Rosyjski podbój Azji Środkowej

W 1556 roku Rosja podbiła Chanat Astrachański na północnym brzegu Morza Kaspijskiego.Okolice były w posiadaniu Hordy Nogajów. Na wschód od Nogajów mieszkali Kazachowie, a na północy, pomiędzy Wołgą a Uralem – Baszkirowie.Mniej więcej w tym czasie na Uralu osiedliło się kilku wolnych Kozaków.W 1602 roku zdobyli Konye-Urgench na terytorium Chiwanu.Wracając obładowani łupami, zostali otoczeni przez Chiwanów i wymordowani.Druga wyprawa zgubiła się w śniegu, umarła z głodu, a nieliczni, którzy przeżyli, zostali zniewoleni przez Khivanów.Wydaje się, że odbyła się trzecia wyprawa, która jest słabo udokumentowana.W czasach Piotra Wielkiego nastąpił poważny ruch na południowy wschód.Oprócz wypraw irtyskich powyżej, w 1717 r. miała miejsce katastrofalna próba podboju Chiwy.Po wojnie rosyjsko- perskiej (1722–1723) Rosja na krótko zajęła zachodnią część Morza Kaspijskiego.Około 1734 r. zaplanowano kolejny ruch, który wywołał wojnę baszkirską (1735–1740).Po pacyfikacji Baszkirii południowo-wschodnią granicę Rosji stanowiła linia Orenburga, mniej więcej pomiędzy Uralem a Morzem Kaspijskim.Linia syberyjska: Pod koniec XVIII wieku Rosja posiadała linię fortów mniej więcej wzdłuż obecnej granicy z Kazachstanem, która jest w przybliżeniu granicą między lasem a stepem.Dla porównania te forty (i daty założenia) to:Guryev (1645), Uralsk (1613), Orenburg (1743), Orsk (1735).Troick (1743), Pietropawłowsk (1753), Omsk (1716), Pawłodar (1720), Semipalitinsk (1718) Ust-Kamenogorsk (1720).Uralsk był starą osadą wolnych Kozaków.Orenburg, Orsk i Troitsk powstały w wyniku wojny baszkirskiej około 1740 roku i odcinek ten nazwano linią Orenburga.Orenburg przez długi czas był bazą, z której Rosja obserwowała i próbowała kontrolować kazachski step.Cztery wschodnie forty znajdowały się wzdłuż rzeki Irtysz.Po podbiciu Xinjianguprzez Chiny w 1759 r. oba imperia posiadały kilka posterunków granicznych w pobliżu obecnej granicy.

Ponieważ Kazachowie byli nomadami, nie można ich było podbić w normalnym tego słowa znaczeniu.Zamiast tego rosyjska kontrola powoli wzrastała.Choć sunniccy Kazachowie posiadali liczne osady w pobliżu granicy kazachsko-rosyjskiej i chociaż przeprowadzali częste najazdy na terytorium Rosji, carat rosyjski nawiązał z nimi kontakt dopiero w 1692 r., kiedy Piotr I spotkał się z Tauke Muhammadem Khanem.Przez następne 20 lat Rosjanie powoli zaczęli budować punkty handlowe wzdłuż granicy kazachsko-rosyjskiej, stopniowo wkraczając na terytorium Kazachstanu i wysiedlając miejscową ludność.Interakcje nasiliły się w 1718 r. za panowania kazachskiego władcy Abu'l-Khaira Muhammeda Khana, który początkowo zwrócił się do Rosjan o zapewnienie chanatowi kazachskiemu ochrony przed powstającym chanatem Dzungar na wschodzie.Syn Abu'l-Khaira, Nur Ali Khan, zerwał sojusz w 1752 roku i zdecydował się na wojnę z Rosją, korzystając z pomocy słynnego kazachskiego dowódcy Nasrullaha Nauryzbai Bahadura.Bunt przeciwko wkroczeniu Rosji poszedł w dużej mierze na marne, gdyż wojska kazachskie wielokrotnie poniosły klęskę na polu bitwy.Następnie Nur Ali Khan zgodził się ponownie dołączyć do rosyjskiej ochrony, a jego oddział chanatu, Junior jüz, był autonomiczny.W 1781 r. Abu'l-Mansur Khan, który rządził środkowym oddziałem jüz chanatu kazachskiego, również wszedł w sferę wpływów i ochrony Rosji.Podobnie jak jego poprzednik Abu'l-Khair, Abu'l-Mansur również szukał lepszej ochrony przed Qing .Zjednoczył wszystkie trzy kazachskie jüze i pomógł im wszystkim uzyskać ochronę w ramach Imperium Rosyjskiego .W tym czasie Abu'l-Mansur uczynił także Nasrullaha Nauryzbai Bahadura jednym ze swoich trzech chorążych armii kazachskiej.Posunięcia te umożliwiły Rosjanom dalszą penetrację serca Azji Środkowej i interakcję z innymi państwami Azji Środkowej.

Na południe od Linii Syberyjskiej oczywistym następnym krokiem była linia fortów wzdłuż Syr-darii na wschód od Morza Aralskiego.Doprowadziło to Rosję do konfliktu z Chanem Kokandu.Na początku XIX wieku Kokand zaczął się rozwijać na północny zachód od Doliny Fergańskiej.Około 1814 roku zajęli Hazrat-i-Turkestan nad Syr-darią i około 1817 roku zbudowali Ak-Mechet („Biały Meczet”) dalej w dół rzeki, a także mniejsze forty po obu stronach Ak-Mechet.Obszar ten był rządzony przez Beg of Ak Mechet, który opodatkował miejscowych Kazachów, którzy zimowali wzdłuż rzeki i niedawno wypędzili Karakałpaków na południe.W czasie pokoju Ak-Mechet miał 50-osobowy garnizon, a Julek 40. Chan Chiwy miał słaby fort w dolnym biegu rzeki.

Zimowa inwazja hrabiego WA Perowskiego na Chiwę, pierwsza znacząca próba wprowadzenia rosyjskiej potęgi w głąb zaludnionych obszarów Azji Środkowej, zakończyła się katastrofalną porażką.Wyprawę zaproponował Perowski i uzgodniono w Petersburgu.Zebranie wystarczającej ilości zapasów i wystarczającej liczby wielbłądów do ich transportu wymagało wiele wysiłku, a podczas jednej z najmroźniejszych zim w pamięci ludzi i zwierząt spadło wiele trudności.Inwazja nie powiodła się, ponieważ prawie wszystkie wielbłądy ekspedycji zginęły, co podkreśla zależność Rosji od tych zwierząt i Kazachów, którzy je hodowali i hodowali.Oprócz upokorzenia większość rosyjskich niewolników, których wyzwolenie było jednym z rzekomych celów wyprawy, została uwolniona i przywieziona do Orenburga przez brytyjskich oficerów.Z tego upokorzenia Rosjanie wyciągnęli lekcję, że dalekie wyprawy się nie sprawdzają.Zamiast tego zwrócili się ku fortecom jako najlepszym sposobom podboju i kontrolowania łąk.Rosjanie czterokrotnie atakowali Chiwę.Około 1602 r. Część wolnych Kozaków dokonała trzech najazdów na Chiwę.W 1717 roku Aleksander Bekowicz-Czerkaski zaatakował Chiwę i został pokonany, a tylko kilku mężczyzn uciekło, by opowiedzieć historię.Po klęsce rosyjskiej w latach 1839–1840 Chiwa została ostatecznie zdobyta przez Rosjan podczas kampanii chiwańskiej w 1873 r.

Wschodni kraniec kazachskiego stepu został przez Rosjan nazwany Semirechye.Na południe od tego, wzdłuż współczesnej granicy z Kirgizami, góry Tien Shan rozciągają się około 640 km (400 mil) na zachód.Woda spływająca z gór zapewnia nawadnianie szeregu miast i wspiera naturalny szlak karawan.Na południe od tego występu górskiego znajduje się gęsto zaludniona Dolina Fergańska rządzona przez Chanat Kokand.Na południe od Fergany znajduje się pasmo Turkiestanu, a następnie kraina, którą starożytni nazywali Baktrią.Na zachód od północnego pasma leży wielkie miasto Taszkent, a na zachód od południowego pasma leży stara stolica Tamerlana, Samarkanda.W 1847 roku założono Kopal na południowy wschód od Jeziora Bałkaskiego.W 1852 roku Rosja przekroczyła rzekę Ili i napotkała opór Kazachstanu, a w następnym roku zniszczyła kazachski fort Tuchubek.W 1854 roku założyli Fort Vernoye (Ałmaty) w zasięgu wzroku od gór.Vernoye leży około 800 km (500 mil) na południe od linii syberyjskiej.Osiem lat później, w 1862 r., Rosja zajęła Tokmak (Tokmok) i Piszpek (Biszkek).Rosja umieściła siły na przełęczy Kastek, aby zablokować kontratak Kokandu.Kokandis użyli innego podania, zaatakowali środkowy słupek, Kołpakowski rzucił się z Kastka i całkowicie pokonał znacznie większą armię.W 1864 Czernajew objął dowództwo na wschodzie, poprowadził 2500 ludzi z Syberii i zdobył Aulie-Atę (Taraz).Rosja znajdowała się teraz w pobliżu zachodniego krańca pasma górskiego, mniej więcej w połowie drogi między Wernoje i Ak-Mechet.W 1851 roku Rosja i Chiny podpisały traktat w Kulji, regulujący handel wzdłuż nowej granicy.W 1864 r. podpisali traktat w Tarbagatai, który w przybliżeniu ustalił obecną granicę chińsko-kazachską.Tym samym Chińczycy zrzekli się wszelkich roszczeń do kazachskiego stepu, w zakresie, w jakim je posiadali.

Biorąc pod uwagę porażkę Perowskiego w 1839 roku, Rosja zdecydowała się na powolne, ale pewne podejście.W 1847 r. kapitan Schultz zbudował Raimsk w delcie Syr.Wkrótce został przeniesiony w górę rzeki do Kazalińska.Oba miejsca były również nazywane Fortem Aralsk.Najeźdźcy z Chiwy i Kokandu zaatakowali miejscowych Kazachów w pobliżu fortu i zostali wyparci przez Rosjan.W Orenburgu zbudowano trzy żaglowce, zdemontowano je, przewieziono na step i odbudowano.Posłużyły do ​​sporządzenia mapy jeziora.W 1852/3 roku ze Szwecji przywieziono w kawałkach dwa parowce i zwodowano je na Morzu Aralskim.Miejscowy saxaul okazał się niepraktyczny, trzeba było je zasilać antracytem przywiezionym znad Dona.W innych przypadkach parowiec holował barkę saxaul i okresowo zatrzymywał się, aby uzupełnić paliwo.Syr okazała się płytka, pełna łach i trudna do żeglugi podczas wiosennej powodzi.

W 1837 roku na kazachskim stepie ponownie narastały napięcia.Tym razem napięcia rozpoczęli współwładcy Kazachstanu Ğubaidullah Khan, Sher Ghazi Khan i Kenesary Khan, z których wszyscy byli synami Qasima Sultana i wnukami Abu'l-Mansura Khana.Rozpoczęli bunt przeciwko Rosji.Trzej współwładcy chcieli przywrócić względną niezależność, która była obecna za poprzednich władców Kazachstanu, takich jak Abu'l-Mansur, i starali się przeciwstawić opodatkowaniu przez Rosjan.W 1841 r. trzej chanowie uzyskali pomoc swojego młodszego kuzyna Aziza id-Din Bahadura, syna kazachskiego dowódcy Nasrullaha Nauryzbai Bahadura i zebrali duży oddział dobrze wyszkolonych Kazachów, aby stawić opór armii rosyjskiej.Kazachowie zdobyli szereg fortec Kokand w Kazachstanie, w tym ich dawną stolicę Hazrat-e-Turkistan.Postanowili ukryć się w górzystym regionie w pobliżu jeziora Bałchasz, ale zostali zaskoczeni, gdy kirgiski chan imieniem Ormon Khan ujawnił wojskom rosyjskim miejsce ich pobytu.Gubaidullah, Sher Ghazi i Kenesary zostali schwytani i straceni przez kirgiskich uciekinierów, którzy pomagali Rosjanom.Do końca 1847 r. Armia rosyjska zajęła kazachskie stolice Hazrat-e-Turkistan i Syghanaq, znosząc cały chanat kazachski.

W latach czterdziestych i pięćdziesiątych XIX wieku Rosjanie rozszerzyli swoją kontrolę na stepy, gdzie po zdobyciu twierdzy Khokandi w Aq Masjid w 1853 roku starali się ufortyfikować nową granicę wzdłuż rzeki Syr-darii, na wschód od Morza Aralskiego.Nowe twierdze Raim, Kazalinsk, Karmakchi i Perovsk były wyspami rosyjskiej suwerenności w opustoszałym krajobrazie słonych bagien, bagien i pustyń narażonych na ekstremalne zimno i gorąco.Zaopatrzenie garnizonu okazało się trudne i kosztowne, a Rosjanie uzależnili się od handlarzy zbożem z Buchary i kazachskich hodowców bydła i uciekli do placówki w Kokand.Granica Syr-darii była dość skuteczną bazą podsłuchową rosyjskiego wywiadu, odpierając ataki Chokandu, ale ani Kozacy, ani chłopi nie dali się tam namówić, a koszty okupacji znacznie przewyższały dochody.Pod koniec lat pięćdziesiątych XIX wieku pojawiły się wezwania do wycofania się na front orenburski, ale zwykły argument - argument prestiżowy - zwyciężył i zamiast tego najlepszym wyjściem z tego „szczególnie bolesnego miejsca” był atak na Taszkent.

W międzyczasie Rosja posuwała się na południowy wschód w górę Syr-darii od Ak-Mechet.W 1859 r. Julek został zabrany z Kokandu.W 1861 r. W Julek i Yani Kurgan (Zhanakorgan) zbudowano rosyjski fort, 80 km (50 mil) w górę rzeki.W 1862 Czerniajew rozpoznał rzekę aż do Hazrat-i-Turkistan i zdobył małą oazę Suzak około 105 km (65 mil) na wschód od rzeki.W czerwcu 1864 Veryovkin wziął Hazrat-i-Turkestan z Kokandu.Przyspieszył kapitulację, bombardując słynne mauzoleum.Dwie rosyjskie kolumny spotkały się w odległości 240 km (150 mil) między Hazrat i Aulie-Ata, uzupełniając w ten sposób linię Syr-Darya.

Dla niektórych historyków podbój Azji Środkowej rozpoczął się w 1865 r. wraz z upadkiem Taszkientu przez generała Czerniajewa.W rzeczywistości była to kulminacja serii kampanii stepowych, które rozpoczęły się w latach czterdziestych XIX wieku, ale wyznaczała punkt, w którym imperium rosyjskie przeniosło się ze stepu do zasiedlonej strefy południowo-środkowej Azji.Taszkent był największym miastem Azji Środkowej i głównym przedsiębiorcą handlowym, ale od dawna argumentowano, że Czerniajew nie wykonał rozkazów, kiedy zdobył miasto.Pozorne nieposłuszeństwo Czerniajewa było w rzeczywistości skutkiem dwuznaczności jego instrukcji, a przede wszystkim rosyjskiej nieznajomości geografii regionu, co oznaczało, że Ministerstwo Wojny było przekonane, że „naturalna granica” w jakiś sposób pojawi się, gdy będzie potrzebna.Po tym, jak Aulie-Ata, Czimkent i Turkiestan padły pod wpływem sił rosyjskich, Czerniajew otrzymał polecenie oddzielenia Taszkentu od wpływów Chokandu.Atak Czerniajewa, choć nie był to śmiały zamach stanu z legendy, był ryzykowny i zaowocował dwoma dniami walk na ulicach, zanim dotarł do kwatery z ulamą z Taszkentu.

Po upadku Taszkentu generał MG Czerniajew został pierwszym gubernatorem nowej prowincji Turkiestanu i od razu zaczął lobbować za utrzymaniem miasta pod panowaniem rosyjskim i przystąpieniem do dalszych podbojów.Pozorne zagrożenie ze strony Sayyida Muzaffara, Amira Buchary, dostarczyło mu uzasadnienia do dalszych działań zbrojnych.W lutym 1866 r. Czernajew przekroczył Głodny Step do bucharskiej twierdzy Jizzakh.Uznając, że zadanie jest niemożliwe, wycofał się do Taszkentu, a za nim Bokharany, do których wkrótce dołączył Kokandis.W tym momencie Czernajew został odwołany za niesubordynację i zastąpiony przez Romanowskiego.Romanowski przygotowywał się do ataku na Bohkarę, Amir ruszył pierwszy, obie siły spotkały się na równinie Irjar.Bucharianie rozproszyli się, tracąc większość artylerii, zapasów i skarbów oraz ponad 1000 zabitych, podczas gdy Rosjanie stracili 12 rannych.Zamiast iść za nim, Romanowski skręcił na wschód i zajął Chujand, zamykając w ten sposób ujście Doliny Fergańskiej.Następnie przeniósł się na zachód i przypuścił nieautoryzowane ataki na Ura-Tepe i Jizzakh z Buchary.Porażki zmusiły Bucharę do podjęcia rozmów pokojowych.

W lipcu 1867 r. utworzono nową prowincję Turkiestanu, która została podporządkowana generałowi von Kaufmannowi z siedzibą w Taszkencie.Bokharański Amir nie do końca panował nad swoimi poddanymi, dochodziło do przypadkowych najazdów i buntów, dlatego Kaufmann postanowił przyspieszyć sprawę, atakując Samarkandę.Po tym, jak rozproszył siły bucharskie, Samarkanda zamknęła swoje bramy przed armią bucharską i poddała się (maj 1868).Opuścił garnizon w Samarkandzie i wyjechał, aby zająć się niektórymi odległymi obszarami.Garnizon był oblężony i miał wielkie trudności do czasu powrotu Kaufmanna.2 czerwca 1868 roku w decydującej bitwie na wzgórzach Zerabulak Rosjanie pokonali główne siły emira Buchary, tracąc niespełna 100 ludzi, podczas gdy armia Buchary straciła od 3,5 do 10 tys.5 lipca 1868 r. podpisano traktat pokojowy.Chanat Buchary stracił Samarkandę i pozostał półniezależnym wasalem aż do rewolucji.Chanat Kokand stracił swoje zachodnie terytorium, był ograniczony do doliny Fergany i okolicznych gór i pozostał niezależny przez około 10 lat.Według Atlasu Bregla, jeśli nie gdzie indziej, w 1870 r. będący teraz wasalem chanat Buchary rozszerzył się na wschód i zaanektował tę część Baktrii, która jest otoczona pasmem Turkiestanu, płaskowyżem Pamiru i granicą afgańską.

Bitwa na wzgórzach Zerabulak to decydująca bitwa armii rosyjskiej pod dowództwem gen. Buchara.Zakończyło się to klęską armii Buchary i przejściem Emiratu Buchary do wasalnej zależności od Imperium Rosyjskiego.

Już dwukrotnie Rosji nie udało się podporządkować Chiwy.W 1717 r. Książę Bekovitch-Cherkassky wyruszył z Morza Kaspijskiego i walczył z armią Chivan.Khivanowie uśpili go dyplomacją, a następnie wymordowali całą jego armię, nie pozostawiając prawie nikogo przy życiu.Podczas kampanii w Chiwanie w 1839 r. hrabia Perowski pomaszerował na południe z Orenburga.Niezwykle mroźna zima zabiła większość rosyjskich wielbłądów, zmuszając je do zawrócenia.Do 1868 roku rosyjski podbój Turkiestanu zajął Taszkent i Samarkandę oraz przejął kontrolę nad chanatami Kokand we wschodnich górach i Buchara wzdłuż rzeki Oxus.Pozostawiło to mniej więcej trójkątny obszar na wschód od Morza Kaspijskiego, na południe od i na północ od granicy perskiej .Chanat Chiwy znajdował się na północnym krańcu tego trójkąta.W grudniu 1872 r. car podjął ostateczną decyzję o ataku na Chiwę.Siła ta wynosiłaby 61 kompanii piechoty, 26 kawalerii kozackiej, 54 działa, 4 moździerze i 5 oddziałów rakietowych.Do Chiwy można było podejść z pięciu kierunków:Generał von Kaufmann, dowodzący najwyższym dowództwem, miał maszerować na zachód od Taszkentu i spotkać się z drugimi siłami przemieszczającymi się na południeFort Aralsk.Spotkali się na środku pustyni Kyzylkum w Min Bulak i ruszyli na południowy zachód, do czoła delty Oxus.Tymczasem,Veryovkin miał udać się na południe od Orenburga wzdłuż zachodniego brzegu Morza Aralskiego i spotkać sięLomakin płynący bezpośrednio na wschód od Morza KaspijskiegoMarkozow miał maszerować na północny wschód od Krasnowodska (później zmienionego na Chikishlyar).Powodem tego dziwnego planu mogła być biurokratyczna rywalizacja.Gubernator Orenburga zawsze ponosił główną odpowiedzialność za Azję Środkową.Nowo podbita prowincja Turkiestanu Kaufmanna miała wielu aktywnych oficerów, podczas gdy wicekról Kaukazu miał zdecydowanie najwięcej żołnierzy.Wieryowkin znajdował się w północno-zachodnim narożniku delty, a Kaufmann w południowym, ale dopiero 4 i 5 czerwca posłańcy nawiązali z nimi kontakt.Veryovkin objął dowództwo nad oddziałami Łomakina i opuścił Kungard 27 maja, zajmując Khojali (55 mil na południe) i Mangit (55 mil na południowy wschód od tego).W wyniku ostrzału z wioski Mangit został spalony, a mieszkańcy wymordowani.Khivanowie podjęli szereg prób ich powstrzymania.Do 7 czerwca był na obrzeżach Chiwy.Dwa dni wcześniej dowiedział się, że Kaufmann przekroczył Oxus.9 czerwca zaawansowana grupa znalazła się pod ciężkim ostrzałem i odkryła, że ​​nieświadomie dotarła do Północnej Bramy miasta.Zajęli barykadę i wezwali do wspinania się po drabinach, ale Wieryowkin odwołał ich, mając jedynie na celu bombardowanie.Podczas starcia Veryovkin został ranny w prawe oko.Rozpoczęło się bombardowanie i o godzinie 16:00 przybył wysłannik oferujący kapitulację.Ponieważ ostrzał z murów nie powstrzymał, wznowiono bombardowanie i wkrótce części miasta stanęły w płomieniach.Bombardowanie ustało ponownie o godzinie 23:00, kiedy nadeszła wiadomość od Kaufmanna z informacją, że Chan się poddał.Następnego dnia kilku Turkmenów zaczęło strzelać z murów, artyleria otworzyła się i kilka szczęśliwych strzałów rozbiło bramę.Skobelew i 1000 ludzi pośpieszyli i byli w pobliżu domu Chana, gdy dowiedzieli się, że Kaufmann spokojnie wkracza przez Zachodnią Bramę.Odsunął się i czekał na Kaufmanna.

W 1875 r. Chanat Kokand zbuntował się przeciwko rządom rosyjskim.Dowódcy Kokandu Abdurakhman i Pulat bej przejęli władzę w chanacie i rozpoczęli działania zbrojne przeciwko Rosjanom.Do lipca 1875 roku większość armii Chana i znaczna część jego rodziny zdezerterowała na rzecz rebeliantów, więc uciekł do Rosjan w Kojent wraz z milionem brytyjskich funtów skarbu.Kaufmann najechał Chanat 1 września, stoczył kilka bitew i wkroczył do stolicy 10 września 1875 r. W październiku przekazał dowództwo Michaiłowi Skobielewowi.Wojska rosyjskie pod dowództwem Skobeleva i Kaufmanna pokonały rebeliantów w bitwie pod Makhram.W 1876 r. Rosjanie swobodnie wkroczyli do Kokanda, przywódcy powstańców zostali straceni, a chanat zlikwidowany.Na jego miejscu powstał obwód fergański.

Pierwsza bitwa pod Geok Tepe (1879) miała miejsce podczas rosyjskiego podboju Turkiestanu, wyznaczając znaczący konflikt z Turkmenami Akhal Tekke.Po zwycięstwach Rosji nad Emiratem Buchary (1868) i Chanatem Chiwy (1873) turkmeńscy koczownicy pustynni zachowali niepodległość, zamieszkując obszar graniczący z Morzem Kaspijskim, rzeką Oxus i granicą perską.Turkomanie Tekke, głównie rolnicy, mieszkali w pobliżu gór Kopet Dagh, które zapewniały naturalną obronę wzdłuż oazy.W okresie poprzedzającym bitwę generał Lazerev zastąpił nieudanego wcześniej Nikołaja Łomakina, gromadząc pod Chikishlyar siły składające się z 18 000 ludzi i 6 000 wielbłądów.Plan zakładał marsz przez pustynię w kierunku Oazy Achal, którego celem było utworzenie bazy zaopatrzeniowej w Khoja Kale przed atakiem na Geok Tepe.Wyzwania logistyczne były znaczące, w tym powolne lądowanie zaopatrzenia w Chikishlyar i trudy podróży przez pustynię w niesprzyjającej porze roku.Pomimo przygotowań kampania napotkała pierwsze niepowodzenia w postaci śmierci Łazeriewa w sierpniu, co doprowadziło do objęcia dowództwa Łomakina.Atak Lomakina rozpoczął się od przekroczenia gór Kopet Dagh i marszu w kierunku Geok Tepe, znanego lokalnie jako Denghil Tepe.Po dotarciu do twierdzy, gęsto zaludnionej przez obrońców i cywilów, Lomakin rozpoczął bombardowanie.Atak 8 września został słabo przeprowadzony, brakowało mu przygotowania, takiego jak drabiny do wspinania się i wystarczająca ilość piechoty, co doprowadziło do ciężkich strat po obu stronach.Turkmenom pod wodzą poległego w bitwie Berdiego Murada Khana udało się mimo znacznych strat odeprzeć siły rosyjskie.Odwrót Rosji oznaczał nieudaną próbę podboju Geok Tepe, a taktykę Lomakina krytykowano za pośpiech i brak planowania strategicznego, co doprowadziło do niepotrzebnego rozlewu krwi.Rosjanie ponieśli 445 ofiar, podczas gdy Tekke mieli około 4000 ofiar (zabitych i rannych).W następstwie tego generał Tergukasow zastąpił Łazariewa i Łomakina, a większość wojsk rosyjskich wycofała się na zachodnią stronę Morza Kaspijskiego do końca roku.Bitwa ta była przykładem wyzwań stojących przed mocarstwami imperialnymi podczas podboju terytoriów Azji Środkowej, podkreślając trudności logistyczne, zaciekły opór lokalnej ludności i konsekwencje złego zarządzania militarnego.

Bitwa pod Geok Tepe w 1881 r., znana również jako Denghil-Tepe lub Dangil Teppe, była decydującym konfliktem w rosyjskiej kampanii 1880/81 przeciwko Turkmenom z plemienia Teke, prowadząca do rosyjskiej kontroli nad większością współczesnego Turkmenistanu i zbliżająca się do zakończenia Podbój Azji Środkowej przez Rosję.Twierdza Geok Tepe, z jej znacznymi ścianami błotnymi i umocnieniami, znajdowała się w Oazie Achal, obszarze utrzymywanym przez rolnictwo dzięki nawadnianiu z gór Kopet Dagh.Po nieudanej próbie w 1879 r. Rosja pod dowództwem Michaiła Skobielewa przygotowała się do ponownej ofensywy.Skobelew zdecydował się na strategię oblężenia zamiast bezpośredniego ataku, koncentrując się na rozbudowie logistycznej i powolnym, metodycznym natarciu.Do grudnia 1880 roku w pobliżu Geok Tepe rozmieszczone były siły rosyjskie ze znaczną liczbą piechoty, kawalerii, artylerii i nowoczesnymi technologiami wojskowymi, w tym rakietami i heliografami.Oblężenie rozpoczęło się na początku stycznia 1881 r., kiedy wojska rosyjskie zajęły pozycje i przeprowadziły rozpoznanie w celu odizolowania twierdzy i odcięcia jej dopływu wody.Pomimo kilku turkmeńskich lotów bojowych, które spowodowały ofiary, ale także ciężkie straty dla Tekke, Rosjanie poczynili stałe postępy.23 stycznia pod murami fortu umieszczono minę wypełnioną materiałami wybuchowymi, co doprowadziło do poważnego wyłomu następnego dnia.Ostateczny atak 24 stycznia rozpoczął się od wszechstronnego ostrzału artyleryjskiego, po którym nastąpił wybuch miny, tworząc wyłom, przez który wojska rosyjskie wkroczyły do ​​twierdzy.Pomimo początkowego oporu i mniejszego wyłomu, który okazał się trudny do przebicia, wojskom rosyjskim udało się po południu zabezpieczyć twierdzę, a Tekke uciekali i byli ścigani przez rosyjską kawalerię.Następstwa bitwy były brutalne: straty rosyjskie w styczniu wyniosły ponad tysiąc, a amunicja została zużyta w znaczny sposób.Straty Tekke oszacowano na 20 000.Zdobycie Aszchabadu nastąpiło 30 stycznia, co oznaczało strategiczne zwycięstwo, ale kosztem ciężkich ofiar wśród ludności cywilnej, co doprowadziło do usunięcia Skobeleva ze stanowiska.Bitwa i późniejsze natarcia Rosji umocniły ich kontrolę nad regionem, ustanawiając Zakaspie jako obwód rosyjski i sformalizowując granice z Persją.Bitwa jest upamiętniana w Turkmenistanie jako narodowy dzień żałoby i symbol oporu, odzwierciedlający ogromne żniwo konfliktu i trwały wpływ na turkmeńską tożsamość narodową.

Kolej Transkaspijska dotarła do Kyzyl Arbat na północno-zachodnim krańcu Kopet Dag w połowie września 1881 r. Od października do grudnia Lessar badał północną stronę Kopet Dag i poinformował, że nie będzie problemu z budową wzdłuż niej linii kolejowej.Od kwietnia 1882 r. badał kraj prawie do Heratu i donosił, że między Kopet Dag a Afganistanem nie ma przeszkód militarnych.Nazirow lub Nazir Beg udał się w przebraniu do Merwu, a następnie przeszedł przez pustynię do Buchary i Taszkentu.Nawadniany obszar wzdłuż Kopet Dag kończy się na wschód od Aszkebatu.Dalej na wschód jest pustynia, dalej mała oaza Tejent, dalej pustynia i znacznie większa oaza Merv.Merv miał wielką fortecę Kaushut Khan i był zamieszkany przez Merv Tekes, który również walczył pod Geok Tepe.Gdy tylko Rosjanie osiedlili się w Askhabadzie, handlarze, a także szpiedzy, zaczęli przemieszczać się między Kopet Dag a Merv.Niektórzy starsi z Merwu udali się na północ do Pietroaleksandrowska i zaoferowali tam Rosjanom pewien stopień podporządkowania.Rosjanie w Askhabadzie musieli wyjaśnić, że obie grupy były częścią tego samego imperium.W lutym 1882 Alichanow odwiedził Merv i zwrócił się do Makhduma Kuli Khana, który dowodził w Geok Tepe.We wrześniu Alichanow przekonał Makhduma Kuli Chana do złożenia przysięgi na wierność Białemu Carowi.Wiosną 1881 r. Skobielew został zastąpiony przez Rohrberga, a wiosną 1883 r. Po nim generał Komarow. Pod koniec 1883 r. Generał Komarow poprowadził 1500 ludzi do zajęcia oazy Tejen.Po zajęciu Tejenu przez Komarowa Alichanow i Machdum Kuli Chan udali się do Merwu i zwołali zebranie starszych, z których jeden groził, a drugi przekonywał.Nie chcąc powtarzać rzezi w Geok Tepe, 28 starszych pojechało do Askhabadu i 12 lutego złożyło przysięgę wierności w obecności generała Komarowa.Frakcja w Merv próbowała stawić opór, ale była zbyt słaba, by cokolwiek osiągnąć.16 marca 1884 r. Komarow zajął Merv.Podległe Chanaty Chiwy i Buchary były teraz otoczone terytorium rosyjskim.

Incydent Panjdeh (znany w rosyjskiej historiografii jako bitwa pod Kuszką) był starciem zbrojnym między Emiratem Afganistanu a Imperium Rosyjskim w 1885 roku, które doprowadziło do kryzysu dyplomatycznego między Imperium Brytyjskim a Imperium Rosyjskim w związku z ekspansją Rosji na południowy wschód. w kierunku Emiratu Afganistanu i Raju Brytyjskiego (Indie).Po prawie zakończeniu rosyjskiego podboju Azji Środkowej (rosyjskiego Turkiestanu) Rosjanie zdobyli afgański fort graniczny, zagrażając brytyjskim interesom na tym obszarze.Widząc to jako zagrożenie dla Indii, Wielka Brytania przygotowywała się do wojny, ale obie strony wycofały się i sprawa została rozstrzygnięta dyplomatycznie.Incydent ten zahamował dalszą rosyjską ekspansję w Azji, poza Pamirem, i doprowadził do wyznaczenia północno-zachodniej granicy Afganistanu.

Południowo-wschodnim krańcem rosyjskiego Turkiestanu był wysoki Pamir, który jest obecnie Gorno-Badakhshan Autonomicznym Regionem Tadżykistanu.Wysokie płaskowyże na wschodzie są wykorzystywane do letnich pastwisk.Po zachodniej stronie trudne wąwozy spływają do rzeki Panj i Baktrii.W 1871 r. Aleksiej Pawłowicz Fedczenko uzyskał od Chana pozwolenie na eksplorację na południe.Dotarł do doliny Alay, ale jego eskorta nie pozwoliła mu udać się na południe na płaskowyż Pamir.W 1876 roku Skobelev ścigał buntownika na południe do doliny Alay, a Kostenko przeszedł przez przełęcz Kyzylart i sporządził mapę obszaru wokół jeziora Karakul w północno-wschodniej części płaskowyżu.W ciągu następnych 20 lat większość obszaru została zmapowana.W 1891 r. Rosjanie poinformowali Francisa Younghusbanda, że ​​przebywa na ich terytorium, a później wyprowadzili z tego terenu porucznika Davidsona („Incydent pamirski”).W 1892 roku batalion Rosjan pod dowództwem Michaiła Ionowa wkroczył na ten obszar i rozbił obóz w pobliżu obecnego Murghab w Tadżykistanie na północnym wschodzie.W następnym roku zbudowali tam właściwy fort (Poczta Pamirska).W 1895 roku ich baza została przeniesiona na zachód do Khorog, naprzeciw Afgańczyków.W 1893 r. Linia Duranda ustanowiła Korytarz Wachański między rosyjskimi Pamirami a Indiami Brytyjskimi.

Wielka Gra odnosi się do brytyjskich prób zablokowania rosyjskiej ekspansji na południowy wschód, w kierunkuIndii Brytyjskich.Chociaż wiele mówiło się o możliwej rosyjskiej inwazji na Indie, a pewna liczba brytyjskich agentów i poszukiwaczy przygód przedostała się do Azji Środkowej, Brytyjczycy nie zrobili nic poważnego, aby zapobiec rosyjskiemu podbojowi Turkiestanu, z jednym wyjątkiem.Ilekroć rosyjscy agenci zbliżali się do Afganistanu, reagowali bardzo stanowczo, postrzegając Afganistan jako niezbędne państwo buforowe dla obrony Indii.Rosyjska inwazja na Indie wydaje się nieprawdopodobna, ale wielu brytyjskich pisarzy zastanawiało się, jak można by tego dokonać.Kiedy niewiele wiedziano o geografii, sądzono, że mogą dotrzeć do Chiwy i popłynąć Oxusem do Afganistanu.Bardziej realistycznie rzecz biorąc, mogliby zyskać wsparcie Persów i przedostać się przez północną Persję.Będąc w Afganistanie, powiększyliby swoje armie ofertami łupów i najechali Indie.Alternatywnie mogą najechać Indie i sprowokować bunt tubylców.Celem prawdopodobnie nie byłby podbój Indii, ale wywarcie presji na Brytyjczyków, podczas gdy Rosja zrobiłaby coś ważniejszego, na przykład zdobycie Konstantynopola.Wielka Gra zakończyła się wraz z wytyczeniem północnej granicy afgańskiej w latach 1886 i 1893 oraz zawarciem Ententy anglo-rosyjskiej w 1907 roku.