840 Jan 1 - 1841

የብሪታንያ ያልተሳካ የታይዋን ወረራ

Keelung, Taiwan
እ.ኤ.አ. በ 1831 የምስራቅ ህንድ ኩባንያከቻይናውያን ጋር በስምምነት መገበያየት እንደማይፈልግ ወሰነ እና የበለጠ ጠበኛ እርምጃዎችን አቀደ ።የታይዋን ስልታዊ እና የንግድ እሴት ከግምት ውስጥ በማስገባት፣ በ1840 እና 1841 ደሴቱን ለመያዝ የብሪታንያ ሃሳቦች ነበሩ።ዊልያም ሃትማን ለሎርድ ፓልመርስተን "ቻይና በታይዋን ላይ ያላትን ጨዋ አገዛዝ እና የደሴቲቱን ስልታዊ እና የንግድ ጠቀሜታ" በማመልከት ጽፏል።[47] ታይዋን በጦር መርከብ ብቻ እና ከ1,500 ባነሰ ወታደር እንድትያዝ እና እንግሊዛውያን ክርስትናን በአገሬው ተወላጆች መካከል ለማስፋት እንዲሁም ንግድን ለማዳበር እንደሚችሉ ጠቁመዋል።[48] ​​እ.ኤ.አ. በ 1841 በአንደኛው የኦፒየም ጦርነት ወቅት እንግሊዛውያን በኪሉንግ ወደብ ዙሪያ ያለውን ከፍታ ሦስት ጊዜ ለመለካት ቢሞክሩም አልተሳካላቸውም።[49] በመጨረሻ፣ እንግሊዞች ጠንካራ መሰረት መመስረት አልቻሉም፣ እናም ጉዞው እንደ ውድቀት ይቆጠራል።
▲
●
Formosa Expedition
የዩናይትድ ስቴትስ የባህር ኃይል እና መርከበኞች በፎርሞሳ ደሴት፣ ኢስት ኢንዲስ፣ የሃርፐር ሳምንታዊ የባህር ወንበዴዎች ላይ የተፈጸመ ጥቃት ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1867 Jun 1

Formosa Expedition

Hengchun, Hengchun Township, P
የፎርሞሳ ጉዞ በአሜሪካ ተወላጅ በሆነው የታይዋን ተወላጅ በሆነው በፓይዋን ላይ የተከፈተ የቅጣት ዘመቻ ነበር።ጉዞው የተካሄደው በሮቨር ላይ ለደረሰው የበቀል እርምጃ ነው፣ በመጋቢት 1867 የዩናይትድ ስቴትስ የባህር ኃይል እና የባህር ኃይል ኩባንያ በደቡባዊ ታይዋን አረፈ እና ወደ ደቡባዊው ታይዋን አረፈ እና ሮቨር የተባለው የአሜሪካ ቅርፊት ተሰብሮ ሰራተኞቹ በፓይዋን ተዋጊዎች ተጨፍጭፈዋል። የፓይዋን መንደር።ፓይዋን በሽምቅ ውጊያ ምላሽ ሰጡ ፣ ደጋግመው አድፍጠው ፣ እየተፋለሙ ፣ ከቦታው ርቀው ወደ ኋላ አፈገፈጉ።በመጨረሻም የባህር ኃይል አዛዥ ተገድለው በድካምና በሙቀት ድካም ወደ መርከባቸው አፈገፈጉ እና ፓይዋን ተበታትነው ወደ ጫካ አፈገፈጉ።ድርጊቱ እንደ አሜሪካዊ ውድቀት ይቆጠራል.
▲
●
የሙዳን ክስተት
Ryujo የታይዋን ጉዞ ዋና መሪ ነበር። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1874 May 6 - Dec 3

የሙዳን ክስተት

Taiwan
በታኅሣሥ 1871 የሪዩክዩአን መርከብ በታይዋን የባሕር ዳርቻ ተሰበረ፣ በፓይዋን ተወላጆች እጅ 54 መርከበኞች ሞቱ።የሙዳን ክስተት በመባል የሚታወቀው ይህ ክስተት በመጨረሻ የአለምን ትኩረት ስቧል።መጀመሪያ ላይ የ Ryukyuan መርከብ የተሰበረ ሰዎችን ወደ አገራቸው ለመመለስ ረጅም ታሪክ ያለው የኪንግ ሥርወ መንግሥት በሕይወት የተረፉትን መርከበኞች እንዲመለሱ በማመቻቸት ሁኔታውን አስተናግዷል።ይሁን እንጂ ክስተቱ ፖለቲካዊ ውጥረትን ቀሰቀሰ፣ በተለይም የጃፓኑ ጄኔራል ሱኬኖሪ ካባያማ በታይዋን ላይ ወታደራዊ እርምጃ እንዲወሰድ ሲከራከሩ፣ እናጃፓን የሪዩክዩን ንጉስ ከዙፋን አውርዳለች።በጃፓን እና በቺንግ ቻይና መካከል የተደረገው ዲፕሎማሲያዊ ድርድር ተጠናክሮ በ1874 የጃፓን ጦር ወደ ታይዋን ባደረገው ጉዞ አብቅቶአል።የመጀመሪያዎቹ ስኬቶች ቢደረጉም ጉዞው መሰናክሎች ገጥሟቸው ነበር፤ ከእነዚህም መካከል ከአገሬው ተወላጅ ጎሳዎች የሽምቅ ውጊያ እና የወባ ወረርሽኝ ወታደሮቹን ክፉኛ ጎድቷል።የኪንግ ተወካዮች እና የአካባቢው ጎሳዎች ስለ ጃፓን ጥቃት ቅሬታ አቅርበዋል ነገር ግን በአብዛኛው ችላ ተብለዋል.ጃፓኖች ባጋጠሟቸው ግዛቶች ላይ ስልጣን እንዳላቸው በማረጋገጥ ካምፖች እና ባንዲራዎችን አቋቁመዋል።በመጨረሻም የአለም አቀፍ ጫና እና የጃፓን ተሳፋሪ ሃይል ጤና እያሽቆለቆለ መምጣቱ በጃፓን እና በቺንግ ቻይና መካከል ዲፕሎማሲያዊ ንግግሮች እንዲፈጠሩ ምክንያት ሆኗል፣ ይህም የፔኪንግ ስምምነትን አስከትሏል።ጃፓን Ryukyu እንደ ቫሳል ግዛት እውቅና አግኝታ ከቻይና የካሳ ክፍያ ተቀበለች ፣ በመጨረሻም ወታደሮቿን ከታይዋን በታህሳስ 1874 አስወጣች። ጉዳዮች እና ወደፊት በሁለቱ ሀገራት መካከል ለሚፈጠሩ ግጭቶች አርአያ መሆን።
▲
●
ማዳበር እና መቋቋም፡ የታይዋን አቦርጂኖች በኪንግ አገዛዝ ስር
©Anonymous
1875 Jan 1 - 1895

ማዳበር እና መቋቋም፡ የታይዋን አቦርጂኖች በኪንግ አገዛዝ ስር

Taiwan
እ.ኤ.አ. ከ 1874 ጀምሮ በታይዋን የኪንግ አገዛዝ ማብቂያ ድረስ ያለው ጊዜ በደሴቲቱ ላይ ቁጥጥር ለማድረግ እና ዘመናዊ ለማድረግ ከፍተኛ ጥረት ተደርጎ ነበር ።በ1874የጃፓን ጊዜያዊ ወረራ ተከትሎ የኪንግ አስተዳደር በታይዋን ላይ በተለይም ተወላጆች በሚኖሩባቸው ግዛቶች ያለውን ይዞታ ለማጠናከር ያለመ ነበር።የተራራ መንገዶችን እና የቴሌግራፍ መስመሮችን ጨምሮ የመሠረተ ልማት ፕሮጄክቶች ተጀምረዋል እና ተወላጆች ነገዶች በ Qing አገዛዝ ስር እንዲገቡ ተደርገዋል።እነዚህ ጥረቶች ቢኖሩም፣ ቺንግ እንደ ሲኖ-ፈረንሳይ ጦርነት ያሉ ፈተናዎች ገጥሟቸው ነበር፣ ይህም ፈረንሳዮች የታይዋንን ክፍል ለጊዜው ሲቆጣጠሩ ነበር።ታይዋን በኪንግ አገዛዝ ስር የተለያዩ የአስተዳደር እና የመሠረተ ልማት ለውጦችን አድርጋለች።የታይዋን መከላከያ ኮሚሽነር ሊዩ ሚንግቹዋን በተለይ የኤሌክትሪክ መብራትን፣ የባቡር መስመሮችን እና የኢንዱስትሪ ማሽነሪዎችን ጨምሮ በዘመናዊነት ጥረቶች ላይ ንቁ ተሳትፎ አድርገዋል።ይሁን እንጂ እነዚህ ጥረቶች የተወሰነ ስኬት አግኝተው ከጥቅማቸው አንጻር ከፍተኛ ወጪያቸውን በመመልከት ትችት አስከትለዋል።ሊዩ በመጨረሻ በ1891 ሥልጣኑን ለቀቀ፣ እና ንቁ የቅኝ ግዛት ጥረቶች ቆሙ።በኪንግ ዘመን መገባደጃ ላይ፣ ደሴቲቱ ወደ 2.5 ሚሊዮን የሚጠጉ ቻይናውያን በምእራብ ሜዳዎች ላይ ያተኮሩ ነበሩ፣ ተራራማ አካባቢዎች ግን በአብዛኛው ራሳቸውን ችለው የሚኖሩ እና ተወላጆች ይኖሩ ነበር።ምንም እንኳን 148,479 ያህሉ በመደበኛነት ያቀረቡትን ተወላጆች በ Qing ቁጥጥር ስር ለማድረግ ጥረት ቢደረግም የእነዚህ ጥረቶች ዋጋ ከፍተኛ እና ሙሉ በሙሉ ውጤታማ አልነበረም።ከዚህም በላይ የሜዳው ተወላጆች የባህልና የመሬት ባለቤትነት ሁኔታን በመሸርሸር ልማቱ ከፍተኛ ደረጃ ላይ ደርሷል።
▲
●
የኬሉንግ ዘመቻ
ላ ጋሊሶኒየር በኬልንግ፣ ነሐሴ 5 ቀን 1884 የቻይናን መከላከያ ቦምብ ደበደበ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1884 Aug 1 - 1885 Mar

የኬሉንግ ዘመቻ

Taiwan, Northern Taiwan
በሲኖ-ፈረንሳይ ጦርነት ወቅት ፈረንሳዮች በ1884 በኬሉንግ ዘመቻ ታይዋን ላይ ጥቃት ሰነዘሩ። መጀመሪያ ላይ በሴባስቲን ሌስፔስ የሚመራው የፈረንሳይ ጦር የኪየሉን ወደብ ቦምብ ቢያደርግም በሊዩ ሚንግቹአን የሚመራው ትልቅየቻይና ጦር ተቃውሞ ገጥሟቸዋል፣ ይህም ለቀው እንዲወጡ አስገደዳቸው።ሆኖም ግን፣ በጥቅምት 1፣ አሜዴይ ኩርቤት ታምሱይን መውሰድ ባይችልም 2,250 የፈረንሳይ ወታደሮችን በተሳካ ሁኔታ ኬሉንግን በቁጥጥር ስር አዋለ።ከዚያም ፈረንሳዮች በታይዋን ላይ እገዳ ጣሉ, ግን በከፊል ውጤታማ ነበር.የፈረንሳይ መርከቦች በኬሉንግ የመከላከያ ስራዎችን ለመስራት ነዋሪዎቹን ለመጠቀም በዋናው ቻይና የባህር ዳርቻ ዙሪያ ቆሻሻዎችን ያዙ ፣ነገር ግን የአቅርቦት ቆሻሻዎች ወደ ታካው እና አንፒንግ መድረሳቸውን ቀጥለዋል ፣ይህም እገዳውን አበላሽቷል።በጃንዋሪ 1885 መገባደጃ ላይ የቻይና ኃይሎች በኪሉንግ አካባቢ ከፍተኛ ሽንፈት ደርሶባቸዋል።ፈረንሳዮች ከተማዋን ቢይዙም ቁጥራቸውን ከገደቡ በላይ ማራዘም አልቻሉም።ታምሱን ለመያዝ የተደረገው ሙከራ በመጋቢት ወር እንደገና አልተሳካም፣ እና የፈረንሳይ የባህር ኃይል የቦምብ ድብደባ ፔንግሁ እጅ እንዲሰጥ አድርጓል።ይሁን እንጂ ብዙ የፈረንሣይ ወታደሮች ብዙም ሳይቆይ ታመሙ፣የመዋጋት አቅማቸውን አዳክሟል።እ.ኤ.አ. ኤፕሪል 15, 1885 የጦርነት ማብቃቱን የሚያመላክት የጦር ሰራዊት ደረሰ።ፈረንሳዮች በሰኔ 21 ከኬሉንግ መፈናቀላቸውን አጠናቀዋል፣ እና ፔንግሁ በቻይና ቁጥጥር ስር ቆየ።ምንም እንኳን ቀደምት ስኬቶቻቸው እና እገዳ ቢያስቀምጡም፣ በታይዋን የፈረንሳይ ዘመቻ በመጨረሻ ውሱን ስልታዊ ትርፍ አስገኝቷል።
▲
●
1895 - 1945
የጃፓን ግዛትornament
የኪንግ ሥርወ መንግሥት ታይዋንን ለጃፓን ሰጠ
የእንጨት እገዳ የሺሞኖሴኪ ድርድር ስምምነት ህትመት ©Courtesy of Freer Gallery of Art, Smithsonian Institution, Washington, D.C.
1895 Apr 17

የኪንግ ሥርወ መንግሥት ታይዋንን ለጃፓን ሰጠ

Shimonoseki, Yamaguchi, Japan
የሺሞኖሴኪ ስምምነት ሚያዝያ 17 ቀን 1895 በጃፓን ሹንፓንሮ ሆቴል ሺሞኖሴኪበጃፓን ኢምፓየር እና በኪንግ ቻይና መካከል የተፈረመ እና የመጀመሪያውን የሲኖ-ጃፓን ጦርነት የሚያበቃ ውል ነበር።ከስምምነቱ ውሎች መካከል፣አንቀጽ 2 እና 3፡ ቻይና የፔስካዶረስ ቡድን፣ ፎርሞሳ (ታይዋን) እና የሊያኦዶንግ ባሕረ ሰላጤ (ዳሊያን) ምስራቃዊ ክፍል ከሁሉም ምሽግ፣ የጦር መሳሪያዎች እና የህዝብ ንብረቶች ጋር በዘላቂነት እና ሙሉ ሉዓላዊነት ለጃፓን ተሰጠች።በማርች እና ኤፕሪል 1895 በጃፓን እና በኪንግ ተወካዮች መካከል በተካሄደው ስብሰባ ጠቅላይ ሚኒስትር ሂሮቡሚ ኢቶ እና የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ሙኔሚትሱ ሙትሱ በኮሪያ ባሕረ ገብ መሬት ላይ ብቻ ሳይሆን በታይዋን ደሴቶች ላይ የኪንግ ሥርወ መንግሥትን ኃይል ለመቀነስ ፈለጉ።ከዚህም በላይ ሙትሱ የጃፓን ወታደራዊ ኃይልን ወደ ደቡብ ቻይና እና ደቡብ ምስራቅ እስያ ለማስፋፋት አስፈላጊነቱን አስተውሏል.ዘመኑ የኢምፔሪያሊዝም ዘመን ስለነበር ጃፓን የምዕራባውያን አገሮች የሚያደርጉትን ለመኮረጅ ፈለገች።ኢምፔሪያል ጃፓን በወቅቱ ከምዕራባውያን ኃይሎች ጋር ለመወዳደር በኮሪያ ልሳነ ምድር እና በሜይንላንድ ቻይና ውስጥ ቅኝ ግዛቶችን እና ሀብቶችን ይፈልጉ ነበር።ከ1867 Meiji Restoration ጀምሮ ኢምፔሪያል ጃፓን ከምዕራቡ ዓለም ጋር ሲወዳደር ምን ያህል ፈጣን እድገት እንደነበረች እና በሩቅ ምስራቅ በምዕራባውያን ኃያላን የተካሄዱትን እኩል ያልሆኑ ስምምነቶች ለማሻሻል የፈለገውን መጠን ለማሳየት የጃፓን አመራር የመረጡት መንገድ ነበር።በጃፓን ኢምፔሪያል እና በኪንግ ሥርወ መንግሥት መካከል በተካሄደው የሰላም ኮንፈረንስ ላይ በኪንግ ሥርወ መንግሥት የድርድር ጠረጴዛ ላይ የነበሩት አምባሳደሮች ሊ ሆንግሻንግ እና ሊ ጂንግፋንግ በመጀመሪያ ታይዋንን ለመልቀቅ አላሰቡም ምክንያቱም ታይዋን ከምዕራቡ ዓለም ጋር ለመገበያየት ታላቅ ቦታ ስለነበራቸው ነው።ስለዚህ፣ በ19ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ኪንግ በብሪታንያ እና በፈረንሳይ ላይ ባደረገው ጦርነት የተሸነፈ ቢሆንም፣ ኪንግ ንጉሠ ነገሥት ታይዋን በ1683 በጀመረችው አገዛዝ ሥር እንድትቆይ ለማድረግ በቁም ነገር ነበር።በኮንፈረንሱ የመጀመሪያ አጋማሽ ላይ ኢቶ እና ሙትሱ የታይዋንን ሙሉ ሉዓላዊነት ማስረከብ ፍፁም ቅድመ ሁኔታ ነው በማለት ሊ የፔንግሁ ደሴቶችን ሙሉ ሉዓላዊነት እና የሊያቱንግ የባህር ወሽመጥ (ዳሊያን) ምስራቃዊ ክፍል እንዲያስረክብ ጠይቀዋል።ከ1894 እስከ 1895 በተደረገው የመጀመሪያው የሲኖ-ጃፓን ጦርነት ታይዋን የጦር አውድማ ሆና አታውቅም በሚል ምክንያት ሊ ሆንግዛንግ እምቢ አለ። የሊያቱንግ ባሕረ ሰላጤ የባህር ወሽመጥ ክፍል ለኢምፔሪያል ጃፓን ፣ አሁንም ታይዋንን አሳልፎ ለመስጠት ፈቃደኛ አልሆነም።ታይዋን ከ1885 ጀምሮ ክፍለ ሀገር እንደነበረች፣ ሊ “ታይዋን ቀድሞውንም ክፍለ ሀገር ነች፣ ስለዚህም መሰጠት የለባትም” ብሏል።ይሁን እንጂ ኢምፔሪያል ጃፓን ወታደራዊ ጠቀሜታ እንደነበረው እና በመጨረሻም ሊ ታይዋንን አሳልፎ ሰጠ።እ.ኤ.አ ኤፕሪል 17, 1895 በጃፓን ኢምፔሪያል እና በኪንግ ሥርወ መንግሥት መካከል የሰላም ስምምነት ተፈርሟል እና የተሳካ የጃፓን ወረራ በታይዋን ላይ ደረሰ።ይህ በታይዋን ላይ ትልቅ እና ዘላቂ ተጽእኖ ነበረው፣ ደሴቲቱ ወደ ኢምፔሪያል ጃፓን መመለሷ የ 200 ዓመታት የኪንግ አገዛዝ ማብቃቱን የሚያመለክት ሲሆን ምንም እንኳን በአካባቢው ቻይናውያን በጃፓኖች በፍጥነት የተደመሰሰውን ግዛቱን በመቃወም።
▲
●
Play button
1895 Apr 17 - 1945

ታይዋን በጃፓን አገዛዝ ሥር

Taiwan
ታይዋን በ1895 የሺሞኖሴኪን ስምምነት ተከትሎ በጃፓን አገዛዝ ሥር ወደቀች፤ እሱምየመጀመሪያውን የሲኖ-ጃፓን ጦርነት አጠቃሏል።የኪንግ ሥርወ መንግሥት ግዛቱንለጃፓን ሰጠ፣ ይህም ለአምስት አስርት ዓመታት የጃፓን አስተዳደር አስከትሏል።ደሴቱ የጃፓን የመጀመሪያዋ ቅኝ ግዛት ሆና ታገለግል የነበረች ሲሆን በኢኮኖሚ እና በህዝብ ልማቷ ላይ ሰፊ ኢንቨስት በማድረግ "የአርአያ ቅኝ ግዛት" እንድትሆን ታስቦ ነበር።ጃፓን እንዲሁ ታይዋንን በባህል ለመዋሃድ አላማ ያደረገች ሲሆን እንደ ኦፒየም፣ ጨው እና ፔትሮሊየም ባሉ አስፈላጊ እቃዎች ላይ የተለያዩ ሞኖፖሊዎችን አቋቁማለች።የሁለተኛው የዓለም ጦርነት ማብቂያ የጃፓን አስተዳደራዊ ቁጥጥር በታይዋን ላይ መዘጋቱን አመልክቷል።ጃፓን በሴፕቴምበር 1945 እጅ ሰጠች እና የቻይና ሪፐብሊክ (ROC) አጠቃላይ ትእዛዝ ቁጥር 1 መውጣቱን ተከትሎ ግዛቱን ተቆጣጠረች። በ1952 ዓ.ም.የጃፓን አገዛዝ ዘመን በታይዋን ውስጥ ውስብስብ የሆነ ቅርስ ትቷል.ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት በኋላ በታይዋን የተደረጉ ውይይቶች በየካቲት 28 በ1947 የተካሄደውን እልቂት ጨምሮ፣ የታይዋን የተሃድሶ ቀን እና የታይዋን አጽናኝ ሴቶች ጉዳይን ጨምሮ በተለያዩ ጉዳዮች ላይ የተለያዩ አስተያየቶች አሏቸው።ልምዱ ስለታይዋን ብሄራዊ እና ጎሳ ማንነት እንዲሁም ስለ መደበኛ የነጻነት ንቅናቄው በሚደረጉ ክርክሮች ላይ የራሱን ሚና ይጫወታል።
▲
●
የጃፓን የታይዋን ወረራ
ሰኔ 7 ቀን 1895 የጃፓን ወታደሮች ታይፔን ያዙ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1895 May 29 - Oct 18

የጃፓን የታይዋን ወረራ

Tainan, Taiwan
የጃፓን የታይዋን ወረራበጃፓን ኢምፓየር እና በአጭር ጊዜ የምትኖረው የፎርሞሳ ሪፐብሊክ ታጣቂ ሃይሎች በሚያዝያ 1895 የኪንግ ስርወ መንግስት ታይዋንን ወደ ጃፓን ካቋረጠ በኋላ በመጀመርያው የሲኖ-ጃፓን ጦርነት ማብቂያ ላይ ግጭት ነበር።ጃፓኖች አዲሱን ይዞታቸውን ለመቆጣጠር ሲፈልጉ የሪፐብሊካኑ ኃይሎች የጃፓንን ወረራ ለመቋቋም ተዋግተዋል።ጃፓኖች በግንቦት 29 ቀን 1895 በታይዋን ሰሜናዊ የባህር ዳርቻ በኬሉንግ አቅራቢያ አረፉ እና በአምስት ወር ዘመቻ ወደ ደቡብ አቅጣጫ ወደ ታይናን ሄዱ።ምንም እንኳን ግስጋሴያቸው በሽምቅ ተዋጊዎች እንቅስቃሴ ቢዘገይም ጃፓኖች አቋም ለመያዝ ሲሞክሩ የፎርሞሳን ኃይሎችን (የተለመደው የቻይና ክፍል እና የአካባቢ የሃካ ሚሊሻዎች ድብልቅ) አሸነፉ።እ.ኤ.አ. ነሐሴ 27 ቀን በባጓሻን የጃፓን ድል በታይዋን ምድር ላይ የተካሄደው ትልቁ ጦርነት የፎርሞሳንን ተቃውሞ ቀደምት ሽንፈትን አጠፋ።በጥቅምት 21 የታይናን ውድቀት ለጃፓን ወረራ የተደራጁ ተቃውሞዎችን አብቅቷል እና ለአምስት አስርት ዓመታት የጃፓን አገዛዝ በታይዋን መረቀ።
▲
●
የታጠቁ የጃፓን አገዛዝ መቋቋም
ሙሻ (ውሼ) በ1930 በሴዲቅ ህዝብ መሪነት የተነሳ ሕዝባዊ አመጽ። ©Seediq Bale (2011)
1895 Nov 1 - 1930 Jan

የታጠቁ የጃፓን አገዛዝ መቋቋም

Taiwan
እ.ኤ.አ. በ1895 የጀመረውየጃፓን የታይዋን ቅኝ ገዥ አገዛዝ እስከ 20ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ድረስ የዘለቀ ከፍተኛ የትጥቅ ተቃውሞ ገጠመው።የመጀመርያው ተቃውሞ በፎርሞሳ ሪፐብሊክ፣ በኪንግ ባለስልጣናት እና በአካባቢው ሚሊሻዎች ይመራ ነበር።የሃካ መንደር ነዋሪዎች እና የቻይና ብሄርተኞች አመፁን እየመሩ ያሉት ከታይፔ ውድቀት በኋላም የታጠቁ አመጾች ቀጥለዋል።በተለይም እንደ ዩንሊን እልቂት እና የ 1895 የመጀመርያው የተቃውሞ ጦርነት በሺዎች የሚቆጠሩ ተገድለዋል ። ዋና ዋና አመጾች በ 1902 ይብዛም ይነስም የተሸነፉ ነበሩ ፣ ግን በ 1907 እንደ ቤይፑ አመፅ እና በ 1915 የታፓኒ ክስተት ቀጣይነት ያለው ውጥረት እና አለመረጋጋትን ያመለክታሉ ። የጃፓን አገዛዝ መቃወም.የአገሬው ተወላጆች ማህበረሰቦችም እስከ 1930ዎቹ ድረስ የጃፓን ቁጥጥርን አጥብቀው ተቃውመዋል።በታይዋን ተራራማ አካባቢዎች መንግስት ባደረገው ወታደራዊ ዘመቻ የበርካታ ተወላጆች መንደሮችን ወድሟል፣ በተለይም በአታያል እና ቡንን ጎሳዎች ላይ ተፅዕኖ አሳድሯል።የመጨረሻው ጉልህ የአቦርጂናል አመፅ በ1930 የሙሻ (ውሼ) ሕዝባዊ አመጽ ሲሆን በሴዲቅ ሕዝብ ይመራ ነበር።ይህ አመጽ በመቶዎች የሚቆጠሩ ጉዳቶችን አስከትሏል እናም በሰዲቅ መሪዎች ራስን በማጥፋት ተጠናቀቀ።በጃፓን አገዛዝ ላይ የተነሳው ኃይለኛ ተቃውሞ ከሙሻ ክስተት በኋላ ለተወላጅ ህዝቦች የበለጠ የማስታረቅ አቋምን ጨምሮ በቅኝ ግዛት ፖሊሲ ላይ ለውጥ አምጥቷል።ቢሆንም፣ የተቃውሞው ውርስ በታይዋን ታሪክ እና የጋራ ትውስታ ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ አሳድሯል፣ ይህም በቅኝ ገዢዎች እና በቅኝ ተገዢዎች መካከል ያለውን ውስብስብ እና ብዙ ጊዜ ጭካኔ የተሞላበት ግንኙነት ላይ አፅንዖት ሰጥቷል።በዚህ ወቅት የተከሰቱት ክስተቶች በታይዋን ማህበራዊ እና ፖለቲካዊ መዋቅር ውስጥ ስር የሰደዱ በመሆናቸው በብሔራዊ ማንነት እና በታሪካዊ ጉዳት ላይ በሚደረጉ ክርክሮች እና አመለካከቶች ላይ ተጽእኖ ማሳደሩን ቀጥለዋል።
▲
●
Play button
1927 Aug 1 - 1949 Dec 7

የቻይና የእርስ በርስ ጦርነት

China
የቻይና የእርስ በርስ ጦርነት የተካሄደው በቻይና ሪፐብሊክ ኩኦሚንታንግ (ኪኤምቲ) የሚመራው የቻይና ሪፐብሊክ መንግሥት እና በቻይና ኮሚኒስት ፓርቲ (ሲሲፒ) ኃይሎች መካከል ሲሆን ከ1927 በኋላ ያለማቋረጥ ዘልቋል።ጦርነቱ በአጠቃላይ በሁለት ደረጃዎች የተከፈለ ሲሆን ከኦገስት 1927 እስከ 1937 የ KMT-CCP ​​ህብረት በሰሜናዊ ጉዞ ወቅት ወድቋል እና ናሽናሊስቶች አብዛኛውን ቻይናን ተቆጣጠሩ።እ.ኤ.አ. ከ 1937 እስከ 1945 ፣ ሁለተኛው የተባበሩት መንግስታት የጃፓን ወረራ በቻይና ወረራ ሲዋጉ ፣ ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት አጋሮች ጋር ሲዋጉ ፣ ነገር ግን በኬኤምቲ እና በሲ.ሲ.ፒ መካከል ያለው ትብብር አነስተኛ እና በመካከላቸው የታጠቁ ግጭቶች ነበሩ ። የተለመዱ ነበሩ።በቻይና ውስጥ የተፈጠረውን መከፋፈል የበለጠ የሚያባብሰው በጃፓን የሚደገፍና በስም በዋንግ ጂንግዌ የሚመራ አሻንጉሊት መንግሥት በጃፓን ወረራ ሥር የቻይናን ክፍሎች በስም የሚያስተዳድር መሆኑ ነው።የእርስ በርስ ጦርነቱ የጃፓን ሽንፈት መቃረቡ በታወቀ ጊዜ እንደገና ቀጠለ እና ከ 1945 እስከ 1949 በተደረገው ሁለተኛው ጦርነት CCP የበላይነቱን አገኘ ፣ በአጠቃላይ የቻይና ኮሚኒስት አብዮት ።ኮሚኒስቶች ዋናውን ቻይናን ተቆጣጠሩ እና በ 1949 የቻይና ህዝባዊ ሪፐብሊክ (PRC) መስርተው የቻይና ሪፐብሊክ አመራር ወደ ታይዋን ደሴት እንዲያፈገፍጉ አስገደዳቸው.እ.ኤ.አ. ከ1950ዎቹ ጀምሮ በታይዋን ባህር ዳርቻ በሁለቱ ወገኖች መካከል ዘላቂ የሆነ ፖለቲካዊ እና ወታደራዊ ፍጥጫ ተፈጥሯል፣ በታይዋን የሚገኘው ROC እና በዋናው ቻይና የሚገኘው ፒአርሲ ሁለቱም የሁሉም ቻይና ህጋዊ መንግስት ነን ብለው በይፋ ሲናገሩ ነበር።ከሁለተኛው የታይዋን ስትሬት ቀውስ በኋላ፣ ሁለቱም በ1979 በዘዴ እሳት አቆሙ።ሆኖም ግን የትጥቅ ስምምነት ወይም የሰላም ስምምነት ተፈርሞ አያውቅም።
▲
●
Play button
1937 Jan 1 - 1945

የእሳት ቦታ

Taiwan
የጃፓን ቅኝ ግዛት በታይዋን በነበረበት ወቅት፣ የሜጂ መንግስት ቁጥጥርን ለመመስረት ኃይለኛ እና አሲሚሌቲቭ ፖሊሲዎችን ተግባራዊ አድርጓል።አራተኛው ጠቅላይ ገዥ ኮዳማ ጄንታሮ እና የሀገር ውስጥ ጉዳይ ሃላፊው ጎቶ ሺንፔ "ካሮትና ዱላ" የአስተዳደር አካሄድ አስተዋውቀዋል።[34] ከጎቶ ቁልፍ ማሻሻያዎች አንዱ የማህበረሰብ ቁጥጥርን ለመጠቀም ከኪንግ ስርወ መንግስት ባኦጂያ ስርዓት የተስተካከለ የሆኮ ስርዓት ነው።ይህ ስርዓት ማህበረሰቦችን በቡድን በቡድን በማደራጀት ኮ ተብሎ በሚጠራው መሰረት እንደ ግብር አሰባሰብ እና የህዝብ ቁጥጥር ስራዎችን ያካትታል።ጎቶ በተጨማሪም እንደ ትምህርት እና በገጠር እና በተወላጆች አካባቢዎች አነስተኛ የንግድ ኢኮኖሚዎችን የመጠበቅን የመሳሰሉ ተጨማሪ ተግባራትን የሚያከናውኑ የፖሊስ ጣቢያዎችን በደሴቲቱ ላይ አቋቁሟል።በ1914 በኢታጋኪ ታይሱኬ የሚመራው የታይዋን የውህደት እንቅስቃሴ ታይዋንን ከጃፓን ጋር ለማዋሃድ ፈልጎ የታይዋን ልሂቃን ለቀረበላቸው አቤቱታ ምላሽ ሰጠ።የታይዋን ዶካካይ ማህበረሰብ የተቋቋመው ለዚሁ አላማ ሲሆን በፍጥነት ከጃፓን እና ከታይዋን ህዝብ ድጋፍ አግኝቷል።ሆኖም ህብረተሰቡ በመጨረሻ ፈርሷል፣ መሪዎቹም ታሰሩ።ሙሉ ውህደት እምብዛም አልተገኘም እና እስከ [1922] ድረስ በጃፓን እና በታይዋን መካከል ጥብቅ የመለያየት ፖሊሲ ተጠብቆ ቆይቷል።እ.ኤ.አ. በ 1937 ጃፓንከቻይና ጋር ስትዋጋ ፣ የቅኝ ገዥው መንግስት የታይዋን ማህበረሰብ ሙሉ በሙሉ ጃፓን ለማድረግ ያለመ የኮሚንካ ፖሊሲዎችን ተግባራዊ አደረገ።ይህ የታይዋንን ባህል ማጥፋትን ያካትታል፣ የቻይንኛ ቋንቋን ከጋዜጣ እና ከትምህርት ማገድን፣ [36] ቻይናን እና የታይዋን ታሪክ ማጥፋት፣ [37] እና ባህላዊ የታይዋን ልማዶችን በጃፓን ልማዶች መተካትን ያካትታል።እነዚህ ጥረቶች ቢኖሩም ውጤቶቹ ተቀላቅለዋል;የታይዋን 7% ብቻ የጃፓን ስሞችን ተቀብለዋል፣ [38] እና ብዙ በደንብ የተማሩ ቤተሰቦች የጃፓን ቋንቋ መማር አልቻሉም።እነዚህ ፖሊሲዎች የቅኝ ግዛት ታሪኳን ውስብስብ ተፈጥሮ በማሳየት በታይዋን ባህላዊ ገጽታ ላይ ዘላቂ ተጽእኖን ጥለዋል።
▲
●
1945
ሪፓብሊክ ኦፍ ቻይናornament
የታይዋን ዳግም መመለሻ ቀን
ቼን (በስተቀኝ) በታይፔ ከተማ አዳራሽ የመጨረሻው የጃፓን የታይዋን ጠቅላይ ገዥ በሪኪቺ አንዶ (በስተግራ) የተፈረመውን ትዕዛዝ ቁጥር 1 ደረሰኝ በመቀበል። ©Anonymous
1945 Oct 25

የታይዋን ዳግም መመለሻ ቀን

Taiwan
በሴፕቴምበር 1945 የቻይና ሪፐብሊክ የታይዋን ግዛት አስተዳደር [50] አቋቁማ ጥቅምት 25 ቀን 1945 የጃፓን ወታደሮች እጅ የሰጡበትን ቀን "የታይዋን ሪትሮሴሽን ቀን" በማለት አውጇል።ሆኖምጃፓን በደሴቲቱ ላይ ሉዓላዊነቷን በይፋ ስላልሰጠች ይህ የታይዋን አንድ ወገን መቀላቀል በሁለተኛው የዓለም ጦርነት አጋሮች ዘንድ ተቀባይነት አላገኘም።ከጦርነቱ በኋላ በነበሩት በመጀመሪያዎቹ ዓመታት፣ በቼን ዪ የሚመራው የኩኦምሚንታንግ (KMT) አስተዳደር በሙስና እና በወታደራዊ ዲሲፕሊን መበላሸት ተወጥሮ ነበር፣ ይህ ደግሞ የዕዝ ሰንሰለቱን በእጅጉ አበላሽቷል።የደሴቲቱ ኢኮኖሚም ከፍተኛ ተግዳሮቶችን አጋጥሞታል፣ ወደ ድቀት በመግባቱ እና ሰፊ የገንዘብ ችግር አስከትሏል።ከጦርነቱ ማብቂያ በፊት ወደ 309,000 የሚጠጉ የጃፓን ነዋሪዎች በታይዋን ይኖሩ ነበር።[51] ጃፓኖች እ.ኤ.አ.[52] ከዚህ ወደሃገር ከመመለሱ ጎን ለጎን የ"De-Japanization" ፖሊሲ ተተግብሯል፣ይህም ወደ ባህላዊ ቁርሾዎች አመራ።የሽግግር ዘመኑ ከዋና ቻይና በሚመጣው ህዝብ እና በደሴቲቱ ከጦርነት በፊት በነበሩ ነዋሪዎች መካከል አለመግባባት ፈጠረ።የቼን ዪን ስልጣን በብቸኝነት መያዙ እነዚህን ጉዳዮች አባብሶታል፣ ይህም በሁለቱም ኢኮኖሚያዊ ችግሮች እና ማህበራዊ ውጥረቶች ወደተለየ ያልተረጋጋ አካባቢ አመራ።
▲
●
Play button
1947 Feb 28 - May 16

የካቲት 28 ክስተት

Taiwan
እ.ኤ.አ.ፀረ-መንግስት አመፅ የጀመረው የትምባሆ ሞኖፖሊ ወኪሎች ከሰላማዊ ሰዎች ጋር በመጋጨታቸው አንድ ሰው በጥይት ተመትቶ ተገደለ።በታይፔ እና በመጨረሻም በመላው ታይዋን የተሰበሰበው ህዝብ ኩኦምሚንታንግ (ኬኤምቲ) የሚመራው የቻይና ሪፐብሊክ መንግስትን በመቃወም ክስተቱ በፍጥነት ተባብሷል።ቅሬታቸው ሙስና፣ የዋጋ ንረት እና ሥራ አጥነት ይገኙበታል።የ32 የተሃድሶ ጥያቄዎችን ዝርዝር ባቀረቡት የታይዋን ሲቪሎች የመጀመሪያ ቁጥጥር ቢሆንም፣ መንግስት፣ በግዛቱ ገዥ ቼን ዪ ስር፣ ከዋናው ቻይና ማጠናከሪያዎችን ይጠብቃል።ማጠናከሪያዎች በደረሱበት ወቅት ጭካኔ የተሞላበት እርምጃ ተወሰደ።ዘገባው በወታደሮቹ ኢፍትሃዊ ግድያ እና እስራት ዘርዝሯል።የታይዋን ዋና አዘጋጆች በዘዴ ታስረዋል ወይም ተገድለዋል፣ አጠቃላይ የሟቾች ቁጥር ከ18,000 እስከ 28,000 ይገመታል።[53] አንዳንድ የታይዋን ቡድኖች “ኮሚኒስት” ተብለው ተፈርጀው ነበር፣ ይህም አባሎቻቸውን ለእስርና ለሞት ዳርጓቸዋል።በተለይ ቀደም ሲል በጃፓን ኢምፔሪያል ጦር ውስጥ ያገለገሉ ታይዋን ዜጎች በተለይ መንግስት በወሰደው የበቀል እርምጃ ኢላማ የተደረገባቸው በመሆኑ ክስተቱ እጅግ አስከፊ ነበር።እ.ኤ.አ.አመፁን ለመጨፍለቅ የሚታየው "ርህራሄ የለሽ ጭካኔ" ቢሆንም፣ ቼን ዪ ከጠቅላይ ገዥነቱ ከአንድ አመት በኋላ ብቻ ነበር የተፈታው።በመጨረሻም በ1950 ወደ ቻይና ኮሚኒስት ፓርቲ ለመካድ በመሞከር ተቀጣ።ክስተቶቹ የታይዋን የነጻነት ንቅናቄን በእጅጉ አቀጣጠሉት እና በታይዋን-ROC ግንኙነት ውስጥ ጨለማ ምዕራፍ ሆነው ቆይተዋል።
▲
●
የወታደራዊ ሕግ በታይዋን
የማርሻል ህግን ማንሳት እና ታይዋንን መክፈት ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1949 May 20 - 1987 Jul 15

የወታደራዊ ሕግ በታይዋን

Taiwan
የማርሻል ህግ በታይዋን በቻይና የእርስ በርስ ጦርነት መካከል በታይዋን የግዛት መንግስት ሊቀመንበር ቼን ቼንግ ታወጀ።ይህ የግዛት መግለጫ ከጊዜ በኋላ በቻይና ሪፐብሊክ ማዕከላዊ መንግሥት በወጣው የሕግ አውጭው ዩዋን በፀደቀው በቻይና ሪፐብሊክ ሪፐብሊክ የጦር ኃይሎች እና በወታደራዊ ኃይሎች ቁጥጥር ስር የነበረው የማርሻል ሕግ ጊዜ በአገር አቀፍ ደረጃ በማርሻል ሕግ ተተካ። በኩሚንታንግ የሚመራው መንግስት በፕሬዝዳንት ቺንግ ቺንግ-ኩዎ ሐምሌ 15 ቀን 1987 እስኪነሳ ድረስ ቆይቷል። በታይዋን ያለው የማርሻል ህግ ጊዜ ከ38 ዓመታት በላይ ዘልቋል፣ ይህም በየትኛውም ገዥ አካል የተደነገገው ረጅሙ የማርሻል ህግ ጊዜ እንዲሆን አድርጎታል። ዓለም በዚያን ጊዜ.ይህ ሪከርድ በኋላ በሶሪያ በልጧል።
▲
●
ነጭ ሽብር
የታይዋን አታሚ ሊ ጁን አስፈሪ ፍተሻ የነጭ ሽብር ጊዜ መጀመሩን የሚያሳየው በየካቲት 28 ከተከሰተው ክስተት በኋላ በታይዋን ያለውን የጥላቻ ሁኔታ ይገልጻል። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1949 May 20 00:01 - 1990

ነጭ ሽብር

Taiwan
በታይዋን ውስጥ፣ ነጭ ሽብር በኩኦምሚንታንግ (KMT፣ ማለትም የቻይና ናሽናል ፓርቲ) አገዛዝ ስር በሱ ቁጥጥር ስር ባሉ በደሴቲቱ እና በአካባቢው በሚኖሩ ሰላማዊ ዜጎች ላይ የሚደርሰውን ፖለቲካዊ ጭቆና ለመግለፅ ይጠቅማል።የነጭ ሽብር ጊዜ በአጠቃላይ እንደጀመረ የሚታሰበው እ.ኤ.አ. ለ "ፀረ-ግዛት" ተግባራት ሰዎችን ለመክሰስ የሚፈቅደውን የወንጀል ህግ;ጊዜያዊ ድንጋጌዎቹ ከአንድ አመት በፊት በኤፕሪል 22 1991 ተሽረዋል እና ማርሻል ህግ በጁላይ 15 1987 ተነስቷል።
▲
●
Play button
1949 Oct 25 - Oct 27

ታይዋንን ያዳነ ጦርነት፡ የጉንጎን ጦርነት

Jinning, Jinning Township, Kin
የኪንሜን ጦርነት ተብሎ የሚታወቀው የኩንጊቱ ጦርነት በ 1949 በቻይና የእርስ በርስ ጦርነት ተካሂዷል.በታይዋን ባህር ውስጥ በኪንመን ደሴት ላይ የተካሄደ ወሳኝ ጦርነት ነበር።የኮሚኒስት ህዝቦች ነፃ አውጪ ጦር (PLA) በቻይና ሪፐብሊክ (ROC) በቺያንግ ካይ-ሼክ ቁጥጥር ስር የነበረችውን የታይዋንን ትልቅ ወረራ ለማድረግ የኪንመን እና ማትሱ ደሴቶችን ለመያዝ አቅዶ ነበር።PLA በ 19,000 ወታደሮቻቸው በቀላሉ እንደሚያሸንፏቸው በማሰብ የ ROC ኃይሎችን በኪንመን ላይ አቅልለውታል።የ ROC ጦር ግን በጥሩ ሁኔታ ተዘጋጅቶ በከፍተኛ ሁኔታ ተጠናክሯል፣የPLAን የአምፊቢያን ጥቃት በማክሸፍ ከፍተኛ ጉዳት አድርሷል።ጦርነቱ የጀመረው እ.ኤ.አ ኦክቶበር 25 የPLA ኃይሎች ሲታዩ እና ከፍተኛ ተቃውሞ ሲገጥማቸው ነው።ደካማ እቅድ ማውጣት፣ የ ROCን አቅም ማቃለል እና የሎጂስቲክስ ችግሮች ያልተደራጀ ማረፊያ እና የPLA የባህር ዳርቻዎችን ማስጠበቅ ተስኖታል።የ ROC ኃይሎች በጥሩ ሁኔታ የተገነቡ መከላከያዎችን፣ ፈንጂዎችን እና የጦር ትጥቆችን በመጠቀም ውጤታማ በሆነ መልኩ በመልሶ ማጥቃት ጀመሩ።PLA ከፍተኛ ኪሳራ ደርሶባቸዋል፣ እና የማረፊያ እደ ጥበባቸው በማዕበል ለውጥ ምክንያት ተዘግቶ ነበር፣ ይህም ከ ROC የባህር ኃይል መርከቦች እና ከምድር ጦር ኃይሎች ጥቃት እንዲደርስባቸው አድርጓቸዋል።የPLA ኪንሜን ለመያዝ አለመቻሉ ብዙ መዘዝ አስከትሏል።ለ ROC፣ ታይዋንን ለመውረር የኮሚኒስት ዕቅዶችን በውጤታማነት ያስቆመ የሞራል-አበረታች ድል ነበር።እ.ኤ.አ. በ 1950 የኮሪያ ጦርነት መፈንዳቱ እና በ 1954 የሲኖ-አሜሪካን የጋራ መከላከያ ስምምነት መፈረም የኮሚኒስት ወረራ እቅዶችን የበለጠ አጨናነቀ።ጦርነቱ በዋና ላንድ ቻይና ብዙም ያልታተመ ቢሆንም በታይዋን ውስጥ ትልቅ ቦታ የሚሰጠው ነው, ምክንያቱም በታይዋን እና በሜይን ላንድ ቻይና መካከል ቀጣይነት ያለው የፖለቲካ ሁኔታ እንዲፈጠር ምክንያት ሆኗል.
▲
●
Play button
1949 Dec 7

የኩሚንታንግ ወደ ታይዋን ማፈግፈግ

Taiwan
የኩሚንታንግ ወደ ታይዋን ማፈግፈግ የሚያመለክተው በቻይና የእርስ በርስ ጦርነት ተሸንፎ በታህሳስ 7 ቀን 1949 በቻይና የእርስ በርስ ጦርነት ከተሸነፈ በኋላ በአለም አቀፍ ደረጃ እውቅና ያለው ኩኦምሚንታንግ የሚተዳደረው የቻይና ሪፐብሊክ መንግስት (ROC) ወደ ታይዋን ደሴት (ፎርሞሳ) መውጣቱን ነው። ዋና መሬትኩኦሚንታንግ (የቻይና ብሄራዊ ፓርቲ)፣ መኮንኖቹ እና ወደ 2 ሚሊዮን የሚጠጉ የ ROC ወታደሮች የቻይና ኮሚኒስት ፓርቲ የህዝብ ነፃ አውጪ ጦር ግንባርን በመሸሽ ከብዙ ሲቪሎች እና ስደተኞች በተጨማሪ በማፈግፈግ ተሳትፈዋል።የ ROC ወታደሮች በደቡባዊ ቻይና ከሚገኙ ግዛቶች በተለይም የሲቹዋን ግዛት የ ROC ዋና ጦር የመጨረሻው ቦታ ወደነበረበት ወደ ታይዋን ሸሹ።ወደ ታይዋን የሚደረገው በረራ በጥቅምት 1, 1949 በቤጂንግ ውስጥ ማኦ ዜዱንግ የቻይና ህዝባዊ ሪፐብሊክ (PRC) መመስረትን ካወጀ ከአራት ወራት በኋላ ነው። በ 1952 በሥራ ላይ የዋለው የሳን ፍራንሲስኮ ስምምነት.ከማፈግፈግ በኋላ፣ የ ROC አመራር፣ በተለይም ጄኔራልሲሞ እና ፕሬዘዳንት ቺያንግ ካይ-ሼክ፣ ማፈግፈግ ጊዜያዊ ብቻ ለማድረግ አቅደው፣ እንደገና ለመሰባሰብ፣ ለማጠናከር እና ዋናውን ምድር ለመቆጣጠር ተስፋ አድርገዋል።[54] ወደ ፍጻሜው ያልደረሰው ይህ እቅድ "የፕሮጀክት ብሄራዊ ክብር" በመባል ይታወቅ ነበር እናም በታይዋን ላይ የ ROCን ብሔራዊ ቅድሚያ ሰጥቷል።እንዲህ ዓይነቱ ዕቅድ እውን ሊሆን እንደማይችል ከታወቀ በኋላ፣ የ ROC ብሔራዊ ትኩረት ወደ ታይዋን ዘመናዊነት እና ኢኮኖሚያዊ ዕድገት ተለወጠ።
▲
●
የኢኮኖሚ ልማት
የግሮሰሪ ሱቅ በታይዋን 1950ዎቹ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1950 Jan 1

የኢኮኖሚ ልማት

Taiwan
ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት በኋላ በነበሩት ዓመታት እና በቻይና የእርስ በርስ ጦርነት ወቅት ታይዋን ከፍተኛ የሆነ የዋጋ ንረት እና የሸቀጦች እጥረትን ጨምሮ ከባድ የኢኮኖሚ ችግሮች አጋጥሟታል።የኩሚንታንግ (KMT) ፓርቲ ታይዋንን ተቆጣጠረ እና ቀደም ሲልበጃፓኖች የተያዙ ንብረቶችን አገራዊ አደረገ።መጀመሪያ ላይ በግብርና ላይ ትኩረት በማድረግ፣ የታይዋን ኢኮኖሚ በ1953 ከጦርነት በፊት ወደ ነበረበት ደረጃ አደገ።በአሜሪካ ርዳታ እና የሀገር ውስጥ ፖሊሲዎች እንደ "ኢንዱስትሪ ከግብርና ጋር ማሳደግ" በመታገዝ መንግስት ኢኮኖሚውን ወደ ኢንዱስትሪያላይዜሽን ማሸጋገር ጀመረ።የአገር ውስጥ ኢንዱስትሪዎችን ለመደገፍ የማስመጣት መተኪያ ፖሊሲዎች ወጡ እና በ1960ዎቹ ታይዋን ትኩረቷን ወደ ኤክስፖርት ተኮር እድገት በማሸጋገር የውጭ ኢንቨስትመንቶችን በመሳብ እና የኤዥያ የመጀመሪያ የኤክስፖርት ማቀነባበሪያ ዞን በካኦህሲንግ አቋቋመች።ከ1968 እስከ 1973 የነዳጅ ቀውስ ድረስ ታይዋን ከፍተኛ አመታዊ አማካይ የኢኮኖሚ እድገት በማስመዝገብ ጥረቶቹ ፍሬ አፍርተዋል።በዚህ የማገገሚያ እና የዕድገት ወቅት፣ የ KMT መንግስት ሰፊ አወንታዊ ተፅእኖ ያላቸውን የመሬት ማሻሻያ ፖሊሲዎችን ተግባራዊ አድርጓል።የ 375 የኪራይ ቅነሳ ህግ በገበሬዎች ላይ የሚደርሰውን የግብር ጫና የቀነሰ ሲሆን ሌላ ድርጊት ደግሞ መሬትን ለትንንሽ ገበሬዎች በማከፋፈል እና በመንግስት በተያዙ ኢንዱስትሪዎች ውስጥ በሸቀጦች እና በአክሲዮን ለትልቅ ባለይዞታዎች ካሳ ተከፈለ።ይህ የሁለትዮሽ አካሄድ የግብርናውን ማህበረሰብ የፋይናንስ ጫና ከማቅለል ባለፈ የታይዋን የመጀመሪያ ትውልድ የኢንዱስትሪ ካፒታሊስት እንዲፈጠር አድርጓል።የቻይናን የወርቅ ክምችት ወደ ታይዋን ማዘዋወሩን የመሳሰሉ የመንግስት ብልህ የፊስካል ፖሊሲዎች አዲስ የወጣውን አዲስ የታይዋን ዶላር እንዲረጋጋ እና ከፍተኛ የዋጋ ግሽበትን ለመግታት ረድቷል።ከጃፓን በብሔራዊ የተያዙ የሪል እስቴት ንብረቶች፣ ከአሜሪካ እርዳታ ጋር እንደ ቻይና የእርዳታ ህግ እና የሲኖ-አሜሪካን የገጠር መልሶ ግንባታ የጋራ ኮሚሽን፣ እንዲሁም ከጦርነቱ በኋላ ፈጣን ለታይዋን እንድታገግም አስተዋፅዖ አድርገዋል።እነዚህን ውጥኖች እና የውጭ ዕርዳታዎችን በመጠቀም ታይዋን በተሳካ ሁኔታ ከግብርና ኢኮኖሚ ወደ እያደገ የንግድ እና የኢንዱስትሪ ሃይል ተሸጋገረ።
▲
●
የመሬት ማሻሻያ በታይዋን
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1950 Jan 1

የመሬት ማሻሻያ በታይዋን

Taiwan
እ.ኤ.አ. በ1950ዎቹ እና 1960ዎቹ ታይዋን በሦስት የመጀመሪያ ደረጃዎች የተከናወነ የመሬት ማሻሻያ አደረገች።እ.ኤ.አ. በ 1949 የመጀመሪያው ምዕራፍ የግብርና ኪራይ 37.5 በመቶውን የመኸር ዋጋ መገደብ ነበር።ሁለተኛው ምዕራፍ በ1951 የጀመረው እና የህዝብ መሬቶችን ለተከራይ ገበሬዎች በመሸጥ ላይ ያተኮረ ነበር።ሦስተኛው እና የመጨረሻው ደረጃ በ 1953 የጀመረው እና ሰፊ የመሬት ይዞታዎችን በማፍረስ ላይ ያተኮረ ሲሆን ይህም ለተከራይ ገበሬዎች እንደገና ለማከፋፈል ነው.የብሔር ብሔረሰቦች መንግሥት ወደ ታይዋን ካፈገፈገ በኋላ፣ የሲኖ-አሜሪካን የገጠር መልሶ ግንባታ የጋራ ኮሚሽን የመሬት ማሻሻያ እና የማህበረሰብ ልማትን ተቆጣጠረ።እነዚህን ማሻሻያዎች ይበልጥ አስደሳች ያደረጋቸው አንዱ ምክንያት ብዙዎቹ ዋና ዋና ባለቤቶች ደሴቷን ለቀው የወጡ ጃፓናውያን መሆናቸው ነው።በ1945 ታይዋን ወደ ቻይና አገዛዝ ከተመለሰች በኋላ ለተወረሱት የጃፓን የንግድ እና የኢንዱስትሪ ንብረቶች የተቀሩት ትላልቅ የመሬት ባለቤቶች ካሳ ተከፍሏል።በተጨማሪም፣ የመሬት ማሻሻያ ፕሮግራሙ አብዛኛው የኩኦሚንታንግ አመራር ከሜይንላንድ ቻይና የመጡ በመሆናቸው እና ከአካባቢው የታይዋን የመሬት ባለቤቶች ጋር ያለው ግንኙነት ውስን በመሆኑ ተጠቃሚ ሆኗል።ይህ የአካባቢ ትስስር አለመኖር መንግስት የመሬት ማሻሻያዎችን በብቃት ለማከናወን ቀላል አድርጎታል።
▲
●
የአሜሪካ እርዳታ
ከፕሬዝዳንት ቺያንግ ካይ-ሼክ ጎን ለጎን የዩኤስ ፕሬዝዳንት ድዋይት ዲ.አይዘንሃወር በሰኔ 1960 ወደ ታይፔ በጎበኙበት ወቅት ህዝቡን እያወዛወዙ ነበር። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1950 Jan 1 - 1962

የአሜሪካ እርዳታ

United States
እ.ኤ.አ. በ 1950 እና 1965 መካከል ታይዋን ከዩናይትድ ስቴትስ ከፍተኛ የገንዘብ ድጋፍ ተቀባይ ነበረች ፣ በአጠቃላይ 1.5 ቢሊዮን ዶላር ኢኮኖሚያዊ ርዳታ እና ተጨማሪ 2.4 ቢሊዮን ዶላር ወታደራዊ ድጋፍ።[55] ይህ እርዳታ በ1965 ታይዋን ጠንካራ የፋይናንሺያል ፋውንዴሽን በተሳካ ሁኔታ ካቋቋመች በኋላ አብቅቷል።ይህን የፋይናንስ ማረጋጊያ ጊዜ ተከትሎ፣ የቺያንግ ካይ-ሼክ ልጅ የ ROC ፕሬዘዳንት ቺያንግ ቺንግ-ኩዎ፣ እንደ አስሩ ዋና ዋና የግንባታ ፕሮጀክቶች ያሉ በመንግስት የሚመሩ ጥረቶች ጀመሩ።[56] እነዚህ ፕሮጀክቶች በኤክስፖርት የሚመራ ኃይለኛ ኢኮኖሚ እንዲጎለብት መሰረት ጥለዋል።
▲
●
የሳን ፍራንሲስኮ ስምምነት
ዮሺዳ እና የጃፓን የልዑካን ቡድን አባላት ስምምነቱን ተፈራርመዋል። ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1951 Sep 8

የሳን ፍራንሲስኮ ስምምነት

San Francisco, CA, USA
የሳን ፍራንሲስኮ ውል የተፈረመው በሴፕቴምበር 8, 1951 ሲሆን እ.ኤ.አ. ሚያዝያ 28, 1952 በሥራ ላይ የዋለ ሲሆንበጃፓን እና በተባባሪ ኃይሎች መካከል የነበረውን ጦርነት በይፋ ያቆመ እና ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት በኋላ የጃፓን የሰላም ስምምነት ሆኖ አገልግሏል ።በተለይም የቻይናን ህዝብ በህጋዊ መንገድ የሚወክለው የትኛው መንግስት - የቻይና ሪፐብሊክ ወይም የህዝብ ሪፐብሊክ ሪፐብሊክ (PRC) በተነሳ ክርክር ምክንያትቻይና በስምምነቱ ውይይቶች ላይ እንድትሳተፍ አልተጋበዘችም።ስምምነቱ ጃፓን ሁሉንም የታይዋን፣ የፔስካዶሬስ፣ የስፕራትሊ ደሴቶችን እና የፓራሴል ደሴቶችን የይገባኛል ጥያቄ ውድቅ አድርጓል።ስምምነቱ የታይዋንን የፖለቲካ አቋም በተመለከተ ያለው አሻሚ አነጋገር የታይዋን ያልተወሰነ ሁኔታ ቲዎሪ እንዲመራ አድርጓል።ይህ ንድፈ ሃሳብ የ ROC ወይም PRC በታይዋን ላይ ያለው ሉዓላዊነት ህገወጥ ወይም ጊዜያዊ ሊሆን እንደሚችል ይጠቁማል እናም ጉዳዩ በራስ የመወሰን መርህ መፈታት እንዳለበት አፅንዖት ይሰጣል።ንድፈ ሀሳቡ በአጠቃላይ ወደ ታይዋን ነፃነት ያጋደለ እና ምንም እንኳን አንዳንድ ልዩ ሁኔታዎች ቢኖሩም ጃፓን አሁንም በታይዋን ላይ ሉዓላዊነት ሊኖራት ይገባል ብሎ አይናገርም።
▲
●
Play button
1954 Sep 3 - 1955 May 1

የመጀመሪያው የታይዋን ስትሬት ቀውስ

Penghu County, Taiwan
የመጀመሪያው የታይዋን የባህር ዳርቻ ቀውስ የጀመረው በሴፕቴምበር 3, 1954 የቻይና ኮሚኒስት ሕዝባዊ ሪፐብሊክ ሕዝባዊ ነፃ አውጪ ጦር (PLA) በቻይና ሪፐብሊክ ቁጥጥር ስር በምትገኘው የኩሞይ ደሴት ላይ በቦምብ መደብደብ በጀመረበት ጊዜ ነው፣ ጥቂት ኪሎ ሜትሮች ርቃ የምትገኘው። ዋና ቻይና.ግጭቱ ከጊዜ በኋላ ተስፋፍቷል ሌሎች በአቅራቢያው በ ROC የተያዙ እንደ ማትሱ እና ዳሽን ያሉ ደሴቶችን ያጠቃልላል።ምንም እንኳን ዩናይትድ ስቴትስ እነዚህን ደሴቶች ወታደራዊ ኢምንት እንደሆኑ አድርጋ ብትመለከታቸውም ፣ ቻይናን ለማስመለስ ለወደፊቱ ለሚደረገው ዘመቻ ለ ROC በጣም አስፈላጊ ነበሩ ።ለ PLA እርምጃዎች ምላሽ የዩኤስ ኮንግረስ በጥር 24 ቀን 1955 የፎርሞሳ ውሳኔን በማፅደቅ ፕሬዚዳንቱ ታይዋንን እና የባህር ላይ ደሴቶችን እንዲከላከሉ ፈቀደ።የPLA ወታደራዊ እንቅስቃሴ ያበቃው በጃንዋሪ 1955 ዪጂያንግሻን ደሴት በመያዙ 720 የ ROC ወታደሮች ተገድለዋል ወይም ቆስለዋል።ይህ ዩናይትድ ስቴትስ እና ROC በታህሳስ 1954 የሲኖ-አሜሪካን የጋራ መከላከያ ስምምነትን መደበኛ እንዲሆን አነሳስቷቸዋል, ይህም የአሜሪካ የባህር ኃይል ድጋፍ እንደ ዳሽን ደሴቶች ካሉ ደካማ ቦታዎች ብሄራዊ ኃይሎችን ለመልቀቅ አስችሏል.ቀውሱ በማርች 1955 ፒኤልኤ የመተኮስ እንቅስቃሴውን ሲያቆም ጊዜያዊ መባባስ ታይቷል።የመጀመርያው የታይዋን የባህር ዳርቻ ቀውስ በይፋ ያበቃው ሚያዝያ 1955 በባንዱንግ ኮንፈረንስ ላይ ሲሆን ፕሪሚየር ዡ ኢንላይ ቻይና ከዩናይትድ ስቴትስ ጋር ለመደራደር ፍላጎት እንዳላት ሲገልጹ ነበር።ተከታዩ የአምባሳደርነት ደረጃ ውይይቶች በጄኔቫ በነሀሴ 1955 ተጀምረዋል፣ ምንም እንኳን ለግጭቱ መንስኤ የሆኑት አንኳር ጉዳዮች ሳይዳሰሱ ቢቆዩም፣ ከሶስት አመታት በኋላ ለሌላ ቀውስ መፈጠር ጀመሩ።
▲
●
Play button
1958 Aug 23 - Dec 1

ሁለተኛ የታይዋን ስትሬት ቀውስ

Penghu, Magong City, Penghu Co
ሁለተኛው የታይዋን ስትሬት ቀውስ የጀመረው እ.ኤ.አ. ነሐሴ 23 ቀን 1958 ሲሆን በቻይና ሕዝባዊ ሪፐብሊክ (PRC) እና በቻይና ሪፐብሊክ (ROC) መካከል ወታደራዊ የአየር እና የባህር ኃይል ተሳትፎን ያካትታል።ፒአርሲ በ ROC ቁጥጥር ስር ባሉ የኪንመን (ኩሞይ) ደሴቶች እና በማትሱ ደሴቶች ላይ የመድፍ ቦምቦችን የጀመረ ሲሆን ROC ደግሞ አሞይን በዋናው መሬት ላይ በጥይት ደበደበው።ዩናይትድ ስቴትስ ጣልቃ ገብታ ተዋጊ ጄቶች፣ ፀረ-አውሮፕላን ሚሳኤሎች እና የአምፊቢስ ጥቃት መርከቦችን ለ ROC በማቅረብ የቺያንግ ካይ-ሼክን ዋና ቻይናን በቦምብ ለማፈንዳት የጠየቀችውን ምላሽ ሳታገኝ ቀረች።ፒአርሲ ኦክቶበር 25 ላይ ኪንመንን በጥቃቅን ቀናት ብቻ እንደሚደበድቡ ባወጀ ጊዜ መደበኛ ያልሆነ የተኩስ አቁም ተግባር ተጀመረ፣ ይህም ROC በተቆጠሩት ቀናት ወታደሮቻቸውን እንዲያቀርብ አስችሎታል።ቀውሱ ከፍተኛ ውጥረትን ያስከተለ እና ዩናይትድ ስቴትስን ወደ ሰፊው ግጭት፣ ወደ ኒውክሌርም ሊወስድ ስለሚችል አደጋ ላይ የሚጥል ነበር።ዩናይትድ ስቴትስ እንደ ፈረንሳይ እና ጃፓን ያሉ ቁልፍ አጋሮችን የማግለል ስጋትን ጨምሮ ዲፕሎማሲያዊ ተግዳሮቶችን ገጥሟታል።በሰኔ 1960 ፕሬዝደንት አይዘንሃወር ታይፔን በጎበኙበት ወቅት አንድ የሚታወቅ መባባስ ተከስቷል።PRC የቦምብ ድብደባቸውን በማጠናከር በሁለቱም ወገኖች ላይ ጉዳት እንዲደርስ አድርጓል።ሆኖም፣ ከአይዘንሃወር ጉብኝት በኋላ፣ ሁኔታው ​​ወደ ቀድሞው ያልተረጋጋ ውጥረት ሁኔታ ተመለሰ።ቀውሱ በመጨረሻ ዲሴምበር 2 ቀንሷል፣ ዩኤስ ተጨማሪ የባህር ሃይል ንብረቶቿን ከታይዋን ስትሬት በብልሃት ካስወጣች በኋላ፣ ይህም የ ROC ባህር ሃይል የውጊያ እና የማጀብ ስራውን እንዲቀጥል አስችሎታል።ቀውሱ እንደ ወቅታዊ ውጤት ቢቆጠርም፣ የዩናይትድ ስቴትስ የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ጆን ፎስተር ዱልስ እንዲህ ዓይነት ሁኔታ እንደገና እንዲከሰት መፍቀድ የለበትም የሚል መደምደሚያ ላይ እንዲደርሱ አድርጓቸዋል።ይህ ግጭት በታይዋን ባህር ውስጥ በ1995-1996 ብቻ ሌላ ቀውስ ተከስቷል፣ ነገር ግን ከ1958 ዓ.ም ጀምሮ ከዩናይትድ ስቴትስ ጋር የተያያዘ ሌላ ቀውስ አልተፈጠረም።
▲
●
ታይዋን ከተባበሩት መንግስታት ተባረረች።
ታይዋን ከተባበሩት መንግስታት ተባረረች። ©Anonymous
1971 Oct 25

ታይዋን ከተባበሩት መንግስታት ተባረረች።

United Nations Headquarters, E
እ.ኤ.አ. በ 1971 የቻይና ሪፐብሊክ መንግስት (ROC) የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የቻይና ህዝባዊ ሪፐብሊክ (PRC) በተባበሩት መንግስታት የቻይና መቀመጫ ህጋዊ ተወካይ መሆኑን ከመቀበሉ በፊት ነበር.የሁለትዮሽ ውክልና ሀሳብ በጠረጴዛው ላይ በነበረበት ወቅት የ ROC መሪ ቺያንግ ካይ-ሼክ በተባበሩት መንግስታት የፀጥታው ምክር ቤት ውስጥ መቀመጫ እንዲቆይ አጥብቀው ጠይቀዋል ፣ ይህም PRC አይስማማም ።ቺያንግ “ሰማይ ለሁለት ፀሀይ አይበቃም” ሲል በአንድ ታዋቂ ንግግር አቋሙን ተናግሯል።ስለሆነም የተባበሩት መንግስታት ጠቅላላ ጉባኤ በጥቅምት 1971 ውሳኔ 2758 በማፅደቅ "የቺያንግ ካይ-ሼክ ተወካዮችን" እና በዚህም ROC ከስልጣን በማባረር እና ፒአርሲ በተባበሩት መንግስታት ውስጥ እንደ "ቻይና" ኦፊሴላዊ "ቻይና" ሰይሟል.እ.ኤ.አ. በ 1979 ዩናይትድ ስቴትስም ዲፕሎማሲያዊ እውቅናዋን ከታይፔ ወደ ቤጂንግ ቀይራለች።
▲
●
አስር ዋና የግንባታ ፕሮጀክቶች
ከአስር ዋና የግንባታ ፕሮጀክቶች አንዱ የሆነው የታይቹንግ ወደብ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1974 Jan 1

አስር ዋና የግንባታ ፕሮጀክቶች

Taiwan
አሥሩ ዋና የግንባታ ፕሮጀክቶች በ1970ዎቹ ታይዋን ውስጥ የተካሄዱት አገር አቀፍ የመሠረተ ልማት ፕሮጀክቶች ነበሩ።የቻይና ሪፐብሊክ መንግስት አገሪቱ እንደ አውራ ጎዳናዎች, የባህር ወደቦች, የአየር ማረፊያዎች እና የኃይል ማመንጫዎች የመሳሰሉ ቁልፍ መገልገያዎች እንደሌሏት ያምን ነበር.ከዚህም በላይ ታይዋን ከ1973ቱ የነዳጅ ቀውስ ከፍተኛ ተፅዕኖ እያሳደረባት ነበር።በመሆኑም ኢንዱስትሪውን እና የሀገሪቱን እድገት ለማሳደግ መንግስት አስር ግዙፍ የግንባታ ፕሮጀክቶችን ለመስራት አቅዷል።እ.ኤ.አ. ከ1974 ጀምሮ በፕሪሚየር ቺንግ ቺንግ-ኩዎ ቀርበው በ1979 ሊጠናቀቁ ታቅዶ ነበር። ስድስት የትራንስፖርት ፕሮጀክቶች፣ ሶስት የኢንዱስትሪ ፕሮጀክቶች እና አንድ የኃይል ማመንጫ ግንባታ ፕሮጀክት ነበሩ፣ በመጨረሻም ከኤንቲ $300 ቢሊዮን ዶላር በላይ ወጪ አድርጓል።አሥሩ ፕሮጀክቶች፡-ሰሜን-ደቡብ ፍሪዌይ (ብሄራዊ ሀይዌይ ቁጥር 1)የዌስት ኮስት መስመር የባቡር ሐዲድ ኤሌክትሪክየሰሜን-ሊንክ መስመር ባቡርቺያንግ ካይ-ሼክ ዓለም አቀፍ አውሮፕላን ማረፊያ (በኋላ ታኦዩዋን ዓለም አቀፍ አውሮፕላን ማረፊያ ተብሎ ተሰየመ)የታይቹንግ ወደብሱ-አኦ ወደብትልቅ መርከብ (የቻይና መርከብ ግንባታ ኮርፖሬሽን የካኦህሲንግ መርከብ ጣቢያ)የተቀናጀ የብረት ፋብሪካ (የቻይና ብረት ኮርፖሬሽን)የነዳጅ ማጣሪያ እና የኢንዱስትሪ ፓርክ (የሲፒሲ ኮርፖሬሽን የካኦህሲንግ ማጣሪያ)የኑክሌር ኃይል ማመንጫ (ጂንሻን የኑክሌር ኃይል ማመንጫ)
▲
●
1979 Apr 10

የታይዋን ግንኙነት ህግ

United States
የታይዋን ግንኙነት ህግ (TRA) በዩናይትድ ስቴትስ ኮንግረስ በ1979 የወጣው በዩኤስ እና በታይዋን መካከል መደበኛ ያልሆነ ነገር ግን ተጨባጭ ግንኙነቶችን ለማስተዳደር ሲሆን ይህም ዩኤስ ለቻይና ህዝቦች ሪፐብሊክ (PRC) መደበኛ እውቅና መስጠቱን ተከትሎ ነው።ድርጊቱ የመጣው የታይዋን የበላይ ባለስልጣን ከሆነው ከቻይና ሪፐብሊክ (ROC) ጋር በሲኖ-አሜሪካን የጋራ መከላከያ ውል መፍረስ ተከትሎ ነው።በሁለቱም ቤቶች ተቀባይነት አግኝቶ በፕሬዚዳንት ጂሚ ካርተር የተፈረመ፣ TRA የአሜሪካን ኢንስቲትዩት በታይዋን (AIT) እንደ ለትርፍ ያልተቋቋመ ኮርፖሬሽን አቋቁሟል ያለ ኦፊሴላዊ ዲፕሎማሲያዊ ውክልና የንግድ፣ የባህል እና ሌሎች ግንኙነቶችን ማስተናገድ።ድርጊቱ በጃንዋሪ 1፣ 1979 እንደገና ተግባራዊ ሆኗል፣ እና ከ1979 በፊት በዩኤስ እና በ ROC መካከል የተደረጉ አለምአቀፍ ስምምነቶች በግልፅ እስካልተቋረጡ ድረስ አሁንም ተቀባይነት እንዳላቸው ያረጋግጣል።TRA ከወታደራዊ እና ከመከላከያ ጋር ለተያያዙ ትብብር ማዕቀፍ ያቀርባል።ታይዋን በPRC ከተጠቃ የአሜሪካን ወታደራዊ ጣልቃገብነት ዋስትና አይሰጥም ነገር ግን ዩኤስ ለታይዋን መከላከያ መጣጥፎች እና አገልግሎቶች እንድታቀርብ ታዝዛለች "ታይዋን በቂ የሆነ ራስን የመከላከል አቅም እንዲኖራት በሚያስችለው መጠን"።ሕጉ የታይዋንን የወደፊት ዕጣ ፈንታ ለመወሰን ሰላማዊ ያልሆኑ ጥረቶች ለዩኤስ “አሳሳቢ” እንደሚሆን አፅንዖት ይሰጣል፣ እና ዩኤስ የታይዋንን ደህንነት፣ማህበራዊ ወይም ኢኮኖሚያዊ ስርዓት አደጋ ላይ የሚጥል ማንኛውንም ኃይል ለመቋቋም የሚያስችል አቅም እንዲኖራት ይጠይቃል።ባለፉት አመታት፣ ከፒአርሲ እና ከዩኤስ የአንድ ቻይና ፖሊሲ ፍላጎት ቢኖረውም፣ ተከታታይ የአሜሪካ አስተዳደሮች በTRA ድንጋጌዎች ለታይዋን የጦር መሳሪያ ሽያጩን ቀጥለዋል።ድርጊቱ ታይዋን ነፃነቷን እንዳታወጅ እና ፒአርሲ ታይዋንን ከዋና ቻይና ጋር በግዳጅ እንዳታዋህድ ያለመ "ስልታዊ አሻሚነት" አቋም በማካተት የአሜሪካን ፖሊሲ በታይዋን ላይ የሚገልጽ መሰረታዊ ሰነድ ሆኖ ያገለግላል።
▲
●
Play button
1987 Feb 1

በቁልፍ ሴሚኮንዳክተር ኢንዱስትሪ ውስጥ የታይዋን መነሳት

Hsinchu, Hsinchu City, Taiwan
እ.ኤ.አ. በ 1986 ሞሪስ ቻንግ የታይዋን ሴሚኮንዳክተር ኢንዱስትሪን የማጠናከር ግብ የኢንዱስትሪ ቴክኖሎጂ ምርምር ኢንስቲትዩት (ITRI) እንዲመራ የታይዋን ዋና ሥራ አስፈፃሚ ዩዋንን በመወከል በሊ ክዎህ-ቲንግ ተጋብዞ ነበር።በወቅቱ ከሴሚኮንዳክተር ዘርፍ ጋር የተያያዙት ከፍተኛ ወጪዎች እና አደጋዎች ኢንቨስተሮችን ለማግኘት ፈታኝ አድርገውታል።በመጨረሻም ፊሊፕስ አዲስ ለተቋቋመው የታይዋን ሴሚኮንዳክተር ማኑፋክቸሪንግ ኩባንያ (TSMC) የ27.5% ድርሻ 58 ሚሊዮን ዶላር እና የቴክኖሎጂ ዝውውሮችን በማበርከት ለጋራ ቬንቸር ተስማምቷል።የታይዋን መንግስት የጅምር ካፒታልን 48% ያቀረበ ሲሆን የተቀሩት ከታይዋን ሀብታም ቤተሰቦች የመጡ ሲሆን TSMC ገና ከጅምሩ የኳሲ-ግዛት ፕሮጀክት አድርጎታል።ምንም እንኳን በገቢያ ፍላጎት ምክንያት ተለዋዋጭ ቢሆንም TSMC ከፍተኛ እድገት አሳይቷል።እ.ኤ.አ. በ 2011 ኩባንያው እየጨመረ ያለውን ውድድር ለመከላከል የምርምር እና ልማት ወጪውን በ 39% ወደ NT$ 50 ቢሊዮን ለማሳደግ አስቧል ።ጠንካራ የገበያ ፍላጎትን ለማሟላት የማምረት አቅሙን በ30 በመቶ ለማስፋፋት አቅዷል።በቀጣዮቹ ዓመታት ኩባንያው የካፒታል ኢንቨስትመንቱን የበለጠ ያሳደገ ሲሆን ይህም በቦርዱ የተፈቀደለትን 568 ሚሊዮን ዶላር በ2014 የማምረት አቅምን ለመጨመር እና በዚያው አመት ተጨማሪ 3.05 ቢሊዮን ዶላር ጨምሮ።ዛሬ፣ TSMC የታይዋን ሁለገብ ሴሚኮንዳክተር ማምረቻ እና ዲዛይን ድርጅት ነው፣ እና እሱ በዓለም የመጀመሪያው የተወሰነ ሴሚኮንዳክተር መስራች የመሆንን ልዩነት ይይዛል።በዓለም አቀፍ ደረጃ በጣም ዋጋ ያለው ሴሚኮንዳክተር ኩባንያ እና በታይዋን ውስጥ ትልቁ ኩባንያ ነው።ምንም እንኳን ብዙ የውጭ ባለሀብቶች ቢኖሯትም የታይዋን ማዕከላዊ መንግሥት ትልቁ ባለአክሲዮን ሆኖ ቀጥሏል።TSMC ዋና መሥሪያ ቤቱ እና ዋና ሥራዎቹ በሂሲንቹ፣ ታይዋን ውስጥ በሚገኘው በሂንቹ ሳይንስ ፓርክ ውስጥ ባሉበት በመስክ ውስጥ መሪ ሆኖ ቀጥሏል።
▲
●
Play button
1990 Mar 16 - Mar 22

የዱር ሊሊ ተማሪ እንቅስቃሴ

Liberty Square, Zhongshan Sout
የዱር ሊሊ ተማሪ እንቅስቃሴ በታይዋን ዲሞክራሲን ለማስፈን ያለመ በመጋቢት 1990 የስድስት ቀን ሰልፍ ነበር።በብሔራዊ የታይዋን ዩኒቨርሲቲ ተማሪዎች አነሳሽነት በታይፔ በሚገኘው የመታሰቢያ አደባባይ (በኋላም ለንቅናቄው ክብር ሲባል ነፃነት አደባባይ ተብሎ የተሰየመ) የመቀመጫ ዝግጅቱ የተካሄደ ሲሆን ተሳትፎውም ወደ 22,000 ሰልፈኞች አብቅቷል።የዲሞክራሲ ተምሳሌት በሆነው ነጭ የፎርሞሳ ሊሊያ ያጌጡ ተቃዋሚዎች የታይዋን ፕሬዝዳንት እና ምክትል ፕሬዝደንት በቀጥታ እንዲመረጥ እንዲሁም በብሔራዊ ምክር ቤት ውስጥ ያሉ ተወካዮች በሙሉ አዲስ ህዝባዊ ምርጫ እንዲደረግ ጠይቀዋል።ሰልፉ በኩኦምሚንታንግ የአንድ ፓርቲ አገዛዝ ስርዓት ተመርጦ ከነበረው ሊ ቴንግ-ሁይ ምርቃት ጋር ተገጣጠመ።በስልጣን ዘመናቸው የመጀመሪያ ቀን፣ ፕሬዘደንት ሊ ቴንግ-ሁዪ ከሃምሳ የተማሪ ተወካዮች ጋር ተገናኝተው ለዴሞክራሲያዊ ፍላጎታቸው ድጋፋቸውን ገለፁ፣ በዚያው የበጋ ወቅት ዲሞክራሲያዊ ማሻሻያዎችን ለመጀመር ቃል ገብተዋል።ይህ በተማሪ የሚመራ እንቅስቃሴ በታይዋን የፖለቲካ ምህዳር ውስጥ ትልቅ ለውጥ አስመዝግቧል፣ ለዲሞክራሲያዊ ማሻሻያዎችም መድረክን አስቀምጧል።ከንቅናቄው ከስድስት ዓመታት በኋላ ሊ ከ95% በላይ መራጮች በማግኘት በታይዋን በሕዝብ የተመረጠ የመጀመሪያው መሪ ሆነ።በመቀጠልም የንቅናቄው መታሰቢያ በየመጋቢት 21 ቀን መከበሩ የቀጠለ ሲሆን ተማሪዎቹ ለዴሞክራሲያዊ ሥርዓት ግንባታ ላበረከቱት አስተዋፅዖ እውቅና ለመስጠት የታይዋን የወጣቶች ቀን ወደዚህ ቀን እንዲዘዋወር ጥሪ ቀርቧል።የዋይል ሊሊ ተማሪዎች እንቅስቃሴ በተለይ ከታይዋን ንቅናቄ አንድ አመት በፊት ተካሂዶ በነበረው የቲያንመን አደባባይ ተቃውሞ ላይ ከቻይና መንግስት ምላሽ ጋር ሲነፃፀር የሚያሳድረው ተፅዕኖ በጣም አስደናቂ ነው።የሊ ተተኪ ቼን ሹይ-ቢያን በሁለቱ መንግስታት የተማሪዎች ተቃውሞ አያያዝ ላይ ያለውን ከፍተኛ ልዩነት ጠቁመዋል።የቲያናንመን ተቃውሞ በሃይል ርምጃ ሲያበቃ፣ የታይዋን እንቅስቃሴ በ2005 እራሱን ለመበተን የብሄራዊ ምክር ቤቱ ድምጽ ጨምሮ ተጨባጭ ዲሞክራሲያዊ ማሻሻያዎችን አድርጓል።
▲
●
Play button
1996 Mar 23

1996 የታይዋን ፕሬዚዳንታዊ ምርጫ

Taiwan
እ.ኤ.አ. መጋቢት 23 ቀን 1996 በታይዋን የተካሄደው ፕሬዚዳንታዊ ምርጫ የሀገሪቱ የመጀመሪያ ቀጥተኛ ፕሬዚዳንታዊ ምርጫ ታሪካዊ ምዕራፍ ነው።ከዚህ ቀደም ፕሬዚዳንቱ እና ምክትል ፕሬዚዳንቱ በብሔራዊ ምክር ቤት ተወካዮች ተመርጠዋል።የገዢው ኩኦምሚንታንግ እጩ እና እጩ ሊ Teng-hui በምርጫው 54% ድምጽ በማግኘት አሸንፏል።የእሱ ድል የተገኘው በቻይና ሕዝባዊ ሪፐብሊክ (PRC) የታይዋን መራጮች በሚሳኤል ሙከራ ለማስፈራራት ቢሞክርም ይህ ዘዴ በመጨረሻ ከሽፏል።የመራጮች ተሳትፎ ከፍተኛ 76.0 በመቶ ነበር።ከምርጫው በፊት የቻይና ህዝባዊ ነፃ አውጪ ጦር ከመጋቢት 8 እስከ ማርች 15 ባለው ጊዜ ውስጥ በታይዋን ኬሉንግ እና ካኦሲዩንግ ወደቦች አቅራቢያ ባለስቲክ ሚሳኤሎችን ተኩሷል። ድርጊቱ የታይዋን መራጮች ሊ እና ተመራጩን እንዳይደግፉ ለማድረግ ታስቦ ነበር። ቤጂንግ “እናት አገርን ለመከፋፈል” ሲል የከሰሰው ፔንግ።እንደ ቼን ሊ-ኤን ያሉ ሌሎች የፖለቲካ ሰዎች ለሊ ድምጽ መስጠት ጦርነትን እንደሚመርጥ አስጠንቅቀዋል።ዩናይትድ ስቴትስ በታይዋን አቅራቢያ ሁለት የአውሮፕላን ተሸካሚ ተዋጊ ቡድኖችን ስታሰማራ ቀውሱ ተበርድቷል።ምርጫው የሊ ማሸነፍን ብቻ ሳይሆን ከፒአርሲ ጋር መቆም የሚችል ጠንካራ መሪ አድርጎ አሳይቷል።ክስተቱ ብዙ መራጮች፣ የደቡባዊ ታይዋን ነፃነትን የሚደግፉትን ጨምሮ፣ ለሊ ድምጽ እንዲሰጡ አነሳስቷቸዋል።ዩናይትድ ዴይሊ ኒውስ እንደዘገበው የታይፔ ጋዜጣ ከሊ 54% የድምፅ ድርሻ እስከ 14 እስከ 15 በመቶ የሚሆነው በዴሞክራቲክ ፕሮግረሲቭ ፓርቲ (ዲፒፒ) ደጋፊዎች የተበረከተ ሲሆን ይህም ቀውሱን በማስተናገዱ ምክንያት ያቀረበውን ሰፊ ​​ጥሪ ያሳያል። .
▲
●
Play button
2000 Jan 1

የ Kuomintang (KMT) ደንብ መጨረሻ

Taiwan
እ.ኤ.አ. በ 2000 የተካሄደው ፕሬዚዳንታዊ ምርጫ የኩሚንታንግ (KMT) አገዛዝ ማብቃቱን አመልክቷል።የዲፒፒ እጩ ቼን ሹይ-ቢያን የሶስትዮሽ ውድድር አሸንፏል ይህም የፓን-ሰማያዊ ድምጽ በገለልተኛ ጄምስ ሶንግ (የቀድሞው የኩሚንታንግ) እና የኩሚንታንግ እጩ ሊየን ቻን ተከፋፍሏል።ቼን 39% ድምጽ አግኝቷል።
▲
●
2005 Mar 14

ፀረ-መገንጠል ህግ

China
የፀረ-መገንጠል ሕግ በቻይና ሕዝባዊ ሪፐብሊክ ሕዝባዊ ኮንግረስ መጋቢት 14 ቀን 2005 ወጥቶ ወዲያውኑ ሥራ ላይ ውሏል።በፕሬዚዳንት ሁ ጂንታዎ የተደነገገው ህግ አስር አንቀጾችን ያቀፈ ሲሆን በተለይም የታይዋን ነፃነትን የሚከላከል ሰላማዊ መንገድ ከተጠናቀቀ ቻይና በታይዋን ላይ ወታደራዊ ሃይል ልትጠቀም እንደምትችል በግልፅ አስቀምጧል።ህጉ "ቻይናን" የቻይና ህዝባዊ ሪፐብሊክ በማለት በግልፅ ባይገልፅም "የቻይና ህዝቦች ሪፐብሊክ" ቅድመ ቅጥያ ወይም "ውሳኔ/ውሳኔ" የሚል ስያሜ ሳይሰጥ በብሔራዊ ህዝባዊ ኮንግረስ የፀደቀ ብቸኛ ህግ መሆኑ ልዩ ነው። ."ህጉ በታይዋን ከፍተኛ ተቃውሞ አስነስቷል፣ በመቶ ሺዎች የሚቆጠሩ በታይፔ ጎዳናዎች ላይ መጋቢት 26 ቀን 2005 ቅሬታቸውን ለመግለጽ በታይፔ ጎዳናዎች ላይ ወጥተዋል።ሕጉ ከፀደቀ በኋላ በቻይና እና በታይዋን መካከል አንዳንድ የፖለቲካ ውይይቶች የተከሰቱ ቢሆንም፣ ድንበር አቋራጭ ግንኙነቱ እርግጠኛ ባልሆነ መንገድ የተሞላ ነው።
▲
●
Play button
2014 Mar 18 - Apr 10

የሱፍ አበባ የተማሪ እንቅስቃሴ

Legislative Yuan, Zhongshan So
በታይዋን ውስጥ የሱፍ አበባ ተማሪዎች እንቅስቃሴ ከመጋቢት 18 እስከ ኤፕሪል 10 ቀን 2014 ድረስ ተከሰተ፣ የተቀሰቀሰው ከቻይና ጋር በገዥው ኩኦምሚንታንግ (KMT) ፓርቲ የተደረገው የCross-Strait Service የንግድ ስምምነት (CSSTA) በጥልቀት ሳይገመገም በማለፉ ነው።ተቃዋሚዎቹ በዋናነት ተማሪዎች እና የሲቪክ ማህበረሰቦች የህግ አውጭውን ዩዋንን እና በኋላም አስፈፃሚውን ዩን በመያዝ የታይዋን ኢኮኖሚ ይጎዳል ብለው ያመኑበትን የንግድ ስምምነት በመቃወም ከቻይና ለሚደርስባት ፖለቲካዊ ጫና ተጋላጭነቷን ይጨምራል።ስምምነቱ በአንቀጽ በአንቀጽ እንዲገመገም የመጀመሪያ ጥያቄያቸው በመጨረሻ ሙሉ በሙሉ ውድቅ እንዲደረግ፣ ከቻይና ጋር ወደፊት የሚደረጉ ስምምነቶችን በቅርበት የሚከታተል ህግ እንዲቋቋም እና በዜጎች መሪነት በሕገ መንግሥት ማሻሻያዎች ላይ ወደ ውይይት ተለወጠ።ስምምነቱን በመስመር ለመገምገም ከ KMT የተወሰነ ግልጽነት ቢኖረውም, ፓርቲው ለኮሚቴ ግምገማ አልመለሰም.የተቃዋሚው ዲሞክራሲያዊ ፕሮግረሲቭ ፓርቲ (ዲፒፒ) በተጨማሪም የ KMT በኋላ የጋራ ግምገማ ኮሚቴ ለማቋቋም ያቀረበውን ጥያቄ ውድቅ አደረገው፣ ሁሉም ድንበር ተሻጋሪ ስምምነቶችም መከለስ አለባቸው በማለት የዋናውን የህዝብ አስተያየት ጠቅሷል።የዲፒፒ ሃሳብ በተራው በKMT ውድቅ ተደርጓል።እ.ኤ.አ. በመጋቢት 30 በተካሄደው ሰልፍ በመቶ ሺዎች የሚቆጠሩ የሱፍ አበባ ንቅናቄን ለመደገፍ ሲሰበሰቡ፣ የቻይና ደጋፊ የሆኑ አክቲቪስቶች እና ቡድኖችም የተቃውሞ ሰልፎችን አካሂደዋል።የህግ አውጭው አፈ-ጉባዔ ዋንግ ጂን-ፒንግ በመጨረሻ ሁሉንም ድንበር ተሻጋሪ ስምምነቶችን ለመከታተል ህግ እስከሚወጣ ድረስ የንግድ ስምምነቱን ማንኛውንም ግምገማ ለሌላ ጊዜ ለማስተላለፍ ቃል ገብቷል ፣ ይህም ተቃዋሚዎች ሚያዝያ 10 ቀን የተያዙትን ቦታዎች እንደሚለቁ አስታውቀዋል ። ኬኤምቲ በ Wang's ቅሬታቸውን ገልፀዋል የአንድ ወገን ውሳኔ፣ ዲፒፒ ደግፎታል።የዋንግን ድርጊት አስቀድሞ የማያውቁት ፕሬዘዳንት ማ ዪንግ-ጁ፣ ስምምነቱ ቀደም ብሎ እንዲፀድቅ ጥሪ ማቅረባቸውን ቀጥለው፣ ቅናሾቹን ከእውነታው የራቁ ናቸው በማለት ሰይመዋል።ተቃዋሚዎቹ በመጨረሻ በሰፊው የታይዋን ማህበረሰብ ውስጥ የሚያደርጉትን እንቅስቃሴ ለመቀጠል ቃል በመግባት ህግ አውጪውን ለቀው ከመሄዳቸው በፊት የህግ አውጭውን ክፍል አፀዱ።
▲
●
2020 Jan 11

የ2020 የታይዋን ፕሬዚዳንታዊ ምርጫ

Taiwan
እ.ኤ.አ. ጥር 11 ቀን 2020 በታይዋን ፕሬዚዳንታዊ ምርጫ ተካሄዷል፣ ከ10ኛው የህግ አውጪ ዩዋን ምርጫ ጋር።የወቅቱ ፕሬዚደንት Tsai Ing-wen እና ተፎካካሪዋ የቀድሞ ጠቅላይ ሚኒስትር ላ ቺንግ-ቴ ከዲሞክራቲክ ፕሮግረሲቭ ፓርቲ (ዲፒፒ) አሸናፊ ሆነዋል።የካኦህሲንግ ከንቲባ ሃን ኩኦዩ የኩሚንታንግ (KMT) እና ተመራጩን ቻንግ ሳን-ቼንግን፣ እንዲሁም የሶስተኛ ወገን እጩ ጄምስ ሶንግን አሸንፈዋል።ድሉ የተገኘው ቺ በ2018 የአካባቢ ምርጫ ከፍተኛ ኪሳራን ተከትሎ ከፓርቲያቸው ሊቀመንበርነት በመልቀቅ እና ከላ ቺንግ-ቴ የመጀመሪያ ደረጃ ፈተና ገጥሟታል።በኬኤምቲ በኩል ሃን ኩዮ የቀድሞ የፕሬዚዳንት እጩ ኤሪክ ቹን እና የፎክስኮን ዋና ስራ አስፈፃሚ ቴሪ ጎውን በተወዳዳሪ የመጀመሪያ ደረጃ አሸንፏል።ዘመቻው በሁለቱም የሀገር ውስጥ ጉዳዮች እንደ የሰራተኛ ማሻሻያ እና የኢኮኖሚ አስተዳደር እንዲሁም የባህር ተሻጋሪ ግንኙነቶች ላይ ያተኮረ ነበር።ሃን በተለያዩ የፖሊሲ መስኮች ሽንፈቶችን በማሳየቱ ታይን ተችተውታል፣ ነገር ግን ታይ የቤጂንግ ውህደትን ጫና በመቃወም የወሰደችው ጠንካራ አቋም በመራጮች ዘንድ አስተጋባ።ይህ በተለይ በሆንግ ኮንግ በስፋት በተካሄደው የፀረ-ውድቀት ተቃውሞ ወቅት እውነት ነበር።ምርጫው 74.9% ከፍተኛ የመራጮች ተሳትፎ ነበረው፣ ከ 2008 ጀምሮ በአገር አቀፍ ደረጃ በተደረጉ ምርጫዎች ከፍተኛው ነው። Tsai ሪከርድ የሰበረ 8.17 ሚሊዮን ድምጽ ወይም 57.1% የህዝብ ድምጽ አግኝታለች፣ ይህም በፕሬዝዳንታዊ ምርጫዎች ለዲፒፒ እጩ ከፍተኛውን የድምፅ ድርሻ ያሳያል።DPP በዋና ዋና የሜትሮፖሊታን አካባቢዎች በተለይም በካኦህሲንግ የKMT ሀብትን መቀልበስ ችሏል።ይህ በእንዲህ እንዳለ፣ KMT በተወሰኑ የምስራቃዊ ክልሎች እና ከደሴቱ ውጪ ባሉ የምርጫ ክልሎች ጥንካሬ ማሳየቱን ቀጥሏል።Tsai Ing-wen እና Lai Ching-te የተመረቁት በሜይ 20፣ 2020 ሲሆን ይህም የስልጣን ዘመናቸው መጀመሩን ነው።
▲
●

Appendices



APPENDIX 1

Taiwan's Indigenous Peoples, Briefly Explained


Play button




APPENDIX 2

Sun Yunsuan, Taiwan’s Economic Mastermind


Play button




APPENDIX

From China to Taiwan: On Taiwan's Han Majority


Play button




APPENDIX 4

Original geographic distributions of Taiwanese aboriginal peoples


Original geographic distributions of Taiwanese aboriginal peoples
Original geographic distributions of Taiwanese aboriginal peoples ©Bstlee

Characters



Chiang Kai-shek

Chiang Kai-shek

Chinese Nationalist Leader

Tsai Ing-wen

Tsai Ing-wen

President of the Republic of China

Koxinga

Koxinga

King of Tungning

Yen Chia-kan

Yen Chia-kan

President of the Republic of China

Sun Yat-sen

Sun Yat-sen

Chinese Revolutionary Statesman

Zheng Zhilong

Zheng Zhilong

Chinese Admiral

Chiang Ching-kuo

Chiang Ching-kuo

President of the Republic of China

Sun Yun-suan

Sun Yun-suan

Premier of the Republic of China

Zheng Jing

Zheng Jing

King of Tungning

Lee Teng-hui

Lee Teng-hui

President of the Republic of China

Zheng Keshuang

Zheng Keshuang

King of Tungning

Gotō Shinpei

Gotō Shinpei

Japanese Politician

Seediq people

Seediq people

Taiwanese Indigenous People

Chen Shui-bian

Chen Shui-bian

President of the Republic of China

Morris Chang

Morris Chang

CEO of TSMC

Footnotes



  1. Olsen, John W.; Miller-Antonio, Sari (1992), "The Palaeolithic in Southern China", Asian Perspectives, 31 (2): 129–160, hdl:10125/17011.
  2. Jiao, Tianlong (2007), The neolithic of southeast China: cultural transformation and regional interaction on the coast, Cambria Press, ISBN 978-1-934043-16-5, pp. 91–94.
  3. "Foreign Relations of the United States". US Dept. of State. January 6, 1951. The Cairo declaration manifested our intention. It did not itself constitute a cession of territory.
  4. Chang, K.C. (1989), translated by W. Tsao, ed. by B. Gordon, "The Neolithic Taiwan Strait" (PDF), Kaogu, 6: 541–550, 569.
  5. Chang, Chun-Hsiang; Kaifu, Yousuke; Takai, Masanaru; Kono, Reiko T.; Grün, Rainer; Matsu'ura, Shuji; Kinsley, Les; Lin, Liang-Kong (2015). "The first archaic Homo from Taiwan". Nature Communications. 6 (6037): 6037.
  6. Jiao (2007), pp. 89–90.
  7. 李壬癸 [ Li, Paul Jen-kuei ] (Jan 2011). 1. 台灣土著民族的來源 [1. Origins of Taiwan Aborigines]. 台灣南島民族的族群與遷徙 [The Ethnic Groups and Dispersal of the Austronesian in Taiwan] (Revised ed.). Taipei: 前衛出版社 [Avanguard Publishing House]. pp. 46, 48. ISBN 978-957-801-660-6.
  8. Blust, Robert (1999), "Subgrouping, circularity and extinction: some issues in Austronesian comparative linguistics", in E. Zeitoun; P.J.K Li (eds.), Selected papers from the Eighth International Conference on Austronesian Linguistics, Taipei: Academia Sinica, pp. 31–94.
  9. Bellwood, Peter; Hung, Hsiao-Chun; Iizuka, Yoshiyuki (2011), "Taiwan Jade in the Philippines: 3,000 Years of Trade and Long-distance Interaction" (PDF), in Benitez-Johannot, Purissima (ed.), Paths of Origins: The Austronesian Heritage in the Collections of the National Museum of the Philippines, the Museum Nasional Indaonesia, and the Netherlands Rijksmuseum voor Volkenkunde, Singapore: ArtPostAsia, pp. 31–41, hdl:1885/32545, ISBN 9789719429203, pp. 35–37, 41.
  10. Jiao (2007), pp. 94–103.
  11. Tsang, Cheng-hwa (2000), "Recent advances in the Iron Age archaeology of Taiwan", Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association, 20: 153–158.
  12. Andrade, Tonio (2008f), "Chapter 6: The Birth of Co-colonization", How Taiwan Became Chinese: Dutch, Spanish, and Han Colonization in the Seventeenth Century, Columbia University Press.
  13. Thompson, Lawrence G. (1964). "The earliest eyewitness accounts of the Formosan aborigines". Monumenta Serica. 23: 163–204. doi:10.1080/02549948.1964.11731044. JSTOR 40726116, p. 168–169.
  14. Knapp, Ronald G. (1980), China's Island Frontier: Studies in the Historical Geography of Taiwan, The University of Hawaii, p. 7–8.
  15. Rubinstein, Murray A. (1999), Taiwan: A New History, East Gate Books, p. 86.
  16. Wong, Young-tsu (2017), China's Conquest of Taiwan in the Seventeenth Century: Victory at Full Moon, Springer, p. 82.
  17. Thompson, Lawrence G. (1964). "The earliest eyewitness accounts of the Formosan aborigines". Monumenta Serica. 23: 163–204. doi:10.1080/02549948.1964.11731044. JSTOR 40726116, p. 168–169.
  18. Thompson 1964, p. 169–170.
  19. Isorena, Efren B. (2004). "The Visayan Raiders of the China Coast, 1174–1190 Ad". Philippine Quarterly of Culture and Society. 32 (2): 73–95. JSTOR 29792550.
  20. Andrade, Tonio (2008), How Taiwan Became Chinese: Dutch, Spanish, and Han Colonization in the Seventeenth Century, Columbia University Press.
  21. Jenco, Leigh K. (2020). "Chen Di's Record of Formosa (1603) and an Alternative Chinese Imaginary of Otherness". The Historical Journal. 64: 17–42. doi:10.1017/S0018246X1900061X. S2CID 225283565.
  22. Thompson 1964, p. 178.
  23. Thompson 1964, p. 170–171.
  24. Thompson 1964, p. 172.
  25. Thompson 1964, p. 175.
  26. Thompson 1964, p. 173.
  27. Thompson 1964, p. 176.
  28. Jansen, Marius B. (1992). China in the Tokugawa World. Cambridge: Harvard University Press. ISBN 978-06-7411-75-32.
  29. Recent Trends in Scholarship on the History of Ryukyu's Relations with China and Japan Gregory Smits, Pennsylvania State University, p.13.
  30. Frei, Henry P.,Japan's Southward Advance and Australia, Univ of Hawaii Press, Honolulu, ç1991. p.34.
  31. Boxer, Charles. R. (1951). The Christian Century in Japan. Berkeley: University of California Press. OCLC 318190 p. 298.
  32. Andrade (2008), chapter 9.
  33. Strangers in Taiwan, Taiwan Today, published April 01, 1967.
  34. Huang, Fu-san (2005). "Chapter 6: Colonization and Modernization under Japanese Rule (1895–1945)". A Brief History of Taiwan. ROC Government Information Office.
  35. Rubinstein, Murray A. (1999). Taiwan: A New History. Armonk, NY [u.a.]: Sharpe. ISBN 9781563248153, p. 220–221.
  36. Rubinstein 1999, p. 240.
  37. Chen, Yingzhen (2001), Imperial Army Betrayed, p. 181.
  38. Rubinstein 1999, p. 240.
  39. Andrade (2008), chapter 3.
  40. Wong, Young-tsu (2017), China's Conquest of Taiwan in the Seventeenth Century: Victory at Full Moon, Springer, p. 105–106.
  41. Hang, Xing (2010), Between Trade and Legitimacy, Maritime and Continent, p. 209.
  42. Wong 2017, p. 115.
  43. Hang 2010, p. 209.
  44. Hang 2010, p. 210.
  45. Hang 2010, p. 195–196.
  46. Hang 2015, p. 160.
  47. Shih-Shan Henry Tsai (2009). Maritime Taiwan: Historical Encounters with the East and the West. Routledge. pp. 66–67. ISBN 978-1-317-46517-1.
  48. Leonard H. D. Gordon (2007). Confrontation Over Taiwan: Nineteenth-Century China and the Powers. Lexington Books. p. 32. ISBN 978-0-7391-1869-6.
  49. Elliott, Jane E. (2002), Some Did it for Civilisation, Some Did it for Their Country: A Revised View of the Boxer War, Chinese University Press, p. 197.
  50. 去日本化「再中國化」：戰後台灣文化重建（1945–1947）,Chapter 1. Archived 2011-07-22 at the Wayback Machine publisher: 麥田出版社, author: 黃英哲, December 19, 2007.
  51. Grajdanzev, A. J. (1942). "Formosa (Taiwan) Under Japanese Rule". Pacific Affairs. 15 (3): 311–324. doi:10.2307/2752241. JSTOR 2752241.
  52. "Taiwan history: Chronology of important events". Archived from the original on 2016-04-16. Retrieved 2016-04-20.
  53. Forsythe, Michael (July 14, 2015). "Taiwan Turns Light on 1947 Slaughter by Chiang Kai-shek's Troops". The New York Times.
  54. Han, Cheung. "Taiwan in Time: The great retreat". Taipei Times.
  55. Chan (1997), "Taiwan as an Emerging Foreign Aid Donor: Developments, Problems, and Prospects", Pacific Affairs, 70 (1): 37–56, doi:10.2307/2761227, JSTOR 2761227.
  56. "Ten Major Construction Projects - 台灣大百科全書 Encyclopedia of Taiwan".

References



  • Andrade, Tonio (2008f), "Chapter 6: The Birth of Co-colonization", How Taiwan Became Chinese: Dutch, Spanish, and Han Colonization in the Seventeenth Century, Columbia University Press
  • Bellwood, Peter; Hung, Hsiao-Chun; Iizuka, Yoshiyuki (2011), "Taiwan Jade in the Philippines: 3,000 Years of Trade and Long-distance Interaction" (PDF), in Benitez-Johannot, Purissima (ed.), Paths of Origins: The Austronesian Heritage in the Collections of the National Museum of the Philippines, the Museum Nasional Indonesia, and the Netherlands Rijksmuseum voor Volkenkunde, Singapore: ArtPostAsia, pp. 31–41, hdl:1885/32545, ISBN 9789719429203.
  • Bird, Michael I.; Hope, Geoffrey; Taylor, David (2004), "Populating PEP II: the dispersal of humans and agriculture through Austral-Asia and Oceania" (PDF), Quaternary International, 118–119: 145–163, Bibcode:2004QuInt.118..145B, doi:10.1016/s1040-6182(03)00135-6, archived from the original (PDF) on 2014-02-12, retrieved 2007-04-12.
  • Blusse, Leonard; Everts, Natalie (2000), The Formosan Encounter: Notes on Formosa's Aboriginal Society – A selection of Documents from Dutch Archival Sources Vol. I & II, Taipei: Shung Ye Museum of Formosan Aborigines, ISBN 957-99767-2-4 and ISBN 957-99767-7-5.
  • Blust, Robert (1999), "Subgrouping, circularity and extinction: some issues in Austronesian comparative linguistics", in E. Zeitoun; P.J.K Li (eds.), Selected papers from the Eighth International Conference on Austronesian Linguistics, Taipei: Academia Sinica, pp. 31–94.
  • Borao Mateo, Jose Eugenio (2002), Spaniards in Taiwan Vol. II:1642–1682, Taipei: SMC Publishing, ISBN 978-957-638-589-6.
  • Campbell, Rev. William (1915), Sketches of Formosa, London, Edinburgh, New York: Marshall Brothers Ltd. reprinted by SMC Publishing Inc 1996, ISBN 957-638-377-3, OL 7051071M.
  • Chan (1997), "Taiwan as an Emerging Foreign Aid Donor: Developments, Problems, and Prospects", Pacific Affairs, 70 (1): 37–56, doi:10.2307/2761227, JSTOR 2761227.
  • Chang, K.C. (1989), translated by W. Tsao, ed. by B. Gordon, "The Neolithic Taiwan Strait" (PDF), Kaogu, 6: 541–550, 569, archived from the original (PDF) on 2012-04-18.
  • Ching, Leo T.S. (2001), Becoming "Japanese" – Colonial Taiwan and The Politics of Identity Formation, Berkeley: University of California Press., ISBN 978-0-520-22551-0.
  • Chiu, Hsin-hui (2008), The Colonial 'Civilizing Process' in Dutch Formosa, 1624–1662, BRILL, ISBN 978-90-0416507-6.
  • Clements, Jonathan (2004), Pirate King: Coxinga and the Fall of the Ming Dynasty, United Kingdom: Muramasa Industries Limited, ISBN 978-0-7509-3269-1.
  • Diamond, Jared M. (2000), "Taiwan's gift to the world", Nature, 403 (6771): 709–710, Bibcode:2000Natur.403..709D, doi:10.1038/35001685, PMID 10693781, S2CID 4379227.
  • Everts, Natalie (2000), "Jacob Lamay van Taywan: An Indigenous Formosan Who Became an Amsterdam Citizen", Ed. David Blundell; Austronesian Taiwan:Linguistics' History, Ethnology, Prehistory, Berkeley, CA: University of California Press.
  • Gates, Hill (1981), "Ethnicity and Social Class", in Emily Martin Ahern; Hill Gates (eds.), The Anthropology of Taiwanese Society, Stanford University Press, ISBN 978-0-8047-1043-5.
  • Guo, Hongbin (2003), "Keeping or abandoning Taiwan", Taiwanese History for the Taiwanese, Taiwan Overseas Net.
  • Hill, Catherine; Soares, Pedro; Mormina, Maru; Macaulay, Vincent; Clarke, Dougie; Blumbach, Petya B.; Vizuete-Forster, Matthieu; Forster, Peter; Bulbeck, David; Oppenheimer, Stephen; Richards, Martin (2007), "A Mitochondrial Stratigraphy for Island Southeast Asia", The American Journal of Human Genetics, 80 (1): 29–43, doi:10.1086/510412, PMC 1876738, PMID 17160892.
  • Hsu, Wen-hsiung (1980), "From Aboriginal Island to Chinese Frontier: The Development of Taiwan before 1683", in Knapp, Ronald G. (ed.), China's Island Frontier: Studies in the historical geography of Taiwan, University Press of Hawaii, pp. 3–29, ISBN 978-0-8248-0743-6.
  • Hu, Ching-fen (2005), "Taiwan's geopolitics and Chiang Ching-Kuo's decision to democratize Taiwan" (PDF), Stanford Journal of East Asian Affairs, 1 (1): 26–44, archived from the original (PDF) on 2012-10-15.
  • Jiao, Tianlong (2007), The neolithic of southeast China: cultural transformation and regional interaction on the coast, Cambria Press, ISBN 978-1-934043-16-5.
  • Katz, Paul (2005), When The Valleys Turned Blood Red: The Ta-pa-ni Incident in Colonial Taiwan, Honolulu, HA: University of Hawaii Press, ISBN 978-0-8248-2915-5.
  • Keliher, Macabe (2003), Out of China or Yu Yonghe's Tales of Formosa: A History of 17th Century Taiwan, Taipei: SMC Publishing, ISBN 978-957-638-608-4.
  • Kerr, George H (1966), Formosa Betrayed, London: Eyre and Spottiswoode, archived from the original on March 9, 2007.
  • Knapp, Ronald G. (1980), China's Island Frontier: Studies in the Historical Geography of Taiwan, The University of Hawaii
  • Leung, Edwin Pak-Wah (1983), "The Quasi-War in East Asia: Japan's Expedition to Taiwan and the Ryūkyū Controversy", Modern Asian Studies, 17 (2): 257–281, doi:10.1017/s0026749x00015638, S2CID 144573801.
  • Morris, Andrew (2002), "The Taiwan Republic of 1895 and the Failure of the Qing Modernizing Project", in Stephane Corcuff (ed.), Memories of the Future: National Identity issues and the Search for a New Taiwan, New York: M.E. Sharpe, ISBN 978-0-7656-0791-1.
  • Olsen, John W.; Miller-Antonio, Sari (1992), "The Palaeolithic in Southern China", Asian Perspectives, 31 (2): 129–160, hdl:10125/17011.
  • Rubinstein, Murray A. (1999), Taiwan: A New History, East Gate Books
  • Shepherd, John R. (1993), Statecraft and Political Economy on the Taiwan Frontier, 1600–1800, Stanford, California: Stanford University Press., ISBN 978-0-8047-2066-3. Reprinted 1995, SMC Publishing, Taipei. ISBN 957-638-311-0
  • Spence, Jonathan D. (1999), The Search for Modern China (Second Edition), USA: W.W. Norton and Company, ISBN 978-0-393-97351-8.
  • Singh, Gunjan (2010), "Kuomintang, Democratization and the One-China Principle", in Sharma, Anita; Chakrabarti, Sreemati (eds.), Taiwan Today, Anthem Press, pp. 42–65, doi:10.7135/UPO9781843313847.006, ISBN 978-0-85728-966-7.
  • Takekoshi, Yosaburō (1907), Japanese rule in Formosa, London, New York, Bombay and Calcutta: Longmans, Green, and co., OCLC 753129, OL 6986981M.
  • Teng, Emma Jinhua (2004), Taiwan's Imagined Geography: Chinese Colonial Travel Writing and Pictures, 1683–1895, Cambridge MA: Harvard University Press, ISBN 978-0-674-01451-0.
  • Tsang, Cheng-hwa (2000), "Recent advances in the Iron Age archaeology of Taiwan", Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association, 20: 153–158, doi:10.7152/bippa.v20i0.11751, archived from the original on 2012-03-25, retrieved 2012-06-07.
  • Wills, John E., Jr. (2006), "The Seventeenth-century Transformation: Taiwan under the Dutch and the Cheng Regime", in Rubinstein, Murray A. (ed.), Taiwan: A New History, M.E. Sharpe, pp. 84–106, ISBN 978-0-7656-1495-7.
  • Wong, Young-tsu (2017), China's Conquest of Taiwan in the Seventeenth Century: Victory at Full Moon, Springer
  • Xiong, Victor Cunrui (2012), Emperor Yang of the Sui Dynasty: His Life, Times, and Legacy, SUNY Press, ISBN 978-0-7914-8268-1.
  • Zhang, Yufa (1998), Zhonghua Minguo shigao 中華民國史稿, Taipei, Taiwan: Lian jing (聯經), ISBN 957-08-1826-3.