Албани улсын түүх

Албани дахь балар эртний хүн төрөлхтний суурьшил Газар дундын тэнгисийн бусад бүс нутгуудаас хожуу эхэлсэн бөгөөд Хомо сапиенсийн анхны нотолгоо нь Аполлонийн ойролцоох Криегжата хөндийд МЭӨ 40,000 орчимд дээд палеолитын үеэс эхэлжээ.Дараагийн палеолитын дурсгалт газруудад ойролцоогоор МЭӨ 24,700 онд хамаарах Конисполын агуй, Ксаррегийн ойролцоох цахиур чулуун зэвсгийн дурсгалууд, Уракегийн ойролцоох Блаз агуйн хоргодох газрууд зэрэг бусад газрууд багтдаг.Мезолитийн эрин үед чулуу, цахиур, эвэр зэрэг дэвшилтэт багаж хэрэгсэл, ялангуяа Крэгжата, Кониспол, Гажтан зэрэг газруудад хөгжсөн.Мезолитийн үеийн томоохон аж үйлдвэрийн газар бол МЭӨ 7000 орчимд ажиллаж байсан Горансигийн цахиур чулуун уурхай байв.Неолитын үед Албани улсад Ваштеми хэмээх газар нутаг дэвсгэрт газар тариалан эрхэлж эхэлсэн нь МЭӨ 6600 оны орчимд газар тариалангийн шинэ чулуун зэвсгийн хувьсгалаас өмнөх үе юм.Деволл гол, Малик нуурын ойролцоох энэ газар нь Ваштеми, Дунавец, Малик, Подгорие зэрэг суурингуудыг багтаасан Малик соёлыг хөгжүүлэхэд хүргэсэн.Энэхүү соёлын нөлөө нь доод неолитын эцэс гэхэд зүүн Албани даяар өргөжин тэлж, вааран эдлэл, сүнслэг олдворууд, Адриатын болон Дунай мөрний хөндийн соёлтой холбоотой байдаг.Дундад шинэ чулуун зэвсгийн үед (МЭӨ 5-4-р мянганы) энэ бүс нутагт соёлын нэгдэл бий болсон нь хар, саарал өнгөлсөн вааран эдлэл, шаазан зан үйлийн эд зүйлс, эх дэлхийн барималуудыг өргөнөөр ашиглаж байснаас илт харагдаж байна.Энэхүү эв нэгдэл нь хожуу неолитын үед зээтүү, анхдагч ээрэх дугуй зэрэг шинэ технологи нэвтэрч, керамик дизайны дэвшилтэй болсноор эрчимжсэн.Халколитын үе буюу МЭӨ 3-р мянганы хоёрдугаар хагаст анхны зэс багажийг нэвтрүүлж, хөдөө аж ахуй, аж үйлдвэрийн үр ашгийг дээшлүүлсэн.Энэ үеийн вааран эдлэл нь неолитын үеийн уламжлалыг үргэлжлүүлэхийн зэрэгцээ Балканы бусад соёлын нөлөөг авчирсан.Үүнтэй зэрэгцэн энэ эрин үе нь Энэтхэг-Европ нүүдлийн эхлэлийг тавьсан бөгөөд Прото-Индо-Европчууд Зүүн Европын тал нутгаас бүс нутагт шилжин иржээ.Эдгээр нүүдэл нь соёлын холимог байдалд хүргэсэн бөгөөд хожмын Иллиричуудын угсаатны соёлын үндэс суурийг тавихад хувь нэмэр оруулсан нь Албанийн тэргүүлэх археологич Музафер Коркутигийн археологийн олдворууд болон тайлбаруудаар нотлогддог.

Балканы энэтхэг-европчлолын үед Албани улсын өмнөх үе нь Понтын тал нутгаас шилжин суурьшиж, Энэтхэг-Европ хэлийг нэвтрүүлж, Индо-Европ хэлээр ярьдаг хүмүүс орон нутгийн неолитийн үетэй нийлснээр Палео-Балканы ард түмэн үүсэхэд хувь нэмэр оруулснаар ихээхэн өөрчлөлт гарсан. популяци.Албанид, ялангуяа хойд бүс нутгаас ирсэн эдгээр нүүдлийн давалгаа нь төмрийн зэвсгийн эхэн үеийн Иллирийн соёлыг төлөвшүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.Хүрэл зэвсгийн эхэн үеийн төгсгөлд эдгээр хөдөлгөөнүүд нь Төмөр зэвсгийн үеийн Иллиричуудын өвөг дээдэс гэж тодорхойлсон бүлгүүд үүсэхэд түлхэц өгсөн бөгөөд энэ нь овгийн угсаагаар зохион байгуулалттай овгийнхныг илтгэх тумул булш барьснаар тодорхойлогддог.МЭӨ 26-р зуунд хамаарах Албани дахь анхны тумулууд нь Балканы хойд хэсгийн Цетина соёлтой холбоотой Адриатик-Любляна соёлын өмнөд салбарын нэг хэсэг юм.Энэхүү соёлын бүлэг нь Адриатын эрэг дагуу урагшаа өргөжин тэлж, Монтенегро болон Албанийн хойд хэсэгт ижил төстэй булшнууд байгуулж, төмрийн зэвсгийн өмнөх үеийн соёлын нөлөөг тэмдэглэв.Хүрэл зэвсгийн сүүл ба төмрийн зэвсгийн эхэн үед Грекийн баруун хойд хэсэгтэй хиллэдэг өмнөд бүс нутагт Брижүүд суурьшиж, Иллирийн овог аймгууд төв Албани руу нүүж ирснээр Албани улс хүн ам зүйн өөрчлөлтийг туулсан.Эдгээр шилжилт хөдөлгөөн нь Балканы хойгийн баруун хэсэгт Индо-Европын соёлын өргөн тархалттай холбоотой юм.Бригийн овог аймгууд орж ирсэн нь МЭӨ 1-р мянганы эхэн үед Балкан дахь төмрийн зэвсгийн эхэн үетэй таарч байгаа нь балар эртний Албани дахь хүн амын шилжилт хөдөлгөөн, соёлын өөрчлөлтийн динамик шинж чанарыг улам тодотгож байна.

Балканы хойгт нутаглаж байсан Иллиричууд төмрийн зэвсгийн үед голчлон холимог тариалан эрхэлдэг байв.Бүс нутгийн янз бүрийн газарзүй нь тариалангийн газар тариалан, мал аж ахуйг хоёуланг нь дэмждэг байв.Иллирийн хамгийн эртний хаант улсуудын нэг бол МЭӨ 6-р зуунд мөхөхөөсөө өмнө МЭӨ 8-7-р зуунд цэцэглэн хөгжиж байсан Иллирийн өмнөд хэсэгт орших Энчелей хаант улс юм.Тэдний бууралт нь МЭӨ 5-р зуунд Дассаретийн овог аймгуудын өсөлтийг хөнгөвчилж, Иллири дахь хүчний динамикийн өөрчлөлтийг тэмдэглэв.Энчелейтэй зэргэлдээх орчин үеийн Албани улсын Адриатын эрэгт стратегийн байрлалтай Таулантий хаант улс бий болжээ.Тэд бүс нутгийн түүхэнд, ялангуяа Эпидамнусын (орчин үеийн Дуррес) МЭӨ 7-р зуунаас МЭӨ 4-р зуун хүртэл чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.Глаукиас хааны үед тэдний оргил үе нь МЭӨ 335-302 оны хооронд болсон.Иллирийн овог аймгууд хөрш зэргэлдээ эртний Македончуудтай байнга мөргөлдөж, далайн дээрэм хийдэг байв.МЭӨ 4-р зууны сүүлчээр МЭӨ 358 онд Иллирийн хаан Бардилисийг шийдэмгий ялсан Македон улсын II Филиппийн эсрэг мөргөлдөөн гарсан нь томоохон мөргөлдөөн байв.Энэхүү ялалт нь Иллирийн нэлээд хэсгийг Македоныг давамгайлахад хүргэсэн.МЭӨ 3-р зуун гэхэд Иллирийн хэд хэдэн овог аймгууд нэгдэж, далайн дээрэмчинд түшиглэдэг гэдгээрээ алдартай МЭӨ 250 оноос хойш хаан Агрон тэргүүтэй анхны улс болжээ.Агрон МЭӨ 232 эсвэл 231 онд Аетолианчуудын эсрэг хийсэн цэргийн амжилт нь Иллирийн баялгийг эрс нэмэгдүүлсэн.Агроныг нас барсны дараа түүний бэлэвсэн эхнэр Теута хатан хаан үүрэг гүйцэтгэж, Ромтой анхны дипломат харилцаа тогтооход хүргэв.Ромын Иллирийн эсрэг хийсэн дараагийн кампанит ажил (МЭӨ 229, МЭӨ 219, МЭӨ 168 он) нь далайн дээрэмчдийг таслан зогсоох, Ромын худалдааг аюулгүй болгох зорилготой байв.Эдгээр Иллирийн дайн эцэстээ Ромчууд тус бүс нутгийг байлдан дагуулж, Августын удирдлаган дор Ромын Паннониа, Далматиа мужуудад хуваагдахад хүргэсэн.Эдгээр хугацаанд Грек, Ромын эх сурвалжууд ихэвчлэн Иллиричуудыг сөрөг талаас нь дүрсэлж, тэднийг "варварууд" эсвэл "зэрлэгүүд" гэж тэмдэглэдэг байв.

Ромчууд МЭӨ 229 оноос МЭӨ 168 он хүртэл гурван удаа Иллирийн дайн хийж, Ромын болон холбоотон Грекийн нутаг дэвсгэрт заналхийлж байсан Иллирийн далайн дээрэм, тэлэлтийг дарах зорилготой байв.Иллирийн нэгдүгээр дайн (МЭӨ 229-228) Ромын холбоотон хөлөг онгоцууд болон Грекийн гол хотууд руу Иллиричууд дайрсны дараа эхэлсэн бөгөөд Ромын ялалт, түр зуурын амар амгаланд хүргэсэн.МЭӨ 220 онд Иллирийн довтолгооны улмаас дахин дайсагналцсан нь Иллирийн 2-р дайныг (МЭӨ 219-218) өдөөж, Ромын ээлжит ялалтаар төгсөв.Иллирийн 3-р дайн (МЭӨ 168) нь Македонийн 3-р дайнтай давхцаж байсан бөгөөд энэ үеэр Иллиричууд Ромын эсрэг Македонтой хамт байв.Ромчууд Иллиричүүдийг хурдан ялж, сүүлчийн хаан Гентиусыг Скодра хотод барьж, МЭӨ 165 онд Ромд авчирсан.Үүний дараа Ром Иллирийн хаант улсыг татан буулгаж, Иллирик мужийг байгуулж, Албани дахь Дрилон голоос Истрия, Сава гол хүртэлх газар нутгийг багтаажээ.Скодра эхэндээ нийслэл болж, дараа нь Салона руу шилжсэн.Эзлэн байлдан дагуулсны дараа тус бүс нутагт хэд хэдэн засаг захиргааны өөрчлөлт гарсан бөгөөд үүний дотор МЭ 10 онд Паннониа, Далматиа мужуудад хуваагдсан ч Иллирикум гэдэг нэр түүхэндээ хадгалагдан үлджээ.Орчин үеийн Албани улс нь Иллирик, Ромын Македонийн нэг хэсэг болох Ромын эзэнт гүрэнд нэгдсэн.Дрилон голоос Истрия болон Сава гол хүртэл үргэлжилсэн Иллирикум нь эртний Иллириагийн ихэнх хэсгийг багтаасан.Салон нь түүний нийслэл болжээ.Дрин голын өмнөд хэсэг нь Ромын Македонийн ангиллын Эпирус Нова гэж нэрлэгддэг байв.Энэ бүс дэх Ромын алдартай дэд бүтцэд Албанийг дайран өнгөрч, Диррахиум (орчин үеийн Дуррес) хүртэл төгсдөг Виа Эгнатиа багтжээ.МЭ 357 он гэхэд энэ бүс нутаг нь Хожуу Ромын эзэнт гүрний засаг захиргааны томоохон хэлтэс болох Иллирикийн Преториан мужийн өргөн уудам нутаг дэвсгэрийн нэг хэсэг байв.МЭ 395 онд засаг захиргааны цаашдын бүтцийн өөрчлөлтийн үр дүнд газар нутгийг Дакиа епарх (Праевалитана) болон Македонийн епарх (Эпирус Нова) гэж хуваасан.Өнөөдөр Албани улсын ихэнх хэсэг нь эртний Эпирус Нова байсан газартай тохирч байна.

Христийн шашин МЭ 3-4-р зууны үед Македонийн Ромын мужийн нэг хэсэг болох Эпирус Нова хотод дэлгэрчээ.Энэ үед Христийн шашин Византийн зонхилох шашин болж, харь шашны политеизмыг орлож, Грек-Ромын соёлын үндэс суурийг өөрчилсөн юм.Энэ үеийн чухал дурсгал болох Албани дахь Дуррес амфитеатрыг Христийн шашныг номлоход ашиглаж байжээ.МЭ 395 онд Ромын эзэнт гүрэн хуваагдсанаар Дринус голын зүүн хэсэгт орших газар нутаг, түүний дотор одоогийн Албани улс нь Зүүн Ромын эзэнт гүрний захиргаанд орсон боловч сүм хийдийн хувьд Ромтой холбоотой хэвээр байв.Энэхүү зохицуулалт нь МЭ 732 он хүртэл үргэлжилсэн бөгөөд Византийн эзэн хаан III Лео Иконокластик мөргөлдөөний үеэр тус бүс нутгийн сүмийн холбоог Ромоос тасалж, Константинополь Патриархын мэдэлд оруулах хүртэл үргэлжилсэн.1054 оны хуваагдал нь Христийн шашныг Зүүн Ортодокси ба Ромын Католик шашинд хуваасан бөгөөд Албани улсын өмнөд хэсэг нь Константинопольтой, хойд хэсэг нь Ромтой нэгдэхэд хүргэсэн.Энэ хуваагдал нь Славян Диоклиа (орчин үеийн Монтенегро ) вант улс байгуулагдаж, улмаар 1089 онд Бар хотын Метрополитан харш байгуулагдаж, Шкодер, Улцинж зэрэг Албанийн хойд епархуудыг өөрийн эрх баригчид болгосон нь улам хүндрэв.1019 он гэхэд Византийн зан үйлийн дагуу Албани епархуудыг шинээр бие даасан Охридын хамба епархизмын дор байрлуулав.Хожим нь 13-р зуунд Венецийн эзлэн түрэмгийллийн үед Дурресийн Латин хамба лам байгуулагдсан нь тус бүс нутагт сүм хийдийн болон соёлын нөлөө үзүүлсэн чухал үеийг тэмдэглэсэн юм.

МЭӨ 168 онд Ромчууд эзлэгдсэнийхээ дараа одоогийн Албани гэгддэг бүс нутаг нь Ромын Македон мужийн нэг хэсэг болох Эпирус Нова мужид нэгджээ.МЭ 395 онд Ромын эзэнт гүрэн хуваагдахад энэ газар Византийн эзэнт гүрний мэдэлд орсон.Византийн ноёрхлын эхний зуунуудад Эпирус Нова нь 4-р зуунд эхлээд Гот, Хүннү, дараа нь МЭ 570 онд Аварууд, дараа нь 7-р зууны эхээр Славуудын довтолгоотой тулгарсан.7-р зууны сүүлч гэхэд Булгарууд Балканы ихэнх хэсгийг, тэр дундаа Албани улсын төв хэсэгт хяналтаа тогтоожээ.Эдгээр довтолгоо нь бүс нутаг даяар Ром, Византийн соёлын төвүүдийг сүйтгэж, сулруулсан.Христийн шашин нь 1-2-р зуунаас Зүүн Ромын эзэнт гүрэнд паган шашны политеизмыг халж, тогтсон шашин байсаар ирсэн.Византийн нэг хэсэг байсан ч энэ бүс нутгийн Христийн нийгэмлэгүүд МЭ 732 он хүртэл Ромын папын харьяанд байсан.Тэр жил Византийн эзэн хаан III Лео Иконокластикийн маргааны үеэр орон нутгийн хамба лам нарын Ромд өгсөн дэмжлэгийн хариуд сүмийг Ромоос салгаж, Константинополь Патриархын мэдэлд шилжүүлэв.Христийн сүм 1054 онд албан ёсоор Зүүн Ортодокс ба Ромын Католик шашинд хуваагдсан бөгөөд Албани улсын өмнөд хэсэг Константинопольтой холбоотой байсан бол хойд хэсэг нь Ромд буцаж ирэв.Византийн засгийн газар 9-р зууны эхэн үед Диррахиумын сэдвийг бий болгож, Диррахиум (орчин үеийн Дуррес) хотын эргэн тойронд төвлөрч, далайн эргийн ихэнх хэсгийг хамарсан бол дотоод хэсэг нь Славян, дараа нь Болгарын хяналтад үлдсэн.11-р зууны эхээр Болгарыг эзлэн авсны дараа л Византийн Албани дахь бүрэн хяналтыг сэргээв.11-р зууны сүүлч гэхэд албаничууд гэж тодорхойлсон угсаатны бүлгүүд түүхэн тэмдэглэлд тэмдэглэгдсэн байдаг;Энэ үед тэд Христийн шашныг бүрэн хүлээн зөвшөөрсөн.11-12-р зууны сүүлчээр энэ бүс нутаг нь Византи- Норманы дайны чухал тулааны талбар байсан бөгөөд Диррахиум нь Константинополь руу шууд хүргэдэг Виа Эгнатийн төгсгөлд байрладаг тул стратегийн хот байв.12-р зууны эцэс гэхэд Византийн эрх мэдэл сулрахын хэрээр Арбанон муж нь автономит ноёд болж, Топиас, Балшас, Кастриотис зэрэг орон нутгийн феодалын язгууртнуудын өсөлтийг эхлүүлж, эцэст нь Византийн ноёрхлоос ихээхэн тусгаар тогтнолоо олж авсан.Албанийн вант улсыг 1258 онд Сициличууд богино хугацаанд байгуулж, Албанийн эрэг болон ойролцоох арлуудыг хамарч, Византийн эзэнт гүрнийг түрэмгийлэхэд стратегийн бааз болж байв.Гэсэн хэдий ч далайн эргийн хэд хэдэн хотыг эс тооцвол Албани улсын ихэнх хэсгийг 1274 он гэхэд Византчууд эргүүлэн авчээ.Энэ бүс нутаг Византийн иргэний дайны үеэр Сербийн эрхшээлд орох хүртэл 14-р зууны дунд үе хүртэл Византийн мэдэлд байсан.

Византийн ноёрхлын эхний зуунд буюу МЭ 461 он хүртэл одоогийн Албани улсын нутаг дэвсгэрийн нэг хэсэг болох Эпирус Нова муж Вестгот, Хүннү, Остроготуудын сүйрлийн дайралтанд өртөж байжээ.Эдгээр довтолгоонууд нь 4-р зуунаас эхлэн Ромын эзэнт гүрэнд нөлөөлж эхэлсэн бүдүүлэг довтолгооны өргөн хүрээний нэг хэсэг байсан бөгөөд Германы Готууд болон Азийн Хүннү нар эрт дайралтыг удирдаж байв.6-7-р зуун гэхэд Зүүн өмнөд Европ руу славянчуудын нүүдэллэн ирснээр бүс нутгийг улам бүр тогтворгүй болгов.Эдгээр шинэ суурьшсан хүмүүс хуучин Ромын нутаг дэвсгэрт өөрсдийгөө байгуулж, уугуул Албани, Влах үндэстнүүдийг уулархаг нутаг руу ухрах, нүүдэлчин амьдралын хэв маягийг хэвшүүлэх эсвэл Византийн Грекийн аюулгүй хэсэг рүү дүрвэхэд хүргэв.6-р зууны сүүлчээр Аваруудын довтолгооны ээлжит давалгаа гарч, удалгүй Болгарууд 7-р зуунд Балканы хойгийн ихэнх хэсгийг, тэр дундаа Албанийн төв хэсгийн нам дор газрыг эзлэн авчээ.Эдгээр дараалсан түрэмгийллийн давалгаа нь орон нутгийн нийгэм, улс төрийн бүтцийг сүйтгээд зогсохгүй бүс нутаг дахь Ром, Византийн соёлын төвүүдийг устгах эсвэл сулруулахад хүргэсэн.Энэхүү үймээн самуунтай үе нь Балкан дахь томоохон өөрчлөлтийг тэмдэглэж, дундад зууны үеийн нутаг дэвсгэрийг тодорхойлох үндэс угсаатны болон улс төрийн цогц газрын суурийг тавьсан юм.

6-р зууны үед Балканы хойг, түүний дотор Албани нь хойд зүгээс нүүж ирсэн славянчуудын суурьшсан байв.Византийн эзэнт гүрэн Балканы нутаг дэвсгэрээ үр дүнтэй хамгаалж чадаагүй тул уугуул хүн амын дийлэнх нь далайн эргийн томоохон хотууд руу ухрах эсвэл эх газрын Славуудад ууссан байхыг харсан.7-р зуунд Булгарууд орж ирснээр Кубер тэргүүтэй бүлэг Македон болон зүүн Албанид суурьшсанаар бүс нутгийн хүн ам зүй, улс төрийн байдлыг улам бүр өөрчилсөн.681 онд Хан Аспарухийн удирдлаган дор Анхны Болгарын эзэнт гүрэн байгуулагдсан нь чухал үйл явдал байв.Энэ нь Византийн эзэнт гүрний эсрэг Булгар , Славуудыг нэгтгэж, 840-өөд онд Пресианы захиргаанд байсан одоогийн Албани, Македон зэрэг хүчирхэг улсыг бий болгосон.Борис I-ийн үед 9-р зууны дунд үед Болгар христийн шашинд орсны дараа Албанийн өмнөд болон зүүн хэсгийн хотууд Охридын утга зохиолын сургуулийн нөлөөгөөр соёлын чухал төвүүд болжээ.Болгарын нутаг дэвсгэрийн ашиг сонирхолд Диррахиум (орчин үеийн Дуррес) орчмын томоохон ахиц дэвшил багтсан боловч 10-р зууны сүүлчээр эзэн хаан Самуил эзлэн авах хүртлээ хот өөрөө Византийн мэдэлд байсан.Самуилын засаглал нь Диррахиум дахь Болгарын хяналтыг бэхжүүлэх оролдлого хийсэн боловч Византийн цэргүүд 1005 онд түүнийг эргүүлэн авчээ.1014 онд Клейдионы тулалдаанд аймшигт ялагдал хүлээсний дараа Болгарын хяналт суларч, тус бүс нутагт Византийн ноёрхлын эсрэг үе үе эсэргүүцэл, бослого гарчээ.1040 онд Тихомир тэргүүтэй Дурресийг тойрсон бослого амжилттай болсон ч эцэст нь бүтэлгүйтэж, 1041 он гэхэд Византийн хүч сэргэсэн.Энэ бүс нутаг нь Калояны (1197-1207) удирдлага дор Болгарын эзэнт гүрэнд богино хугацаанд дахин нэгдэхийг туулсан боловч түүнийг нас барсны дараа Эпирос эзэнт гүрэнд буцаж ирэв.Гэсэн хэдий ч 1230 онд Болгарын эзэн хаан II Иван Асен Эпиротын армийг эрс ялж, Болгарын Албани дахь ноёрхлыг дахин баталгаажуулав.Энэхүү ялалтыг үл харгалзан, дотоод зөрчилдөөн, залгамж халаатай холбоотой асуудлууд 1256 он гэхэд Албанийн ихэнх нутаг дэвсгэрийг алдахад хүргэсэн бөгөөд дараа нь Болгарын бүс нутаг дахь нөлөө буурчээ.Эдгээр зуунууд нь Албани дахь ширүүн мөргөлдөөн, соёлын шилжилтийн үе байсан бөгөөд Византинчууд, Болгарууд, орон нутгийн Слав, Албани хүн амын харилцан үйлчлэл ихээхэн нөлөөлсөн.

Арбанон нь түүхэнд Арбен (Хуучин Гег хэлээр) эсвэл Арбер (Хуучин Тоск) гэгддэг бөгөөд Латинаар Арбанум гэж нэрлэгддэг бөгөөд одоогийн Албани улсын нутаг дэвсгэрт байрладаг дундад зууны үеийн ноёд байв.Үүнийг 1190 онд Албанийн архон Прогон Кружа орчмын бүс нутагт, Венецийн хяналтад байдаг нутгаас зүүн ба зүүн хойд зүгт байгуулжээ.Уугуул Прогони гэр бүлийн захиргаатай энэхүү ноёд нь түүхэнд бичигдсэн анхны Албани улсыг төлөөлдөг.Прогоныг түүний хөвгүүд Гжин, дараа нь Деметриус (Дхимиер) залгамжлав.Тэдний удирдлаган дор Арбанон Византийн эзэнт гүрнээс ихээхэн хэмжээний бие даасан байсаар байв.Уг ноёд 1204 онд 4-р загалмайтны аян дайны үеэр эзлэгдсэн Константинополь дахь эмх замбараагүй байдлыг ашиглан улс төрийн бүрэн тусгаар тогтнолоо олж авсан юм.Гэсэн хэдий ч энэ тусгаар тогтнол богино настай байсан.Ойролцоогоор 1216 онд Эпирийн захирагч Михаэль I Комненос Дукас довтолгоог эхлүүлж, хойд зүгт Албани, Македон руу тэлэн, Кружаг эзлэн авч, ноёдын автономит байдлыг үр дүнтэй дуусгав.Прогонигийн сүүлчийн удирдагч Деметриусыг нас барсны дараа Арбаноныг Болгарын эзэнт гүрэн Эпирийн эзэнт гүрэн, 1235 оноос Никеагийн эзэнт гүрэн дараалан захирч байв.Дараачийн хугацаанд Арбаноныг Деметриусын бэлэвсэн эхнэр Сербийн Комнена Неманжичтай гэрлэсэн Грек-Албанийн эзэн Грегориос Камонас захирч байв.Камонасын дараа вант улс нь Камонас болон Комненагийн охинтой гэрлэсэн нутгийн магнат Голем (Гулам)-ийн удирдлага дор болов.1256-1257 оны өвөл Византийн төрийн зүтгэлтэн Жорж Акрополит түүнийг өөртөө нэгтгэсний дараа Голем түүхэн тэмдэглэлээс алга болсны дараа ноёдын сүүлчийн бүлэг гарч ирэв.Хожуу Арбаноны түүхийн гол эх сурвалжууд нь Албани улсын түүхэн дэх энэ үеийн хамгийн дэлгэрэнгүй мэдээллийг агуулсан Жорж Акрополитийн түүхээс гардаг.

Эпирийн дарангуйлал нь 1204 оны 4-р загалмайтны дайны дараа Византийн эзэнт гүрний хуваагдмал үлдэгдлээс үүссэн Грекийн залгамжлагч хэд хэдэн мужуудын нэг юм. Анжелос гүрний нэг салбар байгуулагдсан энэ нь Никеагийн эзэнт гүрний хажууд байсан нэгдэл байв. Византийн эзэнт гүрний залгамжлагч болох хууль ёсны гэдгээ зарласан Требизондын эзэнт гүрэн.Хэдийгээр Теодор Комненос Дукасын удирдлаган дор 1227-1242 оны хооронд Тесалоникийн эзэнт гүрэн гэж хааяа нэрлэж байсан ч энэ нэрийг орчин үеийн эх сурвалжаас илүүтэй орчин үеийн түүхчид голчлон ашигладаг.Газарзүйн хувьд Эпирусын бүс нутаг байсан боловч оргил үедээ баруун Грекийн Македон, Албани, Фессали, баруун Грекийн Нафпактос хүртэлх хэсгийг хамарч байв.Теодор Комненос Дукас газар нутгаа түрэмгийлэн өргөжүүлж, Македонийн төв хэсэг, тэр байтугай Фракийн зарим хэсгийг хамарч, Дидимотеихо, Адрианополь зэрэг зүүн зүгт хүрчээ.Константинопольыг эргүүлэн авах ирмэгт ойртоход түүний хүсэл эрмэлзэл Византийн эзэнт гүрнийг бараг сэргээв.Гэвч 1230 онд болсон Клокотницагийн тулалдаанд түүний хичээл зүтгэл бүтэлгүйтэж, Болгарын эзэнт гүрэнд ялагдсанаар Деспотатын газар нутаг, нөлөө мэдэгдэхүйц багассан юм.Энэхүү ялагдлын дараа Эпирийн эзэнт гүрэн Эпир, Тессали дахь үндсэн бүсүүддээ буцаж орж, дараагийн жилүүдэд бүс нутгийн янз бүрийн гүрний вассал улс болжээ.Энэ нь 1337 онд сэргээгдсэн Палайологийн Византийн эзэнт гүрэнд эзлэгдэх хүртлээ бие даасан байдлаа хадгалсан.

13-р зууны дунд ба сүүл гэхэд Византийн болон Болгарын эзэнт гүрний сулрал нь орчин үеийн Албани улсад Сербийн нөлөөг өргөжүүлэх боломжийг олгосон.Эхэндээ Сербийн Их хаант улсын нэг хэсэг, дараа нь Сербийн эзэнт гүрний нэг хэсэг байсан Сербийн өмнөд Албани дахь хяналт нь маргаантай хэвээр байгаа бөгөөд зарим түүхчид Сербийн нөлөө нь шууд хяналтаас илүү орон нутгийн Албани овог аймгуудын нэрээр захирагдах замаар хязгаарлагдаж байсан гэж үздэг.Энэ хугацаанд Албанийн хойд нутаг дэвсгэрүүд Сербийн мэдэлд байсан бөгөөд үүнд Шкодер, Дайч, Дриваст зэрэг томоохон хотууд багтжээ.Сербийн тэлэлт нь Сербийн цэрэг, эдийн засгийн хүчирхэгжилт, ялангуяа Стефан Душан зэрэг эрх баригчдын үед ихээхэн түлхэц болсон бөгөөд тэд уул уурхай, худалдаанаас олж авсан баялгаа албаничууд гэх мэт янз бүрийн үндэстэн ястнуудыг багтаасан томоохон хөлсний армийг элсүүлэхэд ашигласан.1345 он гэхэд Стефан Душан өөрийгөө "Серб ба Грекийн эзэн хаан" хэмээн өргөмжилсөн нь Албанийн газар нутгийг багтаасан Сербийн нутаг дэвсгэрийн оргилыг бэлгэдсэн юм.Энэ бүс нутаг нь 1272-1368 оны хооронд орчин үеийн Албани улсын зарим хэсгийг хамарсан Албанийн вант улсыг байгуулсан Ангевинчуудын захиргаанд үе үе байсан.14-р зууны сүүлч гэхэд Стефан Душаныг нас барсны дараа Сербийн хүч буурснаар Албанийн хэд хэдэн ноёд бий болсон нь орон нутгийн хяналтыг дахин баталгаажуулж байгааг харуулж байна.Сербийн засаглалын туршид Албанчуудын цэргийн оруулсан хувь нэмэр ихээхэн байсан бөгөөд эзэн хаан Стефан Душан 15,000 Албанийн хөнгөн морин цэрэг бүхий томоохон бүрэлдэхүүнийг элсүүлжээ.Бүс нутгийн стратегийн ач холбогдлыг тухайн үеийн геополитикийн өргөн хүрээний харилцан үйлчлэлд, тэр дундаа Византийн эзэнт гүрэн, шинээр гарч ирж буй Османы эзэнт гүрэн зэрэг хөрш зэргэлдээх улсуудтай хийсэн мөргөлдөөн, эвсэлд оруулсан нь онцолж байв.Албани улсын хяналт нь Душанаас хойшхи маргаантай асуудал болсон, ялангуяа Эпирийн эзэнт гүрний үед 14-р зууны сүүлчээр Петр Лоша, Гжин Буа Шпата зэрэг орон нутгийн Албанийн ноёд өөрийн гэсэн засаглалыг тогтоож, Серб эсвэл Сербээс бие даасан улсуудыг байгуулжээ. Византийн хяналт.Албани тэргүүтэй эдгээр мужууд нь Османы Балкан руу дэвшихээс өмнөх болон тэр үед дундад зууны үеийн Албани улсын хуваагдмал, эрч хүчтэй улс төрийн дүр төрхийг онцолж байна.

1271 онд Анжу Чарльзийн байгуулсан Албани улсын хаант улс нь Византийн эзэнт гүрний байлдан дагуулалтаар, нутгийн Албани язгууртнуудын дэмжлэгтэйгээр байгуулагдсан.1272 оны 2-р сард тунхагласан хаант улс нь Дуразцо (орчин үеийн Дуррес) -аас өмнө зүгт Бутринт хүртэл үргэлжилсэн.1280-1281 онд Бератын бүслэлтэд түүний Константинополь руу түлхэх хүсэл тэмүүлэл нь бүдгэрч, Византийн дараагийн сөрөг довтолгоонууд удалгүй Ангевинчүүдийг Дуразцогийн эргэн тойронд жижиг газар нутаг руу хязгаарлав.Энэ эрин үед Эпирийн дарангуйлал ба Никеагийн эзэнт гүрний эрх мэдлийн янз бүрийн өөрчлөлтүүд гарсан.Жишээлбэл, Кружагийн эзэн Голем 1253 онд Эпирийн талд орсон боловч түүний автономит эрхийг хүндэтгэхээ амласан Жон Ватацзтай хийсэн гэрээний дараа Никейд үнэнч болсон.Эдгээр харилцан үйлчлэл нь дундад зууны үеийн Албани улсын ээдрээтэй, ихэвчлэн тогтворгүй улс төрийн дүр төрхийг харуулж байна.Никейчүүд 1256 он гэхэд Дуррес зэрэг бүс нутгуудад хяналтаа тогтоож, Византийн эрх мэдлийг сэргээхийг оролдсон нь орон нутгийн Албаничуудын бослогод хүргэсэн.Сицилийн Манфред довтолж, бүс нутгийн тогтворгүй байдлыг ашиглаж, 1261 он гэхэд Албанийн эрэг дагуух томоохон газар нутгийг эзлэн авснаар улс төрийн нөхцөл байдлыг улам хүндрүүлсэн. Гэсэн хэдий ч 1266 онд Манфред нас барснаар Витербогийн гэрээ байгуулж, түүний Албани ноёрхлыг Чарльз Анжоугийн мэдэлд өгсөн.Чарльзын засаглалын үед анх цэргийн алба хаах, орон нутгийн автономит эрхийг багасгах замаар хяналтаа бэхжүүлэх оролдлого гарч байсан нь Албанийн язгууртнуудын дургүйцлийг төрүүлэв.Энэхүү дургүйцлийг Византийн эзэн хаан Майкл VIII ашиглаж, 1274 он гэхэд Албанид амжилттай кампанит ажил эхлүүлж, Берат зэрэг гол хотуудыг эзлэн авч, орон нутгийн үнэнч байдлыг Византийн хүрээ рүү шилжүүлэхэд хүргэв.Эдгээр саад бэрхшээлийг үл харгалзан Анжу Чарльз бүс нутгийн улс төрд үргэлжлүүлэн оролцож, орон нутгийн удирдагчдын үнэнч байдлыг баталгаажуулж, цаашдын цэргийн кампанит ажил хийхийг оролдов.Гэсэн хэдий ч түүний төлөвлөгөө Византийн эсэргүүцэл болон Христийн шашинтай улсуудын хооронд цаашид мөргөлдөөн гарахаас урьдчилан сэргийлэхийг эрмэлзсэн Пап ламын стратегийн оролцооны улмаас байнга саад болж байв.13-р зууны сүүлч гэхэд Албанийн хаант улс мэдэгдэхүйц буурч, Чарльз зөвхөн Дуразцо гэх мэт далайн эргийн бэхлэлтүүдийг хянаж байв.Чарльзыг нас барсны дараа вант улсын нөлөө улам бүр буурч, түүний өв залгамжлагчид Византийн дарамт шахалт болон орон нутгийн Албанийн ноёдын хүч нэмэгдэж байгаа үед Албанийн нутаг дэвсгэрт хүчтэй хяналт тавьж чадахгүй байв.

14-15-р зууны эхэн үед буюу Сербийн эзэнт гүрний уналт болон Османы довтолгооноос өмнө нутгийн язгууртнуудын удирдлаган дор Албанийн хэд хэдэн ноёд бий болсон.Энэ үе нь Албанийн удирдагчид бүс нутгийн эрх мэдлийн хоосон орон зайг ашиглан бүрэн эрхт улсуудын өсөлтийг харсан.Нэг чухал үйл явдал 1358 оны зун Орсини гүрний Эпирийн сүүлчийн дарангуйлагч Никефорос II Орсини Акарнаниа дахь Ачелоос хэмээх газарт Албанийн ахлагч нартай мөргөлдсөн үед болжээ.Албанийн цэргүүд ялалт байгуулж, дараа нь Эпирийн дарангуйллын өмнөд нутаг дэвсгэрт хоёр шинэ муж байгуулав.Эдгээр ялалтууд нь тэдэнд үнэнч байдлаа баталгаажуулахын тулд Сербийн хаанаас олгосон Византийн зэрэглэл болох "деспотууд" цолыг хүртсэн.Байгуулагдсан мужуудыг Албанийн язгууртнууд удирдаж байв: нийслэлээ Арта хотод байгуулсан Пжетер Лоша, Анжелокастрон төвтэй Гжин Буа Шпата.1374 онд Лоша нас барсны дараа хоёр бүс нутаг Гжин Буа Шпатагийн удирдлаган дор нэгдсэн.1335-1432 онуудад дөрвөн үндсэн ноёд Албанийн улс төрийн дүр төрхийг бэхжүүлсэн.Бератын Музакаж хаант улс : 1335 онд Берат, Мызекэд байгуулагдсан.Албанийн хунтайж : Энэ нь Албанийн хаант улсын үлдэгдэлээс үүссэн бөгөөд Карл Топиа анх удирдаж байжээ.1392 онд Османы эзэнт гүрний мэдэлд орох хүртлээ хяналт Топиа болон Балша гүрний хооронд ээлжлэн оров. Гэсэн хэдий ч Скандербегийн удирдлаган дор богино хугацаанд чөлөөлөгдөж, тэр мөн Кастриотигийн вант улсыг өөрчлөн байгуулжээ.Андреа II Топиа дараа нь 1444 онд Лежегийн лигт элсэхээсээ өмнө хяналтаа сэргээв.Кастриотигийн вант улс : Анх Жжон Кастриоти үүсгэн байгуулсан бөгөөд Албани улсын үндэсний баатар Скандербег Османы хяналтаас эргүүлэн авснаар олны анхаарлыг татсан.Дукагжини вант улс : Малесиа мужаас Косовогийн Приштина хүртэл.Эдгээр ноёд нь дундад зууны үеийн Албанийн улс төрийн хуваагдмал, үймээн самуунтай шинж чанарыг илэрхийлээд зогсохгүй, Албанийн удирдагчдын гадаад аюул заналхийлэл, дотоод өрсөлдөөн дунд бие даасан байдлаа хадгалахын тулд тэсвэр хатуужил, стратегийн мэргэн ухааныг онцолж байна.1444 онд Скандербег тэргүүтэй эдгээр ноёдын нэгдэл болох Лежегийн холбоо байгуулагдсан нь Албаничуудын Османы эсрэг хамтын эсэргүүцлийн оргил үе болж, Албанийн түүхэн дэх чухал үеийг харуулсан юм.

Османы эзэнт гүрэн 1385 онд Саврагийн тулалдаанд ялалт байгуулсны дараа Балканы баруун хэсэгт ноёрхлоо баталж эхэлсэн. 1415 он гэхэд Османчууд Мат голын умард нутгийг хамарсан засаг захиргааны нэгж болох Албанийн Санжакийг албан ёсоор байгуулжээ. өмнөд хэсэгт Чамерия руу.Жирокастра нь 1419 онд энэхүү Санжакийн засаг захиргааны төвөөр тогтоогдсон нь тус бүс нутаг дахь стратегийн ач холбогдлыг харуулсан юм.Османы эзэнт гүрний ноёрхол ногдуулсан хэдий ч хойд Албанийн язгууртнууд бие даасан байдлаа хадгалж, газар нутгаа цутгалын зохицуулалтаар захирч чадсан.Гэсэн хэдий ч Албани улсын өмнөд хэсэгт байдал эрс өөр байв;Энэ газар нь Османы шууд хяналтад байсан.Энэхүү шилжилт нь орон нутгийн язгууртнуудыг Османы эзэнт гүрний эзэдтэй нүүлгэн шилжүүлж, төвлөрсөн засаглал, татварын тогтолцоог хэрэгжүүлэх явдал байв.Эдгээр өөрчлөлтүүд нь нутгийн хүн ам болон язгууртнуудын дунд ихээхэн эсэргүүцлийг өдөөж, Гжерж Арианитигийн удирдсан томоохон бослогод хүргэв.Энэхүү бослогын эхний үе шатанд Османчуудын эсрэг томоохон арга хэмжээ авч, олон тимар эзэмшигчид (Османы газрын тэтгэмжийн системийн дагуу газар эзэмшигчид) алагдсан эсвэл хөөгджээ.Ариун Ромын эзэнт гүрэн шиг гадны хүчнүүдтэй эвсэл байгуулах оролдлогыг харсан язгууртнууд бослогод нэгдэн буцаж ирснээр бослого хүчээ авчээ.Дагнум зэрэг гол газруудыг эзлэн авсан анхны амжилтыг үл харгалзан бослого хүчээ хадгалахын тулд тэмцэж байв.Албанийн Санжак дахь томоохон хотуудыг эзлэн авах чадваргүй болсон нь Гирокастерийн бүслэлт зэрэг удаан үргэлжилсэн байлдааны ажиллагаатай хослуулан Османчуудад эзэнт гүрний өнцөг булан бүрээс ихээхэн хүчийг нэгтгэх боломжийг олгосон.Дукагжини, Зенебиши, Топиа, Кастриоти, Арианити зэрэг тэргүүлэх гэр бүлүүдийн бие даасан үйлдлээр тодорхойлогддог Албанийн бослогын төвлөрсөн бус командлалын бүтэц нь үр дүнтэй зохицуулалтад саад болж, 1436 оны эцэс гэхэд бослогыг бүтэлгүйтэлд хүргэсэн. Османчууд хяналтаа бэхжүүлж, ирээдүйн бослогыг таслан зогсоохын тулд хэд хэдэн аллага үйлдэж, бүс нутагт ноёрхлоо улам бэхжүүлсэн.Энэ үе нь Албани дахь Осман гүрний хүчийг мэдэгдэхүйц бэхжүүлж, Балканы хойгт үргэлжлүүлэн тэлэх, хяналт тавих үе шатыг тавьсан юм.

Албанийн хүн амын исламжих үйл явцад тэдний Османы цэрэг, засаг захиргааны системд, ялангуяа лалын шашныг дэлгэрүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн Бекташи дэг жаягийн дагуу нэгдсэн нь ихээхэн нөлөөлсөн.Илүү эсрэг тэсрэг зан үйл, ихээхэн хүлцлийн түвшинд алдартай Бекташи дэг журам нь Исламын үнэн алдартны шашинд хатуу ханддаггүй, Османы эзэнт гүрний нийгэм-улс төрийн бүтэцтэй нэгтгэгдсэн тул олон албаничуудын сонирхлыг татав.Janissary Recruitment and Devşirme SystemДевширме системээр дамжуулан Албаниуудыг Османы цэргийн ангиудад, ялангуяа Янисарчуудад элсүүлсэн нь Исламжих эхний үе шатуудад ихээхэн түлхэц болсон юм.Исламын шашинд орж, элит цэрэг болгон бэлтгэгдсэн христийн шашинтай хөвгүүдээс татвар авдаг байсан энэ систем нь Османы бүтцэд нийгэм, улс төрийн хөгжил дэвшлийг бий болгосон.Хэдийгээр анхандаа өөрийн эрхгүй байсан ч Янисар байхтай холбоотой нэр хүнд, боломжууд нь олон албанчуудыг сайн дураараа Исламын шашинд ороход хүргэсэн.Османы эзэнт гүрэнд нэр хүндтэй болсон15-р зуун гэхэд 16-17-р зууныг хүртэл Албаничууд Исламын шашинд орох тусам тэд Османы эзэнт гүрний дотор улам бүр чухал үүрэг гүйцэтгэж эхлэв.Энэ үе нь цэргийн болон засаг захиргааны гол албан тушаалыг хашиж байсан албаничуудын тоо нэмэгдэж, эзэнт гүрний засаглалд хүн амын тоотой харьцуулахад харьцангуй их нөлөөлсөн.Албани гаралтай 48 агуу вазир 190 орчим жил төрийн хэргийг удирдаж байсан нь Османы үе дэх албаничуудын нэр хүндийг тодотгож өгдөг.Эдгээрийн дунд онцлох тоо баримтууд нь:Жорж Кастриоти Скандербег : Османы эсрэг бослогыг удирдахаасаа өмнө Османы офицероор ажиллаж байсан.Паргалы Ибрахим Паша : Гайхамшигт Сулейманы үеийн агуу сайд, эзэнт гүрний засаглалд чухал нөлөө үзүүлдгээрээ алдартай.Копрүлү Мехмед Паша : 17-р зууны дундуур Османы эзэнт гүрнийг ноёрхох гэж байсан Копрүлү улс төрийн удмын үндэслэгч.Египетийн Мухаммед Али : Хэдийгээр хожим нь тэрээр Османы шууд хяналтаас салж, Египетийг ихээхэн шинэчилсэн автономит улс байгуулжээ.Иоаннинагийн Али Паша : Османы султанаас бараг бие даасан байдлаар Янинагийн Пашаликийг захирч байсан өөр нэг нөлөө бүхий албани хүн.Цэргийн хувь нэмэрАлбаничууд Осман-Венецийн дайн, Осман-Унгарын дайн, Хабсбургийн эсрэг мөргөлдөөн зэрэг Османы янз бүрийн дайнд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.Тэдний цэргийн чадвар нь эдгээр мөргөлдөөнд чухал үүрэг гүйцэтгээд зогсохгүй албаничууд 19-р зууны эхэн үе хүртэл Османы цэргийн стратегид, ялангуяа хөлсний цэргүүдийн хувьд амин чухал хэвээр байх болно.

14, ялангуяа 15-р зуун бол Албаничуудын Османы тэлэлтийг эсэргүүцэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.Энэ үед Албанийн үндэсний баатар, Османы эзэнт гүрний эсрэг эсэргүүцлийн бэлгэ тэмдэг болох Скандербег гарч ирэв.Эрт амьдрал ба гажуудалАлбанийн язгууртнуудын нэг Кружегийн Гжон Кастриоти 1425 онд Османы захиргаанд захирагдаж, хамгийн бага Жорж Кастриоти (1403-1468) зэрэг дөрвөн хүүгээ Османы ордонд явуулахаас өөр аргагүйд хүрчээ.Тэнд Жорж Исламыг хүлээн зөвшөөрсний дараа Искандер гэж нэрлэгдэж, Османы нэрт жанжин болжээ.1443 онд Нишийн ойролцоох кампанит ажлын үеэр Скандербег Османы цэргээс зугтаж, Круже руу буцаж ирээд Туркийн гарнизоныг хууран мэхэлж цайзыг булаан авчээ.Дараа нь тэрээр лалын шашнаас татгалзаж, Ромын католик шашинд буцаж, Османчуудын эсрэг ариун дайн зарлав.Лежегийн лиг үүсэх1444 оны 3-р сарын 1-нд Албанийн удирдагчид Венеци , Монтенегрогийн төлөөлөгчдийн хамт Леже сүмд цугларав.Тэд Скандербег Албанийн эсэргүүцлийн командлагч хэмээн зарлав.Нутгийн удирдагчид газар нутгаа хяналтандаа байлгахын зэрэгцээ Скандербегийн удирдлаган дор нэгдсэн дайсны эсрэг нэгдэж байв.Цэргийн кампанит ажил ба эсэргүүцэлСкандербег ойролцоогоор 10,000-15,000 эрчүүдийг цуглуулсан бөгөөд түүний удирдлаган дор тэд нас барах хүртлээ 24 жил, түүнээс хойш 11 жилийн турш Османы кампанит ажлыг эсэргүүцэв.Албаничууд Кружэгийн гурван бүслэлтийг даван туулж, 1450 онд Султан II Мурадын эсрэг томоохон ялалт байгуулжээ. Скандербег мөнИталийн өмнөд хэсэгт орших өрсөлдөгчдийн эсрэг Неаполь хаан I Альфонсог дэмжиж, Албани-Венецийн дайны үеэр Венецийн эсрэг ялалт байгуулсан.Хожмын он жилүүд ба өв залгамжлалТогтворгүй байдал, Османтай үе үе орон нутгийн хамтын ажиллагаатай байсан ч Скандербегийн эсэргүүцэл Неаполын хаант улс болон Ватиканаас тодорхой хэмжээний дэмжлэг авчээ.1468 онд Скандербег нас барсны дараа Круже 1478 он хүртэл тэссэн бөгөөд 1479 онд Венец хотыг Османчуудад өгөхөд хүргэсэн хүчтэй бүслэлтийн дараа Шкодер унав.Эдгээр бэхлэлтүүд нуран унаснаар Албанийн язгууртнууд Итали, Венец болон бусад бүс нутгууд руу ихээхэн дүрвэж, Албанийн үндэсний хөдөлгөөнд нөлөөлсөн хэвээр байв.Эдгээр цагаачид Албанийн хойд хэсэгт католик шашныг хадгалахад чухал үүрэг гүйцэтгэж, Албанийн үндэсний онцлогт хувь нэмэр оруулсан.Скандербегийн эсэргүүцэл нь Албаничуудын эв нэгдэл, өвөрмөц байдлыг бэхжүүлээд зогсохгүй үндэсний эв нэгдэл, эрх чөлөөний төлөөх хожмын тэмцлийн үндэс суурь болсон юм.Түүний өв залгамжлалыг Албанийн туганд багтаасан бөгөөд гэр бүлийнх нь сүлд бэлгэдлээр өдөөгдсөн бөгөөд түүний хүчин чармайлт нь Зүүн өмнөд Европ дахь Османы ноёрхлоос хамгаалах үйлсэд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.

1444 оны 3-р сарын 2-нд Скандербег болон бусад Албанийн язгууртнуудын байгуулсан Лежегийн холбоо нь Албани улсын түүхэн дэх чухал үеийг төлөөлж, бүс нутгийн удирдагчид Османы түрэмгийллийг эсэргүүцэхийн тулд нэг тугийн дор нэгдсэн анхны тохиолдол болсон юм.Леже хотод байгуулагдсан энэхүү цэрэг, дипломат холбоо нь үндэсний эв нэгдлийн мэдрэмжийг төлөвшүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн бөгөөд дундад зууны үеийн анхны нэгдсэн тусгаар тогтносон Албани улсын эхлэлийг тавьсан юм.Үүсэлт ба бүтэцЛигийг Кастриоти, Арианити, Захариа, Музака, Спани, Топиа, Балша, Крножевич зэрэг Албанийн нэр хүндтэй гэр бүлүүд байгуулжээ.Эдгээр гэр бүлүүд эх сурвалжийн хувьд эсвэл гэрлэлтийн замаар холбогдож, эвслийн дотоод эв нэгдлийг сайжруулсан.Гишүүн бүр өөр өөрийн эзэмшилдээ хяналтаа хадгалахын зэрэгцээ цэрэг, санхүүгийн эх үүсвэрээ оруулсан.Энэхүү бүтэц нь язгууртнуудын нутаг дэвсгэрийн бие даасан байдлыг хадгалахын зэрэгцээ Османы эсрэг нэгдсэн хамгаалалт хийх боломжийг олгосон.Сорилт ба зөрчилдөөнЛиг нь нэн даруй сорилтуудтай тулгарсан, ялангуяа Венецийн нэгдсэн Балшичи, Крножевичи нарын гэр бүл холбооноос гарч, Албани-Венецийн дайнд (1447-48) хүргэсэн.Эдгээр дотоод зөрчилдөөнийг үл харгалзан Лиг нь 1448 онд Венецтэй байгуулсан энх тайвны гэрээгээр бие даасан байгууллага гэж хүлээн зөвшөөрөгдсөн нь дипломатын чухал амжилтыг тэмдэглэсэн юм.Цэргийн кампанит ажил ба үр нөлөөСкандербегийн удирдлаган дор Лиг нь Османы хэд хэдэн довтолгоог амжилттай няцааж, Торвиолл (1444), Отонете (1446), Кружегийн бүслэлт (1450) зэрэг тулалдаанд чухал ялалт байгуулсан.Эдгээр амжилт нь Скандербегийн нэр хүндийг Европ даяар бататгаж, амьд ахуйдаа Албани улсын тусгаар тогтнолыг хадгалахад чухал үүрэг гүйцэтгэсэн юм.Татан буулгах ба өв залгамжлалАнхны амжилтаа үл харгалзан Лиг байгуулагдсаныхаа дараахан дотоод хагарал, гишүүдийнхээ ашиг сонирхлын харилцан адилгүй байдлаас болж хуваагдаж эхэлсэн.Скандербег 1468 онд нас барах хүртлээ Османы довтолгоог эсэргүүцсээр байсан ч 1450-иад оны дунд үе гэхэд эвсэл нэгдмэл байгууллагын үйл ажиллагаа явуулахаа больсон. бүс нутагт Османы ноёрхол.Лежегийн лиг нь Албанийн эв нэгдэл, эсэргүүцлийн бэлгэдэл хэвээр байгаа бөгөөд тус улсын түүхэн дэх гол хэсэг болгон тэмдэглэдэг.Энэ нь аймшигт дайснуудын эсрэг хамтын ажиллагааны боломжийн жишээ болж, хожмын үндэсний өвөрмөц байдлын үндэс суурийг тавьсан юм.Лигийн өв, тэр дундаа Скандербегийн удирдлага нь соёлын бахархлыг өдөөсөн хэвээр байгаа бөгөөд Албанийн үндэсний түүх бичигт дурсагддаг.

Албани пашаликууд нь Балканы түүхэнд Албанийн удирдагчид мөхөж буй Османы эзэнт гүрний доторх өргөн уудам газар нутгийг хагас бие даасан болон бодит бие даасан хяналтыг хэрэгжүүлсэн онцгой үеийг төлөөлдөг.Энэ эрин үе нь Шкодер дахь Бушатичууд, Иоаннина дахь Тепеленегийн Али Паша зэрэг нэр хүндтэй Албани гэр бүлүүд хүчирхэгжиж, нөлөөлөл, нутаг дэвсгэрээ өргөжүүлэхийн тулд суларч буй төв эрх мэдлийг ашигласан.Албани пашаликуудын бослого18-р зуунд Османы тимар систем, төв эрх мэдэл суларсан нь Албанийн нутаг дэвсгэрт бүс нутгийн томоохон автономит байдалд хүргэсэн.Шкодер дахь Бушати гэр бүл, Иоаннина дахь Али Паша нар бүс нутгийн хүчирхэг удирдагчид болон гарч ирэв.Аль аль нь ашигтай үед Османы төв засгийн газартай стратегийн холбоотон болж, ашиг сонирхолд нь нийцсэн тохиолдолд бие даан ажилладаг байв.Шкодерийн Пашалик: 1757 онд байгуулагдсан Бушати гэр бүлийн ноёрхол нь Хойд Албани, Монтенегро, Косово, Македон, Сербийн өмнөд хэсэг зэрэг өргөн уудам нутгийг хамарсан.Бушатчууд Египет дэх Мехмед Али Пашагийн автономит дэглэмтэй харьцуулж, тусгаар тогтнолоо баталгаажуулахыг оролдсон.Кара Махмуд Бушати 1796 онд Монтенегрод ялагдаж, нас барах хүртлээ Австри зэрэг гадаадын гүрнүүдээр түрэмгийлэн өргөжин тэлж, түүнийг хүлээн зөвшөөрөх оролдлого нь мэдэгдэхүйц байв. Түүний залгамжлагчид 1831 онд пашаликийг татан буулгах хүртэл Османы эзэнт гүрэнд янз бүрийн үнэнч шударгаар захирч байв. Османы цэргийн кампанит ажил.Жанинагийн Пашалик: 1787 онд Али Пашагийн үүсгэн байгуулсан энэхүү пашалик нь эх газрын Грек, өмнөд болон төв Албани, Хойд Македонийн баруун өмнөд хэсэг зэрэг дээд цэгтээ хүрсэн юм.Зальтай, хэрцгий засаглалаараа алдартай Али Паша Иоаннина хотыг соёл, эдийн засгийн чухал төв болгосон.Түүний засаглал 1822 он хүртэл үргэлжилсэн бөгөөд Османы агентууд түүнийг хороож, Жанина Пашаликийн автономит статусыг дуусгавар болгосон.Нөлөөлөл ба бууралтАлбани пашаликууд ухарч буй Османы эрх мэдлийн сул орон зайг нөхөж, Балканы улс төрийн байдалд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.Тэд бүс нутгийнхаа соёл, эдийн засгийн хөгжилд хувь нэмрээ оруулсан боловч нэрлэсэн төвлөрсөн эзэнт гүрний хүрээнд томоохон автономит газар нутгийг хадгалахад тулгарч буй сорилтуудыг үлгэр жишээ болгон харуулсан.19-р зууны эхэн үед үндсэрхэг үзэлтнүүдийн хөдөлгөөн нэмэгдэж, тогтворгүй байдал үргэлжилсэн нь Османы эзэнт гүрнийг эрх мэдлийг шинэчлэн тогтоох, бүс нутгийн паша нарын бие даасан байдлыг хязгаарлахад чиглэсэн томоохон шинэчлэлийг эхлүүлэхэд хүргэв.19-р зууны дунд үед Танзиматын шинэчлэл ба дараачийн засаг захиргааны зохицуулалт нь Албанийн нутаг дэвсгэрийг эзэнт гүрний бүтцэд шууд нэгтгэх зорилготой байв.Эдгээр өөрчлөлтүүд нь эсэргүүцсэн Албанийн удирдагчдын эсрэг хийсэн цэргийн кампанит ажилтай хослуулан пашаликуудын тусгаар тогтнолыг аажмаар устгасан.

1830 оны 8-р сарын 9-ний өдөр Албанийн бэйсийг хядсан нь Османы ноёрхлын дор Албани улсын түүхэн дэх эгзэгтэй, хүчирхийллийн үйл явдал юм.Энэ үйл явдал Албанийн бэйсийн удирдлагыг устгаад зогсохгүй эдгээр нутгийн удирдагчдын өмнөд Албанид эзэмшиж байсан бүтцийн эрх мэдэл, бие даасан байдлыг мэдэгдэхүйц сулруулж, улмаар хойд Албанийн Скутари Пашаликийг дарах жишиг тогтсон юм.Суурь1820-иод оны үед, ялангуяа Грекийн тусгаар тогтнолын дайны дараа, Албанийн нутгийн бэйс Янинагийн Пашаликийг алдсаны улмаас унасан эрх мэдлээ эргүүлэн олж, бэхжүүлэхийг хичээж байв.Тэдний нөлөө багассаны хариуд Албанийн удирдагчид 1828 оны 12-р сард Влорагийн гэр бүлийн Исмаил Бей Кемали зэрэг нөлөө бүхий хүмүүсээр ахлуулсан Бератын чуулган дээр хуралдав.Энэхүү чуулган нь Албанийн язгууртны уламжлалт эрх мэдлийг сэргээх зорилготой байв.Гэсэн хэдий ч Османы эзэнт гүрэн 2-р Махмудын үед төвлөрөл, шинэчлэлийн шинэчлэлийг нэгэн зэрэг хэрэгжүүлж байсан нь Албанийн бэйс шиг бүс нутгийн эрх мэдлийн бие даасан байдалд заналхийлж байв.АллагаБолзошгүй бослогыг дарж, төв эрх мэдлийг сэргээхийг оролдохын тулд Решид Мехмед Пашагийн удирдлаган дор Албанийн гол удирдагчдыг үнэнч байсных нь төлөө шагнаж урамшуулах нэрийдлээр Дээд Порте нартай уулзалт зохион байгуулав.Энэ уулзалт бол нарийн төлөвлөсөн отолт байлаа.Санамсаргүй Албанийн бэйсүүд болон тэдний хамгаалагчид Монастир (одоогийн Битола, Хойд Македон) дахь уулзалтын цэгт ирэхэд тэднийг битүү талбай руу хөтөлж, ёслолын хэлбэрээр хүлээж байсан Османы цэргүүд устгажээ.Энэхүү аллагын үр дүнд 500 орчим Албани бэй болон тэдний хувийн хамгаалагчид амь үрэгджээ.Үр дагавар ба нөлөөЭнэхүү аллага нь Османы эзэнт гүрний доторх Албанийн автономит улсын бүтцийг үр дүнтэй устгасан.Албанийн удирдлагын нэлээд хэсгийг устгаснаар Османы төв эрх мэдэл бүс нутаг даяар хяналтаа илүү гүнзгийрүүлж чадсан юм.Дараа жил нь буюу 1831 онд Османчууд Скутарийн Пашаликийг дарж, Албанийн нутаг дэвсгэрийг улам бүр бэхжүүлэв.Эдгээр орон нутгийн удирдагчдыг устгасан нь Албанийн Вилаетуудын засаглалыг өөрчлөхөд хүргэсэн.Османчууд эзэнт гүрний төвлөрсөн болон исламын бодлоготой илүү нийцсэн удирдлагыг суулгаж, Албанийн үндэсний сэрэх үеийн нийгэм, улс төрийн байдалд нөлөөлсөн.Түүгээр ч зогсохгүй Албанийн бусад удирдагчдын эсрэг хийсэн хядлага болон дараагийн цэргийн ажиллагаа нь үлдсэн сөрөг хүчинд тодорхой мессеж илгээж, ирээдүйд томоохон хэмжээний эсэргүүцлийн магадлалыг бууруулсан юм.Өв залгамжлалХэдий хядлагын улмаас хүнд цохилт болсон ч Албаничуудын эсэргүүцэл бүрэн намдаж чадаагүй юм.1830, 1847 онуудад дараагийн бослого бослого гарсан нь тус бүс нутагт байнгын үймээн самуун, бие даасан байдлыг хүсч байгааг харуулж байна.Энэхүү үйл явдал нь Албанийн хамтын ой санамж, өвөрмөц байдалд урт хугацааны нөлөө үзүүлж, Албанийн үндэсний сэргэлт, эцэст нь 20-р зууны эхэн үеийн тусгаар тогтнолын төлөөх хөдөлгөөнийг тодорхойлох эсэргүүцэл, үндэсний тэмцлийн түүхийг агуулсан байв.

1833-1839 оны хооронд болсон Албаничуудын цуврал бослого нь Османы төрийн эрх мэдлийн эсрэг удаа дараалан эсэргүүцэж байсныг харуулж байгаа нь Албанийн удирдагчид болон ард иргэдийн Османы шинэчлэл, засаглалын үйл ажиллагаанд гүн гүнзгий дургүйцэж байгааг харуулж байна.Эдгээр бослого нь орон нутгийн автономит хүсэл эрмэлзэл, эдийн засгийн гомдол, Османы эзэнт гүрний эхлүүлсэн төвлөрсөн шинэчлэлийг эсэргүүцсэн хослолоос үүдэлтэй байв.Суурь1830 онд Албанийн бэйсийг хядах үеэр Албанийн нэр хүндтэй удирдагчид унасны дараа тус бүс нутагт эрх мэдлийн хоосон орон зай үүссэн.Энэ үед нэгэн цагт Албанийн нутаг дэвсгэрт ихээхэн нөлөө үзүүлж байсан бэй, агас зэрэг орон нутгийн уламжлалт удирдагчдын нөлөө буурчээ.Османы төв засгийн газар хяналтаа бэхжүүлэх шинэчлэлийг хэрэгжүүлэх замаар үүнийг ашиглахыг хичээсэн боловч эдгээр нь эсэргүүцэлтэй тулгарч, Албани даяар хэд хэдэн бослогыг өдөөсөн.БослогуудШкодер дахь бослого, 1833 : Шкодер болон түүний ойр орчмын 4000 орчим албаничуудын санаачилсан энэхүү бослого нь дарангуйлагч татвар ногдуулж, өмнө нь олгосон эрх ямбануудыг үл тоомсорлосон хариу үйлдэл байв.Босогчид стратегийн чухал газруудыг эзэлж, шинэ татварыг цуцлах, хуучин эрхийг сэргээхийг шаардав.Эхний хэлэлцээг үл харгалзан Османы цэргүүд хяналтаа эргүүлэн авахыг оролдох үед мөргөлдөөн үүсч, удаан хугацааны эсэргүүцэлтэй тулгарсан нь эцэстээ Османы буулт хийхээс өөр аргагүй болсон.Өмнөд Албани дахь бослого, 1833 : Хойд хэсгийн бослоготой зэрэгцэн Албани улсын өмнөд хэсэг ч мөн адил үймээн самууны гэрч болжээ.Балил Нешо, Тафил Бузи зэрэг зүтгэлтнээр удирдуулсан энэхүү бослого нь газарзүйн өргөн тархалт, цэргийн ажиллагаа эрчимтэй явагдсанаараа онцлог байв.Босогчдын шаардлагууд нь Албанийн албан тушаалтнуудыг томилох, татварын дарамт шахалтыг арилгахад чиглэв.Тэдний анхны сөргөлдөөн амжилттай болсон нь Берат зэрэг гол газруудыг эзлэн авахад Османы засгийн газар босогчдын зарим шаардлагыг хэлэлцээ хийж, хүлээн зөвшөөрөхөд хүргэв.1834-1835 оны бослого : Эдгээр бослого нь Албанийн хойд хэсэгт ялалт байгуулсан боловч өмнөд хэсэгт нь ухралт хийсэн холимог үр дүнд хүрсэн.Османы цэргийн хүчин чармайлтыг үр дүнтэй няцааж чадсан орон нутгийн удирдагчдын хүчирхэг эвслийн ачаар хойд хэсэг нь ашиг тус хүртэв.Үүний эсрэгээр, өмнөд хэсгийн бослого, эхний амжилтыг үл харгалзан тус бүс нутаг нь Османы эзэнт гүрний хувьд стратегийн ач холбогдлын улмаас илүү хатуу хэлмэгдүүлэлттэй тулгарсан.Өмнөд Албани дахь 1836-1839 оны бослого : 1830-аад оны сүүлчээр Албани улсын өмнөд хэсэгт босогчдын үйл ажиллагаа дахин сэргэж, үе үе амжилттай болж, хатуу хэлмэгдүүлэлт хийв.1839 оны Берат болон түүний ойр орчмын нутагт бослого гарсан нь цэрэг, улс төрийн томоохон сорилтуудыг үл харгалзан Османы ноёрхлын эсрэг үргэлжилсэн тэмцэл, орон нутгийн өөрөө удирдах ёсны хүсэл эрмэлзлийг онцолсон юм.

Рилинджа Комбетаре буюу Албанийн сэргэн мандалт гэгддэг Албанийн үндэсний сэргэлт нь 19-р зууны эхэн ба 20-р зууны эхэн үед Албани улсад соёл, улс төр, нийгмийн гүн гүнзгий хөдөлгөөн өрнөсөн чухал үе юм.Энэ эрин үе нь Албанийн үндэсний ухамсар, бие даасан соёл, улс төрийн байгууллагыг бий болгоход чиглэсэн хүчин чармайлтаар тодорхойлогддог бөгөөд эцэст нь орчин үеийн Албани улсыг бий болгоход хүргэсэн.СуурьБараг таван зууны турш Албани улс Османы эзэнт гүрний захиргаанд байсан бөгөөд энэ нь үндэсний эв нэгдлийн аливаа хэлбэр, албан ёсны өвөрмөц байдлын илэрхийлэлийг дарангуйлдаг байв.Османы засаг захиргаа албан тушаалтнуудын дунд үндэстний үзлийг хөгжүүлэхэд саад болох бодлогыг хэрэгжүүлсэн.Албанийн үндэсний сэргэлтийн гарал үүсэлАлбанийн үндсэрхэг хөдөлгөөний яг гарал үүслийн талаар түүхчдийн дунд маргаан гардаг.Энэ хөдөлгөөн нь 1830-аад оны Османы төвлөрлийн хүчин чармайлтыг эсэргүүцсэн бослого хөдөлгөөнөөс эхэлсэн гэж зарим хүмүүс маргадаг бөгөөд үүнийг Албанийн улс төрийн автономит байдлын анхны илэрхийлэл гэж үзэж болно.Бусад хүмүүс 1844 онд Наум Векилхархи анхны стандартчилагдсан Албани цагаан толгойг хэвлүүлсэн нь үндэсний өвөрмөц байдлыг нэгтгэхэд тусалсан соёлын чухал үйл явдал гэж онцолж байна.Нэмж дурдахад, 1881 онд Зүүн хямралын үеэр Призрений Лигийн задралыг Албаничуудын үндсэрхэг үзлийг улам хурцатгасан чухал эргэлт гэж нэрлэдэг.Хөдөлгөөний хувьсалЭхэндээ энэ хөдөлгөөн нь соёл, утга зохиолын шинжтэй байсан бөгөөд боловсрол, нийгмийн шинэчлэл хийх шаардлагатайг онцолсон Албанийн диаспора болон сэхээтнүүдийн зүгээс хөдөлгөжээ.Энэ хугацаанд албани хэлээр уран зохиол, эрдэм шинжилгээний бүтээл туурвисан нь үндэсний өвөрмөц мэдрэмжийг төлөвшүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.19-р зууны сүүлч гэхэд эдгээр соёлын хүчин чармайлт нь илүү илт улс төрийн үндсэрхэг хөдөлгөөн болон хувирчээ.Османы эзэнт гүрэн дэх албаничуудын эрхийг хамгаалах зорилгоор 1878 онд байгуулагдсан Призрений лиг зэрэг гол үйл явдлууд энэ шилжилтийг тэмдэглэсэн.Лиг анх Албанийн газар нутгийг хуваахаас хамгаалж, автономит эрхийг хамгаалахад анхаарлаа хандуулж байсан нь хөдөлгөөний улстөржилт улам бүр нэмэгдэж байгааг харуулсан.Олон улсын хүлээн зөвшөөрөлтЭдгээр үндсэрхэг үзлийн хүчин чармайлтын оргил нь 1912 оны 12-р сарын 20-нд Лондонд болсон Элчин сайд нарын бага хурал Албани улсын тусгаар тогтнолыг өнөөгийн хил хязгаарт албан ёсоор хүлээн зөвшөөрснөөр хүрчээ.Энэхүү хүлээн зөвшөөрөлт нь Албанийн үндсэрхэг хөдөлгөөний хувьд чухал ялалт байсан бөгөөд олон арван жилийн тэмцэл, өмгөөллийн амжилтыг нотолсон юм.

Дервиш Карагийн бослого (1843–1844) нь 1839 онд Османы эзэнт гүрний эхлүүлсэн Танзиматын шинэчлэлийн эсрэг Османы Албани улсын хойд хэсэгт гарсан томоохон бослого байв. Османы засаг захиргаа, цэргийн хүчийг шинэчлэн, төвлөрүүлэхэд чиглэсэн эдгээр шинэчлэл нь уламжлалт феодалын бүтцийг эвдэж, нутгийн удирдагчдын бие даасан байдалд заналхийлж, баруун Балканы мужуудад өргөн тархсан дургүйцэл, эсэргүүцлийг төрүүлэв.Бослогын шууд шалтгаан нь Албани улсын нэр хүндтэй удирдагчдыг баривчилж, цаазалсан нь Дервиш Карагаар удирдуулсан зэвсэгт эсэргүүцлийг өдөөсөн явдал байв.Бослог 1843 оны 7-р сард Үскуб (одоогийн Скопье) хотод эхэлж, Гостивар, Калканделен (Тетово) зэрэг бусад нутаг дэвсгэрт хурдан тархаж, эцэст нь Приштина, Гжакова, Шкодер зэрэг хотуудад хүрчээ.Лалын болон Христийн Албаничуудын аль алиныг нь бүрдүүлсэн босогчид албаничуудын цэргийн алба хаах, албан хэл мэддэг орон нутгийн удирдагчдыг ажиллуулах, 1830 онд Сербид олгосон албан ёсны автономит эрхийг хүлээн зөвшөөрөх зорилготой байв.Их зөвлөл байгуулж, олон хотыг түр хяналтандаа байлгах зэрэг анхны амжилтад хүрсэн хэдий ч босогчид Омер Паша болон Османы том хүч тэргүүтэй хүчтэй сөрөг довтолгоотой тулгарсан.1844 оны 5-р сар гэхэд хүнд тулаан, стратегийн бүтэлгүйтлийн дараа бослогыг үндсэндээ дарж, гол бүс нутгийг Османы арми эзлэн авч, Дервиш Кара эцэст нь олзолж, шоронд хийв.Үүний зэрэгцээ Дибер хотод Ше Мустафа Зеркани болон бусад орон нутгийн удирдагчид тэргүүтэй Карааг баривчлагдсаны дараа ч бослого үргэлжилсэн.Орон нутгийн хүн амын томоохон оролцоо зэрэг ширүүн эсэргүүцэлтэй тулгарсан ч Османы дээд хүчин бослогыг аажмаар дарав.Османы хариу арга хэмжээ нь хэлмэгдүүлэлт, албадан нүүлгэн шилжүүлэлтийг багтаасан боловч тэд байнгын эсэргүүцлийн хариуд Танзиматын шинэчлэлийг бүрэн хэрэгжүүлэхийг хойшлуулсан юм.Дервиш Карагийн бослого нь Османы эзэнт гүрэн угсаатны хувьд олон янзын болон хагас автономит бүс нутгуудад төвлөрсөн шинэчлэлийг хэрэгжүүлэхэд тулгарч байсан сорилтуудыг онцолсон юм.Энэ нь мөн эзэнт гүрний бүтцийн өөрчлөлттэй тулгарч буй орон нутгийн үндсэрхэг үзэл ба уламжлалт үнэнч байдлын цогц харилцан үйлчлэлийг онцлон тэмдэглэв.

1847 оны Албанийн бослого бол Османы Танзиматын шинэчлэлийн эсрэг Албанийн өмнөд хэсэгт гарсан гол бослого байв.Османы засаг захиргааг шинэчлэх, төвлөрүүлэх зорилгоор хийсэн эдгээр шинэчлэл нь 1840-өөд оноос Албанид нөлөөлж эхэлсэн нь татварыг нэмэгдүүлж, зэвсэг хураах, Османы шинэ түшмэдүүдийг томилох зэрэгт хүргэсэн нь нутгийн Албаничуудын дургүйцлийг төрүүлсэн.Бослогын өмнө 1844 онд Дервиш Карагийн бослого гарсан нь тус бүс нутагт Османы бодлогыг эсэргүүцсээр байгааг онцолсон юм.1846 он гэхэд Танзиматын шинэчлэлийг Албани улсын өмнөд хэсэгт албан ёсоор нэвтрүүлж, Хисен Паша Вриони зэрэг Османы орон нутгийн томилсон хүмүүсээр удирдуулсан татвар хураах, зэвсэг хураах хүнд арга барилын улмаас үймээн самууныг бий болгов.1847 оны 6-р сард Месапликийн чуулганд дургүйцэл дээд цэгтээ хүрч, лалын болон христийн аль аль нь янз бүрийн нийгэмлэгийн Албанийн удирдагчид Османы ногдуулсан татвар, цэрэг татлага, засаг захиргааны өөрчлөлтийг үгүйсгэхийн тулд нэгдэв.Энэ хурал нь Зенел Гжолека, Ррапо Хекали зэрэг зүтгэлтнээр удирдуулсан бослогын албан ёсны эхлэлийг тавьсан юм.Босогчид Делвинье, Жирокастер зэрэг хэд хэдэн хотыг хяналтандаа авч, хэд хэдэн тулалдаанаар Османы цэргүүдийг ялав.Османы засгийн газар цэргийн хүч, хэлэлцээрээр бослогыг дарах оролдлого хийсэн ч босогчид томоохон эсэргүүцлийг даван туулж, гол бүс нутгуудад богино хугацаанд хяналтаа тогтоов.Берат болон түүний эргэн тойронд болсон томоохон тулалдааны улмаас мөргөлдөөн улам ширүүсэв.Османы цэргүүд эхний бүтэлгүйтлийг үл харгалзан эзэнт гүрний янз бүрийн хэсгээс олон мянган цэргийг оролцуулсан томоохон сөрөг довтолгооныг зохион байгуулав.Босогчид бүслэлт болон асар олон тооны хүмүүстэй тулгарсан нь эцсийн эцэст гол удирдагчдыг барьж, цаазлах, зохион байгуулалттай эсэргүүцлийг дарах зэрэгт хүргэсэн.1847 оны сүүлээр бослогыг дарж, баривчлах, албадан гаргах, Ррапо Хекали зэрэг удирдагчдыг цаазлах зэрэг орон нутгийн хүн амд ноцтой үр дагавар авчирсан.Хэдийгээр ялагдал хүлээсэн ч 1847 оны бослого бол Албаничуудын Османы ноёрхлыг эсэргүүцсэн түүхэн дэх чухал үйл явдал бөгөөд төвийн шинэчлэл ба орон нутгийн автономит байдлын хоорондох гүн гүнзгий хурцадмал байдлыг харуулсан.

Албани үндэстний эрхийг хамгаалах холбоо гэж албан ёсоор алдаршсан Призрений лиг нь 1878 оны 6-р сарын 10-нд Османы эзэнт гүрний Косово мужийн Призрен хотод байгуулагдсан.Энэхүү улс төрийн байгууллага нь 1877-1878 оны Орос-Туркийн дайны үр дагавар болон дараачийн Сан-Стефано, Берлиний гэрээнд шууд хариу арга хэмжээ болж, Албаничуудын оршин суудаг газар нутгийг хөрш Балканы мужуудад хуваах аюул заналхийлсэн юм.СуурьОрос-Туркийн дайн нь Османы эзэнт гүрний Балкан дахь хяналтыг эрс сулруулж, Албаничуудын газар нутгийг хуваах айдас төрүүлэв.1878 оны 3-р сард Сан-Стефаногийн гэрээгээр албаничууд суурьшсан бүс нутгийг Серби, Монтенегро , Болгарт хуваарилахыг санал болгов.Энэхүү зохицуулалт нь Австри- Унгар , Их Британийн хөндлөнгийн оролцоотойгоор тасалдсан бөгөөд тэр жилийн сүүлээр Берлиний Конгресс хуралдахад хүргэсэн.Конгресс эдгээр нутаг дэвсгэрийн маргааныг шийдвэрлэхийг зорьсон боловч Албанийн нэхэмжлэлийг үл тоомсорлон, Албанийн нутаг дэвсгэрийг Монтенегро, Сербид шилжүүлэхийг зөвшөөрсөн.Бүрэлдэхүүн ба зорилгоҮүний хариуд Албанийн удирдагчид үндэсний хамтын байр сууриа илэрхийлэхийн тулд Призрений холбоог хуралдуулжээ.Эхэндээ Лиг нь Османы хүрээнд Албанийн нутаг дэвсгэрийг хадгалах, хөрш зэргэлдээ улсуудын түрэмгийллийн эсрэг эзэнт гүрнийг дэмжих зорилготой байв.Гэсэн хэдий ч, Абдил Фрашери зэрэг гол хүмүүсийн нөлөөн дор Лигийн зорилго нь илүү бие даасан байдлыг эрэлхийлж, эцэст нь Албанийн тусгаар тогтнолыг дэмжсэн илүү радикал байр суурийг баримталсан.Үйл ажиллагаа ба цэргийн эсэргүүцэлЛиг нь төв хороог байгуулж, армиа бүрдүүлж, үйл ажиллагаагаа санхүүжүүлэхийн тулд татвар ногдуулдаг байв.Энэ нь Албанийн нутаг дэвсгэрийг хавсаргахаас хамгаалахын тулд цэргийн ажиллагаа явуулж байв.Лиг Берлиний конгрессын захирамжийн дагуу Монтенегрогийн хяналтыг эсэргүүцэн Плав, Гусинже мужуудыг авч үлдэхийн төлөө тэмцсэн.Эхний амжилтыг үл харгалзан Османы эзэнт гүрэн Албанийн салан тусгаарлах үзэл гарч ирэхээс эмээж, Лигийг дарахаар хөдөлсөн.1881 оны 4-р сар гэхэд Османы цэргүүд Лигийн хүчийг эрс ялж, гол удирдагчдыг барьж, засаг захиргааны бүтцийг нь татан буулгав.Өв залгамжлал ба үр дагаварЛигийг дарсан нь Албаничуудын үндсэрхэг үзлийг унтраасангүй.Энэ нь албаничуудын үндэсний өвөрмөц онцлогийг онцолж, Пежагийн лиг гэх мэт үндэсний үзэл санааны цаашдын хүчин чармайлтыг бий болгосон.Призрений лигийн хүчин чармайлтаар Монтенегро, Грект шилжүүлсэн Албани улсын нутаг дэвсгэрийн хэмжээг багасгаж, улмаар Османы эзэнт гүрэн дэх Албанийн хүн амын нэлээд хэсгийг хадгалан үлдээж чадсан юм.Энэхүү үймээн самуунтай үед Лигийн үйл ажиллагаа нь 19-р зууны сүүлчээр Балканы хойгт үндсэрхэг үзэл, эзэнт гүрний үнэнч байдал, Их гүрний дипломат харилцааны нарийн төвөгтэй харилцан үйлчлэлийг онцолсон юм.Энэ нь эхэндээ амжилтгүй болсон ч Албанийн хүн амыг үндэсний нийтлэг зорилгын дор нэгтгэх гэсэн чухал оролдлого болж, бүс нутагт ирээдүйн үндсэрхэг хөдөлгөөний жишиг тогтсон юм.

1912 оны 11-р сарын 28-нд Балканы нэгдүгээр дайны үймээн самуун дунд Влоре хотод тусгаар тогтносон Албани улсыг тунхаглав.Энэ нь Албани Османы эзэнт гүрний эрхшээлээс ангид тусгаар тогтносон улс гэдгээ тогтоохыг эрмэлзэж байх үед Балканы хойгт эгзэгтэй үе байлаа.Тусгаар тогтнолын оршилТусгаар тогтнолоо олж авахын өмнө тус бүс нутагт Албанчуудыг цэрэгт татах, зэвсгийг нь хураах зэрэг Залуу туркуудын шинэчлэлийн улмаас ихээхэн үймээн самуун гарсан.1912 оны Албанийн бослого нь Албанийн нэгдсэн вилаят доторх автономит эрхийг шаардаж чадсан нь Османы эзэнт гүрний хүч суларч байгааг онцолсон юм.Дараа нь Балканы нэгдүгээр дайнд Балканы лиг Османы эсрэг тулалдаж, бүс нутгийг улам бүр тогтворгүй болгожээ.Тунхаглал ба олон улсын сорилтууд1912 оны 11-р сарын 28-нд Влоре хотод цугларсан Албанийн удирдагчид Османы эзэнт гүрнээс тусгаар тогтнолоо зарлав.Удалгүй засгийн газар, сенат байгуулагдав.Гэсэн хэдий ч олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдөх нь хэцүү байсан.1913 оны Лондонгийн бага хурлын анхны саналууд нь Албани улсыг Османы эзэнт гүрний мэдэлд, автономит засаглалтай болгосон.Эцсийн хэлэлцээрүүд нь Албани улсын нутаг дэвсгэрийг ихээхэн хэмжээгээр багасгаж, олон угсаатны албаничуудыг хасч, шинээр бий болсон улсыг Их гүрнүүдийн хамгаалалтад оруулсан.Албани улсын төлөөлөгчид бүх үндэстний албаничуудыг багтаасан үндэсний хилээ хүлээн зөвшөөрөхийн төлөө шаргуу ажилласан.Тэдний хүчин чармайлтыг үл харгалзан Лондонгийн гэрээгээр (1913 оны 5-р сарын 30) Серби, Грек, Монтенегро зэрэг Албаничуудын эзэмшиж байсан томоохон газар нутгийг хуваасан болохыг баталжээ.Зөвхөн төв Албани нь ноёны үндсэн хуулийн дагуу бие даасан улс хэвээр байв.Гэрээ байгуулсны дараа Албани улс нутаг дэвсгэрийн болон дотоод засаглалын асуудалтай тулгарсан.Сербийн цэргүүд 1912 оны 11-р сард Дурресийг эзэлсэн боловч дараа нь тэд ухарсан.Үүний зэрэгцээ Албанийн түр засгийн газар өөрийн хяналтанд байгаа бүс нутгийг тогтворжуулах, эв найрамдлыг дэмжих, хэлэлцээрээр зөрчилдөөн гарахаас зайлсхийх зорилготой байв.1913 оны турш Албанийн удирдагчид, тэр дундаа Исмаил Кемал улс орныхоо бүрэн эрх, нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлын төлөө тэмцсээр байв.Тэд Сербийн хяналтыг эсэргүүцсэн бүс нутгийн бослогыг дэмжиж, олон улсын гүрнүүдтэй дипломат харилцаатай байв.Гэсэн хэдий ч 1913 оны 10-р сард Эссад Паша Топтани тунхагласан Бүгд Найрамдах Төв Албани Улс нь дотоод хуваагдал, үндэсний нэгдсэн засгийн газрыг байгуулахад төвөгтэй байдлыг онцлон тэмдэглэв.Үр дагаварЭдгээр хүнд сорилтуудыг үл харгалзан 1912 онд тусгаар тогтнолоо зарласан нь Албани улсын тусгаар тогтнолын төлөөх урт удаан аялалд хийсэн чухал алхам байв.Тусгаар тогтносон Албани улсын эхний жилүүд нь дипломат тэмцэл, бүс нутгийн мөргөлдөөн, олон улсын хэмжээнд хүлээн зөвшөөрөгдөх, Балканы хойг дахь тогтвортой байдлын эрэл хайгуулаар тэмдэглэгдсэн байв.Энэ хугацаанд хийсэн хүчин чармайлт нь 20-р зууны эхэн үеийн Европын улс төрийн ээдрээтэй ландшафтыг даван туулж, Албани улс үндэстний ирээдүйн үндэс суурийг тавьсан юм.

1912 оны 1-р сараас 8-р сар хүртэл болсон Албанийн бослого нь Албани дахь Османы ноёрхлыг эсэргүүцсэн сүүлчийн томоохон бослого байв.Энэ нь Османы засгийн газрыг Албанийн босогчдын шаардлагыг амжилттай биелүүлэхэд хүргэсэн бөгөөд 1912 оны 9-р сарын 4-нд томоохон шинэчлэл хийхэд хүргэсэн. Энэхүү бослогыг лалын шашинт Албаничууд голчлон удирдаж, татвар нэмэх, албадан татвар нэмэх зэрэг олон нийтэд таалагдахгүй бодлого хэрэгжүүлсэн Залуу Түрэгүүдийн дэглэмийг эсэргүүцсэн юм. цэрэг татлага.Суурь1910 оны Албанийн бослого, Залуу туркийн хувьсгал 1912 оны бослогын эхлэлийг тавьсан.Албаничууд залуу туркуудын бодлогод бухимдаж, энгийн иргэдийг зэвсгээс ангижруулах, албаничуудыг Османы армид татан оролцуулах зэрэг бодлогод улам бүр бухимдаж байв.Энэхүү дургүйцэл нь Сири болон Арабын хойг дахь бослого зэрэг эзэнт гүрэн даяар өрнөсөн үймээн самууны нэг хэсэг байв.Бослогын оршил1911 оны сүүлээр Албаничуудын сэтгэл ханамжгүй байдлыг Османы парламентад Албаничуудын эрхийг нэмэгдүүлэхийн төлөө тэмцэж байсан Хасан Приштина, Исмаил Кемали зэрэг хүмүүс шийдвэрлэжээ.Тэдний хүчин чармайлт Истанбул болон Пера Палас зочид буудалд болсон хэд хэдэн уулзалтын дараа төлөвлөсөн бослогод хүрч, Османы эзэнт гүрний хяналтыг эсэргүүцэх цэрэг, улс төрийн нэгдсэн арга хэмжээ авах үндэс суурийг тавьсан юм.БослогЭнэ бослого Косовогийн баруун хэсэгт эхэлсэн бөгөөд Хасан Приштина, Неххип Драга зэрэг томоохон зүтгэлтнүүд гол үүрэг гүйцэтгэсэн.Босогчид олон улсын дэмжлэгийг авч, ялангуяа Их Британи , Болгар улсууд Албани-Македон улсыг байгуулахад боломжит холбоотон болж байна.Босогчид цэргийн томоохон амжилт олж, олон албан цэргүүд бослогод нэгдэхийн тулд Османы армийг орхин оджээ.Шаардлага, шийдэлБосогчид албан тушаалтнуудыг томилох, албани хэлээр сургах сургууль байгуулах, Албанийн вилайетуудад хязгаарлагдмал цэргийн алба хаах зэрэг тодорхой шаардлагуудыг тавьжээ.1912 оны 8-р сар гэхэд эдгээр шаардлагууд нь албаничууд их суурьшсан бүс нутгуудад автономит засаглал, шударга ёсыг тогтоох, шинэ боловсролын байгууллагуудыг байгуулах, соёлын болон иргэний эрхийг илүү өргөн хүрээнд явуулах уриалга болон хувирав.1912 оны 9-р сарын 4-нд Османы засгийн газар бослогыг дарах гэж оролдсон Османы офицеруудын шүүх хурлыг эс тооцвол Албаничуудын тавьсан шаардлагын ихэнхийг хүлээн зөвшөөрөв.Энэхүү концесс нь бослогыг зогсоож, эзэнт гүрний доторх Албанийн автономит чухал ялалтыг тэмдэглэв.Үр дагаварАмжилттай бослого,Итало -Туркийн дайн зэрэг зэрэгцсэн үйл явдлууд нь Балканы хойг дахь Османы эзэнт гүрний хүч суларч байгааг харуулж, Балканы лигийн гишүүдийг ажил хаях боломжийг олж харахыг урамшуулав.Албанийн бослогын үр дүн шууд бусаар Балканы нэгдүгээр дайны эхлэлийг тавьсан бөгөөд хөрш зэргэлдээ улсууд Османы эзэнт гүрнийг эмзэг, газар нутгаа хяналтандаа байлгах чадваргүй гэж үзэж байв.Энэхүү бослого нь Албанчуудын үндсэрхэг үзлийг төлөвшүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн бөгөөд 1912 оны 11-р сарын сүүлээр Албани улсын тусгаар тогтнолыг тунхаглах үндэс суурийг тавьсан юм. Энэ нь Османы эзэнт гүрний доторх үндсэрхэг үзэл болон Европын гүрнүүдийн геополитикийн ашиг сонирхлын хоорондын нарийн уялдаа холбоог онцлон харуулсан юм.

1912 онд Балканы дайны үеэр Албани 11-р сарын 28-нд Османы эзэнт гүрнээс тусгаар тогтнолоо зарлав. Энэхүү бүрэн эрхт байдлын тухай мэдэгдэл нь Серби, Монтенегро , Грекээс бүрдсэн Балканы лиг Османчуудыг идэвхтэй байлдан дагуулж байсан үймээн самуунтай үед гарсан юм. Албани үндэстний оршин суудаг газар нутгийг хавсаргав.Эдгээр мужууд Албани улсын зарим хэсгийг аль хэдийн эзэлж эхэлсэн нь шинээр тунхаглагдсан улсын газарзүйн болон улс төрийн өнгө төрхөд ихээхэн нөлөөлсөн тул энэхүү мэдэгдлийг хийсэн юм.Сербийн арми 1912 оны 10-р сард Албанийн нутаг дэвсгэрт нэвтэрч, Дуррес зэрэг стратегийн чухал газруудыг эзлэн авч, эзлэн түрэмгийллээ бэхжүүлэхийн тулд захиргааны бүтцийг байгуулжээ.Энэхүү эзлэн түрэмгийлэл нь Албанийн партизануудын эсэргүүцэлтэй тулгарсан бөгөөд Сербийн талаас бүс нутгийн угсаатны бүрэлдэхүүнийг өөрчлөхөд чиглэсэн хатуу арга хэмжээнүүд дагалдаж байв.Сербийн эзлэн түрэмгийлэл 1913 оны 10-р сард Лондоны гэрээний дагуу бүс нутгийн хил хязгаарыг шинэчлэн тогтоосон боловч Албани улсын нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлыг бүрэн хангаагүй тул цэргээ татах хүртэл үргэлжилсэн.Монтенегро ч Албанид газар нутгийн амбицтай байсан бөгөөд Шкодерыг эзлэн авахад анхаарлаа төвлөрүүлжээ.1913 оны 4-р сард хотыг удаан үргэлжилсэн бүслэлтийн дараа эзэлсэн ч Лондонгийн Элчин сайд нарын бага хурлын үеэр олон улсын шахалт үзүүлснээр Монтенегро хотоос цэргээ нүүлгэн шилжүүлж, улмаар Албани руу буцаасан байна.Грекийн цэргийн ажиллагаа нь юуны түрүүнд Албанийн өмнөд хэсгийг онилсон.Хошууч Спирос Спиромилиос тусгаар тогтнолоо зарлахын өмнөхөн Химар мужид Османчуудын эсрэг томоохон бослогыг удирдаж байв.Грекийн хүчнүүд өмнөд хэсгийн хэд хэдэн хотыг түр эзэлсэн бөгөөд 1913 оны 12-р сард Флоренцийн протоколын дараа л чөлөөлөгдөж, түүний нөхцлийн дагуу Грек гарч, хяналтаа Албанид буцааж өгсөн.Эдгээр мөргөлдөөний төгсгөл болон олон улсын томоохон дипломат ажиллагааны дараа Албани улсын нутаг дэвсгэрийн цар хүрээ 1912 оны анхны тунхаглалтай харьцуулахад мэдэгдэхүйц багассан.1913 онд байгуулагдсан Албани улсын шинэ хаант улс нь угсаатны Албани хүн амын тал орчим хувийг багтааж, ихээхэн хэсгийг хөрш орнуудын харьяанд үлдээжээ.Хил хязгаарыг ийнхүү дахин тогтоож, улмаар Албани улсыг байгуулахад Балканы дайны үеийн болон дараа нь Балканы лиг болон Их гүрнүүдийн шийдвэр, үйл ажиллагаа, ашиг сонирхол ихээхэн нөлөөлсөн.

Дэлхийн 1-р дайны үеэр 1912 онд Османы эзэнт гүрнээс тусгаар тогтнолоо зарласан Албани улс дотоод болон гадаад хүнд сорилтуудтай тулгарсан.1913 онд Их гүрнүүд Албанийн вант улс хэмээн хүлээн зөвшөөрөгдсөн тус улс 1914 онд дайн эхлэхэд бүрэн эрхээ тогтоож чадаагүй юм.Албани улсын тусгаар тогтнолын эхний жилүүд үймээн самуунтай байсан.Албани улсын захирагчаар томилогдсон Германы хунтайж Вильгельм Виед бослого гарч, бүс нутаг даяар эмх замбараагүй байдал үүссэний улмаас засгийн эрхийг авснаас хойш хэдхэн сарын дараа эх орноосоо дүрвэхэд хүрчээ.Хөрш орнуудын оролцоо, их гүрний стратегийн ашиг сонирхлын улмаас тус улсын тогтворгүй байдал улам даамжирсан.Өмнөд хэсэгт, Хойд Эпирус дахь Грекийн цөөнх Албанийн засаглалд дургүйцэж, бие даасан байдлыг эрэлхийлж, 1914 онд Корфугийн протоколд хүрч, Албани улсын тусгаар тогтнолын дор ч гэсэн тэдэнд өөрийгөө удирдах томоохон эрхийг олгосон.Гэсэн хэдий ч Дэлхийн 1-р дайны дэгдэлт болон дараагийн цэргийн ажиллагаа нь энэхүү зохицуулалтыг алдагдуулжээ.Грекийн цэргүүд 1914 оны 10-р сард тус бүсийг дахин эзлэн авсан бол Итали улс ашиг сонирхлоо хамгаалахын тулд Влоре руу цэргээ байршуулав.Албани улсын хойд болон төвийн бүсүүд эхлээд Серби, Монтенегрогийн мэдэлд орсон.Гэсэн хэдий ч 1915 онд Серб Төв Гүрний цэргийн бүтэлгүйтэлтэй тулгарсан тул арми нь Албаниар дайран ухарч, эмх замбараагүй байдалд хүргэж, орон нутгийн дайчид хяналтаа булаан авчээ.1916 онд Австри- Унгар довтолж, Албани улсын нэлээд хэсгийг эзлэн авч, бүс нутгийг харьцангуй бүтэцтэй цэргийн засаглалтай захирч, дэд бүтэц, соёлын хөгжилд анхаарч, орон нутгийн дэмжлэгийг авчээ.Болгарын арми мөн дайралт хийсэн боловч эсэргүүцэл, стратегийн ухралттай тулгарсан.1918 он гэхэд дайн дуусах дөхөхөд Албани улсИтали , Франц зэрэг гадаадын янз бүрийн армийн хяналтад хуваагджээ.Тус улсын геополитикийн ач холбогдлыг Лондонгийн нууц гэрээнд (1915) онцлон тэмдэглэсэн бөгөөд Итали улс Албани улсын хамгаалалтад орохоор амласан бөгөөд дайны дараах нутаг дэвсгэрийн хэлэлцээрт нөлөөлсөн.Дэлхийн 1-р дайны төгсгөлд Итали, Югослав, Грекийн нутаг дэвсгэрийн амбицын улмаас Албани улс бүрэн эрхт байдалд нь заналхийлсэн хуваагдмал байдалд оров.Эдгээр сорилтуудыг үл харгалзан АНУ-ын Ерөнхийлөгч Вудро Вилсон Парисын энх тайвны бага хуралд хөндлөнгөөс оролцсон нь Албани улсыг хуваахаас сэргийлж, 1920 онд Үндэстнүүдийн Лигээс тусгаар тогтносон улс болохыг хүлээн зөвшөөрсөн юм.Ерөнхийдөө дэлхийн 1-р дайн Албани улсын анхны төрт улсыг маш ихээр сүйтгэж, гадаадын олон удаагийн эзлэн түрэмгийлэл, дотоод бослого тэмцэл удаан хугацааны тогтворгүй байдал, жинхэнэ тусгаар тогтнолын төлөөх тэмцэлд хүргэсэн.

Дэлхийн 1-р дайны дараах Албани улс төрийн хүчтэй тогтворгүй байдал, гадны дарамт шахалтаар тэмдэглэгдсэн бөгөөд тус улс хөрш зэргэлдээ орнууд болон Их гүрнүүдийн ашиг сонирхлын дунд тусгаар тогтнолоо баталгаажуулах гэж тэмцэж байв.1912 онд Османы эзэнт гүрнээс тусгаар тогтнолоо зарласан Албани улс дайны үеэр Серб,Италийн цэргүүдийн эзлэн түрэмгийлэлд өртсөн.Эдгээр эзлэн түрэмгийлэл дайны дараах үе хүртэл үргэлжилж, бүс нутгийн болон үндэсний томоохон үймээн самууныг өдөөсөн.Дэлхийн 1-р дайны дараа Албанид нэгдсэн, хүлээн зөвшөөрөгдсөн засгийн газар дутагдаж байв.Улс төрийн хоосон орон зай нь Албаничуудын дунд Итали, Югослав, Грек улсыг хувааж, тусгаар тогтнолыг нь алдагдуулах вий гэсэн болгоомжлолыг төрүүлэв.Эдгээр эзлэн түрэмгийлэл болон газар нутгаа алдаж болзошгүй байдлын хариуд Албани 1918 оны 12-р сард Дуррес хотод Үндэсний Ассемблейг хуралдуулсан. Чуулган нь Албани улсын нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдал, тусгаар тогтнолыг хамгаалах зорилготой байсан бөгөөд хэрэв Албанийн газар нутгийг хадгалж үлдэх юм бол Италийн хамгаалалтыг хүлээн авах хүсэлтэй байгаагаа илэрхийлэв.1920 онд болсон Парисын энх тайвны бага хурал Албани улсыг албан ёсоор төлөөлөхөөс татгалзсан тул бэрхшээлтэй тулгарсан.Үүний дараа Лушнжегийн Үндэсний Ассемблей гадаадын нөлөөний хүрээнд хуваагдах санааг үгүйсгэж, түр засгийн газар байгуулж, нийслэлийг Тиран руу шилжүүлэв.Дөрвөн хүнтэй засаг захиргаа, хоёр танхимтай парламентаар төлөөлүүлсэн энэ засгийн газар Албани улсын найдваргүй нөхцөл байдлыг зохицуулахыг хичээсэн.АНУ-ын Ерөнхийлөгч Вудро Вилсон 1920 онд Парисын энх тайвны бага хурал дээр хуваах хэлэлцээрийг хориглосноор Албани улсын тусгаар тогтнолыг дэмжихэд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.Түүний дэмжлэг, дараа нь 1920 оны 12-р сард Үндэстнүүдийн Лиг Албани улсыг хүлээн зөвшөөрснөөр Албани тусгаар тогтносон үндэстний статусыг бэхжүүлэв.Гэсэн хэдий ч газар нутгийн маргаан, ялангуяа 1920 онд Влорагийн дайны дараагаар шийдэгдээгүй хэвээр байсан бөгөөд үүний үр дүнд Албани улс стратегийн ач холбогдол бүхий Сасено арлаас бусад Италид эзлэгдсэн газар нутгийг хяналтдаа авчээ.1920-иод оны эхэн үед Албани улсын улс төрийн байдал маш тогтворгүй байсан бөгөөд засгийн газрын удирдлага хурдан өөрчлөгдөж байв.1921 онд Хафер Ипи тэргүүтэй Ардын нам засгийн эрхэнд гарч, Ахмед Бей Зогу Дотоод хэргийн сайдаар томилогдов.Гэсэн хэдий ч засгийн газар зэвсэгт бослого, бүс нутгийн тогтворгүй байдал зэрэг яаралтай сорилтуудтай тулгарсан.1924 онд үндсэрхэг үзэлтний удирдагч Авни Рустемийг хөнөөсөн нь улс төрийн үймээн самууныг улам хурцатгаж, Фан С.Нолигийн удирдсан зургадугаар сарын хувьсгалд хүргэв.Харин Нолигийн засгийн газар богино насалсан бөгөөд 1924 оны арванхоёрдугаар сар хүртэл үргэлжилсэн бөгөөд Зогу Югославын цэрэг, зэвсгийн дэмжлэгтэйгээр хяналтаа сэргээж, Нолигийн засгийн газрыг түлхэн унагав.Үүний дараа 1925 онд Албани улсыг Бүгд найрамдах улс болгон зарлаж, Ерөнхийлөгчөөр нь Зогу, дараа нь 1928 онд Зог I хаан болж, Албани улсыг хаант засаглал болгон өөрчилсөн.Зогийн дэглэм нь авторитар засаглалтай, Италийн ашиг сонирхолд нийцсэн, орчин үеийн байдал, төвлөрөлд чиглэсэн хүчин чармайлтаар тодорхойлогддог.Эдгээр хүчин чармайлтыг үл харгалзан Зог дотоод болон гадаадаас, ялангуяа Албани улсын стратегийн байр суурь, нөөц баялгийн ашиг сонирхолд нийцсэн Итали, Югославаас байнга аюул заналхийлж байв.Энэ хугацаанд Албани улс дотоод хуваагдал, эдийн засгийн хөгжилгүй, гадаадын ноёрхлын байнгын аюул заналхийлэлтэй тэмцэж, цаашдын мөргөлдөөн, 1939 онд Италийн түрэмгийллийн үндэс суурийг тавьсан.

1939 оны 4-р сард МуссолинигийнИтали руу довтолсоноор дэлхийн 2-р дайн Албани улсад эхэлж, Италийн хяналтан дор хүүхэлдэйн улс болон байгуулагдахад хүргэв.Италийн довтолгоо нь Муссолинигийн Балкан дахь эзэн хааны амбицын нэг хэсэг байв.Дурресийг цөөн тооны Албани хүчээр хамгаалсан зэрэг анхны эсэргүүцэлтэй тулгарсан ч Албани Италийн цэргийн хүчинд хурдан бууж өгсөн.Зог хаан албадан цөллөгдөж, Итали улс Албани улсыг өөрийн хаант улстай нэгтгэж, түүний цэрэг, засаг захиргааны үйл ажиллагаанд шууд хяналт тавьжээ.Италийн эзлэн түрэмгийллийн үед янз бүрийн хөгжлийн төслүүдийг эхлүүлж, эдийн засгийн тусламж, дэд бүтцийг сайжруулах замаар сайн санааны анхны давалгааг бий болгохыг оролдсон.Гэсэн хэдий ч эзлэн түрэмгийлэгчид Албани улсыг Италитай илүү ойртуулахыг зорьж, италичлах оролдлогод хүргэв.Дэлхийн 2-р дайны үеэр 1943 онд Итали бууж өгсний дараа Герман Албанийг эзлэн түрэмгийлэв.Үүний хариуд Албанийн эсэргүүцлийн янз бүрийн бүлгүүд, тэр дундаа Коммунист тэргүүтэй Үндэсний эрх чөлөөний хөдөлгөөн (NLM) болон илүү консерватив Үндэсний фронт (Балли Комбетар) тэнхлэгийн гүрнүүдийн эсрэг тэмцэж байсан ч Албани улсын ирээдүйн талаарх үзэл бодлоосоо болж дотоод зөрчилдөөн үүсгэв.Энвер Хожа тэргүүтэй коммунист партизанууд эцэст нь Югославын партизанууд болон холбоотны өргөн хүчний дэмжлэгтэйгээр ялалт байгуулав.1944 оны сүүл гэхэд тэд Германы цэргийг хөөж, тус улсыг хяналтандаа авснаар Албани улсад коммунист дэглэм тогтоох эхлэл тавигджээ.Эзлэгдсэн болон дараа нь чөлөөлөгдсөн бүх хугацаанд Албани улс ихээхэн хэмжээний сүйрэлд өртөж, олон тооны хохирол амссан, эд хөрөнгийг их хэмжээгээр сүйтгэж, энгийн иргэд маш их хохирол амссан.Энэ хугацаанд хүн амын дунд ихээхэн өөрчлөлт гарсан, тэр дундаа угсаатны хурцадмал байдал, улс төрийн хэлмэгдүүлэлттэй холбоотой хөдөлгөөнүүд, ялангуяа шинэ коммунист дэглэмийн хамтрагчид эсвэл эсэргүүцэгчид гэж үздэг хүмүүсийн эсрэг хөдөлгөөнүүд гарсан.Дэлхийн 2-р дайны төгсгөл нь Югослав болон бусад холбоотон гүрний нөлөөнд автсан Албани улсыг найдваргүй байдалд оруулж, Хожагийн удирдлаган дор коммунистуудыг нэгтгэх үе рүү хөтөлсөн.

Дэлхийн 2-р дайны дараа Албани улс коммунист засаглалын дор нийгэм, эдийн засаг, олон улсын харилцаагаа үндсээр нь өөрчилсөн өөрчлөлтийн үеийг туулсан.Анх Энвер Хожа, Кочи Хокс зэрэг зүтгэлтнээр удирдуулсан Албанийн Коммунист нам дайны өмнөх элитүүдийг татан буулгах, шоронд хорих, цөллөгт оруулах замаар хүчээ нэгтгэхээр хурдан хөдөлсөн.Энэхүү цэвэрлэгээ нь сөрөг хүчний улстөрчид, овгийн дарга нар, сэхээтнүүд зэрэг олон мянган хүнд нөлөөлж, улс төрийн дүр төрхийг эрс өөрчилсөн.Шинэ коммунист дэглэм нийгэм, эдийн засгийн эрс шинэчлэлийг хэрэгжүүлэв.Эхний томоохон алхмуудын нэг нь газар нутгийг том өмчөөс тариачдад дахин хуваарилж, газар өмчлөгч бэйс ангиудыг үр дүнтэй задалсан газар тариалангийн шинэчлэл байв.Үүний дараа аж үйлдвэрийг үндэсний болгох, хөдөө аж ахуйг нийгэмчлэх ажил 1960-аад он хүртэл үргэлжилсэн.Эдгээр бодлого нь Албани улсыг төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засагтай социалист улс болгон өөрчлөхөд чиглэв.Энэхүү дэглэм нь нийгмийн бодлогод, ялангуяа эмэгтэйчүүдийн эрхийн талаар томоохон өөрчлөлт оруулсан.Эмэгтэйчүүдэд эрэгтэйчүүдтэй эрх зүйн тэгш эрх олгосон нь олон нийтийн амьдралын бүхий л салбарт илүү их оролцоход хүргэсэн нь Албанийн нийгэм дэх тэдний уламжлалт үүргээс эрс ялгаатай байв.Олон улсын хэмжээнд Албани улс дайны дараах хэдэн арван жилийн хугацаанд эрс өөрчлөгдсөн.Эхэндээ Югославын дагуул байсан ч эдийн засгийн санал зөрөлдөөн, Югославын мөлжлөгийн талаарх мэдээллээс үүдэн харилцаа муудсан.1948 онд Югославаас салсны дараа Албани улс ЗХУ- тай нягт хамтран ажиллаж, эдийн засгийн томоохон тусламж, техникийн дэмжлэг авчээ.Энэхүү харилцаа нь 1950, 1960-аад оны сталинизмаас ангижруулах бодлого нь үзэл суртлын цэвэр ариун байдал, Албанийн догшин сталинизмын талаарх хурцадмал байдалд хүргэтэл үргэлжилсэн.Албани ЗХУ-тай хуваагдсан нь Хятадтай шинэ холбоо байгуулахад хүргэсэн бөгөөд дараа нь эдийн засгийн томоохон дэмжлэг үзүүлсэн.Гэвч 1970-аад онд Хятад улс АНУ- тай ойртож эхэлснээр энэ харилцаа хэтэрхий муудаж, Хятад-Албани хоёр хуваагдахад хүргэсэн.Энэ нь Хожагийн удирдлаган дор Албани улсыг зүүн болон барууны аль алиных нь аль алинаас нь тусгаарлаж, бие даах замаар явахад хүргэв.Дотооддоо Албанийн засгийн газар улс төрийн амьдралд хатуу хяналт тавьж, хатуу хэлмэгдүүлэлтээр сөрөг хүчнийг дарж байв.Энэ хугацаанд албадан хөдөлмөрийн лагерь, улс төрийн цаазаар авах ажиллагаа зэрэг хүний ​​эрхийг өргөнөөр зөрчиж байсан.Коммунист нам суртал ухуулга, улс төрийн цэвэрлэгээ, төрийн аюулгүй байдлын өргөн хүрээний аппаратыг хослуулан эрх мэдлээ хадгалж үлдсэн.Эдгээр хэлмэгдүүлэлтийн арга хэмжээг үл харгалзан Албани дахь коммунист дэглэм эдийн засгийн тодорхой ахиц дэвшил, нийгмийн шинэчлэлд хүрсэн.Энэ нь бичиг үсэг үл мэдэх явдлыг арилгах, эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг сайжруулах, жендэрийн тэгш байдлыг хангахад амжилтанд хүрсэн гэж мэдэгдсэн боловч эдгээр ололт амжилтад хүн төрөлхтний ихээхэн зардал гарсан.Энэ эрин үеийн өв Албаничуудын ой санамжид төвөгтэй, маргаантай хэвээр байна.

Энвер Хожагийн эрүүл мэнд муудаж эхэлснээр тэрээр эрх мэдлийг жигд шилжүүлэхээр төлөвлөж эхлэв.1980 онд Хожа засаг захиргааныхаа бусад өндөр албан тушаалтнуудыг тойрон итгэлт холбоотон Рамиз Алиаг залгамжлагчаар сонгосон.Энэ шийдвэр нь Албанийн удирдлагад томоохон өөрчлөлтийн эхлэлийг тавьсан юм.Хожагийн эрх мэдлийг бататгах арга барил нь намын эгнээн дэх буруутгаж, цэвэршүүлэх, ялангуяа тагнуулын хэрэгт буруутгагдаж, дараа нь учир битүүлэг нөхцөл байдалд нас барсан Мехмет Шехуг онилсон.Хожагийн хатуу хяналтын механизм 1983 онд хагас тэтгэвэрт гарсан ч Алиа илүү захиргааны хариуцлага хүлээж, дэглэмийн нэр хүндтэй хүн болсон үед ч үргэлжилсэн.Хожагийн засаглалын үед батлагдсан Албани улсын 1976 оны үндсэн хуульд Албани улсыг социалист бүгд найрамдах улс хэмээн тунхаглаж, хувь хүний ​​эрхийг нийгмийн өмнө хүлээсэн үүрэг хариуцлагад захирахыг онцолсон.Энэ нь автаркийг сурталчилж, капиталист болон "ревизионист" коммунист улсуудтай санхүүгийн харилцаа холбоо тогтоохыг хориглож, шашны зан үйлийг устгахыг тунхагласан нь төрийн тууштай атеист байр суурийг илэрхийлсэн юм.1985 онд Хожа нас барсны дараа Рамиз Алиа ерөнхийлөгчийн албан тушаалд очжээ.Алиа Хожагийн бодлогыг анхлан баримталж байсан ч Михаил Горбачевын Зөвлөлт Холбоот Улс дахь гласностик, перестройкийн нөлөөгөөр Европ даяар өөрчлөгдөж буй улс төрийн нөхцөл байдлын хариуд аажмаар шинэчлэл хийж эхлэв.Дотоодын эсэргүүцлийн шахалт болон ардчиллын төлөөх өргөн хүрээний шахалтын дор Алиа олон ургалч үзэлтэй улс төрийг зөвшөөрч, коммунистууд засгийн эрхэнд гарснаас хойшхи анхны олон намын сонгуулийг Албани улсад явуулахад хүргэв.Хэдийгээр 1991 онд Алиа тэргүүтэй Социалист нам эдгээр сонгуульд ялсан ч өөрчлөлт хийх шаардлага зогсох аргагүй байв.Албани улсад социалист төрөөс ардчилсан тогтолцоонд шилжих үйл явц нь томоохон сорилтуудтай тулгарсан.1991 оны түр Үндсэн хууль нь илүү байнгын ардчилсан тогтолцоог бий болгох замыг тавьсан бөгөөд эцэст нь 1998 оны 11-р сард батлагдсан. Гэвч 1990-ээд оны эхэн үе үймээн самуунтай байсан.Коммунистууд эхэндээ эрх мэдлээ хадгалан үлдсэн боловч удалгүй бүх нийтийн ажил хаялтын үеэр хөөгдөж, богино хугацаанд "үндэсний аврал"-ын хороог байгуулав.1992 оны 3-р сард Сали Бериша тэргүүтэй Ардчилсан нам парламентын сонгуульд ялалт байгуулж, коммунист засаглалыг шийдэмгий төгсгөв.Коммунизмын дараах шилжилт нь эдийн засаг, нийгмийн томоохон шинэчлэлийг хамарсан боловч удаашралтай ахиц дэвшил, хүн амын дунд хурдан хөгжил цэцэглэлтийн өндөр хүлээлтийг биелүүлэх боломжгүй байсан нь саад болж байв.Энэ үе нь Албани улс коммунист дэглэмийн дараах эрин үед өөрийгөө дахин тодорхойлохыг хичээж байсан тул улс төрийн тогтворгүй байдал, эдийн засгийн сорилтууд үргэлжилсэн томоохон үймээн самуунтай үе байв.

Коммунизм нуран унасны дараа Албани улсад 1985 оноос эхлэн Рамиз Алиагийн ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон томоохон өөрчлөлтүүд гарсан. Алиа Энвер Хожагийн өвийг үргэлжлүүлэхийг оролдсон боловч Михаил Горбачевын бодлого, глассын бодлогоос санаа авч Европ даяар улс төрийн уур амьсгалын өөрчлөлтийн улмаас шинэчлэл хийхээс өөр аргагүйд хүрсэн юм. перестройка.Эдгээр өөрчлөлтүүд нь сөрөг хүчний намуудыг хуульчилж, 1991 онд тус улсад анх удаа олон намын оролцоотой сонгуулийг зохион байгуулж, Алиагийн удирдлаган дор Социалист нам ялсан юм.Гэсэн хэдий ч өөрчлөлтийн түлхэц зогсоож чадахгүй байсан бөгөөд 1998 онд ардчилсан Үндсэн хууль батлагдсан нь тоталитар дэглэмээс албан ёсоор гарсан юм.Эдгээр шинэчлэлийг үл харгалзан Албани улс зах зээлийн эдийн засаг, ардчилсан засаглалд шилжихдээ томоохон сорилтуудтай тулгарсан.1990-ээд оны эхэн үе нь эдийн засгийн тогтворгүй байдал, нийгмийн эмх замбараагүй байдалаар тэмдэглэгдсэн бөгөөд 1990-ээд оны дундуур пирамид схемүүд нуран унаснаар 1997 онд үндэстэн дамнасан хүчнүүд цэргийн болон хүмүүнлэгийн оролцоог өргөн дэлгэрүүлэхэд хүргэсэн. Сали Бериша тэргүүтэй тэрээр 1997 оны парламентын сонгуульд Социалист намд ялагдсан.Дараа жилүүд нь улс төрийн тогтворгүй байдал үргэлжилсэн боловч эдийн засгийн шинэчлэл, олон улсын институциудад нэгдэн ороход чухал ахиц дэвшил гарсан.Албани улс 1995 онд Европын зөвлөлд элссэн бөгөөд НАТО-д элсэхийг эрмэлзсэн нь Евро-Атлантын интеграцид чиглэсэн гадаад бодлогын өргөн чиг баримжаагаа харуулсан юм.2000-аад оны эхэн үед улс төрийн үймээн үргэлжилсэн ч ардчилсан институци болон хууль дээдлэх ёсыг бэхжүүлэх хүчин чармайлт гарав.Энэ хугацаанд үргэлжилсэн сонгууль маргаантай байсан бөгөөд ихэнхдээ хууль зөрчсөн гэж шүүмжилдэг байсан ч Албани дахь улс төрийн шинэ дүр төрхийг харуулсан.Албани улсын эдийн засгийн хувьд аажмаар сайжирч, 2000-аад оны дунд үеэс өсөлтийн хурдацтай өссөн.Доллартай харьцах лекийн ханш мэдэгдэхүйц чангарч, эдийн засгийн тогтвортой байдал нэмэгдэж байгааг харуулж байна.2000-аад оны сүүлч гэхэд 8 жилийн социалист засаглалын дараа 2005 онд Сали Бериша Ерөнхий сайдаар эргэн ирснээр Албани улсын улс төрийн тавцанд дахин өөрчлөлт гарсан нь тус улсад өрнөж буй өөрчлөлтийн динамик болон коммунист дэглэмийн дараах өөрчлөлтийн сорилтуудыг онцолсон юм.

1998 оны 2-р сарын 28-наас 1999 оны 6-р сарын 11 хүртэл үргэлжилсэн Косовогийн дайн нь Холбооны Бүгд Найрамдах Югослав Улс (Серби, Монтенегро ) болон Албанийн салан тусгаарлагчдын Косовогийн чөлөөлөх арми (КЛА) хоорондын мөргөлдөөн юм.Мөргөлдөөн нь 1989 онд Сербийн удирдагч Слободан Милошевич Косовогийн автономит эрхийг цуцалсны дараа Сербийн эрх баригчид угсаатны албаничуудыг ялгаварлан гадуурхах, улс төрийн хэлмэгдүүлэлттэй тэмцэх зорилгоор KLA хүчин чармайлт гаргаж байснаас үүссэн юм.1990-ээд оны эхээр байгуулагдсан КЛА 1990-ээд оны сүүлчээр дайралтаа эрчимжүүлж, Югослав, Сербийн армийн хатуу хэлмэгдүүлэлтэд хүргэснээр байдал хурцадсан.Хүчирхийллийн үр дүнд энгийн иргэд их хэмжээний хохирол амсч, хэдэн зуун мянган Косовар албаничууд дүрвэсэн.Хүчирхийлэл болон хүмүүнлэгийн хямралын хариуд НАТО 1999 оны 3-р сард Югославын армийн эсрэг агаараас бөмбөгдөлт явуулж, улмаар Сербийн цэргийг Косовогоос гаргахад хүргэсэн.Дайны Кумановогийн хэлэлцээрээр дууссан бөгөөд үүний дагуу Югославын цэргүүд НАТО, дараа нь НҮБ тэргүүтэй олон улсын оролцоог бий болгох боломжийг олгосон юм.Дайны дараах олон серб болон албан бус иргэдийг нүүлгэн шилжүүлж, өргөн хэмжээний хохирол амсч, бүс нутгийн тогтворгүй байдал үргэлжилсээр байв.Косовогийн чөлөөлөх арми татан буугдаж, зарим гишүүд нь бусад бүс нутгийн цэргийн хүчин чармайлт эсвэл шинээр байгуулагдсан Косовогийн цагдаад нэгдсэн.Мөргөлдөөн болон НАТО-гийн оролцоо маргаантай байсаар байгаа бөгөөд ялангуяа НАТО-гийн бөмбөгдөлт кампанит ажлын хууль ёсны байдал, үр дагаврын талаар маргаантай байсаар байгаа бөгөөд үүний үр дүнд энгийн иргэд амь үрэгдэж, НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөлийн зөвшөөрөл аваагүй байна.Хожим нь хуучин Югославын олон улсын эрүүгийн шүүхээс хоёр талын хэд хэдэн албан тушаалтныг мөргөлдөөний үеэр үйлдсэн дайны гэмт хэрэгт буруутгав.

Зүүн блок задран унаснаас хойш Албани улс Баруун Европтой интеграцчлах тал дээр чухал алхам хийсэн. Энэ нь 2009 оны 4-р сард НАТО-д элссэн, 2014 оны 6-р сараас хойш Европын Холбоонд элсэх албан ёсны нэр дэвшигчийн статустай болсон явдал юм. Ялангуяа 2013 оны парламентын сонгуульд Социалист нам ялсны дараа 33 дахь Ерөнхий сайд болсон Эди Рамагийн удирдлаган дор өрнөж буй үйл явдлууд.Ерөнхий сайд Рамагийн удирдлаган дор Албани улс эдийн засгийг шинэчлэх, шүүх, хууль сахиулах зэрэг төрийн институцийг ардчилсан болгоход чиглэсэн өргөн хүрээний шинэчлэлийг хийсэн.Эдгээр хүчин чармайлт нь ажилгүйдлийн түвшинг тогтмол бууруулахад хувь нэмэр оруулж, Албани улсыг Балкан дахь ажилгүйдлийн түвшин хамгийн багатай болгосон.2017 оны парламентын сонгуулиар Эди Рама тэргүүтэй Социалист нам засгийн эрхээ авч үлдэж, 2017 оны 4-р сард болсон хэд хэдэн санал хураалтаар анх дарга, дараа нь Ерөнхий сайд байсан Илир Мета Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон. Энэ хугацаанд Албани улс албан ёсоор ажиллаж эхэлсэн. ЕХ-нд элсэх тухай хэлэлцээ нь Европын интеграцчлалд хүрэх замаа үргэлжлүүлж байгааг онцолж байна.2021 оны парламентын сонгуульд Эди Рамагийн Социалист нам гурав дахь удаагаа дараалан ялалт байгуулж, эвслийн түншүүдгүйгээр засаглах хангалттай суудал авчээ.Гэвч 2022 оны 2-р сард Үндсэн хуулийн Цэц Социалист намыг шүүмжлэгч Ерөнхийлөгч Илир Метаг огцруулах шийдвэрийг хүчингүй болгосон нь улс төрийн хурцадмал байдал илт хэвээр байсаар байна.2022 оны зургадугаар сард эрх баригч Социалист намын дэмжлэгтэйгээр Бажрам Бегаж Албани улсын шинэ Ерөнхийлөгчөөр сонгогдов.Тэрээр 2022 оны 7-р сарын 24-нд тангараг өргөсөн. Нэмж дурдахад, 2022 онд Албани улс ЕХ-Баруун Балканы орнуудын дээд хэмжээний уулзалтыг Тиранад зохион байгуулсан нь тус хотод болсон Европын холбооны анхны дээд хэмжээний уулзалт байсан тул олон улсын оролцоонд чухал мөчийг тэмдэглэсэн юм.Энэхүү үйл явдал нь Албани ЕХ-нд гишүүнээр элсэх хэлэлцээгээ үргэлжлүүлж буй бүс нутгийн болон Европын үйл хэрэгт үүрэг роль нэмэгдэж байгааг харуулж байна.