1618 - 1648
Wojna trzydziestoletnia
Wojna trzydziestoletnia była jednym z najdłuższych i najbardziej niszczycielskich konfliktów w historii Europy, trwała od 1618 do 1648 roku. Toczona głównie w Europie Środkowej, szacuje się, że w wyniku bitew, głodu i chorób zginęło od 4,5 do 8 milionów żołnierzy i cywilów , podczas gdy na niektórych obszarach dzisiejszych Niemiec liczba ludności spadła o ponad 50%.Powiązane konflikty obejmują wojnę osiemdziesięcioletnią , wojnę o sukcesję mantuańską , wojnę francusko-hiszpańską i portugalską wojnę o odbudowę .Do XX wieku historycy na ogół postrzegali wojnę jako kontynuację walki religijnej zapoczątkowanej przez XVI-wieczną reformację w Świętym Cesarstwie Rzymskim.Pokój w Augsburgu z 1555 r. Próbował rozwiązać ten problem, dzieląc Cesarstwo na państwa luterańskie i katolickie, ale w ciągu następnych 50 lat ekspansja protestantyzmu poza te granice zdestabilizowała osadę.Podczas gdy większość współczesnych komentatorów zgadza się, że różnice w religii i władzy cesarskiej były ważnymi czynnikami wywołującymi wojnę, argumentują, że jej zakres i zasięg były napędzane walką o europejską dominację między rządzoną przez Habsburgów Hiszpanią i Austrią oraz francuskim Domem Burbonów.Jej wybuch datuje się na ogół na rok 1618, kiedy to cesarz Ferdynand II został obalony jako król Czech i zastąpiony przez protestanta Fryderyka V z Palatynatu.Chociaż siły cesarskie szybko stłumiły powstanie czeskie, jego udział rozszerzył walki na Palatynat, którego strategiczne znaczenie przyciągnęło Republikę Holenderską i Hiszpanię, zaangażowaną wówczas w wojnę osiemdziesięcioletnią.Ponieważ władcy tacy jak Christian IV z Danii i Gustaw Adolf ze Szwecji również posiadali terytoria w obrębie Cesarstwa, dało im to i innym mocarstwom pretekst do interwencji, zmieniając wewnętrzny spór dynastyczny w szerszy konflikt europejski.Pierwsza faza od 1618 do 1635 roku była przede wszystkim wojną domową między niemieckimi członkami Świętego Cesarstwa Rzymskiego, przy wsparciu mocarstw zewnętrznych.Po 1635 r. Cesarstwo stało się jednym teatrem szerszej walki między wspieraną przez Szwecję Francją a sprzymierzonym z Hiszpanią cesarzem Ferdynandem III.Zakończyło się to pokojem westfalskim z 1648 r. , którego postanowienia obejmowały większą autonomię w ramach Cesarstwa dla krajów takich jak Bawaria i Saksonia, a także akceptację niepodległości Holandii przez Hiszpanię.Osłabiając Habsburgów w stosunku do Francji, konflikt zmienił europejską równowagę sił i przygotował grunt pod wojny Ludwika XIV.
