Vatatzes zmarł 4 listopada 1254 r. Korzystając z braku znaczących sił nicejskich, Michał przedarł się do Macedonii i odzyskał ziemie utracone na rzecz Vatatzesa w 1246 lub 1247 r. Bizantyjski historyk George Akropolites odnotował, że bułgarskojęzyczni miejscowi mieszkańcy wspierali Michała inwazję, ponieważ chcieli zrzucić „jarzmo tych, którzy mówili innym językiem”.Teodor II Laskaris rozpoczął kontratak na początku 1255 roku. Odnosząc się do nowej wojny między Niceą a Bułgarią , Rubruck opisał Michała jako „zwykłego chłopca, którego władza została zniszczona” przez Mongołów .Michał nie mógł się oprzeć inwazji i wojska nicejskie zdobyły Starą Zagorę.Dopiero niesprzyjająca pogoda uniemożliwiła armii Teodora kontynuowanie inwazji.Oddziały nicejskie wznowiły atak wiosną i zajęły większość twierdz w Rodopach.Michał włamał się na europejskie terytorium Cesarstwa Nicejskiego wiosną 1256 roku. Splądrował Trację w pobliżu Konstantynopola, ale armia nicejska pokonała jego wojska kumańskie.Poprosił swojego teścia, aby w czerwcu pośredniczył w procesie pojednania między Bułgarią a Niceą.Teodor zgodził się podpisać traktat pokojowy dopiero po tym, jak Michał przyznał się do utraty ziem, o które ubiegał się dla Bułgarii.Traktat ustalił górny bieg rzeki Maricy jako granicę między obydwoma krajami.Traktat pokojowy oburzył wielu bojarów (szlachciców), którzy postanowili zastąpić Michała jego kuzynem Kalimanem Asenem.Kaliman i jego sojusznicy zaatakowali cara, który zmarł w wyniku odniesionych ran pod koniec 1256 lub na początku 1257 roku.