Na miejsce Jana II Kazimierza wybrano w 1669 r. króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego, rodowitego Polaka. Za jego panowania, który trwał do 1673 r., wybuchła wojna polsko-osmańska (1672–1676), która trwała do 1673 r. i trwała pod rządami jego następcy, Jana III Sobieskiego ( r. 1674–1696).Sobieski zamierzał kontynuować ekspansję na obszarze Bałtyku (w tym celu podpisał w 1675 r. tajny traktat jaworowski z Francją ), został jednak zmuszony do toczenia długotrwałych wojen z Imperium Osmańskim .W ten sposób Sobieski na krótko wskrzesił potęgę militarną Rzeczypospolitej.Pokonał ekspansję muzułmanów w bitwie pod Chocimiem w 1673 r. i zdecydowanie pomógł wybawić Wiedeń od najazdu tureckiego w bitwie pod Wiedniem w 1683 r. Panowanie Sobieskiego stanowiło ostatni punkt kulminacyjny w historii Rzeczypospolitej: w pierwszej połowie XVIII w. stulecia Polska przestała być aktywnym graczem w polityce międzynarodowej.Traktat Pokoju Wieczystego (1686) z Rosją był ostatecznym porozumieniem granicznym między obydwoma krajami przed I rozbiorem Polski w 1772 roku.Rzeczpospolita, poddana niemal ciągłym działaniom wojennym aż do 1720 r., poniosła ogromne straty ludnościowe i ogromne szkody w swojej gospodarce i strukturze społecznej.Nieskuteczność rządu wynikała z zakrojonych na szeroką skalę konfliktów wewnętrznych, skorumpowanych procesów legislacyjnych i manipulacji ze strony obcych interesów.Szlachta znalazła się pod kontrolą garstki zwaśnionych rodzin magnackich o ustalonych domenach terytorialnych.Ludność miejska i infrastruktura popadły w ruinę, podobnie jak większość gospodarstw chłopskich, których mieszkańcy poddawani byli coraz bardziej ekstremalnym formom pańszczyzny.Rozwój nauki, kultury i edukacji uległ zahamowaniu lub regresowi.