1707 Jan 2
ផ្នែកនៃព្រះរាជាណាចក្រ Lan Xang
Laosចាប់ពីឆ្នាំ ១៧០៧ រាជាណាចក្រឡាវ Lan Xang ត្រូវបានបែងចែកទៅជានគរក្នុងតំបន់គឺ វៀងចន្ទន៍ ហ្លួងប្រាបាង និងក្រោយមកចម្ប៉ាសាក់ (១៧១៣)។ព្រះរាជាណាចក្រវៀងចន្ទន៍ គឺជាអាណាចក្រខ្លាំងបំផុតក្នុងចំណោមប្រទេសទាំងបី ដោយក្រុងវៀងចន្ទន៍បានពង្រីកឥទ្ធិពលពាសពេញខ្ពង់រាប Khorat (បច្ចុប្បន្នជាផ្នែកនៃប្រទេសថៃទំនើប) និងមានការប៉ះទង្គិចជាមួយព្រះរាជាណាចក្រហ្លួងព្រះបាងសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងលើខ្ពង់រាប Xieng Khouang (នៅព្រំដែននៃប្រទេសវៀតណាមសម័យទំនើប)។រាជាណាចក្រហ្លួងព្រះបាងគឺជានគរដំបូងគេនៃអាណាចក្រក្នុងតំបន់ដែលបានលេចឡើងនៅឆ្នាំ 1707 នៅពេលដែលស្តេច Xai Ong Hue នៃ Lan Xang ត្រូវបានជំទាស់ដោយ Kingkitsarat ដែលជាចៅប្រុសរបស់ Sourigna Vongsa ។Xai Ong Hue និងក្រុមគ្រួសាររបស់គាត់បានស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោននៅ ប្រទេសវៀតណាម នៅពេលដែលពួកគេត្រូវបាននិរទេសក្នុងរជ្ជកាលរបស់ Sourigna Vongsa ។Xai Ong Hue ទទួលបានការគាំទ្រពីអធិរាជវៀតណាម Le Duy Hiep ជាថ្នូរនឹងការទទួលស្គាល់អធិបតេយ្យភាពរបស់វៀតណាមលើ Lan Xang។នៅប្រមុខកងទ័ពវៀតណាម សាយ អុងហឺ បានវាយលុកក្រុងវៀងចន្ទន៍ ហើយបានប្រហារជីវិតស្តេចណានថារ៉ាត់ ដែលទាមទារឲ្យឡើងសោយរាជ្យ។ជាការឆ្លើយតប Kingkitsarat ដែលជាចៅប្រុសរបស់ Sourigna Vongsa បានបះបោរ ហើយបានផ្លាស់ប្តូរជាមួយកងទ័ពរបស់គាត់ពី Sipsong Panna ឆ្ពោះទៅ Luang Prabang ។បន្ទាប់មក Kingkitsarat បានធ្វើដំណើរទៅទិសខាងត្បូងដើម្បីប្រជែងនឹង Xai Ong Hue នៅទីក្រុងវៀងចន្ទន៍។ពេលនោះ សាយ អុងហឺ បានងាកទៅរក នគរអយុធ្យា ដើម្បីគាំទ្រ ហើយកងទ័ពមួយត្រូវបានបញ្ជូន ដែល ជាជាងគាំទ្រ ឆៃអុងហឺ បានកាត់ផ្តាច់ការបែងចែករវាងហ្លួងព្រះបាង និងវៀងចន្ទន៍។នៅឆ្នាំ 1713 អភិជនឡាវភាគខាងត្បូងបានបន្តការបះបោរប្រឆាំងនឹង សាយ អុងហឺ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ ណូកាសាដ ដែលជាក្មួយប្រុសរបស់ ស៊ូរីណា វង្សសា ហើយព្រះរាជាណាចក្រចំប៉ាសាក់បានលេចចេញជារូបរាង។ព្រះរាជាណាចក្រចំប៉ាសាក់ រួមមានតំបន់ភាគខាងត្បូងនៃទន្លេសេបាង រហូតដល់ស្ទឹងត្រែង រួមជាមួយនឹងតំបន់នៃទន្លេមុន និងទន្លេជី នៅលើខ្ពង់រាប Khorat ។ទោះបីជាមានប្រជាជនតិចជាងទីក្រុងហ្លួងព្រះបាង ឬវៀងចន្ទន៍ក៏ដោយ ក៏ចំប៉ាសាក់បានកាន់កាប់ទីតាំងដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់អំណាចក្នុងតំបន់ និងពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិតាមរយៈទន្លេមេគង្គ។ពេញមួយទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1760 និងឆ្នាំ 1770 នគរសៀម និង ភូមា បានប្រកួតប្រជែងគ្នាក្នុងការប្រកួតប្រជែងប្រដាប់អាវុធដ៏ជូរចត់ ហើយបានស្វែងរកសម្ព័ន្ធភាពជាមួយនគរលាវ ដើម្បីពង្រឹងទីតាំងដែលទាក់ទងគ្នាដោយបន្ថែមកម្លាំងរបស់ពួកគេ ហើយបដិសេធពួកគេចំពោះសត្រូវរបស់ពួកគេ។ជាលទ្ធផល ការប្រើប្រាស់សម្ព័ន្ធភាពប្រកួតប្រជែងនឹងធ្វើឱ្យជម្លោះយោធាកាន់តែខ្លាំងឡើងរវាងរាជាណាចក្រឡាវភាគខាងជើងនៃហ្លួងប្រាបាង និងវៀងចន្ទន៍។រវាងរាជាណាចក្រឡាវធំៗទាំងពីរ ប្រសិនបើសម្ព័ន្ធភាពជាមួយមួយត្រូវបានស្វែងរកដោយភូមា ឬសៀម នោះមួយទៀតមានទំនោរគាំទ្រភាគីដែលនៅសេសសល់។បណ្តាញនៃសម្ព័ន្ធភាពបានផ្លាស់ប្តូរជាមួយនឹងទិដ្ឋភាពនយោបាយ និងយោធាពេញមួយពាក់កណ្តាលចុងក្រោយនៃសតវត្សទីដប់ប្រាំបី។
▲
●