အစောပိုင်း ပဋိပက္ခများနှင့် တရားဝင်ဖြစ်ပွားမှု

1754

1757

ခုနှစ်နှစ်စစ်ပွဲ

ခုနှစ်နှစ်စစ်ပွဲ (1756-1763) သည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ထင်ရှားကျော်ကြားမှုအတွက် ဂရိတ်ဗြိတိန်နှင့် ပြင်သစ် တို့ကြား ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခဖြစ်သည်။ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်နှင့်စပိန်တို့သည် ဥရောပနှင့်ပြည်ပတွင် မြေပြင်အခြေစိုက်တပ်များနှင့် ရေတပ်အင်အားများဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ပရုရှားသည် ဥရောပတွင် နယ်မြေချဲ့ထွင်ရန်နှင့် ၎င်း၏အာဏာကို စုစည်းရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။မြောက်အမေရိကရှိ ပြင်သစ်နှင့် စပိန်တို့ကို တိုက်နေသည့် ဗြိတိန်ကိုလိုနီခေတ်ကာလကြာအောင် ပြိုင်ဆိုင်မှုများသည် အကျိုးဆက်ရလဒ်များနှင့်အတူ ကြီးမားကျယ်ပြန့်စွာ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့သည်။ဥရောပတွင်၊ ဩစတြီးယားဆက်ခံရေးစစ်ပွဲ (၁၇၄၀-၁၇၄၈) မှ မဖြေရှင်းနိုင်သော ပြဿနာများမှ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းဖြစ်သည်။Prussia သည် ဂျာမန်နိုင်ငံများတွင် သြဇာပိုရှိရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း သြစတြီးယားသည် ယခင်စစ်ပွဲတွင် Prussia မှ သိမ်းပိုက်ထားသော Silesia ကို ပြန်လည်ရယူလိုကာ Prussian သြဇာကို ချုပ်ကိုင်ရန် လိုလားခဲ့သည်။1756 သံတမန်တော်လှန်ရေးဟုသိကြသော အစဉ်အလာမဟာမိတ်များ၏ ပြန်လည်ချိန်ညှိမှုတွင် Prussia သည်ဗြိတိန်ဦးဆောင်သောညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့၏တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်လာပြီး ထိုအချိန်ကဗြိတိန်နှင့်ကိုယ်ရေးကိုယ်တာပြန်လည်ပေါင်းစည်းနေသောကာလရှည်ကြာ Prussian ပြိုင်ဘက် Hanover လည်းပါဝင်သည်။တစ်ချိန်တည်းမှာပင် သြစတြီးယားသည် ပြင်သစ်၊ Saxony၊ ဆွီဒင်နှင့် ရုရှားတို့ နှင့်အတူ မဟာမိတ်ဖွဲ့ခြင်းဖြင့် Bourbon နှင့် Habsburg မိသားစုများကြား ရာစုနှစ်များစွာ ပဋိပက္ခများကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။စပိန်သည် ၁၇၆၂ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်နှင့် တရားဝင် ပေါင်းစည်းခဲ့သည်။ စပိန်သည် ဗြိတိန်၏ မဟာမိတ် ပေါ်တူဂီအား ကျူးကျော်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ဘဲ အိုင်ဘေးရီးယားရှိ ဗြိတိသျှတပ်များနှင့် ရင်ဆိုင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ဂျာမန်နိုင်ငံငယ်များသည် ခုနစ်နှစ်စစ်ပွဲတွင် ပါဝင်ခဲ့သည် သို့မဟုတ် ပဋိပက္ခတွင်ပါဝင်သည့် ပါတီများထံ ကြေးစားစစ်သားများ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။မြောက်အမေရိကရှိ ၎င်းတို့၏ ကိုလိုနီနယ်မြေများနှင့်ပတ်သက်၍ အင်္ဂလိပ်-ပြင်သစ် ပဋိပက္ခသည် ၁၇၅၄ ခုနှစ်တွင် စတင်ခဲ့ပြီး ပြင်သစ်နှင့် အိန္ဒိယစစ်ပွဲ (၁၇၅၄-၆၃) တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ခုနစ်နှစ်စစ်ပွဲ၏ ပြဇာတ်ဖြစ်လာကာ ပြင်သစ်၏တည်ရှိမှုကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ ထိုတိုက်ကြီးတွင် မြေသြဇာရှိသည်။အမေရိကန်တော်လှန်ရေး မတိုင်မီ “ဆယ့်ရှစ်ရာစု မြောက်အမေရိကမှာ ဖြစ်ပျက်ဖို့ အရေးကြီးဆုံးဖြစ်ရပ်” ဖြစ်တယ်။စပိန်သည် 1761 ခုနှစ်တွင် Bourbon ဘုရင်မင်းမြတ်နှစ်ပါးကြားရှိတတိယမိသားစုစုစည်းမှုတွင်ပြင်သစ်နှင့်ပူးပေါင်းခဲ့သည်။ပြင်သစ်နှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့မှုသည် စပိန်အတွက် ကပ်ဘေးတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပြီး အဓိက ဆိပ်ကမ်းနှစ်ခုဖြစ်သည့် အနောက်အင်ဒီပြည်နယ် ဟာဗားနားနှင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ မနီလာရှိ ဟာဗားနားတို့ ဆုံးရှုံးခဲ့ပြီး ၁၇၆၃ ပြင်သစ်၊ စပိန်နှင့် ဂရိတ်ဗြိတိန်တို့အကြား ပါရီစာချုပ်တွင် ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ဥရောပတွင်၊ ဥရောပအင်အားကြီးအများစုတွင် ဖြစ်ပေါ်လာသော ကြီးမားသော ပဋိပက္ခသည် Prussia မှ Silesia ထံမှ Silesia ကို ပြန်လည်ရယူရန် သြစတြီးယား (ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ သန့်ရှင်းသောရောမအင်ပါယာ၏ နိုင်ငံရေးဗဟိုချက်ရှည်) ၏ဆန္ဒအပေါ် ဗဟိုပြုခဲ့သည်။Hubertusburg စာချုပ်သည် Saxony၊ Austria နှင့် Prussia စစ်ပွဲကို 1763 ခုနှစ်တွင် အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ ဗြိတိန်သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကိုလိုနီနှင့် ရေတပ်အင်အား ကြီးစိုးသောနိုင်ငံအဖြစ် စတင် ထွန်းကားခဲ့သည်။ပြင်သစ်တော်လှန်ရေးနှင့် နပိုလီယံဘိုနာပတ် ပေါ်ပေါက်လာချိန်အထိ ဥရောပတွင် ပြင်သစ်၏ သြဇာအာဏာကို ရပ်တန့်ခဲ့သည်။Prussia သည် ၎င်း၏ ကြီးမားသော ပါဝါအဖြစ် အဆင့်အတန်းကို အတည်ပြုခဲ့ပြီး ဂျာမန်ပြည်နယ်များအတွင်း လွှမ်းမိုးရန် သြစတြီးယားကို စိန်ခေါ်ကာ ဥရောပပါဝါချိန်ခွင်လျှာကို ပြောင်းလဲစေသည်။

ဆိုင်ကိုအလည်အပတ်

1754 - 1756

အစောပိုင်း ပဋိပက္ခများနှင့် တရားဝင်ဖြစ်ပွားမှု ornament

Charles Willson Peale၊ 1772 တွင် George Washington ၏ပုံတူ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1754 May 28

စကားချီး

Farmington, Pennsylvania, USA

မြောက်အမေရိကရှိ ဗြိတိသျှနှင့် ပြင်သစ်ပိုင်နက်နယ်နိမိတ်သည် 1750 ခုနှစ်များတွင် အတိအကျ မသတ်မှတ်ထားပေ။ပြင်သစ်သည် မစ္စစ္စပီမြစ်ဝှမ်းတစ်ခုလုံးကို ကာလအတန်ကြာ သိမ်းယူခဲ့သည်။ဒါကို ဗြိတိန်က အငြင်းပွားခဲ့ပါတယ်။1750 ခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် ပြင်သစ်တို့သည် ၎င်းတို့၏တောင်းဆိုမှုကို အခိုင်အမာ အခိုင်အမာရရှိရန်နှင့် ဗြိတိသျှတို့၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှု တိုးပွားလာခြင်းမှ ကာကွယ်ရန်အတွက် အိုဟိုင်းယိုးမြစ်ဝှမ်းတွင် ခံတပ်ကွင်းဆက်တစ်ခုကို စတင်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။စီစဉ်ထားသော အရေးကြီးဆုံး ပြင်သစ်ခံတပ်သည် အိုဟိုင်းယိုးမြစ် (ယနေ့ခေတ် Pittsburgh, Pennsylvania) တွင် Allegheny နှင့် Monongahela မြစ်များ ဆုံရာ “Forks” တွင် နေရာယူရန် ရည်ရွယ်ထားသည်။ဤခံတပ်တည်ဆောက်မှုကို ရပ်တန့်ရန် ငြိမ်းချမ်းသော ဗြိတိသျှတို့၏ ကြိုးပမ်းမှုမှာ မအောင်မြင်ခဲ့ဘဲ ပြင်သစ်တို့သည် Fort Duquesne ဟုခေါ်သော ခံတပ်ကို ဆက်လက်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။စစ်ဦးစီးချုပ် Tanacharison နှင့်အတူ ဗာဂျီးနီးယားမှ ဗြိတိသျှကိုလိုနီပြည်သူ့စစ်များနှင့် Mingo စစ်သည်အနည်းစုကို နှင်ထုတ်ရန် စေလွှတ်ခဲ့သည်။ဂျော့ခ်ျဝါရှင်တန် ဦးဆောင်သော သူတို့သည် ၁၇၅၄ ခုနှစ် မေလ ၂၈ ရက်နေ့တွင် Jumonville Glen တွင် ပြင်သစ်တပ်ငယ်တစ်ခုကို ခြုံခိုတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ စစ်သူကြီး Jumonville အပါအဝင် ၁၀ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ပြင်သစ်တို့သည် ၁၇၅၄ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၃ ရက်နေ့တွင် Fort Necessity တွင် ဝါရှင်တန်တပ်ကို တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြင့် လက်တုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး ဝါရှင်တန်ကို လက်နက်ချရန် ဖိအားပေးခဲ့သည်။ယင်းတို့သည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်း ခုနစ်နှစ်စစ်ပွဲဖြစ်လာမည့် ပထမဆုံးသော စေ့စပ်ဆွေးနွေးမှုဖြစ်သည်။ဗြိတိန်နှင့် ပြင်သစ်တို့ ညှိနှိုင်းအဖြေရှာရန် ကြိုးပမ်းမှု မအောင်မြင်ခဲ့သော ဥရောပသို့ ယင်းသတင်းများ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။နောက်ဆုံးတွင် နှစ်နိုင်ငံသည် ၎င်းတို့၏ တောင်းဆိုချက်များကို လိုက်နာရန် မြောက်အမေရိကသို့ ပုံမှန်တပ်များ စေလွှတ်ခဲ့သည်။ပထမဆုံးဗြိတိသျှလုပ်ဆောင်မှုမှာ Acadia ကို 16 ဇွန် 1755 တွင် Fort Beauséjour တိုက်ပွဲတွင် Acadia မှ တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြစ်သည်ဇူလိုင်လတွင် ဗြိတိသျှဗိုလ်ချုပ်ကြီး Edward Braddock သည် ခံတပ် Duquesne ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန် ကြည်းတပ်တပ်သား ၂၀၀၀ ခန့်နှင့် ပြည်နယ်ပြည်သူ့စစ်များကို ဦးဆောင်ခဲ့သော်လည်း လေ့လာရေးခရီး မှာ ဆိုးရွားစွာရှုံးနိမ့်ကာ ပြီးဆုံးခဲ့သည်။နောက်ထပ်လုပ်ဆောင်မှုတွင် ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Edward Boscawen သည် ပြင်သစ်သင်္ဘော Alcide ကို 1755 ခုနှစ် ဇွန်လ 8 ရက်နေ့တွင် ပစ်ခတ်ခဲ့ပြီး ၎င်းနှင့် ရေတပ်သင်္ဘောနှစ်စင်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။စက်တင်ဘာလ 1755 တွင် ဗြိတိသျှ ကိုလိုနီ နှင့် ပြင်သစ် တပ်ဖွဲ့ များ သည် ဂျော့ခ်ျအိုင် တိုက်ပွဲ တွင် တွေ့ဆုံ ခဲ့သည်။ဗြိတိသျှတို့သည် ၁၇၅၅ ခုနှစ် ဩဂုတ်လမှ စတင်ကာ ပြင်သစ်သင်္ဘောများကို နှောင့်ယှက်ခဲ့ပြီး ရာနှင့်ချီသော သင်္ဘောများကို သိမ်းယူကာ နိုင်ငံနှစ်ခု ငြိမ်းချမ်းနေချိန်တွင် ကုန်သည်သင်္ဘောသား ထောင်ပေါင်းများစွာကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ဒေါသတကြီးဖြင့် ပြင်သစ်သည် ဟန်နိုဗာကို တိုက်ခိုက်ရန် ပြင်ဆင်ခဲ့ပြီး၊ ရွေးကောက်ခံမင်းသားသည် ဂရိတ်ဗြိတိန်နှင့် မနောကာ၏ဘုရင်လည်းဖြစ်သည်။ဗြိတိန်သည် ဟန်နိုဗာကို ကာကွယ်ရန် Prussia သဘောတူစာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုခဲ့သည်။တုံ့ပြန်မှုတွင် ပြင်သစ်သည် သံတမန်တော်လှန်ရေးဟု လူသိများသည့် ၎င်း၏ ကာလရှည်ကြာရန်သူ သြစတြီးယားနှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့သည်။

▲

●

1756 - 1757

Prussian Campaigns နှင့် European Theatre ornament

သြစတြီးယားမှ မာရီယာ ထရီဆာ ©Martin van Meytens

1756 Jan 1

သံတမန်တော်လှန်ရေး

Central Europe

1756 ခုနှစ် သံတမန်တော်လှန်ရေးသည် သြစတြီးယားဆက်ခံရေးစစ်ပွဲနှင့် ခုနစ်နှစ်စစ်ပွဲကြားတွင် ဥရောပရှိ ကာလကြာရှည်မဟာမိတ်များနောက်ပြန်လှည့်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။သြစတြီးယားသည် ဗြိတိန်၏ မဟာမိတ်မှ ပြင်သစ်၏ မဟာမိတ်အဖြစ်သို့ ရောက်သွားခဲ့ပြီး ပရုရှားသည် ဗြိတိန်၏ မဟာမိတ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။သြဇာအရှိဆုံး သံတမန်မှာ သြစတြီးယား နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင် Wenzel Anton von Kaunitz ဖြစ်သည်။အပြောင်းအလဲသည် ဥရောပပါဝါချိန်ခွင်လျှာကို ထိန်းသိမ်းရန် သို့မဟုတ် နှောင့်ယှက်ရန် ကြိုးပမ်းမှုတွင် ၁၈ ရာစုတစ်လျှောက် မဟာမိတ်များ၏ အဆက်မပြတ်ပြောင်းလဲနေသည့် ပုံစံတစ်ခုဖြစ်သည်။သံတမန်ရေးရာ အပြောင်းအလဲသည် သြစတြီးယား၊ ဗြိတိန်နှင့် ပြင်သစ်တို့ကြား အကျိုးစီးပွား ခွဲခြားမှုမှ အစပျိုးခဲ့သည်။Aix-la-Chapelle ၏ငြိမ်းချမ်းရေးသည် 1748 တွင်သြစတြီးယားဆက်ခံရေးစစ်ပွဲအပြီးတွင်ဗြိတိန်၏မဟာမိတ်အဖြစ်ထားရှိခြင်း၌၎င်း၏မြင့်မားသောစျေးနှုန်းကိုသြစတြီးယားမှသတိပြုမိစေသည်။Austria မှ Maria Theresa သည် Habsburg ထီးနန်းကို ကာကွယ်ခဲ့ပြီး သူမ၏ခင်ပွန်း Francis Stephen ကို 1745 တွင် ဧကရာဇ်သရဖူ ဆောင်းပေးခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း လုပ်ငန်းစဉ်တွင် သူမသည် အဖိုးတန်နယ်မြေကို လက်လွှတ်ခဲ့ရသည်။ဗြိတိသျှသံတမန်ဖိအားအောက်တွင် မာရီယာ ထရီဆာသည် Lombardy အများစုကို စွန့်လွှတ်ကာ Bavaria ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ဗြိတိသျှတို့က သူမအား စပိန်နိုင်ငံသို့ ပါမာကို ပေးအပ်ရန် အတင်းအကြပ် ခိုင်းစေခဲ့ပြီး ပိုအရေးကြီးသည်မှာ တန်ဖိုးကြီးသော Silesia ပြည်နယ်ကို Prussian သိမ်းပိုက်ခြင်းသို့ စွန့်လွှတ်ရန်လည်း တွန်းအားပေးခဲ့သည်။စစ်ပွဲအတွင်း Prussia ၏ Frederick II ("the Great") သည် Bohemian သရဖူနယ်မြေများထဲမှ Silesia ကိုသိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ထိုဝယ်ယူမှုသည် ပရပ်ရှားအား ဥရောပပါဝါကြီးတစ်ခုအဖြစ် ပိုမိုတိုးတက်ကောင်းမွန်လာစေခဲ့ပြီး ယခုအခါ သြစတြီးယား၏ ဂျာမန်မြေများနှင့် ဗဟိုဥရောပတစ်ခုလုံးအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုတိုးလာစေသည်။သြစတြီးယားအတွက် အန္တရာယ်ရှိသော Prussia ၏ ကြီးထွားမှုသည် ပြင်သစ်အာဏာကို ဟန်ချက်ညီစေရန်နှင့် ဂျာမနီတွင် ပြင်သစ်သြဇာကို လျှော့ချခြင်းနည်းလမ်းအဖြစ် ဗြိတိသျှတို့က ကြိုဆိုလက်ခံခဲ့ပြီး ယင်းသည် သြစတြီးယား၏ အားနည်းချက်ကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ကြီးထွားလာနိုင်သည်။

Hanover, Germany

1757 ခုနှစ် ဇွန်လအစောပိုင်းတွင် ပြင်သစ်စစ်တပ်သည် ညှိနှိုင်းသဘောတူညီမှုမရှိဟု ရှင်းရှင်းလင်းလင်းသိလာသောအခါတွင် ပြင်သစ်စစ်တပ်သည် ဟန်နိုဗာဆီသို့ စတင်ချီတက်လာသည်။နှစ်ဖက်တပ်များအကြား ပထမအကြိမ် တိုက်ပွဲသည် မေလ ၃ ရက်က ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ပြင်သစ်စစ်တပ်၏တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းသည် ၎င်း၏ Prussian မြို့စောင့်တပ်မှ 800 ကို သိမ်းပိုက်ရန် သုံးလခန့်ကြာသည့် Siege of Geldern ကြောင့် နှောင့်နှေးသွားခဲ့သည်။ ပြင်သစ်စစ်တပ်အများစုသည် Rhine ကိုဖြတ်၍ ချီတက်လာကာ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးအခက်အခဲများကြောင့် ဖြည်းဖြည်းချင်းချီတက်လာခဲ့သည်။ 100,000 ဝန်းကျင်။ဤကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုအပြီးတွင်၊ ဂျာမန်စစ်တပ်ငယ်သည် Weser မြစ်ကိုဖြတ်၍ ဟန်နိုဗာ၏မဲဆန္ဒရှင်နယ်မြေထဲသို့ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာသွားခဲ့ပြီး Cumberland သည် ၎င်း၏တပ်များကိုပြင်ဆင်ရန်ကြိုးစားနေချိန်ဖြစ်သည်။ဇူလိုင်လ (၂) ရက်နေ့တွင် ပရပ်ရှားဆိပ်ကမ်း Emden သည် ပြင်သစ်နိုင်ငံသို့ ကျရောက်ခဲ့ပြီး တော်ဝင်ရေတပ်တပ်စုသည် ထိုနေရာသို့ မရောက်မီတွင် ပြုတ်ကျခဲ့သည်။ယင်းက ဟန်နိုဗာအား ဒတ်ခ်ျသမ္မတနိုင်ငံမှ ဖြတ်တောက်လိုက်ခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုအခါ ဗြိတိန်မှ ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းများကို ရေကြောင်းဖြင့်သာ တိုက်ရိုက်တင်ပို့နိုင်ပြီဖြစ်သည်။ပြင်သစ်တို့သည် Cassel ကို သိမ်းပိုက်ပြီး ၎င်းတို့၏ ညာဘက်အခြမ်းကို လုံခြုံစေခြင်းဖြင့် ၎င်းကို လိုက်နာခဲ့သည်။

▲

●

Cossacks နှင့် Kalmuks တို့သည် Lehwaldt ၏စစ်တပ်ကိုတိုက်ခိုက်သည်။ ©Alexander von Kotzebue

1757 Jun 1

ရုရှားတွေက အရှေ့ပရပ်ရှားကို တိုက်ခိုက်တယ်။

Klaipėda, Lithuania

ထိုနွေရာသီနှောင်းပိုင်းတွင် Field Marshal Stepan Fyodorovich Apraksin လက်အောက်ရှိ ရုရှားများသည် တပ်ဖွဲ့ဝင် ၇၅,၀၀၀ ဖြင့် Memel ကို ဝိုင်းထားခဲ့သည်။Memel သည် Prussia တွင် အခိုင်မာဆုံးခံတပ်တစ်ခုရှိသည်။သို့သော် ငါးရက်ကြာ အမြောက်များဖြင့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ရုရှားစစ်တပ်က ၎င်းကို စီးနင်းတိုက်ခိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ထို့နောက် ရုရှားတို့သည် Memel အား အရှေ့ပရုရှားကို ကျူးကျော်ရန် အခြေစိုက်စခန်းအဖြစ် အသုံးပြုကာ ၁၇၅၇ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ 30 ရက်နေ့တွင် Gross-Jägersdorf တိုက်ပွဲတွင် အပြင်းအထန် ပြိုင်ဆိုင်ခဲ့သော Prussian တပ်ဖွဲ့ငယ်ကို အနိုင်ယူခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ရုရှားတို့သည် ၎င်းတို့၏ အမြောက်ကျည်များကို အသုံးပြုပြီးနောက် Königsberg ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပေ။ Memel နှင့် Gross-Jägersdorf တွင် မကြာမီ ဆုတ်ခွာသွားခဲ့သည်။ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးသည် စစ်ပွဲတစ်လျှောက် ရုရှားများအတွက် ထပ်တလဲလဲ ပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ရုရှားများသည် ဥရောပအလယ်ပိုင်းရှိ စစ်တပ်များ လည်ပတ်ရာတွင် ထိန်းထားနိုင်သော တပ်ထောက်ဌာနတစ်ခု ကင်းမဲ့နေပြီး အရှေ့ဥရောပ၏ ရှေးဦးရွှံ့လမ်းများပေါ်တွင် မှန်ကန်စွာ ထောက်ပံ့ပေးထားသည်။အဓိကတိုက်ပွဲကြီးတစ်ခုကို တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ရုရှားတပ်များ၏ စစ်ဆင်ရေးများကို ချေမှုန်းရန် သဘောထားမှာ ၎င်းတို့ မရှုံးသေးသည့်တိုင် ၎င်းတို့၏ အသေအပျောက်နည်းပြီး ၎င်းတို့၏ ထောက်ပံ့ရေးလိုင်းများအကြောင်း ပိုများသည်။တိုက်ပွဲတစ်ခုတွင် ၎င်းတို့၏ လက်နက်ခဲယမ်းအများအပြားကို အကုန်အကျခံသုံးစွဲပြီးနောက်၊ ရုရှားဗိုလ်ချုပ်များသည် ပြန်လည်ထောက်ပံ့မှုသည် အချိန်အတော်ကြာလာမည်ကိုသိ၍ နောက်ထပ်တိုက်ပွဲကို အန္တရာယ်မပြုလိုကြပေ။ရုရှား-အော်တိုမန်စစ်ပွဲ 1735-1739 တွင် ဤကာလကြာရှည်စွာ အားနည်းချက်သည် ထင်ရှားခဲ့ပြီး၊ ရုရှားစစ်ပွဲအောင်ပွဲများသည် ၎င်းတို့၏စစ်တပ်များကို ထောက်ပံ့မှုပြဿနာများကြောင့် စစ်ပွဲအနည်းငယ်သာရရှိစေခဲ့သည်။ရုရှားတပ်ထောက်များဌာနသည် မတိုးတက်သောကြောင့် Prussia တွင် အလားတူပြဿနာများ ပြန်လည်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။သို့တိုင်၊ ဧကရာဇ်ရုရှားစစ်တပ်သည် Prussia အတွက်ခြိမ်းခြောက်မှုအသစ်ဖြစ်သည်။ဖရက်ဒရစ်သည် ဘိုဟီးမီးယားကို သိမ်းပိုက်ရန် အတင်းအကျပ် တွန်းအားပေးခဲ့ရုံသာမက ယခုအခါ ပရပ်ရှား ထိန်းချုပ်နယ်မြေသို့ ထပ်မံဆုတ်ခွာရန် ဖိအားပေးခံခဲ့ရသည်။စစ်မြေပြင်မှာ သူ့ရဲ့ရှုံးနိမ့်မှုက အခွင့်အရေးပိုရှိတဲ့နိုင်ငံတွေကို စစ်ပွဲထဲကို ယူဆောင်လာခဲ့တယ်။ဆွီဒင်သည် ပရုရှားကို စစ်ကြေညာပြီး လူ ၁၇၀၀၀ ဖြင့် Pomerania ကို ကျူးကျော်ခဲ့သည်။ဆွီဒင်သည် ဤသေးငယ်သောစစ်တပ်သည် Pomerania ကိုသိမ်းပိုက်ရန် လိုအပ်သည်ဟုယူဆပြီး Prussians များသည် အခြားသောမျက်နှာစာများစွာတွင် သိမ်းပိုက်ထားသောကြောင့် ဆွီဒင်စစ်တပ်သည် Prussians နှင့်ဆက်ဆံရန်မလိုအပ်ဟုခံစားရသည်။

▲

●

Kolin တိုက်ပွဲအပြီးတွင် ဖရက်ဒရစ် ၂ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1757 Jun 18

Fredericks သည် စစ်ပွဲတွင် ပထမဆုံးရှုံးနိမ့်ခြင်းကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။

Kolin, Czechia

Prussia မှ Frederick II သည် 1757 ခုနှစ် မေလ 6 ရက်နေ့တွင် Austria နှင့် Prague တို့၏ သွေးထွက်သံယိုတိုက်ပွဲတွင် အနိုင်ရခဲ့ပြီး မြို့ကို ဝိုင်းထားခဲ့သည်။Austrian Marshal Daun သည် တိုက်ခိုက်ရန် အလွန်နောက်ကျသော်လည်း တိုက်ပွဲမှ လွတ်မြောက်လာသော လူ ၁၆,၀၀၀ ကို ကောက်ယူခဲ့သည်။ဤစစ်တပ်ဖြင့် သူသည် ပရာ့ဂ်ကို သက်သာရာရရန် ဖြည်းဖြည်းချင်း လှုပ်ရှားခဲ့သည်။ဖရက်ဒရစ်သည် ပရာ့ဂ်မြို့အား ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခြင်းကို ရပ်တန့်ကာ Brunswick မြို့စား Ferdinand လက်အောက်တွင် ဝိုင်းရံထားစဉ် ဘုရင်သည် ဇွန် ၁၃ ရက်တွင် သြစတြေးလျကို ချီတက်နေစဉ် Anhalt-Dessau ၏ မင်းသား Moritz နှင့် မင်းသား Moritz တို့နှင့်အတူ ချီတက်ခဲ့သည်။ဖရက်ဒရစ်သည် Daun ကို ကြားဖြတ်ရန် လူ ၃၄,၀၀၀ ကို ခေါ်ဆောင်ခဲ့သည်။Daun သည် Prussian တပ်ဖွဲ့များသည် Prague ကိုဝိုင်းထားရန် အားနည်းလွန်းပြီး သူ့ကို Prague နှင့် အချိန်ကြာကြာ ဝေးဝေးတွင်ထားရန် (သို့မဟုတ် Prague မြို့စောင့်တပ်မှ အားဖြည့်ထားသော သြစတြီးယားစစ်တပ်ကို တိုက်ခိုက်ရန်) ထို့ကြောင့် သူ၏သြစတြီးယားတပ်ဖွဲ့များသည် Kolín အနီးရှိ တောင်ကုန်းများတွင် ခံစစ်နေရာယူထားသည်။ ဇွန်လ 17 ရက်ည။ဇွန် ၁၈ ရက် နေ့လယ်တွင် ဖရက်ဒရစ်သည် ခြေလျင်တပ်အင်အား ၃၅,၁၆၀၊ မြင်းတပ်သား ၁၈,၆၃၀ နှင့် သေနတ် ၁၅၄ လက်ဖြင့် ခံစစ်တွင်စောင့်ဆိုင်းနေသော သြစတြေးလျနိုင်ငံသားများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။Kolín ၏ စစ်မြေပြင်တွင် ညင်သာစွာ လူးလိမ့်နေသော တောင်စောင်းများ ပါဝင်သည်။ဖရက်ဒရစ်၏ အဓိက တပ်ဖွဲ့သည် သြစတြေးလျတို့ဘက်သို့ စောလွန်းသဖြင့် ၎င်းတို့ကို ကျော်လွန်မည့်အစား ၎င်းတို့၏ ခံစစ်နေရာများကို ရှေ့တွင် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။သြစတြီးယား ခရိုအေးရှား အပေါ့စား ခြေလျင်တပ် (Grenzers) သည် ဤကိစ္စတွင် အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ဩစတြီးယား ကျည်ခွံများနှင့် အမြောက်များဖြင့် ပစ်ခတ်မှုသည် ဖရက်ဒရစ်၏ တိုးတက်မှုကို ရပ်တန့်စေခဲ့သည်။ဩစတြီးယားလက်ယာ၏ တန်ပြန်တိုက်ခိုက်မှုကို Prussian မြင်းတပ်သားများက ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပြီး ဖရက်ဒရစ်သည် နောက်ဆက်တွဲဖြစ်လာမည့် ရန်သူ့မျဉ်းကြားရှိ ကွက်လပ်ထဲသို့ တပ်ဖွဲ့ဝင်များ ထပ်မံလောင်းထည့်ခဲ့သည်။ဤတိုက်ခိုက်မှုအသစ်ကို ပထမဆုံးရပ်တန့်ပြီးနောက် ဩစတြီးယားတပ်သားများက ချေမှုန်းခဲ့သည်။တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားပြီး ငါးနာရီခန့်အကြာ မွန်းလွဲပိုင်းတွင် Prussians များ စိတ်ရှုပ်သွားပြီး Daun ၏တပ်များက ၎င်းတို့ကို ပြန်မောင်းထုတ်ခဲ့သည်။တိုက်ပွဲသည် ဤစစ်ပွဲတွင် ဖရက်ဒရစ်၏ ပထမဆုံး ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပြီး ဗီယင်နာသို့ ချီတက်ရန် ရည်ရွယ်ထားသော ချီတက်မှုကို စွန့်လွှတ်ကာ ပရာ့ဂ်မြို့ကို ဇွန်လ 20 ရက်နေ့တွင် ဝိုင်းထားကာ Litoměřice ကို ပြန်လည်ဆုတ်ခွာစေခဲ့သည်။ပရာ့ဂ်တွင် တပ်ဖွဲ့ဝင် ၄၈,၀၀၀ ဖြင့် အားဖြည့်ထားသော သြစတြေးလျသားများ၊ အင်အား ၁၀၀,၀၀၀ နှင့် ၎င်းတို့နောက်မှ လိုက်လာပြီး ဇစ်တောတွင် ပြင်းထန်စွာ ဆုတ်ခွာနေသော ပရပ်ရှားမင်းသား August Wilhelm ကို လဲကျကာ ပြင်းထန်စွာ စစ်ဆေးခဲ့သည်။ဘုရင်သည် Bohemia မှ Saxony သို့ဆုတ်ခွာခဲ့သည်။

▲

●

1757 Jun 23

အိန္ဒိယမှာ ခုနစ်နှစ်စစ်ပွဲ

Palashi, West Bengal, India

1756 ခုနှစ်တွင် အစိုးရအဖွဲ့ထဲသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သော ဝီလျံပစ်သည် အသက်ကြီးသူဖြစ်ပြီး ပြင်သစ်နှင့် ယခင်စစ်ပွဲများနှင့် လုံးဝကွဲပြားစေသည့် စစ်ပွဲအတွက် ကြီးမားသောအမြင်ရှိခဲ့သည်။ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် Pitt သည် ပြင်သစ်အင်ပါယာတစ်ခုလုံး အထူးသဖြင့် မြောက်အမေရိကနှင့် အိန္ဒိယရှိ ၎င်း၏ပိုင်နက်များကို သိမ်းပိုက်ရန် ကြီးမားသောဗျူဟာတစ်ခုအဖြစ် ဗြိတိန်ကို ကတိပြုခဲ့သည်။ဗြိတိန်၏ အဓိကလက်နက်မှာ ပင်လယ်ပြင်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီး ကျူးကျော်တပ်များကို လိုအပ်သလောက် ယူဆောင်နိုင်သည့် တော်ဝင်ရေတပ်ဖြစ်သည်။အိန္ဒိယတွင် ဥရောပတွင် ခုနစ်နှစ်ကြာစစ်ပွဲဖြစ်ပွားမှုသည် တိုက်ငယ်အပေါ် လွှမ်းမိုးမှုအတွက် ပြင်သစ်နှင့် ဗြိတိန်ကုန်သွယ်ကုမ္ပဏီများကြား ကာလရှည်ကြာ ပဋိပက္ခကို အသစ်ပြန်လည်ဖြစ်စေခဲ့သည်။ပြင်သစ်တို့သည် ဗြိတိသျှတို့၏ ချဲ့ထွင်မှုကို တွန်းလှန်ရန် Mughal အင်ပါယာ နှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့သည်။စစ်ပွဲသည် အိန္ဒိယတောင်ပိုင်းတွင် စတင်ခဲ့သော်လည်း ရောဘတ်ကလိဗ်လက်အောက်ရှိ ဗြိတိသျှတပ်များက ကတ္တားကို ပြင်သစ်မဟာမိတ်ဖြစ်သော Nawab Siraj ud-Daulah ထံမှ ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ကာ ပလာဆီတိုက်ပွဲတွင် သူ၏ထီးနန်းမှ 1757 ခုနှစ်တွင် ဖြုတ်ချခဲ့သည်။ဒါဟာ အိန္ဒိယတိုက်ငယ်ကို ကိုလိုနီအာဏာရှင်တွေရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုမှာ အဓိကကျတဲ့ တိုက်ပွဲတွေထဲက တစ်ခုလို့ သတ်မှတ်ပါတယ်။ယခုအခါ ဗြိတိသျှတို့သည် Nawab၊ Mir Jafar အပေါ် ကြီးမားသော သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ကိုင်စွဲထားပြီး အကျိုးဆက်အနေဖြင့် ယခင်က ဆုံးရှုံးမှုများနှင့် ကုန်သွယ်မှုမှ ၀င်ငွေများအတွက် သိသာထင်ရှားသော လိုက်လျောမှုများ ရရှိခဲ့သည်။ဗြိတိသျှတို့သည် ၎င်းတို့၏ စစ်ရေးအင်အားကို တိုးမြှင့်ရန်နှင့် ဒတ်ခ်ျနှင့် ပြင်သစ်ကဲ့သို့သော အခြားဥရောပကိုလိုနီနယ်ချဲ့အင်အားကြီးနိုင်ငံများကို တောင်အာရှမှ တွန်းထုတ်ကာ ဗြိတိသျှအင်ပါယာကို ချဲ့ထွင်ရန် ဤဝင်ငွေကို ဗြိတိသျှတို့က ထပ်မံအသုံးပြုခဲ့သည်။ထိုနှစ်တွင်ပင် ဗြိတိသျှတို့သည် ဘင်္ဂလားတွင် ပြင်သစ်အခြေချနေထိုင်ရာ Chandernagar ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။

▲

●

Hastenbeck ၏တိုက်ပွဲ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1757 Jul 26

Hastenbeck ၏တိုက်ပွဲ

Hastenbeck, Hamelin, Germany

ဇူလိုင်လနှောင်းပိုင်းတွင်၊ Cumberland သည် သူ၏စစ်တပ်သည် တိုက်ပွဲအတွက် အဆင်သင့်ဖြစ်နေပြီဟု ယုံကြည်ပြီး Hastenbeck ရွာတစ်ဝိုက်တွင် ခံစစ်နေရာတစ်ခုကို လက်ခံခဲ့သည်။ပြင်သစ်တို့သည် ထိုနေရာတွင် ကျဉ်းမြောင်းသော အောင်ပွဲတစ်ခုကို ရရှိခဲ့သော်လည်း ကမ်ဘာလန်းသည် ၎င်း၏ စွမ်းအားများ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာသွားသောအခါတွင် စိတ်ဓာတ်များ ပြိုလဲကာ ပြိုကွဲသွားခဲ့သည်။သူအောင်ပွဲခံခဲ့သော်လည်း မကြာမီတွင် မင်နာကာကိုသိမ်းပိုက်ခဲ့သော ပြင်သစ်တပ်များကို မကြာသေးမီကမှ ခွဲခြားသိမြင်ခဲ့သော Duc de Richelieu မှ ပြင်သစ်စစ်တပ်၏တပ်မှူးအဖြစ် d'Estrées ကို အစားထိုးခဲ့သည်။Richelieu ၏ အမိန့်သည် ဟန်နိုဗာအား လုံး၀ထိန်းချုပ်ရန် မူလဗျူဟာအတိုင်း လိုက်နာခဲ့ပြီး Prussia ကို တိုက်ခိုက်နေသော သြစတြေးလျတို့အား အကူအညီပေးရန် အနောက်ဘက်သို့ လှည့်ခဲ့သည်။Cumberland ၏တပ်ဖွဲ့များသည် မြောက်ဘက်သို့ ဆက်လက်ဆုတ်ခွာသွားခဲ့သည်။ပြင်သစ်လိုက်စားမှုသည် ထောက်ပံ့ရေးဆိုင်ရာပြဿနာများနှင့်အတူ နှေးကွေးသွားသော်လည်း ၎င်းတို့သည် ပြန်လည်ဆုတ်ခွာသွားသော စောင့်ကြည့်ရေးတပ်ကို ဆက်လက်ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။လမ်းကြောင်းလွှဲရန်နှင့် Cumberland အား သက်သာရာရစေရန် ကြိုးပမ်းမှုတွင် ဗြိတိသျှတို့သည် ပြင်သစ်ကမ်းရိုးတန်းမြို့ Rochefort ကို ဝင်ရောက်စီးနင်းရန် စူးစမ်းလေ့လာရန် စီစဉ်ခဲ့သည်—ရုတ်တရက် ခြိမ်းခြောက်မှုကြောင့် ပြင်သစ်တပ်များကို ဂျာမနီမှ ဆုတ်ခွာခိုင်းစေမည်ဟု မျှော်လင့်ကာ ပြင်သစ်ကမ်းခြေကို နောက်ထပ်တိုက်ခိုက်မှုများကို ကာကွယ်ရန် တွန်းအားပေးခဲ့သည်။ .Richelieu လက်ထက်တွင် ပြင်သစ်တို့သည် Minden ကို သိမ်းပိုက်ပြီး ဩဂုတ် ၁၁ ရက်တွင် ဟန်နိုဗာမြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။

▲

●

©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1757 Sep 10

Klosterzeven ၏ကွန်ဗင်းရှင်း

Zeven, Germany

ဒိန်းမတ်ဘုရင် ဖရက်ဒရစ် V သည် နိုင်ငံရပ်ခြားအာဏာဖြင့် ခြိမ်းခြောက်ခံရပါက ဗြိတိန်နှင့် ဟန်နိုဗာတို့ အုပ်ချုပ်သော Duchies of Bremen နှင့် Verden တို့ကို ခုခံကာကွယ်ရန် တပ်ဖွဲ့ဝင်များစေလွှတ်ရန် သဘောတူညီထားခြင်းဖြစ်သည်။သူ့တိုင်းပြည်ရဲ့ ကြားနေမှုကို ထိန်းသိမ်းဖို့ စိတ်အားထက်သန်နေတာကြောင့် တပ်မှူးနှစ်ဦးကြား သဘောတူညီချက်ကို ပွဲစားလုပ်ဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ပါတယ်။Richelieu သည် ၎င်း၏စစ်တပ်သည် Klosterzeven ကိုတိုက်ခိုက်ရန် မည်သည့်အခြေအနေတွင်ရှိနေသည်ကို မယုံကြည်ဘဲ သူ့ကိုယ်ပိုင်အလားအလာကို အကောင်းမြင်ခြင်းမရှိသော Cumberland ကဲ့သို့ အဆိုပြုချက်ကို လက်ခံခဲ့သည်။စက်တင်ဘာလ 10 ရက်နေ့တွင် Klosterzeven တွင်ဗြိတိသျှနှင့်ပြင်သစ်တို့သည် Klosterzeven ကွန်ဗင်းရှင်းကိုလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး စစ်ပွဲများချက်ချင်းအဆုံးသတ်ကာ ဟန်နိုဗာအား စစ်ပွဲမှဆုတ်ခွာကာ ပြင်သစ်တပ်များ၏တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းသိမ်းပိုက်မှုကိုဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။အဆိုပါ သဘောတူညီချက်သည် ဟန်နိုဗာ၏ မဟာမိတ် Prussia နှင့် သဘောတူညီချက်ကြောင့် အနောက်ဘက်နယ်နိမိတ်ကို ဆိုးရွားစွာ အားနည်းသွားစေခဲ့သည်။1757 ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ 5 ရက်နေ့တွင် ရော့စ်ဘက်ခ်ျတွင် Prussian အောင်ပွဲ အပြီးတွင် ဘုရင် ဒုတိယမြောက် ဂျော့ဂ်ျဘုရင်က အဆိုပါ စာချုပ်ကို ငြင်းပယ်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။Frederick the Great နှင့် William Pitt တို့၏ ဖိအားအောက်တွင် စည်းဝေးကြီးကို နောက်ပိုင်းတွင် ရုပ်သိမ်းခဲ့ပြီး နောက်နှစ်တွင် ဟန်နိုဗာသည် စစ်ပွဲသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။Cumberland မြို့စားကို Brunswick မြို့စား Ferdinand မှ တပ်မှူးအဖြစ် အစားထိုးခဲ့သည်။

▲

●

©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1757 Sep 13 - 1762 May 22

Pomeranian စစ်ပွဲ

Stralsund, Germany

စစ်မြေပြင်တွင် ဖရက်ဒရစ်၏ ရှုံးနိမ့်မှုများကြောင့် အခွင့်ကောင်းယူသော နိုင်ငံများကို စစ်ပွဲထဲသို့ သွင်းခဲ့သည်။ဆွီဒင်သည် ပရုရှားကို စစ်ကြေညာပြီး လူ ၁၇၀၀၀ ဖြင့် Pomerania ကို ကျူးကျော်ခဲ့သည်။ဆွီဒင်သည် ဤသေးငယ်သောစစ်တပ်သည် Pomerania ကိုသိမ်းပိုက်ရန် လိုအပ်သည်ဟုယူဆပြီး Prussians များသည် အခြားသောမျက်နှာစာများစွာတွင် သိမ်းပိုက်ထားသောကြောင့် ဆွီဒင်စစ်တပ်သည် Prussians နှင့်ဆက်ဆံရန်မလိုအပ်ဟုခံစားရသည်။Pomeranian စစ်ပွဲသည် ဆွီဒင်နှင့် Prussian တပ်များ၏ အပြန်ပြန်အလှန်လှန် လှုပ်ရှားမှုဖြင့် အသွင်အပြင်ဖြစ်ပြီး အဆုံးအဖြတ် အောင်ပွဲခံနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။၁၇၅၇ တွင် ဆွီဒင်တပ်များသည် Prussian နယ်မြေထဲသို့ တိုးဝင်လာသော်လည်း Stralsund တွင် ၁၇၅၈ တွင် ရုရှားတပ်ဖွဲ့များက သက်သာရာရသည်အထိ ပိတ်ဆို့တားဆီးခံခဲ့ရသည်။ နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် Prussian နယ်မြေအတွင်းသို့ ဆွီဒင်ကျူးကျော်မှုအား အသစ်တဖန်ပြန်လည်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ Prussian သင်္ဘောငယ်သည် ပျက်စီးသွားခဲ့ပြီး၊ Neuruppin ၏တောင်ဘက်အစွန်ပိုင်းဒေသများကို သိမ်းပိုက်ထားသော်လည်း ထောက်ပံ့မှုနည်းပါးသော ဆွီဒင်တပ်ဖွဲ့များသည် Stettin (ယခု Szczecin) ၏ အဓိကခံတပ်ကို သိမ်းပိုက်ရာတွင် မအောင်မြင်သဖြင့် ၁၇၅၉ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းတွင် စစ်ဆင်ရေးကို ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။ဇန်န၀ါရီ ၁၇၆၀ တွင် ဆွီဒင် Pomerania ၏ တန်ပြန်တိုက်ခိုက်မှုကို Prussian မှ ချေမှုန်းခဲ့ပြီး တစ်နှစ်ပတ်လုံး ဆွီဒင်တပ်များသည် ဆောင်းရာသီတွင် Swedish Pomerania သို့ ထပ်မံမဆုတ်ခွာမီ Prussian ပိုင်နက်သို့ ထပ်မံရောက်ရှိခဲ့သည်။Prussia တွင် နောက်ထပ်ဆွီဒင်လှုပ်ရှားမှုကို ၁၇၆၁ ခုနှစ် နွေရာသီတွင် စတင်ခဲ့သော်လည်း ထောက်ပံ့ရေးနှင့် ပစ္စည်းပြတ်လပ်မှုကြောင့် မကြာမီ ဖျက်သိမ်းခံခဲ့ရသည်။စစ်ပွဲ၏နောက်ဆုံးတွေ့ဆုံမှုများသည် ၁၇၆၁/၆၂ ဆောင်းရာသီတွင် ဆွီဒင် Pomeranian နယ်နိမိတ်ကိုဖြတ်ကာ Mecklenburg ရှိ Malchin နှင့် Neukalen အနီးရှိ 1762 ခုနှစ် ဧပြီလ 7 ရက်နေ့တွင် Truce of Ribnitz ကို သဘောတူညီခဲ့ကြပါသည်။ Prussian မဟာမိတ်အဖွဲ့သည် အနာဂတ်ရုရှားအကူအညီအတွက် ဆွီဒင်မျှော်လင့်ချက်များကို ဖယ်ရှားခဲ့ပြီး Prussian ဘက်မှ ရုရှား၏ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုကို ခြိမ်းခြောက်မည့်အစား ဆွီဒင်သည် ငြိမ်းချမ်းရေးကို မဖြစ်မနေပြုလုပ်ခဲ့ရသည်။Prussia၊ Mecklenburg နှင့်ဆွီဒင်တို့ကြား ဟမ်းဘတ်ငြိမ်းချမ်းရေးသည် ၁၇၆၂ ခုနှစ် မေလ 22 ရက်နေ့တွင် တရားဝင်ပြီးဆုံးခဲ့သည်။

▲

●

Frederick the Great နှင့် Leuthen မှဝန်ထမ်းများ ©Hugo Ungewitter

1757 Nov 1

ပရပ်ရှား ကံဇာတာ အပြောင်းအလဲ

Roßbach, Germany

မင်းသား Soubise လက်အောက်မှ အနောက်ဘက်သို့ ချဉ်းကပ်လာသော ပြင်သစ်နှင့် Reichsarmee စစ်တပ်တို့နှင့်အတူ သြစတြေးလျတို့သည် Prussian ထိန်းချုပ်ထားသော မြေဆီလွှာကို တိုက်ခိုက်ရန် စည်းရုံးနေသဖြင့် ယခုအခါ Prussia အတွက် ဆိုးရွားလှသော အရာများ ရှိနေပါသည်။Reichsarmee သည် ဖရက်ဒရစ်ကို ဆန့်ကျင်သည့် သြစတြီးယား၏ Holy Roman Emperor Franz I ၏ မေတ္တာရပ်ခံချက်ကို လိုက်နာရန် စုစည်းထားသော ဂျာမန်နိုင်ငံငယ်များမှ စစ်တပ်များစုစည်းမှုဖြစ်သည်။သို့သော် ၁၇၅၇ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလနှင့် ဒီဇင်ဘာလတွင် ဂျာမနီနိုင်ငံရှိ အခြေအနေတစ်ခုလုံး ပြောင်းပြန်ဖြစ်သွားသည်။ပထမ၊ Frederick သည် ၁၇၅၇ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့တွင် Rossbach တိုက်ပွဲတွင် Soubise ၏တပ်ဖွဲ့များကို ချေမှုန်းခဲ့ပြီး၊ ထို့နောက်တွင် ကြီးမားသောဩစတြီးယားတပ်ဖွဲ့ကို Leuthen တိုက်ပွဲတွင် ဒီဇင်ဘာ 5 ရက် 1757 တွင် ချေမှုန်းခဲ့သည်။ဤအောင်ပွဲများနှင့်အတူ ဖရက်ဒရစ်သည် သူ့ကိုယ်သူ ဥရောပ၏ ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ်နှင့် သူ၏လူများကို ဥရောပ၏ အအောင်မြင်ဆုံး စစ်သည်များအဖြစ် ထပ်မံ ထူထောင်ခဲ့သည်။သို့သော် ဖရက်ဒရစ်သည် Leuthen တွင် သြစတြီးယားစစ်တပ်ကို လုံးလုံးလျားလျား ဖျက်ဆီးရန် အခွင့်အရေးကို လွဲချော်ခဲ့သည်။ကုန်ခမ်းသွားသော်လည်း Bohemia သို့ ပြန်လည်လွတ်မြောက်ခဲ့သည်။အောင်ပွဲနှစ်ရပ်က မာရီယာ ထရီဇာကို ငြိမ်းချမ်းရေး စားပွဲဝိုင်းသို့ ယူဆောင်လာမည်ဟု သူမျှော်လင့်ထားသော်လည်း Silesia ကို ပြန်လည်သိမ်းယူမပြီးမချင်း သူမ ညှိနှိုင်းရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။Maria Theresa သည် အရည်အချင်းမပြည့်မီသော ယောက္ခမ Charles of Lorraine နှင့် ယခုအခါ လယ်ပြင်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဗွန် Daun နှင့် အစားထိုးခြင်းဖြင့် Leuthen ပြီးနောက် သြစတြေးလျ၏ အမိန့်ကို မြှင့်တင်ခဲ့သည်။

▲

●

1757 Nov 5

Prussian သည် Rossbach တွင် ပြင်သစ်ကို ချေမှုန်းသည်။

Roßbach, Germany

Rossbach တိုက်ပွဲသည် ၎င်း၏ ရင်သပ်ရှုမောဖွယ် Prussian အောင်ပွဲအတွက်သာမက ခုနစ်နှစ်စစ်ပွဲတွင် အချိုးအကွေ့တစ်ခုအဖြစ် ပြင်သစ်က Prussia ကို ထပ်မံတပ်များစေလွှတ်ရန် ငြင်းဆိုခဲ့သဖြင့် ဗြိတိန်သည် Prussia ၏ စစ်ရေးအောင်မြင်မှုကို သတိပြုမိသောကြောင့် ဖရက်ဒရစ်အတွက် ၎င်း၏ဘဏ္ဍာရေးအထောက်အပံ့ကို တိုးမြှင့်ခဲ့သည်။Rossbach သည် စစ်ပွဲတစ်ခုလုံးတွင် ပြင်သစ်နှင့် Prussians အကြား တစ်ခုတည်းသော တိုက်ပွဲဖြစ်သည်။Rossbach သည် Frederick ၏ အကြီးကျယ်ဆုံး ဗျူဟာမြောက် လက်ရာများထဲမှ တစ်ခုဟု ယူဆပါသည်။သူသည် ရန်သူစစ်တပ်ကို Prussian တပ်ဖွဲ့၏ အရွယ်အစားထက် နှစ်ဆခန့် ဆုံးရှုံးစေပြီး ထိခိုက်သေဆုံးမှုနည်းပါးသည်။၎င်း၏အမြောက်တပ်များသည် စစ်မြေပြင်တွင် ပြောင်းလဲနေသောအခြေအနေများကို လျင်မြန်စွာတုံ့ပြန်နိုင်သည့် ၎င်း၏ကိုယ်ကိုကိုယ်ပြန်လည်နေရာချထားနိုင်မှုအပေါ်အခြေခံ၍ အောင်ပွဲများတွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်ခဲ့သည်။နောက်ဆုံးတွင်၊ သူ၏မြင်းတပ်သည် ဩစတြီးယားဆက်ခံရေးစစ်ပွဲအပြီး ခုနစ်နှစ်စစ်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြား ရှစ်နှစ်တာကာလအတွင်း ၎င်း၏လေ့ကျင့်ရေးတွင် ရင်းမြစ်များ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကို မျှတစေရန်အတွက် တိုက်ပွဲ၏ရလဒ်ကို ပြတ်ပြတ်သားသား ပံ့ပိုးပေးခဲ့သည်။

▲

●

©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1757 Dec 1 - 1758 Jun

Stralsund ၏ပိတ်ဆို့ခြင်း။

Stralsund, Germany

ဆွီဒင်သည် ၁၇၅၇ ခုနှစ်တွင် ခုနစ်နှစ်စစ်ပွဲသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး Prussians နှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ရာတွင် ပြင်သစ်၊ ရုရှား၊ သြစတြီးယားနှင့် Saxony တို့ ပူးပေါင်းခဲ့သည်။1757 ဆောင်းဦးရာသီတွင် Prussian တပ်ဖွဲ့များသည် အခြားနေရာများတွင် ချည်နှောင်ထားသဖြင့် ဆွီဒင်များသည် တောင်ဘက်သို့ ရွှေ့ပြောင်းနိုင်ပြီး Pomerania ၏ အစိတ်အပိုင်းအများအပြားကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။အရှေ့ပရုရှားမှ ရုရှားတို့ ဆုတ်ခွာသွားပြီးနောက်၊ Gross-Jägersdorf တိုက်ပွဲအပြီးတွင်၊ ဂရိတ်ဖရက်ဒရစ်သည် ဆွီဒင်လူမျိုးများကို ရင်ဆိုင်ရန် Stettin သို့ အနောက်ဘက်သို့ ပြောင်းရွှေ့ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။Prussian တပ်ဖွဲ့များသည် ဆွီဒင်များထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော တပ်ဆင်လေ့ကျင့်မှုရှိကြောင်း သက်သေပြခဲ့ပြီး မကြာမီ ၎င်းတို့အား ဆွီဒင် Pomerania သို့ ပြန်လည်တွန်းလှန်နိုင်ခဲ့သည်။Prussians များသည် Anklam နှင့် Demmin တို့ကို သိမ်းပိုက်ပြီး ၎င်းတို့၏ ရှေ့တန်းကို အိမ်ပြန်ခိုင်းသည်။ဆွီဒင်လူမျိုးများသည် Straalsund နှင့် Rügen ကျွန်းတို့တွင် ကျန်ရစ်ခဲ့သည်။Stralsund သည် လက်နက်ချရန် မစဉ်းစားတော့ဘဲ Prussians များသည် ၎င်းအား အထွက်နှုန်းရရန် တွန်းအားပေးပါက ရေတပ်အကူအညီ လိုအပ်ကြောင်း ထင်ရှားလာပါသည်။ဤအချက်ကြောင့် ဖရက်ဒရစ်က ၎င်း၏ မဟာမိတ်များအား ဘောလ်တစ်ပင်လယ်သို့ ရေတပ်စေလွှတ်ရန် အကြိမ်ကြိမ် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ဆွီဒင်နှင့် ရုရှားတို့နှင့် စစ်ဖြစ်ရန် တွန်းအားပေးခံရမည်ကို သတိထားရန် ဗြိတိသျှတို့က ငြင်းဆိုခဲ့သည်။အခြားနေရာများတွင် ၎င်းတို့၏သင်္ဘောများ လိုအပ်နေကြောင်း ရှင်းပြခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏ဆုံးဖြတ်ချက်ကို မျှတစေသည်။ဖရက်ဒရစ်သည် တော်ဝင်ရေတပ်၏ ရေတပ်၏ ထောက်ပံ့မှုရရှိရန် ပျက်ကွက်ခြင်းသည် Stralsund ကို Prussians သိမ်းပိုက်ရန် ပျက်ကွက်ခြင်း၏ အဓိကအကြောင်းရင်းဖြစ်သည်။

▲

●

©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1757 Dec 1

Hanoverian တန်ပြန်တိုက်စစ်

Emden, Germany

Rossbach တွင် ပြင်သစ်တို့ အောင်ပွဲခံပြီးနောက် ဂရိတ်ဗြိတိန်မှ George II သည် Rossbach တိုက်ပွဲအပြီးတွင် ၎င်း၏ဗြိတိသျှဝန်ကြီးများ၏ အကြံပေးချက်အရ Klosterzeven ကွန်ဗင်းရှင်းကို ရုတ်သိမ်းကာ Hanover စစ်ပွဲသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။Brunswick မှ Ferdinand သည် ထိုအချိန်က ပုံမှန်မဟုတ်သော ဗျူဟာတစ်ခုဖြစ်သည့် ဆောင်းရာသီ လှုပ်ရှားမှုကို ပြင်သစ်သိမ်းပိုက်သူများအား ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။ဤအချက်ကြောင့် ပြင်သစ်တပ်ဖွဲ့များ၏ အခြေအနေ ဆိုးရွားလာပြီး Richelieu သည် ကြီးကြီးမားမားတိုက်ပွဲကို ရင်ဆိုင်ရမည့်အစား ဆုတ်ခွာသွားခဲ့သည်။သိပ်မကြာခင်မှာပဲ ရာထူးကနုတ်ထွက်ပြီး Louis, Clermont Count of Clermont နဲ့ အစားထိုးခဲ့ပါတယ်။Clermont သည် Louis XV သို့ သူ့စစ်တပ်၏ ညံ့ဖျင်းသော အခြေအနေများကို ဖော်ပြကာ လုယက်သူများနှင့် အသေအပျောက်များ ဖြစ်သည်ဟု သူဆိုသည် ဟုဆိုသည်။Richelieu သည် ၎င်း၏ စစ်သည်များ၏ လစာကို ခိုးယူခြင်း အပါအဝင် အမျိုးမျိုးသော ရာဇ၀တ်မှုများဖြင့် စွပ်စွဲခံခဲ့ရသည်။Ferdinand ၏ တန်ပြန်တိုက်ခိုက်မှုသည် မဟာမိတ်တပ်များသည် Emden ဆိပ်ကမ်းကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ပြီး ပြင်သစ်တို့ကို Rhine မြစ်ကိုဖြတ်၍ ပြန်မောင်းထုတ်ခဲ့ရာ နွေဦးပေါက်ရာသီတွင် ဟန်နိုဗာလွတ်မြောက်သွားစေရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ပြင်သစ်တို့သည် ၁၇၅၇ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းတွင် ဥရောပ၌ စုစုပေါင်းအောင်ပွဲပန်းတိုင်နှင့် နီးစပ်နေသော်လည်း၊ ၁၇၅၈ အစောပိုင်းတွင် ဗြိတိန်နှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်များသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် အောင်မြင်မှုပိုမိုရရှိလာသောကြောင့် စစ်ပွဲ၏ အလုံးစုံသောကံကြမ္မာကို စတင်ဖော်ပြခဲ့သည်။

▲

●

1757 Dec 5

Frederick the Great ၏ အကြီးကျယ်ဆုံးသောအောင်ပွဲ

Lutynia, Środa Śląska County,

Frederick the Great's Prussian Army သည် စစ်ဆင်ရေးနှင့် မြေပြင်အနေအထားကို အသုံးပြု၍ ကြီးမားသောသြစတြီးယားတပ်ဖွဲ့အား လုံးလုံးလျားလျား ဆုတ်ခွာစေသည်။အောင်ပွဲသည် ခုနစ်နှစ်စစ်ပွဲ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည့် တတိယ Silesian စစ်ပွဲအတွင်း Prussian ထိန်းချုပ်မှုကို သေချာစေခဲ့သည်။သူ၏ တပ်ဖွဲ့ဝင်များ၏ လေ့ကျင့်သင်ကြားမှုနှင့် မြေပြင်အနေအထားဆိုင်ရာ သာလွန်ကောင်းမွန်သော အသိပညာကို အသုံးချခြင်းဖြင့် ဖရက်ဒရစ်သည် စစ်မြေပြင်၏ တစ်ဖက်စွန်းတွင် လမ်းလွှဲတစ်ခုကို ဖန်တီးခဲ့ပြီး ၎င်း၏ တပ်ငယ်အများစုကို တောင်ကုန်းနိမ့်များနောက်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။မသင်္ကာဖွယ်သြစတြီးယားအလံကို စူးစူးစိုက်စိုက်ကြည့်ရင်း အံ့အားသင့်စွာ တိုက်ခိုက်မှုသည် မင်းသားချားလ်စ်ကို အံ့အားသင့်စေခဲ့ပြီး အဓိကလုပ်ဆောင်ချက်မှာ သူ၏ဘယ်ဘက်၊ ညာဘက်မဟုတ်ကြောင်း သိရှိရန် နာရီပေါင်းများစွာ အချိန်ယူခဲ့ရသည်။ခုနစ်နာရီအတွင်း Prussians သည် သြစတြေးလျလူမျိုးများကို ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး လွန်ခဲ့သည့်နွေရာသီနှင့် ဆောင်းဦးတွင် စည်းရုံးရေးကာလတစ်လျှောက်တွင် သြစတြီးယားတို့ ရရှိခဲ့သော အားသာချက်များကို ဖျက်ပစ်ခဲ့သည်။၄၈ နာရီအတွင်း ဖရက်ဒရစ်သည် ဘရက်စလော့ကို ဝိုင်းရံထားခဲ့ပြီး ဒီဇင်ဘာ ၁၉-၂၀ တွင် မြို့၏လက်နက်ချမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ထိုတိုက်ပွဲသည် ဥရောပအသိုင်းအဝိုင်းများတွင် ဖရက်ဒရစ်၏ စစ်ရေးဂုဏ်သတင်းကို သံသယကင်းရှင်းစေပြီး ၎င်း၏ အကြီးကျယ်ဆုံး နည်းဗျူဟာမြောက်အောင်ပွဲဟု ငြင်းခုံခဲ့သည်။နိုဝင်ဘာ ၅ ရက် Rossbach တိုက်ပွဲအပြီးတွင် ပြင်သစ်တို့သည် Austria နှင့် Prussia စစ်ပွဲတွင် ထပ်မံပါဝင်ရန် ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး Leuthen (ဒီဇင်ဘာ ၅ ရက်) အပြီးတွင် သြစတြီးယားသည် သူ့ဘာသာသူ စစ်ပွဲကို ဆက်လက်မဆင်နွှဲနိုင်တော့ပေ။

▲

●

1758 - 1760

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခနှင့် အသွင်ကူးပြောင်းရေး မဟာမိတ်များ ornament

ဟန်နိုဗာသည် ပြင်သစ်လူမျိုးတို့ကို Rhine နောက်သို့ မောင်းနှင်ခဲ့သည်။

©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1758 Apr 1

ဟန်နိုဗာသည် ပြင်သစ်လူမျိုးတို့ကို Rhine နောက်သို့ မောင်းနှင်ခဲ့သည်။

Krefeld, Germany

၁၇၅၈ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ဗြိတိသျှတို့သည် ဖရက်ဒရစ်နှင့် အင်္ဂလို-ပရပ်ရှား ကွန်ဗင်းရှင်းကို နိဂုံးချုပ်ကာ နှစ်စဉ် ထောက်ပံ့ကြေး ပေါင် ၆၇၀,၀၀၀ ပေးဆောင်ရန် ကတိပြုခဲ့သည်။ဗြိတိန်သည် Ferdinand ၏ Hanoverian စစ်တပ်ကို အားဖြည့်ရန် တပ်ဖွဲ့ဝင် ၉,၀၀၀ ကို စေလွှတ်ခဲ့ပြီး တိုက်ကြီးတွင် ပထမဆုံး ဗြိတိသျှတပ်များ၏ ကတိကဝတ်နှင့် Pitt ၏ မူဝါဒကို ပြောင်းပြန်လှန်ခဲ့သည်။ဖာဒီနန်၏ ဟန်နိုဗာရီယန်စစ်တပ်သည် Prussian တပ်ဖွဲ့ဝင်အချို့က ပြင်သစ်အား Hanover နှင့် Westphalia တို့မှ မောင်းနှင်အောင်မြင်ခဲ့ပြီး 1758 ခုနှစ် မတ်လတွင် Emden ဆိပ်ကမ်းကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြီး ပြင်သစ်တွင် ထိတ်လန့်စေသည့် ၎င်း၏တပ်ဖွဲ့များနှင့်အတူ Rhine ကိုဖြတ်ကျော်ခဲ့သည်။Krefeld တိုက်ပွဲတွင် ပြင်သစ်လူမျိုး ဖာဒီနန်သည် ပြင်သစ်ကို အနိုင်ယူပြီး Düsseldorf ၏ အတိုချုံး သိမ်းပိုက်မှုကို ခံရသော်လည်း၊ Rhine ကိုဖြတ်၍ ဆုတ်ခွာရန် ပိုမိုကြီးမားသော ပြင်သစ်တပ်ဖွဲ့များ၏ အောင်မြင်စွာ လေ့ကျင့်မှုဖြင့် သူ့ကို တွန်းအားပေးခံခဲ့ရသည်။

▲

●

©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1758 Jun 30

Moravia ၏ Prussian ကျူးကျော်မှု

Domašov, Czechia

1758 အစောပိုင်းတွင် ဖရက်ဒရစ်သည် Moravia ကို ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး Olmütz (ယခု Olomouc, Czech Republic) ကို ဝိုင်းရံထားခဲ့သည်။Olmütz အတွက် ရည်ရွယ်ထားသော ထောက်ပံ့ရေးယာဉ်တန်းကို ဖြိုဖျက်သည့် Domstadtl တိုက်ပွဲတွင် သြစတြီးယား အောင်ပွဲ အပြီးတွင် ဖရက်ဒရစ်သည် ဝိုင်းရံခြင်းကို ဖြတ်တောက်ပြီး Moravia မှ ဆုတ်ခွာသွားခဲ့သည်။ဩစတြီးယားပိုင်နက်ကို အကြီးအကျယ်ကျူးကျော်ဖို့ သူ့ရဲ့နောက်ဆုံးကြိုးပမ်းမှုရဲ့အဆုံးသတ်ကို အမှတ်အသားပြုခဲ့ပါတယ်။

▲

●

1758 Aug 25

Zorndorf တွင် ရှေ့မတိုး နောက်မဆုတ်သာ

Sarbinowo, Poland

ထိုအချိန်တွင် ဖရက်ဒရစ်သည် ရုရှားတို့ အရှေ့ဘက်မှ ချီတက်လာသောကြောင့် ပိုမိုစိုးရိမ်လာပြီး တန်ပြန်ရန် ချီတက်လာခဲ့သည်။Brandenburg-Neumark ရှိ Oder ၏ အရှေ့ဘက်တွင် Zorndorf (ယခု ပိုလန်နိုင်ငံ၊ Sarbinowo) တိုက်ပွဲတွင် ဖရက်ဒရစ်လက်ထက် ၁၇၅၈ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် Prussian တပ်သား ၃၅၀၀၀ ရှိသော Prussian စစ်တပ်သည် Count William Fermor ကွပ်ကဲသော ရုရှားစစ်တပ် ၄၃,၀၀၀ ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။နှစ်ဖက်စလုံး အသေအပျောက် ပြင်းထန်စွာ—ပရပ်ရှား ၁၂,၈၀၀၊ ရုရှား ၁၈,၀၀၀—သို့သော် ရုရှားတို့ ဆုတ်ခွာသွားကာ ဖရက်ဒရစ်က အောင်ပွဲခံခဲ့သည်။

▲

●

ဗြိတိသျှတို့ ဆုတ်ခွာသွားချိန်တွင် ကမ်းတက်လှေတစ်စင်း နစ်မြုပ်သွားခဲ့သည်။ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1758 Sep 11

ပြင်သစ်ကမ်းရိုးတန်းကို ဗြိတိန်ရဲ့ စီးနင်းမှု မအောင်မြင်ခဲ့ပါဘူး။

Saint-Cast-le-Guildo, France

Saint Cast တိုက်ပွဲသည် ဗြိတိသျှရေတပ်နှင့် မြေပြင်လေ့လာရေးတပ်များနှင့် ပြင်သစ်ကမ်းရိုးတန်းကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များကြား ပြင်သစ်ကမ်းရိုးတန်းတွင် ခုနစ်နှစ်ကြာစစ်ပွဲအတွင်း စစ်ရေးအရ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။၁၇၅၈ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့တွင် တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ပြင်သစ်တို့က အနိုင်ရခဲ့သည်။ခုနစ်နှစ်စစ်ပွဲအတွင်း ဗြိတိန်သည် ပြင်သစ်နှင့် ပြင်သစ်ပိုင်နက်များကို ကမ္ဘာတဝှမ်းတွင် ကုန်းရေနှစ်သွယ်ဖြင့် စူးစမ်းလေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။1758 တွင် Descents ဟုခေါ်သော လေ့လာရေးခရီးများစွာကို ပြင်သစ်နိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းကမ်းရိုးတန်းကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။မျိုးနွယ်စုများ၏ စစ်ရေးရည်ရွယ်ချက်မှာ ပြင်သစ်ဆိပ်ကမ်းများကို သိမ်းပိုက်ဖျက်ဆီးရန်၊ ပြင်သစ်မြေပြင်တပ်များကို ဂျာမနီမှ လမ်းကြောင်းပြောင်းရန်နှင့် ပြင်သစ်ကမ်းရိုးတန်းမှ လည်ပတ်နေသော ပုဂ္ဂလိကများကို ဖိနှိပ်ရန်ဖြစ်သည်။Saint Cast ၏တိုက်ပွဲသည်ပြင်သစ်အောင်ပွဲ၌အဆုံးသတ်သောအင်အားသုံးနွယ်ဖွားများ၏နောက်ဆုံးပါဝင်ပတ်သက်မှုဖြစ်သည်။ပြင်သစ်တပ်များ လက်လှမ်းမမီသော ပြင်သစ်မြေပေါ်ရှိ ကျွန်းများနှင့် ပြင်သစ်ကိုလိုနီနယ်မြေများနှင့် ကျွန်းများကို ဆန့်ကျင်သည့် စူးစမ်းလေ့လာမှုများ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေချိန်တွင် ယင်းသည် ခုနစ်နှစ်စစ်ပွဲအတွင်း ပြင်သစ်ကမ်းရိုးတန်းကို အင်အားသုံး ကုန်းရေနှစ်သွယ် လေ့လာရေးခရီးဖြင့် နောက်ဆုံးအကြိမ် ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်သည်။Saint Cast မှ ပိတ်ဆို့ထားမှု၏ ပြတ်တောက်မှုသည် ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် Pitt အား ဥရောပတိုက်ရှိ Ferdinand နှင့် Great Frederick တို့နှင့်အတူ တိုက်ခိုက်ရန် အစား စစ်ရေးအကူအညီနှင့် တပ်ဖွဲ့များကို စေလွှတ်ရန် စည်းရုံးနိုင်ခဲ့သည်။အခြားသော ဘေးဥပဒ်အတွက် အနုတ်လက္ခဏာဆောင်သော အလားအလာနှင့် လေ့လာရေးခရီးစရိတ်များ ဤပမာဏသည် စီးနင်းမှုများ၏ ယာယီအမြတ်ထက် သာလွန်သည်ဟု ယူဆပါသည်။

▲

●

©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1758 Sep 26

Tornow တိုက်ပွဲ

Tornow, Teupitz, Germany

Prussians သည် ဘာလင်ကို ကာကွယ်ရန် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Carl Heinrich von Wedel ဦးဆောင်သော လူ ၆၀၀၀ ကို စေလွှတ်ခဲ့သည်။Wedel သည် ပြင်းပြင်းထန်ထန် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး Tornow တွင် လူ 600 ခန့်ရှိသော ဆွီဒင်တပ်ဖွဲ့အား တိုက်ခိုက်ရန် ၎င်း၏မြင်းတပ်အား အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ဆွီဒင်တို့သည် ခြောက်ကြိမ်တိုင်တိုင် သတ္တိရှိရှိ တိုက်ခိုက်ချေမှုန်းခဲ့သော်လည်း ဆွီဒင်တပ်သားအများစု ဆုံးရှုံးခဲ့ပြီး ဆွီဒင်ခြေလျင်တပ်များသည် ပိုမိုအားကောင်းသော Prussian တပ်ဖွဲ့များရှေ့တွင် ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။

▲

●

©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1758 Sep 28

Fehrbellin တိုက်ပွဲ

Fehrbellin, Germany

ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Carl Heinrich von Wedel လက်အောက်ရှိ Prussian တပ်ဖွဲ့များသည် Brandenburg သို့ ဆွီဒင်ထိုးစစ်ကို ရပ်တန့်ရန် ကြိုးပမ်းနေပါသည်။ဆွီဒင်တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် တံခါးသုံးခုစီတွင် သေနတ်တစ်လက်စီဖြင့် မြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ပရပ်ရှားလူမျိုးများသည် ဦးစွာရောက်ရှိလာပြီး အနောက်ဘက် (Mühlenthor) ဂိတ်ပေါက်ကို ဖြတ်ကျော်ကာ အရေအတွက်များသော ဆွီဒင်လူမျိုးများကို လမ်းများတစ်လျှောက် ဝရုန်းသုန်းကား မောင်းနှင်သွားခဲ့သည်။သို့သော်လည်း စစ်ကူများရောက်ရှိလာပြီး တံတားကို မီးရှို့ရန် ပျက်ကွက်ခဲ့သော Prussians များသည် ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။တိုက်ပွဲတွင် ဆွီဒင်သည် အရာရှိ ၂၃ ဦးနှင့် ပုဂ္ဂလိက ၃၂၂ ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။Prussian အသေအပျောက်များသည် သိသာထင်ရှားပါသည်။Prussians တို့သည် ဆုတ်ခွာသွားသောအခါတွင် သေဆုံး ဒဏ်ရာရ စစ်သည်များ တင်ဆောင်ထားသော လှည်း ၁၅ စီးကို ယူဆောင်သွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

▲

●

၁၇၆၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၆ (တတိယ Silesian War/Seven Years' War) တွင် ရုရှားတပ်များက Kolberg ၏ Prussian ခံတပ်ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ©Alexander von Kotzebue

1758 Oct 4 - Nov 1

ရုရှားတို့သည် အရှေ့ပရုရှားကို သိမ်းပိုက်သည်။

Kolberg, Poland

ခုနစ်နှစ်စစ်ပွဲအတွင်း၊ ဘရန်ဒန်ဘာ့ဂ်-ပရပ်ရှား Pomerania (ယခု Kołobrzeg) ရှိ Prussian ထိန်းချုပ်ထားသော Kolberg မြို့ကို ရုရှားတပ်ဖွဲ့များက သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ဝိုင်းရံထားခဲ့သည်။၁၇၅၈ နှောင်းပိုင်းနှင့် သြဂုတ် ၂၆ မှ ၁၇၆၀ စက်တင်ဘာ ၁၈ အထိ ပထမအကြိမ်ဝိုင်းရံမှုနှစ်ခုသည် မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။နောက်ဆုံးနှင့် အောင်မြင်သော ဝိုင်းရံခြင်းကို 1761 ခုနှစ် သြဂုတ်လမှ ဒီဇင်ဘာလအထိ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ 1760 နှင့် 1761 ခုနှစ်များ၏ ဝိုင်းရံခြင်းများတွင် ရုရှားတပ်များအား ဆွီဒင်အရန်တပ်များမှ ပံ့ပိုးပေးခဲ့ပါသည်။ မြို့တော်ပြိုလဲခြင်း၏ အကျိုးဆက်အနေဖြင့် Prussia သည် ၎င်း၏ နောက်ဆုံး အဓိကဆိပ်ကမ်းကို Baltic Coast တွင် ဆုံးရှုံးခဲ့ပါသည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ရုရှားတပ်ဖွဲ့များသည် Pomerania ရှိ ဆောင်းတွင်းရပ်ကွက်များကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။သို့သော် ရုရှားနိုင်ငံမှ ဧကရီ အဲလိဇဘက် ကွယ်လွန်ပြီး ရက်သတ္တပတ်များအတွင်း ရုရှားနိုင်ငံ အောင်ပွဲခံပြီးနောက် သူမ၏ ဆက်ခံသူ Peter III သည် ငြိမ်းချမ်းရေး ရပြီး Kolberg ကို Prussia သို့ ပြန်ပေးခဲ့သည်။

▲

●

14 ရက်နေ့က Hochkirch အနီးတွင်စီးနင်း ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1758 Oct 14

Hochkirch တွင် သြစတြေးလျသားများသည် Prussians များကို အံ့သြကြသည်။

Hochkirch, Germany

Marshal Daun ၏သြစတေးလျနိုင်ငံမှ Marshal Daun သည် အောက်တိုဘာလ 14 ရက်နေ့တွင် Saxony ရှိ Hochkirch တိုက်ပွဲတွင် အဓိက Prussian စစ်တပ်ကို အံ့အားသင့်စေသောအခါ စစ်ပွဲသည် ပြတ်ပြတ်သားသား ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေပါသည်။ဖရက်ဒရစ်သည် သူ၏အမြောက်များစွာကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရသော်လည်း သစ်တောထူထပ်သော သစ်တောများအကူအညီဖြင့် ကောင်းမွန်စွာ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာခဲ့သည်။Austrians များသည် Hochkirch တွင်ရှိနေသော်လည်း Saxony တွင် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးတွင် တိုးတက်မှုအနည်းငယ်သာရရှိခဲ့ပြီး အဆုံးအဖြတ်အောင်မြင်မှုမရရှိခဲ့ပေ။ဒရက်စဒန်မြို့ကို သိမ်းပိုက်ရန် ပျက်ပြားသွားအောင် ကြိုးပမ်းပြီးနောက် Daun ၏တပ်များသည် ဆောင်းရာသီအတွက် သြစတြီးယားနယ်မြေသို့ ဆုတ်ခွာခဲ့ရသောကြောင့် Saxony သည် Prussian သိမ်းပိုက်မှုအောက်တွင် ဆက်လက်ရှိနေခဲ့သည်။တစ်ချိန်တည်းမှာပင်၊ ရုရှားတို့သည် Pomerania ရှိ Kolberg (ယခု Kołobrzeg၊ ပိုလန်) ကို Prussians ထံမှ သိမ်းယူရန် ကြိုးပမ်းရာတွင် မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။

▲

●

ဝိုင်းထားစဉ်အတွင်း ဗြိတိသျှ ခံစစ်များကို အမိန့်ပေးခဲ့သူ William Draper ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1758 Dec 1 - 1759 Feb

ပြင်သစ်သည် Madras ကိုယူရန်ပျက်ကွက်သည်။

Madras, Tamil Nadu, India

ရောဘတ် ကလိဗ်၏ အောင်ပွဲများစွာ အပြီးတွင် ဗြိတိန်သည် အိန္ဒိယကို ၁၇၅၇ ခုနှစ်တွင် အသာစီးရခဲ့သည်။1758 တွင် Lally လက်အောက်ရှိ ပြင်သစ်စစ်ကူများသည် Pondicherry သို့ရောက်ရှိလာပြီး ထင်ရှားသော Fort St. David ကိုသိမ်းပိုက်နိုင်စေရန် Coromandel ကမ်းရိုးတန်းတွင် ပြင်သစ်၏ရာထူးကို မြှင့်တင်ရန်စီစဉ်ခဲ့သည်။ယင်းကြောင့် ဘင်္ဂလားနယ်ရှိ ကလိဗ်နှင့် တပ်ဖွဲ့ဝင်အများစုသည် ဗြိတိသျှတို့အား ထိတ်လန့်စေခဲ့သည်။Lally သည် 1758 ခုနှစ် ဇွန်လတွင် Madras ကို တိုက်ခိုက်ရန် အဆင်သင့်ဖြစ်ခဲ့သော်လည်း ငွေကြေးမလုံလောက်သဖြင့် ထိုနေရာတွင် ဝင်ငွေတိုးရန်မျှော်လင့်နေသော Tanjore ကို မအောင်မြင်သောတိုက်ခိုက်မှုကို စတင်ခဲ့သည်။Madras ကို ချေမှုန်းရန် အဆင်သင့်ဖြစ်ချိန်သည် ပထမဆုံး ပြင်သစ်တပ်များ Madras မရောက်မီ ဒီဇင်ဘာဖြစ်ပြီး မုတ်သုံရာသီတွင် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း နှောင့်နှေးခဲ့သည်။ယင်းကြောင့် ဗြိတိသျှတို့သည် ၎င်းတို့၏ ခံစစ်ကို ပြင်ဆင်ရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ ကင်းစခန်းများကို ရုပ်သိမ်းရန် အချိန်ပိုပေးခဲ့ပြီး အစောင့်တပ်အား တပ်ဖွဲ့ဝင် ၄၀၀၀ နီးပါးအထိ တိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ရက်သတ္တပတ်အတော်ကြာ ပြင်းထန်စွာ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ပြင်သစ်တို့သည် နောက်ဆုံးတွင် မြို့၏ခံစစ်ကို စတင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ပင်မခံတပ်ကို ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး နံရံများတွင် ဖောက်ထွင်းဝင်ရောက်ခဲ့သည်။အပြင်းအထန် အပြန်အလှန် ပစ်ခတ်မှုကြောင့် Madras မြို့ အများအပြား မီးလောင်ခဲ့ပြီး မြို့တွင်းရှိ အိမ်အများစုမှာ ကျည်ဆန်များ ပြိုကျခဲ့သည်။ဇန်နဝါရီ ၃၀ ရက်တွင် တော်ဝင်ရေတပ် ဖရီးဂိတ်သင်္ဘောတစ်စင်းသည် ပြင်သစ်နိုင်ငံကို ပိတ်ဆို့ထားရာ ပြေးဝင်ခဲ့ပြီး ငွေအမြောက်အမြားနှင့် စစ်ကူအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို Madras အတွင်းသို့ သယ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး George Pocock လက်အောက်ရှိ ဗြိတိသျှရေတပ်သည် ကတ္တားမှ ထွက်ခွာလာပြီဖြစ်ကြောင်း သိသာထင်ရှားစွာ သိသာစွာကြားသိလိုက်ရသည်။Lally သည် ဤသတင်းကိုတွေ့ရှိသောအခါ Pocock မရောက်မီ ခံတပ်ကိုဝင်ရောက်ရန် အလုံးစုံသောတိုက်ခိုက်မှုကို ပြုလုပ်ရမည်ဟု သူသိလာခဲ့သည်။ဗြိတိသျှ သေနတ်များကို ပြင်းထန်စွာ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ရန် သဘောတူညီခဲ့ရာတွင် စစ်ကောင်စီကို ခေါ်ယူခဲ့သည်။ဖေဖော်ဝါရီလ 16 ရက်နေ့တွင် တပ်ဖွဲ့ဝင် 600 ကိုတင်ဆောင်လာသောဗြိတိသျှရေယာဉ်ခြောက်စီးသည် Madras မှရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ဤထပ်လောင်းခြိမ်းခြောက်မှုနှင့်ရင်ဆိုင်ရသောအခါ Lally သည် ဝိုင်းရံမှုကို ဖြတ်ပြီး တောင်ဘက်ဆုတ်ခွာရန် ချက်ချင်းဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

▲

●

©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1759 Jul 23

ရုရှားနှင့် သြစတြေးလျတို့အတွက် အခွင့်အလမ်းများ လွဲချော်ခဲ့သည်။

Kije, Lubusz Voivodeship, Pola

1759 ခုနှစ်တွင် Prussia သည် စစ်ပွဲတွင် ဗျူဟာမြောက် ခံစစ်အနေအထားသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။1759 ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ဆောင်းတွင်းရပ်ကွက်များမှ ထွက်ခွာလာသောအခါ ဖရက်ဒရစ်သည် ၎င်း၏စစ်တပ်ကို Lower Silesia တွင် စုရုံးခဲ့သည်။ယင်းကြောင့် ပင်မ Habsburg စစ်တပ်သည် Bohemia တွင် ၎င်း၏ ဆောင်းရာသီ ဇာတ်ခုံတွင် ရှိနေစေခဲ့သည်။သို့သော်လည်း ရုရှားတို့သည် ၎င်းတို့၏ တပ်ဖွဲ့များကို ပိုလန်အနောက်ဘက်သို့ ရွှေ့ပြောင်းကာ အနောက်ဘက်သို့ ချီတက်ကာ Oder မြစ်ဆီသို့ ချီတက်ကာ Prussian heartland, Brandenburg နှင့် Berlin ကိုယ်တိုင် ဖြစ်နိုင်ချေကို ခြိမ်းခြောက်သည့် လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ဖရက်ဒရစ်သည် ရုရှားလူမျိုးများကို ချုပ်ကိုင်ရန် Friedrich August von Finck မှ ကွပ်ကဲသော တပ်မကြီးတစ်ခုကို စေလွှတ်ခြင်းဖြင့် တန်ပြန်ခဲ့သည်။သူသည် Finck ကိုထောက်ပံ့ရန် Christoph II von Dohna မှအမိန့်ပေးသောဒုတိယကော်လံကိုပေးပို့ခဲ့သည်။စစ်သည် ၂၆,၀၀၀ ရှိသော Prussian စစ်တပ်၏ တပ်မှူး ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Carl Heinrich von Wedel သည် Count Pyotr Saltykov မှ ကွပ်ကဲသော စစ်သည် ၄၁,၀၀၀ ရှိသော ရုရှားစစ်တပ်ကြီးကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။Prussians သည် ယောက်ျား 6,800 မှ 8,300 ကိုဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ရုရှား ၄၈၀၄ ဦး ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။Kay ၏ဆုံးရှုံးမှုသည် Oder မြစ်သို့လမ်းဖွင့်ပေးခဲ့ပြီး 28 ဇူလိုင်တွင် Saltykov ၏တပ်များသည် Crossen သို့ရောက်ရှိခဲ့သည်။သို့သော် Austrian နှင့် သူ၏ပြဿနာများရှိနေသည့် ဆက်ဆံရေးကြောင့် ဤအချိန်တွင် Prussia သို့ သူမဝင်ရောက်ခဲ့ပေ။Saltykov သို့မဟုတ် Daun နှစ်ဦးစလုံးသည် တစ်ယောက်ကိုတစ်ယောက် ယုံကြည်မှုမရှိခဲ့ပေ။Saltykov က ဂျာမန်စကား မပြောတတ်သလို ဘာသာပြန်သူကို မယုံဘူး။ဩဂုတ်လ ၃ ရက်နေ့တွင် ရုရှားတို့သည် ဖရန့်ဖတ်မြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး ပင်မစစ်တပ်သည် အရှေ့ဘက်ကမ်းရှိ မြို့ပြင်တွင် စခန်းချကာ ဖရက်ဒရစ်၏ နောက်ဆုံးရောက်ရှိရေးအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်သည့်အနေဖြင့် လယ်ခံတပ်များကို စတင်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။နောက်အပတ်တွင်၊ Daun ၏ စစ်ကူများသည် Kunersdorf တွင် Saltykov နှင့် ပူးပေါင်းခဲ့သည်။

▲

●

Minden တိုက်ပွဲ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1759 Aug 1

ဟန်နိုဗာကို ပြင်သစ်ခြိမ်းခြောက်မှုကို အဆုံးသတ်ပါ။

Minden, Germany

Rossbach တွင် Prussian အောင်ပွဲနှင့် Frederick the Great နှင့် William Pitt တို့၏ဖိအားပေးမှုအောက်တွင် ဘုရင် George II သည် စာချုပ်ကို ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။1758 တွင် မဟာမိတ်များသည် ပြင်သစ်နှင့် Saxon တပ်ဖွဲ့များကို တန်ပြန်ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့ပြီး Rhine ကိုဖြတ်၍ ပြန်မောင်းထုတ်ခဲ့သည်။မဟာမိတ်များသည် ပြင်သစ်အား စစ်ကူများ တိုးမပေါက်မီတွင် ဆုတ်ခွာသွားသော တပ်များကို အနိုင်ယူပြီးနောက် ပြင်သစ်တို့သည် မင်ဒင်၏ခံတပ်ကို ဇူလိုင်လ ၁၀ ရက်နေ့တွင် သိမ်းပိုက်ရန် ထိုးစစ်အသစ်ကို စတင်ခဲ့သည်။ဖာဒီနန်၏ တပ်ဖွဲ့များကို တိုးချဲ့မည်ဟု ယုံကြည်သောကြောင့် Contades သည် Weser တစ်ဝိုက်တွင် ၎င်း၏ ခိုင်မာသော ရပ်တည်ချက်များကို စွန့်လွှတ်ကာ မဟာမိတ်တပ်များနှင့် တွေ့ဆုံရန် အဆင့်မြှင့်တင်ခဲ့သည်။ဗြိတိသျှတပ်ခြောက်ခုနှင့် ဟန်နိုဗားခြေလျင်တပ်ရင်း နှစ်ခုတို့သည် တန်းစီဖွဲ့စည်းကာ ပြင်သစ်မြင်းတပ်များ၏ တိုက်ခိုက်မှုများကို တွန်းလှန်လိုက်သောအခါ တိုက်ပွဲ၏ အဆုံးအဖြတ်ဖြစ်လာသည်။ခံတပ်တွေ ကျိုးကျမှာကို စိုးရိမ်မှုတွေနဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်ပါ။မအောင်မြင်သော မြင်းတပ်များ၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် မဟာမိတ်တပ်များ ချီတက်လာကာ ပြင်သစ်စစ်တပ်အား ကွင်းပြင်မှ ဆုတ်ခွာစေကာ ဟန်နိုဗာတွင် ပြင်သစ်ပုံစံများအားလုံးကို တစ်နှစ်တာအတွင်း အဆုံးသတ်စေခဲ့သည်။ဗြိတိန်တွင် 1759 ခုနှစ် Annus Mirabilis ၏ အောင်ပွဲအား ပံ့ပိုးကူညီမှုအဖြစ် ဂုဏ်ပြုသည်။

▲

●

1759 Aug 12

Kunersdorf ၏တိုက်ပွဲ

Kunowice, Poland

Kunersdorf တိုက်ပွဲတွင် လူ 100,000 ကျော် ပါဝင်ခဲ့သည်။Pyotr Saltykov နှင့် Ernst Gideon von Laudon တို့က ကွပ်ကဲသော မဟာမိတ်စစ်တပ်သည် ရုရှားနိုင်ငံသား 41,000 နှင့် ဩစတြေးလျ 18,500 တို့ပါဝင်သော Frederick the Great ၏တပ်သား 50,900 Prussians ကိုအနိုင်ယူခဲ့သည်။မြေပြင်အနေအထားသည် နှစ်ဖက်စလုံးအတွက် ရှုပ်ထွေးသော တိုက်ပွဲနည်းဗျူဟာများဖြစ်သော်လည်း ရုရှားနှင့် သြစတြီးယားတို့သည် ထိုဒေသသို့ ဦးစွာရောက်ရှိလာပြီး ရေကန်ငယ်နှစ်ခုကြားရှိ လမ်းကြောင်းကို ခိုင်ခံ့စေခြင်းဖြင့် အခက်အခဲများစွာကို ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့ကြသည်။သူတို့သည် ဖရက်ဒရစ်၏ သေမင်းတမန်မွမ်းမံမှုဆိုင်ရာ ဖြေရှင်းချက်ဖြစ်သည့် oblique order ကိုလည်း တီထွင်ခဲ့ကြသည်။ဖရက်ဒရစ်၏တပ်များသည် တိုက်ပွဲတွင် အစပိုင်းတွင် အသာစီးရခဲ့သော်လည်း မဟာမိတ်တပ်များက အရေအတွက်များသောအားဖြင့် ရုရှားနှင့် သြစတြေးလျတို့ကို အသာစီးရစေခဲ့သည်။နေ့ခင်းဘက်တွင် တိုက်ပွဲများ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်လာသောအခါတွင် ဩစတြီးယား တပ်ဖွဲ့ဝင်အသစ်များသည် အခင်းအကျင်းထဲသို့ ပစ်ချကာ မဟာမိတ်တို့ အောင်ပွဲခံခဲ့သည်။ဖရက်ဒရစ်၏တိုက်ရိုက်ကွပ်ကဲမှုအောက်တွင် Prussian တပ်မတော်သည် စည်းကမ်းမဲ့အစုလိုက်အပြုံလိုက်ပြိုကွဲသွားသည့် ခုနှစ်နှစ်စစ်ပွဲတွင် တစ်ခုတည်းသောအကြိမ်ဖြစ်သည်။ဤဆုံးရှုံးမှုနှင့်အတူ ကီလိုမီတာ 80 (50 မိုင်) သာဝေးသော ဘာလင်သည် ရုရှားနှင့် သြစတြီးယားတို့ ချေမှုန်းရန် လမ်းဖွင့်ထားသည်။သို့သော်လည်း Saltykov နှင့် Laudon တို့သည် သဘောထားကွဲလွဲမှုကြောင့် အောင်ပွဲအား ဆက်လက်မလုပ်ဆောင်ခဲ့ပေ။

▲

●

ဗြိတိန်တော်ဝင်ရေတပ်သည် လာဂို့စ်တိုက်ပွဲတွင် ပြင်သစ်မြေထဲပင်လယ်ရေတပ်ကို အနိုင်ယူခဲ့သည်။ ©Richard Paton

1759 Aug 18 - Aug 19

ပြင်သစ်က ဗြိတိန်ကို ကျူးကျော်တာကို တားဆီးတယ်။

Strait of Gibraltar

ပြင်သစ်တို့သည် 1759 ခုနှစ်တွင် Loire ၏ပါးစပ်အနီးတွင်တပ်များစုဖွဲ့ပြီး Brest နှင့် Toulon သင်္ဘောများကိုအာရုံစိုက်ခြင်းဖြင့်ဗြိတိသျှကျွန်းများကိုကျူးကျော်ရန်စီစဉ်ခဲ့သည်။သို့သော်လည်း ပင်လယ်ရေကြောင်း ရှုံးနိမ့်မှု နှစ်ခုက ယင်းကို တားဆီးခဲ့သည်။သြဂုတ်လတွင်၊ Jean-François de La Clue-Sabran လက်အောက်ရှိ မြေထဲပင်လယ်ရေယာဉ်စုသည် လာဂို့စ်တိုက်ပွဲတွင် Edward Boscawen လက်အောက်ရှိ ပိုကြီးမားသော ဗြိတိသျှရေတပ်က ကွဲလွင့်သွားခဲ့သည်။La Clue သည် Boscawen ကို ရှောင်လွှဲရန် ကြိုးပမ်းနေပြီး ပြင်သစ်မြေထဲပင်လယ် ရေယာဉ်စုကို အတ္တလန္တိတ်သို့ ခေါ်ဆောင်ကာ ဖြစ်နိုင်ပါက တိုက်ပွဲကို ရှောင်ရှားရန် ကြိုးစားနေပါသည်။ထို့နောက် အနောက်အင်ဒီများကို ရွက်လွှင့်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။Boscawen သည် အတ္တလန်တိတ်သို့ ပြင်သစ်မှ ခွဲထွက်ခြင်းကို တားဆီးရန် အမိန့်ပေးထားပြီး အကယ်၍ ပြင်သစ်ကို လိုက်၍ တိုက်ခိုက်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။သြဂုတ် ၁၇ ရက်ညနေပိုင်းတွင် ပြင်သစ်ရေတပ်သည် ဂျီဘရော်တာရေလက်ကြားကို အောင်မြင်စွာဖြတ်ကျော်သွားခဲ့သော်လည်း အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ပြီးနောက် မကြာမီတွင် ဗြိတိန်သင်္ဘောတစ်စင်းမှ လှမ်းမြင်ရသည်။ဗြိတိသျှရေတပ်သည် အနီးနားရှိ Gibraltar တွင်ရှိပြီး အကြီးစားပြန်လည်ပြင်ဆင်မှုပြုလုပ်ခဲ့သည်။ကြီးစွာသောရှုပ်ထွေးမှုများကြားတွင် ၎င်းသည် ဆိပ်ကမ်းမှထွက်ခွာခဲ့ပြီး သင်္ဘောအများစုသည် ၎င်းတို့၏ပြန်လည်ပြင်ဆင်မှုမပြီးပြတ်ဘဲ နှောင့်နှေးကြန့်ကြာကာ ဒုတိယတပ်ခွဲတစ်ခုတွင် ရွက်လွှင့်ခဲ့ကြသည်။သူ့နောက်ကို လိုက်သွားကြောင်း သိလိုက်ရသဖြင့် La Clue သည် သူ၏ အစီအစဉ်ကို ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး လမ်းစဉ်ကို ပြောင်းလဲခဲ့သည်။သူ့သင်္ဘောတစ်ဝက်လောက်က အမှောင်ထဲမှာ သူ့နောက်ကို လိုက်ဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့ပေမယ့် ဗြိတိသျှတွေက လိုက်လုပ်ခဲ့တယ်။၁၈ရက်နေ့တွင် ဗြိတိသျှတို့သည် ပြင်သစ်တို့နှင့်အတူ တင်းမာစွာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ရာ သင်္ဘောအများအပြား ပျက်စီးခဲ့ပြီး ပြင်သစ်သင်္ဘောတစ်စင်းကိုလည်း သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ကျန်ပြင်သစ်သင်္ဘောခြောက်စင်းထက် များစွာသာလွန်သော ဗြိတိသျှတို့သည် ဩဂုတ်လ 18-19 ရက်ညတွင် ၎င်းတို့အား လိုက်လျောခဲ့ပြီး နောက်ထပ်ပြင်သစ်သင်္ဘောနှစ်စင်းလည်း ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်သွားခဲ့သည်။19 ရက်နေ့တွင် ပြင်သစ်ရေတပ်၏ အကြွင်းအကျန်များသည် လာဂို့စ်အနီးရှိ ကြားနေပေါ်တူဂီရေပိုင်နက်တွင် ခိုလှုံရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း Boscawen သည် အဆိုပါကြားနေမှုကို ချိုးဖောက်ကာ နောက်ထပ်ပြင်သစ်သင်္ဘောနှစ်စင်းကို ဖမ်းဆီးကာ အခြားနှစ်စင်းကို ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။

▲

●

©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1759 Sep 10

Frisches Haff ၏တိုက်ပွဲ

Szczecin Lagoon

Frisches Haff တိုက်ပွဲ သို့မဟုတ် Stettiner Haff တိုက်ပွဲသည် ဆွီဒင်နှင့် ပရပ်ရှားကြား ရေတပ်တိုက်ပွဲဖြစ်ပြီး ခုနစ်နှစ်ကြာ စစ်ပွဲ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် စက်တင်ဘာလ 10 ရက်နေ့ 1759 တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။Neuwarp နှင့် Usedom အကြားရှိ Szczecin Lagoon တွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် Vistula Lagoon ဟု သီးသန့်အဓိပ္ပါယ်ဆောင်သည့် Lagoon ၏အစောပိုင်းအမည်မှာ မရှင်းလင်းသော Frisches Haff ၏အမည်ကိုအစွဲပြုထားသည်။Captain Lieutenant Carl Rutensparre နှင့် Wilhelm von Carpelan လက်အောက်ရှိ ရေယာဉ် ၂၈ စင်းနှင့် လူ ၂၂၅၀ ပါဝင်သော ဆွီဒင်ရေတပ်တပ်ဖွဲ့များသည် Prussian အင်အား ၁၃ စင်းနှင့် ကပ္ပတိန် von Köller လက်အောက်ရှိ လူ ၇၀၀ ကို ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။တိုက်ပွဲ၏ အကျိုးဆက်မှာ Prussia ၏ ရေယာဉ်ငယ်သည် ရပ်တန့်သွားခြင်း ဖြစ်သည်။ရေတပ်အာဏာစက် ဆုံးရှုံးရခြင်းသည် Usedom နှင့် Wollin ရှိ Prussian ရာထူးနေရာများကို ထိန်းမနိုင်သိမ်းမရဖြစ်လာပြီး ဆွီဒင်တပ်များက သိမ်းပိုက်ခြင်းခံရသည်ဟု ဆိုလိုသည်။

▲

●

Quiberon ပင်လယ်အော်တိုက်ပွဲ- Richard Wright 1760 နောက်ပိုင်းနေ့ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1759 Nov 20

ဗြိတိသျှသည် ရေတပ်အာဏာကို ရရှိသည်။

Bay of Biscay

အဆိုပါ တိုက်ပွဲသည် ပြင်သစ်ရေတပ်၏ သာလွန်ကောင်းမွန်မှုကို ချေမှုန်းရန် ဗြိတိသျှတို့၏ ကြိုးပမ်းမှု၏ အထွတ်အထိပ်ဖြစ်ပြီး ပြင်သစ်တို့သည် ၎င်းတို့၏ စီစဉ်ထားသော ဂရိတ်ဗြိတိန်ကို ကျူးကျော်ရန် စွမ်းဆောင်နိုင်စေခဲ့သည်။Sir Edward Hawke လက်အောက်ရှိ သင်္ဘော ၂၄ စင်းပါသော ဗြိတိသျှရေတပ်သည် ခြေရာခံပြီး Marshal de Conflans လက်အောက်ရှိ ပြင်သစ်သင်္ဘော ၂၁ စင်းနှင့် ချိတ်ဆက်ခဲ့သည်။အပြင်းအထန်တိုက်ပွဲအပြီးတွင် ဗြိတိသျှရေတပ်သည် ပြင်သစ်သင်္ဘောခြောက်စင်း သောင်တင်နစ်မြုပ်ကာ သင်္ဘောတစ်စင်းကို သိမ်းပိုက်ကာ ကျန်တစ်စင်းကို ကွဲလွင့်စေကာ တော်ဝင်ရေတပ်အား ၎င်း၏ အကြီးကျယ်ဆုံးသောအောင်ပွဲများထဲမှ တစ်ခုပေးကာ ပြင်သစ်ကျူးကျော်မှု၏ ခြိမ်းခြောက်မှုကို ကောင်းမွန်စွာ အဆုံးသတ်စေခဲ့သည်။အဆိုပါတိုက်ပွဲသည် တော်ဝင်ရေတပ်သည် ကမ္ဘာ့အထင်ရှားဆုံး ရေတပ်အင်အားဖြစ်လာကာ ဗြိတိသျှတို့အတွက် 1759 ခုနှစ် Annus Mirabilis ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ခဲ့သည်။

▲

●

Franz Paul Findigg ©Franz Paul Findenigg

1759 Nov 20

Maxen ၏တိုက်ပွဲ

Maxen, Müglitztal, Germany

Friedrich August von Finck မှကွပ်ကဲသော Prussian တပ်ဖွဲ့ဝင် 14,000 ကို Dresden နှင့် Bohemia တွင်သြစတြီးယားစစ်တပ်ကြားဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများကိုခြိမ်းခြောက်ရန်စေလွှတ်ခဲ့သည်။Field Marshal Count Daun သည် 1759 ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ 20 ရက်နေ့တွင် သူ၏တပ်သား 40,000 ဖြင့် Finck ၏ သီးခြားတပ်များကို တိုက်ခိုက်ချေမှုန်းနိုင်ခဲ့သည်။နောက်တစ်နေ့တွင် Finck သည် လက်နက်ချရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။Finck ၏ Prussian တပ်ဖွဲ့တစ်ခုလုံးသည် တိုက်ပွဲတွင် ကျဆုံးခဲ့ပြီး 3,000 သေဆုံးကာ မြေပြင်ပေါ်တွင် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး စစ်သုံ့ပန်း 11,000၊သြစတြေးလျတို့လက်သို့ ကျဆုံးသွားသော ဓားပြများတွင် အမြောက် ၇၁ ခု၊ အလံ ၉၆ ခုနှင့် ခဲယမ်းမီးကျောက် ၄၄ စင်းတို့ ပါဝင်သည်။ထိုအောင်မြင်မှုသည် Daun ၏တပ်ဖွဲ့ဝင်များသေဆုံးပြီး ဒဏ်ရာရသူအပါအဝင် အသေအပျောက် ၉၃၄ ဦးသာ ကုန်ကျခဲ့သည်။Maxen တွင်ရှုံးနိမ့်ခြင်းသည် Prussian စစ်တပ်၏ယုတ်ညံ့သောအဆင့်အတွက်နောက်ထပ်ထိုးနှက်ချက်ဖြစ်ပြီး ဗိုလ်ချုပ် Finck သည် စစ်ခုံရုံးတင်ပြီး စစ်အပြီး ထောင်ဒဏ်နှစ်နှစ်ချမှတ်ခံရသည့်အထိ ဖရက်ဒရစ်ကို ဒေါသထွက်စေခဲ့သည်။သို့သော်လည်း Daun သည် ထိုးစစ်ဆင်ရန် ကြိုးပမ်းရန် အနည်းငယ်မျှသော အောင်မြင်မှုကို အမြတ်ထုတ်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး ဒရက်စဒင်အနီးရှိ ၎င်း၏ဆောင်းရာသီရပ်ကွက်များသို့ အနားယူကာ 1759 ခုနှစ်အတွက် စစ်ပွဲများအပြီးသတ်အမှတ်အသားပြုခဲ့သည်။

▲

●

1760 - 1759

ဗြိတိသျှ လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်မှုနှင့် သံတမန်ရေးရာ အပြောင်းအလဲများ ornament

©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1760 Jun 23

Landeshut ၏တိုက်ပွဲ

Kamienna Góra, Poland

1760 တွင် Prussian ကပ်ဘေးများ ထပ်မံဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Fouqué သည် Landeshut တိုက်ပွဲတွင် သြစတြေးလျမှ ရှုံးနိမ့်ခဲ့သည်။ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Heinrich August de la Motte Fouqué လက်အောက်ရှိ Prussian စစ်တပ်သည် လူ 28,000 ကျော်ရှိသော သြစတြီးယားစစ်တပ်အား Ernst Gideon von Laudon အောက်တွင် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပြီး ၎င်း၏တပ်မှူး ဒဏ်ရာရကာ ထောင်သွင်းအကျဉ်းချခံခဲ့ရသည်။Prussians များသည် လက်နက်ခဲယမ်းများ ကုန်သွားပြီးနောက် လက်နက်ချကာ ပြတ်သားစွာ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြသည်။

▲

●

ဗြိတိသျှနှင့် Hanoverians သည် Westphalia ကိုကာကွယ်သည်။

1763 Feb 15

ဥရောပအလယ်ပိုင်းတွင် စစ်ပွဲပြီးဆုံးသည်။

Hubertusburg, Wermsdorf, Germa

1763 တွင်၊ ဥရောပအလယ်ပိုင်းစစ်ပွဲသည် Prussia နှင့် Austria အကြားမရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်။Burkersdorf တိုက်ပွဲတွင် ဖရက်ဒရစ်က Daun ကို ကျဉ်းမြောင်းစွာ အောင်ပွဲခံပြီးနောက် Prussia သည် Silesia အားလုံးကို သြစတြီးယားလက်မှ ပြန်လည် သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။သူ၏အစ်ကိုဟင်နရီ၏ 1762 Freiberg တိုက်ပွဲတွင် အောင်ပွဲခံပြီးနောက်၊ ဖရက်ဒရစ်သည် Saxony အများစုကို ၎င်း၏မြို့တော် Dresden မဟုတ်ဘဲ ၎င်း၏မြို့တော်အဖြစ် သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။သူ၏ဘဏ္ဍာရေးအခြေအနေမှာ မဆိုးရွားသော်လည်း သူ၏နိုင်ငံသည် ပျက်စီးသွားပြီး သူ၏စစ်တပ်မှာ ပြင်းထန်စွာ အားနည်းသွားခဲ့သည်။သူ၏ လူအင်အား သိသိသာသာ လျော့ကျသွားပြီး Dresden ကို ထိုးစစ်ဆင်ရန် မဖြစ်နိုင်ဟု ထင်ရသည့် ထိရောက်သော အရာရှိများနှင့် ဗိုလ်ချုပ် အများအပြားကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ဝန်ကြီးချုပ်သစ် Lord Bute က ဗြိတိသျှ ထောက်ပံ့ငွေများကို ရပ်တန့်ခဲ့ပြီး ရုရှားဧကရာဇ်ဘုရင်သည် Prussia နှင့် ရုရှား၏မဟာမိတ်ဖြစ်မှုကို အဆုံးသတ်ပြီး စစ်ပွဲမှနှုတ်ထွက်ခဲ့သော ဇနီးဖြစ်သူ Catherine မှ ဖြုတ်ချခံခဲ့ရသည်။သို့သော်လည်း သြစတြီးယားတွင် ပါဝင်သူအများစုကဲ့သို့ပင် ပြင်းထန်သောဘဏ္ဍာရေးအကျပ်အတည်းကို ရင်ဆိုင်နေရပြီး ၎င်း၏ထိုးစစ်စွမ်းအားကို များစွာထိခိုက်စေသည့် ၎င်း၏စစ်တပ်အရွယ်အစားကို လျှော့ချခဲ့ရသည်။အမှန်မှာ၊ ရှည်လျားသောစစ်ပွဲကို ထိထိရောက်ရောက် ထိန်းထားနိုင်ပြီးနောက် ၎င်း၏အုပ်ချုပ်ရေးမှာ ဝရုန်းသုန်းကားဖြစ်ခဲ့ရသည်။ထိုအချိန်တွင်၊ Saxony ၏အရှေ့တောင်ဘက်ပိုင်း Dresden နှင့် Silesia တောင်ပိုင်းရှိ Glatz ခရိုင်တို့ကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားဆဲဖြစ်သော်လည်း အောင်ပွဲရရန်အလားအလာမှာ ရုရှား၏ထောက်ခံမှုမရှိဘဲ မှုန်ဝါးသွားကာ မာရီယာထရီဆာသည် Silesia ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန် မျှော်လင့်ချက်များစွာကို စွန့်လွှတ်ခဲ့သည်။သူမ၏အဓိပတိ၊ ခင်ပွန်းနှင့်သားအကြီးဆုံးတို့သည် ဖရက်ဒရစ်ကို တိုက်ခိုက်ရန် ချီတုံချတုံဖြစ်နေချိန်တွင် Daun သည် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ရန် သူမကို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။၁၇၆၃ ခုနှစ်တွင် ဟူဘာတူစ်ဘာ့ဂ် စာချုပ်တွင် ငြိမ်းချမ်းရေး အခြေချမှုတစ်ခု ရရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတွင် ဂလက်ဇ်သည် ဆာဇနီကို Prussian မှ ရွှေ့ပြောင်းခြင်းအတွက် လဲလှယ်ရန်အတွက် Prussia သို့ ပြန်ပေးခဲ့သည်။ဒါဟာ ဥရောပအလယ်ပိုင်းမှာ စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်စေခဲ့တယ်။

▲

●

1764 Jan 1

ဇာတ်လမ်းတို

Central Europe

ခုနှစ်နှစ်စစ်ပွဲ၏အကျိုးသက်ရောက်မှုများခုနစ်နှစ်စစ်ပွဲသည် ဥရောပရှိ သူပုန်များကြားတွင် အာဏာချိန်ခွင်လျှာကို ပြောင်းလဲစေခဲ့သည်။ပါရီစာချုပ်အရ ပြင်သစ်တို့သည် မြောက်အမေရိကရှိ ၎င်းတို့၏ မြေယာပိုင်ဆိုင်ခွင့်နှင့် အိန္ဒိယတွင် ၎င်းတို့၏ ကုန်သွယ်မှု အကျိုးစီးပွားအားလုံးနီးပါး ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ဂရိတ်ဗြိတိန်သည် ကနေဒါ ၊ မစ္စစ္စပီနှင့် ဖလော်ရီဒါ၏ အရှေ့ဘက်ရှိ နယ်မြေအားလုံးကို ရရှိခဲ့သည်။ပြင်သစ်က လူဝီစီယားနားကိုစပိန် ကို လွှဲပေးပြီး ဟန်နိုဗာကို ကယ်ထုတ်ခဲ့တယ်။Hubertusburg စာချုပ်အရ ချုပ်ဆိုထားသော နယ်နိမိတ်များ (Prussia၊ Austria နှင့် Saxony) တို့သည် ၁၇၄၈ ခုနှစ် အခြေအနေသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ဖရက်ဒရစ်သည် Silesia ကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။ဂရိတ်ဗြိတိန်သည် စစ်ပွဲမှ ပေါ်ထွက်လာသော ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံဖြစ်သည်။ပရပ်ရှား နှင့် ရုရှားတို့သည် ဥရောပတွင် အဓိက အင်အားကြီးနိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ဆန့်ကျင်ဘက်အားဖြင့် ပြင်သစ်၊ သြစတြီးယားနှင့်စပိန် တို့၏ လွှမ်းမိုးမှုမှာ အလွန်လျော့ကျသွားသည်။

▲

●

Appendices

APPENDIX 1

The Seven Years' War in Europe (1756-1763)

Characters

King of Sweden

Empress of Russia

Holy Roman Emperor

King in Prussia

17th Emperor of the Mughal Empire

King of Portugal

King of France

Landgrave of Hesse-Kassel

King of Great Britain and Ireland

King of Great Britain and of Ireland

Dauphin of France

King of Poland

King of Spain

Hapsburg Ruler

Landgrave of Hesse-Darmstadt

Landgrave of Hesse-Kassel

Emperor of Russia

References

Anderson, Fred (2006). The War That Made America: A Short History of the French and Indian War. Penguin. ISBN 978-1-101-11775-0.
Anderson, Fred (2007). Crucible of War: The Seven Years' War and the Fate of Empire in British North America, 1754–1766. Vintage – Random House. ISBN 978-0-307-42539-3.
Asprey, Robert B. (1986). Frederick the Great: The Magnificent Enigma. New York: Ticknor & Field. ISBN 978-0-89919-352-6. Popular biography.
Baugh, Daniel. The Global Seven Years War, 1754–1763 (Pearson Press, 2011) 660 pp; online review in H-FRANCE;
Black, Jeremy (1994). European Warfare, 1660–1815. London: UCL Press. ISBN 978-1-85728-172-9.
Blanning, Tim. Frederick the Great: King of Prussia (2016). scholarly biography.
Browning, Reed. "The Duke of Newcastle and the Financing of the Seven Years' War." Journal of Economic History 31#2 (1971): 344–77. JSTOR 2117049.
Browning, Reed. The Duke of Newcastle (Yale University Press, 1975).
Carter, Alice Clare (1971). The Dutch Republic in Europe in the Seven Years' War. MacMillan.
Charters, Erica. Disease, War, and the Imperial State: The Welfare of the British Armed Forces During the Seven Years' War (University of Chicago Press, 2014).
Clark, Christopher (2006). Iron Kingdom: The Rise and Downfall of Prussia, 1600–1947. Cambridge, MA: Belknap Press. ISBN 978-0-674-03196-8.
Clodfelter, M. (2017). Warfare and Armed Conflicts: A Statistical Encyclopedia of Casualty and Other Figures, 1492–2015 (4th ed.). Jefferson, NC: McFarland & Company. ISBN 978-0-7864-7470-7.
Corbett, Julian S. (2011) [1907]. England in the Seven Years' War: A Study in Combined Strategy. (2 vols.). Pickle Partners. ISBN 978-1-908902-43-6. (Its focus is on naval history.)
Creveld, Martin van (1977). Supplying War: Logistics from Wallenstein to Patton. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-21730-9.
Crouch, Christian Ayne. Nobility Lost: French and Canadian Martial Cultures, Indians, and the End of New France. Ithaca, NY: Cornell University Press, 2014.
The Royal Military Chronicle. Vol. V. London: J. Davis. 1812.
Dodge, Edward J. (1998). Relief is Greatly Wanted: the Battle of Fort William Henry. Bowie, MD: Heritage Books. ISBN 978-0-7884-0932-5. OCLC 39400729.
Dorn, Walter L. Competition for Empire, 1740–1763 (1940) focus on diplomacy free to borrow
Duffy, Christopher. Instrument of War: The Austrian Army in the Seven Years War (2000); By Force of Arms: The Austrian Army in the Seven Years War, Vol II (2008)
Dull, Jonathan R. (2007). The French Navy and the Seven Years' War. University of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-6024-5.
Dull, Jonathan R. (2009). The Age of the Ship of the Line: the British and French navies, 1650–1851. University of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-1930-4.
Fish, Shirley When Britain ruled the Philippines, 1762–1764: the story of the 18th-century British invasion of the Philippines during the Seven Years' War. 1st Books Library, 2003. ISBN 978-1-4107-1069-7
Fowler, William H. (2005). Empires at War: The Seven Years' War and the Struggle for North America. Vancouver: Douglas & McIntyre. ISBN 1-55365-096-4.
Higgonet, Patrice Louis-René (March 1968). The Origins of the Seven Years' War. Journal of Modern History, 40.1. pp. 57–90. doi:10.1086/240165.
Hochedlinger, Michael (2003). Austria's Wars of Emergence, 1683–1797. London: Longwood. ISBN 0-582-29084-8.
Kaplan, Herbert. Russia and the Outbreak of the Seven Years' War (U of California Press, 1968).
Keay, John. The Honourable Company: A History of the English East India Company. Harper Collins, 1993.
Kohn, George C. (2000). Seven Years War in Dictionary of Wars. Facts on File. ISBN 978-0-8160-4157-2.
Luvaas, Jay (1999). Frederick the Great on the Art of War. Boston: Da Capo. ISBN 978-0-306-80908-8.
Mahan, Alexander J. (2011). Maria Theresa of Austria. Read Books. ISBN 978-1-4465-4555-3.
Marley, David F. (2008). Wars of the Americas: a chronology of armed conflict in the New World, 1492 to the present. Vol. II. ABC-CLIO. ISBN 978-1-59884-101-5.
Marston, Daniel (2001). The Seven Years' War. Essential Histories. Osprey. ISBN 978-1-57958-343-9.
Marston, Daniel (2002). The French and Indian War. Essential Histories. Osprey. ISBN 1-84176-456-6.
McLynn, Frank. 1759: The Year Britain Became Master of the World. (Jonathan Cape, 2004). ISBN 0-224-06245-X.
Middleton, Richard. Bells of Victory: The Pitt-Newcastle Ministry & the Conduct of the Seven Years' War (1985), 251 pp.
Mitford, Nancy (2013). Frederick the Great. New York: New York Review Books. ISBN 978-1-59017-642-9.
Nester, William R. The French and Indian War and the Conquest of New France (U of Oklahoma Press, 2014).
Pocock, Tom. Battle for Empire: the very first World War 1756–1763 (1998).
Redman, Herbert J. (2014). Frederick the Great and the Seven Years' War, 1756–1763. McFarland. ISBN 978-0-7864-7669-5.
Robson, Martin. A History of the Royal Navy: The Seven Years War (IB Tauris, 2015).
Rodger, N. A. M. (2006). Command of the Ocean: A Naval History of Britain 1649–1815. W.W. Norton. ISBN 978-0-393-32847-9.
Schumann, Matt, and Karl W. Schweizer. The Seven Years War: A Transatlantic History. (Routledge, 2012).
Schweizer, Karl W. (1989). England, Prussia, and the Seven Years War: Studies in Alliance Policies and Diplomacy. Lewiston, New York: Edwin Mellen Press. ISBN 978-0-88946-465-0.
Smith, Digby George. Armies of the Seven Years' War: Commanders, Equipment, Uniforms and Strategies of the 'First World War' (2012).
Speelman, P.J. (2012). Danley, M.H.; Speelman, P.J. (eds.). The Seven Years' War: Global Views. Brill. ISBN 978-90-04-23408-6.
Stone, David (2006). A Military History of Russia: From Ivan the Terrible to the War in Chechnya. New York: Praeger. ISBN 978-0-275-98502-8.
Syrett, David. Shipping and Military Power in the Seven Year War, 1756–1763: The Sails of Victory (2005)
Szabo, Franz A.J. (2007). The Seven Years' War in Europe 1756–1763. Routledge. ISBN 978-0-582-29272-7.
Wilson, Peter H. (2008). "Prussia as a Fiscal-Military State, 1640–1806". In Storrs, Christopher (ed.). The Fiscal-Military State in Eighteenth-Century Europe: Essays in honour of P.G.M. Dickson. Surrey: Ashgate. pp. 95–125. ISBN 978-0-7546-5814-6.