History of Iran

Форси Сафавӣ
Форси Сафавӣ ©HistoryMaps
1507 Jan 1 - 1734

Форси Сафавӣ

Qazvin, Qazvin Province, Iran
Сулолаи Сафавӣ , ки аз соли 1501 то 1722 бо барқарорсозии кӯтоҳе аз 1729 то 1736 ҳукмронӣ мекард, аксаран ҳамчун оғози таърихи нави форсӣ арзёбӣ мешавад.Онҳо мактаби дувоздаҳ исломи шиъаро ҳамчун дини давлатӣ таъсис доданд, ки воқеаи муҳим дар таърихи мусулмонон буд.Сафавиён дар замони авҷи худ Эрон, Озарбойҷон , Арманистон , Гурҷистон , қисмате аз Қафқоз, Ироқ , Кувайт, Афғонистон ва қисмате аз Туркия , Сурия, Покистон , Туркманистон ва Узбакистонро таҳти назорат доштанд ва онҳоро ба яке аз "партиқҳои бузурги исломӣ" табдил доданд. империяҳо» дар баробари империяҳои Усмонӣ ва Муғулҳо .[44]Сулолаи Сафавӣ аз ҷониби Исмоили I, ки Шоҳ Исмоил шуд [45,] ки дар соли 1501 Табрезро ишғол кард, дар муборизаи қудрат, ки пас аз пошхӯрии Қарақоюнлуҳо ва Оққоюнлуҳо дар Форс ба вуҷуд омад, ғолиб омад.Исмоил ба зудӣ ҳукмронии худро бар тамоми Форс мустаҳкам кард.Дар даврони Сафавӣ таҳаввулоти назарраси маъмурӣ, фарҳангӣ ва низомӣ ба амал омад.Ҳокимони ин сулола, бахусус Шоҳ Аббоси I, бо кумаки коршиносони аврупоӣ ба мисли Роберт Ширлӣ ислоҳоти ҷиддии низомӣ анҷом доданд, равобити тиҷорӣ бо қудратҳои аврупоиро тақвият доданд ва меъморӣ ва фарҳанги форсиро эҳё карданд.Шох Аббоси I инчунин сиёсати бадарга ва кучонидани шумораи зиёди черкесхо, гурчихо ва арманихоро дар дохили Эрон пеш гирифта, то кисман кувваи элитаи кабилахои кизилбашро кам кунад.[46]Аммо бисёре аз ҳокимони Сафавӣ баъд аз Аббоси I камтаъсир набуданд, ба корҳои оромона машғул шуда, ба корҳои давлатӣ беэътиноӣ мекарданд, ки ин боиси таназзули сулола гардид.Ин таназзулро фишорҳои беруна, аз ҷумла рейдҳои қудратҳои ҳамсоя боз ҳам шадидтар карданд.Дар соли 1722 Мир Вайсхон, сарлашкари Ғилзай паштунҳо дар Қандаҳор шӯриш бардошт ва Пётри Бузурги Русия аз бесарусомониҳо баҳри забт кардани қаламравҳои форсӣ истифода кард.Лашкари Афгонистон бо сардории Махмуд писари Мир Воис Исфахонро ишгол намуда, хукмронии нав эълон кард.Сулолаи Сафавӣ дар ин нооромиҳо амалан ба поён расид ва дар соли 1724 сарзаминҳои Эрон тибқи Паймони Константинопол миёни усмонҳо ва русҳо тақсим карда шуданд.[47] Хислати шиъаи муосири Эрон ва бахшҳои муҳими марзҳои кунунии Эрон аз ин даврон сарчашма мегиранд.Пеш аз вуқӯъи Империяи Сафавӣ, исломи сунниӣ дини бартаридошта буд, ки тақрибан 90% аҳолии он вақтро ташкил медод.[53] Дар асрхои 10-11 Фотимиён исмоилиёни Дои (миссионерон)-ро ба Эрон ва дигар сарзаминхои мусулмони фиристоданд.Ваќте исмоилияњо ба ду фирќа таќсим шуданд, низориён пойгоњи худро дар Эрон таъсис доданд.Пас аз ҳамлаи муғулҳо дар соли 1256 ва суқути Аббосиён, иерархияҳои сунниҳо суст шуданд.Онҳо на танҳо хилофатро аз даст доданд, балки мақоми мазҳаби расмиро низ аз даст доданд.Бохти онҳо фоидаи шиъаҳо буд, ки он замон марказаш дар Эрон набуд.Тағйироти асосӣ дар ибтидои садаи 16 ба вуқӯъ пайваст, вақте ки Исмоили I сулолаи Сафавиёнро таъсис дод ва сиёсати диниро барои эътирофи исломи шиъа ба унвони дини расмии Империяи Сафавӣ оғоз кард ва далели он, ки Эрони муосир расман шиъа боқӣ мемонад. ite давлат натичаи бевоситаи амалиёти Исмоил мебошад.Ба гуфтаи Муртазо Мутаҳарӣ, аксари уламо ва оммаи эронӣ то замони Сафавиён суннимазҳаб буданд.
Навсозии охиринTue Apr 23 2024

HistoryMaps Shop

Мағозаро зиёрат кунед

Якчанд роҳҳо барои кӯмак ба лоиҳаи HistoryMaps мавҷуданд.
Мағозаро зиёрат кунед
Хайрия
Дастгирӣ

What's New

New Features

Timelines
Articles

Fixed/Updated

Herodotus
Today

New HistoryMaps

History of Afghanistan
History of Georgia
History of Azerbaijan
History of Albania