ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ

ਅੱਖਰ

ਹਵਾਲੇ


Play button

247 BCE - 224

ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ



ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਰਸਾਸੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, 247 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੋਂ 224 ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਈਰਾਨੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸ਼ਕਤੀ ਸੀ।ਇਸਦਾ ਪਿਛਲਾ ਨਾਮ ਇਸਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ, ਅਰਸੇਸ I ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਈਰਾਨ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਪਾਰਥੀਆ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਵਿੱਚ ਪਾਰਨੀ ਕਬੀਲੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਫਿਰ ਸੈਲੂਸੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਵਿੱਚ, ਐਂਡਰਾਗੋਰਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਸਤਰਾਪੀ (ਪ੍ਰਾਂਤ)।Mithridates I ਨੇ ਸਲਿਊਸੀਡਸ ਤੋਂ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਨੂੰ ਖੋਹ ਕੇ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ।ਆਪਣੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ, ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਫਰਾਤ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ, ਜੋ ਕਿ ਹੁਣ ਮੱਧ-ਪੂਰਬੀ ਤੁਰਕੀ ਹੈ, ਮੌਜੂਦਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਮੈਡੀਟੇਰੀਅਨ ਬੇਸਿਨ ਵਿਚ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਹਾਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਿਲਕ ਰੋਡ ਵਪਾਰਕ ਮਾਰਗ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਇਹ ਸਾਮਰਾਜ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਵਣਜ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਗਿਆ।ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਪਰੀਤ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਕਲਾ, ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ, ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਅਪਣਾਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀ, ਹੇਲੇਨਿਸਟਿਕ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਦੇ ਲਗਭਗ ਪਹਿਲੇ ਅੱਧ ਲਈ, ਅਰਸਾਸੀਡ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਯੂਨਾਨੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਤੱਤ ਅਪਣਾਏ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸਨੇ ਆਖਰਕਾਰ ਈਰਾਨੀ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੀ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਪੁਨਰ ਸੁਰਜੀਤੀ ਦੇਖੀ।ਅਰਸਾਸੀਡ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੂੰ "ਰਾਜਿਆਂ ਦਾ ਰਾਜਾ" ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਕਮੀਨੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਾਰਸ ਹੋਣ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਵਜੋਂ;ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਥਾਨਕ ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਲਦਾਰ ਵਜੋਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਿੱਥੇ ਅਚਮੇਨੀਡਸ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ, ਸਤਰਾਪ।ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਸੈਟਰੈਪਾਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਕੀਤੀ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਈਰਾਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ, ਪਰ ਇਹ ਸਤਰਾਪੀਆਂ ਅਕਮੀਨੀਡ ਤਾਕਤਵਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਘੱਟ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਨ।ਅਰਸਾਸੀਡ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਵਿਸਤਾਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸੀਟ ਨਿਸਾ ਤੋਂ ਟਾਈਗ੍ਰਿਸ (ਆਧੁਨਿਕ ਬਗਦਾਦ, ਇਰਾਕ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ) ਦੇ ਨਾਲ ਕੇਟਿਸਫੋਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਈ ਹੋਰ ਸਾਈਟਾਂ ਨੇ ਵੀ ਰਾਜਧਾਨੀਆਂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਸੈਲਿਊਸੀਡਸ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸਿਥੀਅਨ ਸਨ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਰਥੀਆ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਵਧਿਆ, ਉਹ ਅਰਮੀਨੀਆ ਦੇ ਰਾਜ, ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਰੋਮਨ ਗਣਰਾਜ ਦੇ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ।ਰੋਮ ਅਤੇ ਪਾਰਥੀਆ ਨੇ ਅਰਮੀਨੀਆ ਦੇ ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਗਾਹਕਾਂ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ।ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਨੇ 53 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਕੈਰਹੇ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਰਕਸ ਲਿਸੀਨੀਅਸ ਕ੍ਰਾਸਸ ਦੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ 40-39 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਪਾਰਥੀਅਨ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਰੋਮਾਂ ਤੋਂ ਸੂਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਪੂਰੇ ਲੇਵੈਂਟ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਾਰਕ ਐਂਟਨੀ ਨੇ ਪਾਰਥੀਆ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਦੀ ਸਫਲਤਾਵਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸਦੀ ਗੈਰ-ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ, ਉਸਦੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਵੈਂਟੀਡੀਅਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।ਕਈ ਰੋਮਨ ਸਮਰਾਟਾਂ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਿਯੁਕਤ ਜਰਨੈਲਾਂ ਨੇ ਅਗਲੀਆਂ ਕੁਝ ਸਦੀਆਂ ਦੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਰੋਮਨ-ਪਾਰਥੀਅਨ ਯੁੱਧਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ।ਰੋਮਨ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਸੈਲੂਸੀਆ ਅਤੇ ਸਟੀਸੀਫੋਨ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੜਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਸਨ।ਰਾਜਗੱਦੀ ਲਈ ਪਾਰਥੀਅਨ ਦਾਅਵੇਦਾਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲਗਾਤਾਰ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹਮਲੇ ਨਾਲੋਂ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸਾਬਤ ਹੋਏ, ਅਤੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸ਼ਕਤੀ ਉਦੋਂ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਪਰਸਿਸ ਵਿੱਚ ਇਸਤਾਖਰ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਅਰਦਾਸ਼ੀਰ ਪਹਿਲੇ ਨੇ ਅਰਸਾਸੀਡਜ਼ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 224 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਖਰੀ ਸ਼ਾਸਕ, ਆਰਟਾਬਨਸ IV ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। .ਅਰਦਾਸ਼ੀਰ ਨੇ ਸਾਸਾਨੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ 7ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜਿੱਤਾਂ ਤੱਕ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਪੂਰਬ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਰਸਾਸੀਡ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਕਾਕੇਸ਼ਸ ਵਿੱਚ ਅਰਮੀਨੀਆ ,ਆਈਬੇਰੀਆ ਅਤੇ ਅਲਬਾਨੀਆ ਉੱਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ।
HistoryMaps Shop

ਦੁਕਾਨ ਤੇ ਜਾਓ

247 BCE - 141 BCE
ਗਠਨ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਵਿਸਥਾਰornament
ਪਾਰਥੀਆ ਦੀ ਪਾਰਨੀ ਜਿੱਤ
ਪਾਰਥੀਆ ਦੀ ਪਾਰਨੀ ਜਿੱਤ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
247 BCE Jan 1 00:01

ਪਾਰਥੀਆ ਦੀ ਪਾਰਨੀ ਜਿੱਤ

Ashgabat, Turkmenistan
245 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਪਾਰਥੀਆ ਦੇ ਸੈਲਿਊਸੀਡ ਗਵਰਨਰ (ਸਤਰੇਪ) ਐਂਡਰਾਗੋਰਸ ਨੇ ਸੈਲਿਊਸੀਡਸ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ - ਐਂਟੀਓਕਸ II ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ - ਟਾਲਮੀ III ਨੇ ਐਂਟੀਓਚ ਵਿੱਚ ਸੈਲਿਊਸੀਡ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਕਰ ਲਿਆ, ਅਤੇ "ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੈਲਿਊਸੀਡ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਸਵਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਲ ਲਈ। "ਇਸ ਦੌਰਾਨ, "ਆਰਸੇਸ ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਆਦਮੀ, ਸਿਥੀਅਨ ਜਾਂ ਬੈਕਟਰੀਅਨ ਮੂਲ ਦਾ, ਪਾਰਨੀ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦਾ ਆਗੂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।"ਸੈਲਿਊਸੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਤੋਂ ਪਾਰਥੀਆ ਦੇ ਵੱਖ ਹੋਣ ਅਤੇ ਸਿੱਲੂਸੀਡ ਫੌਜੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਐਂਡਰਾਗੋਰਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਲਗਭਗ 238 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ - "ਆਰਸੇਸ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਟਿਰੀਡੇਟਸ" ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ - ਪਾਰਨੀ ਨੇ ਪਾਰਥੀਆ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਅਸਟਾਬੇਨ (ਅਸਟਾਵਾ) ਦਾ, ਉਸ ਖੇਤਰ ਦਾ ਉੱਤਰੀ ਖੇਤਰ, ਜਿਸ ਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕਬੂਚਨ (ਵਲਗੇਟ ਵਿੱਚ ਕੁਚਨ) ਸੀ।ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਪਾਰਨੀ ਨੇ ਐਂਡਰਾਗੋਰਸ ਤੋਂ ਪਾਰਥੀਆ ਦੇ ਬਾਕੀ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਲਿਆ, ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ।ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦੇ ਨਾਲ, ਆਰਸੈਸੀਡਜ਼ ਨੂੰ ਯੂਨਾਨੀ ਅਤੇ ਰੋਮਨ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਰਥੀਅਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।ਅਰਸੇਸ I ਪਾਰਥੀਆ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਜਾ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਾਰਥੀਆ ਦੇ ਅਰਸਾਸੀਡ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਉਪਨਾਮ ਬਣਿਆ।
▲
●
ਐਂਟੀਓਕਸ III ਦੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ
ਸੈਲਿਊਸੀਡ ਕਲਵਰੀ ਬਨਾਮ ਰੋਮਨ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ©Igor Dzis
209 BCE Jan 1

ਐਂਟੀਓਕਸ III ਦੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ

Turkmenistan
ਐਂਟੀਓਕਸ III ਨੇ ਪੂਰਬੀ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ 'ਤੇ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਸਲ ਰੁਤਬਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਸਿਰਫ ਪਾਰਥੀਆ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸੇਲੂਸੀਡ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਾਰਥੀਆ ਦੀ ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ ਸਿਰਫ ਨਾਮਾਤਰ ਹੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਇਸ ਲਈ ਕਿਉਂਕਿ ਸੈਲਯੂਸੀਡ ਫੌਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 'ਤੇ ਸੀ।ਪੂਰਬੀ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਲੈਣ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਵਿਚ ਸੈਲਿਊਸੀਡ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਸੈਲਿਊਕਸ I ਨਿਕੇਟਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਨ, ਐਂਟੀਓਕਸ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਅਹਿਲਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਹਾਨ ਖਿਤਾਬ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਲਈ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਸੈਲਿਊਸੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਸਨ, ਅਤੇ ਐਂਟੀਓਕਸ ਨੇਟੋਲੇਮਿਕ ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਰੋਮਨ ਗਣਰਾਜ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ।190 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਮੈਗਨੇਸੀਆ ਵਿੱਚ ਸੈਲਿਊਸੀਡ ਦੀ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੈਲਿਊਸੀਡ ਪਾਰਥੀਅਨ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਦਖਲ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਸਨ।ਪ੍ਰਿਆਪੇਟਿਅਸ (rc 191–176 BCE) ਅਰਸੇਸ II ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਣਿਆ, ਅਤੇ ਫਰੇਟਸ I (rc 176–171 BCE) ਆਖਰਕਾਰ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਿੰਘਾਸਣ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ।ਫਰੇਟਸ I ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸੇਲੂਸੀਡ ਦਖਲ ਦੇ ਪਾਰਥੀਆ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ।
▲
●
ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਧਮਕੀ
ਸਾਕਾ ਵਾਰੀਅਰਜ਼ ©JFoliveras
177 BCE Jan 1

ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਧਮਕੀ

Bactra, Afghanistan
ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਨੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚੇ ਹੋਏ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਿਆ, ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ।177-176 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਓਨਗਨੂ ਦੇ ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਸੰਘ ਨੇ ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਯੂਏਜ਼ੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਤਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਹੁਣ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀਚੀਨ ਵਿੱਚ ਗਾਂਸੂ ਪ੍ਰਾਂਤ ਹੈ;ਯੂਈਜ਼ੀ ਫਿਰ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਬੈਕਟਰੀਆ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਸਾਕਾ (ਸਿਥੀਅਨ) ਕਬੀਲਿਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾੜ ਦਿੱਤਾ।ਸਾਕਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਜਾਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀਆਂ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਸਰਹੱਦਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ ਨੂੰ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਿਰਕੇਨੀਆ ਨੂੰ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਕੁਝ ਸਾਕਾ ਐਂਟੀਓਕਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਫ੍ਰੈਟਸ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚੇ।ਜਦੋਂ ਫਰਾਟਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤਨਖਾਹ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਤਾਂ ਸਾਕਾ ਨੇ ਬਗਾਵਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਸਾਬਕਾ ਸੈਲੂਸੀਡ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਫਰੇਟਸ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਾਕਾ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ।ਫਰੇਟਸ II ਨੇ ਇਸ ਸੰਯੁਕਤ ਫੋਰਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਉਹ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ।ਰੋਮਨ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਜਸਟਿਨ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਆਰਟੈਬਨਸ I (RC 128-124 BCE) ਨੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ।
▲
●
ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਜੰਗ
©Angus McBride
163 BCE Jan 1 - 155 BCE

ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਜੰਗ

Balkh, Afghanistan
ਫਰੇਟਸ I ਨੂੰ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਦੇ ਗੇਟਾਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਪਾਰਥੀਆ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਅਪਾਮੀਆ ਰਾਗਿਆਨਾ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟਿਕਾਣੇ ਅਣਜਾਣ ਹਨ।ਫਿਰ ਵੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਵਿਸਤਾਰ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I (RC 171-132 BCE) ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਹੋਇਆ, ਜਿਸਦੀ ਕਾਟੋਜ਼ਿਅਨ ਨੇ ਸਾਇਰਸ ਮਹਾਨ (ਡੀ. 530 ਈ.ਪੂ.) ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਅਕਮੀਨੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸਨ।ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I ਨੇ ਆਪਣੀ ਨਜ਼ਰ ਗ੍ਰੀਕੋ-ਬੈਕਟਰੀਅਨ ਕਿੰਗਡਮ ਵੱਲ ਮੋੜ ਦਿੱਤੀ ਜੋ ਗੁਆਂਢੀ ਸੋਗਡੀਅਨਾਂ, ਡ੍ਰੈਂਗੀਅਨਾਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈਆਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।ਨਵੇਂ ਗ੍ਰੀਕੋ-ਬੈਕਟਰੀਅਨ ਰਾਜੇ ਯੂਕ੍ਰੇਟਾਈਡਜ਼ ਪਹਿਲੇ (ਆਰ. 171-145 ਈ.ਪੂ.) ਨੇ ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਏਰੀਅਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਗਾਵਤ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ। ਉਸ ਦਾ ਫਾਇਦਾ.163-155 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ, ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ ਪਹਿਲੇ ਨੇ ਯੂਕ੍ਰੇਟਾਈਡਜ਼ ਦੇ ਡੋਮੇਨ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਨੇ ਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਆਰੀਆ, ਮਾਰਗੀਆਨਾ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੈਕਟਰੀਆ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ।ਯੂਕਰੇਟਾਈਡਜ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਰਥੀਅਨ ਵਾਸਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਲਾਸੀਕਲ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਜਸਟਿਨ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰਾਬੋ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।ਮੇਰਵ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਪਾਰਥੀਅਨ ਹਕੂਮਤ ਦਾ ਗੜ੍ਹ ਬਣ ਗਿਆ।ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I ਦੇ ਕੁਝ ਕਾਂਸੀ ਦੇ ਸਿੱਕੇ "ਮਹਾਨ ਰਾਜਾ, ਅਰਸੇਸ" ਦੀ ਕਥਾ ਦੇ ਨਾਲ ਉਲਟੇ ਪਾਸੇ ਇੱਕ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।ਗ੍ਰੀਕੋ-ਬੈਕਟਰੀਅਨਾਂ ਨੇ ਹਾਥੀਆਂ ਦੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਸਿੱਕੇ ਬਣਾਏ, ਜੋ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I ਦੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜਾਨਵਰ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਦੇ ਟਕਸਾਲ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੈਕਟਰੀਆ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਸਨ।
▲
●
141 BCE - 63 BCE
ਸੁਨਹਿਰੀ ਯੁੱਗ ਅਤੇ ਰੋਮ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅornament
ਬੇਬੀਲੋਨੀਆ ਤੱਕ ਵਿਸਥਾਰ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
141 BCE Jan 1 00:01

ਬੇਬੀਲੋਨੀਆ ਤੱਕ ਵਿਸਥਾਰ

Babylon, Iraq
Seleucid ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਮੋੜਦਿਆਂ, Mithridates I ਨੇ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 148 ਜਾਂ 147 BCE ਵਿੱਚ ਏਕਬਾਟਾਨਾ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ;ਇਹ ਖੇਤਰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਅਸਥਿਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸੇਲੂਸੀਡਜ਼ ਨੇ ਟਿਮਾਰਚਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਗਾਵਤ ਨੂੰ ਦਬਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ ਪਹਿਲੇ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਬਾਗਾਸਿਸ ਨੂੰ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ।ਇਸ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੀਡੀਆ ਐਟਰੋਪੇਟੇਨ ਦੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਜਿੱਤ ਹੋਈ।141 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ ਪਹਿਲੇ ਨੇ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਵਿੱਚ ਬੈਬੀਲੋਨੀਆ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਸੇਲੂਸੀਆ ਵਿੱਚ ਸਿੱਕੇ ਬਣਾਏ ਸਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰਤ ਨਿਵੇਸ਼ ਸਮਾਰੋਹ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਉੱਥੇ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I ਨੇ ਬਾਬਲ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਪਰੇਡ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਦੇ ਦੇਵਤਾ ਮਾਰਡੁਕ ਦੀ ਇੱਕ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਈਸ਼ਤਾਰ ਦੇਵੀ ਦਾ ਹੱਥ ਫੜ ਕੇ ਈਸਾਗਿਲਾ ਮੰਦਰ ਤੋਂ ਪਰੇਡ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਹੁਣ ਪਾਰਥੀਅਨ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਕਾਰਨ, ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਫੋਕਸ ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉੱਥੇ ਵੱਲ ਮੁੜ ਗਿਆ।ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I ਨੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਹੀਰਕੇਨੀਆ ਨੂੰ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਐਲੀਮਾਈਸ ਅਤੇ ਚਾਰੇਸੀਨ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਸੂਸਾ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ, ਪਾਰਥੀਅਨ ਅਧਿਕਾਰ ਸਿੰਧ ਨਦੀ ਤੱਕ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਵਧਿਆ।
▲
●
ਪਰਸਿਸ ਦੀ ਜਿੱਤ
ਪਾਰਥੀਅਨ ਕੈਟਫ੍ਰੈਕਟਸ ©Angus McBride
138 BCE Jan 1

ਪਰਸਿਸ ਦੀ ਜਿੱਤ

Persia
ਸੈਲਿਊਸੀਡ ਸ਼ਾਸਕ ਡੀਮੇਟ੍ਰੀਅਸ II ਨਿਕੇਟਰ ਬੈਬੀਲੋਨੀਆ ਨੂੰ ਮੁੜ ਜਿੱਤਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਯਤਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਫਲ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸੈਲਿਊਸੀਡਜ਼ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਡੀਮੇਟ੍ਰੀਅਸ ਖੁਦ 138 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਪਾਰਥੀਅਨ ਫੌਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਉਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਦੇ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਪਰੇਡ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I ਨੇ ਡੀਮੇਟ੍ਰੀਅਸ ਨੂੰ ਹਿਰਕੈਨਿਆ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਇਕ ਮਹਿਲ ਵਿਚ ਭੇਜਿਆ।ਉੱਥੇ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਪਰਾਹੁਣਚਾਰੀ ਨਾਲ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ;ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਰੋਡੋਗੁਨ ਦਾ ਵਿਆਹ ਡੇਮੇਟ੍ਰੀਅਸ ਨਾਲ ਵੀ ਕੀਤਾ।ਜਸਟਿਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I ਨੇ ਸੀਰੀਆ ਲਈ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਸੇਲੂਸੀਡ ਸ਼ਾਸਕ ਐਂਟੀਓਕਸ VII ਸਾਈਡੇਟਸ (ਆਰ. 138-129 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ) ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਣੇ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਡੈਮੇਟ੍ਰੀਅਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ।ਰੋਡੋਗੁਨ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I ਦੁਆਰਾ ਸੈਲਯੂਸੀਡ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨੂੰ ਫੈਲ ਰਹੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ।ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I ਨੇ ਫਿਰ ਏਲੀਮਾਈਸ ਦੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਵਾਸਲ ਰਾਜ ਨੂੰ ਸੈਲਿਊਸੀਡਜ਼ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ - ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਇਸ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ, ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I ਨੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਈਰਾਨੀ ਖੇਤਰ ਪਰਸਿਸ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਅਤੇ ਵਾਦਫਰਦਾਦ II ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਫਰਾਟਾਰਕਾ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ;ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ, ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਰਸਿਸ ਨਾਲ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸਬੰਧ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂਕਿ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਸਾਕਾ, ਸੇਲੂਸੀਡਜ਼ ਅਤੇ ਮੇਸੇਨੀਅਨਾਂ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੀ।ਉਹ ਪਰਸਿਸ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜਾ ਸੀ।ਵਡਫ੍ਰੈਡੇਡ II ਦਾ ਸਿੱਕਾ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I ਦੇ ਅਧੀਨ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਿੱਕਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I ਦੀ ਮੌਤ ਸੀ.132 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ, ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਫਰੇਟਸ II ਦੁਆਰਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
▲
●
ਸੈਲਿਊਸੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਪਤਨ
ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਿਪਾਹੀ ਉੱਥੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ 'ਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
129 BCE Jan 1

ਸੈਲਿਊਸੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਪਤਨ

Ecbatana, Hamadan Province, Ir
ਐਂਟੀਓਕਸ VII ਸਾਈਡੇਟਸ, ਡੀਮੇਟ੍ਰੀਅਸ ਦੇ ਇੱਕ ਭਰਾ, ਨੇ ਸੈਲਿਊਸੀਡ ਗੱਦੀ ਸੰਭਾਲੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਦੀ ਪਤਨੀ ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ ਥੀਆ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।ਡਾਇਓਡੋਟਸ ਟ੍ਰਾਈਫੋਨ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਐਂਟੀਓਕਸ ਨੇ 130 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਨੂੰ ਮੁੜ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਹੁਣ ਫ੍ਰੇਟਸ II (ਆਰਸੀ 132-127 ਬੀਸੀਈ) ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਹੈ।ਪਾਰਥੀਅਨ ਜਨਰਲ ਇੰਡੇਟਸ ਨੂੰ ਗ੍ਰੇਟ ਜ਼ੈਬ ਦੇ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਵਿਦਰੋਹ ਹੋਇਆ ਜਿੱਥੇ ਬੈਬੀਲੋਨੀਆ ਦੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਗਵਰਨਰ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਐਂਟੀਓਕਸ ਨੇ ਬੇਬੀਲੋਨੀਆ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਅਤੇ ਸੂਸਾ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਸਿੱਕੇ ਬਣਾਏ।ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਧੱਕਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਐਂਟੀਓਕਸ ਨੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਆਰਸੈਸੀਡਸ ਨੇ ਪਾਰਥੀਆ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਭਾਰੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੱਤੀ, ਅਤੇ ਡੀਮੇਟ੍ਰੀਅਸ ਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਤੋਂ ਰਿਹਾ ਕੀਤਾ।ਅਰਸੇਸ ਨੇ ਡੀਮੇਟ੍ਰੀਅਸ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸੀਰੀਆ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਹੋਰ ਮੰਗਾਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਬਸੰਤ 129 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਤੱਕ, ਮਾਦੀ ਲੋਕ ਐਂਟੀਓਕਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ ਬਗਾਵਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਵਸੀਲਿਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਬਗਾਵਤਾਂ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਮੁੱਖ ਪਾਰਥੀਅਨ ਫੋਰਸ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ ਅਤੇ 129 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਏਕਬਾਟਾਨਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀਓਕਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ।ਉਸ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਤਾਬੂਤ ਵਿੱਚ ਸੀਰੀਆ ਵਾਪਸ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ;ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸੈਲਿਊਕਸ ਨੂੰ ਪਾਰਥੀਅਨ ਬੰਧਕ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਧੀ ਫ੍ਰੇਟਸ ਦੇ ਹਰਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
▲
●
ਮਿਥਰਾਡੇਟਸ II
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
124 BCE Jan 1 - 115 BCE

ਮਿਥਰਾਡੇਟਸ II

Sistan, Afghanistan
ਜਸਟਿਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II ਨੇ ਆਪਣੇ "ਮਾਪਿਆਂ ਜਾਂ ਪੂਰਵਜਾਂ" (ਉਲਟੋਰ ਇਨਿਉਰੀਏ ਪੇਰੇਂਟਮ) ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲਿਆ, ਜੋ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਟੋਚਰੀਅਨਾਂ ਨਾਲ ਲੜਿਆ ਅਤੇ ਹਰਾਇਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਰਟਾਬਨਸ I ਅਤੇ ਫਰੇਟਸ II ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਸੀ।ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II ਨੇ ਵੀ ਸਿਥੀਅਨਾਂ ਤੋਂ ਪੱਛਮੀ ਬੈਕਟਰੀਆ ਨੂੰ ਮੁੜ ਜਿੱਤ ਲਿਆ।ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਿੱਕੇ ਅਤੇ ਖਿੰਡੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II ਨੇ ਬੈਕਟਰਾ, ਕੈਮਪਿਰਟੇਪਾ ਅਤੇ ਟੇਰਮੇਜ਼ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਸੀ ਜੋ ਉਸਦੇ ਨਾਮ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I (r. 171 - 132 BCE) ਦੁਆਰਾ ਜਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।ਅਮੁਲ ਸਮੇਤ ਮੱਧ ਅਮੂ ਦਰਿਆ ਉੱਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਟ੍ਰਾਂਸੌਕਸੀਆਨਾ ਦੇ ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸੋਗਦੀਆ ਤੋਂ ਘੁਸਪੈਠ ਨੂੰ ਨਾਕਾਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਿੱਕੇ ਪੱਛਮੀ ਬੈਕਟਰੀਆ ਅਤੇ ਮੱਧ ਅਮੂ ਦਰਿਆ ਵਿੱਚ ਗੋਟਾਰਜ਼ੇਸ II (ਆਰ. 40-51 ਈ.) ਦੇ ਰਾਜ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੇ।ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਹਮਲੇ ਪੂਰਬੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦ੍ਰਾਂਗਿਆਨਾ ਤੱਕ ਵੀ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਸਾਕਾ ਸ਼ਾਸਨ ਸਥਾਪਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਕਾਸਤਾਨ ("ਸਾਕਾ ਦੀ ਧਰਤੀ") ਨਾਮ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।ਇਹ ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਦਬਾਅ ਦੇ ਕਾਰਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ ਜੋ ਆਰਟਬਾਨਸ I ਅਤੇ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪਾ ਰਹੇ ਸਨ।ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ 124 ਅਤੇ 115 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਸੁਰੇਨ ਦੇ ਇੱਕ ਜਨਰਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੌਜ ਭੇਜੀ।ਸਾਕਾਸਤਾਨ ਨੂੰ ਪਾਰਥੀਅਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਸੂਰਨੀਡ ਜਨਰਲ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਜਾਗੀਰ ਵਜੋਂ ਨਿਵਾਜਿਆ।ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II ਦੇ ਅਧੀਨ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਪੂਰਬੀ ਹੱਦ ਅਰਾਕੋਸ਼ੀਆ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ।
▲
●
ਹਾਨ-ਪਾਰਥੀਅਨ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧ
ਸਿਲਕ ਰੋਡ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮਰਕੰਦ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
121 BCE Jan 1

ਹਾਨ-ਪਾਰਥੀਅਨ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧ

China
ਹਾਨ ਦੇ ਸਮਰਾਟ ਵੂ (ਆਰ. 141–87 ਈ.ਪੂ.) ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਝਾਂਗ ਕਿਆਨ ਦੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਉੱਦਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ,ਚੀਨ ਦੇ ਹਾਨ ਸਾਮਰਾਜ ਨੇ 121 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਫ਼ਦ ਭੇਜਿਆ।ਹਾਨ ਦੂਤਾਵਾਸ ਨੇ ਸਿਲਕ ਰੋਡ ਰਾਹੀਂ ਪਾਰਥੀਆ ਨਾਲ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧ ਖੋਲ੍ਹੇ ਪਰ ਜ਼ਿਓਨਗਨੂ ਦੇ ਸੰਘ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਲੋੜੀਦਾ ਫੌਜੀ ਗਠਜੋੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਰੇਸ਼ਮ ਦੇ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਕਾਫ਼ਲੇ ਦੇ ਵਪਾਰ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਲਗਾ ਕੇ ਅਮੀਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਰੋਮਨ ਦੁਆਰਾ ਆਯਾਤ ਕੀਤੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਕੀਮਤ ਵਾਲੀ ਲਗਜ਼ਰੀ ਚੰਗੀ।ਮੋਤੀ ਵੀ ਚੀਨ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਕੀਮਤੀ ਆਯਾਤ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੀਨੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਮਸਾਲੇ, ਅਤਰ ਅਤੇ ਫਲ ਖਰੀਦਦੇ ਸਨ।ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਜਾਨਵਰ ਵੀ ਅਰਸਾਸੀਡ ਤੋਂ ਹਾਨ ਅਦਾਲਤਾਂ ਨੂੰ ਤੋਹਫ਼ੇ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ;87 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਪਾਰਥੀਆ ਦੇ ਪੈਕੋਰਸ ਦੂਜੇ ਨੇ ਹਾਨ ਦੇ ਸਮਰਾਟ ਝਾਂਗ (ਆਰ. 75-88 ਈ.) ਨੂੰ ਸ਼ੇਰ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਗਜ਼ਲ ਭੇਜੇ।ਰੇਸ਼ਮ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਰੋਮਨ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਪਾਰਥੀਅਨ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਲੋਹਾ, ਮਸਾਲੇ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਚਮੜਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਫ਼ਲੇ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਰੋਮਨ ਲਗਜ਼ਰੀ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੇ ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਚੀਨ ਲਿਆਉਂਦੇ ਸਨ।ਸੋਗਦੀਆ ਦੇ ਵਪਾਰੀ, ਇੱਕ ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ, ਪਾਰਥੀਆ ਅਤੇ ਹਾਨ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇਸ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੇਸ਼ਮ ਵਪਾਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਵਿਚੋਲੇ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ।
▲
●
Ctesiphon ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ
Ctesiphon ਦਾ archway ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
120 BCE Jan 1

Ctesiphon ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ

Salman Pak, Madain, Iraq
Ctesiphon ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 120 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਇਹ ਪਾਰਥੀਆ ਦੇ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ I ਦੁਆਰਾ ਸੇਲੂਸੀਆ ਤੋਂ ਪਾਰ ਸਥਾਪਿਤ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਕੈਂਪ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਗੋਟਾਰਜ਼ੇਸ ਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਸੀਟੇਸੀਫੋਨ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਕੇਂਦਰ ਵਜੋਂ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ।ਓਰੋਡਸ II ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਲਗਭਗ 58 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣ ਗਿਆ।ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ, ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਮਹਾਂਨਗਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪੁਰਾਣੀ ਹੇਲੇਨਿਸਟਿਕ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੇਲੂਸੀਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨੇੜਲੇ ਬਸਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਭੇਦ ਹੋ ਗਿਆ।
▲
●
ਅਰਮੀਨੀਆ ਪਾਰਥੀਅਨ ਵਾਸਲ ਬਣ ਗਿਆ
ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਯੋਧੇ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
120 BCE Jan 1

ਅਰਮੀਨੀਆ ਪਾਰਥੀਅਨ ਵਾਸਲ ਬਣ ਗਿਆ

Armenia
ਲਗਭਗ 120 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜਾ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II (ਆਰ. 124-91 ਈਸਾ ਪੂਰਵ) ਨੇ ਅਰਮੇਨੀਆ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਰਾਜੇ ਆਰਟਵਾਸਦੇਸ I ਨੂੰ ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜਸੱਤਾ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ।ਆਰਟਵਾਸਦੇਸ I ਨੂੰ ਪਾਰਥੀਅਨ ਟਾਈਗਰੇਨਜ਼, ਜੋ ਜਾਂ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਜਾਂ ਭਤੀਜਾ ਸੀ, ਨੂੰ ਬੰਧਕ ਬਣਾ ਕੇ ਦੇਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਟਾਈਗਰੇਨਜ਼ ਕਟੇਸੀਫੋਨ ਵਿਖੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੂੰ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਟਾਈਗਰੇਨਜ਼ ਪਾਰਥੀਅਨ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸੀ. ਤੱਕ ਬੰਧਕ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ।96/95 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ, ਜਦੋਂ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਰਿਹਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਅਰਮੇਨੀਆ ਦਾ ਰਾਜਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ।ਟਾਈਗਰੇਨਜ਼ ਨੇ ਕੈਸਪੀਅਨ ਵਿੱਚ "ਸੱਤਰ ਘਾਟੀਆਂ" ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਖੇਤਰ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਇੱਕ ਵਚਨ ਵਜੋਂ ਜਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II ਨੇ ਇਸਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਟਾਈਗਰੇਨਜ਼ ਦੀ ਧੀ ਅਰਿਆਜ਼ੇਟ ਨੇ ਵੀ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਆਧੁਨਿਕ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਐਡਵਰਡ ਡਬਰੋਵਾ ਦੁਆਰਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਵਜੋਂ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਇਆ ਸੀ।80 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਟਾਈਗਰੇਨਜ਼ ਪਾਰਥੀਅਨ ਵਾਸਲ ਰਹੇਗਾ।
▲
●
ਰੋਮੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
96 BCE Jan 1

ਰੋਮੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ

Rome, Metropolitan City of Rom
ਅਗਲੇ ਸਾਲ, ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II ਨੇ ਅਡਿਆਬੇਨੇ, ਗੋਰਡੀਏਨ ਅਤੇ ਓਸਰੋਇਨ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ, ਪਾਰਥੀਅਨ ਖੇਤਰ ਦੀ ਪੱਛਮੀ ਸਰਹੱਦ ਨੂੰ ਫਰਾਤ ਵੱਲ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਉੱਥੇ ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰੋਮੀਆਂ ਨਾਲ ਸਾਹਮਣਾ ਹੋਇਆ।96 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II ਨੇ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਓਰੋਬਾਜ਼ਸ ਨੂੰ ਸੁਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਤ ਵਜੋਂ ਭੇਜਿਆ।ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੋਮਨ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਨੇ ਰੋਮੀਆਂ ਨਾਲ ਦੋਸਤਾਨਾ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਦੋਵਾਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਆਪਸੀ ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਸੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੁੱਲਾ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਪਰਲਾ ਹੱਥ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਓਰੋਬਾਜ਼ਸ ਅਤੇ ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ।ਓਰੋਬਾਜ਼ਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਚਲਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।
▲
●
ਪਾਰਥੀਅਨ ਡਾਰਕ ਏਜ
ਪਾਰਥੀਅਨ ਡਾਰਕ ਏਜ ©Angus McBride
91 BCE Jan 1 - 57 BCE

ਪਾਰਥੀਅਨ ਡਾਰਕ ਏਜ

Turkmenistan
ਅਖੌਤੀ "ਪਾਰਥੀਅਨ ਡਾਰਕ ਏਜ" ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ 91 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ II ਦੀ ਮੌਤ (ਜਾਂ ਆਖਰੀ ਸਾਲਾਂ) ਅਤੇ 57 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਓਰੋਡਸ II ਦੇ ਰਾਜਗੱਦੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਣਿਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਿਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ।ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ "ਡਾਰਕ ਏਜ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜ਼ਾਹਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਓਵਰਲੈਪਿੰਗ, ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਵੀ ਲਿਖਤੀ ਸਰੋਤ ਬਚਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਆਪਣੀਆਂ ਅਸਪਸ਼ਟਤਾਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਖਿਆਤਮਕ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੁਨਰਗਠਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਰਹੇ ਹਨ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਜਾਂ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।ਇਸ ਸੰਖਿਆਤਮਕ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਸਿਧਾਂਤ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।ਕਲਾਸੀਕਲ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸਿਨਾਟ੍ਰੂਸ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਫਰੇਟਸ (III), ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ (III/IV), ਓਰੋਡਸ (II), ਫਰਾਟਸ III ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਡੇਰੀਅਸ (I), ਹਨ। ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਸ਼ਾਸਕ (ਜਾਂ ਮੀਡੀਆ ਐਟ੍ਰੋਪੈਟੇਨ?)ਦੋ ਹੋਰ ਨਾਵਾਂ, ਗੋਟਾਰਜ਼ੇਸ (I) ਅਤੇ ਓਰੋਡਸ (I) ਬੇਬੀਲੋਨ ਦੀਆਂ ਮਿਤੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਊਨੀਫਾਰਮ ਗੋਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹਨ।
▲
●
ਪਾਰਥੀਆ-ਰੋਮ ਸੀਮਾ ਸੈੱਟ
Tigranocerta ਦੀ ਲੜਾਈ ©Angus McBride
69 BCE Oct 6

ਪਾਰਥੀਆ-ਰੋਮ ਸੀਮਾ ਸੈੱਟ

Euphrates River, Iraq
ਤੀਸਰੇ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਿਕ ਯੁੱਧ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪੋਂਟਸ (ਆਰ. 119-63 ਈ. ਪੂ.) ਦੇ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ VI ਨੇ, ਜੋ ਕਿ ਅਰਮੀਨੀਆ ਦੇ ਟਾਈਗਰੇਨਜ਼ II ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਸਨ, ਨੇ ਰੋਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪਾਰਥੀਆ ਤੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਸਿਨਾਟ੍ਰੂਸੇਸ ਨੇ ਮਦਦ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਜਦੋਂ ਰੋਮਨ ਕਮਾਂਡਰ ਲੂਕੁਲਸ ਨੇ 69 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਰਾਜਧਾਨੀ ਟਿਗ੍ਰਾਨੋਸਰਟਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ, ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ VI ਅਤੇ ਟਾਈਗਰੇਨਸ II ਨੇ ਫ੍ਰੇਟਸ III (RC 71-58) ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ।ਫ੍ਰੇਟਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਹੀਂ ਭੇਜੀ, ਅਤੇ ਟਾਈਗ੍ਰਾਨੋਸਰਟਾ ਦੇ ਪਤਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਪਾਰਥੀਆ ਅਤੇ ਰੋਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੀਮਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੂਕੁਲਸ ਦ ਯੂਫ੍ਰੇਟਸ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ।
▲
●
Play button
53 BCE Jan 1

ਕੈਰਾਹੇ

Harran, Şanlıurfa, Turkey
ਮਾਰਕਸ ਲਿਸੀਨੀਅਸ ਕ੍ਰਾਸਸ, ਟ੍ਰਿਯੂਮਵੀਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਜੋ ਹੁਣ ਸੀਰੀਆ ਦਾ ਪ੍ਰਾਂਸਲ ਸੀ, ਨੇ ਮਿਥ੍ਰੀਡੇਟਸ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ 53 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਪਾਰਥੀਆ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ।ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਸਦੀ ਫੌਜ ਕੈਰਹੇ (ਆਧੁਨਿਕ ਹੈਰਾਨ, ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਤੁਰਕੀ) ਵੱਲ ਵਧੀ, ਓਰੋਡਸ II ਨੇ ਅਰਮੇਨੀਆ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਰੋਮ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਆਰਮੇਨੀਆ ਦੇ ਆਰਟਵਾਸਡੇਸ II (ਆਰ. 53-34 ਈ.ਪੂ.) ਤੋਂ ਸਮਰਥਨ ਕੱਟ ਦਿੱਤਾ।ਓਰੋਡਸ ਨੇ ਆਰਟਵਾਸਡੇਸ ਨੂੰ ਪਾਰਥੀਆ ਦੇ ਕ੍ਰਾਊਨ ਪ੍ਰਿੰਸ ਪੈਕੋਰਸ ਪਹਿਲੇ (ਮ. 38 ਈ. ਪੂ.) ਅਤੇ ਆਰਟਵਾਸਦੇਸ ਦੀ ਭੈਣ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਆਹ ਦੇ ਗੱਠਜੋੜ ਲਈ ਮਨਾ ਲਿਆ।ਸੂਰੇਨਾ, ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਘੋੜੇ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ, ਕ੍ਰਾਸਸ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਚੜ੍ਹੀ।ਸੁਰੇਨਾ ਦੇ 1,000 ਕੈਟਫ੍ਰੈਕਟ (ਲੈਂਸਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ) ਅਤੇ 9,000 ਘੋੜਸਵਾਰ ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ ਕ੍ਰਾਸਸ ਦੀ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ ਲਗਭਗ ਚਾਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਊਂਟਡ ਗੌਲਸ ਅਤੇ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਸਮੇਤ ਸੱਤ ਰੋਮਨ ਫੌਜ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।ਲਗਭਗ 1,000 ਊਠਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਵਾਲੀ ਰੇਲਗੱਡੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਪਾਰਥੀਅਨ ਫੌਜ ਨੇ ਘੋੜੇ ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤੀਰਾਂ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਸਪਲਾਈ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ।ਘੋੜੇ ਦੇ ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ਾਂ ਨੇ "ਪਾਰਥੀਅਨ ਸ਼ਾਟ" ਦੀ ਚਾਲ ਚਲਾਈ: ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਦਾ ਡਰਾਮਾ ਕਰਨਾ, ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ 'ਤੇ ਮੋੜਨਾ ਅਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕਰਨੀ।ਸਮਤਲ ਮੈਦਾਨ 'ਤੇ ਭਾਰੀ ਸੰਯੁਕਤ ਧਨੁਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਚਲਾਈ ਗਈ ਇਸ ਰਣਨੀਤੀ ਨੇ ਕ੍ਰਾਸਸ ਦੀ ਪੈਦਲ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਲਗਭਗ 20,000 ਰੋਮੀ ਮਰੇ, ਲਗਭਗ 10,000 ਫੜੇ ਗਏ, ਅਤੇ ਲਗਭਗ 10,000 ਹੋਰ ਪੱਛਮ ਤੋਂ ਭੱਜਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਕ੍ਰਾਸਸ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਦੇਸੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭੱਜ ਗਿਆ।ਆਪਣੀ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮੁਖੀ 'ਤੇ, ਸੁਰੇਨਾ ਨੇ ਕ੍ਰਾਸਸ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤੀ, ਇਕ ਪਾਰਲੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕ੍ਰਾਸਸ ਨੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਉਦੋਂ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਇੱਕ ਜੂਨੀਅਰ ਅਫਸਰ ਨੇ, ਇੱਕ ਜਾਲ ਦੇ ਸ਼ੱਕ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਸੁਰੇਨਾ ਦੇ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਸਵਾਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।ਕੈਰੇਹ ਵਿਖੇ ਕਰਾਸਸ ਦੀ ਹਾਰ ਰੋਮਨ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਭੈੜੀ ਫੌਜੀ ਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।ਪਾਰਥੀਆ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨੇ ਰੋਮ ਦੇ ਨਾਲ ਬਰਾਬਰ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਇਸਦੀ ਸਾਖ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।ਆਪਣੇ ਕੈਂਪ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ, ਜੰਗੀ ਕੈਦੀਆਂ ਅਤੇ ਕੀਮਤੀ ਰੋਮਨ ਲੁੱਟ ਦੇ ਨਾਲ, ਸੁਰੇਨਾ ਨੇ ਲਗਭਗ 700 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (430 ਮੀਲ) ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਕਰਕੇ ਵਾਪਸ ਸੇਲੂਸੀਆ ਪਹੁੰਚਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਰਸਾਸੀਡ ਸਿੰਘਾਸਣ ਲਈ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹੋਏ, ਓਰੋਡਸ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਸੁਰੇਨਾ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤਾ।
▲
●
50 BCE - 224
ਅਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਕਲੇਸ਼ ਦਾ ਦੌਰornament
ਸਿਲੀਸ਼ੀਅਨ ਗੇਟਸ ਦੀ ਲੜਾਈ
ਰੋਮਨ ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਨਾਲ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ ©Angus McBride
39 BCE Jan 1

ਸਿਲੀਸ਼ੀਅਨ ਗੇਟਸ ਦੀ ਲੜਾਈ

Mersin, Akdeniz/Mersin, Turkey
ਕੈਰਹੇ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਸਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਰੋਮਨ ਫੌਜ ਦੀ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਰਥੀਅਨ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਰੋਮਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਛਾਪੇ ਮਾਰੇ।ਗੇਅਸ ਕੈਸੀਅਸ ਲੋਂਗੀਨਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਰੋਮਨ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਪਾਰਥੀਅਨ ਘੁਸਪੈਠ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਰਹੱਦ ਦੀ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, 40 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਪਾਰਥੀਅਨ ਹਮਲਾਵਰ ਬਲ ਨੇ ਬਾਗੀ ਰੋਮਨ ਫੌਜਾਂ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਕੁਇੰਟਸ ਲੈਬਿਅਨਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਨੇ ਪੂਰਬੀ ਰੋਮਨ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ ਕਿਉਂਕਿ ਲੈਬੀਅਨਸ ਨੇ ਕੁਝ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਾਰੇ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਾਰਥੀਆ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਪੈਕੋਰਸ I ਸੀ। ਨੇ ਸੀਰੀਆ ਅਤੇ ਯਹੂਦਿਯਾ ਵਿੱਚ ਹਾਸਮੋਨੀਅਨ ਰਾਜ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਰਕ ਐਂਟਨੀ ਨੇ ਪੂਰਬੀ ਰੋਮਨ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਕਮਾਨ ਆਪਣੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ, ਪਬਲੀਅਸ ਵੈਂਟੀਡੀਅਸ ਬਾਸਸ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਹੁਨਰਮੰਦ ਫੌਜੀ ਜਨਰਲ ਸੀ ਜੋ ਜੂਲੀਅਸ ਸੀਜ਼ਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ।ਵੈਂਟੀਡੀਅਸ ਅਚਾਨਕ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਦੇ ਤੱਟ 'ਤੇ ਉਤਰਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਲੈਬੀਅਨਸ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਸਿਲੀਸੀਆ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੂੰ ਪੈਕੋਰਸ ਤੋਂ ਵਾਧੂ ਪਾਰਥੀਅਨ ਤਾਕਤ ਮਿਲੀ।ਲੈਬੀਅਨਸ ਦੇ ਪੈਕੋਰਸ ਦੀਆਂ ਵਾਧੂ ਫੌਜਾਂ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਸੰਗਠਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਦੀ ਅਤੇ ਵੈਂਟੀਡੀਅਸ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਟੌਰਸ ਪਹਾੜਾਂ 'ਤੇ ਕਿਤੇ ਮਿਲੀਆਂ।39 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਸੀਲੀਸ਼ੀਅਨ ਗੇਟਸ ਦੀ ਲੜਾਈ ਰੋਮਨ ਜਨਰਲ ਪਬਲੀਅਸ ਵੈਂਟੀਡੀਅਸ ਬਾਸਸ ਦੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਫੌਜ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਰੋਮਨ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਨਿਰਣਾਇਕ ਜਿੱਤ ਸੀ ਜੋ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਵਿੱਚ ਕੁਇੰਟਸ ਲੈਬੀਨਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਸਨ।
▲
●
ਐਂਟਨੀ ਦੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਮੁਹਿੰਮ ਅਸਫਲ ਰਹੀ
©Angus McBride
36 BCE Jan 1

ਐਂਟਨੀ ਦੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਮੁਹਿੰਮ ਅਸਫਲ ਰਹੀ

Lake Urmia, Iran
ਐਂਟਨੀ ਦੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਯੁੱਧ ਰੋਮਨ ਗਣਰਾਜ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਤ੍ਰਿਮਵੀਰ ਮਾਰਕ ਐਂਟਨੀ ਦੁਆਰਾ ਫਰੇਟਸ IV ਦੇ ਅਧੀਨ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸੀ।ਜੂਲੀਅਸ ਸੀਜ਼ਰ ਨੇ ਪਾਰਥੀਆ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਸਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।40 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਪਾਰਥੀਅਨ ਪੌਂਪੀਅਨ ਫੌਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਰੋਮਨ ਪੂਰਬ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਪਰ ਐਂਟਨੀ ਦੁਆਰਾ ਭੇਜੀ ਗਈ ਇੱਕ ਫੌਜ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਲਾਭ ਨੂੰ ਉਲਟਾ ਦਿੱਤਾ।ਅਰਮੀਨੀਆ ਸਮੇਤ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਐਂਟਨੀ ਨੇ 36 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਪਾਰਥੀਆ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।ਫਰਾਤ ਦਾ ਮੋਰਚਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਐਂਟਨੀ ਨੇ ਅਰਮੀਨੀਆ ਰਾਹੀਂ ਰਸਤਾ ਚੁਣਿਆ।ਐਟਰੋਪੇਟੇਨ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ 'ਤੇ, ਰੋਮਨ ਬੈਗੇਜ ਰੇਲਗੱਡੀ ਅਤੇ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਵਾਲੇ ਇੰਜਣ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਕ ਵੱਖਰਾ ਰਸਤਾ ਲਿਆ ਸੀ, ਨੂੰ ਪਾਰਥੀਅਨ ਘੋੜਸਵਾਰ ਫੋਰਸ ਦੁਆਰਾ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਐਂਟਨੀ ਨੇ ਅਜੇ ਵੀ ਐਟ੍ਰੋਪੇਟੇਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ ਪਰ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ।ਅਰਮੀਨੀਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸੀਰੀਆ ਤੱਕ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਦੀ ਕਠਿਨ ਯਾਤਰਾ ਨੇ ਉਸਦੀ ਫੋਰਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ।ਰੋਮਨ ਸਰੋਤ ਭਾਰੀ ਹਾਰ ਲਈ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਆਧੁਨਿਕ ਸਰੋਤ ਐਂਟਨੀ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਨੋਟ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਐਂਟਨੀ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਰਮੇਨੀਆ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲੁੱਟਮਾਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤਾ।
▲
●
ਇੰਡੋ-ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜ
ਗੋਂਡੋਫੈਰੇਸ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਇੰਡੋ-ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
19 Jan 1 - 226

ਇੰਡੋ-ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜ

Taxila, Pakistan
ਇੰਡੋ-ਪਾਰਥੀਅਨ ਕਿੰਗਡਮ ਇੱਕ ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜ ਸੀ ਜਿਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਗੋਂਡੋਫੈਰਸ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ 19 ਈਸਵੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1000 ਤੱਕ ਸਰਗਰਮ ਸੀ।226 ਈ.ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਅਤੇਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰਾਂ (ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਧੁਨਿਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ) ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ।ਸ਼ਾਸਕ ਸੁਰੇਨ ਦੇ ਸਦਨ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਕੁਝ ਲੇਖਕਾਂ ਦੁਆਰਾ "ਸੁਰੇਨ ਕਿੰਗਡਮ" ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 19 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਦ੍ਰਾਂਗਿਆਨਾ (ਸਕਸਤਾਨ) ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਗੋਂਡੋਫਰਸ ਨੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਉਹ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਕਰੇਗਾ, ਇੰਡੋ-ਸਿਥੀਅਨਾਂ ਅਤੇ ਇੰਡੋ-ਯੂਨਾਨੀ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਖੇਤਰ ਜਿੱਤੇਗਾ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦੇਵੇਗਾ।1 ਦੇ ਦੂਜੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਕੁਸ਼ਾਨਾਂ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੰਡੋ-ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਦਾ ਖੇਤਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਗਿਆ ਸੀ।ਸਦੀ.ਉਹ ਸਾਕਾਸਤਾਨ 'ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸਾਸਾਨੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੁਆਰਾ c.224/5.ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ, ਪਰਤਾਰਾਜ, ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਇੰਡੋ-ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜਵੰਸ਼, ਲਗਭਗ 262 ਈਸਵੀ ਸਾਸਾਨੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ।
▲
●
ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਜੰਗ
©Angus McBride
58 Jan 1 - 63

ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਜੰਗ

Armenia
58-63 ਦਾ ਰੋਮਨ-ਪਾਰਥੀਅਨ ਯੁੱਧ ਜਾਂ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਰਮੀਨੀਆ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲੜੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਦੋ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਫਰ ਰਾਜ ਸੀ।ਅਰਮੀਨੀਆ ਸਮਰਾਟ ਔਗਸਟਸ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਰੋਮਨ ਗਾਹਕ ਰਾਜ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ 52/53 ਵਿੱਚ, ਪਾਰਥੀਅਨ ਆਪਣੇ ਉਮੀਦਵਾਰ, ਟਿਰੀਡੇਟਸ ਨੂੰ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਏ।ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਰੋਮ ਵਿਚ ਨੀਰੋ ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਸਿੰਘਾਸਣ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸਮਰਾਟ ਨੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।ਯੁੱਧ, ਜੋ ਕਿ ਉਸਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਇਕੋ-ਇਕ ਵੱਡੀ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸੀ, ਰੋਮਨ ਫੌਜਾਂ ਲਈ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਯੋਗ ਜਨਰਲ ਗਨੇਅਸ ਡੋਮੀਟਿਅਸ ਕੋਰਬੁਲੋ ਨੇ ਕੀਤੀ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਟਿਰੀਡੇਟਸ ਪ੍ਰਤੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਦਿੱਤਾ, ਆਪਣੇ ਉਮੀਦਵਾਰ, ਟਾਈਗਰੇਨਸ VI, ਨੂੰ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਬਿਠਾਇਆ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।ਰੋਮੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤੱਥ ਦੁਆਰਾ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਲੀ ਕਿ ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜਾ ਵੋਲੋਗੇਸ ਆਪਣੇ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਗਾਵਤਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਵਿੱਚ ਉਲਝਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ, ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਅਰਮੇਨੀਆ ਵੱਲ ਮੋੜ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਅਧੂਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰੈਂਡੀਆ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਰੋਮੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਹਾਰ ਦਿੱਤੀ।ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਖੜੋਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਰਸਮੀ ਸਮਝੌਤਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਲਦੀ ਹੀ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ: ਅਰਸਾਸੀਡ ਲਾਈਨ ਦਾ ਇੱਕ ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਸਿੰਘਾਸਣ 'ਤੇ ਬੈਠ ਜਾਵੇਗਾ, ਪਰ ਉਸਦੀ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਨੂੰ ਰੋਮਨ ਸਮਰਾਟ ਦੁਆਰਾ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇਣੀ ਪਈ।ਇਹ ਟਕਰਾਅ ਇੱਕ ਸਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਕ੍ਰਾਸਸ ਦੀ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਅਤੇ ਮਾਰਕ ਐਂਟਨੀ ਦੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਰਥੀਆ ਅਤੇ ਰੋਮੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪਹਿਲਾ ਸਿੱਧਾ ਟਕਰਾਅ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਰਮੇਨੀਆ ਉੱਤੇ ਰੋਮ ਅਤੇ ਈਰਾਨੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜਾਈਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਲੜੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੋਵੇਗਾ।
▲
●
ਐਲਨਜ਼ ਦਾ ਹਮਲਾ
©JFoliveras
72 Jan 1

ਐਲਨਜ਼ ਦਾ ਹਮਲਾ

Ecbatana, Hamadan Province, Ir
ਅਲਾਨੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ 72 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਹਮਲੇ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਉਹ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਪਾਰਥੀਅਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘੇ ਅਤੇ ਅਜੋਕੇ ਪੱਛਮੀ ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਮੀਡੀਆ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ, ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਅਰਸਾਸੀਡ ਬਾਦਸ਼ਾਹ, ਵੋਲੋਗੇਸ I (ਵਲਖਸ਼ I) ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਹਰਮ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।ਮੀਡੀਆ ਤੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਰਮੀਨੀਆ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਟਿਰੀਡੇਟਸ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲਗਭਗ ਫੜ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਪਾਰਥੀਅਨ ਅਤੇ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਇਹਨਾਂ ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਬਾਹੀ ਤੋਂ ਇੰਨੇ ਘਬਰਾ ਗਏ ਸਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਰੋਮ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਰੋਮੀਆਂ ਨੇ ਮਦਦ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ (ਫ੍ਰਾਈ: 240)।ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਅਤੇ ਅਰਮੇਨੀਅਨਾਂ ਲਈ, ਅਲਾਨੀ ਯੂਰੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਗਏ ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਲੁੱਟ ਦਾ ਮਾਲ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ (ਕਾਲਜ: 52)।
▲
●
ਰੋਮ ਲਈ ਚੀਨੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਮਿਸ਼ਨ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
97 Jan 1

ਰੋਮ ਲਈ ਚੀਨੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਮਿਸ਼ਨ

Persian Gulf (also known as th
97 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ, ਹਾਨ ਚੀਨੀ ਜਨਰਲ ਬਾਨ ਚਾਓ, ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਰੱਖਿਅਕ-ਜਨਰਲ, ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੂਤ ਗਨ ਯਿੰਗ ਨੂੰ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਇੱਕ ਕੂਟਨੀਤਕ ਮਿਸ਼ਨ 'ਤੇ ਭੇਜਿਆ।ਗਨ ਨੇ ਰੋਮ ਵੱਲ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੇਕਾਟੋਮਪੀਲੋਸ ਵਿਖੇ ਪੈਕੋਰਸ II ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।ਉਸਨੇ ਫਾਰਸ ਦੀ ਖਾੜੀ ਤੱਕ ਪੱਛਮ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਯਕੀਨ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਰੋਮ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਅਰਬ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਔਖੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਯਾਤਰਾ ਹੀ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਸੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਕੇ, ਗਨ ਯਿੰਗ ਹਾਨ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ ਅਤੇ ਹਾਨ ਦੇ ਸਮਰਾਟ ਹੀ (ਆਰ. 88-105 ਸੀਈ) ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਮੇਜ਼ਬਾਨਾਂ ਦੇ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਖਾਤਿਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰਿਪੋਰਟ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ।ਵਿਲੀਅਮ ਵਾਟਸਨ ਨੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਹਾਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਰੋਮ ਨਾਲ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀਆਂ ਅਸਫਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਮਿਲੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੂਰਬੀ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਓਂਗਨੂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਾਨ ਚਾਓ ਦੀਆਂ ਫੌਜੀ ਜਿੱਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ।
▲
●
ਟ੍ਰੈਜਨ ਦੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਮੁਹਿੰਮ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
115 Jan 1 - 117

ਟ੍ਰੈਜਨ ਦੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਮੁਹਿੰਮ

Levant
ਟ੍ਰੈਜਨ ਦੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਮੁਹਿੰਮ ਰੋਮਨ ਸਮਰਾਟ ਟ੍ਰੈਜਨ ਦੁਆਰਾ 115 ਵਿੱਚ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਵਿੱਚ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਰੋਮਨ ਲਈ ਸਫਲ ਰਿਹਾ, ਪਰ ਪੂਰਬੀ ਮੈਡੀਟੇਰੀਅਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬਗਾਵਤ ਅਤੇ 117 ਵਿੱਚ ਟ੍ਰੈਜਨ ਦੀ ਮੌਤ ਸਮੇਤ, ਝਟਕਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ, ਰੋਮਨ ਵਾਪਸੀ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ।113 ਵਿੱਚ, ਟ੍ਰੈਜਨ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪਾਰਥੀਆ ਦੀ ਨਿਰਣਾਇਕ ਹਾਰ ਅਤੇ ਅਰਮੇਨੀਆ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੁਆਰਾ "ਪੂਰਬੀ ਸਵਾਲ" ਦੇ ਅੰਤਮ ਹੱਲ ਲਈ ਇਹ ਸਮਾਂ ਪੱਕਾ ਸੀ।ਉਸਦੀਆਂ ਜਿੱਤਾਂ ਨੇ ਪਾਰਥੀਆ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਮਨ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਤਬਦੀਲੀ ਅਤੇ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ "ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਰਣਨੀਤੀ" ਵਿੱਚ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ।114 ਵਿੱਚ, ਟ੍ਰੈਜਨ ਨੇ ਅਰਮੀਨੀਆ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ;ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਮਨ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਪਾਰਥਮਾਸੀਰਿਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ, ਪਾਰਥੀਆ ਰਾਜਾ ਓਸਰੋਜ਼ ਪਹਿਲੇ ਦੁਆਰਾ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਬਿਠਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।115 ਵਿੱਚ, ਰੋਮਨ ਸਮਰਾਟ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਰੋਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜੋੜ ਲਿਆ।ਇਸਦੀ ਜਿੱਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਨਹੀਂ ਤਾਂ, ਦੱਖਣ ਤੋਂ ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੂੰ ਕੱਟਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ।ਰੋਮਨ ਨੇ ਫਿਰ ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜਧਾਨੀ, ਟੇਸੀਫੋਨ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਉਹ ਫਾਰਸ ਦੀ ਖਾੜੀ ਵੱਲ ਜਾਣ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸ ਸਾਲ ਪੂਰਬੀ ਮੈਡੀਟੇਰੀਅਨ, ਉੱਤਰੀ ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਮੇਸੋਪੋਟਾਮੀਆ ਵਿੱਚ ਬਗਾਵਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਰੋਮਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਯਹੂਦੀ ਬਗ਼ਾਵਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਰੋਮਨ ਫੌਜੀ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਟ੍ਰੈਜਨ ਹਟਰਾ ਨੂੰ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਰਥੀਅਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਗਿਆ।ਪਾਰਥੀਅਨ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਮੁੱਖ ਰੋਮਨ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਸੈਲਿਊਸੀਆ, ਨਿਸੀਬਿਸ ਅਤੇ ਐਡੇਸਾ ਵਿਖੇ ਰੋਮਨ ਗਾਰਿਸਨਜ਼ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੇਦਖਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਟ੍ਰੈਜਨ ਨੇ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਵਿੱਚ ਬਾਗੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕੀਤਾ;ਨੇ ਇੱਕ ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਪਾਰਥਾਮਸਪੇਟਸ, ਨੂੰ ਇੱਕ ਗਾਹਕ ਸ਼ਾਸਕ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ ਵਾਪਸ ਚਲੇ ਗਏ।117 ਵਿਚ ਟ੍ਰੈਜਨ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਉਹ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਕਰ ਸਕੇ
▲
●
ਲੂਸੀਅਸ ਵਰਸ ਦੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਜੰਗ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
161 Jan 1 - 166

ਲੂਸੀਅਸ ਵਰਸ ਦੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਜੰਗ

Armenia
161-166 ਦਾ ਰੋਮਨ-ਪਾਰਥੀਅਨ ਯੁੱਧ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੂਸੀਅਸ ਵੇਰਸ ਦਾ ਪਾਰਥੀਅਨ ਯੁੱਧ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਅਰਮੀਨੀਆ ਅਤੇ ਉਪਰਲੇ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਉੱਤੇ ਰੋਮਨ ਅਤੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਹ 166 ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਰੋਮਨ ਨੇ ਲੋਅਰ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜਧਾਨੀ, ਕੇਟੇਸੀਫੋਨ ਨੂੰ ਬਰਖਾਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
▲
●
ਸੇਵਰਸ ਦੀ ਰੋਮਨ-ਪਾਰਥੀਅਨ ਜੰਗ
ਹਤਰਾ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ©Angus McBride
195 Jan 1

ਸੇਵਰਸ ਦੀ ਰੋਮਨ-ਪਾਰਥੀਅਨ ਜੰਗ

Baghdad, Iraq
197 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਸੇਵਰਸ ਨੇ ਰੋਮ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਰਵਾਨਾ ਹੋਇਆ।ਉਸਨੇ ਬਰੂਂਡਿਸਿਅਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੀਲੀਸੀਆ ਦੇ ਏਜੀਏ ਦੀ ਬੰਦਰਗਾਹ 'ਤੇ ਉਤਰਿਆ, ਜ਼ਮੀਨ ਦੁਆਰਾ ਸੀਰੀਆ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ।ਉਸ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਆਪਣੀ ਫ਼ੌਜ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਰਾਤ ਪਾਰ ਕੀਤਾ।ਅਬਗਰ IX, ਓਸਰੋਇਨ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲਾ ਰਾਜਾ ਪਰ ਰੋਮਨ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਰਫ ਐਡੇਸਾ ਦਾ ਸ਼ਾਸਕ ਸੀ, ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬੰਧਕਾਂ ਵਜੋਂ ਸੌਂਪਿਆ ਅਤੇ ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਸੇਵਰਸ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ।ਅਰਮੇਨੀਆ ਦੇ ਰਾਜਾ ਖੋਸਰੋਵ ਪਹਿਲੇ ਨੇ ਵੀ ਬੰਧਕਾਂ, ਪੈਸੇ ਅਤੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਭੇਜੇ।ਸੇਵਰਸ ਨੇ ਨਿਸੀਬਿਸ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਜਨਰਲ ਜੂਲੀਅਸ ਲੈਟਸ ਨੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਸੀ।ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੇਵਰਸ ਇੱਕ ਹੋਰ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸੀਰੀਆ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ।ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਉਸਨੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਹੋਰ, ਵਧੇਰੇ ਸਫਲ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਨੇ ਪੇਸੇਨੀਅਸ ਨਾਈਜਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਸਮਰਥਨ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਲਈ।ਉਸ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸ਼ਾਹੀ ਸ਼ਹਿਰ ਕਟੇਸੀਫ਼ੋਨ ਨੂੰ ਬਰਖਾਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਅੱਧ ਨੂੰ ਸਾਮਰਾਜ ਨਾਲ ਜੋੜ ਲਿਆ;ਸੇਵਰਸ ਨੇ ਟ੍ਰੈਜਨ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਪਾਰਥੀਕਸ ਮੈਕਸਿਮਸ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਲਿਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਦੋ ਲੰਬੀਆਂ ਘੇਰਾਬੰਦੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਹਟਰਾ ਦੇ ਕਿਲੇ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਸੀ - ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟ੍ਰੈਜਨ, ਜਿਸਨੇ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਸਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੇਵਰਸ ਨੇ ਬੇਸੀ ਤੋਂ ਡੂਮਾਥਾ ਤੱਕ ਅਰਬ ਦੇ ਮਾਰੂਥਲ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਕਿਲਾਬੰਦੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਲਾਈਮਜ਼ ਅਰਬੀਸ ਦਾ ਵੀ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ।ਇਹਨਾਂ ਯੁੱਧਾਂ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਦੇ ਰੋਮਨ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਨਿਸੀਬਿਸ ਅਤੇ ਸਿੰਗਾਰਾ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੱਕ।
▲
●
ਕਾਰਾਕਾਲਾ ਦੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਜੰਗ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
216 Jan 1 - 217

ਕਾਰਾਕਾਲਾ ਦੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਜੰਗ

Antakya, Küçükdalyan, Antakya/
ਕਾਰਾਕੱਲਾ ਦਾ ਪਾਰਥੀਅਨ ਯੁੱਧ 216-17 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਾਕੱਲਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਅਸਫਲ ਮੁਹਿੰਮ ਸੀ।ਇਹ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦਾ ਸਿਖਰ ਸੀ, 213 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਾਰਾਕੱਲਾ ਨੇ ਮੱਧ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕੀਤਾ।ਪਾਰਥੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਕਲਾਇੰਟ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦਾ ਤਖਤਾ ਪਲਟਣ ਲਈ ਦਖਲ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ 216 ਵਿੱਚ ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜੇ ਆਰਟਾਬਨਸ ਦੀ ਧੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕੈਸਸ ਬੇਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧੂਰੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ।ਉਸਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਵੱਲ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਤਲੇਆਮ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ, ਜਿੱਥੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 217 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਨਿਸੀਬਿਸ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਪਾਰਥੀਅਨ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਇਹ ਯੁੱਧ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰੋਮੀਆਂ ਨੇ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗੀ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਰਕਮ।
▲
●
Play button
217 Jan 1

ਨਿਸੀਬਿਸ ਦੀ ਲੜਾਈ

Nusaybin, Mardin, Turkey
ਨਿਸੀਬਿਸ ਦੀ ਲੜਾਈ 217 ਦੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਚੜ੍ਹੇ ਸਮਰਾਟ ਮੈਕਰੀਨਸ ਅਤੇ ਰਾਜਾ ਆਰਟਬੈਨਸ IV ਦੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਫੌਜਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜੀ ਗਈ ਸੀ।ਇਹ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਖੂਨੀ ਪਾਰਥੀਅਨ ਜਿੱਤ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਜਾਨੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ।ਲੜਾਈ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਮੈਕਰੀਨਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਰਕਮ ਅਦਾ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਰਾਕਾਲਾ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਜੂਨ 218 ਵਿੱਚ, ਮੈਕਰੀਨਸ ਨੂੰ ਐਂਟੀਓਕ ਦੇ ਬਾਹਰ ਏਲਾਗਾਬਲਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਰਟਾਬੈਨਸ ਨੂੰ ਅਰਦਾਸ਼ੀਰ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਸਾਨਿਡ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਵਿਦਰੋਹ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਨਿਸੀਬਿਸ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਮ ਅਤੇ ਪਾਰਥੀਆ ਵਿਚਕਾਰ ਆਖਰੀ ਵੱਡੀ ਲੜਾਈ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਪਾਰਥੀਅਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੂੰ ਅਰਦਾਸ਼ੀਰ ਦੁਆਰਾ ਉਖਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ ਬਾਅਦ.ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰੋਮ ਅਤੇ ਪਰਸ਼ੀਆ ਵਿਚਕਾਰ ਯੁੱਧ ਛੇਤੀ ਹੀ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਰਦਾਸ਼ੀਰ ਅਤੇ ਮੈਕਰੀਨਸ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਸੇਵਰਸ ਨੇ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਆ ਉੱਤੇ ਲੜਾਈ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੱਕ ਲੜਾਈ ਰੁਕ-ਰੁਕ ਕੇ ਜਾਰੀ ਰਹੀ।
▲
●
224 - 226
ਸਸਾਨੀਡਜ਼ ਨੂੰ ਗਿਰਾਵਟ ਅਤੇ ਗਿਰਾਵਟornament
ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਅੰਤ
©Angus McBride
224 Jan 1 00:01

ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਅੰਤ

Fars Province, Iran
ਪਾਰਥੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਝਗੜੇ ਅਤੇ ਰੋਮ ਦੇ ਨਾਲ ਯੁੱਧਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਲਦੀ ਹੀ ਸਾਸਾਨੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਸੀ।ਦਰਅਸਲ, ਇਸ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਅਰਦਸ਼ੀਰ I, ਇਸਤਾਖਰ ਤੋਂ ਪਰਸਿਸ (ਆਧੁਨਿਕ ਫਾਰਸ ਪ੍ਰਾਂਤ, ਈਰਾਨ) ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਈਰਾਨੀ ਸ਼ਾਸਕ ਨੇ ਅਰਸਾਸੀਡ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਦਿਆਂ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਉਸਨੇ 28 ਅਪ੍ਰੈਲ 224 ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਹਾਰਮੋਜ਼ਡਗਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਆਰਟਬਾਨਸ IV ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ, ਸ਼ਾਇਦ ਇਸਫਾਹਾਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ, ਉਸਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਸਾਸਾਨੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਵੋਲੋਗਸੇਸ VI ਨੇ 228 ਈਸਵੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੱਕ ਸੈਲਿਊਸੀਆ ਵਿਖੇ ਸਿੱਕੇ ਬਣਾਉਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।ਸਾਸਾਨੀਆਂ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪਾਰਥੀਆ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਰੋਮ ਦੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਨੇਮੇਸਿਸ ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ, ਬਲਕਿਉਹ ਖੋਸਰੋ II (ਆਰ. 590-628 ਈ.ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਇਹਨਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਹੇਰਾਕਲੀਅਸ ਤੋਂ ਗੁਆ ਦੇਣਗੇ - ਅਰਬ ਜਿੱਤਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਖਰੀ ਰੋਮਨ ਸਮਰਾਟ।ਫਿਰ ਵੀ, 400 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ, ਉਹ ਰੋਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਵਜੋਂ ਪਾਰਥੀਅਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ।
▲
●

Characters



Artabanus IV of Parthia

Artabanus IV of Parthia

Last Ruler of the Parthian Empire

Ardashir I

Ardashir I

Founder of the Sasanian Empire

Arsaces I of Parthia

Arsaces I of Parthia

Founder of the Arsacid dynasty of Parthia

Orodes II

Orodes II

King of the Parthian Empire

Mithridates I of Parthia

Mithridates I of Parthia

King of the Parthian Empire

References



  • An, Jiayao (2002), "When Glass Was Treasured in China", in Juliano, Annette L. and Judith A. Lerner (ed.), Silk Road Studies: Nomads, Traders, and Holy Men Along China's Silk Road, vol. 7, Turnhout: Brepols Publishers, pp. 79–94, ISBN 978-2-503-52178-7.
  • Asmussen, J.P. (1983). "Christians in Iran". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(2): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 924–948. ISBN 0-521-24693-8.
  • Assar, Gholamreza F. (2006). A Revised Parthian Chronology of the Period 91-55 BC. Parthica. Incontri di Culture Nel Mondo Antico. Vol. 8: Papers Presented to David Sellwood. Istituti Editoriali e Poligrafici Internazionali. ISBN 978-8-881-47453-0. ISSN 1128-6342.
  • Ball, Warwick (2016), Rome in the East: Transformation of an Empire, 2nd Edition, London & New York: Routledge, ISBN 978-0-415-72078-6.
  • Bausani, Alessandro (1971), The Persians, from the earliest days to the twentieth century, New York: St. Martin's Press, pp. 41, ISBN 978-0-236-17760-8.
  • Bickerman, Elias J. (1983). "The Seleucid Period". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(1): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 3–20. ISBN 0-521-20092-X..
  • Bivar, A.D.H. (1983). "The Political History of Iran Under the Arsacids". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(1): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 21–99. ISBN 0-521-20092-X..
  • Bivar, A.D.H. (2007), "Gondophares and the Indo-Parthians", in Curtis, Vesta Sarkhosh and Sarah Stewart (ed.), The Age of the Parthians: The Ideas of Iran, vol. 2, London & New York: I.B. Tauris & Co Ltd., in association with the London Middle East Institute at SOAS and the British Museum, pp. 26–36, ISBN 978-1-84511-406-0.
  • Boyce, Mary (1983). "Parthian Writings and Literature". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(2): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 1151–1165. ISBN 0-521-24693-8..
  • Bringmann, Klaus (2007) [2002]. A History of the Roman Republic. Translated by W. J. Smyth. Cambridge: Polity Press. ISBN 978-0-7456-3371-8.
  • Brosius, Maria (2006), The Persians: An Introduction, London & New York: Routledge, ISBN 978-0-415-32089-4.
  • Burstein, Stanley M. (2004), The Reign of Cleopatra, Westport, CT: Greenwood Press, ISBN 978-0-313-32527-4.
  • Canepa, Matthew (2018). The Iranian Expanse: Transforming Royal Identity Through Architecture, Landscape, and the Built Environment, 550 BCE–642 CE. Oakland: University of California Press. ISBN 9780520379206.
  • Colpe, Carsten (1983). "Development of Religious Thought". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(2): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 819–865. ISBN 0-521-24693-8..
  • Curtis, Vesta Sarkhosh (2007), "The Iranian Revival in the Parthian Period", in Curtis, Vesta Sarkhosh and Sarah Stewart (ed.), The Age of the Parthians: The Ideas of Iran, vol. 2, London & New York: I.B. Tauris & Co Ltd., in association with the London Middle East Institute at SOAS and the British Museum, pp. 7–25, ISBN 978-1-84511-406-0.
  • de Crespigny, Rafe (2007), A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms (23–220 AD), Leiden: Koninklijke Brill, ISBN 978-90-04-15605-0.
  • De Jong, Albert (2008). "Regional Variation in Zoroastrianism: The Case of the Parthians". Bulletin of the Asia Institute. 22: 17–27. JSTOR 24049232..
  • Demiéville, Paul (1986), "Philosophy and religion from Han to Sui", in Twitchett and Loewe (ed.), Cambridge History of China: the Ch'in and Han Empires, 221 B.C. – A.D. 220, vol. 1, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 808–872, ISBN 978-0-521-24327-8.
  • Duchesne-Guillemin, J. (1983). "Zoroastrian religion". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(2): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 866–908. ISBN 0-521-24693-8..
  • Ebrey, Patricia Buckley (1999), The Cambridge Illustrated History of China, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-66991-7 (paperback).
  • Emmerick, R.E. (1983). "Buddhism Among Iranian Peoples". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(2): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 949–964. ISBN 0-521-24693-8..
  • Frye, R.N. (1983). "The Political History of Iran Under the Sasanians". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(1): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 116–180. ISBN 0-521-20092-X..
  • Garthwaite, Gene Ralph (2005), The Persians, Oxford & Carlton: Blackwell Publishing, Ltd., ISBN 978-1-55786-860-2.
  • Green, Tamara M. (1992), The City of the Moon God: Religious Traditions of Harran, BRILL, ISBN 978-90-04-09513-7.
  • Howard, Michael C. (2012), Transnationalism in Ancient and Medieval Societies: the Role of Cross Border Trade and Travel, Jefferson: McFarland & Company.
  • Katouzian, Homa (2009), The Persians: Ancient, Medieval, and Modern Iran, New Haven & London: Yale University Press, ISBN 978-0-300-12118-6.
  • Kennedy, David (1996), "Parthia and Rome: eastern perspectives", in Kennedy, David L.; Braund, David (eds.), The Roman Army in the East, Ann Arbor: Cushing Malloy Inc., Journal of Roman Archaeology: Supplementary Series Number Eighteen, pp. 67–90, ISBN 978-1-887829-18-2
  • Kurz, Otto (1983). "Cultural Relations Between Parthia and Rome". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(1): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 559–567. ISBN 0-521-20092-X..
  • Lightfoot, C.S. (1990), "Trajan's Parthian War and the Fourth-Century Perspective", The Journal of Roman Studies, 80: 115–126, doi:10.2307/300283, JSTOR 300283, S2CID 162863957
  • Lukonin, V.G. (1983). "Political, Social and Administrative Institutions: Taxes and Trade". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(2): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 681–746. ISBN 0-521-24693-8..
  • Mawer, Granville Allen (2013), "The Riddle of Cattigara", in Nichols, Robert; Woods, Martin (eds.), Mapping Our World: Terra Incognita to Australia, Canberra: National Library of Australia, pp. 38–39, ISBN 978-0-642-27809-8.
  • Mommsen, Theodor (2004) [original publication 1909 by Ares Publishers, Inc.], The Provinces of the Roman Empire: From Caesar to Diocletian, vol. 2, Piscataway (New Jersey): Gorgias Press, ISBN 978-1-59333-026-2.
  • Morton, William S.; Lewis, Charlton M. (2005), China: Its History and Culture, New York: McGraw-Hill, ISBN 978-0-07-141279-7.
  • Neusner, J. (1983). "Jews in Iran". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(2): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 909–923. ISBN 0-521-24693-8..
  • Olbrycht, Marek Jan (2016). "The Sacral Kingship of the early Arsacids. I. Fire Cult and Kingly Glory". Anabasis. 7: 91–106.
  • Posch, Walter (1998), "Chinesische Quellen zu den Parthern", in Weisehöfer, Josef (ed.), Das Partherreich und seine Zeugnisse, Historia: Zeitschrift für alte Geschichte, vol. 122 (in German), Stuttgart: Franz Steiner, pp. 355–364.
  • Rezakhani, Khodadad (2013). "Arsacid, Elymaean, and Persid Coinage". In Potts, Daniel T. (ed.). The Oxford Handbook of Ancient Iran. Oxford University Press. ISBN 978-0199733309.
  • Roller, Duane W. (2010), Cleopatra: a biography, Oxford: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-536553-5.
  • Schlumberger, Daniel (1983). "Parthian Art". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(2): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 1027–1054. ISBN 0-521-24693-8..
  • Sellwood, David (1976). "The Drachms of the Parthian "Dark Age"". The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. Cambridge University Press. 1 (1): 2–25. doi:10.1017/S0035869X00132988. JSTOR 25203669. S2CID 161619682. (registration required)
  • Sellwood, David (1983). "Parthian Coins". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(1): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 279–298. ISBN 0-521-20092-X..
  • Shahbazi, Shahpur A. (1987), "Arsacids. I. Origin", Encyclopaedia Iranica, 2: 255
  • Shayegan, Rahim M. (2007), "On Demetrius II Nicator's Arsacid Captivity and Second Rule", Bulletin of the Asia Institute, 17: 83–103
  • Shayegan, Rahim M. (2011), Arsacids and Sasanians: Political Ideology in Post-Hellenistic and Late Antique Persia, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-76641-8
  • Sheldon, Rose Mary (2010), Rome's Wars in Parthia: Blood in the Sand, London & Portland: Valentine Mitchell, ISBN 978-0-85303-981-5
  • Skjærvø, Prods Oktor (2004). "Iran vi. Iranian languages and scripts". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Volume XIII/4: Iran V. Peoples of Iran–Iran IX. Religions of Iran. London and New York: Routledge & Kegan Paul. pp. 348–366. ISBN 978-0-933273-90-0.
  • Strugnell, Emma (2006), "Ventidius' Parthian War: Rome's Forgotten Eastern Triumph", Acta Antiqua, 46 (3): 239–252, doi:10.1556/AAnt.46.2006.3.3
  • Syme, Ronald (2002) [1939], The Roman Revolution, Oxford: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-280320-7
  • Torday, Laszlo (1997), Mounted Archers: The Beginnings of Central Asian History, Durham: The Durham Academic Press, ISBN 978-1-900838-03-0
  • Wang, Tao (2007), "Parthia in China: a Re-examination of the Historical Records", in Curtis, Vesta Sarkhosh and Sarah Stewart (ed.), The Age of the Parthians: The Ideas of Iran, vol. 2, London & New York: I.B. Tauris & Co Ltd., in association with the London Middle East Institute at SOAS and the British Museum, pp. 87–104, ISBN 978-1-84511-406-0.
  • Waters, Kenneth H. (1974), "The Reign of Trajan, part VII: Trajanic Wars and Frontiers. The Danube and the East", in Temporini, Hildegard (ed.), Aufstieg und Niedergang der römischen Welt. Principat. II.2, Berlin: Walter de Gruyter, pp. 415–427.
  • Watson, William (1983). "Iran and China". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(1): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 537–558. ISBN 0-521-20092-X..
  • Widengren, Geo (1983). "Sources of Parthian and Sasanian History". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(2): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 1261–1283. ISBN 0-521-24693-8..
  • Wood, Frances (2002), The Silk Road: Two Thousand Years in the Heart of Asia, Berkeley and Los Angeles: University of California Press, ISBN 978-0-520-24340-8.
  • Yarshater, Ehsan (1983). "Iranian National History". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(1): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 359–480. ISBN 0-521-20092-X..
  • Yü, Ying-shih (1986), "Han Foreign Relations", in Twitchett, Denis and Michael Loewe (ed.), Cambridge History of China: the Ch'in and Han Empires, 221 B.C. – A.D. 220, vol. 1, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 377–462, ISBN 978-0-521-24327-8.
  • Young, Gary K. (2001), Rome's Eastern Trade: International Commerce and Imperial Policy, 31 BC - AD 305, London & New York: Routledge, ISBN 978-0-415-24219-6.
  • Zhang, Guanuda (2002), "The Role of the Sogdians as Translators of Buddhist Texts", in Juliano, Annette L. and Judith A. Lerner (ed.), Silk Road Studies: Nomads, Traders, and Holy Men Along China's Silk Road, vol. 7, Turnhout: Brepols Publishers, pp. 75–78, ISBN 978-2-503-52178-7.
  • Daryaee, Touraj (2012). The Oxford Handbook of Iranian History. Oxford University Press. pp. 1–432. ISBN 978-0-19-987575-7. Archived from the original on 2019-01-01. Retrieved 2019-02-10.