Historia e Koresë

-100

Buyeo

-100

Mirë

1443

Hangul

shtojcat

personazhet

fusnotat

referencat


Play button

8000 BCE - 2023

Historia e Koresë



Historia e Koresë nis që në epokën e Paleolitit të Ulët, me aktivitetin më të hershëm të njohur njerëzor në Gadishullin Korean dhe në Mançuria që ndodhi afërsisht gjysmë milioni vjet më parë.[1] Periudha neolitike filloi pas vitit 6000 pes, e theksuar nga ardhja e qeramikës rreth vitit 8000 pes.Në vitin 2000 para Krishtit kishte filluar epoka e bronzit, e ndjekur nga epoka e hekurit rreth vitit 700 pes.[2] Interesante, sipas The History of Korea, populli paleolitik nuk janë paraardhësit e drejtpërdrejtë të popullit të tanishëm korean, por paraardhësit e tyre të drejtpërdrejtë vlerësohet të jenë njerëzit neolitikë të rreth 2000 pes.[3]Samguk Yusa mitike rrëfen themelimin e mbretërisë Gojoseon në Korenë veriore dhe Mançurinë jugore.[4] Ndërsa origjina e saktë e Gojoseon mbetet spekulative, dëshmitë arkeologjike konfirmojnë ekzistencën e saj në Gadishullin Korean dhe Mançuria të paktën në shekullin e 4 pes.Shteti Jin në Korenë Jugore u shfaq në shekullin e III para Krishtit.Nga fundi i shekullit të 2-të pes, Wiman Joseon zëvendësoi Gija Joseon dhe më pas iu nënshtrua dinastisë Han të Kinës.Kjo çoi në periudhën e Proto-Tre Mbretërive, një epokë e trazuar e shënuar nga luftëra të vazhdueshme.Tre Mbretëritë e Koresë, të përbërë nga Goguryeo , Baekje dhe Silla, filluan të dominojnë gadishullin dhe Mançurinë nga shekulli i 1 pes.Bashkimi i Sillës në vitin 676 të es shënoi fundin e këtij sundimi trepalësh.Menjëherë pas kësaj, në 698, Mbreti Go themeloi Balhae në ish territoret e Goguryeo, duke futur në periudhën e Shteteve Veriore dhe Jugore (698-926) ku Balhae dhe Silla bashkëjetuan.Fundi i shekullit të 9-të pa shpërbërjen e Sillës në Tre Mbretëritë e Mëvonshme (892–936), të cilat përfundimisht u bashkuan nën dinastinë Goryeo të Wang Geon.Në të njëjtën kohë, Balhae ra në dinastinë Liao të udhëhequr nga Khitan, me mbetjet, duke përfshirë princin e fundit të kurorës, duke u integruar në Goryeo.[5] Epoka e Goryeos u shënua nga kodifikimi i ligjeve, një sistem i strukturuar i shërbimit civil dhe një kulturë e lulëzuar e ndikuar nga budistët.Megjithatë, nga shekulli i 13-të, pushtimet mongole e kishin sjellë Goryeon nën ndikimin e Perandorisë Mongole dhedinastisë Yuan të Kinës.[6]Gjenerali Yi Seong-gye krijoi dinastinë Joseon në 1392, pas një grusht shteti të suksesshëm kundër dinastisë Goryeo .[7] Epoka Joseon dëshmoi përparime të rëndësishme, veçanërisht nën Mbretin Sejong të Madh (1418–1450), i cili prezantoi reforma të shumta dhe krijoi Hangul, alfabetin korean.Sidoqoftë, fundi i shekullit të 16-të dhe fillimi i shekullit të 17-të u dëmtuan nga pushtimet e huaja dhe mosmarrëveshjet e brendshme, veçanërisht nga pushtimet japoneze të Koresë .Pavarësisht se i zmbrapsën me sukses këto pushtime me ndihmën e Kinës Ming , të dy kombet pësuan dëme të mëdha.Më pas, dinastia Joseon u bë gjithnjë e më izolacioniste, duke arritur kulmin në shekullin e 19-të, kur Koreja, duke hezituar të modernizohej, u detyrua të nënshkruante traktate të pabarabarta me fuqitë evropiane.Kjo periudhë e rënies përfundimisht çoi në krijimin e Perandorisë Koreane (1897-1910), një epokë e shkurtër e modernizimit të shpejtë dhe reformës sociale.Sidoqoftë, deri në vitin 1910, Koreja ishte bërë një koloni japoneze, një status që do ta ruante deri në vitin 1945.Rezistenca koreane kundër sundimit japonez arriti kulmin me Lëvizjen e përhapur të 1 Marsit të vitit 1919. Pas Luftës së Dytë Botërore , në vitin 1945, aleatët e ndanë Korenë në një rajon verior, të mbikëqyrur nga Bashkimi Sovjetik dhe një rajon jugor nën mbikëqyrjen e Shteteve të Bashkuara .Kjo ndarje u forcua në vitin 1948 me krijimin e Koresë së Veriut dhe të Jugut.Lufta Koreane , e nisur nga Kim Il Sung i Koresë së Veriut në vitin 1950, u përpoq të ribashkonte gadishullin nën qeverisjen komuniste.Pavarësisht se përfundoi me një armëpushim të vitit 1953, pasojat e luftës vazhdojnë edhe sot e kësaj dite.Koreja e Jugut iu nënshtrua demokratizimit dhe rritjes ekonomike të konsiderueshme, duke arritur një status të krahasueshëm me vendet e zhvilluara perëndimore.Anasjelltas, Koreja e Veriut, nën sundimin totalitar të familjes Kim, ka mbetur ekonomikisht e sfiduar dhe e varur nga ndihma e huaj.
HistoryMaps Shop

Vizitoni dyqanin

Periudha Paleolitike e Koresë
Interpretimi artistik i periudhës paleolitike në gadishullin Korean. ©HistoryMaps
500000 BCE Jan 1 - 8000 BCE

Periudha Paleolitike e Koresë

Korea
Periudha paleolitike e Koresë është epoka më e hershme prehistorike e njohur e Gadishullit Korean, që shtrihet nga rreth 500,000 deri në 10,000 vjet më parë.Kjo epokë karakterizohet nga shfaqja dhe përdorimi i veglave prej guri nga paraardhësit e hershëm të njeriut.Vendet në të gjithë Gadishullin Korean kanë nxjerrë helikopterë primitivë, sopat dhe vegla të tjera guri, të cilat ofrojnë dëshmi të banimit të hershëm të njeriut dhe përshtatshmërisë së tyre me mjedisin.Me kalimin e kohës, mjetet dhe artefaktet nga kjo periudhë u zhvilluan në kompleksitet, duke reflektuar përparimet në teknikat e prodhimit të veglave.Vendet e hershme të paleolitit shpesh zbulojnë vegla të bëra nga guralecat e lumenjve, ndërsa vendet e mëvonshme të paleolitit tregojnë dëshmi të veglave të punuara nga gurë më të mëdhenj ose materiale vullkanike.Këto mjete u përdorën kryesisht për gjueti, grumbullim dhe aktivitete të tjera të përditshme mbijetese.Për më tepër, periudha paleolitike në Kore është domethënëse për njohuritë e saj në modelet e migrimit dhe vendbanimeve të njerëzve të hershëm.Dëshmitë fosile sugjerojnë se njerëzit e hershëm migruan në Gadishullin Korean nga pjesë të tjera të Azisë.Ndërsa klima ndryshoi dhe u bë më mikpritëse, këto popullsi u vendosën dhe kultura të veçanta rajonale filluan të shfaqen.Fundi i periudhës paleolitike shënoi një kalim në epokën neolitike, ku qeramika dhe bujqësia filluan të luanin një rol më qendror në jetën e përditshme.
▲
●
Neoliti Korean
Periudha neolitike. ©HistoryMaps
8000 BCE Jan 1 - 1503 BCE

Neoliti Korean

Korean Peninsula
Periudha e qeramikës Jeulmun, që shtrihet nga 8000–1500 pes, përfshin si fazat kulturore të Mesolitit dhe Neolitit në Kore.[8] Kjo epokë, e referuar ndonjëherë si "Neoliti Korean", është e njohur për enët e saj të dekoruara të qeramikës, veçanërisht të shquara nga 4000-2000 pes.Termi "Jeulmun" përkthehet në "i modeluar me krehër".Kjo periudhë pasqyron një mënyrë jetese të dominuar nga gjuetia, grumbullimi dhe kultivimi i bimëve në shkallë të vogël.[9] Vende të dukshme nga kjo epokë, si Gosan-ni në ishullin Jeju-do, sugjerojnë se origjina e Jeulmunit mund të gjurmohet deri në vitin 10,000 pes.[10] Rëndësia e qeramikës nga kjo periudhë nënvizohet nga potenciali i saj për të qenë ndër format më të vjetra të qeramikës të njohura në botë.Jeulmuni i hershëm, nga afërsisht 6000-3500 pes, u karakterizua nga gjuetia, peshkimi në det të thellë dhe krijimi i vendbanimeve gjysmë të përhershme me gropa.[11] Vendet kryesore nga kjo periudhë, si Seopohang, Amsa-dong dhe Osan-ri, ofrojnë njohuri mbi jetën e përditshme dhe praktikat e jetesës së banorëve.Është interesante se dëshmitë nga rajonet bregdetare si Ulsan Sejuk-ri dhe Dongsam-dong tregojnë një fokus në grumbullimin e butakëve, megjithëse shumë arkeologë besojnë se këto zona guaskash u shfaqën më vonë në Jeulmunin e hershëm.[12]Periudha e Jeulmunit të Mesëm (rreth 3500-2000 pes) jep dëshmi të praktikave të kultivimit.[13] Veçanërisht, faqja Dongsam-dong Shellmidden ka prodhuar datim të drejtpërdrejtë AMS të një farë meli të zbutur të bishtit të dhelprës në këtë epokë.[14] Megjithatë, pavarësisht shfaqjes së kultivimit, peshkimi në det të thellë, gjuetia dhe grumbullimi i butakëve mbetën aspekte të rëndësishme të jetesës.Qeramika e kësaj periudhe, e njohur si qeramika "Klasike Jeulmun" ose Bitsalmunui, dallohet për modelin e ndërlikuar me krehër dhe dekorimet me mbështjellës, të cilat mbulojnë të gjithë sipërfaqen e enës.Periudha e Jeulmunit të Vonë, nga rreth 2000-1500 pes, dëshmoi një ndryshim në modelet e jetesës, me një theks të reduktuar në shfrytëzimin e butakëve.[15] Vendbanimet filluan të shfaqen në brendësi, të tilla si Sangchon-ri dhe Imbul-ri, duke sugjeruar një lëvizje drejt mbështetjes së bimëve të kultivuara.Kjo periudhë shkon paralelisht mekulturën e Poshtme Xiajiadian në Liaoning, Kinë.Ndërsa epoka e Jeulmunit të vonë u zbeh, banorët u përballën me konkurrencën nga të ardhurit e aftë në kultivimin me prerje dhe djegie dhe përdorimin e qeramikës së pazbukuruar Mumun.Praktikat e avancuara bujqësore të këtij grupi shkelën terrenet tradicionale të gjuetisë së popullit Jeulmun, duke shënuar një ndryshim të rëndësishëm në peizazhin kulturor dhe të jetesës së rajonit.
▲
●
Epoka e Bronzit Koreane
Përfaqësimi artistik i vendbanimit korean të epokës së bronzit. ©HistoryMaps
1500 BCE Jan 1 - 303 BCE

Epoka e Bronzit Koreane

Korea
Periudha e qeramikës Mumun, që përfshin rreth 1500-300 pes, është një epokë e rëndësishme në parahistorinë koreane.Kjo periudhë identifikohet kryesisht nga enët e saj të gatimit dhe magazinimit të pazbukuruara ose të thjeshta që ishin të spikatura veçanërisht midis viteve 850-550 pes.Epoka Mumun shënoi fillimin e bujqësisë intensive dhe evolucionin e shoqërive komplekse si në Gadishullin Korean ashtu edhe në Arkipelagun Japonez.Pavarësisht se është etiketuar herë pas here si "Epoka e Bronzit Korean", ky klasifikim mund të jetë mashtrues pasi prodhimi lokal i bronzit filloi shumë më vonë, rreth fundit të shekullit të 8-të pes, dhe artefaktet prej bronzi mezi u gjetën gjatë kësaj periudhe.Një rritje e eksplorimeve arkeologjike që nga mesi i viteve 1990 ka pasuruar të kuptuarit tonë për këtë periudhë kyçe në parahistorinë e Azisë Lindore.[16]E paraprirë nga periudha e qeramikës Jeulmun (rreth 8000-1500 pes), e cila u karakterizua nga gjuetia, grumbullimi dhe kultivimi minimal, origjina e periudhës Mumun është disi enigmatike.Gjetjet e rëndësishme nga pellgu i lumit Liao dhe Koreja e Veriut nga rreth 1800-1500 pes, të tilla si varrosjet megalitike, qeramika Mumun dhe vendbanimet e mëdha, ndoshta sugjerojnë fillimin e periudhës Mumun në Korenë e Jugut.Gjatë kësaj faze, individët që praktikonin kultivimin me prerje dhe djegie duke përdorur qeramikë Mumun dukej se i kishin zhvendosur ata që ndiqnin modelet e jetesës së periudhës Jeulmun.[17]Mumuni i hershëm (rreth 1500-850 pes) u shënua nga ndryshimi i bujqësisë, peshkimit, gjuetisë dhe shfaqja e vendbanimeve të dallueshme me gropa drejtkëndëshe gjysmë nëntokësore.Vendbanimet e kësaj epoke ishin të vendosura kryesisht në luginat e lumenjve të Koresë Perëndimore-Qendrore.Nga fundi i kësaj nën-periudhe, filluan të shfaqen vendbanime më të mëdha dhe traditat e vjetra të lidhura me sistemet ceremoniale dhe mortore të Mumunit, si varrosjet megalitike dhe prodhimi i qeramikës me djegie të kuqe, filluan të marrin formë.Mumuni i Mesëm (rreth 850-550 pes) pa një rritje të bujqësisë intensive, me mbetje të gjera në terren të thatë të zbuluar në Daepyeong, një vend i rëndësishëm vendbanimi.Kjo periudhë dëshmoi gjithashtu rritjen e pabarazisë sociale dhe zhvillimin e krerëve të hershëm.[18]Mumuni i vonë (550-300 pes) u karakterizua nga një rritje e konfliktit, vendbanime të fortifikuara në majë të kodrave dhe një përqendrim më i lartë i popullsisë në rajonet bregdetare jugore.Pati një ulje të dukshme të numrit të vendbanimeve gjatë kësaj periudhe, ndoshta për shkak të rritjes së konfliktit ose ndryshimeve klimatike që çuan në dështimin e të korrave.Afërsisht në vitin 300 pes, periudha e Mumunit mori fund, e shënuar nga futja e hekurit dhe shfaqja e shtëpive me gropë me furra të brendshme të përbërë nga vatra që të kujtojnë periudhën historike.[19]Tiparet kulturore të epokës Mumun ishin të ndryshme.Ndërsa peizazhi gjuhësor i kësaj periudhe sugjeron ndikime nga gjuhët japoneze dhe koreane, ekonomia bazohej kryesisht në prodhimin familjar me disa raste të prodhimit artizanal të specializuar.Modeli i ekzistencës së Mumunit ishte i gjerë, duke përfshirë gjuetinë, peshkimin dhe bujqësinë.Modelet e vendbanimeve evoluan nga familjet e mëdha me shumë gjenerata në Mumunin e Hershëm në njësi më të vogla të familjes bërthamore në gropa të veçanta nga Mumuni i Mesëm.Praktikat mortore ishin të ndryshme, me varrimet megalitike, varrosjet me gurë-ciste dhe varrosjet e kavanozëve ishin të zakonshme.[20]
▲
●
1100 BCE
Koreja e lashtëornament
Gojoseon
Miti i krijimit të Dangun. ©HistoryMaps
1100 BCE Jan 2 - 108 BCE

Gojoseon

Pyongyang, North Korea
Gojoseon, i njohur gjithashtu si Joseon, ishte mbretëria më e hershme në Gadishullin Korean, që besohet të jetë themeluar nga mbreti mitik Dangun në 2333 pes.Sipas Memorabilia of the Three Kingdoms, Dangun ishte pasardhës i princit qiellor Hwanung dhe një gruaje ariu të quajtur Ungnyeo.Ndërsa ekzistenca e Dangun mbetet e paverifikuar, historia e tij ka një rëndësi të madhe në formësimin e identitetit korean, me Korenë e Veriut dhe atë të Jugut që festojnë themelimin e Gojoseon si Ditën Kombëtare të Fondacionit.Historia e Gojoseon pa ndikime të jashtme si Jizi, një i urtë ngadinastia Shang , i cili thuhet se ka emigruar në Gadishullin Korean verior në shekullin e 12-të pes, duke çuar në themelimin e Gija Joseon.Megjithatë, debatet vazhdojnë rreth autenticitetit dhe interpretimeve të ekzistencës së Gija Joseon dhe rolit të tij në historinë e Gojoseon.[21] Në vitin 194 pes, dinastia Gojoseon u rrëzua nga Wi Man, një refugjat nga Yan, duke sjellë epokën e Wiman Joseon.Në vitin 108 pes, Wiman Joseon u përball me pushtimin nga dinastia Han nën perandorin Wu, duke çuar në vendosjen e katër komandave kineze mbi territoret e mëparshme të Gojoseon.Ky sundim kinez u zbeh në shekullin e 3-të dhe në vitin 313 të es, rajoni u pushtua nga Goguryeo.Wanggeom, tani Pheniani i sotëm, shërbeu si kryeqyteti i Gojoseon nga shekulli II pes, ndërsa shteti Jin u shfaq në pjesët jugore të gadishullit në shekullin e 3 pes.[22]
▲
●
Konfederata Jin
©Anonymous
300 BCE Jan 1 - 100 BCE

Konfederata Jin

South Korea
Shteti Jin, që ekzistonte midis shekujve IV dhe II pes, ishte një konfederatë e shteteve në pjesën jugore të gadishullit Korean, fqinj me mbretërinë Gojoseon në veri.[23] Kryeqyteti i saj ndodhej diku në jug të lumit Han.Ndërsa struktura e saktë organizative e Jin si një njësi politike formale mbetet e pasigurt, duket se ka qenë një federatë shtetesh më të vogla, të ngjashme me konfederatat e mëvonshme Samhan.Pavarësisht nga pasiguritë, ndërveprimet e Jin me Wiman Joseon dhe përpjekjet e tij për të vendosur lidhje diplomatike me dinastinëperëndimore Han tregojnë një shkallë të një autoriteti qendror të qëndrueshëm.Veçanërisht, pasi Wiman uzurpoi fronin e tij, Mbreti Jun i Gojoseon thuhet se kishte kërkuar strehim në Jin.Për më tepër, disa studiues besojnë se referencat kineze për Gaeguk ose Gaemaguk mund t'i përkasin Jinit.[24]Rënia e Jin është një temë debati midis historianëve.[25] Disa të dhëna sugjerojnë se ajo evoluoi në konfederatën Jinhan, ndërsa të tjerë argumentojnë se ajo u degëzua për të formuar Samhanin më të gjerë, duke përfshirë Mahan, Jinhan dhe Byeonhan.Gjetjet arkeologjike në lidhje me Jin janë zbuluar kryesisht në zonat që më vonë u bënë pjesë e Mahan.Teksti historik kinez, Records of the Three Kingdoms, pohon se Jinhan ishte pasardhësi i drejtpërdrejtë i Jin.Në të kundërt, Libri i Hanit të Mëvonshëm parashtron se Mahan, Jinhan dhe Byeonhan, së bashku me 78 fise të tjera, të gjithë e kishin origjinën nga shteti Jin.[26]Pavarësisht shpërbërjes së saj, trashëgimia e Jin vazhdoi në epokat pasuese.Emri "Jin" vazhdoi të rezononte në konfederatën Jinhan dhe termi "Byeonjin", një emër alternativ për Byeonhan.Për më tepër, për një periudhë të caktuar, udhëheqësi i Mahan miratoi titullin "Mbreti i Jin", duke simbolizuar një supremaci nominale mbi fiset e Samhanit.
▲
●
Katër komandat e Hanit
Katër komandat e Hanit ©Anonymous
108 BCE Jan 1 - 300

Katër komandat e Hanit

Liaotung Peninsula, Gaizhou, Y
Katër Komandat e Hanit ishin komandakineze të vendosura në Gadishullin Korean verior dhe pjesë të Gadishullit Liaodong nga fundi i shekullit të dytë pes deri në fillim të shekullit të 4-të të erës sonë.Ato u krijuan nga perandori Wu i dinastisë Han në fillim të shekullit të 2-të pes pasi pushtoi Wiman Joseon dhe u panë si koloni kineze në ish-rajonin e Gojoseon, duke arritur deri në jug deri në lumin Han.Lelang, Lintun, Zhenfan dhe Xuantu ishin komandat e krijuara, me Lelang që ishte qendra më jetëgjatë dhe e rëndësishme e shkëmbimit kulturor dhe ekonomik me dinastitë e mëvonshme kineze.Me kalimin e kohës, tre nga komandat ranë ose u tërhoqën, por Lelang mbeti për katër shekuj, duke ndikuar në popullsinë vendase dhe duke gërryer strukturën e shoqërisë Gojoseon.Goguryeo, i themeluar në vitin 37 pes, filloi t'i thithte këto komanda në territorin e tij në fillim të shekullit të 5-të.Fillimisht, pas humbjes së Gojoseon në 108 pes, u krijuan tre komandantët e Lelang, Lintun dhe Zhenfan, me komandën Xuantu që u themelua në 107 pes.Në shekullin e parë të erës sonë, Lintun u bashkua në Xuantu dhe Zhenfan në Lelang.Në vitin 75 pes, Xuantu e zhvendosi kryeqytetin e saj për shkak të rezistencës lokale.Komandantët, veçanërisht Lelang, vendosën marrëdhënie tregtare me shtetet fqinje koreane si Jinhan dhe Byeonhan.Ndërsa grupet indigjene u integruan me kulturën Han, një kulturë unike Lelang u shfaq në shekujt 1 dhe 2 të e.s.Gongsun Du, një figurë e rëndësishme nga Komanda e Liaodong, u zgjerua në territoret e Goguryeo dhe ushtroi dominim në verilindje.Mbretërimi i tij pa konfrontime me Goguryeon dhe zgjerime në tokat e tij.Pas vdekjes së tij në vitin 204, pasardhësit e tij vazhduan të ushtronin ndikimin e tyre, me Gongsun Kang madje duke aneksuar pjesë të Goguryeo në fillim të shekullit të 3-të.Sidoqoftë, nga fundi i shekullit të 3-të, Sima Yi i Cao Wei pushtoi dhe pushtoi territoret e tyre.Pas rënies së komandave Han, Goguryeo u bë më i fortë, duke pushtuar përfundimisht komandat Lelang, Daifang dhe Xuantu nga fillimi i viteve 300.
▲
●
Konfederata Samhan
Konfederata Samhan. ©HistoryMaps
108 BCE Jan 2 - 280

Konfederata Samhan

Korean Peninsula
Samhan, i njohur gjithashtu si Tre Hanët, i referohet konfederatave Byeonhan, Jinhan dhe Mahan që u ngritën në shekullin e 1 pes gjatë Proto-Tre Mbretërive të Koresë.Këto konfederata, të vendosura në pjesët qendrore dhe jugore të Gadishullit Korean, më vonë u zhvilluan në mbretëritë e Baekje, Gaya dhe Silla.Termi "Samhan" rrjedh nga fjala kino-koreane "Sam" që do të thotë "tre" dhe fjala koreane "Han" që tregon "i madh" ose "i madh".Emri "Samhan" u përdor gjithashtu për të përshkruar Tre Mbretëritë e Koresë, dhe termi "Han" është ende i përhapur në terma të ndryshëm koreanë sot.Sidoqoftë, është i ndryshëm nga Han në kinezishten Han dhe mbretëritë dhe dinastitë kineze të referuara gjithashtu si Han.Konfederatat Samhan besohet se janë shfaqur pas rënies së Gojoseon në 108 pes.Ata përgjithësisht perceptohen si grupime të lirshme të shteteve të qyteteve me mure.Mahan, më i madhi dhe më i hershmi nga të tre, ishte vendosur në jugperëndim dhe më vonë u bë themeli për Mbretërinë Baekje.Jinhan, i përbërë nga 12 shtete, krijoi Mbretërinë Silla dhe mendohet se ishte vendosur në lindje të luginës së lumit Nakdong.Byeonhan, i përbërë gjithashtu nga 12 shtete, çoi në formimin e konfederatës Gaya, e cila më vonë u përfshi në Silla.Territoret e sakta të konfederatave Samhan janë një çështje debati dhe kufijtë e tyre ka të ngjarë të zhvendosen me kalimin e kohës.Vendbanimet zakonisht ndërtoheshin në lugina malore të sigurta dhe transporti dhe tregtia lehtësoheshin kryesisht përmes rrugëve lumore dhe detare.Epoka Samhan pa futjen sistematike të hekurit në gadishullin jugor të Koresë, duke çuar në përparime në bujqësi dhe në prodhimin dhe eksportin e produkteve të hekurit, veçanërisht nga shtetet e Byeonhan.Kjo periudhë dëshmoi gjithashtu rritjen e tregtisë ndërkombëtare, veçanërisht me komandat kineze të vendosura në territoret e dikurshme Gojoseon.Tregtia me shtetet japoneze në zhvillim përfshinte shkëmbimin e enëve dekorative japoneze bronzi me hekur korean.Nga shekulli i 3-të, dinamika e tregtisë u zhvendos pasi federata Yamatai në Kyūshū fitoi kontrollin mbi tregtinë japoneze me Byeonhan.
▲
●
Buyeo
Buyeo. ©Angus McBride
100 BCE Jan 1 - 494

Buyeo

Nong'an County, Changchun, Jil
Buyeo, [27] i njohur gjithashtu si Puyŏ ose Fuyu, [28] ishte një mbretëri e lashtë e vendosur në Mançurinë veriore dhe Kinën verilindore moderne midis shekullit të 2-të pes deri në vitin 494 të es.Nganjëherë njihet si një mbretëri koreane për shkak të lidhjeve të saj me popullin Yemaek, të konsideruar si pararendës të koreanëve modernë.[29] Buyeo shihet si një paraardhës i rëndësishëm i mbretërive koreane të Goguryeo dhe Baekje.Fillimisht, gjatë periudhës së mëvonshme të Hanit Perëndimor (202 pes – 9 të e.s.), Buyeo ishte nën juridiksionin e Komandës Xuantu, një nga Katër Komandat e Hanit.[30] Megjithatë, nga mesi i shekullit të parë të erës sonë, Buyeo u shfaq si një aleat vendimtar i dinastisë Han Lindor, duke shërbyer si një mbrojtës kundër kërcënimeve nga Xianbei dhe Goguryeo.Pavarësisht se u përball me pushtimet dhe sfidat politike, Buyeo mbajti një aleancë strategjike me dinastitë e ndryshme kineze, duke reflektuar rëndësinë e saj në rajon.[31]Gjatë gjithë ekzistencës së tij, Buyeo u përball me kërcënime të shumta të jashtme.Një pushtim nga fisi Xianbei në 285 çoi në zhvendosjen e oborrit të tij në Okjeo.Dinastia Jin më vonë ndihmoi në rivendosjen e Buyeo-s, por mbretëria pësoi rënie të mëtejshme për shkak të sulmeve nga Goguryeo dhe një pushtimi tjetër Xianbei në vitin 346. Në vitin 494, nën presionin e fisit Wuji (ose Mohe) në rritje, mbetjet e Buyeo u zhvendosën dhe përfundimisht u dorëzuan në Goguryeo, duke shënuar fundin e tij.Veçanërisht, tekstet historike si Records of the Three Kingdoms theksojnë lidhjet gjuhësore dhe kulturore midis Buyeo dhe fqinjëve të tij jugorë, Goguryeo dhe Ye.Trashëgimia e Buyeo-s vazhdoi në mbretëritë pasuese koreane.Të dy Goguryeo dhe Baekje, dy nga Tre Mbretëritë e Koresë, e konsideruan veten si pasardhës të Buyeo.Mbreti Onjo i Baekje besohej të ishte pasardhës i mbretit Dongmyeong, themeluesit të Goguryeo.Për më tepër, Baekje e quajti veten zyrtarisht Nambuyeo (Buyeo e Jugut) në 538. Dinastia Goryeo gjithashtu pranoi lidhjet e saj stërgjyshore me Buyeo, Goguryeo dhe Baekje, duke nënkuptuar ndikimin dhe trashëgiminë e qëndrueshme të Buyeo në formësimin e identitetit dhe historisë koreane.
▲
●
Mirë
Përfaqësimi artistik i shtetit Okjeo. ©HistoryMaps
100 BCE Jan 1 - 400

Mirë

Korean Peninsula
Okjeo, një shtet fisnor i lashtë korean, ekzistonte në gadishullin verior të Koresë nga shekulli i 2-të pes deri në shekullin e 5-të të erës sonë.Ajo u nda në dy rajone kryesore: Dong-okjeo (Okjeo Lindore), që mbulon zonën e provincave të sotme Hamgyŏng në Korenë e Veriut dhe Buk-okjeo (Okjeo Veriore), që ndodhet rreth rajonit të lumit Duman.Ndërsa Dong-okjeo shpesh përmendej thjesht si Okjeo, Buk-okjeo kishte emra alternativë si Chiguru ose Guru, me këtë të fundit gjithashtu një emër për Goguryeo.[32] Okjeo fqinjë me shtetin e vogël të Dongye në jug të tij dhe kishte një histori të ndërthurur me fuqitë më të mëdha fqinje si Gojoseon, Goguryeo dhe komanda të ndryshme kineze.[33]Gjatë gjithë ekzistencës së tij, Okjeo përjetoi periudha të alternuara dominimi nga komandat kineze dhe Goguryeo.Nga shekulli III pes deri në vitin 108 pes, ishte nën kontrollin e Gojoseon.Deri në vitin 107 pes, Komanda Xuantu ushtroi ndikimin e saj mbi Okjeo.Më vonë, ndërsa Goguryeo u zgjerua, Okjeo u bë pjesë e Komandës lindore Lelang.Shteti, për shkak të vendndodhjes së tij strategjike, shpesh shërbente si strehë për mbretëritë fqinje;për shembull, Mbreti Dongcheon i Goguryeos dhe gjykata e Buyeo-s kërkuan strehim në Okjeo gjatë pushtimeve në 244 dhe 285, respektivisht.Sidoqoftë, në fillim të shekullit të 5-të, Gwanggaeto i Madh i Goguryeos kishte pushtuar plotësisht Okjeon.Informacioni kulturor rreth Okjeos, megjithëse i rrallë, sugjeron se njerëzit dhe praktikat e tij kishin ngjashmëri me ato të Goguryeos."Samguk Sagi" e përshkruan Okjeon Lindore si një tokë pjellore e vendosur midis detit dhe maleve, dhe banorët e saj si këmbësorë trima dhe të aftë.Mënyra e jetesës, gjuha dhe zakonet e tyre - duke përfshirë martesat e rregulluara dhe praktikat e varrimit - ndanin ngjashmëri me Goguryeon.Njerëzit e Okjeos varrosën anëtarët e familjes në një arkivol të vetëm dhe i lanë fëmijët-nuset të jetonin me familjen e dhëndrit të tyre deri në moshën madhore.
▲
●
57 BCE - 668
Tre mbretëritë e Koresëornament
Play button
57 BCE Jan 1 - 668

Tre mbretëritë e Koresë

Korean Peninsula
Tre mbretëritë e Koresë, të përbërë nga Goguryeo , Baekje dhe Silla, luftuan për dominim mbi Gadishullin Korean gjatë periudhës antike.Këto mbretëri u shfaqën pas rënies së Wiman Joseon, duke thithur shtete dhe konfederata më të vogla.Në fund të periudhës së Tre Mbretërive, mbetën vetëm Goguryeo, Baekje dhe Silla, duke aneksuar shtete si Buyeo në 494 dhe Gaya në 562. Së bashku, ata pushtuan të gjithë gadishullin dhe një pjesë të Mançurisë, duke ndarë një kulturë dhe gjuhë të ngjashme.Budizmi , i prezantuar në shekullin e III të erës sonë, u bë feja shtetërore e të tre mbretërive, duke filluar me Goguryeon në 372 të es.[34]Periudha e Tre Mbretërive arriti kulmin në shekullin e 7-të kur Silla, aleate me dinastinë Tangtë Kinës , bashkoi gadishullin.Ky bashkim pasoi pushtimet e Gaya në 562, Baekje në 660 dhe Goguryeo në 668. Megjithatë, pas bashkimit u krijua një qeveri e shkurtër ushtarake e dinastisë Tang në pjesë të Koresë.Silla, i mbështetur nga besnikët e Goguryeo dhe Baekje, i rezistoi dominimit të Tang, duke çuar përfundimisht në tre mbretëritë e mëvonshme dhe aneksimin e Silla nga shteti Goryeo .Gjatë gjithë kësaj epoke, çdo mbretëri ruajti ndikimet e saj unike kulturore: Goguryeo nga Kina veriore, Baekje nga Kina jugore dhe Silla nga stepa euroaziatike dhe traditat lokale.[35]Pavarësisht nga rrënjët e tyre të përbashkëta kulturore dhe gjuhësore, secila mbretëri kishte identitete dhe histori të ndryshme.Siç shënohet në Librin e Suit, "zakonet, ligjet dhe rrobat e Goguryeo, Baekje dhe Silla janë përgjithësisht identike".[36] Fillimisht të rrënjosura në praktikat shamaniste, ato u ndikuan gjithnjë e më shumë nga filozofitë kineze si konfucianizmi dhe taoizmi.Në shekullin e 4-të, Budizmi ishte përhapur në të gjithë gadishullin, duke u bërë shkurtimisht feja mbizotëruese e të tre mbretërive.Vetëm gjatë dinastisë Goryeo u përpilua një histori kolektive e Gadishullit Korean.[37]
▲
●
Play button
57 BCE Jan 1 - 933

Mbretëria e Sillës

Gyeongju, Gyeongsangbuk-do, So
Silla, i njohur gjithashtu si Shilla, ishte një nga mbretëritë e lashta koreane që ekzistonte nga viti 57 pes deri në vitin 935 të erës sonë, e vendosur kryesisht në pjesët jugore dhe qendrore të Gadishullit Korean.Së bashku me Baekje dhe Goguryeo, ata formuan Tre Mbretëritë historike të Koresë.Nga këta, Silla kishte popullsinë më të vogël, afërsisht 850,000 njerëz, që ishte dukshëm më pak se 3,800,000 e Baekje dhe 3,500,000 e Goguryeos.[38] E themeluar nga Hyeokgeose e Silla nga familja e Parkut, mbretëria pa dominim nga klani Gyeongju Kim për 586 vjet, klani Miryang Park për 232 vjet dhe klani Wolseong Seok për 172 vjet.Silla fillimisht filloi si një pjesë e konfederatave Samhan dhe më vonë u bashkua me dinastitë Sui dhe Tang të Kinës.Përfundimisht ai bashkoi Gadishullin Korean duke pushtuar Baekjen në 660 dhe Goguryeo në 668. Pas kësaj, Silla e Unifikuar qeveriste pjesën më të madhe të gadishullit, ndërsa veriu pa shfaqjen e Balhae, një shtet pasardhës i Goguryeos.Pas një mijëvjeçari, Silla u nda në Tre Mbretëritë e Mëvonshme, të cilat më vonë kaluan pushtetin në Goryeo në 935. [39]Historia e hershme e Silla-s fillon në periudhën e Proto-Tre Mbretërive, gjatë së cilës Koreja u nda në tre konfederata të quajtura Samhan.Silla filloi si "Saro-guk", një shtet brenda konfederatës 12 anëtarësh të quajtur Jinhan.Me kalimin e kohës, Saro-guk evoluoi në Gjashtë Klanet e Jinhan nga trashëgimia e Gojoseon.[40] Të dhënat historike koreane, veçanërisht legjenda rreth themelimit të Silla, tregojnë për Bak Hyeokgeose themelimin e mbretërisë rreth Gyeongju-së së sotme në 57 pes.Një histori interesante tregon se Hyeokgeose ka lindur nga një vezë e hedhur nga një kalë i bardhë dhe është kurorëzuar mbret në moshën 13-vjeçare. Ka mbishkrime që sugjerojnë se linja mbretërore e Sillas kishte lidhje me Xiongnu nëpërmjet një princi të quajtur Kim Il-je, ose Jin Midi në burimet kineze.[41] Disa historianë spekulojnë se ky fis mund të ketë qenë me origjinë koreane dhe i ishte bashkuar konfederatës Xiongnu, duke u kthyer më vonë në Kore dhe duke u bashkuar me familjen mbretërore Silla.Shoqëria e Sillës, veçanërisht pasi u bë një shtet i centralizuar, ishte dukshëm aristokratike.Familja mbretërore Silla operonte një sistem të gradave kockore, duke përcaktuar statusin shoqëror, privilegjet dhe madje edhe pozitat zyrtare.Dy klasa kryesore të mbretërve ekzistonin: "kocka e shenjtë" dhe "kocka e vërtetë".Ky bifurkacion përfundoi me mbretërimin e mbretëreshës Jindeok, sundimtarit të fundit të "kockës së shenjtë", në vitin 654. [42] Ndërsa mbreti ose mbretëresha teorikisht ishin një monark absolut, aristokratët kishin ndikim të rëndësishëm, me "Hwabaek" që shërbente si këshill mbretëror marrja e vendimeve vendimtare, si zgjedhja e feve shtetërore.[43] Pas bashkimit, qeverisja e Silla u frymëzua nga modelet burokratikekineze .Ky ishte një ndryshim nga kohët e mëparshme kur monarkët Silla theksonin shumë Budizmin dhe e portretizonin veten si "mbretërit e Budës".Struktura e hershme ushtarake e Sillës rrotullohej rreth rojeve mbretërore, të cilët mbronin mbretërinë dhe fisnikërinë.Për shkak të kërcënimeve të jashtme, veçanërisht nga Baekje, Goguryeo dhe Yamato Japonia, Silla zhvilloi garnizone lokale në çdo rreth.Me kalimin e kohës, këto garnizone evoluan, duke çuar në formimin e njësive të "banderolës së betuar".Hwarang, ekuivalent me kalorësit perëndimorë, u shfaq si udhëheqës të rëndësishëm ushtarak dhe luajti role kryesore në pushtimet e Silla-s, veçanërisht në bashkimin e Gadishullit Korean.Teknologjia ushtarake e Silla, duke përfshirë harqet Cheonbono, ishte e njohur për efikasitetin dhe qëndrueshmërinë e saj.Për më tepër, Nëntë Legjionet, ushtria qendrore e Sillës, përbëhej nga grupe të ndryshme nga Silla, Goguryeo, Baekje dhe Mohe.[44] Aftësitë detare të Sillas ishin gjithashtu të rëndësishme, me marinën që mbështeti ndërtimin e saj të fortë të anijeve dhe detarin.Një pjesë e rëndësishme e trashëgimisë kulturore të Sillas banon në Gyeongju, me varre të shumta Silla ende të paprekura.Artefaktet kulturore të Silla-s, veçanërisht kurorat dhe bizhuteritë e arit, ofrojnë njohuri për artin dhe mjeshtërinë e mbretërisë.Një mrekulli kryesore arkitekturore është Cheomseongdae, observatori astronomik më i vjetër i mbijetuar në Azinë Lindore.Ndërkombëtarisht, Silla vendosi marrëdhënie nëpërmjet Rrugës së Mëndafshit, me regjistrime të Sillës që gjenden në poemat epike persiane si Kushnameh.Tregtarët dhe tregtarët lehtësuan rrjedhën e artikujve kulturore dhe tregtare midis Sillës dhe pjesëve të tjera të Azisë, veçanërisht Persisë .[45] Tekstetjaponeze , Nihon Shoki dhe Kojiki, gjithashtu i referohen Sillës, duke rrëfyer legjenda dhe lidhje historike midis dy rajoneve.
▲
●
Goguryeo
Katafrakti Goguryeo, Kalorësia e rëndë Koreane. ©Jack Huang
37 BCE Jan 1 - 668

Goguryeo

Liaoning, China
Goguryeo , i njohur gjithashtu si Goryeo, ishte një mbretëri koreane që ekzistonte nga viti 37 pes deri në vitin 668 të es.E vendosur në pjesët veriore dhe qendrore të Gadishullit Korean, ajo shtriu ndikimin e saj në Kinën e sotme verilindore, Mongolinë lindore, Mongolinë e Brendshme dhe pjesë të Rusisë.Si një nga tre mbretëritë e Koresë, së bashku me Baekje dhe Silla, Goguryeo luajti një rol vendimtar në dinamikën e fuqisë së gadishullit Korean dhe pati ndërveprime të rëndësishme me shtetet fqinje në Kinë dhe Japoni.Samguk sagi, një rekord historik nga shekulli i 12-të, thotë se Goguryeo u themelua në vitin 37 pes nga Jumong, një princ nga Buyeo.Emri "Goryeo" u miratua si emër zyrtar në shekullin e 5-të dhe është origjina e termit modern anglez "Korea".Qeverisja e hershme e Goguryeos u karakterizua nga një federatë e pesë fiseve, të cilat u zhvilluan në rrethe me centralizim në rritje.Në shekullin e 4-të, mbretëria kishte krijuar një sistem administrimi rajonal të përqendruar rreth fortesave.Ndërsa Goguryeo zgjerohej, ai zhvilloi sistemin e armëve, një formë administrimi me bazë qarku.Sistemi i ndau më tej rajonet në seong (kështjella) ose chon (fshatra), me një susa ose zyrtarë të tjerë që mbikëqyrnin qarkun.Ushtarakisht, Goguryeo ishte një forcë për t'u llogaritur në Azinë Lindore.Shteti kishte një ushtri shumë të organizuar, të aftë për të mobilizuar deri në 300,000 trupa në kulmin e tij.Struktura ushtarake evoluoi me kalimin e kohës, me reformat në shekullin e 4-të që çuan në pushtime të rëndësishme territoriale.Çdo shtetas mashkull kërkohej të shërbente në ushtri, me alternativa si pagimi i taksës shtesë të grurit.Shkathtësia militariste e mbretërisë ishte e dukshme në varret dhe artefaktet e saj të shumta, shumë prej të cilave kishin murale që shfaqnin luftën, ceremonitë dhe arkitekturën e Goguryeos.Banorët e Goguryeos kishin një mënyrë jetese të gjallë, me murale dhe artefakte që i përshkruanin në paraardhësit e hanbokut modern.Ata merreshin me aktivitete të tilla si pije, këndim, vallëzim dhe mundje.Festivali Dongmaeng, i mbajtur çdo tetor, ishte një ngjarje e rëndësishme ku kryheshin rite për paraardhësit dhe perënditë.Gjuetia ishte gjithashtu një kalim kohe popullore, veçanërisht në mesin e meshkujve, duke shërbyer si argëtim dhe stërvitje ushtarake.Garat e gjuajtjes me hark ishin të zakonshme, duke theksuar rëndësinë e kësaj aftësie në shoqërinë Goguryeo.Në aspektin fetar, Goguryeo ishte i larmishëm.Njerëzit adhuronin paraardhësit e tyre dhe nderonin bishat mitike.Budizmi u prezantua në Goguryeo në 372 dhe u bë një fe me ndikim, me shumë manastire dhe faltore të ndërtuara gjatë mbretërimit të mbretërisë.Shamanizmi ishte gjithashtu një pjesë integrale e kulturës së Goguryeos.Trashëgimitë kulturore të Goguryeo, duke përfshirë artin, kërcimin dhe risitë arkitekturore të tij si ondol (sistemi i ngrohjes në dysheme), kanë vazhduar dhe mund të shihen ende në kulturën moderne koreane.
▲
●
Play button
18 BCE Jan 1 - 660

Baekje

Incheon, South Korea
Baekje, i njohur gjithashtu si Paekche, ishte një mbretëri e shquar në pjesën jugperëndimore të Gadishullit Korean, me një histori të pasur që shtrihej nga viti 18 pes deri në vitin 660 të es.Ishte një nga tre mbretëritë e Koresë, së bashku me Goguryeo dhe Silla.Mbretëria u krijua nga Onjo, djali i tretë i themeluesit të Goguryeos, Jumong dhe bashkëshortes së tij Soseono, në Wiryeseong, i cili aktualisht është pjesë e Seulit jugor.Baekje konsiderohet pasardhës i Buyeo, një shtet i vendosur në Mançurinë e sotme.Mbretëria luajti një rol jetik në kontekstin historik të rajonit, duke u përfshirë shpesh në aleanca ushtarake dhe politike dhe konflikte me mbretëritë e saj fqinje, Goguryeo dhe Silla.Në kulmin e fuqisë së saj gjatë shekullit të 4-të, Baekje e kishte zgjeruar territorin e saj në mënyrë të konsiderueshme, duke kontrolluar një pjesë të madhe të Gadishullit Korean perëndimor dhe potencialisht edhe pjesë të Kinës, duke arritur deri në veri deri në Phenian.Mbretëria ishte e vendosur në mënyrë strategjike, duke e lejuar atë të bëhej një fuqi e madhe detare në Azinë Lindore.Baekje krijoi marrëdhënie të gjera politike dhe tregtare me mbretëritë nëKinë dheJaponi .Aftësitë e saj detare jo vetëm që lehtësuan tregtinë, por gjithashtu ndihmuan në përhapjen e inovacioneve kulturore dhe teknologjike në të gjithë rajonin.Baekje ishte i njohur për sofistikimin e tij kulturor dhe rolin e tij kryesor në përhapjen e budizmit në të gjithë Azinë Lindore.Mbretëria përqafoi budizmin në shekullin e 4-të, gjë që çoi në një lulëzim të kulturës dhe arteve budiste.Baekje luajti një rol vendimtar në prezantimin e budizmit në Japoni, duke ndikuar ndjeshëm në kulturën dhe fenë japoneze.Mbretëria ishte gjithashtu e njohur për përparimet e saj në teknologji, art dhe arkitekturë, duke dhënë kontribute të konsiderueshme në trashëgiminë kulturore të Koresë.Megjithatë, prosperiteti i Baekjes nuk zgjati pafundësisht.Mbretëria përballej me kërcënime të vazhdueshme ushtarake nga mbretëritë fqinje dhe forcat e jashtme.Në mesin e shekullit të 7-të, Baekje u gjend nën sulmin e një koalicioni të dinastisë Tang dhe Silla.Pavarësisht rezistencës së ashpër, Baekje u pushtua përfundimisht në vitin 660 të es, duke shënuar fundin e ekzistencës së saj të pavarur.Rënia e Baekjes ishte një ngjarje e rëndësishme në historinë e Tre Mbretërive të Koresë, duke çuar në një periudhë ristrukturimi politik në rajon.Trashëgimia e Baekjes vazhdon deri më sot, me mbretërinë që mbahet mend për arritjet e saj kulturore, rolin e saj në përhapjen e budizmit dhe pozicionin e saj unik në historinë e Azisë Lindore.Vendet historike të lidhura me Baekjen, duke përfshirë pallatet, varret dhe kështjellat e saj, vazhdojnë të jenë me interes të madh për historianët, studiuesit dhe turistët, duke hedhur dritë mbi historinë dhe kulturën e pasur të kësaj mbretërie të lashtë.
▲
●
Play button
42 Jan 1 - 532

Konfederata Gaya

Nakdong River
Gaya, një konfederatë koreane që ekzistonte gjatë viteve 42-532 të es, ishte vendosur në pellgun e lumit Nakdong të Koresë jugore, që doli nga konfederata e Byeonhanit të periudhës Samhan.Kjo konfederatë përbëhej nga qytet-shtete të vogla dhe u aneksua nga mbretëria Silla, një nga tre mbretëritë e Koresë.Dëshmitë arkeologjike nga shekujt e tretë dhe të katërt tregojnë një kalim nga konfederata e Byeonhanit në konfederatën Gaya, me ndryshime të dukshme në aktivitetin ushtarak dhe zakonet funerale.Vende të rëndësishme arkeologjike përfshijnë varrezat e varrimit të rrethuar nga Daeseong-dong dhe Bokcheon-dong, të interpretuara si varreza mbretërore të politikave Gaya.[46]Legjenda, siç është regjistruar në Samguk Yusa të shekullit të 13-të, rrëfen themelimin e Gaya.Ai tregon për gjashtë vezë që zbresin nga qielli në vitin 42 të es, nga të cilat lindën gjashtë djem dhe u maturuan me shpejtësi.Njëri prej tyre, Suro, u bë mbret i Geumgwan Gaya, ndërsa të tjerët themeluan pesë Gayat e mbetur.Politikat Gaya evoluan nga dymbëdhjetë fiset e konfederatës së Byeonhan, duke kaluar në një ideologji më militariste në fund të shekullit të 3-të, të ndikuar nga elementë nga mbretëria Buyeo.[47]Gaya përjetoi presione të jashtme dhe ndryshime të brendshme gjatë ekzistencës së saj.Pas Luftës së Tetë Mbretërive Portuale (209–212) midis Silla dhe Gaya, Konfederata Gaya arriti të ruante pavarësinë e saj pavarësisht ndikimit në rritje të Sillës, duke përdorur në mënyrë diplomatike ndikimet e Japonisë dhe Baekjes.Sidoqoftë, pavarësia e Gaya filloi të zbehej nën presionin e Goguryeo (391–412) dhe u aneksua plotësisht nga Silla në 562 pasi ndihmoi Baekjen në një luftë kundër Silla.Vlen të përmendet përpjekjet diplomatike të Ara Gaya, duke përfshirë pritjen e Konferencës Anra, në një përpjekje për të ruajtur pavarësinë dhe për të ngritur statusin e saj ndërkombëtar.[48]Ekonomia Gaya ishte e larmishme, duke u mbështetur në bujqësi, peshkim, derdhje metali dhe tregti në distanca të gjata, me një famë të veçantë në përpunimin e hekurit.Kjo ekspertizë në prodhimin e hekurit lehtësoi marrëdhëniet tregtare me Baekjen dhe Mbretërinë e Wa-s, tek të cilët Gaya eksportonte mineral hekuri, armaturë dhe armatim.Ndryshe nga Byeonhan, Gaya u përpoq të mbante lidhje të forta politike me këto mbretëri.Politikisht, Konfederata Gaya mbajti marrëdhënie të mira me Japoninë dhe Baekjen, duke formuar shpesh aleanca kundër armiqve të tyre të përbashkët, Silla dhe Goguryeo.Politikat Gaya formuan një konfederatë të përqendruar rreth Geumgwan Gaya në shekujt 2 dhe 3, e cila u ringjall më vonë rreth Daegaya në shekujt e 5-të dhe të 6-të, megjithëse përfundimisht ra në zgjerimin e Silla-s.[49]Pas aneksimit, elita Gaya u integrua në strukturën shoqërore të Silla-s, duke përfshirë sistemin e saj kockor.Ky integrim ilustrohet nga gjenerali Sillan Kim Yu-sin, një pasardhës i linjës mbretërore të Gayas, i cili luajti një rol kryesor në bashkimin e Tre Mbretërive të Koresë.Pozicioni i lartë i Kim-it në hierarkinë e Silla-s nënvizon integrimin dhe ndikimin e fisnikërisë së Gaya-s brenda mbretërisë Silla, edhe pas rënies së Konfederatës Gaya.[50]
▲
●
Hanji: Prezantohet letra koreane
Hanji, prezantohet letra koreane. ©HistoryMaps
300 Jan 1

Hanji: Prezantohet letra koreane

Korean Peninsula
Në Kore, prodhimi i letrës filloi jo shumë kohë pas lindjes së saj nëKinë midis shekullit të 3-të dhe fundit të shekullit të 6-të, duke përdorur fillimisht materiale të papërpunuara si kërpi dhe mbetje rami.Periudha e Tre Mbretërive (57 pes–668 es) pa secila mbretëri të regjistronte historitë e saj zyrtare në letër, me përparime të rëndësishme në prodhimin e letrës dhe bojës.Printimi më i vjetër i mbijetuar i blloqeve të drurit në botë, Pure Light Dharani Sutra, i printuar në hanji rreth vitit 704, qëndron si një dëshmi e sofistikimit të prodhimit të letrës koreane gjatë kësaj epoke.Zanatet e letrës lulëzuan dhe Mbretëria Silla, në veçanti, integroi thellësisht prodhimin e letrës në kulturën koreane, duke iu referuar asaj si Gyerimji.Periudha Goryeo (918–1392) shënoi epokën e artë të hanxhit, me një rritje të konsiderueshme në cilësinë dhe përdorimin e hanxhit, veçanërisht në printim.Hanji u përdor për qëllime të ndryshme duke përfshirë paratë, tekstet budiste , librat mjekësorë dhe të dhënat historike.Mbështetja e qeverisë për kultivimin e dakut çoi në mbjelljen e saj të gjerë, duke rritur reputacionin e hanxhit për forcën dhe shkëlqimin në të gjithë Azinë.Arritjet e rëndësishme të kësaj periudhe përfshijnë gdhendjen e Tripitaka Koreana dhe shtypjen e Jikji në vitin 1377, libri më i vjetër në botë në botë i shtypur duke përdorur tipe metalike të lëvizshme.Periudha Joseon (1392–1910) pa një përhapje të vazhdueshme të hanxhit në jetën e përditshme, me përdorimin e tij që shtrihej në libra, sende shtëpiake, tifozë dhe qese duhani.Inovacionet përfshinin letër me ngjyrë dhe letër të bërë nga një shumëllojshmëri fibrash.Qeveria krijoi një agjenci administrative për prodhimin e letrës dhe madje përdori forca të blinduara letre për trupat.Megjithatë, prezantimi i metodave perëndimore të prodhimit masiv të letrës në 1884 shënoi një ndryshim të rëndësishëm, duke paraqitur sfida për industrinë tradicionale të hanxhit.
▲
●
Budizmi Korean
themeluar Budizmi Korean. ©HistoryMaps
372 Jan 1

Budizmi Korean

Korean Peninsula
Udhëtimi i budizmit në Kore filloi shekuj pas origjinës së tij nëIndi .Nëpërmjet Rrugës së Mëndafshit, Budizmi Mahayana arriti nëKinë në shekullin 1 të erës sonë dhe më pas hyri në Kore në shekullin e 4-të gjatë periudhës së tre mbretërive, duke u transmetuar përfundimisht nëJaponi .Në Kore, Budizmi u miratua si fe shtetërore nga Tri Mbretëritë: Goguryeo në 372 të erës sonë, Silla në 528 të es dhe Baekje në 552 të es.[51] Shamanizmi, feja indigjene e Koresë, bashkëjetoi në mënyrë harmonike me budizmin, duke lejuar që mësimet e tij të përfshiheshin.Tre murgj kryesorë të rëndësishëm në futjen e budizmit në Kore ishin Malananta, i cili e solli atë në Baekje në vitin 384 të es;Sundo, i cili ia prezantoi Goguryeos në vitin 372 të es;dhe Ado, i cili ia solli Sillës.[52]Gjatë viteve të tij të hershme në Kore, Budizmi u pranua gjerësisht dhe madje u bë ideologjia shtetërore gjatë periudhës së Goryeos (918-1392 es).Megjithatë, ndikimi i tij u zbeh gjatë epokës së Joseon (1392–1897 es), e cila zgjati mbi pesë shekuj, pasi neo-konfucianizmi u shfaq si filozofia dominuese.Persekutimi kundër tyre pushoi vetëm kur murgjit budistë luajtën një rol vendimtar në zmbrapsjen e pushtimeve japoneze të Koresë midis viteve 1592-98.Sidoqoftë, budizmi mbeti relativisht i nënshtruar deri në fund të periudhës së Joseon .Pas epokës Joseon, roli i budizmit në Kore përjetoi një ringjallje, veçanërisht gjatë periudhës koloniale nga 1910 deri në 1945. Murgjit budistë jo vetëm që kontribuan në fundin e sundimit japonez në 1945, por gjithashtu filluan reforma të rëndësishme të traditave dhe praktikave të tyre. duke theksuar një identitet unik fetar.Kjo periudhë pa ngritjen e ideologjisë Mingung Pulgyo, ose "Budizmi për njerëzit", e cila u përqendrua rreth adresimit të çështjeve të përditshme të njeriut të zakonshëm.[53] Pas Luftës së Dytë Botërore , shkolla Seon e Budizmit Korean rifitoi rëndësinë dhe pranimin e saj në shoqërinë koreane.
▲
●
Sistemi i rangut kockor
Sistemi i rangut kockor në Mbretërinë e Sillas. ©HistoryMaps
520 Jan 1

Sistemi i rangut kockor

Korean Peninsula
Sistemi Bone-Rank në mbretërinë e lashtë koreane të Sillës ishte një sistem i trashëguar kaste i përdorur për të ndarë shoqërinë, veçanërisht aristokracinë, bazuar në afërsinë e tyre me fronin dhe nivelin e autoritetit.Ky sistem ka të ngjarë të jetë ndikuar nga ligjet administrative ngaKina , të krijuara nga mbreti Beopheung në vitin 520. Samguk Sagi, një tekst historik korean i shekullit të 12-të, ofron një përshkrim të detajuar të këtij sistemi, duke përfshirë ndikimin e tij në aspekte të jetës si statusi zyrtar, të drejtat e martesës, veshjet dhe kushtet e jetesës, megjithëse përshkrimi i shoqërisë Silla është kritikuar për të qenë tepër statik.[54]Grada më e lartë në sistemin e gradave kockore ishte "kocka e shenjtë" (Seonggol), e ndjekur nga "kocka e vërtetë" (Jingol), me mbretin pas Muyeolit ​​të Sillës që i përkiste kategorisë së fundit, duke shënuar një ndryshim në linjën mbretërore. për mbi 281 vjet deri në vdekjen e Sillës.[55] Nën "kockën e vërtetë" ishin radhët e kokës, me vetëm gradat e 6-të, 5-të dhe 4-të të vërtetuara, dhe origjina dhe përkufizimet e këtyre gradave më të ulëta mbeten një temë e debatit studiues.Anëtarët e rangut të gjashtë mund të arrinin pozita të rëndësishme brenda sistemit administrativ, ndërsa ata në radhët katër dhe pesë ishin të kufizuar në poste të vogla.Ngurtësia e Sistemit Bone-Rank dhe kufizimet që ai vendoste për individët, veçanërisht ata të klasës së gjashtë, luajtën një rol të rëndësishëm në politikën e Silla-s së vonë, me shumë kërkime të mundësive në Konfucianizëm ose Budizëm si alternativa.Ngurtësia e Sistemit Bone-Rank kontribuoi në dobësimin e Silla-s drejt fundit të periudhës së Unified Silla, pavarësisht nga faktorë të tjerë që ishin gjithashtu në lojë.Pas rënies së Silla-s, sistemi u shfuqizua plotësisht, megjithëse sisteme të ndryshme kasta vazhduan në Kore deri në fund të shekullit të 19-të.Ambiciet e frustruara të kreut të rendit të gjashtë dhe kërkimi i tyre pasues për mundësi jashtë sistemit tradicional administrativ nxjerr në pah natyrën kufizuese të sistemit dhe ndikimin e tij në shoqërinë koreane gjatë kësaj periudhe.
▲
●
Lufta Goguryeo-Sui
Lufta Goguryeo-Sui ©Angus McBride
598 Jan 1 - 614

Lufta Goguryeo-Sui

Liaoning, China
Lufta Goguryeo-Sui, që shtrihej nga CE 598 - 614, ishte një seri pushtimesh ushtarake të iniciuara ngaDinastia Sui e Kinës kundër Goguryeo, një nga tre mbretëritë e Koresë.Nën udhëheqjen e perandorit Wen dhe më vonë pasardhësit të tij, perandorit Yang, Dinastia Sui synonte të nënshtronte Goguryeon dhe të siguronte dominimin e saj në rajon.Goguryeo, i udhëhequr nga Mbreti Pyeongwon i ndjekur nga Mbreti Yeongyang, i rezistoi këtyre përpjekjeve, duke këmbëngulur për të mbajtur një marrëdhënie të barabartë me dinastinë Sui.Përpjekjet fillestare për të nënshtruar Goguryeo u ndeshën me rezistencë të fortë, duke përfshirë një pengesë të hershme në 598 për shkak të kushteve të pafavorshme të motit dhe mbrojtjes së ashpër të Goguryeo, duke rezultuar në humbje të mëdha Sui.Fushata më e rëndësishme ndodhi në vitin 612, me perandorin Yang që mobilizoi një ushtri masive, që thuhet se mbi një milion të fortë, për të pushtuar Goguryeon.Fushata përfshinte rrethime dhe beteja të zgjatura, me Goguryeo që përdorte tërheqje strategjike dhe taktika guerile nën komandën e gjeneralit Eulji Mundeok.Pavarësisht sukseseve fillestare në kalimin e lumit Liao dhe avancimin drejt territoreve të Goguryeos, forcat Sui u shkatërruan përfundimisht, veçanërisht në Betejën e lumit Salsu, ku forcat Goguryeo zunë pritë dhe shkaktuan viktima të rënda në ushtrinë Sui.Pushtimet e mëvonshme në 613 dhe 614 panë modele të ngjashme të agresionit Sui u ndeshën me mbrojtjen e vendosur të Goguryeo, duke çuar në dështime të mëtejshme Sui.Luftërat Goguryeo-Sui luajtën një rol kryesor në dobësimin e Dinastisë Sui, si ushtarakisht ashtu edhe ekonomikisht, duke kontribuar në rënien e saj përfundimtare në 618 dhe ngritjen e Dinastisë Tang .Humbja masive e jetës, shterimi i burimeve dhe humbja e besimit në qeverisjen e Suit nxitën pakënaqësi dhe rebelim të gjerë në të gjithë Kinën.Megjithë shkallën e madhe të pushtimeve dhe fuqinë fillestare të forcave Sui, qëndrueshmëria dhe mprehtësia strategjike e Goguryeo-s nën liderë si mbreti Yeongyang dhe gjenerali Eulji Mundeok u mundësoi atyre të përballonin sulmin dhe të mbronin sovranitetin e tyre, duke i shënuar luftërat si një kapitull i dukshëm në gjuhën koreane. histori.
▲
●
Lufta Goguryeo-Tang
Lufta Goguryeo-Tang ©Anonymous
645 Jan 1 - 668

Lufta Goguryeo-Tang

Korean Peninsula
Lufta Goguryeo-Tang (645-668) ishte një konflikt midis mbretërisë Goguryeo dhe dinastisë Tang , i shënuar nga aleanca me shtete të ndryshme dhe strategji ushtarake.Faza fillestare e luftës (645–648) pa Goguryeo duke zmbrapsur me sukses forcat Tang.Megjithatë, pas pushtimit të përbashkët të Baekjes nga Tang dhe Silla në 660, ata filluan një pushtim të koordinuar të Goguryeo në 661, vetëm për t'u detyruar të tërhiqen në vitin 662. Vdekja e diktatorit ushtarak të Goguryeos, Yeon Gaesomun, në 666 çoi në grindje të brendshme, dezertime , dhe demoralizimi, i cili luajti në duart e aleancës Tang-Silla.Ata nisën një pushtim të rinovuar në vitin 667, dhe nga fundi i vitit 668, Goguryeo iu nënshtrua ushtrive numerikisht superiore të Dinastisë Tang dhe Silla, duke shënuar fundin e periudhës së Tre Mbretërive të Koresë dhe duke vendosur skenën për Luftën e mëvonshme Silla-Tang.[56]Fillimi i luftës u ndikua nga kërkesat e Silla për mbështetjen ushtarake të Tang kundër Goguryeo dhe konflikti i tyre i njëkohshëm me Baekje.Në 641 dhe 642, mbretëritë Goguryeo dhe Baekje panë ndryshime të pushtetit me ngritjen e Yeon Gaesomun dhe mbretit Uija, respektivisht, duke çuar në armiqësi të shtuara dhe një aleancë të ndërsjellë kundër Tang dhe Silla.Perandori Taizong i Tang filloi konfliktin e parë në 645, duke vendosur një ushtri dhe flotë të konsiderueshme, duke kapur disa bastione të Goguryeos, por në fund nuk arriti të merrte Kalanë Ansi, duke rezultuar në një tërheqje të Tang.[57]Në fazat pasuese të luftës (654–668), nën Perandorin Gaozong, Dinastia Tang formoi një aleancë ushtarake me Silla.Pavarësisht pengesave fillestare dhe një pushtimi të dështuar në 658, aleanca Tang-Silla pushtoi me sukses Baekjen në 660. Më pas fokusi u zhvendos në Goguryeo, me një pushtim të dështuar në 661 dhe një sulm të rinovuar në 667 pas vdekjes së Yeon Gaesomun dhe paqëndrueshmërisë që rezultoi në Goguryeo.Lufta përfundoi me rënien e Phenianit dhe pushtimin e Goguryeos në vitin 668, duke çuar në krijimin e Protektoratit të Përgjithshëm për të qetësuar Lindjen nga Dinastia Tang.Megjithatë, sfidat logjistike dhe një zhvendosje strategjike drejt një politike më pacifiste nga Perandoresha Wu, në mes të shëndetit të dobët të perandorit Gaozong, përfundimisht vendosën skenën për rezistencën dhe konfliktin e ardhshëm midis Silla dhe Tang.[58]
▲
●
667 - 926
Periudha e Shteteve Veriore dhe Jugoreornament
Silla e unifikuar
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
668 Jan 1 - 935

Silla e unifikuar

Gyeongju, Gyeongsangbuk-do, So
Silla e unifikuar, e njohur gjithashtu si Silla e vonë, ekzistonte nga viti 668 es deri në vitin 935 të es, duke shënuar bashkimin e Gadishullit Korean nën mbretërinë Silla.Kjo epokë filloi pasi Silla formoi një aleancë me Dinastinë Tang , duke çuar në pushtimin e Baekje në Luftën Baekje-Tang dhe aneksimin e territoreve jugore të Goguryeo pas Luftës Goguryeo-Tang dhe Luftës Silla-Tang.Pavarësisht nga këto pushtime, Silla e Unifikuar u përball me trazira politike dhe rebelim në territoret e saj veriore, mbetjet e Baekje dhe Goguryeo , që çuan në periudhën e mëvonshme të tre mbretërive në fund të shekullit të 9-të.Kryeqyteti i Unified Silla ishte Gyeongju dhe qeveria përdori sistemin "Klasa e Klasit të Kockave" për të ruajtur pushtetin, me një elitë të vogël që sundonte mbi shumicën e popullsisë.Unified Silla ishte kulturalisht dhe ekonomikisht i begatë, i njohur për artin, kulturën dhe aftësitë e saj detare.Mbretëria dominoi detet e Azisë Lindore dhe rrugët tregtare midisKinës , Koresë dheJaponisë në shekujt 8 dhe 9, kryesisht për shkak të ndikimit të figurave si Jang Bogo.Budizmi dhe konfucianizmi ishin ideologjitë mbizotëruese, me shumë budistë koreanë që fituan famë në Kinë.Qeveria kreu gjithashtu një regjistrim të gjerë dhe mbajtjen e të dhënave, dhe pati një theks të rëndësishëm në astrologjinë dhe përparimin teknologjik, veçanërisht në bujqësi.Megjithatë, mbretëria nuk ishte pa sfidat e saj.Paqëndrueshmëria politike dhe intrigat ishin çështje të vazhdueshme dhe mbajtja e pushtetit nga elita kërcënohej nga forcat e brendshme dhe të jashtme.Pavarësisht këtyre sfidave, Unified Silla mbajti lidhje të ngushta me dinastinë Tang, duke nxitur shkëmbimin kulturor dhe të mësuarit.Epoka mori fund në vitin 935 të erës sonë kur mbreti Gyeongsun iu dorëzua Goryeos , duke shënuar fundin e dinastisë Silla dhe fillimin e periudhës Goryeo.
▲
●
Play button
698 Jan 1 - 926

Balhae

Dunhua, Yanbian Korean Autonom
Balhae ishte një mbretëri multi-etnike, toka e së cilës shtrihet në atë që sot është Kina Verilindore, Gadishulli Korean dhe Lindja e Largët Ruse.Ajo u themelua në 698 nga Dae Joyeong (Da Zuorong) dhe fillimisht e njohur si Mbretëria e Jin (Zhen) deri në 713 kur emri i saj u ndryshua në Balhae.Historia e hershme e Balhae përfshinte një marrëdhënie të vështirë me dinastinë Tang që pa konflikte ushtarake dhe politike, por nga fundi i shekullit të 8-të marrëdhënia ishte bërë e përzemërt dhe miqësore.Dinastia Tang përfundimisht do ta njihte Balhae si "Vendi i begatë i Lindjes".U bënë shkëmbime të shumta kulturore dhe politike.Balhae u pushtua nga dinastia Liao e udhëhequr nga Khitan në 926. Balhae mbijetoi si një grup i veçantë popullsie për tre shekuj të tjerë në dinastitë Liao dhe Jin përpara se të zhdukej nën sundimin mongol .Historia e themelimit të shtetit, përbërja e tij etnike, kombësia e dinastisë sunduese, leximi i emrave të tyre dhe kufijtë e tij janë objekt i një mosmarrëveshjeje historiografike midis Koresë, Kinës dhe Rusisë.Burimet historike nga Kina dhe Koreja e kanë përshkruar themeluesin e Balhae, Dae Joyeong, si të lidhur me popullin Mohe dhe Goguryeo.
▲
●
Lëvizni
Gwageo, provimet e para kombëtare. ©HistoryMaps
788 Jan 1

Lëvizni

Korea
Provimet e para kombëtare u administruan në mbretërinë e Sillas, duke filluar nga viti 788, pasi studiuesi konfucian Choe Chiwon i dorëzoi dhjetë pikat urgjente të reformës mbretëreshës Jinseong, sundimtarit të Sillas në atë kohë.Megjithatë, për shkak të sistemit të rrënjosur të gradave kockore të Sillës, i cili diktonte që emërimet të bëheshin në bazë të lindjes, këto ekzaminime nuk patën një efekt të fortë në qeveri.
▲
●
Më vonë Tre Mbretëritë
Më vonë Tre Mbretëritë e Koresë. ©HistoryMaps
889 Jan 1 - 935

Më vonë Tre Mbretëritë

Korean Peninsula
Periudha e mëvonshme e tre mbretërive në Kore (889–936 e.s.) shënoi një epokë të trazuar kur mbretëria dikur e bashkuar Silla (668–935 e.s.) u përball me rënie për shkak të sistemit të saj të ngurtë të gradave kockore dhe mospajtimit të brendshëm, duke çuar në ngritjen e kryekomandantëve rajonalë dhe banditizmi i përhapur.Ky boshllëk i pushtetit krijoi skenën për shfaqjen e Tre Mbretërive të Mëvonshme, pasi udhëheqësit oportunistë si Gyeon Hwon dhe Gung Ye krijuan shtetet e tyre nga mbetjet e Silla.Gyeon Hwon ringjalli Baekjen e lashtë në jugperëndim në vitin 900 të erës sonë, ndërsa Gung Ye formoi më vonë Goguryeon në veri deri në vitin 901 të erës sonë, duke treguar fragmentimin dhe luftën për epërsi në gadishullin Korean.Sundimi tiranik dhe vetëshpallja e Gung Ye si Buda Maitreya çoi në rënien dhe vrasjen e tij në vitin 918 të erës sonë, duke i hapur rrugë ministrit të tij Wang Geon për të marrë përsipër dhe themeluar shtetin Goryeo.Ndërkohë, Gyeon Hwon u përball me grindje të brendshme brenda ringjalljes së tij Baekje, duke u rrëzuar përfundimisht nga djali i tij.Mes kaosit, Silla, lidhja më e dobët, kërkoi aleanca dhe u përball me pushtime, veçanërisht me pushtimin e kryeqytetit të saj, Gyeongju, në 927 të es.Vetëvrasja e mëvonshme e Gyeongae e Silla-s dhe vendosja e një sundimtari kukull vetëm e thelloi krizën e Silla-s.Bashkimi i Koresë më në fund u arrit nën drejtimin e Wang Geon, i cili përfitoi nga rrëmuja brenda territoreve Baekje dhe Goguryeo.Pas fitoreve të rëndësishme ushtarake dhe dorëzimit vullnetar të sundimtarit të fundit të Sillës, Gyeongsun në 935 të es, Wang konsolidoi kontrollin e tij.Fitorja e tij mbi luftën civile Baekje në vitin 936 të es çoi në themelimin e dinastisë Goryeo , e cila do të kryesonte Korenë për më shumë se pesë shekuj, duke vendosur themelet për kombin modern dhe emrin e tij.
▲
●
918 - 1392
Goryeoornament
Play button
918 Jan 2 - 1392

Mbretëria Goryeo

Korean Peninsula
E themeluar në vitin 918 gjatë periudhës së mëvonshme të tre mbretërive, Goryeo bashkoi Gadishullin Korean deri në vitin 1392, një sukses i festuar si një "bashkim i vërtetë kombëtar" nga historianët koreanë.Ky bashkim ishte i rëndësishëm pasi bashkoi identitetet e Tre Mbretërive të mëparshme dhe përfshiu elementë nga klasa sunduese e Balhae, një pasardhës i Goguryeo.Vetë emri "Korea" e ka origjinën nga "Goryeo", një dëshmi e ndikimit të qëndrueshëm të dinastisë në identitetin kombëtar korean.Goryeo njihet si pasardhësi legjitim i Goguryeos së mëvonshëm dhe i mbretërisë së lashtë Goguryeo, duke formuar kështu rrjedhën e historisë dhe kulturës koreane.Epoka e Goryeos, që bashkëjeton me Unified Silla, njihet si "Epoka e Artë e Budizmit" në Kore, me fenë shtetërore që ka arritur lartësi të paparë.Në shekullin e 11-të, kryeqyteti mburrej me 70 tempuj, duke pasqyruar ndikimin e rrënjosur thellë të budizmit në mbretëri.Kjo periudhë pa gjithashtu një tregti të lulëzuar, me rrjetet tregtare që shtriheshin në Lindjen e Mesme dhe kryeqyteti në Kaesong-un e sotëm po lulëzon në një qendër tregtie dhe industrie.Peizazhi kulturor i Goryeos u shënua nga arritje të rëndësishme në artin dhe kulturën koreane, duke pasuruar trashëgiminë e kombit.Ushtarakisht, Goryeo ishte i frikshëm, duke u përfshirë në konflikte me perandoritë veriore si Liao (Khitans) dhe Jin (Jurchens) dhe duke sfiduar dinastinë Mongol-Yuan ndërsa ajo u zbeh.Këto përpjekje ishin pjesë e Doktrinës së Zgjerimit Verior të Goryeos, me synimin për të rimarrë tokat e paraardhësve të tyre Goguryeo.Pavarësisht përsosjes së tij kulturore, Goryeo ishte në gjendje të mblidhte forca të fuqishme ushtarake për t'i rezistuar kërcënimeve si Rebelët e Turbanit të Kuq dhe piratët japonezë.Megjithatë, kjo dinasti elastike mori fundin e saj kur një sulm i planifikuar ndaj dinastisë Ming shkaktoi një grusht shteti të udhëhequr nga gjenerali Yi Seong-gye në 1392, duke përfunduar kapitullin Goryeo në historinë koreane.
▲
●
Gukjagam
Gukjagam ©HistoryMaps
992 Jan 1

Gukjagam

Kaesŏng, North Hwanghae, North
E themeluar në vitin 992 nën Mbretin Seongjong, Gukjagam ishte kulmi i sistemit arsimor të dinastisë Goryeo , i vendosur në kryeqytetin, Gaegyeong.E riemëruar gjatë gjithë historisë së saj, fillimisht u quajt Gukhak dhe më vonë Seonggyungwan, duke pasqyruar evolucionin e saj si një qendër për mësim të avancuar në klasikët kinezë.Ky institucion ishte një komponent kyç i reformave konfuciane të Seongjong, të cilat përfshinin gjithashtu provimet e shërbimit civil të gwageo dhe themelimin e shkollave provinciale, të njohura si hyanggyo.Një Hyang, një studiues i shquar neo-konfucian, përforcoi rëndësinë e Gukjagamit gjatë përpjekjeve të tij për reforma në vitet e mëvonshme të Goryeos.Kurrikula në Gukjagam fillimisht u nda në gjashtë kurse, me tre të dedikuara fëmijëve të zyrtarëve të lartë—Gukjahak, Taehak dhe Samunhak—që mbulonin klasikët konfucianë për nëntë vjet.Tre divizionet e tjera, Seohak, Sanhak dhe Yulhak, iu deshën gjashtë vjet për t'u përfunduar dhe ishin në dispozicion të fëmijëve të zyrtarëve të gradave më të ulëta, duke përzier trajnimin teknik me arsimin klasik.Në vitin 1104, u prezantua një kurs ushtarak i quajtur Gangyejae, duke shënuar edukimin e parë zyrtar ushtarak në historinë koreane, megjithëse ishte jetëshkurtër për shkak të tensioneve aristokratike-ushtarake dhe u hoq në 1133.Mbështetja financiare për Gukjagam ishte e konsiderueshme;Dekreti i Seongjong në 992 siguroi toka dhe skllevër për të mbështetur institucionin.Pavarësisht kësaj, kostot e shkollimit ishin të larta, duke kufizuar përgjithësisht aksesin për të pasurit deri në vitin 1304, kur An Hyang vendosi një taksë mbi zyrtarët për të subvencionuar shkollimin e studentëve, duke e bërë arsimin më të aksesueshëm.Sa i përket emrit, ai u ndryshua në Gukhak në 1275, më pas në Seonggyungam në 1298 dhe në Seonggyungwan në 1308. Ai u kthye shkurtimisht në Gukjagam gjatë sundimit të mbretit Gongmin në 1358 përpara se të vendosej përfundimisht në Seonggyungwan në 1362 deri në fund të dynastyit. .
▲
●
Lufta Goryeo-Khitan
Luftëtarët e rrethprerjes ©HistoryMaps
993 Jan 1 - 1019

Lufta Goryeo-Khitan

Korean Peninsula
Lufta Goryeo-Khitan, e luftuar midis dinastisë Goryeo të Koresë dhe dinastisë Liao tëKinës të udhëhequr nga Khitan, përfshiu disa konflikte përgjatë shekujve 10 dhe 11 pranë kufirit të sotëm Kinë-Koreja e Veriut.Sfondi i këtyre luftërave është i rrënjosur në ndryshimet e mëparshme territoriale pas rënies së Goguryeo në 668, me ndërrime të mëvonshme në pushtet pasi Göktürkët u rrëzuan nga dinastia Tang, ngritja e Ujgurëve dhe shfaqja e popullit Khitan që themeloi dinastia Liao në 916. Me rënien e dinastisë Tang, Khitan u forcua dhe marrëdhëniet midis Goryeo dhe Khitan u përkeqësuan, veçanërisht pas pushtimit Khitan të Balhae në 926 dhe politikave të mëvonshme të zgjerimit verior të Goryeos nën Mbretin Taejo.Ndërveprimet fillestare midis Goryeos dhe dinastisë Liao ishin disi të përzemërta, me shkëmbime dhuratash.Megjithatë, në vitin 993, tensionet u përshkallëzuan në konflikt të hapur kur Liao pushtoi Goryeon, duke pretenduar një forcë prej 800,000 vetësh.Një ngërç ushtarak çoi në negociata dhe u vendos një paqe e vështirë, me Goryeon që ndërpreu lidhjet me dinastinë Song, duke i paguar haraç Liao-s dhe duke zgjeruar territorin e tij drejt veriut deri në lumin Yalu pasi dëboi fiset Jurchen.Pavarësisht kësaj, Goryeo mbajti komunikime me dinastinë Song dhe forcoi territoret e saj veriore.Pushtimet e mëvonshme nga Liao në 1010, të udhëhequr nga perandori Shengzong, rezultuan në pushtimin e kryeqytetit të Goryeos dhe armiqësi të vazhdueshme, pavarësisht nga paaftësia e Liaos për të mbajtur një prani të konsiderueshme në tokat e Goryeos.Pushtimi i tretë i madh në 1018 shënoi një pikë kthese kur gjenerali Kang Kamch'an i Goryeos përdori një çlirim strategjik dige për të bërë pritë dhe për të shkaktuar viktima të rënda mbi forcat e Liaos, duke kulmuar në Betejën e rëndësishme të Gwiju ku trupat e Liaos pothuajse u asgjësuan.Konflikti i vazhdueshëm dhe humbjet shkatërruese të shkaktuara nga Liao gjatë këtij pushtimi përfundimisht i shtynë të dy shtetet të nënshkruajnë një traktat paqeje në 1022, duke përfunduar Luftën Goryeo-Khitan dhe duke stabilizuar rajonin për një periudhë.
▲
●
Cheolli Jangseong
Cheolli Jangseong ©HistoryMaps
1033 Jan 1

Cheolli Jangseong

Hamhung, South Hamgyong, North

Cheolli Jangseong (lit. "Mur i mijë Li") në historinë koreane zakonisht i referohet strukturës së mbrojtjes veriore të shekullit të 11-të, e ndërtuar gjatë dinastisë Goryeo në Korenë e sotme të Veriut, megjithëse i referohet gjithashtu një rrjeti garnizonesh ushtarake të shekullit të 7-të në Kina e sotme verilindore, e ndërtuar nga Goguryeo, një nga tre mbretëritë e Koresë.

▲
●
Samguk Sagi
Samguk Sagi. ©HistoryMaps
1145 Jan 1

Samguk Sagi

Korean Peninsula
Samguk Sagi është një rekord historik i Tre Mbretërive të Koresë: Goguryeo, Baekje dhe Silla.Samguk Sagi është shkruar në kinezishten klasike, gjuha e shkruar e letrarëve të Koresë së lashtë, dhe përpilimi i tij u urdhërua nga Mbreti Injong i Goryeos (r. 1122-1146) dhe u ndërmor nga zyrtari qeveritar dhe historiani Kim Busik dhe një ekip i studiues të rinj.E përfunduar në 1145, ajo njihet mirë në Kore si kronika më e vjetër e mbijetuar e historisë koreane.Dokumenti është dixhitalizuar nga Instituti Kombëtar i Historisë Koreane dhe është i disponueshëm në internet me përkthim koreanisht modern në hangul dhe tekst origjinal në kinezishten klasike.
▲
●
Play button
1170 Jan 1 - 1270

Regjimi Ushtarak Goryeo

Korean Peninsula
Regjimi ushtarak i Goryeos filloi me një grusht shteti në vitin 1170, i udhëhequr nga gjenerali Jeong Jung-bu dhe bashkëpunëtorët e tij, i cili shënoi fundin e dominimit të zyrtarëve civilë në qeverinë qendrore të dinastisë Goryeo .Kjo ngjarje nuk ka ndodhur e veçuar;ajo u ndikua nga grindjet e brendshme dhe kërcënimet e jashtme që kishin taksuar mbretërinë prej vitesh.Ushtria ishte rritur në fuqi për shkak të luftërave të vazhdueshme, veçanërisht konflikteve me fiset Jurchen në veri dhe dinastisë Liao të udhëhequr nga Khitan.Marrja e pushtetit nga Choe Chung-heon në 1197 forcoi më tej sundimin ushtarak.Regjimi ushtarak ekzistonte në sfondin e pushtimeve të shumta nga Perandoria Mongole , të cilat filluan në fillim të shekullit të 13-të.Pushtimet e zgjatura mongole, të cilat filluan në 1231, ishin një faktor i jashtëm i rëndësishëm që justifikonte kontrollin e ushtrisë dhe sfidonte autoritetin e saj.Pavarësisht rezistencës fillestare, dinastia Goryeo u bë një shtet vasal gjysmë autonom i dinastisë Mongole Yuan, me udhëheqësit ushtarakë që u angazhuan në një marrëdhënie komplekse me mongolët për të ruajtur pushtetin e tyre.Gjatë gjithë regjimit ushtarak, gjykata e Goryeos mbeti një vend intrigash dhe aleancash në ndryshim, me familjen Choe që ruante pushtetin përmes manovrave politike dhe martesave strategjike deri në rrëzimin e tyre nga komandanti ushtarak Kim Jun në 1258. Zbehja e ndikimit të regjimit ushtarak drejt fundi i shekullit të 13-të dhe betejat e brendshme për pushtet shtruan skenën për ngritjen përfundimtare të gjeneralit Yi Seong-gye, i cili më vonë do të themelonte dinastinë Joseon në 1392. Ky tranzicion u shënua gjithashtu nga zbehja e ndikimit të dinastisë Mongole Yuan nëKinë dhe ngritja e dinastisë Ming , e cila ndryshoi peizazhin gjeopolitik të Azisë Lindore.Rënia e regjimit ushtarak i dha fund një epoke ku fuqia ushtarake shpesh mbizotëronte autoritetin civil dhe hapi rrugën për sistemin e qeverisjes më të bazuar në konfucian të dinastisë Joseon .
▲
●
Play button
1231 Jan 1 - 1270

Pushtimet mongole të Koresë

Korean Peninsula
Midis 1231 dhe 1270, Perandoria Mongole kreu një seri prej shtatë fushatash të mëdha kundër dinastisë Goryeo në Kore.Këto fushata patën një ndikim shkatërrues në jetën e civilëve dhe rezultuan që Goryeo të bëhej një shtet vasal i dinastisë Yuan për rreth 80 vjet.Mongolët fillimisht pushtuan në 1231 nën urdhrat e Ögedei Khan, duke çuar në dorëzimin e kryeqytetit të Goryeos, Gaesong, dhe duke kërkuar haraçe dhe burime të rëndësishme, duke përfshirë lëkurat e lundërzës, kuajt, mëndafshin, veshjet, madje edhe fëmijët dhe zejtarët si skllevër.Goryeo u detyrua të padiste për paqe dhe mongolët u tërhoqën, por vendosën zyrtarë në Goryeon veriperëndimore për të zbatuar kushtet e tyre.Pushtimi i dytë në 1232 pa Goryeon të zhvendosë kryeqytetin e tij në Ganghwado dhe të ndërtoi mbrojtje të forta, duke shfrytëzuar frikën e mongolëve nga deti.Megjithëse mongolët pushtuan pjesë të Koresë veriore, ata nuk arritën të kapnin ishullin Ganghwa dhe u zmbrapsën në Gwangju.Pushtimi i tretë, që zgjati nga 1235 deri në 1239, përfshiu fushatat mongole që shkatërruan pjesë të provincave Gyeongsang dhe Jeolla.Goryeo rezistoi ashpër, por mongolët iu drejtuan djegies së tokës bujqësore për të vuajtur nga uria popullsinë.Përfundimisht, Goryeo paditi përsëri për paqe, duke dërguar pengje dhe duke rënë dakord me kushtet e mongolëve.Pasuan fushatat e mëvonshme, por pushtimi i nëntë në 1257 shënoi fillimin e negociatave dhe një traktat paqeje.Pas kësaj, pjesa më e madhe e Goryeos u shkatërrua, me shkatërrim kulturor dhe humbje të konsiderueshme.Goryeo mbeti një shtet vasal dhe aleat i detyrueshëm idinastisë Yuan për rreth 80 vjet, me betejat e brendshme që vazhdonin brenda oborrit mbretëror.Dominimi mongol lehtësoi shkëmbimin kulturor, duke përfshirë transmetimin e ideve dhe teknologjisë koreane.Goryeo gradualisht rifitoi disa territore veriore në vitet 1350 ndërsa dinastia Yuan u dobësua për shkak të rebelimeve në Kinë.
▲
●
Shpikur Printimi i Llojit Metal të Lëvizshëm
©HistoryMaps
1234 Jan 1

Shpikur Printimi i Llojit Metal të Lëvizshëm

Korea
Në vitin 1234 librat e parë që dihet se ishin shtypur në grup metalik u botuan në dinastinë Goryeo në Kore.Ata formojnë një grup librash rituale, Sangjeong Gogeum Yemun, të përpiluar nga Choe Yun-ui.Ndërsa këta libra nuk kanë mbijetuar, libri më i vjetër që ekziston në botë i shtypur në lloje të lëvizshme metalike është Jikji, i shtypur në Kore në vitin 1377. Salla e Leximit Aziatik e Bibliotekës së Kongresit në Uashington, DC shfaq shembuj të këtij lloji metalik.Duke komentuar shpikjen e llojeve metalike nga koreanët, studiuesi francez Henri-Jean Martin e përshkroi këtë si "shumë të ngjashme] me atë të Gutenbergut".Sidoqoftë, shtypja koreane e tipit metalik të lëvizshëm ndryshonte nga shtypja evropiane në materialet e përdorura për llojin, punch, matricë, kallëp dhe në metodën e bërjes së përshtypjes.Një "ndalim konfucian për komercializimin e printimit" pengoi gjithashtu përhapjen e tipit të luajtshëm, duke kufizuar shpërndarjen e librave të prodhuar duke përdorur metodën e re për qeverinë.Teknika ishte e kufizuar për t'u përdorur nga shkritorja mbretërore vetëm për botime zyrtare shtetërore, ku fokusi ishte në ribotimin e klasikëve kinezë të humbur në 1126 kur bibliotekat dhe pallatet e Koresë ishin zhdukur në një konflikt midis dinastive.
▲
●
Goryeo nën sundimin mongol
Goryeo nën sundimin mongol ©HistoryMaps
1270 Jan 1 - 1356

Goryeo nën sundimin mongol

Korean Peninsula
Gjatë periudhës së Goryeos nën sundimin mongol, e cila zgjati nga rreth 1270 deri në 1356, Gadishulli Korean ishte efektivisht nën dominimin e Perandorisë Mongole dhe dinastisë Yuan të udhëhequr nga Mongolët.Kjo epokë filloi me pushtimet mongole të Koresë , të cilat përfshinin gjashtë fushata të mëdha midis 1231 dhe 1259. Këto pushtime rezultuan në aneksimin e territoreve të Koresë veriore nga mongolët, të cilët krijuan prefekturën Ssangseong dhe prefekturën Dongnyeong.Pas pushtimeve, Goryeo u bë një shtet vasal gjysmë autonom dhe një aleat i detyrueshëm idinastisë Yuan .Anëtarët e familjes mbretërore Goryeo u martuan me bashkëshortë nga klani perandorak Yuan, duke forcuar statusin e tyre si dhëndër perandorakë.Sundimtarët e Goryeos u lejuan të qeverisin si vasalë dhe juanët themeluan Sekretariatin e Degës për Fushatat Lindore në Kore për të mbikëqyrur mbikëqyrjen dhe pushtetin politik mongol në rajon.Gjatë gjithë kësaj periudhe, martesat e përziera midis koreanëve dhe mongolëve u inkurajuan, duke çuar në një marrëdhënie të ngushtë midis dy dinastive.Gratë koreane hynë në Perandorinë Mongole si plaçkë lufte dhe elitat koreane u martuan me princesha mongole.Mbretërit e Goryeos kishin një status unik brenda hierarkisë perandorake mongole, i ngjashëm me familjet e tjera të rëndësishme të shteteve të pushtuara ose kliente.Sekretariati i Degës për Fushatat Lindore luajti një rol të rëndësishëm në administrimin e Goryeos dhe ruajtjen e kontrollit mongol.Ndërsa Goryeo ruajti njëfarë autonomie në drejtimin e qeverisë së vet, Sekretariati i Degës siguroi ndikimin mongol në aspekte të ndryshme të qeverisjes koreane, duke përfshirë provimet perandorake.Me kalimin e kohës, marrëdhënia e Goryeos me dinastinë Yuan evoluoi.Mbreti Gongmin i Goryeos filloi të tërhiqet kundër garnizoneve mongole në vitet 1350, që përkon me rënien e dinastisë Yuan në Kinë.Në fund të fundit, Goryeo ndërpreu lidhjet e tij me Mongolët në 1392, duke çuar në krijimin e dinastisë Joseon .Nën sundimin mongol, mbrojtja veriore e Goryeos u dobësua dhe ushtria e përhershme u shfuqizua.Sistemi ushtarak mongol, i njohur si tumen, u prezantua në Goryeo, me ushtarë dhe oficerë të Goryeos që drejtonin këto njësi.Kultura koreane përjetoi gjithashtu ndikim të rëndësishëm nga zakonet mongole, duke përfshirë veshjet, modelet e flokëve, kuzhinën dhe gjuhën.Ekonomikisht, monedha letre juan hyri në tregjet e Goryeos, duke çuar në presion inflacioniste.Rrugët tregtare lidhnin Goryeon me kryeqytetin juan, Khanbaliq, duke lehtësuar shkëmbimin e mallrave dhe valutës.
▲
●
1392 - 1897
Joseon Kingdomornament
Play button
1392 Jan 1 - 1897

Dinastia Joseon

Korean Peninsula
Joseon u themelua nga Yi Seong-gye në korrik 1392, pas përmbysjes së dinastisë Goryeo , dhe zgjati derisa u zëvendësua nga Perandoria Koreane në tetor 1897. Fillimisht e themeluar në atë që është sot Kaesong, mbretëria shpejt e zhvendosi kryeqytetin e saj në modern. -ditë Seul.Joseon zgjeroi territorin e tij për të përfshirë rajonet më veriore deri në lumenjtë Amnok (Yalu) dhe Tumen përmes nënshtrimit të Jurchens, duke forcuar kontrollin e tij mbi Gadishullin Korean.Përgjatë pesë shekujve të tij, Joseon u karakterizua nga promovimi i konfucianizmit si ideologji shtetërore, e cila formësoi ndjeshëm shoqërinë koreane.Kjo periudhë shënoi një rënie për budizmin , i cili pati persekutime të herëpashershme.Pavarësisht sfidave të brendshme dhe kërcënimeve të huaja, duke përfshirë pushtimet shkatërruese japoneze në vitet 1590 dhe pushtimet nga dinastitë e mëvonshme Jin dhe Qing në 1627 dhe 1636–1637, Joseon ishte një kohë e lulëzimit kulturor, e shënuar nga përparimet në letërsi, tregti dhe shkencë.Trashëgimia e dinastisë Joseon është rrënjosur thellë në kulturën moderne koreane, duke ndikuar në gjithçka, nga gjuha dhe dialektet deri te normat shoqërore dhe sistemet burokratike.Megjithatë, nga fundi i shekullit të 19-të, ndarjet e brendshme, luftërat për pushtet dhe presionet e jashtme shkaktuan një rënie të shpejtë, duke çuar në fundin e dinastisë dhe shfaqjen e Perandorisë Koreane.
▲
●
Hangul
Hangulli i krijuar nga Mbreti Sejong i Madh. ©HistoryMaps
1443 Jan 1

Hangul

Korean Peninsula
Para krijimit të Hangulit, koreanët përdornin shkrime të ndryshme fonetike kineze klasike dhe vendase si Idu, Hyangchal, Gugyeol dhe Gakpil, [59] të cilat e bënë shkrim-leximin një sfidë për klasat e ulëta të paarsimuara për shkak të kompleksitetit të gjuhëve dhe numrit të gjerë. me karaktere kineze.Për të adresuar këtë çështje, Mbreti Sejong i Madh i dinastisë Joseon shpiku Hangul në shekullin e 15-të për të promovuar shkrim-leximin midis të gjithë koreanëve, pavarësisht nga statusi shoqëror.Ky shkrim i ri u prezantua në vitin 1446 në një dokument të titulluar "Hunminjeongeum" (Tingujt e duhur për edukimin e njerëzve), i cili hodhi themelet për përdorimin e shkrimit.[60]Pavarësisht dizajnit të tij praktik, Hangul u përball me kundërshtimin nga elita letrare, e cila ishte e rrënjosur thellë në traditat konfuciane dhe e pa përdorimin e karaktereve kineze si të vetmen formë legjitime të shkrimit.Kjo rezistencë çoi në periudha ku alfabeti u shtyp, veçanërisht në 1504 nga mbreti Yeonsangun dhe përsëri në 1506 nga mbreti Jungjong, i cili kufizoi zhvillimin dhe standardizimin e tij.Sidoqoftë, nga fundi i shekullit të 16-të, Hangul përjetoi një ringjallje, veçanërisht në letërsinë popullore si poezia gasa dhe sijo, dhe në shekullin e 17-të me ardhjen e romaneve të alfabetit korean, pavarësisht mungesës së standardizimit ortografik.[61]Ringjallja dhe ruajtja e Hangulit vazhdoi në shekujt 18 dhe 19, duke tërhequr vëmendjen nga studiues të huaj si holandez Isaac Titsingh i cili prezantoi një libër korean në botën perëndimore.Integrimi i Hangulit në dokumentacionin zyrtar u realizua në vitin 1894, i ndikuar nga nacionalizmi korean, lëvizjet reformuese dhe misionarët perëndimorë, duke shënuar themelimin e tij në shkrim-leximin dhe edukimin modern korean, siç dëshmohet nga përfshirja e tij në tekstet elementare nga viti 1895 dhe në gazetën dygjuhëshe Tongnip Sinmun në 1896.
▲
●
Play button
1592 May 23 - 1598 Dec 16

Pushtimet japoneze të Koresë

Korean Peninsula
Lufta Imjin , që shtrihet nga viti 1592 deri në 1598, u iniciua nga Toyotomi Hideyoshi i Japonisë, i cili synonte të pushtonte Gadishullin Korean dhe më pasKinën , të sunduar nga dinastitë Joseon dhe Ming, përkatësisht.Pushtimi i parë në 1592 pa që forcat japoneze pushtuan shpejt zona të mëdha të Koresë, por ata u përballën me rezistencë të fortë nga përforcimet e Ming [62] dhe sulmet nga marina Joseon në flotat e tyre të furnizimit, [63] të cilat detyruan një tërheqje japoneze nga provincat veriore.Lufta guerile nga milicitë civile Joseon [64] dhe çështjet e furnizimit çuan në një ngërç dhe në fund të fazës së parë të konfliktit në 1596, me bisedimet e pasuksesshme të paqes që pasuan.Konflikti rifilloi me pushtimin e dytë të Japonisë në 1597, duke përsëritur modelet e fitimeve të shpejta fillestare territoriale të ndjekura nga një ngërç.Pavarësisht se pushtuan disa qytete dhe fortesa, japonezët u shtynë përsëri në brigjet jugore të Koresë nga forcat Ming dhe Joseon, të cilët më pas nuk ishin në gjendje të shpërndanin japonezët, duke çuar në një bllokim dhjetë mujor.[65] Lufta arriti në një ngërç, me asnjërën palë në gjendje të bënte përparim të rëndësishëm.Lufta përfundoi pas vdekjes së Toyotomi Hideyoshi në 1598, e cila së bashku me fitimet e kufizuara territoriale dhe ndërprerjen e vazhdueshme të linjave të furnizimit japonez nga forcat detare koreane, nxiti tërheqjen japoneze në Japoni, siç urdhëroi Këshilli i Pesë Pleqve.Negociatat përfundimtare të paqes, të cilat zgjatën disa vjet, përfundimisht rezultuan në normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet palëve të përfshira.[66] Shkalla e pushtimeve japoneze, duke përfshirë mbi 300,000 burra, i shënoi ata si pushtimet më të mëdha në det deri në zbarkimin e Normandisë në 1944.
▲
●
Më vonë Jin pushtimi i Joseon
Një pikturë koreane që përshkruan dy luftëtarë Jurchen dhe kuajt e tyre ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1627 Jan 1 - Mar 1

Më vonë Jin pushtimi i Joseon

Korean Peninsula
Në fazat e hershme të 1627, Jin i mëvonshëm, nën Princin Amin, nisi një pushtim të Joseon , i cili përfundoi pas tre muajsh me Jinin e mëvonshëm që vendosi një marrëdhënie tribute mbi Joseon.Pavarësisht kësaj, Joseon vazhdoi të angazhohej me dinastinë Ming dhe tregoi rezistencë ndaj Jinit të mëvonshëm.Sfondi i pushtimit përfshinte mbështetjen ushtarake të Joseon për Ming kundër Jinit të mëvonshëm në 1619, dhe trazirat politike brenda Joseon ku Mbreti Gwanghaegun u zëvendësua nga Injo në 1623, e ndjekur nga rebelimi i dështuar i Yi Gwal në 1624. Fraksioni 'perëndimorët'. Duke marrë një qëndrim të fortë pro Ming dhe anti-Jurchen, ndikoi Injo që të ndërpresë lidhjet me Jinin e mëvonshëm, ndërsa aktivitetet ushtarake të gjeneralit Ming Mao Wenlong kundër Jurchens u mbështetën nga Joseon.[67]Pushtimi i mëvonshëm i Jin filloi me një forcë prej 30,000 njerëz të udhëhequr nga Amin, duke hasur në rezistencën fillestare, por duke mposhtur shpejt mbrojtjen e Joseon dhe duke kapur disa vende kyçe, duke përfshirë Phenianin, nga fundi i janarit 1627. Mbreti Injo u përgjigj duke ikur nga Seuli dhe duke hapur negociatat për paqe.Traktati pasues kërkonte që Joseon të braktiste emrin e epokës Ming, të ofronte një peng dhe të respektonte sovranitetin e ndërsjellë territorial.Megjithatë, pavarësisht tërheqjes së ushtrisë Jin në Mukden, Joseon vazhdoi të tregtonte me Ming dhe nuk iu përmbajt plotësisht kushteve të traktatit, duke çuar në ankesa nga Hong Taiji.[68]Periudha e pas pushtimit pa që Xhini i mëvonshëm të nxirrte koncesione ekonomike nga Joseon për të lehtësuar vështirësitë e tyre.Marrëdhënia jo e lehtë midis të dyve u përkeqësua kur Manchus kërkuan një ndryshim në termat diplomatikë në 1636, gjë që u refuzua nga Joseon, duke çuar në konflikt të mëtejshëm.Angazhimi i Ming në konflikt ra pas fajësimit të gjeneralit Yuan Chonghuan dhe ekzekutimit të Mao Wenlong në 1629 për veprimet e tij të paautorizuara acaroi më tej marrëdhëniet, me Yuan që justifikoi ekzekutimin si një mjet për të përforcuar autoritetin perandorak.[69]
▲
●
Play button
1636 Dec 9 - 1637 Jan 30

Pushtimi Qing i Joseon

Korean Peninsula
Pushtimi i dytë Manchu i Koresë në 1636 shënoi një pikë kritike në historinë e Azisë Lindore, pasi dinastia Qing u përpoq të zëvendësonte ndikimin e dinastisë Ming në rajon, duke rezultuar në një konfrontim të drejtpërdrejtë me Korenë Joseon të lidhur me Ming.Pushtimi u përshpejtua nga një ndërveprim kompleks i tensioneve dhe keqkuptimeve në rritje.Ngjarjet kryesore përfshinin betejat dhe rrethimet e ashpra, veçanërisht rrethimin e rëndësishëm të Kalasë së Malit Namhan, i cili kulmoi me dorëzimin poshtërues të mbretit Injo dhe vendosjen e kërkesave të rrepta ndaj Joseon, si marrja e pengjeve mbretërore.Pasojat e pushtimit kishin implikime të thella për Joseon, duke ndikuar në politikat e tij të brendshme dhe të jashtme.Kishte një vendosje të hapur të një marrëdhënie tribute me Qing, shoqëruar me një ndjenjë të fshehtë pakënaqësie dhe një vendosmëri për të ruajtur trashëgiminë kulturore të dinastisë Ming.Kjo ndjenjë komplekse çoi në një politikë të dyfishtë të nënshtrimit zyrtar dhe sfidës private.Trauma e pushtimit ndikoi ndjeshëm në përpjekjet e mëvonshme ushtarake dhe diplomatike të Joseon, duke përfshirë planin ambicioz, por të paekzekutuar të mbretit Hyojong për të nisur një ekspeditë veriore kundër Qing-ut, duke reflektuar një dëshirë të vazhdueshme për sovranitet dhe autonomi.Pasojat e pushtimit Qing u shtrinë shumë përtej kufijve të Koresë.Suksesi i Qing-ut kundër Joseon simbolizonte epërsinë e dinastisë për t'u bërë fuqia dominuese në Azinë Lindore, duke zvogëluar përfundimisht kontrollin e dinastisë Ming në rajon.Ky ndryshim pati pasoja të qëndrueshme, duke riformuar peizazhin politik të Azisë Lindore dhe duke vendosur skenën për dinamikën e fuqisë së rajonit që do të vazhdonte për shekuj, duke ndikuar ndjeshëm në rrjedhën e historisë koreane dhe pozicionin e saj strategjik në rajon.
▲
●
Rebelimi i Donghak
Rebelimi Donghak ishte një rebelim i armatosur në Kore i udhëhequr nga fshatarë dhe pasues të fesë Donghak. ©HistoryMaps
1894 Jan 11 - 1895 Dec 25

Rebelimi i Donghak

Korean Peninsula
Revolucioni fshatar Donghak në Kore, i nxitur nga politikat shtypëse të gjyqtarit vendas Jo Byeong-gap në 1892, shpërtheu më 11 janar 1894 dhe vazhdoi deri më 25 dhjetor 1895. Filloi kryengritja fshatare, e udhëhequr nga ndjekësit e lëvizjes Donghak. në Gobu-gun dhe fillimisht u kryesua nga udhëheqësit Jeon Bong-jun dhe Kim Gae-nam.Pavarësisht pengesave të hershme, të tilla si shtypja e revoltës nga Yi Yong-tae dhe tërheqja e përkohshme e Jeon Bong-jun, rebelët u rigrupuan në malin Paektu.Ata rimorën Gobu në prill, shënuan fitore në Betejën e Hwangtojae dhe Betejën e lumit Hwangryong dhe pushtuan kalanë Jeonju.Një paqe e dobët pasoi pas Traktatit të Jeonju në maj, megjithëse stabiliteti i rajonit mbeti i pasigurt gjatë gjithë verës.Qeveria Joseon , duke u ndjerë e kërcënuar nga revolta në rritje, kërkoi ndihmë nga dinastia Qing, duke çuar në vendosjen e 2700 ushtarëve Qing.Kjo ndërhyrje, duke kundërshtuar Konventën e Tientsinit dhe duke u bërë e pazbuluar në Japoni, shkaktoiLuftën e Parë Sino-Japoneze .Ky konflikt uli ndjeshëm ndikimin kinez në Kore dhe minoi Lëvizjen Vetë-Forcuese të Kinës.Prania dhe ndikimi në rritje iJaponisë në Kore pas luftës rriti ankthet e rebelëve Donghak.Si përgjigje, udhëheqësit rebelë u mblodhën në Samrye nga shtatori deri në tetor, duke grumbulluar përfundimisht një forcë prej 25,000 deri në 200,000 ushtarë për të sulmuar Gongju.Rebelimi u përball me një pengesë të madhe kur rebelët pësuan një disfatë dërrmuese në Betejën e Ugeumchi, e ndjekur nga një tjetër humbje në Betejën e Taein.Këto humbje shënuan fillimin e fundit të revolucionit, i cili pa udhëheqësit e tij të kapur dhe më të ekzekutuarit me varje masive në mars 1895, ndërsa armiqësitë vazhduan deri në pranverën e atij viti.Revolucioni fshatar i Donghak, me rezistencën e tij të thellë kundër tiranisë së brendshme dhe ndërhyrjes së huaj, përfundimisht riformoi peizazhin socio-politik të Koresë në fund të shekullit të 19-të.
▲
●
1897 - 1910
Histori Moderneornament
Perandoria Koreane
Gojong i Perandorisë Koreane ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1897 Jan 1 - 1910

Perandoria Koreane

Korean Peninsula
Perandoria Koreane, e shpallur në tetor 1897 nga Mbreti Gojong, shënoi kalimin e dinastisë Joseon në një shtet modern.Kjo periudhë pa Reformën Gwangmu, e cila synonte të modernizonte dhe perëndimorizonte ushtrinë, ekonominë, sistemet e tokës, arsimin dhe industritë.Perandoria ekzistonte deri në aneksimin e Koresë ngaJaponia në gusht 1910. Formimi i perandorisë ishte një përgjigje ndaj marrëdhënieve të Koresë meKinën dhe ndikimit të ideve perëndimore.Kthimi i Gojong nga mërgimi rus çoi në shpalljen e perandorisë, me vitin Gwangmu si fillimi i epokës së re në 1897. Pavarësisht nga skepticizmi fillestar i huaj, deklarata fitoi gradualisht njohje të nënkuptuar ndërkombëtare.Gjatë ekzistencës së saj të shkurtër, Perandoria Koreane ndërmori reforma të rëndësishme.Reforma Gwangmu, e udhëhequr nga një përzierje e zyrtarëve konservatorë dhe progresivë, ringjalli taksat e vogla për të financuar këto ndryshime, duke rritur pasurinë e qeverisë perandorake dhe duke mundësuar reforma të mëtejshme.Ushtria u modernizua me ndihmën ruse deri në vitin 1897 dhe u bënë përpjekje për të krijuar një marinë moderne dhe për të nxitur industrializimin.Reformat e tokës që synonin të përcaktonin më mirë pronësinë për tatimin u iniciuan, por u përballën me rezistencë të brendshme.Perandoria Koreane u përball me sfida diplomatike, veçanërisht nga Japonia.Në vitin 1904, në mes të rritjes së ndikimit japonez, Koreja deklaroi neutralitetin e saj, të njohur nga fuqitë e mëdha.Sidoqoftë, Memorandumi Taft-Katsura i vitit 1905 sinjalizoi pranimin e udhëzimeve japoneze mbi Korenë nga SHBA .Kjo parapriu Traktatin e Portsmouth të vitit 1905, i cili i dha fund Luftës Ruso-Japoneze dhe konfirmoi ndikimin e Japonisë në Kore.Perandori Gojong bëri përpjekje të dëshpëruara në diplomaci sekrete për të ruajtur sovranitetin, por u përball me kontrollin në rritje japoneze dhe trazirat e brendshme, duke çuar në abdikimin e tij në 1907. [70]Ngjitja e perandorit Sunjong pa një kontroll më të fortë të Japonisë mbi Korenë me traktatin e vitit 1907, duke rritur praninë japoneze në rolet qeveritare.Kjo çoi në çarmatimin dhe shpërbërjen e forcave ushtarake koreane dhe nxiti rezistencën e armatosur nga ushtritë e drejta, e cila përfundimisht u shtyp nga forcat japoneze.Deri në vitin 1908, një përqindje e konsiderueshme e zyrtarëve koreanë ishin japonezë, duke zhvendosur zyrtarët koreanë dhe duke krijuar terrenin për aneksimin e Koresë nga Japonia në 1910.Pavarësisht këtyre sfidave politike, Perandoria Koreane ia doli përpara përparimeve ekonomike.PBB-ja për frymë në vitin 1900 ishte dukshëm e lartë dhe epoka pa fillimet e ndërmarrjeve moderne koreane, disa prej të cilave mbijetojnë edhe sot e kësaj dite.Megjithatë, ekonomia u kërcënua nga fluksi i produkteve japoneze dhe një sistem bankar i pazhvilluar.Veçanërisht, figura të afërta me Perandorin luajtën rol kyç në krijimin e kompanive gjatë kësaj periudhe.[71]
▲
●
Korea nën sundimin japonez
Marinsat japonezë zbarkojnë nga Unyo në ishullin Yeongjong që është afër Ganghwa ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1910 Jan 1 - 1945

Korea nën sundimin japonez

Korean Peninsula
Gjatë periudhës sësundimit japonez në Kore, duke filluar me Traktatin e Aneksimit Japoni-Kore në 1910, sovraniteti i Koresë u kontestua shumë.Japonia pretendoi se traktati ishte i ligjshëm, por Koreja kundërshtoi vlefshmërinë e tij, duke pohuar se ishte nënshkruar me detyrim dhe pa pëlqimin e nevojshëm të perandorit korean.[72] Rezistenca koreane ndaj sundimit japonez u mishërua nga formimi i Ushtrisë së Drejtë.Pavarësisht përpjekjeve të Japonisë për të shtypur kulturën koreane dhe për të përfituar ekonomikisht nga kolonia, pjesa më e madhe e infrastrukturës që ata ndërtuan u shkatërrua më vonë në Luftën Koreane .[73]Vdekja e perandorit Gojong në janar 1919 ndezi Lëvizjen e 1 Marsit, një seri protestash mbarëkombëtare kundër sundimit japonez.Të nxitur nga parimet e Vetëvendosjes së Woodrow Wilson, morën pjesë rreth 2 milionë koreanë, megjithëse të dhënat japoneze sugjerojnë më pak.Protestat u pritën me shtypje brutale nga japonezët, duke rezultuar në vdekjen e rreth 7,000 koreanëve.[74] Kjo kryengritje çoi në formimin e Qeverisë së Përkohshme të Republikës së Koresë në Shangai, e cila njihet në kushtetutën e Koresë së Jugut si qeveria e saj legjitime nga 1919 deri në 1948. [75]Politikat arsimore nën sundimin japonez ishin të ndara sipas gjuhës, gjë që preku studentët japonezë dhe koreanë.Kurrikula në Kore pësoi ndryshime rrënjësore, me kufizime në mësimin e gjuhës dhe historisë koreane.Deri në vitin 1945, pavarësisht nga këto sfida, shkalla e shkrim-leximit në Kore kishte arritur në 22%.[76] Përveç kësaj, politikat japoneze detyruan asimilimin kulturor, të tilla si emrat e detyrueshëm japonez për koreanët dhe ndalimi i gazetave në gjuhën koreane.Artefakte kulturore u grabitën gjithashtu, me 75,311 objekte të dërguara në Japoni.[77]Ushtria Çlirimtare Koreane (UÇK) u bë simbol i rezistencës koreane, e përbërë nga koreanë të mërguar në Kinë dhe vende të tjera.Ata u angazhuan në luftë guerile kundër forcave japoneze përgjatë kufirit Sino-Kore dhe ishin pjesë e operacioneve aleate në Kinë dhe Azinë Juglindore.UÇK-ja u mbështet nga dhjetëra mijëra koreanë, të cilët gjithashtu iu bashkuan ushtrive të tjera të rezistencës si Ushtria Çlirimtare Popullore dhe Ushtria Revolucionare Kombëtare.Pas dorëzimit të Japonisë në 1945, Koreja u përball me një vakum të rëndësishëm në ekspertizën administrative dhe teknike.Qytetarët japonezë, të cilët kishin përbërë një përqindje të vogël të popullsisë, por kishin pushtet të konsiderueshëm në qendrat urbane dhe në fushat profesionale, u dëbuan.Kjo e la popullsinë koreane kryesisht agrare të rindërtohej dhe të kalonte nga pushtimi kolonial prej dekadash.[78]
▲
●
Lufta Koreane
Një kolonë e Divizionit të Parë Detar të SHBA lëviz nëpër linjat kineze gjatë daljes së tyre nga rezervuari Chosin. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1950 Jun 25 - 1953 Jul 27

Lufta Koreane

Korean Peninsula
Lufta Koreane , një konflikt i rëndësishëm në epokën e Luftës së Ftohtë , filloi më 25 qershor 1950 kur Koreja e Veriut, e mbështetur nga Kina dhe Bashkimi Sovjetik , nisi një pushtim në Korenë e Jugut , të mbështetur nga Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj të OKB-së.Armiqësitë lindën nga ndarja e Koresë duke pushtuar forcat amerikane dhe sovjetike në paralelin e 38-të pas dorëzimittë Japonisë më 15 gusht 1945, e cila i dha fund sundimit të saj 35-vjeçar mbi Korenë.Deri në vitin 1948, kjo ndarje u kristalizua në dy shtete antagoniste - Koreja e Veriut komuniste nën Kim Il Sung dhe Koreja e Jugut kapitaliste nën Syngman Rhee.Të dy regjimet refuzuan të njohin kufirin si të përhershëm dhe pretenduan sovranitet mbi të gjithë gadishullin.[79]Përplasjet përgjatë paraleles së 38-të dhe një kryengritje në Jug, e mbështetur nga Veriu, shtruan terrenin për pushtimin e Koresë së Veriut që shkaktoi luftën.OKB-ja, pa kundërshtim nga BRSS, e cila po bojkotonte Këshillin e Sigurimit, u përgjigj duke mbledhur një forcë nga 21 vende, kryesisht trupa amerikane, për të mbështetur Korenë e Jugut.Kjo përpjekje ndërkombëtare shënoi aksionin e parë të madh ushtarak nën kujdesin e OKB-së.[80]Përparimet fillestare të Koresë së Veriut i shtynë forcat koreano-jugore dhe amerikane në një enklavë të vogël mbrojtëse, Perimetrin Pusan.Një kundërofensivë e guximshme e OKB-së në Incheon në shtator 1950 e ktheu valën, duke ndërprerë dhe zmbrapsur forcat koreano-veriore.Megjithatë, fytyra e luftës ndryshoi kur forcat kineze hynë në tetor 1950, duke i detyruar trupat e OKB-së të tërhiqeshin nga Koreja e Veriut.Pas një sërë sulmesh dhe kundërsulmesh, linjat e frontit u stabilizuan pranë divizionit origjinal në paralelen e 38-të.[81]Pavarësisht luftimeve të ashpra, fronti përfundimisht u stabilizua afër vijës fillestare ndarëse, duke rezultuar në një ngërç.Më 27 korrik 1953, u nënshkrua Marrëveshja Koreane e Armëpushimit, duke krijuar DMZ për të ndarë dy Koretë, megjithëse një traktat formal paqeje nuk u përfundua kurrë.Që nga viti 2018, të dyja Koretë kanë treguar interes për përfundimin zyrtar të luftës, duke demonstruar natyrën e vazhdueshme të konfliktit.[82]Lufta Koreane ishte një nga konfliktet më shkatërruese të shekullit të 20-të, me viktima civile që tejkalonin ato të Luftës së Dytë Botërore dhe Luftës së Vietnamit , mizori të rëndësishme të kryera nga të dyja palët dhe shkatërrime të përhapura në Kore.Përafërsisht 3 milionë njerëz vdiqën në konflikt dhe bombardimet e lanë Korenë e Veriut të dëmtuar shumë.Lufta shkaktoi gjithashtu ikjen e 1.5 milion koreano-veriorëve, duke shtuar një krizë të rëndësishme refugjatësh në trashëgiminë e luftës.[83]
▲
●
Divizioni i Koresë
Moon dhe Kim duke shtrënguar duart mbi vijën e demarkacionit ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1953 Jan 1 - 2022

Divizioni i Koresë

Korean Peninsula
Ndarja e Koresë në dy entitete të veçanta rrjedh nga fundi i Luftës së Dytë Botërore , kur dorëzimii Japonisë më 15 gusht 1945 bëri që fuqitë aleate të konsideronin të ardhmen e vetëqeverisjes koreane.Fillimisht, Koreja duhej të çlirohej nga pushtimi japonez dhe të vendosej nën një kujdestari ndërkombëtare, siç ishte rënë dakord nga Aleatët.Ndarja në paralelen e 38-të u propozua nga Shtetet e Bashkuara dhe u pajtua nga Bashkimi Sovjetik , i synuar si një masë e përkohshme deri në rregullimin e një kujdestarie.Megjithatë, fillimi i Luftës së Ftohtë dhe dështimi në negociata anuloi çdo marrëveshje për një kujdestari, duke e lënë Korenë në harresë.Deri në vitin 1948, u krijuan qeveri të veçanta: Republika e Koresë në Jug më 15 gusht dhe Republika Popullore Demokratike e Koresë në Veri më 9 shtator, secila e mbështetur nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Sovjetik respektivisht.Tensionet midis dy Koreve arritën kulmin me pushtimin e Jugut nga veriu më 25 qershor 1950, duke nisur Luftën Koreane e cila zgjati deri në vitin 1953. Pavarësisht humbjeve dhe shkatërrimeve të mëdha, konflikti përfundoi në një ngërç, duke çuar në krijimin e Zonës së Çmilitarizuar Koreane ( DMZ), e cila që atëherë ka mbetur një simbol i vazhdueshëm i ndarjes midis Koresë së Veriut dhe Koresë së Jugut.Përpjekjet drejt pajtimit dhe ribashkimit kanë vazhduar me ndërprerje, me një përparim të rëndësishëm gjatë samiteve ndër-koreane të vitit 2018.Më 27 prill 2018, udhëheqësit nga të dyja Koretë nënshkruan Deklaratën e Panmunjom, duke rënë dakord për hapat drejt paqes dhe ribashkimit.Progresi përfshinte çmontimin e posteve të rojeve dhe krijimin e zonave tampon për të ulur tensionet ushtarake.Në një lëvizje historike më 12 dhjetor 2018, ushtarët nga të dyja palët kaluan për herë të parë vijën e Demarkacionit Ushtarak si një gjest paqeje dhe bashkëpunimi.[84]
▲
●

Appendices



APPENDIX 1

THE HISTORY OF KOREAN BBQ


Play button




APPENDIX 2

The Origins of Kimchi and Soju with Michael D. Shin


Play button




APPENDIX 3

HANBOK, Traditional Korean Clothes


Play button




APPENDIX 4

Science in Hanok (The Korean traditional house)


Play button

Characters



Geunchogo of Baekje

Geunchogo of Baekje

13th King of Baekje

Dae Gwang-hyeon

Dae Gwang-hyeon

Last Crown Prince of Balhae

Choe Museon

Choe Museon

Goryeo Military Commander

Gang Gam-chan

Gang Gam-chan

Goryeo Military Commander

Muyeol of Silla

Muyeol of Silla

Unifier of the Korea's Three Kingdoms

Jeongjo of Joseon

Jeongjo of Joseon

22nd monarch of the Joseon dynasty

Empress Myeongseong

Empress Myeongseong

Empress of Korea

Hyeokgeose of Silla

Hyeokgeose of Silla

Founder of Silla

Gwanggaeto the Great

Gwanggaeto the Great

Nineteenth Monarch of Goguryeo

Taejong of Joseon

Taejong of Joseon

Third Ruler of the Joseon Dynasty

Kim Jong-un

Kim Jong-un

Supreme Leader of North Korea

Yeon Gaesomun

Yeon Gaesomun

Goguryeo Dictator

Seon of Balhae

Seon of Balhae

10th King of Balhae

Syngman Rhee

Syngman Rhee

First President of South Korea

Taejodae of Goguryeo

Taejodae of Goguryeo

Sixth Monarch of Goguryeo

Taejo of Goryeo

Taejo of Goryeo

Founder of the Goryeo Dynasty

Gojong of Korea

Gojong of Korea

First Emperor of Korea

Go of Balhae

Go of Balhae

Founder of Balhae

Gongmin of Goryeo

Gongmin of Goryeo

31st Ruler of Goryeo

Kim Jong-il

Kim Jong-il

Supreme Leader of North Korea

Yi Sun-sin

Yi Sun-sin

Korean Admiral

Kim Il-sung

Kim Il-sung

Founder of North Korea

Jizi

Jizi

Semi-legendary Chinese Sage

Choe Je-u

Choe Je-u

Founder of Donghak

Yeongjo of Joseon

Yeongjo of Joseon

21st monarch of the Joseon Dynasty

Gyeongsun of Silla

Gyeongsun of Silla

Final Ruler of Silla

Park Chung-hee

Park Chung-hee

Dictator of South Korea

Onjo of Baekje

Onjo of Baekje

Founder of Baekje

Mun of Balhae

Mun of Balhae

Third Ruler of Balhae

Taejo of Joseon

Taejo of Joseon

Founder of Joseon Dynasty

Sejong the Great

Sejong the Great

Fourth Ruler of the Joseon Dynasty

Empress Gi

Empress Gi

Empress of Toghon Temür

Gim Yu-sin

Gim Yu-sin

Korean Military General

Jang Bogo

Jang Bogo

Sillan Maritime Figure

Footnotes



  1. Eckert, Carter J.; Lee, Ki-Baik (1990). Korea, old and new: a history. Korea Institute Series. Published for the Korea Institute, Harvard University by Ilchokak. ISBN 978-0-9627713-0-9, p. 2.
  2. Eckert & Lee 1990, p. 9.
  3. 金両基監修『韓国の歴史』河出書房新社 2002, p.2.
  4. Sin, Hyong-sik (2005). A Brief History of Korea. The Spirit of Korean Cultural Roots. Vol. 1 (2nd ed.). Seoul: Ewha Womans University Press. ISBN 978-89-7300-619-9, p. 19.
  5. Pratt, Keith (2007). Everlasting Flower: A History of Korea. Reaktion Books. p. 320. ISBN 978-1-86189-335-2, p. 63-64.
  6. Seth, Michael J. (2011). A History of Korea: From Antiquity to the Present. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-6715-3. OCLC 644646716, p. 112.
  7. Kim Jongseo, Jeong Inji, et al. "Goryeosa (The History of Goryeo)", 1451, Article for July 934, 17th year in the Reign of Taejo.
  8. Bale, Martin T. 2001. Archaeology of Early Agriculture in Korea: An Update on Recent Developments. Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association 21(5):77-84. Choe, C.P. and Martin T. Bale 2002. Current Perspectives on Settlement, Subsistence, and Cultivation in Prehistoric Korea. Arctic Anthropology 39(1-2):95-121. Crawford, Gary W. and Gyoung-Ah Lee 2003. Agricultural Origins in the Korean Peninsula. Antiquity 77(295):87-95. Lee, June-Jeong 2001. From Shellfish Gathering to Agriculture in Prehistoric Korea: The Chulmun to Mumun Transition. PhD dissertation, University of Wisconsin-Madison, Madison. Proquest, Ann Arbor. Lee, June-Jeong 2006. From Fisher-Hunter to Farmer: Changing Socioeconomy during the Chulmun Period in Southeastern Korea, In Beyond "Affluent Foragers": The Development of Fisher-Hunter Societies in Temperate Regions, eds. by Grier, Kim, and Uchiyama, Oxbow Books, Oxford.
  9. Lee 2001, 2006.
  10. Choe and Bale 2002.
  11. Im, Hyo-jae 2000. Hanguk Sinseokgi Munhwa [Neolithic Culture in Korea]. Jibmundang, Seoul.
  12. Lee 2001.
  13. Choe and Bale 2002, p.110.
  14. Crawford and Lee 2003, p. 89.
  15. Lee 2001, p.323.
  16. Ahn, Jae-ho (2000). "Hanguk Nonggyeongsahoe-eui Seongnib (The Formation of Agricultural Society in Korea)". Hanguk Kogo-Hakbo (in Korean). 43: 41–66.
  17. Lee, June-Jeong (2001). From Shellfish Gathering to Agriculture in Prehistoric Korea: The Chulmun to Mumun Transition. Madison: University of Wisconsin-Madison Press.
  18. Bale, Martin T. (2001). "Archaeology of Early Agriculture in Korea: An Update on Recent Developments". Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association. 21 (5): 77–84.
  19. Rhee, S. N.; Choi, M. L. (1992). "Emergence of Complex Society in Prehistoric Korea". Journal of World Prehistory. 6: 51–95. doi:10.1007/BF00997585. S2CID 145722584.
  20. Janhunen, Juha (2010). "Reconstructing the Language Map of Prehistorical Northeast Asia". Studia Orientalia (108): 281–304. ... there are strong indications that the neighbouring Baekje state (in the southwest) was predominantly Japonic-speaking until it was linguistically Koreanized."
  21. Kim, Djun Kil (2014). The History of Korea, 2nd Edition. ABC-CLIO. p. 8. ISBN 9781610695824.
  22. "Timeline of Art and History, Korea, 1000 BC – 1 AD". Metropolitan Museum of Art.
  23. Lee Injae, Owen Miller, Park Jinhoon, Yi Hyun-Hae, 〈Korean History in Maps〉, 2014, pp.18-20.
  24. Records of the Three Kingdomsof the Biographies of the Wuhuan, Xianbei, and Dongyi.
  25. Records of the Three Kingdoms,Han dynasty(韓),"有三種 一曰馬韓 二曰辰韓 三曰弁韓 辰韓者古之辰國也".
  26. Book of the Later Han,Han(韓),"韓有三種 一曰馬韓 二曰辰韓 三曰弁辰 … 凡七十八國 … 皆古之辰國也".
  27. Escher, Julia (2021). "Müller Shing / Thomas O. Höllmann / Sonja Filip: Early Medieval North China: Archaeological and Textual Evidence". Asiatische Studien - Études Asiatiques. 74 (3): 743–752. doi:10.1515/asia-2021-0004. S2CID 233235889.
  28. Pak, Yangjin (1999). "Contested ethnicities and ancient homelands in northeast Chinese archaeology: the case of Koguryo and Puyo archaeology". Antiquity. 73 (281): 613–618. doi:10.1017/S0003598X00065182. S2CID 161205510.
  29. Byington, Mark E. (2016), The Ancient State of Puyŏ in Northeast Asia: Archaeology and Historical Memory, Cambridge (Massachusetts) and London: Harvard University Asia Center, ISBN 978-0-674-73719-8, pp. 20–30.
  30. "夫餘本屬玄菟", Dongyi, Fuyu chapter of the Book of the Later Han.
  31. Lee, Hee Seong (2020). "Renaming of the State of King Seong in Baekjae and His Political Intention". 한국고대사탐구학회. 34: 413–466.
  32. 임기환 (1998). 매구루 (買溝婁 [Maeguru]. 한국민족문화대백과사전 [Encyclopedia of Korean Culture] (in Korean). Academy of Korean Studies.
  33. Byeon, Tae-seop (변태섭) (1999). 韓國史通論 (Hanguksa tongnon) [Outline of Korean history] (4th ed.). Seoul: Samyeongsa. ISBN 978-89-445-9101-3., p. 49.
  34. Lee Injae, Owen Miller, Park Jinhoon, Yi Hyun-Hae, 2014, Korean History in Maps, Cambridge University Press, pp. 44–49, 52–60.
  35. "한국사데이터베이스 비교보기 > 風俗·刑政·衣服은 대략 高[句]麗·百濟와 같다". Db.history.go.kr.
  36. Hong, Wontack (2005). "The Puyeo-Koguryeo Ye-maek the Sushen-Yilou Tungus, and the Xianbei Yan" (PDF). East Asian History: A Korean Perspective. 1 (12): 1–7.
  37. Susan Pares, Jim Hoare (2008). Korea: The Past and the Present (2 vols): Selected Papers From the British Association for Korean Studies Baks Papers Series, 1991–2005. Global Oriental. pp. 363–381. ISBN 9789004217829.
  38. Chosun Education (2016). '[ 기획 ] 역사로 살펴본 한반도 인구 추이'.
  39. '사단법인 신라문화진흥원 – 신라의 역사와 문화'. Archived from the original on 2008-03-21.
  40. '사로국(斯盧國) ─ The State of Saro'.
  41. 김운회 (2005-08-30). 김운회의 '대쥬신을 찾아서' 금관의 나라, 신라. 프레시안. 
  42. "성골 [聖骨]". Empas Encyclopedia. Archived from the original on 2008-06-20.
  43. "The Bone Ranks and Hwabaek". Archived from the original on 2017-06-19.
  44. "구서당 (九誓幢)". e.g. Encyclopedia of Korean Culture.
  45. "Cultural ties put Iran, S Korea closer than ever for cooperation". Tehran Times. 2016-05-05.
  46. (2001). Kaya. In The Penguin Archaeology Guide, edited by Paul Bahn, pp. 228–229. Penguin, London.
  47. Barnes, Gina L. (2001). Introducing Kaya History and Archaeology. In State Formation in Korea: Historical and Archaeological Perspectives, pp. 179–200. Curzon, London, p. 180-182.
  48. 백승옥. 2004, "安羅高堂會議'의 성격과 安羅國의 위상", 지역과 역사, vol.0, no.14 pp.7-39.
  49. Farris, William (1996). "Ancient Japan's Korean Connection". Korean Studies. 20: 6-7. doi:10.1353/ks.1996.0015. S2CID 162644598.
  50. Barnes, Gina (2001). Introducing Kaya History and Archaeology. In State Formation in Korea: Historical and Archaeological Perspectives. London: Curzon. p. 179-200.
  51. Lee Injae, Owen Miller, Park Jinhoon, Yi Hyun-Hae, 2014, Korean History in Maps, Cambridge University Press, pp. 44-49, 52-60.
  52. "Malananta bring Buddhism to Baekje" in Samguk Yusa III, Ha & Mintz translation, pp. 178-179.
  53. Woodhead, Linda; Partridge, Christopher; Kawanami, Hiroko; Cantwell, Cathy (2016). Religion in the Modern World- Traditions and Transformations (3rd ed.). London and New York: Routledge. pp. 96–97. ISBN 978-0-415-85881-6.
  54. Adapted from: Lee, Ki-baik. A New History of Korea (Translated by Edward W. Wagner with Edward J. Shultz), (Cambridge, MA:Harvard University Press, 1984), p. 51. ISBN 0-674-61576-X
  55. "國人謂始祖赫居世至眞德二十八王 謂之聖骨 自武烈至末王 謂之眞骨". 三國史記. 654. Retrieved 2019-06-14.
  56. Shin, Michael D., ed. (2014). Korean History in Maps: From Prehistory to the Twenty-first Century. Cambridge University Press. p. 29. ISBN 978-1-107-09846-6. The Goguryeo-Tang War | 645–668.
  57. Seth, Michael J. (2010). A history of Korea: From antiquity to the present. Lanham: Rowman & Littlefield. ISBN 9780742567177, p. 44.
  58. Lee, Kenneth B. (1997). Korea and East Asia: The story of a phoenix. Westport: Praeger. ISBN 9780275958237, p. 17.
  59. "Different Names for Hangeul". National Institute of Korean Language. 2008. Retrieved 3 December 2017.
  60. Hannas, W[illia]m C. (1997). Asia's Orthographic Dilemma. University of Hawaiʻi Press. ISBN 978-0-8248-1892-0, p. 57.
  61. Pratt, Rutt, Hoare, 1999. Korea: A Historical and Cultural Dictionary. Routledge.
  62. "明史/卷238 – 維基文庫，自由的圖書館". zh.wikisource.org.
  63. Ford, Shawn. "The Failure of the 16th Century Japanese Invasions of Korea" 1997.
  64. Lewis, James (December 5, 2014). The East Asian War, 1592–1598: International Relations, Violence and Memory. Routledge. pp. 160–161. ISBN 978-1317662747.
  65. "Seonjo Sillok, 31년 10월 12일 7번, 1598". Records of the Joseon Dynasty.
  66. Turnbull, Stephen; Samurai Invasions of Korea 1592–1598, pp. 5–7.
  67. Swope, Kenneth (2014), The Military Collapse of China's Ming Dynasty, Routledge, p. 23.
  68. Swope 2014, p. 65.
  69. Swope 2014, p. 65-66.
  70. Hulbert, Homer B. (1904). The Korea Review, p. 77.
  71. Chu, Zin-oh. "독립협회와 대한제국의 경제정책 비 연구" (PDF).
  72. Kawasaki, Yutaka (July 1996). "Was the 1910 Annexation Treaty Between Korea and Japan Concluded Legally?". Murdoch University Journal of Law. 3 (2).
  73. Kim, C. I. Eugene (1962). "Japanese Rule in Korea (1905–1910): A Case Study". Proceedings of the American Philosophical Society. 106 (1): 53–59. ISSN 0003-049X. JSTOR 985211.
  74. Park, Eun-sik (1972). 朝鮮独立運動の血史 1 (The Bloody History of the Korean Independence Movement). Tōyō Bunko. p. 169.
  75. Lee, Ki-baik (1984). A New History of Korea. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-61576-2, pp. 340–344.
  76. The New Korea”, Alleyne Ireland 1926 E.P. Dutton & Company pp.198–199.
  77. Kay Itoi; B. J. Lee (2007-10-17). "Korea: A Tussle over Treasures — Who rightfully owns Korean artifacts looted by Japan?". Newsweek.
  78. Morgan E. Clippinger, “Problems of the Modernization of Korea: the Development of Modernized Elites Under Japanese Occupation” ‘’Asiatic Research Bulletin’’ (1963) 6#6 pp 1–11.
  79. Millett, Allan. "Korean War". britannica.com.
  80. United Nations Security Council Resolution 83.
  81. Devine, Robert A.; Breen, T.H.; Frederickson, George M.; Williams, R. Hal; Gross, Adriela J.; Brands, H.W. (2007). America Past and Present. Vol. II: Since 1865 (8th ed.). Pearson Longman. pp. 819–21. ISBN 978-0321446619.
  82. He, Kai; Feng, Huiyun (2013). Prospect Theory and Foreign Policy Analysis in the Asia Pacific: Rational Leaders and Risky Behavior. Routledge. p. 50. ISBN 978-1135131197.
  83. Fisher, Max (3 August 2015). "Americans have forgotten what we did to North Korea". Vox.
  84. "Troops cross North-South Korea Demilitarized Zone in peace for 1st time ever". Cbsnews.com. 12 December 2018.

References



  • Association of Korean History Teachers (2005a). Korea through the Ages, Vol. 1 Ancient. Seoul: Academy of Korean Studies. ISBN 978-89-7105-545-8.
  • Association of Korean History Teachers (2005b). Korea through the Ages, Vol. 2 Modern. Seoul: Academy of Korean Studies. ISBN 978-89-7105-546-5.
  • Buzo, Adrian (2002). The Making of Modern Korea. Routledge.
  • Cumings, Bruce (2005). Korea's Place in the Sun: A Modern History (2nd ed.). W W Norton.
  • Eckert, Carter J.; Lee, Ki-Baik (1990). Korea, old and new: a history. Korea Institute Series. Published for the Korea Institute, Harvard University by Ilchokak. ISBN 978-0-9627713-0-9.
  • Grayson, James Huntley (1989). Korea: a religious history.
  • Hoare, James; Pares, Susan (1988). Korea: an introduction. New York: Routledge. ISBN 978-0-7103-0299-1.
  • Hwang, Kyung-moon (2010). A History of Korea, An Episodic Narrative. Palgrave Macmillan. p. 328. ISBN 978-0-230-36453-0.
  • Kim, Djun Kil (2005). The History of Korea. Greenwood Press. ISBN 978-0-313-03853-2. Retrieved 20 October 2016. Via Internet Archive
  • Kim, Djun Kil (2014). The History of Korea (2nd ed.). ABC-CLIO. ISBN 978-1-61069-582-4. OCLC 890146633. Retrieved 21 July 2016.
  • Kim, Jinwung (2012). A History of Korea: From "Land of the Morning Calm" to States in Conflict. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-00078-1. Retrieved 15 July 2016.
  • Korea National University of Education. Atlas of Korean History (2008)
  • Lee, Kenneth B. (1997). Korea and East Asia: The Story of a Phoenix. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-275-95823-7. Retrieved 28 July 2016.
  • Lee, Ki-baik (1984). A New History of Korea. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-61576-2.
  • Lee, Hyun-hee; Park, Sung-soo; Yoon, Nae-hyun (2005). New History of Korea. Paju: Jimoondang. ISBN 978-89-88095-85-0.
  • Li, Narangoa; Cribb, Robert (2016). Historical Atlas of Northeast Asia, 1590-2010: Korea, Manchuria, Mongolia, Eastern Siberia. ISBN 978-0-231-16070-4.
  • Nahm, Andrew C. (2005). A Panorama of 5000 Years: Korean History (2nd revised ed.). Seoul: Hollym International Corporation. ISBN 978-0-930878-68-9.
  • Nahm, Andrew C.; Hoare, James (2004). Historical dictionary of the Republic of Korea. Lanham: Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-4949-5.
  • Nelson, Sarah M. (1993). The archaeology of Korea. Cambridge, UK: Cambridge University Press. p. 1013. ISBN 978-0-521-40783-0.
  • Park, Eugene Y. (2022). Korea: A History. Stanford: Stanford University Press. p. 432. ISBN 978-1-503-62984-4.
  • Peterson, Mark; Margulies, Phillip (2009). A Brief History of Korea. Infobase Publishing. p. 328. ISBN 978-1-4381-2738-5.
  • Pratt, Keith (2007). Everlasting Flower: A History of Korea. Reaktion Books. p. 320. ISBN 978-1-86189-335-2.
  • Robinson, Michael Edson (2007). Korea's twentieth-century odyssey. Honolulu: U of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-3174-5.
  • Seth, Michael J. (2006). A Concise History of Korea: From the Neolithic Period Through the Nineteenth Century. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-4005-7. Retrieved 21 July 2016.
  • Seth, Michael J. (2010). A History of Korea: From Antiquity to the Present. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. p. 520. ISBN 978-0-7425-6716-0.
  • Seth, Michael J. (2011). A History of Korea: From Antiquity to the Present. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-6715-3. OCLC 644646716.
  • Sin, Hyong-sik (2005). A Brief History of Korea. The Spirit of Korean Cultural Roots. Vol. 1 (2nd ed.). Seoul: Ewha Womans University Press. ISBN 978-89-7300-619-9.