History of Israel

Давраи усмонӣ дар Левант
Сурияи усмонӣ. ©HistoryMaps
1517 Jan 1 - 1917

Давраи усмонӣ дар Левант

Syria
Сурияи усмонӣ, ки аз ибтидои асри 16 то пас аз Ҷанги Якуми Ҷаҳонӣ буд, даврае буд, ки бо тағйироти ҷиддии сиёсӣ, иҷтимоӣ ва демографӣ қайд карда шуд.Пас аз забт кардани Империяи Усмонӣ ин минтақа дар соли 1516, он ба қаламравҳои васеи император дохил карда шуд ва пас аз давраи нооромМамлюк як дараҷа субот овард.Усмониён ин минтақаро ба якчанд воҳидҳои маъмурӣ ташкил карданд ва Димишқ ҳамчун маркази асосии идоракунӣ ва тиҷорат баромад.Ҳукмронии империя системаҳои нави андозбандӣ, заминдорӣ ва бюрократизмро ҷорӣ кард, ки ба сохтори иҷтимоӣ ва иқтисодии минтақа таъсири назаррас расонд.Забти усмонӣ дар минтақа боиси идомаи муҳоҷирати яҳудиён шуд, ки аз таъқибот дар Аврупои католикӣ фирор карданд.Ин тамоюл, ки дар зери ҳукмронии Мамлюк оғоз шуда буд, воридшавии назарраси яҳудиёни сефардиро мушоҳида кард, ки дар ниҳоят дар ҷомеаи яҳудӣ дар ин минтақа бартарӣ доштанд.[148] Дар соли 1558 ҳукмронии Селими II, ки зери таъсири зани яҳудиаш Нурбону Султон буд, [149] назорати Тиберияро ба Дона Грасия Мендес Насӣ дод.Вай гурезаҳои яҳудиро ташвиқ кард, ки дар он ҷо иқомат кунанд ва дар Сафед як матбааи ибрӣ таъсис дод, ки ба маркази омӯзиши Каббала табдил ёфт.Дар замони Усмонӣ, Сурия манзараи гуногуни демографиро аз сар гузаронидааст.Аҳолӣ асосан мусулмон буданд, аммо ҷамъиятҳои муҳими насронӣ ва яҳудӣ вуҷуд доштанд.Сиёсати динии нисбатан таҳаммулпазири империя имкон дод, ки як дараҷа озодии динӣ ба вуҷуд ояд, ки ҷомеаи гуногунфарҳангро инкишоф дод.Дар ин давра муњољирати гурўњњои гуногуни этникї ва мазњабї низ мушоњида шуда, гобеленњои фарњангии минтаќаро боз њам ѓанї гардониданд.Димишқ, Ҳалаб ва Ерусалим каби шаҳарлар савдо, илм-фан ва диний фаолиятнинг ривожланишига айландилар.Ин минтақа дар соли 1660 дар натиҷаи муборизаи қудрати друзҳо нооромӣ ба амал омад, ки дар натиҷа Сафед ва Тиберия хароб шуд.[150] Асрҳои 18 ва 19 шоҳиди болоравии қудратҳои маҳаллӣ буданд, ки ба ҳокимияти усмонӣ мухолифат мекарданд.Дар охири асри 18 аморати мустақили Шайх Зоҳир ал-Умар дар Ҷалил ба ҳукмронии усмонӣ дучор шуд, ки ин инъикоскунандаи заиф шудани ҳокимияти марказии Империяи Усмонӣ буд.[151] Ин пешвоёни минтақавӣ аксар вақт ба лоиҳаҳои рушди инфрасохтор, кишоварзӣ ва тиҷорат шурӯъ намуда, ба иқтисодиёти минтақа ва манзараи шаҳр таъсири доимӣ мегузоранд.Ишғоли мухтасари Наполеон дар соли 1799 нақшаҳои давлати яҳудиёнро дар бар мегирифт, ки пас аз шикасти ӯ дар Акра партофта шудааст.[152] Дар соли 1831, Муҳаммад Алии Миср, ҳокими усмонӣ, ки императориро тарк карда, кӯшиш кард,Мисрро замонавӣ кунад, Сурияи усмониро забт кард ва даъвати артишро ҷорӣ кард, ки боиси шӯриши араб шуд.[153]Асри 19 дар баробари ислоҳоти дохилии давраи Танзимат ба Сурияи усмонӣ нуфузи иқтисодӣ ва сиёсии Аврупо овард.Маќсади ин ислоњот навсозии империя буд ва љорї намудани низомњои нави њуќуќї ва маъмурї, ислоњоти маориф ва таъкид ба баробари њуќуќи њамаи шањрвандонро дар бар мегирифт.Аммо ин таѓйиротњо инчунин боиси нооромињои иљтимоъї ва њаракатњои миллатгарої дар байни гурўњњои гуногуни этникї ва мазњабї гардида, заминаеро барои динамикаи мураккаби сиёсии асри 20 гузоштанд.Созишномаи соли 1839 байни Мусо Монтефиор ва Муҳаммад Пошо оид ба деҳаҳои яҳудиёни Димишқ Эйелет ба далели хуруҷи Миср дар соли 1840 иҷронашуда боқӣ монд [. 154] То соли 1896 яҳудиён дар Ерусалим аксариятро ташкил медоданд,[ [155] , аммо шумораи умумии аҳолии Фаластин 88% буд. Мусулмон ва 9% насронӣ.[156]Аввалин Алия, аз соли 1882 то 1903, дид, ки тақрибан 35,000 яҳудиён ба Фаластин, асосан аз империяи Русия аз сабаби афзоиши таъқибот муҳоҷират карданд.[157] Яҳудиёни рус шаҳракҳои кишоварзӣ ба мисли Пета Тиква ва Ришон ЛеЗионро бунёд карданд, ки аз ҷониби Барон Ротшильд дастгирӣ мешуд. Бисёр муҳоҷирони ибтидоӣ кор ёфта натавонистанд ва рафтанд, аммо бо вуҷуди мушкилот, аҳолинишини бештар пайдо шуданд ва ҷомеа афзоиш ёфт.Пас аз забти усмонӣ дар Яман дар соли 1881, шумораи зиёди яҳудиёни яманӣ низ ба Фаластин муҳоҷират карданд, ки аксар вақт тавассути масеҳият ронда мешуданд.[158] Дар соли 1896 "Der Judenstaat"-и Теодор Ҳерзл давлати яҳудиро ҳамчун роҳи ҳалли зиддисемитизм пешниҳод кард, ки боиси таъсиси Созмони Ҷаҳонии Сионист дар соли 1897 шуд [.159]Алияи дуввум, аз соли 1904 то 1914, тақрибан 40,000 яҳудиро ба минтақа овард ва Созмони Ҷаҳонии Сионистӣ сиёсати сохтории шаҳраксозӣ таъсис дод.[160] Дар соли 1909 сокинони Ҷаффа берун аз деворҳои шаҳр замин хариданд ва аввалин шаҳраки комилан ибрӣзабон Аҳузат Байитро (баъдтар Тел-Авив номида шуд) бунёд карданд.[161]Дар давоми Ҷанги Якуми Ҷаҳонӣ яҳудиён асосан Олмонро бар зидди Русия дастгирӣ мекарданд.[162] Бритониёӣ , ки аз пуштибонии яҳудӣ меҷӯянд, зери таъсири дарки нуфузи яҳудиён қарор гирифтанд ва ҳадафи таъмини пуштибонии яҳудиёни Амрикоро доштанд.Ҳамдардии Бритониё ба сионизм, аз ҷумла аз сарвазир Ллойд Ҷорҷ, боиси сиёсатҳое шуд, ки манфиатҳои яҳудиёнро дастгирӣ мекунанд.[163] Дар байни солҳои 1914 ва 1915 аз ҷониби Усмонӣ зиёда аз 14 000 яҳудиён аз Яффа ронда шуданд ва ихроҷи умумӣ дар соли 1917 то истилои Бритониё дар соли 1918 ба ҳамаи сокинони Ҷаффа ва Тел-Авив таъсир расонд [. 164]Солҳои охири ҳукмронии усмонӣ дар Сурия бо нооромиҳои Ҷанги Якуми Ҷаҳонӣ қайд карда шуданд. Ҳамоҳангсозии империя бо қудратҳои марказӣ ва шӯриши минбаъдаи араб, ки аз ҷониби Бритониё дастгирӣ мешуд, назорати усмониро ба таври назаррас заиф кард.Пас аз ҷанг, Созишномаи Сайкс-Пико ва Аҳдномаи Севр боиси тақсим шудани вилоятҳои арабии Империяи Усмонӣ гардид, ки дар натиҷа ҳукмронии Усмонӣ дар Сурия хотима ёфт.Фаластинро маъмурияти территориям ишголшудаи душмани Англия, Франция ва Араб то соли 1920 дар шароити вазъияти харбй идора мекард.
Навсозии охиринFri Jan 05 2024

HistoryMaps Shop

Мағозаро зиёрат кунед

Якчанд роҳҳо барои кӯмак ба лоиҳаи HistoryMaps мавҷуданд.
Мағозаро зиёрат кунед
Хайрия
Дастгирӣ

What's New

New Features

Timelines
Articles

Fixed/Updated

Herodotus
Today

New HistoryMaps

History of Afghanistan
History of Georgia
History of Azerbaijan
History of Albania