Het Neo-Assyrische rijk, dat zich uitstrekt van de toetreding van Adad-nirari II in 911 vGT tot het einde van de 7e eeuw vGT, vertegenwoordigt de vierde en voorlaatste fase van de oude Assyrische geschiedenis.Het wordt vaak beschouwd als het eerste echte wereldrijk vanwege zijn ongekende geopolitieke dominantie en ideologie van werelddominantie.^[29] Dit rijk had een aanzienlijke invloed op de oude wereld, inclusief de Babyloniërs, Achaemeniden en Seleuciden , en was de sterkste militaire macht van zijn tijd, en breidde zijn heerschappij uit over Mesopotamië, de Levant,Egypte , delen van Anatolië, Arabië , Iran en Armenië .^[30]De vroege Neo-Assyrische koningen concentreerden zich op het herstellen van de controle over Noord-Mesopotamië en Syrië.Ashurnasirpal II (883–859 vGT) herstelde Assyrië als de dominante macht in het Nabije Oosten.Zijn regering werd gekenmerkt door militaire campagnes die de Middellandse Zee bereikten en de keizerlijke hoofdstad van Assur naar Nimrud verplaatsten.Salmaneser III (859–824 vGT) breidde het rijk verder uit, hoewel het na zijn dood te maken kreeg met een periode van stagnatie, bekend als het "tijdperk van de magnaten".Het rijk herwon zijn kracht onder Tiglat-Pileser III (745-727 vGT), die zijn grondgebied aanzienlijk uitbreidde, inclusief de verovering van Babylonië en delen van de Levant.De Sargonidische dynastie (722 vGT tot de val van het rijk) zag Assyrië zijn hoogtepunt bereiken.Tot de belangrijkste prestaties behoorden onder meer Sanherib (705–681 vGT) die de hoofdstad naar Nineve overbracht, en Esarhaddon (681–669 vGT) die Egypte veroverde.Ondanks zijn hoogtepunt viel het rijk snel aan het einde van de 7e eeuw voor Christus als gevolg van een Babylonische opstand en een invasie van de Meden.De redenen voor deze snelle ineenstorting blijven een onderwerp van wetenschappelijk debat.Het succes van het Neo-Assyrische rijk werd toegeschreven aan zijn expansionistische en administratieve efficiëntie.Militaire innovaties omvatten het grootschalige gebruik van cavalerie en nieuwe belegeringstechnieken, die de oorlogsvoering millennia lang hebben beïnvloed.^[30] Het rijk zette een geavanceerd communicatiesysteem op met relaisstations en goed onderhouden wegen, dat tot in de 19e eeuw ongeëvenaard was in snelheid in het Midden-Oosten.^[31] Bovendien hielp het hervestigingsbeleid de veroverde landen te integreren en de Assyrische landbouwtechnieken te bevorderen, wat leidde tot een verwaterde culturele diversiteit en de opkomst van het Aramees als lingua franca.^[32]De erfenis van het rijk heeft latere rijken en culturele tradities diepgaand beïnvloed.De politieke structuren werden modellen voor opvolgers, en het concept van universele heerschappij inspireerde de ideologieën van toekomstige rijken.De Neo-Assyrische impact was aanzienlijk bij het vormgeven van de vroege joodse theologie en beïnvloedde het jodendom , het christendom ende islam .De folklore en literaire tradities van het rijk bleven na het rijk resoneren in het noorden van Mesopotamië.In tegenstelling tot de perceptie van buitensporige wreedheid, waren de acties van het Assyrische leger niet uniek brutaal vergeleken met andere historische beschavingen.^[33]