Wojna trzydziestoletnia była wojną religijną toczoną głównie w Niemczech, gdzie uczestniczyła większość mocarstw europejskich.Konflikt rozpoczął się między protestantami i katolikami w Świętym Cesarstwie Rzymskim, ale stopniowo przekształcił się w ogólną wojnę polityczną, w którą zaangażowała się większość Europy.Wojna trzydziestoletnia była kontynuacją rywalizacji francusko-habsburskiej o prymat polityczny Europy, co z kolei doprowadziło do dalszych działań wojennych między Francją a mocarstwami Habsburgów.Jego wybuch datuje się na ogół na rok 1618, kiedy cesarz Ferdynand II został obalony jako król Czech i zastąpiony przez protestanta Fryderyka V z Palatynatu w 1619 roku. Chociaż siły cesarskie szybko stłumiły powstanie czeskie, jego udział rozszerzył walki na Palatynat, którego strategiczne znaczenie przyciągnęło Republikę Holenderską iHiszpanię , zaangażowaną wówczas w wojnę osiemdziesięcioletnią.Ponieważ władcy tacy jak Christian IV z Danii i Gustaw Adolf ze Szwecji również posiadali terytoria w obrębie Cesarstwa, dało im to i innym mocarstwom pretekst do interwencji, zamieniając wewnętrzny spór dynastyczny w ogólnoeuropejski konflikt.Pierwsza faza od 1618 do 1635 roku była przede wszystkim wojną domową między niemieckimi członkami Świętego Cesarstwa Rzymskiego, przy wsparciu mocarstw zewnętrznych.Po 1635 roku Cesarstwo stało się jednym teatrem szerszej walki między wspieraną przez Szwecję Francją a sprzymierzonym zHiszpanią cesarzem Ferdynandem III.Wojna zakończyła się pokojem westfalskim z 1648 r. , którego postanowienia ponownie potwierdziły „wolności niemieckie”, kończąc próby Habsburgów przekształcenia Świętego Cesarstwa Rzymskiego w bardziej scentralizowane państwo podobne do Hiszpanii.W ciągu następnych 50 lat Bawaria, Brandenburgia-Prusy, Saksonia i inne kraje w coraz większym stopniu prowadziły własną politykę, podczas gdy Szwecja zyskała trwałe przyczółki w Cesarstwie.