Բյուզանդական կայսրություն: Հուստինյան դինաստիա

Հուստինյան դինաստիան սկսվեց իր անվանակից Հուստին I-ի գահ բարձրանալով։Ջասթին I-ը ծնվել է մի փոքրիկ գյուղում՝ Բեդերիանա, մ.թ. 450-ականներին:Ինչպես շատ գյուղացի երիտասարդներ, նա գնաց Կոստանդնուպոլիս և զինվորագրվեց բանակ, որտեղ իր ֆիզիկական կարողությունների շնորհիվ դարձավ Էքքյուբիտորների՝ պալատական ​​պահակների մի մասը։Նա կռվել է իսավրական և պարսկական պատերազմներում և բարձրացել է աստիճաններով՝ դառնալով Էքսկյուբիտորների հրամանատար, ինչը շատ ազդեցիկ պաշտոն էր։Այս ընթացքում նա նաև ստացել է սենատորի կոչում։Անաստասիոս կայսրի մահից հետո, որը հստակ ժառանգ չէր թողել, շատ վեճեր եղան, թե ով է դառնալու կայսր։Որոշելու համար, թե ով է գահ բարձրանալու, հիպոդրոմում մեծ ժողով է հրավիրվել։Բյուզանդական սենատը, մինչդեռ, հավաքվել էր պալատի մեծ դահլիճում։Քանի որ Սենատը ցանկանում էր խուսափել արտաքին ներգրավվածությունից և ազդեցությունից, նրանց ճնշում էր գործադրվում արագորեն թեկնածու ընտրել.սակայն նրանք չեն կարողացել համաձայնել։Առաջադրվել են մի քանի թեկնածուներ, որոնք մերժվել են տարբեր պատճառներով։Երկար վիճաբանություններից հետո սենատը որոշեց առաջադրել Ջասթինի թեկնածությունը.եւ հուլիսի 10-ին թագադրվել է Կոստանդնուպոլսի պատրիարք Հովհաննես Կապադովկացու կողմից։

Հուստինոս I-ի գահակալումը նշանակալի է Հուստինիանոսների դինաստիայի հիմնադրման համար, որը ներառում էր նրա նշանավոր եղբորորդի Հուստինիանոս I-ը և երեք հաջորդ կայսրերը:Նրա ամուսինը կայսրուհի Եվֆեմիան էր։Նա աչքի էր ընկնում իր խիստ ուղղափառ քրիստոնեական հայացքներով ։Սա նպաստեց Հռոմի և Կոստանդնուպոլսի եկեղեցիների միջև ակական հերձվածի ավարտին, ինչի արդյունքում Հուստինի և պապականության միջև լավ հարաբերություններ հաստատվեցին։Իր կառավարման ողջ ընթացքում նա շեշտում էր իր պաշտոնի կրոնական բնույթը և հրամանագրեր էր ընդունում տարբեր քրիստոնեական խմբերի դեմ, որոնք այն ժամանակ համարվում էին ոչ ուղղափառ:Արտաքին հարաբերություններում նա օգտագործել է կրոնը որպես պետական ​​գործիք։Նա ջանում էր զարգացնել հաճախորդ պետություններ կայսրության սահմաններում և մինչև իր գահակալության վերջը խուսափեց որևէ նշանակալի պատերազմից:

Ի տարբերություն իրենից առաջ կայսրերի մեծամասնության, որոնք մոնոֆիզիտ էին, Հուստինը բարեպաշտ ուղղափառ քրիստոնյա էր:Մոնոֆիզիտներն ու ուղղափառները հակասում էին Քրիստոսի երկակի էությանը:Անցյալ կայսրերը պաշտպանել էին մոնոֆիզիտների դիրքորոշումը, որն ուղղակիորեն հակասում էր պապականության ուղղափառ ուսմունքներին, և այս վեճը հանգեցրեց Ակաքյան հերձմանը։Հուստինը, որպես ուղղափառ, և նոր պատրիարք Հովհաննես Կապադովկացին անմիջապես ձեռնամուխ եղան Հռոմի հետ հարաբերությունների վերանորոգմանը։Նուրբ բանակցություններից հետո ակացիական հերձվածն ավարտվեց 519 թվականի մարտի վերջին։

Լազիկան Բյուզանդական կայսրության և Սասանյան կայսրության սահմանամերձ պետությունն էր.դա քրիստոնեական էր, բայց Սասանյան ոլորտում:Թագավոր Ցաթը ցանկանում էր նվազեցնել Սասանյանների ազդեցությունը:521 կամ 522 թվականներին նա գնաց Կոստանդնուպոլիս՝ Հուստինի ձեռքից ստանալու թագավորության նշաններն ու թագավորական զգեստները և հնազանդվելու։Նա նաև մկրտվել է որպես քրիստոնյա և ամուսնացել բյուզանդական ազնվական Վալերիանայի հետ։Բյուզանդիայի կայսրի կողմից իր թագավորությունում հաստատվելուց հետո նա վերադարձավ Լազիկա։Հուստինի մահից կարճ ժամանակ անց Սասանյանները փորձեցին բռնի ուժով վերականգնել վերահսկողությունը, բայց Ջասթինի իրավահաջորդի աջակցությամբ ծեծի ենթարկվեցին:

Աքսումի Քալեբ I-ը հավանաբար խրախուսվել է ագրեսիվորեն ընդլայնել իր կայսրությունը Հուստինի կողմից:Ժամանակակից մատենագիր Ջոն Մալալասը հայտնում է, որ բյուզանդացի վաճառականները կողոպտվել և սպանվել են Հիմյարի հարավարաբական թագավորության հրեա թագավորի կողմից, ինչը ստիպել է Քալեբին պնդել. ես և իմ թագավորությունը»:Հիմյարը Սասանյան պարսիկների հաճախորդ պետությունն էր՝ բյուզանդացիների բազմամյա թշնամիները:Քալեբը ներխուժեց Հիմյար՝ երդվելով ընդունել քրիստոնեություն , եթե դա հաջողվի, ինչը նա ստացավ 523 թվականին: Այսպիսով, Հուստինը տեսավ, որ ներկայիս Եմենը Սասանյանների վերահսկողությունից անցնում է դաշնակից և քրիստոնեական պետությանը :

Անտիոքն ավերվել է երկրաշարժից, որի հետևանքով զոհվել է մոտ 250,000 մարդ։Ջասթինը կազմակերպեց, որ բավականաչափ գումար ուղարկվի քաղաք և՛ անհապաղ օգնության, և՛ վերականգնումը սկսելու համար։

Պիրենեական պատերազմը տեղի է ունեցել 526-532 թվականներին Բյուզանդական կայսրության և Սասանյան կայսրության միջև արևելյան վրացական Իբերիայի թագավորության համար, որը Սասանյան պատվիրատու պետություն էր, որը հեռացել էր բյուզանդացիներին:Հակամարտություն բռնկվեց տուրքի և համեմունքների առևտրի շուրջ լարվածության միջև:Սասանյանները պահպանեցին առաջատարի դիրքը մինչև 530 թվականը, սակայն բյուզանդացիները վերականգնեցին իրենց դիրքերը Դարա և Սատալայում տեղի ունեցած ճակատամարտերում, մինչդեռ նրանց Ղասանի դաշնակիցները ջախջախեցին Սասանյան Լախմիդներին։

Հուստինիանոսի թագավորությունը նշանավորվում է հավակնոտ «կայսրության վերականգնմամբ»։Այս հավակնությունն արտահայտվել է չգործող Արեւմտյան Հռոմեական կայսրության տարածքների մասնակի վերականգնմամբ։Նրա զորավար Բելիսարիոսը արագորեն նվաճեց Հյուսիսային Աֆրիկայում գտնվող Վանդալների թագավորությունը։Այնուհետև Բելիսարիոսը, Նարսեսը և այլ զորավարներ նվաճեցին Օստրոգոթերի թագավորությունը՝ ավելի քան կես դար Օստրոգոթերի տիրապետությունից հետո կայսրությանը վերադարձնելով Դալմատիան, Սիցիլիան, Իտալիան և Հռոմը։Պրետորիայի պրեֆեկտ Լիբերիուսը վերադարձրեց Պիրենեյան թերակղզու հարավը՝ հիմնելով Սպանիա նահանգը։Այս արշավները վերահաստատեցին հռոմեական վերահսկողությունը Արևմտյան Միջերկրական ծովի վրա՝ ավելացնելով կայսրության տարեկան եկամուտը ավելի քան մեկ միլիոն սոլիդով։Իր գահակալության ընթացքում Հուստինիանոսը հնազանդեցրել է նաև Ցանիներին՝ Սև ծովի արևելյան ափին գտնվող ժողովրդին, որը նախկինում երբեք չի եղել հռոմեական տիրապետության տակ։Կավադ I-ի օրոք նա արևելքում ներգրավեց Սասանյան կայսրությանը , իսկ ավելի ուշ՝ Խոսրով I-ի օրոք.այս երկրորդ հակամարտությունը մասամբ սկսվեց արևմուտքում նրա հավակնությունների պատճառով։Նրա ժառանգության առավել հնչեղ կողմը հռոմեական իրավունքի միատեսակ վերաշարադրումն էր՝ Corpus Juris Civilis-ը, որը դեռևս հանդիսանում է քաղաքացիական իրավունքի հիմքը շատ ժամանակակից պետություններում:Նրա թագավորությունը նաև նշանավորեց բյուզանդական մշակույթի ծաղկումը, և նրա շինարարական ծրագիրը բերեց այնպիսի գործեր, ինչպիսին է Այա Սոֆիայի տաճարը:Արեւելյան ուղղափառ եկեղեցում նրան անվանում են «Սուրբ Հուստինիանոս կայսր»։Իր վերականգնողական գործունեության պատճառով Հուստինիանոսը երբեմն հայտնի է եղել որպես «Վերջին հռոմեացի» 20-րդ դարի կեսերի պատմագրության մեջ։

527 թվականին Հուստինիանոսի կայսր դառնալուց անմիջապես հետո նա որոշեց, որ կայսրության իրավական համակարգը վերանորոգման կարիք ունի։Գոյություն ունեին կայսերական օրենքների և այլ անհատական ​​օրենքների երեք օրենսգրքեր, որոնցից շատերը հակասում էին կամ հնացած էին:528 թվականի փետրվարին Հուստինիանոսը ստեղծեց տասը հոգուց բաղկացած հանձնաժողով՝ վերանայելու այս ավելի վաղ ժողովածուները, ինչպես նաև առանձին օրենքները, վերացնելու այն ամենը, ինչ ավելորդ կամ հնացած է, փոփոխություններ մտցնի, ինչպես որ հարմար է, և ստեղծի գործող կայսերական օրենքների մեկ ժողովածու:Կանոնագիրքը բաղկացած է տասներկու գրքից. 1-ին գիրքը վերաբերում է եկեղեցական իրավունքին, իրավունքի աղբյուրներին և բարձրագույն պաշտոնների պարտականություններին.2–8 գրքերը ներառում են մասնավոր իրավունք;9-րդ գիրքը վերաբերում է հանցագործություններին.իսկ 10–12 գրքերը պարունակում են վարչական իրավունք։Օրենսգրքի կառուցվածքը հիմնված է հնագույն դասակարգումների վրա, որոնք ամրագրված են edictum perpetuum (հավերժական հրամանագրում), ինչպես որ Digest-ում է:

529 թվականին Հուստինի իրավահաջորդ Հուստինիանոսի ձախողված բանակցությունները դրդեցին Սասանյան 40000 հոգանոց արշավախմբին դեպի Դարա։Հաջորդ տարի Բելիսարիոսը Հերմոգենեսի և բանակի հետ ետ ուղարկվեց տարածաշրջան։Կավադը պատասխանեց ևս 10,000 զորքով գեներալ Պերոզեսի ղեկավարությամբ, որը ճամբար դրեց մոտ հինգ կիլոմետր հեռավորության վրա Ամմոդիուսում:Դարայի մոտակայքում։

Կալլինիկումի ճակատամարտը տեղի ունեցավ մ.թ. 531 թվականի ապրիլի 19-ին՝ Զատիկի շաբաթ օրը, Բյուզանդական կայսրության բանակների միջև՝ Բելիսարիոսի գլխավորությամբ և Սասանյան հեծելազորը՝ Ազարեթեսի գլխավորությամբ։Դարայի ճակատամարտում կրած պարտությունից հետո Սասանյանները շարժվեցին դեպի Սիրիա ներխուժելու՝ փորձելով շրջել պատերազմի ալիքը:Բելիսարիուսի արագ արձագանքը ձախողեց ծրագիրը, և նրա զորքերը մանևրելու միջոցով պարսիկներին մղեցին դեպի Ասորիքի ծայրը, նախքան մարտ մղելը, որում Սասանյաններն ապացուցեցին, որ պիրրոսի հաղթողներն էին:

Հին հռոմեական և բյուզանդական կայսրություններն ունեին լավ զարգացած ասոցիացիաներ, որոնք հայտնի էին որպես demes, որոնք աջակցում էին տարբեր խմբակցություններին (կամ թիմերին), որոնց պատկանում էին որոշակի սպորտային իրադարձությունների մրցակիցները, հատկապես կառքերի մրցավազքում:Սկզբում կառքերի մրցավազքում կային չորս հիմնական խմբակցություններ, որոնք տարբերվում էին համազգեստի գույնով, որով նրանք մրցում էին.գույները կրել են նաև նրանց կողմնակիցները։Դեմերը դարձել էին տարբեր սոցիալական և քաղաքական խնդիրների կիզակետ, որոնց համար ընդհանուր բյուզանդական բնակչությունը չուներ ելքի այլ ձևեր:Նրանք համատեղում էին փողոցային ավազակախմբերի և քաղաքական կուսակցությունների ասպեկտները՝ դիրքորոշումներ ընդունելով ընթացիկ խնդիրների, ներառյալ աստվածաբանական խնդիրների և գահի հավակնորդների վերաբերյալ:531 թվականին Կապույտ և Կանաչների որոշ անդամներ ձերբակալվել են կառքերի մրցավազքից հետո անկարգությունների ժամանակ սպանության համար։Մարդասպաններին պետք է մահապատժի ենթարկեին, և նրանց մեծ մասը մահապատժի ենթարկվեց։532 թվականի հունվարի 13-ին զայրացած ամբոխը ժամանեց Հիպոդրոմ՝ մրցավազքի համար:Հիպոդրոմը գտնվում էր պալատական ​​համալիրի կողքին, ուստի Հուստինիանոսը կարող էր նախագահել մրցարշավները պալատում գտնվող իր տուփի անվտանգությունից:Սկզբից ամբոխը հայհոյանքներ է հնչեցրել Հուստինիանոսի հասցեին։Օրվա վերջում՝ 22-րդ մրցավազքում, պարտիզանական վանկարկումները «Կապույտ» կամ «Կանաչ» փոխվել էին միասնական Nίκα-ի («Nika», որը նշանակում է «Հաղթի՛ր», «Հաղթանակ» կամ «Նվաճի՛ր»): և ամբոխը բռնկվեց և սկսեց հարձակվել պալատի վրա։Հաջորդ հինգ օրվա ընթացքում պալատը շրջափակման մեջ էր։Խառնաշփոթի ժամանակ բռնկված հրդեհները ավերեցին քաղաքի մեծ մասը, ներառյալ քաղաքի ամենահին եկեղեցին՝ Այա Սոֆիա տաճարը (որը Հուստինիանոսը հետագայում վերակառուցելու էր)։Նիկայի խռովությունները հաճախ համարվում են քաղաքի պատմության մեջ ամենադաժան անկարգությունները, որոնց հետևանքով Կոստանդնուպոլսի գրեթե կեսն այրվել կամ ավերվել է, իսկ տասնյակ հազարավոր մարդիկ սպանվել են:

Վանդալական պատերազմը հակամարտություն էր Հյուսիսային Աֆրիկայում (հիմնականում ժամանակակից Թունիսում) Բյուզանդական կամ Արևելյան Հռոմեական կայսրության ուժերի և Կարթագենի վանդալական թագավորության միջև մ.թ. 533–534 թվականներին։Սա Հուստինիանոս I-ի կորած Արևմտյան Հռոմեական կայսրության վերանվաճման պատերազմներից առաջինն էր։Վանդալները գրավել էին հռոմեական Հյուսիսային Աֆրիկան ​​5-րդ դարի սկզբին և այնտեղ հիմնեցին անկախ թագավորություն։Իրենց առաջին թագավոր Գեյզերիկի օրոք վանդալների ահեղ նավատորմը ծովահենների հարձակումներ իրականացրեց Միջերկրական ծովով, կողոպտեց Հռոմը և հաղթեց հռոմեական զանգվածային արշավանքին 468 թվականին: Գեյզերիկի մահից հետո հարաբերությունները վերապրած Արևելյան Հռոմեական կայսրության հետ կարգավորվեցին, թեև լարվածությունը երբեմն սրվում էր Վանդալների ռազմատենչ հավատարմությունը արիոսականությանը և նրանց հալածանքը Նիկենի բնիկ բնակչության նկատմամբ:530 թվականին Կարթագենում պալատական ​​հեղաշրջումը գահընկեց արեց հռոմեամետ Հիլդերիկին և նրան փոխարինեց իր զարմիկ Գելիմերին։Արևելյան հռոմեական կայսր Հուստինիանոսը դա ընդունեց որպես վանդալների գործերին միջամտելու պատրվակ, և 532 թվականին Սասանյան Պարսկաստանի հետ իր արևելյան սահմանը ապահովելուց հետո նա սկսեց արշավախումբ պատրաստել զորավար Բելիսարիոսի ղեկավարությամբ, որի քարտուղար Պրոկոպիոսը գրել է պատերազմի հիմնական պատմական պատմությունը:

Տրիկամարումի ճակատամարտը տեղի ունեցավ 533 թվականի դեկտեմբերի 15-ին Բյուզանդական կայսրության բանակների միջև՝ Բելիսարիոսի օրոք, և Վանդալների թագավորության միջև, որի հրամանատարն էր Գելիմեր թագավորը և նրա եղբայր Ցազոնը։Այն հետևեց Բյուզանդիայի հաղթանակին Ad Decimum-ի ճակատամարտում և վերջնականապես վերացրեց վանդալների իշխանությունը՝ ավարտին հասցնելով Հյուսիսային Աֆրիկայի «վերանվաճումը» Բյուզանդիայի կայսր Հուստինիանոս I-ի օրոք: Ճակատամարտի հիմնական ժամանակակից աղբյուրը Պրոկոպիոսն է, Դե Բելլո Վանդալիկոն: , որը զբաղեցնում է նրա Հուստինիանոսի գլխավոր պատերազմների III և IV գրքերը։

Գոթական պատերազմը Արևելյան Հռոմեական (Բյուզանդական) կայսրության միջև Հուստինիանոս I կայսրի ևԻտալիայի օստրոգոթական թագավորության օրոք տեղի է ունեցել 535-554 թվականներին Իտալիայի թերակղզում, Դալմաթիայում, Սարդինիայում, Սիցիլիայում և Կորսիկայում:Սա Հռոմեական կայսրության հետ բազմաթիվ գոթական պատերազմներից վերջիններից մեկն էր։Պատերազմն իր արմատներն ուներ Արևելյան հռոմեական կայսր Հուստինիանոս I-ի հավակնությունից՝ վերականգնելու նախկին Արևմտյան Հռոմեական կայսրության գավառները, որոնք հռոմեացիները կորցրել էին նախորդ դարում ներխուժող բարբարոս ցեղերին (միգրացիայի ժամանակաշրջան):Պատերազմը հետևեց արևելյան հռոմեական վանդալներից Աֆրիկայի նահանգի վերանվաճմանը:Պատմաբանները սովորաբար պատերազմը բաժանում են երկու փուլի.535-ից 540 թվականներին՝ ավարտվելով օստրոգոթերի մայրաքաղաք Ռավեննայի անկմամբ և բյուզանդացիների կողմից Իտալիայի ակնհայտ վերանվաճմամբ։540/541-ից մինչև 553 թվականները՝ գոթական վերածնունդ Տոտիլայի օրոք, որը ճնշվեց միայն բյուզանդական զորավար Նարսեսի երկարատև պայքարից հետո, որը նաև հետ մղեց 554 թվականին ֆրանկների և ալամանների արշավանքը։

Բագրադա գետի ճակատամարտը կամ Մեմբրեսայի ճակատամարտը մ.թ. 536-ին բյուզանդական զորքերի և Ստոցասի գլխավորած ապստամբ ուժերի միջև բախում էր։Ստոցասը կարճ ժամանակ առաջ պաշարել էր Կարթագենը (Աֆրիկայի պրեֆեկտուրայի մայրաքաղաքը) 8000 ապստամբների, 1000 վանդալ զինվորների (400-ը փախել էին գերությունից հետո և նավով վերադարձել Աֆրիկա, իսկ մնացածները դեռ դիմադրում էին Աֆրիկայում բյուզանդացիներին) և բազմաթիվ ստրուկներով։ .Բելիսարիոսը իր հրամանատարության տակ ուներ ընդամենը 2000 մարդ։Բելիսարիոսի ժամանելուն պես ապստամբները վերացրել էին պաշարումը։Մինչ կռիվը սկսվելը Ստոցասը ցանկանում էր վերատեղակայել իր զորքերը, որպեսզի ուժեղ քամին չօգներ բյուզանդացիներին մարտերում:Ստոցասը անտեսեց որևէ զորք տեղափոխել այս շարժումը լուսաբանելու համար:Բելիսարիոսը, տեսնելով, որ ապստամբների մեծ մասը կազմալուծված և բացահայտված է, որոշեց մեղադրանք առաջադրել ապստամբներին, որոնք գրեթե անմիջապես փախան անկարգություններով։Ապստամբների կորուստները համեմատաբար թեթև մնացին, քանի որ բյուզանդական ուժը չափազանց փոքր էր փախչող ապստամբներին անվտանգ հետապնդելու համար:Փոխարենը Բելիսարիոսը թույլ տվեց իր մարդկանց թալանել լքված ապստամբների ճամբարը։

Գոթական պատերազմի ժամանակ Հռոմի առաջին պաշարումը տևեց մեկ տարի ինը օր՝ 537 թվականի մարտի 2-ից մինչև 538 թվականի մարտի 12-ը։պաշտպանվող արևելյան հռոմեացիներին ղեկավարում էր Բելիսարիոսը՝ հռոմեական ամենահայտնի և հաջողակ գեներալներից մեկը:Պաշարումը երկու հակառակորդների ուժերի միջև առաջին խոշոր հանդիպումն էր և որոշիչ դեր խաղաց պատերազմի հետագա զարգացման մեջ:

Մեդիոլանում տեղի ունեցած աղետից հետո Նարսեսը հետ է կանչվել, և Բելիսարիոսը հաստատվել է որպես գերագույն հրամանատար՝ ողջԻտալիայում :Բելիսարիուսը որոշեց ավարտել պատերազմը՝ գրավելով Ռավեննան, բայց նախ պետք է գործ ունենար գոթական հենակետերի հետ՝ Աքսիմում և Ֆեյսուլա (Ֆիզոլե):Երկուսն էլ գրավելուց հետո Դալմաթիայի զորքերը ուժեղացրին Բելիսարիուսին, և նա շարժվեց Ռավեննայի դեմ:Ջոկատները շարժվեցին Պոսից դեպի հյուսիս, իսկ կայսերական նավատորմը պարեկություն անցկացրեց Ադրիատիկում՝ կտրելով քաղաքը պաշարներից։Գոթերի մայրաքաղաքի ներսում Կոստանդնուպոլսից դեսպանատուն եկավ՝ Հուստինիանոսի կողմից զարմանալիորեն մեղմ արտահայտություններով:Ցանկանալով ավարտել պատերազմը և կենտրոնանալ մոտալուտ պարսկական պատերազմի դեմ՝ կայսրն առաջարկեց բաժանել Իտալիան, Պոսից հարավ գտնվող հողերը կպահպանվեն կայսրության կողմից, իսկ գետից հյուսիս՝ գոթերի կողմից։Գոթերը պատրաստակամորեն ընդունեցին պայմանները, բայց Բելիսարիոսը, դատելով դա որպես դավաճանություն այն ամենին, ինչին նա ձգտում էր հասնել, հրաժարվեց ստորագրել, թեև նրա գեներալները համաձայն չէին նրա հետ:Վհատված՝ գոթերը առաջարկեցին իրենց հարգանքով վերաբերվել Բելիսարիոսին արևմտյան կայսր դարձնել։Բելիսարիուսը մտադրություն չուներ ընդունելու դերը, բայց տեսավ, թե ինչպես կարող է օգտագործել այս իրավիճակը իր օգտին և կեղծ ընդունելություն:540 թվականի մայիսին Բելիսարիուսը և նրա բանակը մտան Ռավեննա;քաղաքը չի թալանվել, մինչդեռ գոթերին լավ են վերաբերվել և թույլ են տվել պահպանել իրենց ունեցվածքը:Ռավեննայի հանձնվելուց հետո մի քանի գոթական կայազորներ Պոսից հյուսիս հանձնվեցին։Մյուսները մնացին գոթական ձեռքերում, որոնց թվում էին Տիցինը, որտեղ գտնվում էր Ուրայասը և Վերոնան, որը պահվում էր Իլդիբադի կողմից:Շուտով Բելիսարիոսը նավարկեց դեպի Կոստանդնուպոլիս, որտեղ նրան մերժեցին հաղթանակի պատիվը:Վիտիգեսը կոչվեց պատրիկ և ուղարկվեց հարմարավետ թոշակի, իսկ գերության մեջ գտնվող գոթերը ուղարկվեցին արևելյան բանակները ուժեղացնելու համար:

Հուստինիանոսի կամ Հուստինիանոսի ժանտախտը (մ.թ. 541–549 թթ.) ժանտախտի առաջին համաճարակի առաջին խոշոր բռնկումն էր՝ ժանտախտի առաջին Հին աշխարհի համաճարակը, վարակիչ հիվանդությունը, որն առաջացել է Yersinia pestis բակտերիայով։Հիվանդությունը պատեց ողջ Միջերկրական ավազանը, Եվրոպան և Մերձավոր Արևելքը՝ դաժանորեն ազդելով Սասանյան կայսրության և Բյուզանդական կայսրության և հատկապես նրա մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլիսի վրա։Ժանտախտը կոչվել է բյուզանդական կայսր Հուստինիանոս I-ի (մ. 527–565), ով, ըստ իր պալատական ​​պատմիչ Պրոկոպիոսի, վարակվել է հիվանդությունից և ապաքինվել 542 թվականին՝ համաճարակի գագաթնակետին, որը սպանեց բնակչության մոտ մեկ հինգերորդը։ կայսերական կապիտալ.Վարակումը հասավ հռոմեականԵգիպտոս 541 թվականին, տարածվեց Միջերկրական ծովում մինչև 544 թվականը և պահպանվեց Հյուսիսային Եվրոպայում և Արաբական թերակղզում մինչև 549 թվականը։

Բելիսարիուսի հեռանալըԻտալիայի մեծ մասը թողեց հռոմեացիների ձեռքում, բայց Պոսից հյուսիս՝ Տիցինումը և Վերոնան մնացին չնվաճված։541 թվականի սկզբին Տոտիլան թագավոր է հռչակվել։Վաղ գոթական հաջողության շատ պատճառներ կային.Հուստինիանոսի ժանտախտի բռնկումը ավերեց և հայաթափեց Հռոմեական կայսրությունը 542 թ.Նոր հռոմեա- պարսկական պատերազմի սկիզբը Հուստինիանոսին ստիպեց իր զորքերի մեծ մասը տեղակայել արևելքումիսկ Իտալիայում հռոմեական տարբեր գեներալների անգործունակությունն ու անմիաբանությունը խաթարեցին ռազմական գործառույթն ու կարգապահությունը։Այս վերջինը բերեց Տոտիլայի առաջին հաջողությունը:Հուստինիանոսի շատ հորդորներից հետո գեներալներ Կոնստանտինիանոսը և Ալեքսանդրը միավորեցին իրենց ուժերը և առաջ շարժվեցին դեպի Վերոնա։Դավաճանության միջոցով նրանք կարողացան գրավել քաղաքի պարիսպների դարպասը.հարձակումը սեղմելու փոխարեն նրանք հետաձգեցին վիճաբանությունը հավանական ավարի համար՝ թույլ տալով գոթերին հետ գրավել դարպասը և ստիպել բյուզանդացիներին հետ քաշվել:Տոտիլան 5000 հոգով հարձակվեց Ֆավենտիայի (Ֆաենցա) մոտ գտնվող նրանց ճամբարի վրա և Ֆավենտիայի ճակատամարտում ոչնչացրեց հռոմեական բանակը։

542 թվականի գարնանը Ֆավենտիայի ճակատամարտում բյուզանդացիների դեմ իր հաջողությունից հետո Տոտիլան իր զորքերի մի մասին ուղարկեց Ֆլորենցիայի վրա հարձակվելու։Հուստինը, Ֆլորենցիայի բյուզանդական հրամանատարը, անտեսել էր պատշաճ կերպով ապահովել քաղաքը պաշարման դեմ, և շտապ օգնություն ուղարկեց տարածքի մյուս բյուզանդական հրամանատարներին՝ Հովհաննեսին, Բեսասին և Կիպրիանոսին:Նրանք հավաքեցին իրենց ուժերը և հասան Ֆլորենցիայի օգնությանը։Նրանց մոտենալուն պես գոթերը բարձրացրին պաշարումը և նահանջեցին հյուսիս՝ Մյուցելիումի շրջան (ժամանակակից Մուգելլո)։Բյուզանդացիները հետապնդեցին նրանց, Հովհաննեսն ու նրա զորքերը գլխավորեցին հետապնդումը, իսկ մնացած բանակը հետևեց հետևից:Հանկարծ գոթերը բլրի գագաթից խուժեցին Ջոնի մարդկանց վրա։Բյուզանդացիները սկզբում պահեցին, բայց շուտով լուրեր տարածվեցին, որ նրանց զորավարն ընկել է, և նրանք կոտրվեցին և փախան դեպի մոտեցող բյուզանդական հիմնական ուժը:Նրանց խուճապը, սակայն, բռնեց նաև վերջիններս, և բյուզանդական ամբողջ բանակը անկարգություններով ցրվեց։

Նեապոլի պաշարումը Օստրոգոթերի առաջնորդ Տոտիլայի կողմից Նեապոլի հաջող պաշարումն էր 542–543 թթ.Ֆավենտիայում և Մյուցելիումում բյուզանդական զորքերը ջախջախելուց հետո Տոտիլան արշավեց դեպի հարավ դեպի Նեապոլ, որը պահվում էր գեներալ Կոնոնի կողմից 1000 հոգով:Սիցիլիայից նորանշանակ մագիստրոս Դեմետրիուսի կողմից իրականացված լայնածավալ օգնությունը կասեցվեց և գրեթե ամբողջությամբ ոչնչացվեց գոթական ռազմանավերի կողմից:Երկրորդ փորձը, դարձյալ Դեմետրիուսի օրոք, նույնպես ձախողվեց, երբ ուժեղ քամիները ստիպեցին նավատորմի նավերին լողափ ընկնել, որտեղ նրանք հարձակման ենթարկվեցին գոթական բանակի կողմից և հարձակվեցին նրանց վրա:Իմանալով քաղաքի պաշտպանների ծանր վիճակը՝ Տոտիլան կայազորին խոստացավ ապահով անցում, եթե նրանք հանձնվեն։Սովից ճնշված և օգնության ջանքերի ձախողումից բարոյալքված՝ Կոնոնն ընդունեց, և 543 թվականի մարտի վերջին կամ ապրիլի սկզբին Նեապոլը հանձնվեց։Պաշտպաններին լավ վերաբերվեց Տոտիլան, և բյուզանդական կայազորին թույլ տվեցին անվտանգ հեռանալ, բայց քաղաքի պարիսպները մասամբ քանդվեցին։

Ավելի քան մեկ տարի անց Տոտիլան վերջապես մտավ Հռոմ 546 թվականի դեկտեմբերի 17-ին, երբ նրա մարդիկ գիշերով բարձրացան պատերը և բացեցին Ասինարյան դարպասը:Պրոկոպիոսը նշում է, որ Տոտիլային օգնել են կայսերական կայազորի որոշ իսավրական զորքեր, որոնք գաղտնի պայմանագիր են կնքել գոթերի հետ։Հռոմը թալանվեց, և Տոտիլան, ով մտադիր էր քաղաքն ամբողջությամբ հողին հավասարեցնել, բավարարվեց պարիսպների մոտ մեկ երրորդը քանդելով։Այնուհետև նա հեռացավ Ապուլիայում բյուզանդական զորքերին հետապնդելու նպատակով։Բելիսարիոսը չորս ամիս անց 547-ի գարնանը հաջողությամբ վերատիրացավ Հռոմը և հապճեպ վերակառուցեց պատի քանդված հատվածները՝ կուտակելով չամրացված քարերը «մեկը մյուսի վրա՝ անկախ կարգից»։Տոտիլան վերադարձավ, բայց չկարողացավ հաղթահարել պաշտպաններին։Բելիսարիուսը չհետևեց իր առավելությունին։Մի քանի քաղաքներ, այդ թվում Պերուջիան, գրավվեցին գոթերի կողմից, մինչդեռ Բելիսարիոսը մնաց անգործունյա և այնուհետև հետ կանչվեցԻտալիայից :

549 թվականին Տոտիլան նորից առաջխաղացավ Հռոմի դեմ։Նա փորձեց ներխուժել ինքնաշեն պատերը և հաղթահարել 3000 մարդուց բաղկացած փոքրիկ կայազորը, բայց ծեծի ենթարկվեց:Այնուհետև նա պատրաստվեց շրջափակել քաղաքը և սովի մատնել պաշտպաններին, թեև բյուզանդական հրամանատար Դիոգենեսը նախապես պատրաստել էր սննդի մեծ պահեստներ և ցորենի դաշտեր ցանել քաղաքի պարիսպների ներսում:Այնուամենայնիվ, Տոտիլան կարողացավ ստորադասել կայազորի մի մասը, որը նրա համար բացեց Porta Ostiensis դարպասը:Տոտիլայի մարդիկ ավերեցին քաղաքը՝ սպանելով բոլորին, բացի կանանցից, որոնք փրկվել էին Տոտիլայի հրամանով, և կողոպտելով մնացած հարստությունը:Ակնկալելով, որ ազնվականները և կայազորի մնացորդները կփախչեն հենց պատերը գրավելուն պես, Տոտիլան թակարդներ գցեց հարևան քաղաքների ճանապարհների երկայնքով, որոնք դեռ նրա վերահսկողության տակ չէին, և շատերը սպանվեցին Հռոմից փախչելիս:Արական սեռի բնակիչներից շատերը սպանվել են քաղաքում կամ փախուստի փորձի ժամանակ։Այնուհետև քաղաքը վերաբնակեցվեց և վերակառուցվեց։

6-րդ դարի կեսերին երկու պարսիկ վանականներ (կամ նրանք, ովքեր ծպտված էին որպես վանականներ), բյուզանդական կայսր Հուստինիանոս I-ի աջակցությամբ, ձեռք բերեցին և մաքսանենգ ճանապարհով մետաքսի ձվեր տեղափոխեցին Բյուզանդական կայսրություն, ինչը հանգեցրեց բյուզանդական մետաքսի արդյունաբերության ստեղծմանը։ .Չինաստանից մետաքսե որդերի այս ձեռքբերումը բյուզանդացիներին թույլ տվեց մետաքսի մենաշնորհ ունենալ Եվրոպայում։

550–51-ի ընթացքում 20000 կամ հնարավոր է 25000 հոգուց բաղկացած մեծ արշավախումբը աստիճանաբար հավաքվեց Ադրիատիկ ափին գտնվող Սալոնայում, որը բաղկացած էր կանոնավոր բյուզանդական ստորաբաժանումներից և օտարերկրյա դաշնակիցների մեծ զորախմբից, մասնավորապես՝ լոմբարդներին, հերուլներին և բուլղարներին։Կայսերական սենեկապետ (cubicularius) Նարսեսը հրամանատար նշանակվեց 551 թվականի կեսերին: Հաջորդ գարնանը Նարսեսը առաջնորդեց այս բյուզանդական բանակը Ադրիատիկ ծովի ափով մինչև Անկոնա, և այնուհետև շրջվեց դեպի ներս՝ նպատակ ունենալով արշավել Վիա Ֆլամինիայի միջոցով դեպի Հռոմ:Տագինայի ճակատամարտում Նարսեսի ղեկավարությամբ Բյուզանդական կայսրության ուժերը կոտրեցին օստրոգոթների իշխանությունը Իտալիայում և ճանապարհ հարթեցինԻտալիայի թերակղզու ժամանակավոր բյուզանդական վերանվաճման համար:

Մոնս Լակտարիուսի ճակատամարտը տեղի է ունեցել 552 կամ 553 թվականներին Իտալիայում Օստրոգոթերի դեմ Հուստինիանոս I-ի անունից մղված գոթական պատերազմի ժամանակ։Տագինայի ճակատամարտից հետո, որի ժամանակ սպանվեց օսստրոգոթ թագավոր Տոտիլան, բյուզանդական զորավար Նարսեսը գրավեց Հռոմը և պաշարեց Կումային։Օստրոգոթերի նոր թագավոր Տեյան հավաքեց օստրոգոթերի բանակի մնացորդները և արշավեց՝ ազատելու պաշարումը, բայց 552 թվականի հոկտեմբերին (կամ 553 թվականի սկզբին) Նարսեսը դարանակալեց նրան Մոնս Լակտարիուսում (ժամանակակից Մոնտի Լատտարի) Կամպանիայում՝ Վեսուվիոս լեռան և Նյուսի մոտ։ .Ճակատամարտը տևեց երկու օր, և Թեյան զոհվեց մարտերում։Օստրոգոթների իշխանությունը Իտալիայում վերացավ, և մնացած օստրոգոթներից շատերը գնացին հյուսիս և (վեր) հաստատվեցին հարավային Ավստրիայում։Ճակատամարտից հետոԻտալիան կրկին ներխուժեց, այս անգամ ֆրանկների կողմից, բայց նրանք նույնպես պարտվեցին, և թերակղզին որոշ ժամանակ վերաինտեգրվեց կայսրությանը:

Գոթերի պատերազմի հետագա փուլերում գոթերի թագավոր Թեյան օգնության կանչեց ֆրանկներին ընդդեմ հռոմեական բանակների՝ ներքինի Նարսեսի օրոք։Թեև Թևդեբալդ թագավորը հրաժարվեց օգնություն ուղարկել, նա թույլ տվեց իր երկու հպատակներին՝ ալեմանների ցեղապետ Լյուտարիսին և Բուտիլինոսին, անցնել Իտալիա։Ըստ պատմաբան Ագաթիասի՝ երկու եղբայրները հավաքել են 75000 ֆրանկների և ալեմանների զանգված, իսկ 553 թվականի սկզբին անցել են Ալպերը և գրավել Պարմա քաղաքը։Նրանք ջախջախեցին Հերուլիների հրամանատար Ֆուլկարիսի ղեկավարած ուժերին, և շուտով հյուսիսայինԻտալիայից շատ գոթեր միացան նրանց ուժերին:Միևնույն ժամանակ Նարսեսը ցրեց իր զորքերը կենտրոնական Իտալիայի կայազորներում և ինքն էլ ձմեռեց Հռոմում։554 թվականի գարնանը երկու եղբայրները ներխուժեցին կենտրոնական Իտալիա՝ թալանելով դեպի հարավ իջնելով, մինչև որ հասան Սամնիում։Այնտեղ նրանք բաժանեցին իրենց ուժերը, Բուտիլինուսը և բանակի մեծ մասը արշավեցին դեպի հարավ՝ դեպի Կամպանիա և Մեսինայի նեղուց, մինչդեռ Լյուտարիսը մնացածներին առաջնորդեց դեպի Ապուլիա և Օտրանտո։Լյուտարիսը, սակայն, շուտով վերադարձավ տուն՝ ծանրաբեռնված ավարով։Նրա առաջապահը, սակայն, ծանր պարտություն կրեց հայ բյուզանդական Արտաբանեսից Ֆանում՝ թողնելով ավարի մեծ մասը։Մնացածներին հաջողվեց հասնել հյուսիսային Իտալիա և անցնել Ալպերը դեպի Ֆրանկական տարածք, բայց ոչ նախքան ժանտախտից ավելի շատ մարդկանց կորցնելը, ներառյալ հենց Լյուտարիսը:Մյուս կողմից, Բուտիլինոսը, ավելի հավակնոտ և, հնարավոր է, գոթերի կողմից համոզված լինելով վերականգնել իրենց թագավորությունը՝ որպես թագավոր, որոշեց մնալ:Նրա բանակը վարակվել էր դիզենտերիայով, այնպես որ այն իր սկզբնական չափից՝ 30,000-ից, կրճատվեց Նարսեսի ուժերին մոտ չափի։Ամռանը Բուտիլինոսը հետ գնաց Կամպանիա և ճամբար կանգնեցրեց Վոլտուրնուսի ափին, ծածկելով դրա բաց կողմերը հողե պարսպով, որն ամրացված էր իր բազմաթիվ մատակարարման վագոններով։Գետի վրայով կամուրջը ամրացված էր փայտե աշտարակով, որը խիստ կայազորված էր ֆրանկների կողմից:Բյուզանդացիները՝ հին ներքինի զորավար Նարսեսի գլխավորությամբ, հաղթեցին ֆրանկների և ալեմանների միացյալ բանակի դեմ։

Հուստինիանոս I կայսրը բախվեց սամարացիների մեծ ապստամբությանը 556 թվականին: Այս առիթով հրեաներն ու սամարացիները, կարծես, ընդհանուր գործ են արել՝ սկսելով իրենց ապստամբությունը Կեսարիայում հուլիսի սկզբին:Նրանք ընկան քաղաքի քրիստոնյաների վրա՝ սպանելով նրանցից շատերին, որից հետո հարձակվեցին և թալանեցին եկեղեցիները։Նահանգապետ Ստեփանոսը և նրա զինվորական ուղեկցորդը ծանր ճնշում գործադրեցին, և ի վերջո նահանգապետը սպանվեց՝ պատսպարվելով իր տանը։Արևելքի կառավարիչ Ամանտիոսին հրամայվեց ճնշել ապստամբությունը, այն բանից հետո, երբ Ստեփանոսի այրին հասավ Կոստանդնուպոլիս:Չնայած հրեաների մասնակցությանը, ապստամբությունը կարծես թե ավելի քիչ աջակցություն է հավաքել, քան Բեն Սաբարի ապստամբությունը:Սուրբ Ծննդյան եկեղեցին այրվել է՝ ենթադրելով, որ ապստամբությունը տարածվել է դեպի հարավ՝ Բեթղեհեմ։Ասում են, որ ապստամբությունից հետո կոտորվել է 100,000 կամ 120,000:Մյուսներին խոշտանգել են կամ աքսորել։Այնուամենայնիվ, սա, հավանաբար, չափազանցություն է, քանի որ պատիժը կարծես թե սահմանափակվել է Կեսարիայի շրջանով:

Թեև պատերազմի վերջում ֆրանկների՝ այն ժամանակ Օստրոգոթների դաշնակիցների ներխուժման փորձը հաջողությամբ հետ մղվեց, Լոմբարդների՝ գերմանական ժողովրդի մեծ գաղթը, որը նախկինում դաշնակից էր Բյուզանդական կայսրության հետ, սկսվեց:568 թվականի գարնանը Լոմբարդները՝ Ալբոին թագավորի գլխավորությամբ, շարժվեցին Պանոնիայից և արագորեն ջախջախեցին բյուզանդական փոքրաթիվ բանակին, որը Նարսեսը թողել էր Իտալիան պահպանելու համար։Լոմբարդների ժամանումը առաջին անգամ խախտեցԻտալիայի թերակղզու քաղաքական միասնությունը հռոմեական նվաճումից հետո (մ.թ.ա. 3-րդ և 2-րդ դարերի միջև):Թերակղզին այժմ պատռված էր լոմբարդների և բյուզանդացիների կողմից կառավարվող տարածքների միջև՝ ժամանակի ընթացքում փոխված սահմաններով։Նոր ժամանած Լոմբարդները բաժանվեցին Իտալիայի երկու հիմնական տարածքների.և Լանգոբարդիա Մինորը, որը ներառում էր Լոմբարդյան դքսությունները՝ Սպոլետո և Բենևենտո հարավային Իտալիայում։Տարածքները, որոնք մնացին բյուզանդական վերահսկողության տակ, կոչվում էին «Ռումինիա» (այսօր իտալական Ռոմանիա շրջան) հյուսիսարևելյան Իտալիայում և իր հենակետն էր Ռավեննայի Էկզարխատում:

Հուստին II-ը ժառանգել է մեծապես ընդլայնված, բայց չափազանց ընդլայնված կայսրություն՝ իր տրամադրության տակ շատ ավելի քիչ ռեսուրսներով, համեմատած Հուստինիանոս I-ի հետ: Չնայած դրան, նա ձգտում էր հասնել իր ահռելի հորեղբոր համբավին՝ հրաժարվելով կայսրության հարևաններին տուրքեր վճարելուց:Այս սխալ հաշվարկված քայլը հանգեցրեց պատերազմի վերսկսմանը Սասանյան կայսրության հետ և Լոմբարդների ներխուժման, որը հռոմեացիներին արժեցել էԻտալիայում գտնվող իրենց տարածքի մեծ մասը:

Ջասթինը դադարել է վճարումներ կատարել ավարներին, որոնք իրականացրել էր իր նախորդը՝ Հուստինիանոսը։Ավարները գրեթե անմիջապես 568 թվականին հարձակում են սկսել Սիրմիումի վրա, սակայն հետ են մղվել։Ավարները հետ քաշեցին իրենց զորքերը իրենց տարածքը, բայց, իբր, ուղարկեցին 10000 Կոտրիգուր Հուններ, մի ժողովուրդ, որը ավարների պես թուրքական Խագանատը ստիպել էր մտնել Կարպատներ՝ ներխուժելու բյուզանդական Դալմաթիա նահանգ:Այնուհետև նրանք սկսեցին համախմբման շրջան, որի ընթացքում բյուզանդացիները նրանց տարեկան վճարում էին 80000 ոսկի սոլդի։Բացի 574 թվականին Սիրմիում կատարած արշավանքից, նրանք չեն սպառնում բյուզանդական տարածքին մինչև 579 թվականը, երբ Տիբերիոս II-ը դադարեցրեց վճարումները։Ավարները հակադարձեցին Սիրմիումի հերթական պաշարմամբ։Քաղաքն ընկել է Ք.ա.581, կամ, հնարավոր է, 582. Սիրմիումի գրավումից հետո ավարները պահանջում էին տարեկան 100000 սոլդի։Հրաժարվելով՝ նրանք սկսեցին կողոպտել հյուսիսային և արևելյան Բալկանները, որոնք ավարտվեցին միայն այն բանից հետո, երբ ավարները հետ մղվեցին բյուզանդացիների կողմից 597-602 թվականներին:

572–591 թվականների Բյուզանդիա - Սասանյան պատերազմը պատերազմ էր Պարսկաստանի Սասանյան կայսրության և Արևելյան Հռոմեական կայսրության միջև, որը ժամանակակից պատմաբանների կողմից անվանվել է Բյուզանդական կայսրություն։Այն առաջացավ Կովկասի պարսկական գերիշխանության տակ գտնվող տարածքներում բյուզանդամետ ապստամբությունների արդյունքում, թեև դրա բռնկմանը նպաստեցին նաև այլ իրադարձություններ։Կռիվները հիմնականում սահմանափակվում էին հարավային Կովկասով և Միջագետքով , չնայած այն տարածվեց նաև Արևելյան Անատոլիայում, Սիրիայում և հյուսիսային Իրանին :Դա այս երկու կայսրությունների միջև պատերազմների ինտենսիվ հաջորդականության մի մասն էր, որը զբաղեցրել էր 6-րդ և 7-րդ դարերի սկզբի մեծ մասը:Սա նաև նրանց միջև եղած բազմաթիվ պատերազմներից վերջինն էր, որը հետևեց մի օրինակին, երբ կռիվները հիմնականում սահմանափակվում էին սահմանամերձ գավառներով, և կողմերից ոչ մեկը չհասավ այս սահմանային գոտուց դուրս գտնվող թշնամու տարածքի կայուն օկուպացիայի:Այն նախորդել է 7-րդ դարի սկզբի շատ ավելի լայնածավալ և դրամատիկ վերջնական հակամարտությանը:

575 թվականին Տիբերիուսը Բադուարիուսի հրամանատարությամբ Իտալիա ուղարկեց լոմբարդների արշավանքը կասեցնելու հրամանով։Նա փրկեց Հռոմը լոմբարդներից և դաշնակցեց կայսրությանը ֆրանկների թագավոր Չիլդեբերտ II-ի հետ՝ նրանց հաղթելու համար։Չիլդեբերտ II-ը մի քանի անգամ կռվել է Մորիս կայսեր անունովԻտալիայում լոմբարդների դեմ՝ սահմանափակ հաջողությամբ։Ցավոք, Բադուարիուսը պարտություն կրեց և սպանվեց 576 թվականին՝ թույլ տալով Իտալիայի ավելի շատ կայսերական տարածքներ սահել։

Տիբերիոսը բարձրացավ իշխանության 574 թվականին, երբ Հուստին II-ը, նախքան հոգեկան խանգարումը, Տիբերիոսին հռչակեց Կեսար և ընդունեց նրան որպես իր որդի:578 թվականին Հուստին II-ը, նախքան իր մահը, նրան տվել է Օգոստոսի տիտղոսը, որի տակ նա թագավորել է մինչև իր մահը՝ 582 թվականի օգոստոսի 14-ը։

Ավարները որոշեցին օգտվել Բալկաններում զորքերի պակասից՝ պաշարելով Սիրմիումը, որն ընկնում է մ.թ. 579 թվականին:Միևնույն ժամանակ, սլավոնները սկսեցին գաղթել դեպի Թրակիա, Մակեդոնիա և Հունաստան , ինչը Տիբերիուսը չկարողացավ կանգնեցնել, քանի որ պարսիկները հրաժարվեցին համաձայնվել արևելքում խաղաղության հաստատմանը, որը մնում էր կայսեր գլխավոր առաջնահերթությունը:Մինչև 582 թվականը, երբ պարսկական պատերազմի ակնհայտ ավարտը չէր երևում, Տիբերիոսը ստիպված եղավ հաշտվել ավարների հետ, և նա համաձայնվեց փոխհատուցում վճարել և հանձնել կենսական նշանակություն ունեցող Սիրմիում քաղաքը, որն այնուհետև ավարները թալանեցին:Սլավոնների գաղթը շարունակվեց, նրանց արշավանքները հասան մինչև Աթենք։Սլավոնական գաղթները դեպի Բալկաններ տեղի են ունեցել 6-րդ դարի կեսերից և 7-րդ դարի առաջին տասնամյակներից՝ վաղ միջնադարից:Սլավոնների արագ ժողովրդագրական տարածմանը հաջորդեց բնակչության փոխանակումը, խառնումը և լեզվափոխությունը դեպի և սլավոներեն:Սլավոնական միգրացիայի համար այս տարածքի մեծ մասի համար սլավոնախոս դառնալու որևէ պատճառ չկար:Կարգավորմանը նպաստեց Բալկանյան բնակչության զգալի անկումը Հուստինիանոսի ժանտախտի ժամանակ։Մեկ այլ պատճառ էր ուշ անտիկ փոքր սառցե դարաշրջանը 536-ից մինչև մ.թ. մոտ 660 թվականը և Սասանյան կայսրության և ավար խագանատի միջև պատերազմների շարքը Արևելյան Հռոմեական կայսրության դեմ:Ավար խագանատի ողնաշարը բաղկացած էր սլավոնական ցեղերից։

Մավրիկիոսի բալկանյան արշավները մի շարք ռազմական արշավախմբեր էին, որոնք անցկացրեց հռոմեական կայսր Մավրիկիոսը (կառավարել է 582–602 թթ.)՝ փորձելով պաշտպանել Հռոմեական կայսրության Բալկանյան գավառները ավարներից և հարավային սլավոններից։Մավրիկիոսը միակ արևելյան հռոմեական կայսրն էր, բացի Անաստասիոս I-ից, ով ամեն ինչ արեց ուշ անտիկ ժամանակաշրջանում բալկանյան քաղաքականություն իրականացնելու համար՝ համարժեք ուշադրություն դարձնելով հյուսիսային սահմանի անվտանգությանը բարբարոսների ներխուժումից:Նրա գահակալության երկրորդ կեսին Բալկանյան արշավանքները Մորիսի արտաքին քաղաքականության հիմնական կիզակետն էին, քանի որ 591 թվականին Պարսկական կայսրության հետ կնքված բարենպաստ խաղաղության պայմանագիրը նրան հնարավորություն տվեց իր փորձառու զորքերը պարսկական ճակատից տեղափոխել տարածաշրջան։Հռոմեական ջանքերի վերակենտրոնացումը շուտով արդյունք տվեց. մինչև 591 թվականը հռոմեական հաճախակի ձախողումները հաջորդեցին մի շարք հաջողություններով:Չնայած տարածված կարծիք կա, որ նրա արշավանքները միայն խորհրդանշական միջոց էին, և որ հռոմեական իշխանությունը Բալկաններում փլուզվեց 602 թվականին նրա տապալումից անմիջապես հետո, Մորիսը իրականում լավ ճանապարհ էր ընկել Բալկաններում սլավոնական անկումը կանխելու և գրեթե պահպանում էր Ուշի կարգը։ Հնություն այնտեղ.Նրա հաջողությունը տապալվեց միայն տապալումից տասը տարի անց:Հետադարձաբար, արշավները վերջինն էին Հռենոսի և Դանուբի վրա բարբարոսների դեմ դասական հռոմեական արշավների շարքում, որոնք փաստորեն երկու տասնամյակով հետաձգեցին սլավոնների անկումը Բալկաններ:Ինչ վերաբերում է սլավոններին, ապա արշավներն ունեին հռոմեական արշավների բնորոշ գիծը անկազմակերպ ցեղերի դեմ և այն, ինչ այժմ կոչվում է ասիմետրիկ պատերազմ:

582 թվականի հունիսին Մորիսը վճռական հաղթանակ տարավ Կոնստանտինայի մոտ գտնվող Ադարմահանի դեմ։Ադարմահանը հազիվ է փախել դաշտից, իսկ նրա հրամանատար Թամխոսրոն սպանվել է։Նույն ամսին Տիբերիոս կայսրը հիվանդացավ հիվանդությունից, որը կարճ ժամանակ անց սպանեց նրան։

Մորիսի թագավորությունը անհանգստացնում էր գրեթե մշտական ​​պատերազմը։Կայսր դառնալուց հետո նա Սասանյան Պարսկաստանի հետ պատերազմը հասցրեց հաղթական ավարտի։Կայսրության արևելյան սահմանը Հարավային Կովկասում մեծապես ընդլայնվեց, և մոտ երկու դարում առաջին անգամ հռոմեացիներն այլևս պարտավոր չէին պարսիկներին վճարել տարեկան հազարավոր ֆունտ ոսկի խաղաղության համար:Այնուհետև Մորիսը լայնածավալ արշավներ անցկացրեց Բալկաններում ավարների դեմ՝ 599 թվականին նրանց հետ մղելով Դանուբով։Արևմուտքում նա հիմնեց երկու խոշոր կիսաինքնավար գավառներ, որոնք կոչվում էին էկզարխատներ, որոնց ղեկավարում էին էքզարխները կամ կայսեր փոխարքաները։Իտալիայում Մորիսը 584 թվականին հիմնեց Իտալիայի Էկզարխատը, որը կայսրության առաջին իրական ջանքերն էին կասեցնելու լոմբարդների առաջխաղացումը:591 թվականին Աֆրիկայի Էկզարխատի ստեղծմամբ նա ավելի ամրապնդեց Կոստանդնուպոլսի իշխանությունը Արևմտյան Միջերկրականում:Մորիսի հաջողությունները մարտադաշտերում և արտաքին քաղաքականության մեջ հակակշռվեցին կայսրության ֆինանսական դժվարությունների պատճառով:Մորիսը պատասխանեց մի քանի ոչ պոպուլյար միջոցներով, որոնք օտարեցին ինչպես բանակին, այնպես էլ ընդհանուր բնակչությանը:602 թվականին Ֆոկաս անունով դժգոհ սպա յուրացրել է գահը՝ Մորիսին ու նրա վեց որդիներին մահապատժի ենթարկելով։Այս իրադարձությունը աղետ կլիներ Կայսրության համար՝ առաջացնելով քսանվեցամյա պատերազմ Սասանյան Պարսկաստանի հետ, որը երկու կայսրություններն էլ ավերած կթողներ մինչև մահմեդականների նվաճումները:

Էկզարխատը կազմակերպված էր դքսությունների խմբի մեջ (Հռոմ, Վենետիկա, Կալաբրիա, Նեապոլ, Պերուջա, Պենտապոլիս, Լուկանիա և այլն), որոնք հիմնականումիտալական թերակղզու ափամերձ քաղաքներն էին, քանի որ լոմբարդներն առավելություն ունեին ներքին տարածքում։Այս կայսերական ունեցվածքի քաղաքացիական և ռազմական ղեկավարը, ինքը՝ էկզարխը, Կոստանդնուպոլսում կայսրի ներկայացուցիչն էր Ռավեննայում։Շրջապատող տարածքը հասնում էր Պո գետից, որը ծառայում էր որպես հյուսիսում Վենետիկի հետ սահմանը, հարավում գտնվող Ռիմինիի Պենտապոլիսը՝ Ադրիատիկ ափի երկայնքով երթերի «հինգ քաղաքների» սահմանը, և հասնում էր նույնիսկ ոչ քաղաքներին։ ափին, ինչպիսին է Ֆորլի.;

Սոլաչոնի ճակատամարտը մղվել է մ.թ. 586 թվականին հյուսիսային Միջագետքում արևելյան հռոմեական (բյուզանդական) զորքերի միջև՝ Ֆիլիպիկոսի գլխավորությամբ, և Սասանյան պարսիկների ՝ Կարդարիգանի գլխավորությամբ։Ներգրավումը 572–591 թվականների բյուզանդական-սասանյան երկար ու անվերջ պատերազմի մի մասն էր։Սոլաչոնի ճակատամարտն ավարտվեց բյուզանդական մեծ հաղթանակով, որը բարելավեց բյուզանդական դիրքերը Միջագետքում, բայց ի վերջո որոշիչ չեղավ։Պատերազմը ձգձգվել է մինչև 591 թվականը, երբ ավարտվել է Մավրիկիոսի և պարսից շահ Խոսրո II-ի (հմմտ. 590–628) բանակցային համաձայնությամբ։

Մարտիրոպոլիսի ճակատամարտը տեղի է ունեցել 588 թվականի ամռանը Մարտիրոպոլիսի մոտ արևելյան հռոմեական (բյուզանդական) և սասանյան պարսկական բանակների միջև և հանգեցրել է բյուզանդացիների հաղթանակին:Արևելքի բյուզանդական բանակը թուլացել էր 588 թվականի ապրիլին տեղի ունեցած ապստամբության հետևանքով, որը պայմանավորված էր ծախսերի կրճատման ոչ հանրաճանաչ միջոցառումներով և ուղղված էր նոր հրամանատար Պրիսկուսի դեմ:Պրիսկուսը հարձակման ենթարկվեց և փախավ բանակի ճամբարից, և ապստամբները որպես իրենց ժամանակավոր ղեկավար ընտրեցին Փյունիկ Լիբանենսիսի դուքսը՝ Գերմանուսը:Այնուհետև Մավրիկիոս կայսրը պաշտոնին վերականգնեց նախկին հրամանատար Ֆիլիպիկոսին, բայց մինչ նա կհասներ և կհասներ վերահսկողության տակ, պարսիկները, օգտվելով անկարգությունից, ներխուժեցին բյուզանդական տարածք և հարձակվեցին Կոնստանտինայի վրա:Գերմանոսը կազմակերպեց հազար հոգուց բաղկացած զորք, որը թեթևացրեց պաշարումը:Ինչպես նշում է պատմաբան Թեոֆիլակտ Սիմոկատտան, «դժվարությամբ [Գերմանուսը] գրգռեց և հրահրեց հռոմեական զորախումբը ելույթներով» և կարողացավ հավաքել 4000 մարդ և արշավանք ձեռնարկել դեպի պարսկական տարածք։Այնուհետև Գերմանոսն իր բանակը առաջնորդեց դեպի հյուսիս՝ դեպի Մարտիրոպոլիս, որտեղից ևս մեկ արշավանք ձեռնարկեց սահմանից դեպի Արզանենե:Հարձակումն արգելափակվել է պարսիկ զորավար Մարուզասի կողմից (և, հնարավոր է, համապատասխանում է նաև Հայաստանի պարսկական մարզպան Աֆրահատի կողմից Վանա լճի մոտ Ծալքաջուրի ճակատամարտում պարտված արշավանքին) և հետ է վերադարձել։Մարուզասի ղեկավարությամբ պարսիկները հետևում էին ետևից, և Մարտիրոպոլիսի մոտ տեղի ունեցավ ճակատամարտ, որը հանգեցրեց բյուզանդական մեծ հաղթանակին. ըստ Սիմոկատայի հաղորդման՝ Մարուզասը սպանվեց, պարսիկ առաջնորդներից մի քանիսը գերվեցին 3000 այլ գերիների հետ և ընդամենը հազար մարդ։ փրկվել է Նիսիբիսում ապաստան ստանալու համար:

589–591-ի Սասանյան քաղաքացիական պատերազմը հակամարտություն էր, որը բռնկվեց 589-ին՝ Հորմիզդ IV-ի իշխանության հանդեպ ազնվականների մեծ դժգոհության պատճառով։Քաղաքացիական պատերազմը տևեց մինչև 591 թվականը, որն ավարտվեց միհրանյան բռնազավթիչ Բահրամ Չոբինի տապալմամբ և Սասանյանների ընտանիքի վերականգնմամբ՝ որպես Իրանի կառավարիչներ։Քաղաքացիական պատերազմի պատճառը Հորմիզդ IV թագավորի կոշտ վերաբերմունքն էր ազնվականության և հոգևորականների նկատմամբ, որոնց նա չէր վստահում։Սա, ի վերջո, ստիպեց Բահրամ Չոբինին սկսել մեծ ապստամբություն, մինչդեռ երկու Իսպահբուդան եղբայրներ Վիստահմը և Վինդույիհը պալատական ​​հեղաշրջում կատարեցին նրա դեմ, որի արդյունքում կուրացավ և ի վերջո մահացավ Հորմիզդ IV-ը:Նրա որդին՝ Խոսրով II-ը, դրանից հետո թագադրվեց որպես թագավոր։Սակայն դա չփոխեց Բահրամ Չոբինի կարծիքը, ով ցանկանում էր վերականգնել Պարթեւների իշխանությունը Իրանում։Խոսրո II-ն ի վերջո ստիպված եղավ փախչել բյուզանդական տարածք, որտեղ դաշինք կնքեց Բյուզանդիայի կայսր Մավրիկիոսի հետ Բահրամ Չոբինի դեմ։591 թվականին Խոսրով II-ը և նրա բյուզանդացի դաշնակիցները ներխուժեցին Բահրամ Չոբինի տարածքները Միջագետքում , որտեղ հաջողությամբ կարողացան հաղթել նրան, մինչդեռ Խոսրով II-ը վերականգնեց գահը։Այնուհետև Բահրամ Չոբինը փախավ Անդրօքսիանայի թուրքերի տարածքը, բայց շատ չանցած նրան սպանեցին կամ մահապատժի ենթարկեցին Խոսրով II-ի դրդմամբ:

Աֆրիկայի Էկզարխատը Բյուզանդական կայսրության մի ստորաբաժանում էր, որը կենտրոնացած էր Թունիսի Կարթագենի շուրջը, որը ներառում էր նրա ունեցվածքը Արևմտյան Միջերկրական ծովում:Կառավարվել է էկզարխի (փոխարքայի) կողմից, այն հիմնադրվել է Մավրիկիոս կայսրի կողմից 580-ականների վերջին և գոյատևել է մինչև 7-րդ դարի վերջին Մաղրիբի մահմեդականների գրավումը։Այն Ռավեննայի էկզարխատի հետ մեկտեղ երկու էկզարխատներից մեկն էր, որը հիմնադրվել էր Հուստինիանոս I կայսեր օրոք արևմտյան վերանվաճումներից հետո՝ տարածքներն ավելի արդյունավետ կառավարելու նպատակով:

Պարսիկների հետ հաշտության պայմանագրից և հետագա հռոմեական վերկենտրոնացումը Բալկանների վրա, ինչպես նշվեց վերևում, Մորիսը վետերան զորքեր մտցրեց Բալկաններ՝ թույլ տալով բյուզանդացիներին ռեակտիվ ռազմավարությունից անցնել կանխարգելիչ ռազմավարության:Գեներալ Պրիսկուսին հանձնարարվել էր կանգնեցնել սլավոններին Դանուբն անցնելուց 593 թվականի գարնանը: Նա ջախջախեց մի քանի արշավանքների, նախքան Դանուբն անցնելը և մինչև աշուն կռվեց սլավոնների դեմ, որտեղ այժմ Վալախիա է:Մորիսը հրամայեց նրան ճամբարել Դանուբի հյուսիսային ափին, սակայն Պրիսկուսը փոխարենը հեռացավ Օդեսոս:Պրիսկուսի նահանջը թույլ տվեց սլավոնների նոր ներխուժումը 593/594-ի վերջին Մեզիայում և Մակեդոնիայում, երբ ավերվեցին Ակվիս, Սկուպի և Զալդապա քաղաքները։594 թվականին Մորիսը Պրիսկուսին փոխարինեց իր եղբորով՝ Պետրոսով։Իր անփորձության պատճառով Պետրոսը սկզբնական ձախողումներ ունեցավ, բայց ի վերջո կարողացավ հետ մղել սլավոնների և ավարների ներխուժման ալիքը։Նա բազա հիմնեց Մարչիանոպոլիսում և պարեկեց Դանուբը Նովայի և Սև ծովի միջև:594 թվականի օգոստոսի վերջին նա հատեց Դանուբը Սեկուրիսկայի մոտ և կռվեց դեպի Հելիբասիա գետը, թույլ չտալով սլավոններին և ավարներին նոր թալանչական արշավներ նախապատրաստել։Պրիսկուսը, որին տրվել էր մեկ այլ բանակի հրամանատարություն, ավարներին թույլ չտվեց պաշարել Սինգիդունումը 595 թվականին՝ բյուզանդական Դանուբի նավատորմի հետ միասին։Դրանից հետո ավարներն իրենց ուշադրությունը տեղափոխեցին Դալմաթիա, որտեղ կողոպտեցին մի քանի բերդեր և խուսափեցին Պրիսկոսի անմիջական առճակատումից:Պրիսկոսը առանձնապես մտահոգված չէր ավարների ներխուժմամբ, քանի որ Դալմատիան հեռավոր և աղքատ գավառ էր.նա ուղարկեց միայն մի փոքր ուժ՝ ստուգելու նրանց արշավանքը՝ պահելով իր ուժերի հիմնական մասը Դանուբի մոտ։Փոքրաթիվ ուժերը կարողացան խոչընդոտել ավարների առաջխաղացումը, և նույնիսկ ավարների վերցրած ավարի մի մասը սպասվածից լավ վերադարձրեցին։

Բլարաթոնի ճակատամարտը տեղի ունեցավ 591 թվականին Գանզակի մոտ՝ բյուզանդական-պարսկական միացյալ ուժերի և պարսկական բանակի միջև, որը գլխավորում էր բռնազավթող Բահրամ Չոբինը։Միավորված բանակը գլխավորում էին Հովհաննես Միստակոնը, Նարսեսը և պարսից Խոսրո II թագավորը։Բյուզանդական- պարսկական ուժերը հաղթեցին՝ իշխանությունից հեռացնելով Բահրամ Չոբինին և Խոսրոյին վերականգնելով Սասանյան կայսրության կառավարիչ։Խոսրոն արագ վերականգնվեց պարսկական գահին, և համաձայնության համաձայն վերադարձրեց Դարան և Մարտիրոպոլիսը:Բլարաթոնի ճակատամարտը կտրուկ փոխեց հռոմեա-պարսկական հարաբերությունների ընթացքը՝ թողնելով առաջինին գերիշխող դիրքում։Կովկասում հռոմեական արդյունավետ վերահսկողության աստիճանը պատմականորեն հասել է իր գագաթնակետին։Վճռորոշ էր հաղթանակը.Մորիսը վերջապես պատերազմը հաջող ավարտի հասցրեց Խոսրոյի վերամիավորումով։

Բյուզանդացիների հետ խաղաղությունն այն ժամանակ պաշտոնապես կնքվեց։Մորիսը, իր օգնության համար, ստացավ Սասանյան Հայաստանի և Արևմտյան Վրաստանի մեծ մասը և վերացավ այն տուրքը, որը նախկինում վճարվում էր Սասանյաններին :Սա նշանավորեց երկու կայսրությունների միջև խաղաղ շրջանի սկիզբը, որը տևեց մինչև 602 թվականը, երբ Խոսրովը որոշեց պատերազմ հայտարարել բյուզանդացիների դեմ՝ յուրացրած Ֆոկասի կողմից Մավրիկիոսի սպանությունից հետո։

Ֆրանկների կողոպուտից քաջալերված՝ ավարները 597 թվականի աշնանը վերսկսեցին իրենց արշավանքները Դանուբի վրայով՝ անակնկալի բերելով բյուզանդացիներին։Ավարները նույնիսկ բռնեցին Պրիսկոսի բանակը, երբ այն դեռ իր ճամբարում էր Թոմիսում, և պաշարեցին այն։Այնուամենայնիվ, նրանք վերացրեցին պաշարումը 598 թվականի մարտի 30-ին՝ Կոմենտիոլուսի գլխավորած բյուզանդական բանակի մոտենալուն պես, որը նոր էր հատել Համուս լեռը և արշավում էր Դանուբի երկայնքով մինչև Զիկիդիբա՝ Տոմիսից ընդամենը 30 կմ (19 մղոն) հեռավորության վրա։Անհայտ պատճառներով Պրիսկուսը չմիացավ Կոմենտիոլուսին, երբ հետապնդում էր ավարներին։Կոմենտիոլուսը ճամբար դրեց Իատրուսում, սակայն նրան ջախջախեցին ավարները, և նրա զորքերը ստիպված եղան ետ վերադառնալու ճանապարհին Հաեմուսի համար:Ավարներն օգտվեցին այս հաղթանակից և առաջ շարժվեցին դեպի Կոստանդնուպոլսի մոտ գտնվող Դրիզիպերա։Դրիզիպերայում ավարների ուժերը պատուհասվեցին ժանտախտով, ինչը հանգեցրեց նրանց բանակի մեծ մասի և Բայանի յոթ որդիների՝ ավար խագանի մահվանը:

Վիմինացիումի ճակատամարտերը երեք մարտերից բաղկացած մի շարք էին, որոնք կռվել էին Արևելյան Հռոմեական (Բյուզանդական) կայսրության կողմից ավարների դեմ։Դրանք հռոմեական վճռորոշ հաջողություններ էին, որոնց հաջորդեց արշավանքը Պանոնիա։599 թվականի ամռանը արևելյան հռոմեական կայսր Մավրիկիոսն իր գեներալներ Պրիսկոսին և Կոմենտիոլուսին ուղարկեց Դանուբի ճակատ՝ ավարների դեմ։Գեներալները միացան իրենց ուժերը Սինգիդունում և միասին առաջ շարժվեցին գետով մինչև Վիմինացիում։Միևնույն ժամանակ, ավար խագան Բայան I-ը, իմանալով, որ հռոմեացիները որոշել են խախտել խաղաղությունը, անցավ Դանուբը Վիմինացիում և ներխուժեց Մեսիա Պրիմա, մինչդեռ նա մեծ ուժեր վստահեց իր չորս որդիներին, որոնք ուղղված էին գետը պահպանելու և կանխելու գետը: Հռոմեացիները ձախ ափ անցնելուց.Այնուամենայնիվ, չնայած ավարների բանակի առկայությանը, բյուզանդական բանակը լաստերի վրա անցավ և ճամբար դրեց ձախ կողմում, մինչդեռ երկու հրամանատարները պանդխտեցին Վիմինացիում քաղաքում, որը կանգնած էր գետի կղզու վրա։Այստեղ ասում են, որ Կոմենտիոլուսը հիվանդացել է կամ անդամահատել է իրեն, որպեսզի ի վիճակի չլիներ հետագա գործողությունների.Այսպիսով Պրիսկոսը ստանձնեց երկու բանակների հրամանատարությունը։Կռվել է ճակատամարտ, որը արևելյան հռոմեացիներին արժեցել է ընդամենը երեք հարյուր մարդ, մինչդեռ ավարները կորցրել են չորս հազար:Այս ներգրավմանը հաջորդեցին երկու այլ մեծ ճակատամարտեր հաջորդ տասնօրյակում, որոնցում Պրիսկոսի ռազմավարությունը և հռոմեական բանակի մարտավարությունը փայլուն հաջողությամբ պսակվեցին։Այնուհետև Պրիսկուսը հետապնդեց փախչող խագանին և ներխուժեց ավարների հայրենիքը Պանոնիայում, որտեղ նա հաղթեց Տիսա գետի ափին տեղի ունեցած մարտերի մեկ այլ շարք՝ որոշելով պատերազմը հռոմեացիների համար և որոշ ժամանակ վերջ տալով ավարների և սլավոնների ներխուժմանը Դանուբով։ .

602 թվականին Մորիսը, փողի բացակայության պատճառով, ինչպես միշտ թելադրում էր քաղաքականությունը, որոշում կայացրեց, որ բանակը պետք է ձմռանը մնա Դանուբից այն կողմ:Հյուծված զորքերը ապստամբեցին կայսրի դեմ։Հավանաբար, իրավիճակը սխալ գնահատելով՝ Մորիսը մի քանի անգամ հրամայեց իր զորքերին սկսել նոր հարձակում, այլ ոչ թե վերադառնալ ձմեռային թաղամասեր։Նրա զորքերի մոտ տպավորություն է ստեղծվել, որ Մորիսն այլևս չի հասկանում ռազմական դրությունը և Ֆոկասին հռչակել է իրենց առաջնորդ։Նրանք պահանջում էին, որ Մորիսը հրաժարվի գահից և որպես իրավահաջորդ հռչակի իր որդի Թեոդոսիոսին կամ գեներալ Գերմանոսին։Երկուսն էլ մեղադրվել են դավաճանության մեջ։Երբ Կոստանդնուպոլսում անկարգություններ սկսվեցին, կայսրը, իր հետ վերցնելով իր ընտանիքը, լքեց քաղաքը Նիկոմեդիա մեկնող ռազմանավով, մինչդեռ Թեոդոսիոսը շարժվեց դեպի արևելք՝ Պարսկաստան (պատմաբանները վստահ չեն՝ նրան այնտեղ ուղարկել է հայրը, թե՞ նա փախել է։ այնտեղ):Ֆոկասը նոյեմբերին մտավ Կոստանդնուպոլիս և թագադրվեց կայսր։Նրա զորքերը գրավեցին Մավրիկիոսին և նրա ընտանիքին և բերեցին նրանց Եվտրոպիոս նավահանգիստ Քաղկեդոնում։Մավրիկիոսը սպանվեց Եվտրոպիուս նավահանգստում 602թ. նոյեմբերի 27-ին: Գահընկեց արված կայսրը ստիպված եղավ հետևել, թե ինչպես են իր հինգ կրտսեր որդիները մահապատժի ենթարկվում նախքան իրեն գլխատելը: