សង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំ

ឧបសម្ព័ន្ធ

តួអក្សរ

ឯកសារយោង


Play button

1618 - 1648

សង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំ



សង្រ្គាមសាមសិបឆ្នាំគឺជាជម្លោះដ៏វែងបំផុត និងបំផ្លិចបំផ្លាញបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រអឺរ៉ុប ដែលមានរយៈពេលពីឆ្នាំ 1618 ដល់ឆ្នាំ 1648។ បានប្រយុទ្ធជាចម្បងនៅអឺរ៉ុបកណ្តាល ទាហាន និងជនស៊ីវិលប្រមាណពី 4.5 ទៅ 8 លាននាក់បានស្លាប់ដោយសារការប្រយុទ្ធ ទុរ្ភិក្ស និងជំងឺ។ ខណៈពេលដែលតំបន់មួយចំនួននៃអ្វីដែលបច្ចុប្បន្នជាប្រទេសអាល្លឺម៉ង់សម័យទំនើបបានជួបប្រទះការថយចុះចំនួនប្រជាជនជាង 50% ។ជម្លោះដែលពាក់ព័ន្ធរួមមាន សង្រ្គាម៨០ឆ្នាំ សង្រ្គាមនៃការបន្តពូជសាសន៍ Mantuan សង្រ្គាមបារាំង-អេស្ប៉ាញ និងសង្រ្គាមស្តារព័រទុយហ្គាល់។រហូតមកដល់សតវត្សទី 20 អ្នកប្រវត្តិសាស្រ្តជាទូទៅបានចាត់ទុកសង្រ្គាមថាជាការបន្តនៃការតស៊ូសាសនាដែលផ្តួចផ្តើមឡើងដោយកំណែទម្រង់សតវត្សទី 16 នៅក្នុងចក្រភពរ៉ូមបរិសុទ្ធ។សន្តិភាព 1555 នៃ Augsburg បានព្យាយាមដោះស្រាយរឿងនេះដោយបែងចែកចក្រភពទៅជារដ្ឋ Lutheran និង Catholic ប៉ុន្តែក្នុងរយៈពេល 50 ឆ្នាំបន្ទាប់ ការពង្រីកនៃលទ្ធិប្រូតេស្តង់ហួសពីព្រំដែនទាំងនេះបានធ្វើឱ្យការតាំងទីលំនៅមានអស្ថិរភាព។ខណៈពេលដែលអ្នកអត្ថាធិប្បាយសម័យទំនើបភាគច្រើនទទួលយកថា ភាពខុសប្លែកគ្នាលើសាសនា និងសិទ្ធិអំណាចរបស់អធិរាជ គឺជាកត្តាសំខាន់ក្នុងការបង្កសង្គ្រាម ពួកគេអះអាងថា វិសាលភាព និងវិសាលភាពរបស់វា ត្រូវបានជំរុញដោយការប្រកួតប្រជែងដណ្តើមអំណាចនៅអឺរ៉ុបរវាង Habsburg ដែលគ្រប់គ្រងដោយអេស្ប៉ាញ និងអូទ្រីស និងផ្ទះបារាំង Bourbon ។ការផ្ទុះឡើងរបស់វាត្រូវបានតាមដានជាទូទៅនៅឆ្នាំ 1618 នៅពេលដែលអធិរាជ Ferdinand II ត្រូវបានទម្លាក់ចេញពីតំណែងជាស្តេច Bohemia ហើយត្រូវបានជំនួសដោយប្រូតេស្តង់ Frederick V នៃ Palatinate ។ទោះបីជាកងកម្លាំងអធិរាជបានបង្ក្រាបការបះបោរ Bohemian យ៉ាងឆាប់រហ័សក៏ដោយ ការចូលរួមរបស់គាត់បានពង្រីកការប្រយុទ្ធគ្នាចូលទៅក្នុង Palatinate ដែលសារៈសំខាន់ជាយុទ្ធសាស្រ្តរបស់វាបានទាក់ទាញនៅក្នុងសាធារណរដ្ឋហូឡង់ និងអេស្ប៉ាញ បន្ទាប់មកបានចូលរួមក្នុងសង្គ្រាម 80 ឆ្នាំ។ដោយសារពួកអ្នកគ្រប់គ្រងដូចជា Christian IV នៃប្រទេសដាណឺម៉ាក និង Gustavus Adolphus នៃប្រទេសស៊ុយអែតក៏បានកាន់កាប់ទឹកដីនៅក្នុងចក្រភពផងដែរ នេះបានផ្តល់ឱ្យពួកគេ និងមហាអំណាចបរទេសផ្សេងទៀតនូវលេសដើម្បីធ្វើអន្តរាគមន៍ ដោយបង្វែរជម្លោះរាជវង្សផ្ទៃក្នុងទៅជាជម្លោះអឺរ៉ុបកាន់តែទូលំទូលាយ។ដំណាក់កាលដំបូងពីឆ្នាំ 1618 ដល់ឆ្នាំ 1635 គឺជាសង្គ្រាមស៊ីវិលជាចម្បងរវាងសមាជិកអាល្លឺម៉ង់នៃចក្រភពរ៉ូម៉ាំងដ៏បរិសុទ្ធ ដោយមានការគាំទ្រពីមហាអំណាចខាងក្រៅ។បន្ទាប់ពីឆ្នាំ 1635 ចក្រភពបានក្លាយជារោងមហោស្រពមួយនៅក្នុងការតស៊ូកាន់តែទូលំទូលាយរវាងប្រទេសបារាំង ដែលគាំទ្រដោយស៊ុយអែត និងអធិរាជ Ferdinand III ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយអេស្ប៉ាញ។នេះបានបញ្ចប់ជាមួយនឹងសន្តិភាព 1648 នៃ Westphalia ដែលបទប្បញ្ញត្តិដែលរួមមានស្វ័យភាពកាន់តែច្រើននៅក្នុងចក្រភពសម្រាប់រដ្ឋដូចជា Bavaria និង Saxony ក៏ដូចជាការទទួលយកឯករាជ្យរបស់ហូឡង់ដោយអេស្ប៉ាញ។ដោយការចុះខ្សោយនៃ Habsburgs ទាក់ទងទៅនឹងប្រទេសបារាំង ជម្លោះបានផ្លាស់ប្តូរតុល្យភាពអំណាចរបស់អឺរ៉ុប និងកំណត់ដំណាក់កាលសម្រាប់សង្រ្គាមរបស់ Louis XIV ។
HistoryMaps Shop

ទស្សនាហាង

1600 Jan 1

អធិប្បាយ

Central Europe
កំណែទម្រង់ប្រូតេស្ដង់បានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ 1517 ប៉ុន្តែឥទ្ធិពលរបស់វាគឺមានរយៈពេលយូរជាងនេះ។សិទ្ធិអំណាចនៃវិហារកាតូលិកនៅអឺរ៉ុបគឺស្ថិតនៅក្នុងសំណួរជាលើកដំបូងក្នុងរយៈពេលយូរ ហើយទ្វីបនេះបានបែងចែកទៅជាកាតូលិក និងប្រូតេស្តង់។ខណៈពេលដែលប្រទេសមួយចំនួនកាន់តែច្បាស់ជាងប្រូតេស្តង់ ដូចជា ប្រទេសអង់គ្លេស និង ហូឡង់ ហើយប្រទេសខ្លះទៀតនៅតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវកាតូលិកដូចប្រទេសអេស្ប៉ាញ ប៉ុន្តែប្រទេសខ្លះទៀតត្រូវបានសម្គាល់ដោយការបែងចែកផ្ទៃក្នុងស្រួចស្រាវ។កំណែទម្រង់របស់លោក Martin Luther បានបែងចែកព្រះអង្គម្ចាស់អាល្លឺម៉ង់យ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុង ចក្រភពរ៉ូម៉ាំងបរិសុទ្ធ ដែលនាំឱ្យមានជម្លោះរវាងអធិរាជកាតូលិក Hapsburg និងព្រះអង្គម្ចាស់ (ជាចម្បងនៅភាគខាងជើងនៃចក្រភព) ដែលបានទទួលយកលទ្ធិ Lutheran Protestant ។នេះបាននាំឱ្យមានជម្លោះជាច្រើនដែលបានបញ្ចប់ដោយសន្តិភាពនៃ Augsburg (1555) ដែលបានបង្កើតគោលការណ៍នៃ cuius regio, eius religio (អ្នកណាដែលសោយរាជ្យ, សាសនារបស់គាត់) នៅក្នុងចក្រភពរ៉ូម៉ាំងបរិសុទ្ធ។យោងតាមលក្ខខណ្ឌនៃសន្តិភាព Augsburg អធិរាជរ៉ូម៉ាំងបរិសុទ្ធបានលះបង់សិទ្ធិក្នុងការអនុវត្តសាសនាតែមួយនៅទូទាំង "អាណាចក្រ" ហើយព្រះអង្គម្ចាស់នីមួយៗអាចជ្រើសរើសរវាងការបង្កើតសាសនាកាតូលិកឬលទ្ធិ Lutheran នៅក្នុងទឹកដីដែលស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់គាត់។
▲
●
1618 - 1623
ដំណាក់កាល Bohemianornament
Play button
1618 May 23

ការការពារទីពីរនៃទីក្រុងប្រាក

Hradčany, Prague 1, Czechia
ការ​ការពារ​ក្រុង​ប្រាក​ជា​លើក​ទី​ពីរ​គឺ​ជា​ព្រឹត្តិការណ៍​សំខាន់​ដែល​ឈាន​ដល់​សង្គ្រាម​សាមសិប​ឆ្នាំ។វាបានកើតឡើងនៅថ្ងៃទី 23 ខែឧសភា ឆ្នាំ 1618 នៅពេលដែលក្រុមឧទ្ទាមប្រូតេស្តង់មួយក្រុមបានបោះអ្នករាជការអធិរាជកាតូលិកពីរនាក់ និងលេខារបស់ពួកគេចេញពីបង្អួចនៃអធិការបតី Bohemian ។នេះជាសកម្មភាពជានិមិត្តរូបនៃការតវ៉ាប្រឆាំងនឹងរាជាធិបតេយ្យកាតូលិក Habsburg និងគោលនយោបាយសាសនារបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់។អ្នករាជានុសិទ្ធិបានរួចរស់ជីវិតពីការដួលរលំ ដែលធ្វើឲ្យពួកប្រូតេស្តង់កាន់តែខឹងសម្បារ។ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីការការពារ ទឹកដីប្រូតេស្តង់ និងកាតូលិក Habsburgs បានចាប់ផ្តើមប្រមូលផ្តុំសម្ព័ន្ធមិត្តដើម្បីធ្វើសង្រ្គាម។
▲
●
សមរភូមិ Pilsen
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1618 Sep 19 - Nov 21

សមរភូមិ Pilsen

Plzeň, Czechia
បន្ទាប់ពីការការពារក្រុងប្រាក រដ្ឋាភិបាលថ្មីដែលបង្កើតឡើងដោយភាពថ្លៃថ្នូរ និងភាពថ្លៃថ្នូររបស់ប្រូតេស្តង់បានផ្តល់ឱ្យលោក Ernst von Mansfeld នូវបញ្ជាលើកងកម្លាំងទាំងអស់របស់ខ្លួន។ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះ ពួកអភិជន និងបូជាចារ្យកាតូលិកបានចាប់ផ្តើមភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេស។វត្តអារាមមួយចំនួន ក៏ដូចជាអគារដែលមិនមានការការពារត្រូវបានជម្លៀសចេញ ហើយជនភៀសខ្លួនកាតូលិកបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីក្រុង Pilsen ជាកន្លែងដែលពួកគេគិតថា ការការពារប្រកបដោយជោគជ័យអាចត្រូវបានរៀបចំឡើង។ទីក្រុងនេះត្រូវបានរៀបចំយ៉ាងល្អសម្រាប់ការឡោមព័ទ្ធដ៏យូរ ប៉ុន្តែការការពារត្រូវបានកាត់បន្ថយ ហើយអ្នកការពារខ្វះកាំភ្លើងធំគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់កាំភ្លើងធំរបស់ពួកគេ។Mansfeld បានសម្រេចចិត្តចាប់យកទីក្រុងនេះ មុនពេលដែលពួកកាតូលិកអាចទទួលបានការគាំទ្រពីខាងក្រៅ។នៅថ្ងៃទី 19 ខែកញ្ញាឆ្នាំ 1618 កងទ័ពរបស់ Mansfeld បានទៅដល់ជាយក្រុង។អ្នក​ការពារ​បាន​បិទ​ទ្វារ​ក្រុង​ចំនួន​ពីរ ហើយ​ទ្វារ​ទី​បី​ត្រូវ​បាន​ពង្រឹង​ដោយ​អ្នក​យាម​បន្ថែម។កងទ័ពប្រូតេស្ដង់ខ្សោយពេកក្នុងការចាប់ផ្តើមការវាយលុកទាំងស្រុងលើប្រាសាទ ដូច្នេះ Mansfeld បានសម្រេចចិត្តដណ្តើមយកទីក្រុងដោយភាពអត់ឃ្លាន។នៅថ្ងៃទី 2 ខែតុលា កាំភ្លើងធំប្រូតេស្ដង់បានមកដល់ ប៉ុន្តែកម្លាំង និងចំនួនកាំភ្លើងធំមានតិចតួច ហើយការទម្លាក់គ្រាប់បែកលើជញ្ជាំងទីក្រុងនាំមកនូវឥទ្ធិពលតិចតួច។ការឡោមព័ទ្ធនៅតែបន្ត ដោយពួកប្រូតេស្តង់ទទួលបានការផ្គត់ផ្គង់ថ្មី និងជ្រើសរើសបុគ្គលិកជារៀងរាល់ថ្ងៃ ខណៈពេលដែលអ្នកការពារខ្វះអាហារ និងគ្រាប់បែក។ជាមួយគ្នានេះដែរ អណ្តូងទឹកសំខាន់ក្នុងទីក្រុងក៏ត្រូវបានបំផ្លាញ ហើយកន្លែងស្តុកទឹកប្រើប្រាស់ក៏ត្រូវបានបាត់បង់ផងដែរ។នៅទីបំផុតនៅថ្ងៃទី 21 ខែវិច្ឆិកា ការបង្ក្រាបត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងជញ្ជាំង ហើយទាហានប្រូតេស្តង់បានចាក់ចូលទៅក្នុងទីក្រុង។បន្ទាប់ពីការប្រយុទ្ធគ្នាយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាច្រើនម៉ោង ទីក្រុងទាំងអស់ស្ថិតនៅក្នុងដៃរបស់ Mansfeld ។សមរភូមិ Pilsen គឺជាសមរភូមិដ៏សំខាន់ដំបូងនៃសង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំ។
▲
●
Ferdinand ក្លាយជាស្តេច Bohemia
អធិរាជ Ferdinand II ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1619 Mar 20

Ferdinand ក្លាយជាស្តេច Bohemia

Bohemia Central, Czechia
នៅថ្ងៃទី 20 ខែមីនា ឆ្នាំ 1619 Matthias បានទទួលមរណភាព ហើយ Ferdinand បានក្លាយជាស្តេច Bohemia ដោយស្វ័យប្រវត្តិ។Ferdinand ក៏ត្រូវបានជ្រើសរើសជាបន្តបន្ទាប់ជាអធិរាជរ៉ូម៉ាំងដ៏បរិសុទ្ធជា Ferdinand II ។
▲
●
សមរភូមិ Sablat
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1619 Jun 10

សមរភូមិ Sablat

Dříteň, Czechia
សមរភូមិ Sablat ឬ Záblatí បានកើតឡើងនៅថ្ងៃទី 10 ខែមិថុនា ឆ្នាំ 1619 ក្នុងអំឡុងពេល Bohemian នៃសង្រ្គាមសាមសិបឆ្នាំ។សមរភូមិនេះត្រូវបានប្រយុទ្ធរវាងកងទ័ពអធិរាជរ៉ូម៉ាំងកាតូលិកដែលដឹកនាំដោយ Charles Bonaventure de Longueval, Count of Bucquoy និងកងទ័ពប្រូតេស្តង់របស់ Ernst von Mansfeld ។នៅពេលដែល Mansfeld កំពុងធ្វើដំណើរដើម្បីពង្រឹងឧត្តមសេនីយ Hohenlohe ដែលកំពុងឡោមព័ទ្ធ Budějovice លោក Buquoy បានស្ទាក់ចាប់ Mansfeld នៅជិតភូមិតូចមួយនៃZáblatí ចម្ងាយប្រហែល 25 គីឡូម៉ែត្រ (16 mi) គីឡូម៉ែត្រ NW នៃ Budějovice ហើយបាននាំគាត់ទៅប្រយុទ្ធ។Mansfeld បានរងបរាជ័យ ដោយបាត់បង់ទាហានថ្មើរជើងយ៉ាងហោចណាស់ 1,500 នាក់ និងរថភ្លើងដឹកឥវ៉ាន់របស់គាត់។ជាលទ្ធផល Bohemians ត្រូវលើកការឡោមព័ទ្ធ Budějovice ។
▲
●
សមរភូមិ Wisternitz
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1619 Aug 5

សមរភូមិ Wisternitz

Dolní Věstonice, Czechia
Budweis (České Budějovice) គឺជាទីក្រុងមួយក្នុងចំណោមទីក្រុងទាំងបីដែលនៅតែស្មោះត្រង់នឹងស្តេច Ferdinand នៃ House Habsburg នៅពេលដែល Bohemia បានបះបោរ។បន្ទាប់ពីជ័យជម្នះ Habsburg នៅ Sablat ពួក Bohemians ត្រូវបានបង្ខំឱ្យបង្កើនការឡោមព័ទ្ធរបស់České Budějovice ។នៅថ្ងៃទី 15 ខែមិថុនាឆ្នាំ 1619 លោក Georg Friedrich នៃ Hohenlohe-Neuenstein-Weikersheim បានដកថយទៅSoběslav ជាកន្លែងដែលគាត់បានរង់ចាំការពង្រឹងដោយ Count Heinrich Matthias von Thun ។បន្ទាប់ពីបានគ្រប់គ្រងកន្លែងដ៏រឹងមាំនៃភាគខាងត្បូង Bohemia លោក Ferdinand បានបញ្ជូនកម្លាំងនៅក្រោម Dampierre ទៅកាន់ Moravia ដែលបានជ្រើសរើសផ្នែកនៃពួកឧទ្ទាម Bohemian ។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ Dampierre ត្រូវបានចាញ់នៅ Dolní Věstonice (អាល្លឺម៉ង់: Wisternitz) ដោយកងកម្លាំង Moravian ក្រោមការ von Tiefenbach (បងប្រុសរបស់ Rudolf von Tiefenbach) និង Ladislav Velen ze Žerotínaក្នុងខែសីហាឆ្នាំ 1619 ដែលបានចាកចេញពី Moravia នៅក្នុងជំរុំ Bohemian ។សមរភូមិ Wisternitz ឬ Dolní Věstonice ត្រូវបានប្រយុទ្ធនៅថ្ងៃទី 5 ខែសីហាឆ្នាំ 1619 រវាងកងកម្លាំង Moravian នៃសហព័ន្ធ Bohemian ក្រោម Friedrich von Tiefenbach (Teuffenbach) និងកងទ័ព Habsburg ក្រោម Henri de Dampierre ។ការប្រយុទ្ធគឺជាជ័យជម្នះ Moravian ។
▲
●
Frederick V ក្លាយជាស្តេច Bohemia
Frederick V នៃ Palatinate ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1619 Aug 26

Frederick V ក្លាយជាស្តេច Bohemia

Bohemia Central, Czechia

ពួកឧទ្ទាម Bohemian បានទម្លាក់ Ferdinand ជាផ្លូវការជាស្តេច Bohemia ហើយជំនួសគាត់ដោយអ្នកបោះឆ្នោត Palatine លោក Frederick V.

▲
●
សមរភូមិ Humenne
ការឡោមព័ទ្ធទីក្រុងវីយែន ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1619 Nov 22 - Nov 23

សមរភូមិ Humenne

Humenné, Slovakia
ប្រជាជាតិជាច្រើននៃចក្រភពរ៉ូម៉ាំងដ៏បរិសុទ្ធបានឃើញសង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំជាឱកាសដ៏ល្អឥតខ្ចោះមួយដើម្បី (ឡើងវិញ) ទទួលបានឯករាជ្យរបស់ពួកគេ។ម្នាក់ក្នុងចំនោមពួកគេគឺហុងគ្រីដឹកនាំដោយ Gábor Bethlen ព្រះអង្គម្ចាស់នៃ Transylvania ។គាត់បានចូលរួមជាមួយ Bohemia ក្នុងសហភាពប្រឆាំង Habsburg Protestant ។ក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លី គាត់បានសញ្ជ័យភាគខាងជើងប្រទេសហុងគ្រី និង Bratislava ហើយនៅក្នុងខែវិច្ឆិកា គាត់បានចាប់ផ្តើមឡោមព័ទ្ធទីក្រុងវីយែន ដែលជារដ្ឋធានីនៃប្រទេសអូទ្រីស និងចក្រភពរ៉ូមដ៏បរិសុទ្ធ។ស្ថានភាពរបស់អធិរាជ Ferdinand II គឺអស្ចារ្យណាស់។អធិរាជបានផ្ញើលិខិតមួយទៅកាន់ Sigismund III នៃប្រទេសប៉ូឡូញ ហើយបានសុំឱ្យគាត់កាត់ខ្សែផ្គត់ផ្គង់នៃ Bethlen ពី Transylvania ។គាត់ក៏បានបញ្ជូនលោក George Drugeth ដែលជាចំនួននៃ Homonna ដែលជាអតីតគូប្រជែងរបស់ Bethlen ដែលឥឡូវនេះជាប្រធានចៅក្រមនៃ Royal Hungary ទៅប្រទេសប៉ូឡូញ ដើម្បីជួលកងកម្លាំងសម្រាប់ Habsburgs ។ប្រទេសប៉ូឡូញ-លីទុយអានី Commonwealth មិនចង់ចូលរួមក្នុងសង្គ្រាមទេ ដូច្នេះវានៅតែអព្យាក្រឹត។ប៉ុន្តែស្តេចជាអ្នកអាណិតអាសូរយ៉ាងខ្លាំងនៃសម្ព័ន្ធកាតូលិកនិង Habsburgs បានសម្រេចចិត្តជួយអធិរាជ។ទោះបីជាគាត់មិនចង់បញ្ជូនកងកម្លាំងដោយផ្ទាល់ក៏ដោយគាត់បានអនុញ្ញាតឱ្យ Drugeth ជួលទាហានស៊ីឈ្នួលនៅក្នុងប្រទេសប៉ូឡូញ។Drugeth បានជួល Lisowczycy ប្រហែល 8,000 នាក់ ដឹកនាំដោយ Rogawski ដែលបានចូលរួមជាមួយបុរស 3,000 នាក់របស់គាត់។កង​ទ័ព​ដែល​បាន​ចូល​រួម​មាន​ទាហាន​ប្រហែល ១១.០០០ នាក់ ប៉ុន្តែ​ចំនួន​នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ជំទាស់។Lisowczycy បានប្រឈមមុខនឹងសាកសពរបស់ George Rákóczi នៅជិត Humenné ក្នុងភ្នំ Carpathian នៅពេលល្ងាចនៅថ្ងៃទី 22 ខែវិច្ឆិកា។Walenty Rogawski មិនបានគ្រប់គ្រងទ័ពសេះជាមួយគ្នាទេហើយវាបានបំបែក។នៅថ្ងៃបន្ទាប់គឺនៅថ្ងៃទី 23 ខែវិច្ឆិកា Rákóczi បានសម្រេចចិត្តបញ្ជូនទាហានថ្មើរជើងរបស់គាត់ដើម្បីកម្ទេចជំរុំរបស់សត្រូវ។ខណៈពេលដែលវាកំពុងធ្វើដូច្នេះ ទីបំផុត Rogawski បានប្រមូលផ្តុំកងទ័ពរបស់គាត់ ហើយបានវាយប្រហារពួក Transylvanians ដោយមិនបានរំពឹងទុក។ក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លី Rákóczi ត្រូវប្រកាសពីការដកថយ។ការប្រយុទ្ធត្រូវបានឈ្នះដោយប៉ូឡូញ។នៅពេលដែល Bethlen ដឹងពីការបរាជ័យរបស់Rákóczi គាត់ត្រូវតែបំបែកការឡោមព័ទ្ធ ប្រមូលផ្តុំទាហានរបស់គាត់ ហើយត្រឡប់ទៅ Bratislava ហើយបានបញ្ជូនទ័ពសេះប្រហែល 12,000 នាក់ទៅកាន់ភាគខាងជើងនៃប្រទេសហុងគ្រីដែលដឹកនាំដោយ George Széchy ដើម្បីធានាវាប្រឆាំងនឹង Lisowczycy ។Ferdinand II បានធ្វើឱ្យគាត់ចុះហត្ថលេខាលើបទឈប់បាញ់ហើយនៅថ្ងៃទី 16 ខែមករាឆ្នាំ 1620 ពួកគេបានចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពនៅ Pozsony (ឥឡូវ Bratislava) ។សមរភូមិ Humenné គឺជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៃសង្រ្គាម ខណៈដែលអន្តរាគមន៍ប៉ូឡូញបានជួយសង្គ្រោះទីក្រុងវីយែន ដែលជារាជធានីនៃចក្រភពរ៉ូមដ៏បរិសុទ្ធ - ពី Transylvania ។នោះហើយជាមូលហេតុដែលប្រភពប៉ូឡូញមួយចំនួនហៅវាថាជំនួយសង្គ្រោះក្រុងវីយែនដំបូង - ទីពីរគឺជាសមរភូមិវីយែនដ៏ល្បីល្បាញក្នុងឆ្នាំ 1683 ។
▲
●
Play button
1620 Nov 8

សមរភូមិភ្នំស

Prague, Czechia
កងទ័ព Bohemians 21,000 និងទាហានស៊ីឈ្នួលនៅក្រោម Christian of Anhalt ត្រូវបានកម្ចាត់ដោយបុរស 23,000 នាក់នៃកងទ័ពរួមបញ្ចូលគ្នានៃ Ferdinand II ដែលជាអធិរាជរ៉ូម៉ាំងដ៏បរិសុទ្ធដឹកនាំដោយ Charles Bonaventure de Longueval, Count of Bucquoy និងសម្ព័ន្ធកាតូលិកអាល្លឺម៉ង់ក្រោម Maximilian I អ្នកបោះឆ្នោត។ Bavaria និង Johann Tserclaes, Count of Tilly, នៅ Bílá Hora ("ភ្នំពណ៌ស") នៅជិតទីក្រុង Prague ។ការស្លាប់និងរបួសរបស់ Bohemian មិនធ្ងន់ធ្ងរទេ ប៉ុន្តែសីលធម៌របស់ពួកគេបានដួលរលំ ហើយកងកម្លាំងអធិរាជបានកាន់កាប់ទីក្រុង Prague នៅថ្ងៃបន្ទាប់។
▲
●
សមរភូមិ Mingolsheim
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1622 Apr 27

សមរភូមិ Mingolsheim

Heidelberg, Germany
សមរភូមិ Mingolsheim ត្រូវបានវាយប្រយុទ្ធគ្នានៅថ្ងៃទី 27 ខែមេសា ឆ្នាំ 1622 នៅជិតភូមិ Wiesloch របស់អាល្លឺម៉ង់ ចម្ងាយ 23 គីឡូម៉ែត្រ (14 mi) ភាគខាងត្បូងនៃទីក្រុង Heidelberg រវាងកងទ័ពប្រូតេស្តង់ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ឧត្តមសេនីយវ៉ុន Mansfeld និង Margrave of Baden-Durlach ប្រឆាំងនឹងកងទ័ពរ៉ូម៉ាំងកាតូលិកក្រោមការរាប់។ ធីលី។នៅដើមនិទាឃរដូវនៃឆ្នាំ 1621 កងកម្លាំងទាហានស៊ីឈ្នួលក្រោមការបញ្ជារបស់ Georg Friedrich, Margrave នៃ Baden-Durlach បានឆ្លងកាត់ទន្លេ Rhine ពី Alsace ទៅប្រសព្វជាមួយកម្លាំងក្រោមការដឹកនាំរបស់ Ernst von Mansfeld ។រួមបញ្ចូលគ្នា កងទ័ពមានគោលបំណងទប់ស្កាត់ទំនាក់ទំនងរវាង Count Tilly និង Gonzalo Fernández de Córdoba ដោយបានមកដល់ជាមួយនឹងកងទ័ពចំនួន 20,000 នាក់មកពីប្រទេសអេស្ប៉ាញហូឡង់ ក្រោមការបញ្ជាពីឧត្តមសេនីយ៍ Ambrosio Spinola ។Tilly បានជួបកងទ័ពប្រូតេស្ដង់នៅឆ្មាំខាងក្រោយ ហើយបើកឡានមកលើវា។ការ​វាយ​ប្រហារ​នេះ​ទទួល​បាន​ជោគជ័យ​រហូត​ដល់​គាត់​ចូល​រួម​ជាមួយ​ក្រុម​ប្រូតេស្តង់​សំខាន់ ហើយ​បន្ទាប់​មក​ត្រូវ​បាន​បដិសេធ។Tilly បានដកថយ និងឆ្លងកាត់កងទ័ពប្រូតេស្ដង់ដែលកំពុងឈរជើង ដើម្បីភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយ de Córdoba នៅចុងខែនោះ។បន្ទាប់ពីការប្រយុទ្ធ Mansfeld បានរកឃើញខ្លួនឯងនៅក្នុងគុណវិបត្តិដាច់ដោយឡែកមួយរហូតដល់កងទ័ពរបស់ Christian of Brunswick អាចមកដល់ភាគខាងជើង។កងទ័ពទាំងពីរនឹងចូលរួមនៅពេលក្រោយក្នុងខែនេះនៅឯសមរភូមិ Wimpfen ។
▲
●
1625 - 1629
ដំណាក់កាលដាណឺម៉ាកornament
Play button
1625 Jan 1

អន្តរាគមន៍របស់ដាណឺម៉ាក

Denmark
បន្ទាប់ពីការទម្លាក់របស់ Frederick នៅឆ្នាំ 1623 លោក John George នៃ Saxony និង Calvinist George William អ្នកបោះឆ្នោត Brandenburg មានការព្រួយបារម្ភ Ferdinand មានបំណងចង់ទាមទារយកអតីតគណៈសង្ឃកាតូលិកដែលបច្ចុប្បន្នកាន់កាប់ដោយពួកប្រូតេស្តង់។ក្នុងនាមជាអ្នកឧកញ៉ានៃ Holstein, Christian IV ក៏ជាសមាជិកនៃរង្វង់ Lower Saxon ផងដែរខណៈពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចដាណឺម៉ាកពឹងផ្អែកលើពាណិជ្ជកម្មបាល់ទិកនិងចំនួនប្រាក់ពីចរាចរណ៍តាមរយៈ Øresund ។Ferdinand បានបង់ប្រាក់ឱ្យ Albrecht von Wallenstein សម្រាប់ការគាំទ្ររបស់គាត់ប្រឆាំងនឹង Frederick ជាមួយនឹងទ្រព្យសម្បត្តិដែលត្រូវបានរឹបអូសពីពួកឧទ្ទាម Bohemian ហើយឥឡូវនេះបានចុះកិច្ចសន្យាជាមួយគាត់ដើម្បីដណ្តើមយកភាគខាងជើងដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋានស្រដៀងគ្នា។នៅខែឧសភាឆ្នាំ 1625 រដ្ឋ Lower Saxony kreis បានជ្រើសរើសគ្រីស្ទានជាមេបញ្ជាការយោធារបស់ពួកគេ ទោះបីជាមិនមានការតស៊ូក៏ដោយ។Saxony និង Brandenburg បានចាត់ទុកប្រទេសដាណឺម៉ាក និងស៊ុយអែតជាដៃគូប្រកួតប្រជែង ហើយចង់ជៀសវាងការចូលរួមក្នុងចក្រភព។ការព្យាយាមចរចារកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីបានបរាជ័យ ដោយសារជម្លោះនៅក្នុងប្រទេសអាល្លឺម៉ង់បានក្លាយជាផ្នែកមួយនៃការតស៊ូកាន់តែទូលំទូលាយរវាង ប្រទេសបារាំង និងគូប្រជែង Habsburg របស់ពួកគេនៅក្នុងប្រទេសអេស្ប៉ាញ និងអូទ្រីស។នៅក្នុងសន្ធិសញ្ញា Compiègne ខែមិថុនា ឆ្នាំ 1624 បារាំងបានយល់ព្រមផ្តល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភដល់សង្រ្គាមហូឡង់ប្រឆាំងនឹងអេស្ប៉ាញក្នុងរយៈពេលយ៉ាងតិចបីឆ្នាំ ខណៈពេលដែលនៅក្នុងសន្ធិសញ្ញាក្រុងឡាអេ ខែធ្នូ ឆ្នាំ 1625 ហូឡង់ និង អង់គ្លេស បានយល់ព្រមផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដល់អន្តរាគមន៍របស់ដាណឺម៉ាកនៅក្នុងចក្រភព។
▲
●
សមរភូមិស្ពាន Dessau
កងទ័ពដាណឺម៉ាកកំពុងសាកថ្មឆ្លងស្ពាន សង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំ ដោយ Christian Holm ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1626 Apr 25

សមរភូមិស្ពាន Dessau

Saxony-Anhalt, Germany
សមរភូមិនៃស្ពាន Dessau គឺជាសមរភូមិដ៏សំខាន់នៃសង្រ្គាមសាមសិបឆ្នាំរវាងពួកប្រូតេស្តង់ដាណឺម៉ាក និងកងកម្លាំងចក្រពត្តិអាល្លឺម៉ង់កាតូលិកនៅលើទន្លេ Elbe នៅខាងក្រៅ Dessau ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់នៅថ្ងៃទី 25 ខែមេសា ឆ្នាំ 1626។ ការប្រយុទ្ធនេះគឺជាការប៉ុនប៉ងរបស់ Ernst von Mansfeld ដើម្បីឆ្លងកាត់ Dessau ស្ពាន​ដើម្បី​វាយលុក​ទីស្នាក់ការ​របស់​កងទ័ព​អធិរាជ​ក្នុង​ទីក្រុង Magdeburg ប្រទេស​អាល្លឺម៉ង់។ស្ពាន Dessau គឺជាច្រកចូលដីតែមួយគត់រវាង Magdeburg និង Dresden ដែលធ្វើឱ្យវាពិបាកសម្រាប់ Danes ក្នុងការឈានទៅមុខ។Count of Tilly ចង់គ្រប់គ្រងស្ពាននេះ ដើម្បីរារាំងស្តេច Christian IV នៃប្រទេសដាណឺម៉ាកពីការចូលទៅកាន់ Kassel និងដើម្បីការពារ Lower Saxon Circle ។កងកម្លាំងអធិរាជអាឡឺម៉ង់នៃ Albrecht von Wallenstein បានកម្ចាត់កងកម្លាំងប្រូតេស្តង់របស់ Ernst von Mansfeld នៅក្នុងសមរភូមិនេះ។
▲
●
សមរភូមិ Lutter
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1626 Aug 27

សមរភូមិ Lutter

Lutter am Barenberge, Lower Sa
ផែនការយុទ្ធនាការរបស់គ្រីស្ទបរិស័ទសម្រាប់ឆ្នាំ ១៦២៦ មានបីផ្នែក។ខណៈពេលដែលគាត់បានដឹកនាំកងទ័ពសំខាន់ប្រឆាំងនឹង Tilly លោក Ernst von Mansfeld នឹងវាយប្រហារ Wallenstein ដែលគាំទ្រដោយ Christian of Brunswick ។នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នោះ Mansfeld ត្រូវបានចាញ់នៅសមរភូមិស្ពាន Dessau ក្នុងខែមេសា ខណៈដែលការវាយប្រហាររបស់ Christian of Brunswick បានបរាជ័យទាំងស្រុង ហើយគាត់បានស្លាប់ដោយសារជំងឺនៅក្នុងខែមិថុនា។ដោយ​មាន​ការ​បង្អាក់ និង​រារាំង​ដោយ​ភ្លៀង​ធ្លាក់​ខ្លាំង Christian បាន​ត្រឡប់​ទៅ​មូលដ្ឋាន​របស់​គាត់​នៅ Wolfenbüttel ប៉ុន្តែ​បាន​សម្រេច​ចិត្ត​ឈរ​ប្រយុទ្ធ​នៅ Lutter នៅ​ថ្ងៃ​ទី 27 ខែ​សីហា។ការវាយប្រហារដោយគ្មានការអនុញ្ញាតពីស្លាបស្តាំរបស់គាត់បាននាំឱ្យមានការរីកចំរើនជាទូទៅដែលត្រូវបានច្រានចោលជាមួយនឹងការខាតបង់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរហើយនៅពេលល្ងាចកងទ័ពរបស់គ្រីស្ទានបានដកថយទាំងស្រុង។ការចោទប្រកាន់ជាបន្តបន្ទាប់ដោយទ័ពសេះរបស់ដាណឺម៉ាកបានអនុញ្ញាតឱ្យគាត់រត់គេចខ្លួន ប៉ុន្តែក្នុងតម្លៃយ៉ាងហោចណាស់ 30% នៃកងទ័ពរបស់គាត់ កាំភ្លើងធំទាំងអស់ និងរថភ្លើងដឹកឥវ៉ាន់ភាគច្រើន។សម្ព័ន្ធមិត្តអាល្លឺម៉ង់ជាច្រើនរបស់គាត់បានបោះបង់ចោលគាត់ ហើយទោះបីជាសង្រ្គាមនៅតែបន្តរហូតដល់សន្ធិសញ្ញាLübeckក្នុងខែមិថុនាឆ្នាំ 1629 ការបរាជ័យនៅ Lutter បានបញ្ចប់ក្តីសង្ឃឹមរបស់គ្រីស្ទបរិស័ទក្នុងការពង្រីកកម្មសិទ្ធិអាល្លឺម៉ង់របស់គាត់។
▲
●
Play button
1628 Jan 1 - 1631

សង្រ្គាមនៃការបន្តពូជ Mantuan

Casale Monferrato, Casale Monf
សង្រ្គាមនៃការស្នងមរតក Mantuan (1628-1631) គឺជាជម្លោះដែលទាក់ទងគ្នានៃសង្រ្គាមសាមសិបឆ្នាំ ដែលបណ្តាលមកពីការស្លាប់ក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ 1627 នៃ Vincenzo II ដែលជាអ្នកស្នងមរតកបុរសចុងក្រោយនៅក្នុងបន្ទាត់ផ្ទាល់នៃ House of Gonzaga និងជាអ្នកគ្រប់គ្រងនៃ duchies ។ Mantua និង Montferrat ។ទឹកដីទាំងនេះគឺជាគន្លឹះក្នុងការគ្រប់គ្រងផ្លូវអេស្បាញ ដែលជាផ្លូវគោកដែលអនុញ្ញាតឱ្យ Habsburgអេស្បាញ ផ្លាស់ទីអ្នកជ្រើសរើស និងការផ្គត់ផ្គង់ពីប្រទេសអ៊ីតាលីទៅកាន់កងទ័ពរបស់ពួកគេនៅ Flanders ។លទ្ធផល​គឺ​សង្រ្គាម​ប្រូកស៊ី​រវាង ​ប្រទេស​បារាំង ​ដែល​បាន​គាំទ្រ​អ្នក​ឧកញ៉ា​ដែល​កើត​ពី​ប្រទេស​បារាំង​និង​ប្រទេស​អេស្ប៉ាញ​ដែល​បាន​គាំទ្រ​បងប្អូន​ជីដូនមួយ​របស់គាត់​គឺ​អ្នកឧកញ៉ា​ Guastalla។ការប្រយុទ្ធផ្តោតលើបន្ទាយ Casale Monferrato ដែលអេស្ប៉ាញឡោមព័ទ្ធពីរដងពីខែមីនា 1628 ដល់ខែមេសា 1629 និងពីខែកញ្ញា 1629 ដល់ខែតុលា 1630។ អន្តរាគមន៍របស់បារាំងក្នុងនាម Nevers នៅខែមេសា 1629 បានដឹកនាំអធិរាជ Ferdinand II ឱ្យគាំទ្រអេស្ប៉ាញដោយការផ្ទេរកងទ័ពអធិរាជ។ អាល្លឺម៉ង់ ខាងជើង ដែលបានកាន់កាប់ Mantua ក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ 1630។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការពង្រឹងរបស់បារាំងបានអនុញ្ញាតឱ្យ Nevers រក្សា Casale ខណៈពេលដែល Ferdinand បានដកកងទ័ពរបស់គាត់ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងអន្តរាគមន៍របស់ស៊ុយអែតក្នុងសង្រ្គាមសាមសិបឆ្នាំ ហើយភាគីទាំងពីរបានព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់នៅខែតុលា ឆ្នាំ 1630។សន្ធិសញ្ញាខែមិថុនាឆ្នាំ 1631 នៃ Cherasco បានបញ្ជាក់ Nevers ថាជាអ្នកឧកញ៉ា Mantua និង Montferrat ជាថ្នូរនឹងការបាត់បង់ទឹកដីតិចតួច។សំខាន់ជាងនេះទៅទៀត វាបានចាកចេញពីប្រទេសបារាំងក្នុងកម្មសិទ្ធរបស់ Pinerolo និង Casale ដែលជាបន្ទាយសំខាន់ៗដែលគ្រប់គ្រងការចូលទៅកាន់ភ្នំ Alps និងការពារព្រំដែនភាគខាងត្បូងរបស់ពួកគេ។ការបង្វែរធនធានរបស់អធិរាជ និងអេស្បាញពីប្រទេសអាឡឺម៉ង់បានអនុញ្ញាតឱ្យជនជាតិស៊ុយអែតបង្កើតខ្លួនឯងនៅក្នុងចក្រភពរ៉ូមបរិសុទ្ធ ហើយជាហេតុផលមួយសម្រាប់សង្រ្គាមសាមសិបឆ្នាំបន្តរហូតដល់ឆ្នាំ 1648 ។
▲
●
ការឡោមព័ទ្ធ Stralsund
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1628 May 1 - Aug 4

ការឡោមព័ទ្ធ Stralsund

Mecklenburg-Vorpommern, German
ការឡោមព័ទ្ធ Stralsund គឺជាការឡោមព័ទ្ធដែលដាក់នៅលើ Stralsund ដោយកងទ័ពអធិរាជរបស់ Albrecht von Wallenstein កំឡុងសង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំ ចាប់ពីខែឧសភា ដល់ថ្ងៃទី 4 ខែសីហា ឆ្នាំ 1628។ Stralsund ត្រូវបានផ្តល់ជំនួយដោយប្រទេសដាណឺម៉ាក និងស៊ុយអែត ដោយមានការចូលរួមយ៉ាងច្រើនពីស្កុតឡេន។ការលើកនៃការឡោមព័ទ្ធបានបញ្ចប់ការទទួលជ័យជម្នះជាបន្តបន្ទាប់របស់ Wallenstein ហើយបានរួមចំណែកដល់ការដួលរលំរបស់គាត់។យោធភូមិ​ស៊ុយអែត​នៅ​ក្រុង​ស្ត្រលលុន​គឺ​ជា​ទឹកដី​អាល្លឺម៉ង់​ដំបូង​គេ​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ។ការប្រយុទ្ធនេះបានសម្គាល់ច្រកចូលពិតប្រាកដនៃប្រទេសស៊ុយអែតចូលទៅក្នុងសង្រ្គាម។
▲
●
សមរភូមិ Wolgast
Christian IV of Denmark-Norway ជាមួយកងទ័ពជើងទឹករបស់គាត់។គំនូរដោយ Vilhelm Marstrand បង្ហាញពីគាត់នៅឯសមរភូមិ Colberger Heide, 1644 ។ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1628 Sep 2

សមរភូមិ Wolgast

Mecklenburg-Vorpommern, German
កងកម្លាំងដាណឺម៉ាកនៃ Christian IV នៃដាណឺម៉ាក-ន័រវេសបានវាយលុកលើតំបន់ Useom និងដីគោកដែលនៅជាប់គ្នា ហើយបានបណ្តេញកងកម្លាំងកាន់កាប់របស់អធិរាជ។កងទ័ពអធិរាជដែលបញ្ជាដោយ Albrecht von Wallenstein បានចាកចេញពីឡោមព័ទ្ធ Stralsund ដើម្បីប្រឈមមុខនឹងគ្រីស្ទាន IV ។ទី​បំផុត កងកម្លាំង​ដាណឺម៉ាក​ត្រូវ​បាន​បរាជ័យ។គ្រិស្តសាសនិក IV និងប្រភាគនៃកម្លាំងចុះចតរបស់គាត់អាចរត់គេចខ្លួនតាមកប៉ាល់។
▲
●
សន្ធិសញ្ញាLübeck
ជំរុំរបស់ Wallenstein ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1629 May 22

សន្ធិសញ្ញាLübeck

Lübeck, Germany
នៅក្នុងសន្ធិសញ្ញាLübeck Christian IV បានរក្សាដាណឺម៉ាក ប៉ុន្តែត្រូវបញ្ឈប់ការគាំទ្ររបស់គាត់ចំពោះរដ្ឋអាល្លឺម៉ង់ប្រូតេស្តង់។ប្រការនេះបានផ្តល់ឱ្យមហាអំណាចកាតូលិកនូវឱកាសដើម្បីដណ្តើមយកទឹកដីប្រូតេស្តង់បន្ថែមទៀតក្នុងអំឡុងពេលពីរឆ្នាំខាងមុខ។វាបានស្ដារឡើងវិញនូវទឹកដីដាណឺម៉ាក-ន័រវេស ដែលជាទឹកដីមុនសង្គ្រាមរបស់ខ្លួន ក្នុងតម្លៃនៃការផ្តាច់ខ្លួនចុងក្រោយពីកិច្ចការចក្រពត្តិ។
▲
●
1630 - 1634
ដំណាក់កាលស៊ុយអែតornament
អន្តរាគមន៍ស៊ុយអែត
Gustavus Adolphus ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1630 Jan 2

អន្តរាគមន៍ស៊ុយអែត

Sweden
ស្តេចប្រូតេស្តង់នៃប្រទេសស៊ុយអែត Gustavus Adolphus បានសម្រេចចិត្តចូលរួមការពារពួកប្រូតេស្តង់នៅក្នុង ចក្រភពរ៉ូមដ៏បរិសុទ្ធ ។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នាយករដ្ឋមន្ដ្រីកាតូលិករបស់ប្រទេសបារាំង និង ខាតូលីក រីឆេលីវ មានការភ័យខ្លាចចំពោះការកើនឡើងនៃអំណាចរបស់ហាបប៊ឺក។Richelieu's បានជួយចរចារ Truce of Altmark រវាងស៊ុយអែត និងប្រទេសប៉ូឡូញ-លីទុយអានី Commonwealth ដោយដោះលែង Gustavus Adolphus ឱ្យចូលក្នុងសង្រ្គាម។
▲
●
កងទ័ពស៊ុយអែតចុះចតនៅ Duchy នៃ Pomerania
ការចុះចតរបស់ Gustavus Adolphus នៅ Pomerania ជិតPeenemünde, 1630 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1630 Jun 1

កងទ័ពស៊ុយអែតចុះចតនៅ Duchy នៃ Pomerania

Peenemünde, Germany
ស្តេចមិនបានប្រកាសជាផ្លូវការអំពីសង្គ្រាមប្រឆាំងនឹងមហាអំណាចកាតូលិកទេ។បន្ទាប់ពីការវាយប្រហារដែលបានកើតឡើងលើ Stralsund ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់គាត់ គាត់មានអារម្មណ៍ថាគាត់មានលេសគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីចុះចតដោយមិនប្រកាសសង្គ្រាម។ដោយប្រើ Stralsund ជាក្បាលស្ពាននៅខែមិថុនាឆ្នាំ 1630 កងទ័ពស៊ុយអែតជិត 18,000 បានចុះចតនៅ Duchy of Pomerania ។Gustavus បានចុះហត្ថលេខាលើសម្ព័ន្ធភាពជាមួយ Bogislaw XIV អ្នកឧកញ៉ា Pomerania ដោយធានាផលប្រយោជន៍របស់គាត់នៅ Pomerania ប្រឆាំងនឹងកាតូលិកប៉ូឡូញ-លីទុយអានី Commonwealth ដែលជាគូប្រជែងបាល់ទិកមួយផ្សេងទៀតដែលភ្ជាប់ជាមួយ Ferdinand ដោយគ្រួសារនិងសាសនា។ការរំពឹងទុកនៃការគាំទ្រដែលរីករាលដាលបានបង្ហាញពីភាពមិនប្រាកដប្រជា។នៅចុងឆ្នាំ 1630 សម្ព័ន្ធមិត្តថ្មីតែមួយគត់របស់ស៊ុយអែតគឺ Magdeburg ដែលត្រូវបានឡោមព័ទ្ធដោយ Tilly ។
▲
●
ការធានា Pomerania
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1630 Jul 20

ការធានា Pomerania

Stettin, Poland
ស្តេច​បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​ពង្រឹង​ការការពារ​ដល់​ស្តេទីន។ប្រជាជនក្នុងទីក្រុង ក៏ដូចជាអ្នកភូមិទាំងអស់ត្រូវបានប្រមូលផ្តុំ ហើយការងារការពារត្រូវបានបញ្ចប់យ៉ាងឆាប់រហ័ស។
▲
●
សមរភូមិ Frankfurt និង der Oder
សមរភូមិ Frankfurt an der Oder, 1631 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1631 Apr 13

សមរភូមិ Frankfurt និង der Oder

Brandenburg, Germany
សមរភូមិហ្វ្រែងហ្វើតត្រូវបានវាយប្រយុទ្ធគ្នារវាងចក្រភពស៊ុយអែត និង ចក្រភពរ៉ូម៉ាំងដ៏បរិសុទ្ធ សម្រាប់ច្រកអូរឌឺដែលមានកំពែងសំខាន់ជាយុទ្ធសាស្ត្រឆ្លងកាត់ទីក្រុងហ្វ្រែងហ្វើត អាន់ឌឺ អូដឺ ប្រេនឌិនប៊ឺក ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់។ទីក្រុងនេះគឺជាបន្ទាយអធិរាជដ៏សំខាន់ដំបូងគេដែលត្រូវបានវាយប្រហារដោយស៊ុយអែតនៅខាងក្រៅ Duchy of Pomerania ជាកន្លែងដែលស៊ុយអែតបានបង្កើតក្បាលស្ពាននៅឆ្នាំ 1630។ បន្ទាប់ពីការឡោមព័ទ្ធរយៈពេលពីរថ្ងៃ កងកម្លាំងស៊ុយអែតដែលគាំទ្រដោយជំនួយរបស់ស្កុតឡេនបានវាយលុកទីក្រុងនេះ។លទ្ធផល​គឺ​ជា​ជ័យជម្នះ​របស់​ស៊ុយអែត។ជាមួយនឹងការបោសសំអាតជាបន្តបន្ទាប់នៃ Landsberg (Warthe) នៅក្បែរនោះ (ឥឡូវនេះ Gorzow) ហ្វ្រែងហ្វើតបានបម្រើដើម្បីការពារផ្នែកខាងក្រោយរបស់កងទ័ពស៊ុយអែតនៅពេលដែល Gustavus Adolphus នៃប្រទេសស៊ុយអែតបានបន្តទៅអាល្លឺម៉ង់កណ្តាល។
▲
●
បាវនៃ Magdeburg
Sack of Magdeburg - The Magdeburg maidens, 1866 គំនូរដោយ Eduard Steinbrück ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1631 May 20 - May 24

បាវនៃ Magdeburg

Saxony-Anhalt, Germany
បន្ទាប់ពីពីរខែនៃការឡោមព័ទ្ធ Pappenheim ទីបំផុតបានបញ្ចុះបញ្ចូល Tilly ដែលបាននាំយកការពង្រឹង ឱ្យវាយលុកទីក្រុងនៅថ្ងៃទី 20 ខែឧសភា ជាមួយនឹងបុរស 40,000 នាក់ ក្រោមការបញ្ជាផ្ទាល់របស់ Pappenheim ។ពលរដ្ឋ Magdeburg បានសង្ឃឹមដោយឥតប្រយោជន៍សម្រាប់ការវាយប្រហារសង្គ្រោះរបស់ស៊ុយអែត។នៅ​ថ្ងៃ​ចុងក្រោយ​នៃ​ការ​ឡោម​ព័ទ្ធ ក្រុម​ប្រឹក្សា​បាន​សម្រេច​ថា វា​ដល់​ពេល​ត្រូវ​ប្តឹង​សុំ​សន្តិភាព ប៉ុន្តែ​ពាក្យ​នៃ​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​របស់​ពួក​គេ​មិន​បាន​ដល់ Tilly ទាន់​ពេល​វេលា​ទេ។នៅព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃទី 20 ឧសភា ការវាយប្រហារបានចាប់ផ្តើមដោយការបាញ់កាំភ្លើងធំ។មិនយូរប៉ុន្មាន Pappenheim និង Tilly បានចាប់ផ្តើមការវាយប្រហារដោយថ្មើរជើង។បន្ទាយត្រូវបានរំលោភបំពាន ហើយកងកម្លាំងអធិរាជអាចយកឈ្នះលើអ្នកការពារ ដើម្បីបើកច្រក Kröcken ដែលអនុញ្ញាតឱ្យកងទ័ពទាំងមូលចូលទៅក្នុងទីក្រុងដើម្បីប្លន់វា។ការការពារ​ទីក្រុង​កាន់តែ​ចុះខ្សោយ និង​បាត់បង់​ស្មារតី នៅពេល​មេបញ្ជាការ Dietrich von Falkenberg ត្រូវបាន​បាញ់សម្លាប់​ដោយ​កងទ័ព​អធិរាជ​កាតូលិក។Sack of Magdeburg ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាការសម្លាប់រង្គាលដ៏អាក្រក់បំផុតនៃសង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំដែលបណ្តាលឱ្យមានមនុស្សស្លាប់ប្រហែល 20,000 នាក់។Magdeburg ដែលជាទីក្រុងធំជាងគេមួយក្នុងប្រទេសអាឡឺម៉ង់ដែលមានប្រជាជនជាង 25,000 នាក់ក្នុងឆ្នាំ 1630 មិនបានស្ដារឡើងវិញនូវសារៈសំខាន់របស់វារហូតដល់សតវត្សទី 18 ។
▲
●
Play button
1631 Sep 17

សមរភូមិ Breitenfeld

Breitenfeld, Leipzig, Germany
សមរភូមិ Breitenfeld ត្រូវបានវាយប្រយុទ្ធគ្នានៅផ្លូវបំបែកក្បែរ Breitenfeld ប្រហែល 8 គីឡូម៉ែត្រភាគពាយព្យនៃទីក្រុង Leipzig ដែលមានកំផែងនៅថ្ងៃទី 17 ខែកញ្ញា ឆ្នាំ 1631។ វាគឺជាជ័យជំនះដ៏សំខាន់លើកដំបូងរបស់ពួកប្រូតេស្តង់នៃសង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំ។ជ័យជំនះនេះបានបញ្ជាក់ពី Gustavus Adolphus នៃ House of Vasa របស់ប្រទេសស៊ុយអែតថាជាមេដឹកនាំកលល្បិចដ៏អស្ចារ្យ និងបានជំរុញឱ្យរដ្ឋអាឡឺម៉ង់ប្រូតេស្តង់ជាច្រើនធ្វើជាសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយស៊ុយអែតប្រឆាំងនឹងសម្ព័ន្ធកាតូលិកអាល្លឺម៉ង់ ដែលដឹកនាំដោយ Maximilian I, Elector of Bavaria និង Holy Roman Emperor Ferdinand II ។
▲
●
ការលុកលុយរបស់ស៊ុយអែតនៅបាវ៉ារៀ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1632 Mar 1

ការលុកលុយរបស់ស៊ុយអែតនៅបាវ៉ារៀ

Bavaria, Germany
នៅខែមីនាឆ្នាំ 1632 ស្តេច Gustavus Adolphus នៃប្រទេសស៊ុយអែតបានឈ្លានពានទីក្រុងបាវ៉ារៀដោយមានកងទ័ពស៊ុយអ៊ែតនិងទាហានស៊ីឈ្នួលអាល្លឺម៉ង់។Adolphus គ្រោងនឹងផ្លាស់ទីកងកម្លាំងរបស់គាត់ស្របទៅនឹងទន្លេ Danube ដោយផ្លាស់ទីទៅខាងកើតដើម្បីចាប់យកទីក្រុងដែលមានកំពែង Ingolstadt, Regensburg និង Passau - ដូច្នេះជនជាតិស៊ុយអែតនឹងមានផ្លូវច្បាស់លាស់ដើម្បីគំរាមកំហែងទីក្រុងវីយែននិងអធិរាជ។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ទីក្រុងដែលមានកំពែងរឹងមាំទាំងនេះនៅលើទន្លេ Danube គឺខ្លាំងពេកសម្រាប់ Adolphus ដើម្បីយកបាន។
▲
●
សមរភូមិទឹកភ្លៀង
ទិដ្ឋភាពសមរភូមិពីខាងកើត៖ ទន្លេ Lech ហូរពីស្តាំទៅកណ្តាល បន្ទាប់មកហូរទៅខាងលិច (ឡើងលើ) ចូលទៅក្នុងទន្លេ Donau ។ទីក្រុងកណ្តាលទឹកភ្លៀង;ទីក្រុង Donauwörth ខាងឆ្វេងផ្នែកខាងលើ។កាំភ្លើងធំស៊ុយអែតកំពុងបាញ់ឆ្លងកាត់ទន្លេពីភាគខាងត្បូង (ខាងឆ្វេង) ទ័ពសេះស៊ុយអ៊ែតកំពុងឆ្លងកាត់កណ្តាលខាងក្រោម។នៅផ្នែកម្ខាងទៀតនៃទន្លេ កងទ័ពអធិរាជកំពុងដកថយពីខាងជើង (ស្តាំ) ចំពេលមានពពកផ្សែងចេញពីរបាំងកាំភ្លើងធំ។ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1632 Apr 5

សមរភូមិទឹកភ្លៀង

Rain, Swabia, Bavaria, Germany
លើសពីចំនួន និងជាមួយកងទ័ពដែលគ្មានបទពិសោធន៍ជាច្រើន Tilly បានសាងសង់ការងារការពារនៅតាមដងទន្លេ Lech ដែលផ្តោតលើទីក្រុង Rain ដោយសង្ឃឹមថានឹងពន្យារពេល Gustavus ឱ្យបានយូរគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការពង្រឹងអធិរាជក្រោមការដឹកនាំរបស់ Albrecht von Wallenstein ដើម្បីទៅដល់គាត់។នៅថ្ងៃទី 14 ខែមេសា ស៊ុយអែតបានទម្លាក់គ្រាប់បែកលើការការពារដោយកាំភ្លើងធំ បន្ទាប់មកបានឆ្លងទន្លេនៅថ្ងៃបន្ទាប់ ដោយបានធ្វើឱ្យមនុស្សជិត 3,000 នាក់ស្លាប់បាត់បង់ជីវិត រួមទាំង Tilly ផងដែរ។នៅថ្ងៃទី 16 Maximilian នៃ Bavaria បានបញ្ជាឱ្យដកថយដោយបោះបង់ចោលការផ្គត់ផ្គង់និងកាំភ្លើងរបស់គាត់។សមរភូមិនៃភ្លៀងបានកើតឡើងនៅថ្ងៃទី 15 ខែមេសាឆ្នាំ 1632 នៅជិតភ្លៀងនៅបាវ៉ារៀ។វាត្រូវបានប្រយុទ្ធដោយកងទ័ពស៊ុយអែត-អាល្លឺម៉ង់ក្រោម Gustavus Adolphus នៃប្រទេសស៊ុយអែត និងកងកម្លាំងសម្ព័ន្ធកាតូលិកដែលដឹកនាំដោយ Johann Tserclaes, Count of Tilly ។ការ​ប្រយុទ្ធ​គ្នា​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ស៊ុយអែត​ទទួល​បាន​ជ័យ​ជម្នះ ខណៈ Tilly បាន​រង​របួស​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ ហើយ​ក្រោយ​មក​បាន​ស្លាប់​ដោយសារ​របួស​របស់​គាត់។ទោះបីជាបានទទួលជ័យជម្នះនេះក៏ដោយ ជនជាតិស៊ុយអែតត្រូវបានដកចេញពីមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេនៅភាគខាងជើងប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ហើយនៅពេលដែល Maximilian បានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយ Wallenstein បានរកឃើញថាពួកគេត្រូវបានគេឡោមព័ទ្ធនៅ Nuremberg ។នេះបាននាំឱ្យមានសមរភូមិដ៏ធំបំផុតនៃសង្រ្គាមនៅថ្ងៃទី 3 ខែកញ្ញា នៅពេលដែលការវាយលុកលើជំរុំអធិរាជនៅខាងក្រៅទីក្រុងត្រូវបានវាយលុកយ៉ាងបង្ហូរឈាម។
▲
●
1632 Jul 17 - Sep 18

ការឡោមព័ទ្ធនៃ Nuremberg

Nuremberg, Germany
នៅខែកក្កដាឆ្នាំ 1632 ជាជាងប្រឈមមុខនឹងកងទ័ពអធិរាជនិងសម្ព័ន្ធកាតូលិករួមបញ្ចូលគ្នាដ៏ល្អឥតខ្ចោះក្រោមការបញ្ជារបស់ Albrecht von Wallenstein និង Bavarian Elector Maximilian I, Gustavus Adolphus នៃប្រទេសស៊ុយអែតបានបញ្ជាឱ្យមានការដកថយដោយយុទ្ធសាស្ត្រចូលទៅក្នុងទីក្រុង Nuremberg ។កងទ័ពរបស់ Wallenstein បានចាប់ផ្តើមវិនិយោគ Nuremberg ភ្លាមៗ ហើយបានឡោមព័ទ្ធទីក្រុង ដោយរង់ចាំភាពអត់ឃ្លាន និងជំងឺរាតត្បាតដើម្បីបង្ខូចកម្លាំងស៊ុយអែត។វា​បង្ហាញ​ពី​ការ​លំបាក​សម្រាប់​អ្នក​ឡោមព័ទ្ធ​ក្នុង​ការ​រក្សា​ការ​ឡោម​ព័ទ្ធ​ដោយ​សារ​តែ​ទីក្រុង​នេះ​ធំ ហើយ​ត្រូវ​ការ​កម្លាំង​ដ៏​ច្រើន​ដើម្បី​គ្រប់គ្រង​ការ​ឡោមព័ទ្ធ។នៅក្នុងជំរុំរបស់ Wallenstein មានទាហាន 50,000 សេះ 15,000 និងអ្នកដើរតាមជំរុំ 25,000 ។ការចិញ្ចឹមដើម្បីផ្គត់ផ្គង់កម្លាំងឡោមព័ទ្ធឋិតិវន្តដ៏ធំបែបនេះ បានបង្ហាញឱ្យឃើញពីការលំបាកខ្លាំង។កងទ័ពរបស់ Gustavus បានកើនឡើងតាមរយៈការពង្រឹងពី 18,500 ទៅ 45,000 នាក់ជាមួយនឹងកាំភ្លើងវាល 175 ដែលជាកងទ័ពដ៏ធំបំផុតដែលគាត់បានដឹកនាំដោយផ្ទាល់។ដោយ​មាន​អនាម័យ​មិន​ល្អ និង​ការផ្គត់ផ្គង់​មិន​គ្រប់គ្រាន់ ភាគី​ទាំង​សងខាង​បាន​រង​គ្រោះ​ដោយ​ការ​អត់ឃ្លាន គ្រុនពោះវៀន និង​មាន​ស្នាម​ប្រេះ។ដើម្បីព្យាយាមបំបែកភាពជាប់គាំង បុរស 25,000 នាក់នៅក្រោម Gustavus បានវាយប្រហារបន្ទាយអធិរាជនៅក្នុងសមរភូមិ Alte Veste នៅថ្ងៃទី 3 ខែកញ្ញាប៉ុន្តែមិនបានឆ្លងកាត់ដោយបានបាត់បង់បុរស 2,500 នាក់បើប្រៀបធៀបទៅនឹងអធិរាជ 900 ។នៅទីបំផុត ការឡោមព័ទ្ធបានបញ្ចប់បន្ទាប់ពីដប់មួយសប្តាហ៍ នៅពេលដែលស៊ុយអែត និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ពួកគេបានដកខ្លួនចេញ។ជំងឺបានសម្លាប់ទាហានស៊ុយអែត និងសម្ព័ន្ធមិត្ត 10,000 នាក់ ដោយមានអ្នករត់ចោលជួរ 11,000 នាក់បន្ថែមទៀត។Gustavus ត្រូវបានចុះខ្សោយដោយការតស៊ូដែលគាត់បានផ្ញើសំណើសន្តិភាពទៅ Wallenstein ដែលបានច្រានចោលពួកគេ។
▲
●
Play button
1632 Sep 16

សមរភូមិ Lutzen

Lützen, Saxony-Anhalt, Germany
សមរភូមិ Lutzen (16 ខែវិច្ឆិកា 1632) គឺជាសមរភូមិដ៏សំខាន់បំផុតមួយនៃសង្រ្គាមសាមសិបឆ្នាំ។ថ្វីត្បិតតែការខាតបង់មានទម្ងន់ស្មើគ្នាលើភាគីទាំងសងខាងក៏ដោយ ការប្រយុទ្ធគ្នាគឺជាជ័យជម្នះរបស់ពួកប្រូតេស្តង់ ប៉ុន្តែបានធ្វើឱ្យជីវិតរបស់មេដឹកនាំដ៏សំខាន់បំផុតមួយនៃភាគីប្រូតេស្តង់គឺស្តេចស៊ុយអែត Gustavus Adolphus ដែលនាំឱ្យពួកប្រូតេស្តង់បាត់បង់ទិសដៅ។សេនាប្រមុខ Pappenheim ក៏ត្រូវបានរងរបួសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ។ការបាត់បង់ Gustavus Adolphus បានបន្សល់ទុកកាតូលិកបារាំងជាមហាអំណាចលើក្រុម "ប្រូតេស្តង់" (ប្រឆាំងហាប់ប៊ឺក) ដែលនៅទីបំផុតនាំទៅដល់ការបង្កើតសម្ព័ន្ធ Heilbronn និងការបើកចំហរនៃប្រទេសបារាំងចូលទៅក្នុងសង្រ្គាម។ការប្រយុទ្ធគ្នាត្រូវបានកំណត់លក្ខណៈដោយអ័ព្ទដែលគ្របដណ្តប់លើវាលស្រែ Saxony នៅព្រឹកនោះ។ឃ្លា "Lützendimma" (Lützen fog) នៅតែត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាភាសាស៊ុយអែត ដើម្បីពិពណ៌នាអំពីអ័ព្ទខ្លាំងជាពិសេស។
▲
●
ការចាប់ខ្លួន និងការសម្លាប់លោក Wallenstein
វ៉ាលេនស្ទីន ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1634 Feb 5

ការចាប់ខ្លួន និងការសម្លាប់លោក Wallenstein

Cheb, Czechia
ពាក្យចចាមអារ៉ាមបានផ្សព្វផ្សាយថា Wallenstein កំពុងរៀបចំផ្លាស់ប្តូរភាគី។Eger Bloodbath គឺជាចំណុចកំពូលនៃការបោសសំអាតផ្ទៃក្នុងនៅក្នុងកងទ័ពនៃ ចក្រភពរ៉ូមដ៏បរិសុទ្ធ ។នៅថ្ងៃទី 25 ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ 1634 ក្រុមមន្រ្តីអៀរឡង់ និងស្កុតឡេនដែលធ្វើសកម្មភាពក្រោមការយល់ព្រមពី Ferdinand II ដែលជាអធិរាជរ៉ូម៉ាំងបរិសុទ្ធបានធ្វើឃាតឧត្តមសេនីយ៍ Generalissimo Albrecht von Wallenstein និងក្រុមដៃគូរបស់គាត់នៅទីក្រុង Eger (សព្វថ្ងៃនេះ Cheb សាធារណរដ្ឋឆេក) ។ឃាតក​ត្រូវ​បាន​គេ​ស្មើ​នឹង​អ្នក​ប្រហារជីវិត​ដោយ​ព្រះរាជក្រឹត្យ​មួយ ហើយ​បាន​ផ្តល់​រង្វាន់​ជា​ទ្រព្យសម្បត្តិ​ដែល​រឹបអូស​ពី​គ្រួសារ​ជនរងគ្រោះ​។ការបោសសម្អាតបានបន្តតាមរយៈការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើបុគ្គលិកយោធាជាន់ខ្ពស់ផ្សេងទៀតដែលត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាអ្នកគាំទ្ររបស់ Wallenstein ។
▲
●
Play button
1634 Sep 6

សមរភូមិ Nördlingen

Nördlingen, Bavaria, Germany
នៅឆ្នាំ 1634 ស៊ុយអែត និងសម្ព័ន្ធមិត្តអាឡឺម៉ង់ប្រូតេស្តង់របស់ពួកគេបានកាន់កាប់ភាគច្រើននៃភាគខាងត្បូងប្រទេសអាឡឺម៉ង់ ហើយបានបិទផ្លូវអេស្បាញ ដែលជាផ្លូវផ្គត់ផ្គង់ដីគោកដែលប្រើដោយជនជាតិអេស្បាញ ដើម្បីបង្រួបបង្រួមកងទ័ព និងការផ្គត់ផ្គង់ពីប្រទេសអ៊ីតាលី ដើម្បីគាំទ្រសង្រ្គាមដែលកំពុងបន្តរបស់ពួកគេប្រឆាំងនឹងសាធារណរដ្ឋហូឡង់។ដើម្បីទទួលបានការគ្រប់គ្រងនេះឡើងវិញ កងទ័ពអេស្ប៉ាញក្រោមការដឹកនាំរបស់ Cardinal-Infante Ferdinand បានភ្ជាប់ជាមួយកងកម្លាំងអធិរាជដែលដឹកនាំដោយ Ferdinand នៃប្រទេសហុងគ្រី នៅជិតទីក្រុង Nördlingen ដែលកាន់កាប់ដោយយោធភូមិភាគស៊ុយអែត។កងទ័ពស៊ុយអែត-អាឡឺម៉ង់ដែលបញ្ជាដោយ Gustav Horn និង Bernhard នៃ Saxe-Weimar បានដើរក្បួនដើម្បីសង្គ្រោះ ប៉ុន្តែពួកគេបានប៉ាន់ស្មានមិនដល់ចំនួន និងកម្លាំងនៃកងទ័ពអធិរាជ-អេស្ប៉ាញ ដែលប្រឈមមុខនឹងពួកគេ។នៅថ្ងៃទី 6 ខែកញ្ញា Horn បានបើកការវាយលុកជាបន្តបន្ទាប់ប្រឆាំងនឹងការងារដីដែលបានសាងសង់នៅលើភ្នំនៅភាគខាងត្បូងនៃ Nördlingen ដែលអ្វីៗទាំងអស់ត្រូវបានលុបចោល។លេខកំពូលមានន័យថាមេទ័ពអេស្ប៉ាញ-អធិរាជអាចបន្តពង្រឹងតំណែងរបស់ពួកគេ ហើយនៅទីបំផុត Horn បានចាប់ផ្តើមដកថយ។នៅពេលដែលពួកគេបានធ្វើដូច្នេះ ពួកគេត្រូវបាននៅក្រៅជួរដោយទ័ពសេះអធិរាជ ហើយកងទ័ពប្រូតេស្តង់បានដួលរលំ។ការបរាជ័យមានផលវិបាកខាងទឹកដី និងយុទ្ធសាស្ត្រឆ្ងាយ។ជនជាតិស៊ុយអែតបានដកខ្លួនចេញពីទីក្រុងបាវ៉ារៀ ហើយក្រោមលក្ខខណ្ឌនៃសន្តិភាពទីក្រុងប្រាកក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ ១៦៣៥ សម្ព័ន្ធមិត្តអាល្លឺម៉ង់របស់ពួកគេបានធ្វើសន្តិភាពជាមួយអធិរាជ Ferdinand II ។ប្រទេសបារាំង ដែលពីមុនបានដាក់កម្រិតខ្លួនឯងក្នុងការផ្តល់មូលនិធិដល់ស៊ុយអែត និងហូឡង់ បានក្លាយជាសម្ព័ន្ធមិត្តជាផ្លូវការ ហើយបានចូលទៅក្នុងសង្រ្គាមក្នុងនាមជាអ្នកបះបោរសកម្ម។
▲
●
1635 - 1646
ដំណាក់កាលបារាំងornament
ប្រទេសបារាំងចូលរួមក្នុងសង្គ្រាម
រូបចម្លាក់ Cardinal Richelieu ពីរបីខែមុនពេលគាត់ស្លាប់ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1635 Apr 1

ប្រទេសបារាំងចូលរួមក្នុងសង្គ្រាម

France
ការបរាជ័យដ៏ធ្ងន់ធ្ងររបស់ស៊ុយអែតនៅ Nördlingen ក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ 1634 បានគំរាមកំហែងដល់ការចូលរួមរបស់ពួកគេ ដែលនាំឱ្យ ប្រទេសបារាំង ធ្វើអន្តរាគមន៍ដោយផ្ទាល់។នៅក្រោមសន្ធិសញ្ញា Compiègne ខែមេសា ឆ្នាំ 1635 ដែលបានចរចាជាមួយ Axel Oxenstierna Richelieu បានយល់ព្រមលើការឧបត្ថម្ភធនថ្មីសម្រាប់ស៊ុយអែត។គាត់ក៏បានជួលទាហានស៊ីឈ្នួលដែលដឹកនាំដោយ Bernhard នៃ Saxe-Weimar សម្រាប់ការវាយលុកនៅ Rhineland និងបានប្រកាសសង្រ្គាមលើប្រទេសអេស្ប៉ាញ ក្នុងខែឧសភាដោយចាប់ផ្តើមពីឆ្នាំ 1635 ដល់ 1659 សង្គ្រាមបារាំង-អេស្ប៉ាញ។
▲
●
បារាំងឈ្លានពានអេស្ប៉ាញហូឡង់
ទាហាន​បារាំង​វាយ​ប្រហារ​ភូមិ​មួយ។ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1635 May 1

បារាំងឈ្លានពានអេស្ប៉ាញហូឡង់

Netherlands

បន្ទាប់ពីការលុកលុយប្រទេសអេស្ប៉ាញ ហូឡង់ ក្នុងខែឧសភាឆ្នាំ 1635 កងទ័ពបារាំងដែលបំពាក់គ្រឿងបរិក្ខារខ្សោយបានដួលរលំដោយទទួលរងនូវជនរងគ្រោះចំនួន 17,000 នាក់ដោយសារជំងឺនិងការបោះបង់ចោល។

▲
●
សន្តិភាពទីក្រុងប្រាក
សន្តិភាពទីក្រុងប្រាក ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1635 May 30

សន្តិភាពទីក្រុងប្រាក

Prague Castle, Masarykova, Rud
សន្តិភាពទីក្រុងប្រាកបានបញ្ចប់ការចូលរួមរបស់ Saxony នៅក្នុងសង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំ។លក្ខខណ្ឌក្រោយមកនឹងក្លាយជាមូលដ្ឋាននៃសន្តិភាព 1648 នៃ Westphalia ។ព្រះអង្គម្ចាស់​អាល្លឺម៉ង់ ​ផ្សេងទៀត​បាន​ចូលរួម​ក្នុង​សន្ធិសញ្ញា​នេះ​ជា​បន្តបន្ទាប់ ហើយ​ទោះបីជា​សង្គ្រាម​សាមសិប​ឆ្នាំ​បាន​បន្ត​ក៏ដោយ វាត្រូវបាន​យល់ព្រម​ជា​ទូទៅ​ក្រុង​ប្រាក​បាន​បញ្ចប់​វា​ជា​សង្គ្រាមស៊ីវិល​សាសនា​នៅក្នុង​ចក្រភព​រ៉ូម​ដ៏​បរិសុទ្ធ។បន្ទាប់​មក ជម្លោះ​ត្រូវ​បាន​ជំរុញ​ដោយ​មហាអំណាច​បរទេស​រួម​ទាំង​ប្រទេស​អេស្ប៉ាញ ស៊ុយអែត និង ​បារាំង ។
▲
●
អេស្ប៉ាញឈ្លានពានភាគខាងជើងប្រទេសបារាំង
អ្នកធ្វើដំណើរត្រូវបានវាយប្រហារដោយទាហាន Vrancx, 1647 ។ ចំណាំទេសភាពដែលបានបំផ្លិចបំផ្លាញនៅក្នុងផ្ទៃខាងក្រោយ;នៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1640 កង្វះការផ្គត់ផ្គង់ និងចំណីសម្រាប់សេះបានកំណត់យ៉ាងខ្លាំង យុទ្ធនាការយោធា ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1636 Jan 1

អេស្ប៉ាញឈ្លានពានភាគខាងជើងប្រទេសបារាំង

Corbie, France
ការវាយលុករបស់អេស្ប៉ាញនៅឆ្នាំ 1636 បានឈានដល់ Corbie នៅភាគខាងជើងប្រទេសបារាំង។ទោះបីជាវាបណ្តាលឱ្យមានការភ័យស្លន់ស្លោនៅក្នុងទីក្រុងប៉ារីស ក៏ដោយ កង្វះការផ្គត់ផ្គង់បានបង្ខំឱ្យពួកគេដកថយ ហើយវាមិនកើតឡើងម្តងទៀតទេ។
▲
●
ប្រទេសបារាំងចូលសង្គ្រាមជាផ្លូវការ
Cardinal Richelieu នៅឯការឡោមព័ទ្ធ La Rochelle ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1636 Mar 1

ប្រទេសបារាំងចូលសង្គ្រាមជាផ្លូវការ

Wismar, Germany

នៅក្នុងសន្ធិសញ្ញា Wismar ខែមីនា ឆ្នាំ 1636 បារាំង បានចូលរួមជាផ្លូវការក្នុងសង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំក្នុងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយស៊ុយអែត។

▲
●
សមរភូមិ Wittstock
សមរភូមិ Wittstock ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1636 Oct 4

សមរភូមិ Wittstock

Wittstock/Dosse, Germany
អធិរាជរ៉ូម៉ាំងដ៏បរិសុទ្ធ ជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធមិត្ត Saxon និង Roman Catholic កំពុងប្រយុទ្ធដើម្បីការគ្រប់គ្រងភាគខាងជើងនៃ ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ប្រឆាំងនឹងស៊ុយអែត និងសម្ព័ន្ធភាពនៃព្រះអង្គម្ចាស់ប្រូតេស្តង់ដែលប្រឆាំងនឹងអនុត្តរភាព Habsburg ។កងទ័ពអធិរាជមានកម្លាំងខ្លាំងជាងកងទ័ពស៊ុយអែត ប៉ុន្តែយ៉ាងហោចណាស់មួយភាគបីនៃវាត្រូវបានផ្សំឡើងដោយអង្គភាព Saxon ដែលមានគុណភាពគួរឱ្យសង្ស័យ។កាំភ្លើងធំស៊ុយអែតមានកម្លាំងខ្លាំងជាង ដែលនាំឱ្យមេទ័ពអធិរាជរក្សាទីតាំងការពារយ៉ាងទូលំទូលាយនៅលើកំពូលភ្នំ។កងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្តស៊ុយអែតដែលបញ្ជារួមគ្នាដោយ Johan Banér និង Alexander Leslie ក្រោយមក Earl of Leven ទី 1 បានយកឈ្នះលើកងទ័ព Imperial-Saxon រួមបញ្ចូលគ្នាដែលដឹកនាំដោយ Count Melchior von Hatzfeld និង Saxon Elector John George I.
▲
●
សមរភូមិទីមួយនិងទីពីរនៃ Rheinfelden
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1638 Feb 28

សមរភូមិទីមួយនិងទីពីរនៃ Rheinfelden

near Rheinfelden, Germany
ដោយត្រូវបានរុញច្រានទៅច្រាំងខាងលិចនៃទន្លេ Rhine ដោយការរីកចំរើនរបស់អធិរាជ កងទ័ពរបស់ Bernhard បានតាំងទីលំនៅនៅ Alsace កំឡុងឆ្នាំ 1635 ហើយបានធ្វើតិចតួចប៉ុណ្ណោះ លើកលែងតែការជួយកម្ចាត់ការឈ្លានពានរបស់អធិរាជបារាំង ក្រោមការដឹកនាំរបស់ Cardinal-Infante Ferdinand និង Matthias Gallas ក្នុងឆ្នាំ 1636 ។នៅដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ 1638 ដោយត្រូវបានគាំទ្រដោយរដ្ឋាភិបាលបារាំង លោក Bernhard បានលើកទ័ពរបស់គាត់ចំនួន 6,000 នាក់ និងកាំភ្លើង 14 ដើមទៅកាន់ទន្លេ Rhine ដើម្បីស្វែងរកផ្លូវឆ្លងកាត់។មកដល់ចំណុចឆ្លងកាត់ដ៏សំខាន់មួយនៅឯទីក្រុង Rheinfelden លោក Bernhard បានរៀបចំវិនិយោគទីក្រុងនេះពីភាគខាងត្បូង។ដើម្បីទប់ស្កាត់បញ្ហានេះ ពួកចក្រពត្តិនិយម ក្រោមទាហានស៊ីឈ្នួលអ៊ីតាលី Count Federico Savelli និងឧត្តមសេនីយ៍អាឡឺម៉ង់ Johann von Werth បានរើឆ្លងកាត់ព្រៃខ្មៅដើម្បីវាយប្រហារកងទ័ពរបស់ Bernhard និងរំដោះទីក្រុង។Bernhard ត្រូវ​បាន​គេ​វាយ​ក្នុង​សមរភូមិ​ទី​មួយ ប៉ុន្តែ​បាន​វាយ​បក​យក​ឈ្នះ Werth និង Savelli នៅ​ក្នុង​ទឹក​ទី​ពីរ។
▲
●
ការឡោមព័ទ្ធ Breisach
ការស្លាប់របស់ Gustavus នៅ Lützen ដោយ Carl Wahlbom (1855) ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1638 Aug 18

ការឡោមព័ទ្ធ Breisach

Breisach am Rhein, Germany
សមរភូមិ Breisach ត្រូវបានប្រយុទ្ធនៅថ្ងៃទី 18 ខែសីហាដល់ថ្ងៃទី 17 ខែធ្នូឆ្នាំ 1638 ជាផ្នែកនៃសង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំ។វាបានបញ្ចប់បន្ទាប់ពីការព្យាយាមផ្តល់ជំនួយជាច្រើនដែលមិនជោគជ័យដោយកងកម្លាំងអធិរាជជាមួយនឹងការចុះចាញ់នៃយោធភូមិន្ទអធិរាជទៅឱ្យបារាំងដែលបញ្ជាដោយ Bernard of Saxe-Weimar ។វាបានធានាការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងលើ Alsace និងបានបំបែកផ្លូវអេស្ប៉ាញ។
▲
●
សមរភូមិនៃ Downs
មុនពេលសមរភូមិ Downs ដោយ Reinier Nooms ប្រហែលឆ្នាំ 1639 ដែលពណ៌នាអំពីការបិទទ្វាររបស់ហូឡង់នៅឆ្នេរសមុទ្រអង់គ្លេស នាវាដែលបានបង្ហាញគឺជា Aemilia ដែលជានាវាចម្បាំងរបស់ Tromp ។ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1639 Oct 21

សមរភូមិនៃ Downs

near the Downs, English Channe
ការចូលរបស់ ប្រទេសបារាំង ចូលទៅក្នុងសង្រ្គាមសាមសិបឆ្នាំបានបិទផ្លូវ "ផ្លូវអេស្ប៉ាញ" ទៅកាន់ទីក្រុង Flanders ។ដើម្បីគាំទ្រដល់កងទ័ពអេស្ប៉ាញនៃ Flanders នៃ Cardinal-Infante Ferdinand កងទ័ពជើងទឹកអេស្ប៉ាញត្រូវជិះកាណូតផ្គត់ផ្គង់តាមសមុទ្រតាមរយៈ Dunkirk ដែលជាកំពង់ផែគ្រប់គ្រងចុងក្រោយរបស់អេស្ប៉ាញ នៅលើឆ្នេរសមុទ្រខាងជើង។នៅនិទាឃរដូវឆ្នាំ 1639 Count-Duke of Olivares បានបញ្ជាឱ្យសាងសង់ និងដំឡើងកងនាវាថ្មីមួយនៅ ACoruña សម្រាប់ជំនួយសង្គ្រោះថ្មីទៅកាន់ទីក្រុង Dunkirk ។នាវាចម្បាំងចំនួន 29 គ្រឿងត្រូវបានប្រមូលផ្តុំនៅក្នុងកងចំនួន 4 ឆាប់ៗនេះត្រូវបានចូលរួមដោយនាវាចម្បាំងចំនួន 22 គ្រឿងបន្ថែមទៀត (នៅក្នុងកងនាវាចំនួន 4 ផងដែរ) ពីកងនាវាមេឌីទែរ៉ាណេរបស់អេស្ប៉ាញ។កប៉ាល់ដឹកជញ្ជូនអង់គ្លេសចំនួន 12 គ្រឿងក៏បានមកដល់ផងដែរ ដោយបានចុះកិច្ចសន្យាដឹកកងទ័ពអេស្ប៉ាញក្រោមទង់នៃអព្យាក្រឹតភាពអង់គ្លេស។ពីបណ្តាញស៊ើបការណ៍សម្ងាត់ ជនជាតិហូឡង់បានដឹងថា កងនាវាអេស្ប៉ាញអាចព្យាយាមបង្កើតយុថ្កាដែលគេស្គាល់ថា The Downs នៅឆ្នេរសមុទ្រអង់គ្លេស ចន្លោះទីក្រុង Dover និង Deal ។សមរភូមិទ័ពជើងទឹកនៃ Downs គឺជាការបរាជ័យយ៉ាងដាច់អហង្ការរបស់ជនជាតិអេស្ប៉ាញ ដោយខេត្ត United នៃ ប្រទេសហូឡង់ ដែលបញ្ជាដោយឧត្តមនាវីឯក Maarten Tromp ។
▲
●
សមរភូមិ Wolfenbüttel
សមរភូមិ Wolfenbüttel ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1641 Jun 29

សមរភូមិ Wolfenbüttel

Wolfenbüttel, Germany
សមរភូមិ Wolfenbüttel (ថ្ងៃទី 29 ខែមិថុនា ឆ្នាំ 1641) បានកើតឡើងនៅជិតទីក្រុង Wolfenbüttel ដែលឥឡូវនេះជារដ្ឋ Lower Saxony កំឡុងសង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំ។កងកម្លាំងស៊ុយអែតដឹកនាំដោយ Carl Gustaf Wrangel និង Hans Christoff von Königsmarck និង Bernardines ដឹកនាំដោយ Jean-Baptiste Budes, Comte de Guébriant បានទប់ទល់នឹងការវាយលុកដោយកងកម្លាំងអធិរាជដឹកនាំដោយ Archduke Leopold Wilhelm នៃប្រទេសអូទ្រីស ដោយបង្ខំឱ្យអធិរាជដកថយ។
▲
●
សមរភូមិនៃយុទ្ធនាការ
ការឆ្លាក់ Merian នៃ "សមរភូមិនៃ Kempener Heide" ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1642 Jan 17

សមរភូមិនៃយុទ្ធនាការ

Kempen, Germany

សមរភូមិ Kempen គឺជាសមរភូមិមួយក្នុងកំឡុងសង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំនៅ Kempen រដ្ឋ Westphalia នៅថ្ងៃទី 17 ខែមករា ឆ្នាំ 1642។ វាបណ្តាលឱ្យមានជ័យជំនះរបស់កងទ័ពបារាំង-Weimar-Hessian ក្រោមការដឹកនាំរបស់បារាំង Comte de Guébriant និងឧត្តមសេនីយ៍ Hessian Kaspar Graf von Eberstein ប្រឆាំងនឹង កងទ័ពអធិរាជក្រោមឧត្តមសេនីយ៍ Guillaume de Lamboy ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួន។

▲
●
សមរភូមិទីពីរនៃ Breitenfeld
សមរភូមិ Breitenfeld 1642 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1642 Oct 23

សមរភូមិទីពីរនៃ Breitenfeld

Breitenfeld, Leipzig, Germany

សមរភូមិ Breitenfeld លើកទី២ គឺជាជ័យជម្នះយ៉ាងដាច់អហង្ការសម្រាប់កងទ័ពស៊ុយអែត ក្រោមការបញ្ជារបស់សេនាប្រមុខ Lennart Torstenson លើកងទ័ពអធិរាជនៃចក្រភពរ៉ូមដ៏បរិសុទ្ធ ក្រោមការបញ្ជារបស់ Archduke Leopold Wilhelm នៃប្រទេសអូទ្រីស និងអនុប្រធានរបស់គាត់គឺព្រះអង្គម្ចាស់ Ottavio Piccolomini អ្នកឧកញ៉ា របស់ Amalfi ។

▲
●
ស៊ុយអែតបានចាប់យក Leipzig
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1642 Dec 1

ស៊ុយអែតបានចាប់យក Leipzig

Leipzig, Germany

ជនជាតិស៊ុយអែតបានដណ្តើមយកទីក្រុង Leipzig ក្នុងខែធ្នូ ដោយផ្តល់ឱ្យពួកគេនូវមូលដ្ឋានថ្មីដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងប្រទេសអាឡឺម៉ង់ ហើយទោះបីជាពួកគេបានបរាជ័យក្នុងការដណ្តើមយក Freiberg ក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ 1643 ក៏ដោយ ក៏កងទ័ព Saxon ត្រូវបានកាត់បន្ថយទៅជាយោធភូមិមួយចំនួន។

▲
●
Play button
1643 May 19

សមរភូមិ Rocroi

Rocroi, France
សមរភូមិ Rocroi បានវាយប្រយុទ្ធគ្នានៅថ្ងៃទី 19 ខែឧសភា ឆ្នាំ 1643 គឺជាការចូលរួមដ៏សំខាន់នៃសង្រ្គាមសាមសិបឆ្នាំ។វាត្រូវបានប្រយុទ្ធគ្នារវាងកងទ័ពបារាំងដែលដឹកនាំដោយអ្នកឧកញ៉ា Enghien អាយុ 21 ឆ្នាំ (ក្រោយមកត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា Great Condé) និងកងកម្លាំងអេស្ប៉ាញក្រោមការដឹកនាំរបស់ឧត្តមសេនីយ៍ Francisco de Melo ត្រឹមតែប្រាំថ្ងៃបន្ទាប់ពីការចូលកាន់តំណែងរបស់ Louis XIV ទៅកាន់បល្ល័ង្កនៃប្រទេសបារាំងបន្ទាប់ពី ការស្លាប់របស់ឪពុកគាត់។Rocroi បានបំបែកទេវកថានៃភាពមិនអាចគ្រប់គ្រងបានរបស់ Spanish Tercios ដែលជាអង្គភាពថ្មើរជើងដ៏គួរឱ្យភ័យខ្លាចដែលបានគ្រប់គ្រងសមរភូមិអឺរ៉ុបអស់រយៈពេល 120 ឆ្នាំមុន។ដូច្នេះការប្រយុទ្ធគ្នានេះ ត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជាញឹកញយ ដើម្បីបង្ហាញពីការបញ្ចប់ភាពអស្ចារ្យខាងយោធារបស់អេស្ប៉ាញ និងការចាប់ផ្តើមនៃអនុត្តរភាពរបស់បារាំងនៅអឺរ៉ុប។បន្ទាប់ពី Rocroi ជនជាតិអេស្ប៉ាញបានបោះបង់ចោលប្រព័ន្ធ Tercio ហើយបានទទួលយកគោលលទ្ធិថ្មើរជើង Line ដែលប្រើដោយបារាំង។បីសប្តាហ៍បន្ទាប់ពី Rocroi លោក Ferdinand បានអញ្ជើញស៊ុយអែត និង បារាំង ឱ្យចូលរួមការចរចាសន្តិភាពនៅទីក្រុង Westphalian នៃMünster និងOsnabrück ប៉ុន្តែការពិភាក្សាត្រូវបានពន្យារពេលនៅពេលដែលពួកគ្រីស្ទាននៃប្រទេសដាណឺម៉ាកបានរារាំងទីក្រុង Hamburg និងបង្កើនការបង់ប្រាក់ថ្លៃឈ្នួលនៅបាល់ទិក។
▲
●
សង្គ្រាម Torstenson
ការឡោមព័ទ្ធទីក្រុង Brno ក្នុងឆ្នាំ 1645 ដោយកងកម្លាំងស៊ុយអែត និង Transylvanian ដឹកនាំដោយ Torstenson ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1643 Dec 1

សង្គ្រាម Torstenson

Denmark-Norway
ប្រទេសដាណឺម៉ាកបានដកខ្លួនចេញពីសង្រ្គាមសាមសិបឆ្នាំនៅក្នុងសន្ធិសញ្ញាLübeck (1629)។បន្ទាប់ពីជ័យជម្នះរបស់ខ្លួនក្នុងសង្គ្រាម ស៊ុយអែតមានអារម្មណ៍ថា ខ្លួនត្រូវតែវាយលុកប្រទេសដាណឺម៉ាក ដោយសារទីតាំងភូមិសាស្ត្រមានគុណសម្បត្តិរបស់ខ្លួនទាក់ទងនឹងស៊ុយអែត។ស៊ុយអែតបានលុកលុយក្នុងសង្គ្រាមរយៈពេលពីរឆ្នាំខ្លី។នៅក្នុងសន្ធិសញ្ញាទីពីរនៃBrömsebro (1645) ដែលបានបញ្ចប់សង្រ្គាមនោះ ដាណឺម៉ាកត្រូវតែធ្វើសម្បទានទឹកដីដ៏ធំ ហើយលើកលែងប្រទេសស៊ុយអែតពី Sound Dues ដោយទទួលស្គាល់ការបញ្ចប់នៃដែនម៉ារីសបាទីស៊ីរបស់ដាណឺម៉ាក។កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ដាណឺម៉ាកដើម្បីបញ្ច្រាសលទ្ធផលនេះនៅក្នុងសង្រ្គាមភាគខាងជើងទីពីរ Scanian និង Great Northern បានបរាជ័យ។
▲
●
Play button
1644 Aug 3 - Aug 9

សមរភូមិ Freiburg

Baden-Württemberg, Germany
សមរភូមិ Freiburg បានកើតឡើងរវាងជនជាតិបារាំងដែលមានកងទ័ពបុរស 20,000 នាក់ ក្រោមការបញ្ជារបស់ Louis II de Bourbon, Duc d'Enghien និង Henri de La Tour d'Auvergne, Viscount de Turenne និងកងទ័ពអធិរាជ Bavarian-Imperial ។ ក្នុងចំណោមបុរស 16,800 នាក់ក្រោមការដឹកនាំរបស់សេនាប្រមុខ Franz von Mercy ។នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៣ និង​ទី​៥ ខែ​សីហា ជនជាតិ​បារាំង​បាន​រង​របួស​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ បើ​ទោះ​បី​ជា​មាន​ចំនួន​ច្រើន​ជាង​ក៏​ដោយ។នៅថ្ងៃទី 9 កងទ័ពរបស់ Turenne បានព្យាយាមបិទជិត Bavarians ដោយធ្វើដំណើរទៅកាន់ Glottertal តាមរយៈ Betzenhausen ហើយកាត់ផ្តាច់ការផ្គត់ផ្គង់របស់ពួកគេ ខណៈពេលដែល Mercy បានផ្លាស់ទៅ St. Peter ជាកន្លែងដែលពួកគេបានប្រឈមមុខដាក់គ្នា។ជនជាតិបាវ៉ារៀបានទប់ទល់នឹងការវាយប្រហាររបស់កងវរសេនាធំបារាំង ហើយបានដកថយ ខណៈពេលដែលបន្សល់ទុកផ្នែកខ្លះនៃឥវ៉ាន់ និងកាំភ្លើងធំរបស់ពួកគេ។ដោយបានបណ្តាលឱ្យមានអ្នករងរបួសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរលើភាគីទាំងសងខាង ភាគីបារាំងបានអះអាងថាបានទទួលជ័យជម្នះដោយសារតែការដកថយរបស់ Bavarian ប៉ុន្តែការប្រយុទ្ធគ្នាក៏ត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាលទ្ធផលស្មើ ឬជាជ័យជម្នះតាមបែប Bavarian ខណៈដែលកងទ័ពបារាំងបានទទួលរងនូវការបាត់បង់ជីវិតកាន់តែធ្ងន់ និងបរាជ័យក្នុងគោលបំណងសង្គ្រោះ ឬដណ្តើមមកវិញ។ ហ្វ្រីបឺក។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រទេសបារាំងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ជាយុទ្ធសាស្រ្តនៅក្នុងយុទ្ធនាការបន្ទាប់ដោយចាកចេញពី Freiburg behing និងឈានដល់តំបន់ Upper Rhine ដែលត្រូវបានការពារតិចតួចមុនពេល Mercy ហើយជាលទ្ធផលបានដណ្តើមយកផ្នែកធំរបស់វា។ការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងបារាំងនិងបាវ៉ារៀបានបន្តដែលនាំទៅដល់ការប្រយុទ្ធជាបន្តបន្ទាប់នៃ Herbsthausen និង Nördlingen ក្នុងឆ្នាំ 1645។ ការប្រយុទ្ធជាបន្តបន្ទាប់នេះមានរយៈពេលចាប់តាំងពី Tuttlingen 1643 ជាសញ្ញានៃការជិតដល់ទីបញ្ចប់នៃសង្រ្គាមសាមសិបឆ្នាំ។ការខាតបង់ដ៏ធំដែលបានទទួលនៅ Freiburg បានធ្វើឱ្យភាគីទាំងពីរចុះខ្សោយ ហើយជាកត្តាដ៏ធំមួយដែលនាំទៅដល់សមរភូមិនៅ Nördlingen ជាកន្លែងដែល Von Mercy ត្រូវបានសម្លាប់។អ្នកស្នងមរតករបស់ Mercy មិនមានភាពប៉ិនប្រសប់ និងមានប្រសិទ្ធភាពដូចគាត់ទេ ដែលនាំឱ្យ Bavaria រងការឈ្លានពានជាច្រើននៅឆ្នាំបន្ទាប់។Maximilian បន្ទាប់ពីការលុកលុយដ៏សាហាវនៃឆ្នាំ 1646 បានដកខ្លួនចេញពីសង្រ្គាមជាបណ្តោះអាសន្ននៅក្នុង Truce of Ulm 1647 ។
▲
●
Play button
1645 Mar 6

សមរភូមិ Jankau

Jankov, Czech Republic
សមរភូមិ Jankau គឺជាសមរភូមិដ៏សំខាន់ចុងក្រោយមួយនៃសង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំ 1618 ដល់ 1648 វាត្រូវបានប្រយុទ្ធគ្នារវាងកងទ័ពស៊ុយអែត និងចក្រពត្តិ ដែលនីមួយៗមានទាហានប្រហែល 16,000 ។ស៊ុយអែតកាន់តែចល័ត និងល្អជាងមុនក្រោមការដឹកនាំរបស់ Lennart Torstensson បានបំផ្លាញគូប្រជែងរបស់ពួកគេយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព ដែលបញ្ជាដោយ Melchior von Hatzfeldt។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការបំផ្លិចបំផ្លាញដែលបណ្តាលមកពីជម្លោះជាច្រើនទសវត្សរ៍ មានន័យថា កងទ័ពឥឡូវនេះបានចំណាយពេលវេលាជាច្រើនក្នុងការទទួលបានការផ្គត់ផ្គង់ ហើយស៊ុយអែតមិនអាចទាញយកប្រយោជន៍បានទេ។កងកម្លាំងអធិរាជបានគ្រប់គ្រង Bohemia ឡើងវិញនៅឆ្នាំ 1646 ប៉ុន្តែយុទ្ធនាការមិនពេញលេញនៅ Rhineland និង Saxony បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា ភាគីទាំងពីរមិនមានកម្លាំង ឬធនធានក្នុងការរៀបចំដំណោះស្រាយយោធានោះទេ។ទោះបីជាការប្រយុទ្ធគ្នានៅតែបន្តនៅពេលដែលអ្នកចូលរួមព្យាយាមធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវមុខតំណែងរបស់ពួកគេក៏ដោយ វាបានបង្កើនភាពបន្ទាន់នៃការចរចាដែលឈានដល់ទីបញ្ចប់នៅក្នុង 1648 Peace of Westphalia ។
▲
●
Play button
1645 Aug 3

សមរភូមិទីពីរនៃ Nördlingen

Alerheim, Germany
ចក្រពត្តិ និងសម្ព័ន្ធមិត្តសំខាន់របស់អាឡឺម៉ង់ បាវ៉ារៀ កំពុងប្រឈមមុខនឹងសម្ពាធកាន់តែខ្លាំងឡើងក្នុងសង្គ្រាមពីបារាំង ស៊ុយអែត និងសម្ព័ន្ធមិត្តប្រូតេស្តង់របស់ពួកគេ ហើយកំពុងតស៊ូដើម្បីទប់ស្កាត់ការប៉ុនប៉ងរបស់បារាំងដើម្បីឈានទៅដល់បាវ៉ារៀ។សមរភូមិទីពីរនៃ Nördlingen ត្រូវបានប្រយុទ្ធនៅថ្ងៃទី 3 ខែសីហាឆ្នាំ 1645 ភាគអាគ្នេយ៍នៃ Nördlingen នៅជិតភូមិ Alerheim ។ប្រទេសបារាំង និងសម្ព័ន្ធមិត្តអាឡឺម៉ង់ប្រូតេស្តង់របស់ខ្លួនបានកម្ចាត់កងកម្លាំងនៃចក្រភពរ៉ូមបរិសុទ្ធ និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់បាវ៉ារៀ។
▲
●
Play button
1648 May 17

សមរភូមិ Zusmarshausen

Zusmarshausen, Germany
សមរភូមិ Zusmarshausen ត្រូវបានវាយប្រយុទ្ធគ្នានៅថ្ងៃទី 17 ខែឧសភា ឆ្នាំ 1648 រវាងកងកម្លាំង Bavarian-Imperial ក្រោមការដឹកនាំរបស់ von Holzappel និងកងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្ត Franco-Swedish ក្រោមការបញ្ជារបស់ Turenne នៅក្នុងស្រុក Augsburg សម័យទំនើបនៃ Bavaria ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់។កម្លាំងសម្ព័ន្ធមិត្តទទួលបានជ័យជំនះ ហើយកងទ័ពអធិរាជត្រូវបានជួយសង្គ្រោះពីការបំផ្លិចបំផ្លាញដោយការប្រយុទ្ធគ្នាដ៏រឹងចចេសរបស់ Raimondo Montecuccoli និងទ័ពសេះរបស់គាត់។Zusmarshausen គឺជាសមរភូមិដ៏សំខាន់ចុងក្រោយនៃសង្រ្គាមដែលត្រូវបានប្រយុទ្ធនៅលើទឹកដីអាល្លឺម៉ង់ ហើយក៏ជាសមរភូមិដ៏ធំបំផុតផងដែរ (បើនិយាយពីចំនួនបុរសដែលពាក់ព័ន្ធ ការស្លាប់និងរបួសមានកម្រិតស្រាល) ដែលប្រព្រឹត្តទៅក្នុងរយៈពេលបីឆ្នាំចុងក្រោយនៃការប្រយុទ្ធ។
▲
●
សមរភូមិទីក្រុងប្រាក
សមរភូមិនៅលើស្ពាន Charles ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1648 Jul 25

សមរភូមិទីក្រុងប្រាក

Prague, Czechia
សមរភូមិប្រាកដែលបានកើតឡើងរវាងថ្ងៃទី 25 ខែកក្កដាដល់ថ្ងៃទី 1 ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ 1648 គឺជាសកម្មភាពចុងក្រោយនៃសង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំ។ខណៈពេលដែលការចរចាដើម្បីសន្តិភាពនៃ Westphalia កំពុងដំណើរការ ស៊ុយអែតបានឆ្លៀតឱកាសដើម្បីដំឡើងយុទ្ធនាការចុងក្រោយមួយទៅកាន់ Bohemia ។លទ្ធផលចម្បង ហើយប្រហែលជាគោលបំណងចម្បងគឺដើម្បីលួចប្រមូលសិល្បៈដ៏អស្ចារ្យដែលបានប្រមូលផ្តុំនៅក្នុងប្រាសាទ Prague ដោយ Rudolph II ដែលជាអធិរាជរ៉ូម៉ាំងដ៏បរិសុទ្ធ (1552-1612) ការជ្រើសរើសដែលត្រូវបានទម្លាក់ Elbe នៅក្នុងកប៉ាល់ហើយដឹកជញ្ជូនទៅប្រទេសស៊ុយអែត។បន្ទាប់ពីបានកាន់កាប់ប្រាសាទ និងច្រាំងខាងលិចនៃ Vltava អស់ជាច្រើនខែ ជនជាតិស៊ុយអែតបានដកថយ នៅពេលដែលព័ត៌មាននៃការចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាបានទៅដល់ពួកគេ។វាគឺជាការប៉ះទង្គិចដ៏សំខាន់ចុងក្រោយនៃសង្រ្គាមសាមសិបឆ្នាំ ដែលបានកើតឡើងនៅទីក្រុងប្រាក ជាកន្លែងដែលសង្រ្គាមបានចាប់ផ្តើមកាលពី 30 ឆ្នាំមុន។
▲
●
Play button
1648 Aug 20

សមរភូមិកែវ

Lens, Pas-de-Calais, France
ក្នុងរយៈពេល 4 ឆ្នាំបន្ទាប់ពីជ័យជំនះ របស់បារាំង នៅ Rocroi ប្រឆាំងនឹងកងទ័ពអេស្ប៉ាញ Flanders បារាំងបានដណ្តើមយកទីក្រុងជាច្រើននៅទូទាំងភាគខាងជើងប្រទេសបារាំង និង ហូឡង់ អេស្ប៉ាញ។Archduke Leopold Wilhelm ត្រូវបានតែងតាំងជាអភិបាលនៃប្រទេសអេស្ប៉ាញហូឡង់ក្នុងឆ្នាំ 1647 ដើម្បីពង្រឹងសម្ព័ន្ធភាព Habsburg របស់អេស្ប៉ាញជាមួយប្រទេសអូទ្រីស ហើយបានចាប់ផ្តើមការវាយលុកដ៏ធំមួយនៅឆ្នាំដដែល។កងទ័ពអេស្បាញដំបូងបានរកឃើញជោគជ័យក្នុងការដណ្តើមយកបន្ទាយរបស់ Armentières, Comines និង Landrecies ។ព្រះអង្គម្ចាស់ de Condé ត្រូវបានគេហៅមកវិញពីយុទ្ធនាការដែលបរាជ័យនៅ Catalonia ប្រឆាំងនឹងអេស្ប៉ាញ និងត្រូវបានតែងតាំងជាមេបញ្ជាការនៃកងទ័ពបារាំងដែលមានទាហាន 16,000 នាក់ទល់មុខកងទ័ពអេស្ប៉ាញរបស់ Archduke និងឧត្តមសេនីយ៍ Jean de Beck ដែលជាអភិបាលនៃប្រទេសលុចសំបួ។Condé បានចាប់យក Ypres ប៉ុន្តែបន្ទាប់មកកងកម្លាំងអេស្ប៉ាញ - អាល្លឺម៉ង់ដែលមានកម្លាំង 18,000 បានឡោមព័ទ្ធ Lens ។Condé ឈានជើងទៅជួបពួកគេ។នៅក្នុងសមរភូមិ Lens ដែលបានកើតឡើង Condé បានធ្វើឱ្យជនជាតិអេស្បាញបោះបង់ទីតាំងកំពូលភ្នំដ៏រឹងមាំមួយសម្រាប់វាលទំនាបមួយដែលគាត់បានប្រើវិន័យ និងសមត្ថភាពប្រយុទ្ធដ៏ជិតស្និទ្ធរបស់ទ័ពសេះរបស់គាត់ដើម្បីបញ្ចូល និងបញ្ជូនទ័ពសេះ Walloon-Lorrainer នៅលើជនជាតិអេស្ប៉ាញ។ ស្លាប។ទ័ពថ្មើរជើង និងទ័ពសេះរបស់បារាំងនៅកណ្តាលត្រូវបានវាយប្រហារដោយមជ្ឈមណ្ឌលអេស្ប៉ាញខ្លាំង ដោយទទួលរងការខាតបង់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ប៉ុន្តែបានកាន់កាប់ដីរបស់ពួកគេ។ទ័ពសេះបារាំងនៅលើស្លាប រំដោះចេញពីការប្រឆាំងណាមួយ បានឡោមព័ទ្ធ និងចោទប្រកាន់មជ្ឈមណ្ឌលអេស្ប៉ាញ ដែលបានបំបាក់ស្មារតីភ្លាមៗ។ជនជាតិអេស្បាញបានបាត់បង់កងទ័ពពាក់កណ្តាលរបស់ពួកគេ ប្រហែល 8,000-9,000 នាក់ ដែលក្នុងនោះ 3,000 នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ ឬរងរបួស និង 5,000-6,000 នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន កាំភ្លើង 38 ដើម ទង់ជាតិ 100 រួមជាមួយទូក និងឥវ៉ាន់របស់ពួកគេ។ការខាតបង់របស់បារាំងមានចំនួន 1,500 នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ និងរងរបួស។ជ័យជំនះរបស់បារាំងបានរួមចំណែកដល់ការចុះហត្ថលេខាលើសន្តិភាពនៃ Westphalia ប៉ុន្តែការផ្ទុះឡើងនៃការបះបោរ Fronde បានរារាំងបារាំងពីការដណ្តើមយកជ័យជម្នះរបស់ពួកគេរហូតដល់ការវាយលុកប្រឆាំងនឹងពួកអេស្ប៉ាញ។
▲
●
សន្ធិសញ្ញា Westphalia
សន្តិភាពនៃ Westphalia ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1648 Oct 24

សន្ធិសញ្ញា Westphalia

Osnabrück, Germany
សន្តិភាពនៃ Westphalia គឺជាឈ្មោះរួមសម្រាប់សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពចំនួនពីរដែលបានចុះហត្ថលេខាក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ 1648 នៅក្នុងទីក្រុង Westphalian នៃ Osnabrück និង Münster ។ពួកគេបានបញ្ចប់សង្រ្គាមសាមសិបឆ្នាំ ហើយបាននាំមកនូវសន្តិភាពដល់ចក្រភពរ៉ូមដ៏បរិសុទ្ធ ដោយបិទរយៈពេលដ៏មហន្តរាយនៃប្រវត្តិសាស្ត្រអឺរ៉ុប ដែលបានសម្លាប់មនុស្សប្រហែលប្រាំបីលាននាក់។
▲
●
1648 Dec 1

Epilogue

Central Europe
វាត្រូវបានណែនាំថា ការបែកបាក់នៃសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គមដែលបង្កឡើងដោយសង្រ្គាម ច្រើនតែមានសារៈសំខាន់ និងយូរអង្វែងជាងការខូចខាតភ្លាមៗ។ការដួលរលំនៃរដ្ឋាភិបាលក្នុងតំបន់បានបង្កើតពួកកសិករដែលគ្មានដីធ្លី ដែលបានប្រមូលផ្តុំគ្នាដើម្បីការពារខ្លួនពីទាហាននៃភាគីទាំងសងខាង ហើយបាននាំឱ្យមានការបះបោរយ៉ាងទូលំទូលាយនៅ Upper Austria, Bavaria និង Brandenburg ។ទាហាន​បាន​បំផ្លិចបំផ្លាញ​តំបន់​មួយ​មុន​នឹង​បន្ត​ដំណើរ​ទៅ​មុខ ដោយ​បន្សល់​ទុក​ដី​ដ៏​ធំ​នៅ​ទទេ​សម្រាប់​មនុស្ស និង​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូស៊ី។ការខ្វះខាតស្បៀងអាហារកាន់តែអាក្រក់ទៅៗដោយការផ្ទុះនៅក្នុងហ្វូងសត្វកកេរ ខណៈពេលដែលទីក្រុងបាវ៉ារៀត្រូវបានវាយលុកដោយសត្វចចកក្នុងរដូវរងាឆ្នាំ 1638 ហើយដំណាំរបស់វាត្រូវបានបំផ្លាញដោយកញ្ចប់ជ្រូកព្រៃនៅនិទាឃរដូវបន្ទាប់។សន្តិភាពនៃទីក្រុង Westphalia បានអះអាងឡើងវិញនូវ "សេរីភាពរបស់អាល្លឺម៉ង់" ដោយបញ្ចប់ការប៉ុនប៉ងរបស់ Habsburg ដើម្បីបំប្លែងចក្រភពរ៉ូមដ៏បរិសុទ្ធទៅជារដ្ឋកណ្តាលដែលស្រដៀងទៅនឹងប្រទេសអេស្ប៉ាញ ។ក្នុងរយៈពេល 50 ឆ្នាំបន្ទាប់ Bavaria, Brandenburg-Prussia, Saxony និងអ្នកផ្សេងទៀតបានបន្តគោលនយោបាយផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេកាន់តែខ្លាំងឡើង ខណៈដែលស៊ុយអែតទទួលបានជំហរអចិន្ត្រៃយ៍នៅក្នុងចក្រភព។ថ្វីបើមានការលំបាកទាំងនេះក៏ដោយ ទឹកដី Habsburg បានរងទុក្ខតិចជាងពីសង្រ្គាមជាងតំបន់ដទៃទៀត ហើយបានក្លាយជាប្លុកដែលមានភាពស៊ីសង្វាក់គ្នាខ្លាំងជាងជាមួយនឹងការស្រូបយក Bohemia និងការស្ដារឡើងវិញនូវសាសនាកាតូលិកនៅទូទាំងទឹកដីរបស់ពួកគេ។បារាំងបានប្រកែកថាទទួលបានច្រើនជាងពីសង្គ្រាមសាមសិបឆ្នាំជាងអំណាចដទៃទៀត។នៅឆ្នាំ 1648 គោលដៅភាគច្រើនរបស់ Richelieu ត្រូវបានសម្រេច។ទាំងនេះរួមមានការបំបែកខ្លួនរបស់អេស្ប៉ាញ និងអូទ្រីស Habsburgs ការពង្រីកព្រំដែនបារាំងចូលទៅក្នុងចក្រភព និងការបញ្ចប់អំណាចយោធាអេស្ប៉ាញនៅអឺរ៉ុបខាងជើង។ទោះបីជាជម្លោះ Franco-Spanish បានបន្តរហូតដល់ឆ្នាំ 1659 ក៏ដោយ Westphalia បានអនុញ្ញាតឱ្យ Louis XIV ចាប់ផ្តើមជំនួសប្រទេសអេស្ប៉ាញជាមហាអំណាចអឺរ៉ុប។ខណៈពេលដែលភាពខុសគ្នាលើសាសនានៅតែជាបញ្ហាពេញមួយសតវត្សរ៍ទី 17 វាគឺជាសង្រ្គាមដ៏ធំចុងក្រោយនៅទ្វីបអឺរ៉ុប ដែលវាអាចនិយាយបានថាជាកត្តាជំរុញចម្បង។វាបានបង្កើតគ្រោងនៃទ្វីបអឺរ៉ុបដែលបន្តរហូតដល់ឆ្នាំ 1815 និងលើសពីនេះ;ប្រជាជាតិ-រដ្ឋនៃប្រទេសបារាំង ការចាប់ផ្តើមនៃ អាល្លឺម៉ង់ បង្រួបបង្រួម និងប្លុកអូទ្រីស-ហុងគ្រីដាច់ដោយឡែក អេស្បាញដែលថយចុះ ប៉ុន្តែនៅតែសំខាន់ រដ្ឋតូចៗឯករាជ្យដូចជាដាណឺម៉ាក ស៊ុយអែត និងស្វីស រួមជាមួយនឹងប្រទេសទាបដែលបំបែករវាង សាធារណរដ្ឋហូឡង់ និងអ្វីដែលបានក្លាយជា បែលហ្សិក ឆ្នាំ ១៨៣០។
▲
●

Appendices



APPENDIX 1

Gustavus Adolphus: 'The Father Of Modern Warfare


Play button




APPENDIX 2

Why the Thirty Years' War Was So Devastating?


Play button




APPENDIX 3

Field Artillery | Evolution of Warfare 1450-1650


Play button




APPENDIX 4

Europe's Apocalypse: The Shocking Human Cost Of The Thirty Years' War


Play button

Characters



Ottavio Piccolomini

Ottavio Piccolomini

Imperial Field Marshal

Archduke Leopold Wilhelm

Archduke Leopold Wilhelm

Austrian Archduke

Maarten Tromp

Maarten Tromp

Dutch General / Admiral

Ernst von Mansfeld

Ernst von Mansfeld

German Military Commander

Gaspar de Guzmán

Gaspar de Guzmán

Spanish Prime Minister

Gottfried Heinrich Graf zu Pappenheim

Gottfried Heinrich Graf zu Pappenheim

Field Marshal of the Holy Roman Empire

Alexander Leslie

Alexander Leslie

Swedish Field Marshal

Cardinal Richelieu

Cardinal Richelieu

First Minister of State

Gustavus Adolphus

Gustavus Adolphus

King of Sweden

Albrecht von Wallenstein

Albrecht von Wallenstein

Bohemian Military leader

George I Rákóczi

George I Rákóczi

Prince of Transylvania

Melchior von Hatzfeldt Westerwald

Melchior von Hatzfeldt Westerwald

Imperial Field Marshal

Johan Banér

Johan Banér

Swedish Field Marshal

Johann Tserclaes

Johann Tserclaes

Count of Tilly

Ferdinand II

Ferdinand II

Holy Roman Emperor

Martin Luther

Martin Luther

German Priest

John George I

John George I

Elector of Saxony

Louis XIII

Louis XIII

King of France

Bogislaw XIV

Bogislaw XIV

Duke of Pomerania

References



  • Alfani, Guido; Percoco, Marco (2019). "Plague and long-term development: the lasting effects of the 1629–30 epidemic on the Italian cities". The Economic History Review. 72 (4): 1175–1201. doi:10.1111/ehr.12652. ISSN 1468-0289. S2CID 131730725.
  • Baramova, Maria (2014). Asbach, Olaf; Schröder, Peter (eds.). Non-splendid isolation: the Ottoman Empire and the Thirty Years War in The Ashgate Research Companion to the Thirty Years' War. Routledge. ISBN 978-1-4094-0629-7.
  • Bassett, Richard (2015). For God and Kaiser; the Imperial Austrian Army. Yale University Press. ISBN 978-0-300-17858-6.
  • Bely, Lucien (2014). Asbach, Olaf; Schröder, Peter (eds.). France and the Thirty Years War in The Ashgate Research Companion to the Thirty Years' War. Ashgate. ISBN 978-1-4094-0629-7.
  • Bireley, Robert (1976). "The Peace of Prague (1635) and the Counterreformation in Germany". The Journal of Modern History. 48 (1): 31–69. doi:10.1086/241519. S2CID 143376778.
  • Bonney, Richard (2002). The Thirty Years' War 1618–1648. Osprey Publishing.
  • Briggs, Robin (1996). Witches & Neighbors: The Social And Cultural Context of European Witchcraft. Viking. ISBN 978-0-670-83589-8.
  • Brzezinski, Richard (2001). Lützen 1632: Climax of the Thirty Years War: The Clash of Empires. Osprey. ISBN 978-1-85532-552-4.
  • Chandler, David (1990). The Art of Warfare in the Age of Marlborough. Spellmount Publishers Ltd. ISBN 978-0946771424.
  • Clodfelter, Micheal (2008). Warfare and Armed Conflicts: A Statistical Encyclopedia of Casualty and Other Figures, 1492–2015 (2017 ed.). McFarland. ISBN 978-0-7864-7470-7.
  • Costa, Fernando Dores (2005). "Interpreting the Portuguese War of Restoration (1641-1668) in a European Context". Journal of Portuguese History. 3 (1).
  • Cramer, Kevin (2007). The Thirty Years' War & German Memory in the Nineteenth Century. University of Nebraska. ISBN 978-0-8032-1562-7.
  • Croxton, Derek (2013). The Last Christian Peace: The Congress of Westphalia as A Baroque Event. Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-137-33332-2.
  • Croxton, Derek (1998). "A Territorial Imperative? The Military Revolution, Strategy and Peacemaking in the Thirty Years War". War in History. 5 (3): 253–279. doi:10.1177/096834459800500301. JSTOR 26007296. S2CID 159915965.
  • Davenport, Frances Gardiner (1917). European Treaties Bearing on the History of the United States and Its Dependencies (2014 ed.). Literary Licensing. ISBN 978-1-4981-4446-9.
  • Duffy, Christopher (1995). Siege Warfare: The Fortress in the Early Modern World 1494–1660. Routledge. ISBN 978-0415146494.
  • Ferretti, Giuliano (2014). "La politique italienne de la France et le duché de Savoie au temps de Richelieu; Franco-Savoyard Italian policy in the time of Richelieu". Dix-septième Siècle (in French). 1 (262): 7. doi:10.3917/dss.141.0007.
  • Friehs, Julia Teresa. "Art and the Thirty Years' War". Die Welt der Habsburger. Retrieved 8 August 2021.
  • Hays, J. N. (2005). Epidemics and pandemics; their impacts on human history. ABC-CLIO. ISBN 978-1851096589.
  • Gnanaprakasar, Nalloor Swamy (2003). Critical History of Jaffna – The Tamil Era. Asian Educational Services. ISBN 978-81-206-1686-8.
  • Gutmann, Myron P. (1988). "The Origins of the Thirty Years' War". Journal of Interdisciplinary History. 18 (4): 749–770. doi:10.2307/204823. JSTOR 204823.
  • Hanlon, Gregory (2016). The Twilight Of A Military Tradition: Italian Aristocrats And European Conflicts, 1560–1800. Routledge. ISBN 978-1-138-15827-6.
  • Hayden, J. Michael (1973). "Continuity in the France of Henry IV and Louis XIII: French Foreign Policy, 1598–1615". The Journal of Modern History. 45 (1): 1–23. doi:10.1086/240888. JSTOR 1877591. S2CID 144914347.
  • Helfferich, Tryntje (2009). The Thirty Years War: A Documentary History. Hackett Publishing Co, Inc. ISBN 978-0872209398.
  • Heitz, Gerhard; Rischer, Henning (1995). Geschichte in Daten. Mecklenburg-Vorpommern; History in data; Mecklenburg-Western Pomerania (in German). Koehler&Amelang. ISBN 3-7338-0195-4.
  • Israel, Jonathan (1995). Spain in the Low Countries, (1635–1643) in Spain, Europe and the Atlantic: Essays in Honour of John H. Elliott. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-47045-2.
  • Jensen, Gary F. (2007). The Path of the Devil: Early Modern Witch Hunts. Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-4697-4.
  • Kamen, Henry (2003). Spain's Road to Empire. Allen Lane. ISBN 978-0140285284.
  • Kohn, George (1995). Encyclopedia of Plague and Pestilence: From Ancient Times to the Present. Facts on file. ISBN 978-0-8160-2758-3.
  • Lee, Stephen (2001). The Thirty Years War (Lancaster Pamphlets). Routledge. ISBN 978-0-415-26862-2.
  • Lesaffer, Randall (1997). "The Westphalia Peace Treaties and the Development of the Tradition of Great European Peace Settlements prior to 1648". Grotiana. 18 (1): 71–95. doi:10.1163/187607597X00064.
  • Levy, Jack S (1983). War in the Modern Great Power System: 1495 to 1975. University Press of Kentucky.
  • Lockhart, Paul D (2007). Denmark, 1513–1660: the rise and decline of a Renaissance monarchy. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-927121-4.
  • Maland, David (1980). Europe at War, 1600–50. Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-333-23446-4.
  • McMurdie, Justin (2014). The Thirty Years' War: Examining the Origins and Effects of Corpus Christianum's Defining Conflict (MA thesis). George Fox University.
  • Milton, Patrick; Axworthy, Michael; Simms, Brendan (2018). Towards The Peace Congress of Münster and Osnabrück (1643–1648) and the Westphalian Order (1648–1806) in "A Westphalia for the Middle East". C Hurst & Co Publishers Ltd. ISBN 978-1-78738-023-3.
  • Mitchell, Andrew Joseph (2005). Religion, revolt, and creation of regional identity in Catalonia, 1640–1643 (PhD thesis). Ohio State University.
  • Murdoch, Steve (2000). Britain, Denmark-Norway and the House of Stuart 1603–1660. Tuckwell. ISBN 978-1-86232-182-3.
  • Murdoch, S.; Zickerman, K; Marks, H (2012). "The Battle of Wittstock 1636: Conflicting Reports on a Swedish Victory in Germany". Northern Studies. 43.
  • Murdoch, Steve; Grosjean, Alexia (2014). Alexander Leslie and the Scottish generals of the Thirty Years' War, 1618–1648. London: Pickering & Chatto.
  • Nicklisch, Nicole; Ramsthaler, Frank; Meller, Harald; Others (2017). "The face of war: Trauma analysis of a mass grave from the Battle of Lützen (1632)". PLOS ONE. 12 (5): e0178252. Bibcode:2017PLoSO..1278252N. doi:10.1371/journal.pone.0178252. PMC 5439951. PMID 28542491.
  • Norrhem, Svante (2019). Mercenary Swedes; French subsidies to Sweden 1631–1796. Translated by Merton, Charlotte. Nordic Academic Press. ISBN 978-91-88661-82-1.
  • O'Connell, Daniel Patrick (1968). Richelieu. Weidenfeld & Nicolson.
  • O'Connell, Robert L (1990). Of Arms and Men: A History of War, Weapons, and Aggression. OUP. ISBN 978-0195053593.
  • Outram, Quentin (2001). "The Socio-Economic Relations of Warfare and the Military Mortality Crises of the Thirty Years' War" (PDF). Medical History. 45 (2): 151–184. doi:10.1017/S0025727300067703. PMC 1044352. PMID 11373858.
  • Outram, Quentin (2002). "The Demographic impact of early modern warfare". Social Science History. 26 (2): 245–272. doi:10.1215/01455532-26-2-245.
  • Parker, Geoffrey (2008). "Crisis and Catastrophe: The global crisis of the seventeenth century reconsidered". American Historical Review. 113 (4): 1053–1079. doi:10.1086/ahr.113.4.1053.
  • Parker, Geoffrey (1976). "The "Military Revolution," 1560-1660—a Myth?". The Journal of Modern History. 48 (2): 195–214. doi:10.1086/241429. JSTOR 1879826. S2CID 143661971.
  • Parker, Geoffrey (1984). The Thirty Years' War (1997 ed.). Routledge. ISBN 978-0-415-12883-4. (with several contributors)
  • Parker, Geoffrey (1972). Army of Flanders and the Spanish Road, 1567–1659: The Logistics of Spanish Victory and Defeat in the Low Countries' Wars (2004 ed.). CUP. ISBN 978-0-521-54392-7.
  • Parrott, David (2001). Richelieu's Army: War, Government and Society in France, 1624–1642. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-79209-7.
  • Pazos, Conde Miguel (2011). "El tradado de Nápoles. El encierro del príncipe Juan Casimiro y la leva de Polacos de Medina de las Torres (1638–1642): The Treaty of Naples; the imprisonment of John Casimir and the Polish Levy of Medina de las Torres". Studia Histórica, Historia Moderna (in Spanish). 33.
  • Pfister, Ulrich; Riedel, Jana; Uebele, Martin (2012). "Real Wages and the Origins of Modern Economic Growth in Germany, 16th to 19th Centuries" (PDF). European Historical Economics Society. 17. Archived from the original (PDF) on 11 May 2022. Retrieved 6 October 2020.
  • Porshnev, Boris Fedorovich (1995). Dukes, Paul (ed.). Muscovy and Sweden in the Thirty Years' War, 1630–1635. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-45139-0.
  • Pursell, Brennan C. (2003). The Winter King: Frederick V of the Palatinate and the Coming of the Thirty Years' War. Ashgate. ISBN 978-0-7546-3401-0.
  • Ryan, E.A. (1948). "Catholics and the Peace of Westphalia" (PDF). Theological Studies. 9 (4): 590–599. doi:10.1177/004056394800900407. S2CID 170555324. Archived from the original (PDF) on 4 March 2016. Retrieved 7 October 2020.
  • Schmidt, Burghart; Richefort, Isabelle (2006). "Les relations entre la France et les villes hanséatiques de Hambourg, Brême et Lübeck : Moyen Age-XIXe siècle; Relations between France and the Hanseatic ports of Hamburg, Bremen and Lubeck from the Middle Ages to the 19th century". Direction des Archives, Ministère des affaires étrangères (in French).
  • Schulze, Max-Stefan; Volckart, Oliver (2019). "The Long-term Impact of the Thirty Years War: What Grain Price Data Reveal" (PDF). Economic History.
  • Sharman, J.C (2018). "Myths of military revolution: European expansion and Eurocentrism". European Journal of International Relations. 24 (3): 491–513. doi:10.1177/1354066117719992. S2CID 148771791.
  • Spielvogel, Jackson (2017). Western Civilisation. Wadsworth Publishing. ISBN 978-1-305-95231-7.
  • Storrs, Christopher (2006). The Resilience of the Spanish Monarchy 1665–1700. OUP. ISBN 978-0-19-924637-3.
  • Stutler, James Oliver (2014). Lords of War: Maximilian I of Bavaria and the Institutions of Lordship in the Catholic League Army, 1619–1626 (PDF) (PhD thesis). Duke University. hdl:10161/8754. Archived from the original (PDF) on 28 July 2021. Retrieved 21 September 2020.
  • Sutherland, NM (1992). "The Origins of the Thirty Years War and the Structure of European Politics". The English Historical Review. CVII (CCCCXXIV): 587–625. doi:10.1093/ehr/cvii.ccccxxiv.587.
  • Talbott, Siobhan (2021). "'Causing misery and suffering miserably': Representations of the Thirty Years' War in Literature and History". Sage. 30 (1): 3–25. doi:10.1177/03061973211007353. S2CID 234347328.
  • Thion, Stephane (2008). French Armies of the Thirty Years' War. Auzielle: Little Round Top Editions.
  • Thornton, John (2016). "The Kingdom of Kongo and the Thirty Years' War". Journal of World History. 27 (2): 189–213. doi:10.1353/jwh.2016.0100. JSTOR 43901848. S2CID 163706878.
  • Trevor-Roper, Hugh (1967). The Crisis of the Seventeenth Century: Religion, the Reformation and Social Change (2001 ed.). Liberty Fund. ISBN 978-0-86597-278-0.
  • Van Gelderen, Martin (2002). Republicanism and Constitutionalism in Early Modern Europe: A Shared European Heritage Volume I. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-80203-1.
  • Van Groesen, Michiel (2011). "Lessons Learned: The Second Dutch Conquest of Brazil and the Memory of the First". Colonial Latin American Review. 20 (2): 167–193. doi:10.1080/10609164.2011.585770. S2CID 218574377.
  • Van Nimwegen, Olaf (2010). The Dutch Army and the Military Revolutions, 1588–1688. Boydell Press. ISBN 978-1-84383-575-2.
  • Wedgwood, C.V. (1938). The Thirty Years War (2005 ed.). New York Review of Books. ISBN 978-1-59017-146-2.
  • White, Matthew (2012). The Great Big Book of Horrible Things. W.W. Norton & Co. ISBN 978-0-393-08192-3.
  • Wilson, Peter H. (2009). Europe's Tragedy: A History of the Thirty Years War. Allen Lane. ISBN 978-0-7139-9592-3.
  • Wilson, Peter H. (2018). Lützen: Great Battles Series. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199642540.
  • Wilson, Peter (2008). "The Causes of the Thirty Years War 1618–48". The English Historical Review. 123 (502): 554–586. doi:10.1093/ehr/cen160. JSTOR 20108541.
  • Zaller, Robert (1974). "'Interest of State': James I and the Palatinate". Albion: A Quarterly Journal Concerned with British Studies. 6 (2): 144–175. doi:10.2307/4048141. JSTOR 4048141.