Лалын шашинтнууд Персийг байлдан дагуулав

МЭӨ 1-р зуунаас хойш Ром (хожим Византийн ) болон Парфийн (хожим Сасанидын ) эзэнт гүрний хоорондох хил нь Евфрат мөрөн байв.Хил байнга маргаантай байсан.Өргөн уудам Араб эсвэл Сирийн цөл (Ромын Араб) өмнөд хэсэгт өрсөлдөгч эзэнт гүрнийг тусгаарлаж байсан тул ихэнх тулалдаанууд, улмаар ихэнх бэхлэлтүүд хойд хэсгийн уулархаг бүс нутагт төвлөрч байв.Нүүдэлчин Арабын овог аймгуудын үе үе дайран довтлох нь өмнөдөөс хүлээж байсан цорын ганц аюул байв.Иймээс хоёр эзэнт гүрэн хоёулаа Арабын жижиг, хагас бие даасан ноёдуудтай холбоотон байсан бөгөөд тэдгээр нь буфер мужуудын үүрэг гүйцэтгэж, Византи, Персийг Бедуинчуудын дайралтаас хамгаалж байв.Византийн үйлчлүүлэгчид нь Гасанидууд байв;Перс үйлчлүүлэгчид нь Лахмидчууд байв.Гассанид ба Лахмидууд байнга дайсагналцаж байсан нь тэднийг эзлэн түрэмгийлсээр ирсэн боловч энэ нь Византин болон Персүүдэд төдийлөн нөлөөлсөнгүй.6-7-р зуунд янз бүрийн хүчин зүйлүүд олон зууны турш хадгалагдаж байсан хүчний тэнцвэрийг сүйтгэсэн.Византинчуудтай хийсэн мөргөлдөөн нь Сасанидын нөөцийг шавхаж, лалын шашинтнуудын гол бай болсон нь түүний сул дорой байдалд ихээхэн нөлөөлсөн.

602-628 оны Византи-Сасаничуудын дайн бол Византийн эзэнт гүрэн болон Ираны Сасани гүрний хооронд өрнөсөн цуврал дайнуудын сүүлчийн бөгөөд хамгийн их сүйрлийн дайн байв.Энэ нь олон арван жил үргэлжилсэн мөргөлдөөн, цувралын хамгийн урт дайн болж, Ойрхи Дорнод даяар тулалдсан:Египт , Левант, Месопотами , Кавказ, Анатоли, Армен , Эгийн тэнгис, Константинополь хотын хананы өмнө.Мөргөлдөөний төгсгөлд хоёр тал хүн, материаллаг нөөцөө шавхаж, маш бага амжилтанд хүрсэн.Үүний үр дүнд тэд дайны дараа хэдхэн жилийн дараа хоёр эзэнт гүрнийг довтолсон Исламын Рашидуны Халифатын вант улс гэнэт гарч ирэхэд эмзэг байв.

Риддагийн дайны дараа зүүн хойд Арабын овгийн ахлагч Аль-Мутанна ибн Харита Месопотами (одоогийн Ирак ) дахь Сасаничуудын хотууд руу дайрчээ.Дайралт амжилттай болсноор их хэмжээний олз цуглуулав.Аль-Мутанна ибн Харита Абу Бакрыг амжилтынхаа талаар мэдээлэхийн тулд Мадинад очиж, ард түмнийхээ командлагчаар томилогдсоны дараа Месопотамийн гүн рүү дайрч эхлэв.Хөнгөн морин цэргийнхээ хөдөлгөөнийг ашиглан тэрээр элсэн цөлийн ойролцоох дурын хот руу амархан дайрч, Сасаничуудын армийн гар хүрэхгүй цөлд дахин алга болно.Аль-Мутаннагийн үйлдлүүд Абу Бакрыг Рашидуны эзэнт гүрнийг тэлэх тухай бодоход хүргэв.Абу Бакр ялалтыг баталгаажуулахын тулд Перс рүү довтлох талаар хоёр шийдвэр гаргасан: нэгдүгээрт, түрэмгийлэгч арми бүхэлдээ сайн дурынханаас бүрдэх болно;хоёрдугаарт, өөрийн шилдэг жанжин Халид ибн аль-Валидыг захирах.Ямамагийн тулалдаанд өөрийгөө тунхагласан бошиглогч Мусайлимаг ялсны дараа Абу Бакр Сасанидын эзэнт гүрэн рүү довтлохыг тушаахад Халид Аль-Ямамад байсаар байв.Аль-Хираг Халидын зорилго болгосон Абу Бакр нэмэлт хүч илгээж, Арабын зүүн хойд нутгийн овгийн ахлагч Аль-Мутанна ибн Харита, Мажур бин Ади, Хармала, Сулма нарыг Халидын удирдлаган дор ажиллуулахыг тушаав.633 оны 3-р сарын гурав дахь долоо хоногт (Хижра сарын 12-р Мухаррам сарын эхний долоо хоног) Халид 10,000 армитай Аль-Ямамагаас хөдөлсөн.Тус бүр 2000 дайчинтай овгийн ахлагч нар түүнтэй нэгдэж, түүний эгнээ 18000 хүртэл нэмэгдэв.

Салласилын тулалдаан буюу Гинжний тулалдаан нь Рашидуны Халифат ба Сасани Персийн эзэнт гүрний хооронд болсон анхны тулаан юм.Риддагийн дайн дуусч, Зүүн Арабыг Халиф Абу Бакрын удирдлага дор нэгтгэсний дараахан Казимад (одоогийн Кувейт) тулалдсан.Энэ нь мөн Рашидуны халифатын анхны тулалдаанд лалын арми хилээ тэлэхийг оролдсон юм.

Аль Мадхарын тулалдаан гэгддэг голын тулалдаан нь Месопотамид ( Ирак ) Рашидуны Халифатын болон Сасани гүрний хооронд болсон.Халид ибн аль-Валидын удирдлаган дор лалын шашинтнууд тооны хувьд давуу байсан Персийн армийг ялав.

Валажагийн тулалдаан нь 633 оны 5-р сард Месопотамид ( Ирак ) Халид ибн аль-Валид болон Аль-Мутанна ибн Харита нарын удирдсан Рашидуны халифатын арми хооронд Сасанидын эзэнт гүрэн болон Арабын холбоотнуудын эсрэг тулалдсан тулаан юм.Энэ тулалдаанд Сасанидын арми Лалын армиас хоёр дахин их байсан гэдэг.ХалидКаннагийн тулалдаанд Ромын цэргүүдийг ялахад Ганнибалын хийсэн маневртай адил давхар бүрхүүлтэй тактикийн маневрыг ашиглан тоон хувьд илүү байсан Сасаничуудын хүчийг шийдэмгий ялав;Гэсэн хэдий ч Халид өөрийн хувилбарыг бие даан боловсруулсан гэж үздэг.

Уллайсын тулалдаан нь МЭ 633 оны 5-р сарын дундуур Иракт болсон Рашидуны Халифатын болон Сасанидын Персийн эзэнт гүрний хооронд болсон тул тулалдааны үр дүнд түүнийг Цуст голын тулалдаан гэж нэрлэдэг. асар их хэмжээний Сассаны болон Арабын христийн шашинтнууд.Энэ бол одоо түрэмгийлэгч лалын шашинтнууд болон Персийн армийн хооронд болсон дараалсан дөрвөн тулааны сүүлчийнх нь байв.Тулалдаан бүрийн дараа Персүүд болон тэдний холбоотнууд дахин цугларч, дахин тулалдав.Эдгээр тулалдааны үр дүнд Сасанидын Персийн арми Иракаас ухарч, Рашидуны Халифатын дор лалын шашинтнууд олзолжээ.

Айн ат-Тамрын тулалдаан орчин үеийн Иракт (Месопотами) эртний лалын шашинт Арабын цэргүүд болон Сасаничууд болон тэдний Арабын Христийн туслах хүчний хооронд болсон.Халид ибн аль-Валидын удирдлаган дор байсан лалын шашинтнууд лалын шашинтнуудтай хийсэн гэрээгээ зөрчиж байсан олон тооны мусульман бус арабуудыг багтаасан Сассаны туслах хүчийг хүчтэй ялав.Исламын бус эх сурвалжийн мэдээлснээр Халид ибн аль-Валид Арабын христийн командлагч Акка ибн Кайс ибн Баширыг өөрийн гараар барьжээ.Дараа нь Халид бүх хүчээ Айн-ат-Тамр хот руу дайран орж, гарнизон доторх персүүдийг дайрсны дараа алахыг тушаажээ.Хотыг эзлэн авсны дараа зарим персүүд мусульман командлагч Халид ибн аль-Валид нь "дайран довтолсон арабууд шиг болно" гэж найдаж байв.Гэсэн хэдий ч Халид дараагийн Давмат аль-Жандалын тулалдаанд персүүд болон тэдний холбоотнуудын эсрэг үргэлжлүүлэн шахаж, өөрийн хоёр орлогч болох Аль-Ка'ка' ибн Амр ат-Тамими, Абу Лайла нарыг тусад нь удирдахаар үлдээв. Хусайдын тулалдаанд хүргэсэн зүүн зүгээс ирж буй өөр нэг Перс-Араб Христэд итгэгч дайсныг таслан зогсоохын тулд хүчнүүд

Аль-Анбарын тулалдаан нь Халид ибн аль-Валидын удирдсан лалын шашинт Арабын арми болон Сасани гүрний хооронд болсон.Тулаан эртний Вавилон хотоос 80 милийн зайд орших Анбар хотод болсон.Халид хүчирхэг хэрэмтэй хотын цайз дахь Сасани персүүдийг бүслэн авав.Бүслэлтэд олон тооны мусульман харваачдыг ашигласан.Персийн амбан захирагч Ширзад эцэст нь бууж өгч, тэтгэвэрт гарахыг зөвшөөрөв.Тулалдаанд ашигласан мусульман харваачид Персийн гарнизоны "нүд"-ийг онох ёстой гэж хэлдэг байсан тул Аль-Анбарын тулалдааныг ихэвчлэн "Нүдний үйлдэл" гэж дурсдаг.

Даумат-ул-жандалын тулалдаан МЭ 633 оны наймдугаар сард лалын шашинтнууд болон босогч Арабын овгуудын хооронд болсон.Энэ бол Риддагийн дайны нэг хэсэг байсан.Даумат ул Жандалыг босогчдыг дарахын тулд Ияд ибн Ганмд өгсөн боловч тэр бүтэлгүйтэж, тэр өдрүүдэд Иракт байсан Халид ибн Валид руу тусламж гуйв.Халид тэнд очоод босогчдыг дарав.

Хусайдын тулалдаан бол МЭ 633 оны Арабын христийн болон Сасанидын армийн дайчдын эсрэг Аль-Ка'ка ибн Амр ат-Тамими удирдсан Рашидуны халифатын армийн хооронд болсон тулаан юм.Рашидуны арми шийдвэрлэх тулалдаанд эвслийн армийг ялж, эвслийн бүх командлагчид тулалдаанд унасан.

Бахман шинэ арми зохион байгуулж, зарим хэсэг нь Уллайсын тулалдаанд амьд үлдсэн хүмүүс, зарим нь Византийн эзэнт гүрний бусад хэсгүүдийн гарнизонуудаас татагдсан ахмад дайчид, зарим нь шинээр элсэгчдээс бүрдсэн байв.Энэ арми одоо тулалдаанд бэлэн болжээ.Айн-ат-Тамрын тулалдаанд ялагдсанаас гадна энэ нутгийн улайрсан арабууд өөрсдийн агуу удирдагч Акка ибн Кайс ибн Баширыг хөнөөсөн өшөөг авахыг эрмэлзэж байв.Тэд ч бас лалын шашинтнуудад алдсан газар нутгаа эргүүлэн авч, түрэмгийлэгчдэд олзлогдсон нөхдөө чөлөөлөхийг санаа зовж байв.Олон тооны овгууд дайнд бэлтгэж эхлэв.Халид эзэн хааны хүч бүрийг тус тусад нь тулалдаж, устгахаар шийджээ.Музаяа дахь эзэн хааны хуарангийн яг байршлыг Халидын агентууд тогтоожээ.Энэ зорилтыг биелүүлэхийн тулд тэрээр түүхэнд ховор тохиолддог маневрыг зохион бүтээсэн бөгөөд үүнийг зохицуулах, зохицуулахад хамгийн хэцүү байдаг - шөнийн цагаар гурван чиглэлээс нэгэн зэрэг нийлсэн довтолгоо.Халид ибн аль-Валид нүүх тушаал гаргажээ.Гурван корпус Хусаид, Ханафис, Айн-ут-Тамр дахь өөр өөрсдийн байршлаас түүний зааж өгсөн тусдаа маршрутаар алхаж, Музайяагаас хэдхэн милийн зайд тухайн шөнө, тодорхой цагт уулзах болно.Энэ нүүдэл төлөвлөсний дагуу хийгдсэн бөгөөд гурван корпус товлосон газартаа төвлөрчээ.Тэрээр довтолгооны цаг хугацаа, гурван корпус үл мэдэгдэх дайсан дээр буух гурван тусдаа чиглэлийг тодорхойлсон.Эзэн хааны арми энэ дайралтын талаар гурван лалын дайчин хуаран руу шидэх үед л мэдсэн.Шөнийн будлиан дунд эзэн хааны арми хэзээ ч хөлөө олсонгүй.Лалын нэг корпусаас зугтаж буй цэргүүд нөгөөтэй нь тулгарах үед айдас хуарангийн уур амьсгал болжээ.Олон мянган хүн алагдсан.Лалын шашинтнууд энэ армийг дуусгах гэж оролдсон боловч гэнэтийн дайралтыг бүрхсэн харанхуйн ачаар олон тооны перс , арабууд зугтаж чадсан юм.

Санигийн тулалдаан бол Халид ибн аль-Валид тэргүүтэй лалын шашинт Арабын хүчнүүд болон Сасанийн эзэнт гүрний хооронд Исламын эхэн үеийн байлдан дагуулалтын үеэр тэдний Христийн шашинт араб холбоотнуудаар нэмэгдүүлсэн стратегийн тулаан байв.Музайя болон бусад газруудад ялалт байгуулсны дараа Халид ибн аль-Валид Сасани ба Христийн Арабын хүчийг нэгтгэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилготой Санийг онилжээ.Мусульманчуудын дэвшлийн хариуд Сасаничуудын командлагч Бахман өмнөх тулалдаанд амьд үлдсэн хүмүүс, гарнизоны ахмад дайчид болон шинээр элсэгчдээс бүрдсэн шинэ арми байгуулав.Туршлага багатай ч энэ хүчийг Айн-ат-Тамр дахь алдагдал болон тэдний ахлагч Акка нас барсантай холбоотой христийн араб овгууд нэмэгдүүлсэн.Тэд алдагдсан газар нутгаа эргүүлэн авч, олзлогдсон нөхдөө чөлөөлөхийг эрмэлзэж байв.Бахман өөрийн хүчээ стратегийн хувьд хувааж, Хусаид, Ханафис руу илгээж, Христийн Арабын нэгдлүүдийг нэгдсэн довтолгоонд бэлэн байхыг хүлээж байв.Халид дайсны нэгдмэл хүчний аюулыг урьдчилан таамаглаж, дайсантай тусад нь тулалдахын тулд хүчээ урьдчилан хувааж, хуваагдаж, байлдан дагуулах стратегийг амжилттай хэрэгжүүлэв.Тэрээр Айн-ул-Тамр руу цэргээ байрлуулж, гурван корпус болгон зохион байгуулж, дайсны тархсан хүчин рүү нэгэн зэрэг довтлохоор төлөвлөжээ.Логистикийн сорилтуудыг үл харгалзан Халидын хүчнүүд Хусаид, Ханафис нарт ялалт байгуулж, үлдсэн дайснаа ухарч, Музайя дахь Христийн арабуудтай дахин нэгдэхэд хүргэв.Үүний дараа Халид МЭ 633 оны 11-р сарын хоёр дахь долоо хоногт Саний руу шөнийн довтолгоог зохион байгуулж, гурван талт довтолгоо хийж, хамгаалагчдыг дарав.Тулалдааны үр дүнд Христийн Арабын цэргүүд ихээхэн хохирол амсаж, тэдний командлагч Рабиа бин Бужайр нас барав.Эмэгтэйчүүд, хүүхдүүд, залуучуудыг хэлтрүүлж, олзлогдов.Энэ ялалтын дараа Халид Зумайл дахь үлдсэн хүчийг саармагжуулахаар түргэн хөдөлж, Ирак дахь Персийн нөлөөг үр дүнтэй зогсоож, мусульманчуудын бүс нутгийг баталгаажуулав.

Зумайлын тулалдаан МЭ 633 онд Месопотамид (одоогийн Ирак ) болсон.Энэ нь лалын шашинтнууд тэр бүс нутгийг эзэлсэн томоохон ялалт байв.Арабын лалын шашинтнууд шөнө бүрхэгдсэн дор Сасани гүрэнд үнэнч христ-арабын цэргүүд рүү гурван өөр талаас довтлов.Христ-арабын цэрэг лалын шашинтнуудын гэнэтийн дайралтыг тэсвэрлэж чадалгүй удалгүй тарсан ч дайны талбараас зугтаж чадалгүй Халид ибн аль-Валидын армийн гурван талын дайралтын золиос болжээ.Зумайлд Христийн Арабын армийг бараг бүхэлд нь Халидын корпус устгасан.Эдгээр тулаанууд Месопотами дахь Персийн хяналтыг зогсоож, эцэст нь Исламын Халифатын мэдэлд оров.

Абу Бакрын гэрээслэлийн дагуу Умар Сири, Месопотамийг байлдан дагуулах ажлыг үргэлжлүүлэх ёстой байв.Эзэнт гүрний зүүн хойд хил дээр, Месопотамид байдал хурдацтай доройтож байв.Абу Бакрын эрин үед Халид ибн аль-Валид 9000 цэргийнхээ хагасыг авч Месопотамийг орхин Сирид командлахаар явсан бөгөөд үүний дараа Персүүд алдсан газар нутгаа эргүүлэн авахаар шийджээ.Лалын арми эзлэгдсэн нутгаа орхин хил дээр төвлөрөхөөс өөр аргагүй болжээ.Умар Абу Убайд аль-Такафигийн удирдлаган дор Месопотамид Мутанна ибн Харитад туслахаар нэн даруй нэмэлт хүч илгээв.Тэр үед Намарак, Каскар, Бакусиатха зэрэг Савад мужид персүүд болон арабуудын хооронд хэд хэдэн тулалдаан болж, арабууд тус бүс нутагт байлцаж чадсан юм.Хожим нь Персүүд гүүрний тулалдаанд Абу Убайдыг ялав.Энэ нь уламжлал ёсоор 634 онтой холбоотой бөгөөд лалын шашинтнуудын түрэмгийлэгч армийг ялсан Сассаны цорын ганц томоохон ялалт байв.

Гүүрний тулалдаан бол Сасаничуудын шийдвэрлэх ялалт байсан бөгөөд энэ нь Месопотамиас түрэмгийлэгч арабуудыг хөөн гаргахад асар их түлхэц өгсөн юм.Ийнхүү тэд Евфрат мөрний Куфагийн ойролцоох лалын армийн үлдэгдэлтэй тулалдахаар асар том армитай давшжээ.Халиф Умар Риддагийн дайны үеэр мусульманчуудтай тулалдаж байсан голдуу хүмүүс байсан бүс нутагт нэмэлт хүч илгээв.Аль-Мутанна ибн Харита удахгүй болох Персийн армийг бригадуудад хуваагдсан цэргүүдийнхээ тоогоор давуу өрсөлдөгчөө бүслэх боломжтой газар руу голыг гатлахад хүргэж чадсан юм.Лалын армид туслахаар шийдсэн орон нутгийн христийн шашинтай араб овгуудын тусламжийн ачаар дайн лалын шашинтнуудын хувьд асар их амжилтаар төгсөв.Арабчууд Сасанидууд болон тэдний холбоотнуудын эсрэг дайнаа улам өргөжүүлэх эрч хүчийг олж авав.

635 онд Язджерд III Зүүн Ромын эзэнт гүрний эзэн хаан Гераклиустай холбоо тогтоохыг эрэлхийлж, түүний охинтой (эсвэл зарим уламжлал ёсоор түүний ач охинтой) гэрлэж, гэрээ байгуулахыг хүсчээ.Гераклиус Левант руу томоохон довтолгоо хийхээр бэлтгэж байх хооронд Яздегерд хоёр фронт дээр хэд хэдэн сайн зохицуулалттай довтолгоогоор лалын шашинтнуудыг Месопотамиас бүрмөсөн гаргахын тулд асар их арми цуглуулахыг тушаав.

Умар армидаа Арабын хил рүү ухрахыг тушааж, Месопотами руу дахин нэг аян дайн хийхээр Мединад армиа цуглуулж эхлэв.Умар нэр хүндтэй ахлах офицер Саад ибн Аби Ваккасыг томилов.Саад 636 оны 5-р сард армиа дагуулан Мадинаг орхиж, 6-р сард Кадисия хотод ирэв.Гераклиус 636 оны 5-р сард довтолгоогоо эхлүүлсэн ч Яздегерд Византчуудад Персийн дэмжлэг үзүүлэхийн тулд цэргээ цаг тухайд нь цуглуулж чадаагүй юм.Энэхүү эвслийг мэдэж байсан Умар энэхүү бүтэлгүйтлээс үл хамааран хоёр том гүрэнтэй нэгэн зэрэг тулалдах эрсдэлд орохыг хүсээгүй тул Византчуудыг байлдан дагуулж, ялахын тулд Ярмук дахь лалын армийг хүчирхэгжүүлэхээр түргэн хөдөлсөн.Энэ хооронд Умар Саад III Яздегердтэй энхийн хэлэлцээ хийж, Персийн цэргүүд талбарт орохоос урьдчилан сэргийлэхийн тулд Исламын шашинд орохыг урихыг тушаажээ.Хераклиус жанжин Вахандаа тодорхой тушаал авахаас өмнө мусульманчуудтай тулалдаанд оролцохгүй байхыг тушаажээ;Гэсэн хэдий ч Арабын нэмэлт хүчнээс эмээж, Вахан 636 оны 8-р сард Ярмукийн тулалдаанд лалын арми руу довтолж, бут цохигдов.Византийн заналхийлэл дууссаны дараа Сасанидын эзэнт гүрэн асар их хүн хүчний нөөцтэй хүчирхэг гүрэн хэвээр байсан бөгөөд арабууд удалгүй эзэнт гүрний өнцөг булан бүрээс дайны заануудыг татсан цэргүүдтэй, түүний тэргүүн генералуудаар удирдуулсан Персийн асар том армитай тулгарахыг олж мэдэв. .Гурван сарын дотор Саад аль-Кадисийагийн тулалдаанд Персийн армийг ялж, Персийн баруун хэсэгт Сасанидын ноёрхлыг үр дүнтэй дуусгав.Энэхүү ялалтыг Исламын өсөлтөд шийдвэрлэх эргэлтийн цэг гэж голчлон үзэж байна.

Аль-Кадисиягийн тулалдаанд лалын шашинтнууд ялалт байгуулсны дараа Халиф Умар Сасанийн эзэнт гүрний нийслэл Ктесифоныг эзлэх цаг нь болсон гэж захирав.Вавилоны тулалдаан нь 636 онд Сасанидын эзэнт гүрэн болон Рашидуны халифатын хооронд болсон тул лалын шашинт арабууд Ктесифоныг эзлэн авах оролдлогоо үргэлжлүүлэхийн тулд ялалт байгуулжээ.636 оны 12-р сарын дундуур лалын шашинтнууд Евфрат мөрнийг эзэлж, Вавилоны гадна буудаллав.Вавилон дахь Сассаны цэргүүдийг Пируз Хосров, Хормузан, Михран Рази, Нахираган нар удирдаж байсан гэдэг.Шалтгаан нь ямар ч байсан Сасанидууд лалын шашинтнуудын томоохон эсэргүүцлийг эсэргүүцэж чадаагүй юм.Ормузан өөрийн цэргийн хамт Ахваз муж руугаа ухарсан бөгөөд үүний дараа Персийн бусад генералууд анги нэгтгэлээ буцаан хойд зүг рүү ухарчээ.Сассанчуудын цэргийг татан гаргасны дараа Вавилоны иргэд албан ёсоор бууж өгөв.

Ктесифоны бүслэлт 637 оны 1-р сараас 3-р сар хүртэл Сасанидын эзэнт гүрэн ба Рашидуны халифатын хооронд болсон.Тигр мөрний зүүн эрэгт орших Ктесифон хот нь Парфийн болон Сасанидын эзэнт гүрний эзэнт гүрний нийслэл Персийн агуу хотуудын нэг байв.Мусульманчууд Ктесифоныг эзлэн авч Месопотами дахь Персийн ноёрхлыг эцэс болгов.

636 оны 12-р сард Умар Утба ибн Газваныг тэндэхийн Персийн гарнизон болон Ктесифон хоёрын хоорондын холбоог таслахын тулд аль-Убулла (Эритрейн тэнгисийн Периплус дахь "Апологос боомт" гэгддэг) болон Басра хотыг эзлэн авахаар өмнө зүг рүү явахыг тушаажээ.Утба ибн Газван 637 оны 4-р сард ирж, бүс нутгийг эзлэн авав.Персүүд лалын шашинтнууд хожим нь эзэлсэн Майсан муж руу ухрав.Ктесифоноос гарсны дараа Персийн арми Ирак , Хурасан, Азербайжан руу чиглэсэн стратегийн чухал газар болох Ктесифоноос зүүн хойд зүгт Жалула хотод цугларав.Халиф эхлээд Жалулатай харьцахаар шийдсэн;Түүний төлөвлөгөө нь Тикрит, Мосулын эсрэг ямар нэгэн шийдэмгий арга хэмжээ авахаас өмнө хойд замыг цэвэрлэх явдал байв.637 оны 4-р сард хэсэг хугацаанд Хашим Ктесифоноос 12,000 цэргийг удирдаж, Жалулагийн тулалдаанд Персүүдийг ялсны дараа Жизягийн ердийн нөхцлөөр бууж өгөх хүртэл долоон сарын турш Жалулаг бүслэв.

636 оны 12-р сард Умар Утба ибн Газваныг тэндэхийн Персийн гарнизон болон Ктесифон хоёрын хоорондын холбоог таслахын тулд аль-Убулла (Эритрейн тэнгисийн Периплус дахь "Апологос боомт" гэгддэг) болон Басра хотыг эзлэн авахаар өмнө зүг рүү явахыг тушаажээ.Утба ибн Газван 637 оны 4-р сард ирж, бүс нутгийг эзлэн авав.Персүүд лалын шашинтнууд хожим нь эзэлсэн Майсан муж руу ухрав.

638/9 онд Бахрейны Рашидуны амбан захирагч аль-'Ала' ибн аль-Хадрами зарим босогч Арабын овог аймгуудыг ялж, Персийн булан дахь арлыг эзлэн авснаар Фарс руу лалын шашинтнуудын довтолгоо эхэлсэн.Аль-'Ала болон бусад арабуудад Фарс болон түүний эргэн тойрон дахь арлуудыг довтлохгүй байхыг тушаасан ч тэрээр болон түүний хүмүүс тус муж руу дайралтаа үргэлжлүүлэв.Аль-Ала маш хурдан арми бэлтгэж, нэг нь аль-Жаруд ибн Муалла, хоёр дахь нь ас-Саввар ибн Хаммамын, гурав дахь нь Хулайд ибн аль-Мунзир ибн Сава нарын удирдлаган дор гурван бүлэгт хуваагдав.Эхний бүлэг Фарс руу ороход хурдан ялагдаж, аль-Жаруд алагдсан.Удалгүй хоёр дахь бүлэгт ижил зүйл тохиолдов.Гэсэн хэдий ч гурав дахь бүлэг нь илүү азтай байсан: Хулайд хамгаалагчдыг хол байлгаж чадсан боловч Сасаничууд далайд гарах замыг нь хааж байсан тул Бахрейн руу ухарч чадаагүй юм.Аль-Ала Фарс руу довтлохыг мэдээд Умар түүнийг Саад ибн Аби Ваккасыг захирагчаар томилов.Дараа нь Умар Утба ибн Газванд Хулайд руу нэмэлт хүч илгээхийг тушаав.Арматурыг ирсний дараа Хулайд болон түүний зарим хүмүүс Бахрейн руу ухарч, үлдсэн хэсэг нь Басра руу ухарчээ.

Хузистаныг эзлэн авсныхаа дараа Умар энх тайвныг хүсч байв.; Хэдийгээр нэлээд суларсан ч Персийн эзэнт гүрний аймшигт их гүрэн гэсэн дүр төрх шинээр гарч ирсэн арабуудын оюун санаанд цуурайтаж байсан бөгөөд Умар түүнтэй шаардлагагүй цэргийн ажиллагаа явуулахаас болгоомжилж, үүнийг илүүд үздэг байв. Персийн эзэнт гүрний ууцыг тайван орхи.637 онд Жалулагийн тулалдаанд Персийн цэргүүд ялагдсаны дараа III Язджерд Рей рүү явж, тэндээсээ Мерв рүү нүүж, нийслэлээ байгуулж, ахлагч нартаа Месопотамид тасралтгүй дайралт хийхийг заажээ.Дөрвөн жилийн дотор III Язджерд Месопотамийг хянахын тулд лалын шашинтнуудыг дахин сорьж чадахуйц хүчтэй гэдгээ мэдэрсэн.Үүний дагуу тэрээр Халифатын улстай хийсэн сүүлчийн титаник тэмцэлд Нахаванд руу мордсон Мардан Шахын удирдлаган дор Персийн бүх хэсгээс 100,000 хатуужилтай ахмад дайчид, залуу сайн дурынхныг элсүүлэв.Нахавандын тулалдаан 642 онд Арабын лалын шашинтнууд болон Сасанидын армийн хооронд болсон.Энэ тулааныг лалын шашинтнууд "Ялалтын ялалт" гэж нэрлэдэг.Сасанидын хаан III Яздегерд Мервийн нутаг руу зугтсан боловч өөр томоохон арми босгож чадаагүй юм.Энэ нь Рашидуны Халифатын ялалт байсан бөгөөд улмаар Персүүд Спахан (Исфахан нэртэй болсон) зэрэг эргэн тойрны хотуудыг алджээ.

Умар Персүүдийг Нахаванд ялагдсан даруйдаа сэтгэл зүйн давуу талтай байхад нь цохихоор шийджээ.Умар өмнөд хэсэгт Фарс, хойд талаараа Азербайжан эсвэл төвд Исфахан гэсэн гурван мужийн алийг нь түрүүлж эзлэхээ шийдэх ёстой байв.Умар Персийн эзэнт гүрний зүрх бөгөөд Сасанидын гарнизонуудын хооронд хангамж, харилцаа холбооны суваг байсан тул Исфаханыг сонгосон бөгөөд түүнийг эзлэн авснаар Фарс, Азербайжаныг Яздегердийн бэхлэлт болох Хорасанаас тусгаарлах болно.Тэрээр Фарс, Исфаханыг эзэлсний дараа дараагийн дайралтууд нь Персийн эзэнт гүрний баруун хойд муж болох Азербайжан болон зүүн хязгаарын Систан мужуудын эсрэг нэгэн зэрэг эхлэх болно.Эдгээр аймгуудыг байлдан дагуулах нь Хорасаныг ганцаардмал, эмзэг байдалд оруулах бөгөөд энэ нь Сасанидын Персийг байлдан дагуулах сүүлчийн шат юм.Бэлтгэл ажил 642 оны 1-р сар гэхэд дууссан. Умар Абдулла ибн Усманыг Исфаханыг довтлох лалын цэргийн командлагчаар томилов.Нахавандаас Нуман ибн Мукаарин Хамадан руу хөдөлж, дараа нь зүүн өмнө зүгт 370 км (230 миль) зайд Исфахан хот руу явж, тэнд Сасаничуудын армийг бут цохив.Дайсны командлагч Шахвараз Жадхуйх өөр нэг Сасани жанжны хамт тулалдаанд алагдсан.Абу Муса Ашаари, Ахнаф ибн Кайс нарын удирдлаган дор Бусра, Куфагийн шинэ цэргүүдээр бэхлэгдсэн Нуман хотыг бүслэв.Хот бууж өгөхөөс өмнө бүслэлт хэдэн сарын турш үргэлжилсэн.

Лалын шашинтнууд 638-639 онд Византийн Арменийг эзлэн авчээ.Азербайджанаас хойд зүгт орших Перс Армени нь Хурасантай хамт Персийн гарт үлджээ.Умар ямар ч эрсдэл хүлээхээс татгалзав;Тэрээр Персүүдийг сул дорой гэж хэзээ ч ойлгодоггүй байсан нь Персийн эзэнт гүрнийг хурдан байлдан дагуулж байв.Умар дахин Персийн эзэнт гүрний зүүн хойд ба баруун хойд зүгт нэгэн зэрэг экспедиц илгээж, нэгийг нь 643 оны сүүлээр Хурасан руу, нөгөөг нь Армен руу илгээв.Саяхан Азербайжаныг эрхшээлдээ оруулсан Букайр ибн Абдулла Тифлисийг эзлэхийг тушаажээ.Каспийн тэнгисийн баруун эрэгт орших Бабаас Букаир хойд зүг рүүгээ алхсаар байв.Умар олон талт довтолгооны уламжлалт амжилттай стратегийг ашигласан.Букайр Тифлисээс хэдэн километрийн зайд байтал Умар түүнд цэргээ гурван корпус болгон хуваахыг тушаажээ.Умар Тифлисийг эзлэхээр Хабиб ибн Муслайма, хойд зүгт уулсын эсрэг, Абдулрехман, өмнөд уулсын эсрэг жагсахаар Худхайфа нарыг томилов.Гурван даалгавраа амжилттай гүйцэтгэснээр 644 оны 11-р сард Умар нас барснаар Арменийг дайрах ажиллагаа дуусав. Тэр үед бараг бүх Өмнөд Кавказыг эзлэн авав.

644 онд аль-'Ала' Бахрейнаас Фарс руу дахин довтолж, Эстахр хүртэл хүрч, Фарс мужийн Персийн захирагч (марзбан) Шахраг няцаах хүртлээ.Хэсэг хугацааны дараа Усман ибн Аби аль-Ас Тавважд цэргийн бааз байгуулж чадсан бөгөөд удалгүй Рев-шахрын ойролцоо Шахрагыг ялан хөнөөжээ.648 онд Абд-Аллах ибн аль-Ашари Эстахрын захирагч Махакийг хотыг бууж өгөхийг албадав.Гэсэн хэдий ч хотын оршин суугчид хожим нь 649/650 онд шинээр томилогдсон амбан захирагч Абд-Аллах ибн 'Амир Горыг эзлэн авахыг оролдож байх үед бослого гаргав.Эстахрын цэргийн амбан захирагч Убайд Аллах ибн Маамар ялагдаж, амь үрэгдэв.650/651 онд Яздэгэрд арабуудын эсрэг зохион байгуулалттай эсэргүүцэл үзүүлэхээр тэнд очиж, хэсэг хугацааны дараа Гор руу явав.Гэсэн хэдий ч Эстахр хүчтэй эсэргүүцэл үзүүлж чадаагүй бөгөөд удалгүй 40,000 гаруй хамгаалагчдыг хөнөөсөн арабууд хөөгдсөн.Дараа нь арабууд Гор, Казерун, Сираф нарыг хурдан эзэлсэн бол Яздегерд Керман руу зугтав.Фарс дахь лалын шашинтнуудын хяналт хэсэг хугацаанд ганхаж байсан бөгөөд байлдан дагуулалтын дараа орон нутгийн хэд хэдэн бослого гарчээ.

Ираны Азербайжаныг байлдан дагуулах ажиллагаа 651 онд эхэлсэн бөгөөд энэ нь зүүн өмнөд хэсэгт Керман, Макран, зүүн хойд хэсэгт Систан, баруун хойд хэсэгт Азербайжаны эсрэг нэгэн зэрэг хийсэн довтолгооны нэг хэсэг юм.Худхайфа Персийн төв хэсэгт орших Рей хотоос хойд зүгт Персийн сайн бэхлэгдсэн бэхлэлт болох Занжан руу мордов.Персүүд хотоос гарч, тулалдаанд орсон боловч Худхайфа тэднийг ялж, хотыг эзлэн авч, энх тайвныг эрэлхийлсэн хүмүүст жизягийн ердийн нөхцлөөр олгов.Дараа нь Худхайфа Каспийн тэнгисийн баруун эргийн дагуу хойд зүг рүү явсаар Баб аль-Абвабыг хүчээр эзлэн авав.Энэ үед Худхайфаг Усман эргүүлэн татаж, оронд нь Букайр ибн Абдулла, Утба ибн Фаркад нар томилогдов.Тэднийг Каспийн тэнгисийн баруун эрэг дагуух Букаир, Азербайжаны зүрхэн хэсэг болох Утба гэсэн хоёр талын довтолгоонд Азербайжан руу илгээв.Букайрын хойд зүг рүү явах замд нь Фаррухзадын хүү Исфандиярын удирдлаган дор Персийн томоохон цэрэг зогсов.Ширүүн тулалдаан болж, улмаар Исфандияр ялагдаж, олзлогдов.Амиа алдсаныхаа хариуд Азербайджан дахь эдлэн газраа хүлээлгэн өгөхийг зөвшөөрч, бусдыг лалын шашинтнуудын засаглалд захирагдахыг ятгаж байв.Дараа нь Утба ибн Фаркад Исфандиярын ах Бахрамыг ялав.Тэрээр мөн энх тайвны төлөө шүүхэд хандсан.Дараа нь Азербайжан халиф Умард бууж өгч, жилийн жизя төлөхийг зөвшөөрөв.

Хорасан нь Сасанидын эзэнт гүрний хоёр дахь том аймаг байв.Энэ нь одоогийн Ираны зүүн хойд хэсэг, Афганистаны баруун хойд хэсэг, Туркменистаны өмнөд хэсэг хүртэл үргэлжилсэн.651 онд Хурасаныг байлдан дагуулах ажлыг Ахнаф ибн Кайст даалгав.Ахнаф Куфагаас жагсаж, Рей, Нишапураар дамжин богино бөгөөд цөөн хүнтэй замаар явав.Рей аль хэдийн мусульманчуудын гарт байсан бөгөөд Нишапур эсэргүүцэлгүйгээр бууж өгсөн.Нишапураас Ахнаф Афганистаны баруун хэсэгт орших Герат руу явав.Герат нь бэхлэгдсэн хот байсан бөгөөд үүний үр дүнд бүслэлт хэдэн сар үргэлжилж, бууж өгөхөөс өмнө өмнөд Хорасаныг бүхэлд нь лалын шашинтнуудын мэдэлд авав.Дараа нь Ахнаф хойд зүг рүү чиглэн одоогийн Туркменстан дахь Мерв рүү шууд алхав.Мерв нь Хурасаны нийслэл байсан бөгөөд энд III Яздегред өөрийн ордонд сууж байв.Лалын шашинтнуудын давшилтыг сонсоод III Яздэгэрд Балх руу явав.Мерв хотод ямар ч эсэргүүцэл үзүүлээгүй бөгөөд лалын шашинтнууд Хурасаны нийслэлийг байлдаангүйгээр эзлэн авав.Ахнаф Мерв хотод үлдэж, Куфагаас хүч ирэхийг хүлээв.Энэ хооронд Яздэгэрд мөн Балхад ихээхэн хүчээ цуглуулж, тусламжийн багийг биечлэн удирдаж байсан Фаргана улсын Түрэгийн хаантай холбоотон болжээ.Умар Ахнафыг эвслийг задлахыг тушаав.Лалын шашинтнуудын эсрэг тулалдах нь өөрийн хаант улсад аюул учруулж болзошгүйг мэдээд Фарганагийн хаан холбооноос гарч, Фарганад буцаж ирэв.Яздэгэрдийн армийн үлдсэн хэсэг нь Оксус голын тулалдаанд ялагдаж Оксусын дундуур Трансоксиана руу ухарчээ.Яздэгэрд өөрөө Хятад руу арайхийн зугтан гарч ирэв. Лалын шашинтнууд одоо Персийн хамгийн захын хязгаарт хүрчээ.Цаана нь туркуудын газар нутаг, цаашлаадХятад оршино.Ахнаф Мерв рүү буцаж ирээд амжилтынхаа дэлгэрэнгүй тайланг тэсэн ядан хүлээж байсан Умард илгээж, Оксус голыг гаталж, Трансоксиана руу довтлох зөвшөөрөл хүссэн.Умар Ахнафыг бууж, оронд нь Оксусын өмнөд хүчээ нэгтгэхийг тушаав.