History of Vietnam

Давраи пеш аз таърихи Ветнам
Осиёи Ҷанубу Шарқӣ пеш аз таърихӣ. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
65000 BCE Jan 1

Давраи пеш аз таърихи Ветнам

Vietnam
Ветнам як кишвари сермиллат дар сарзамини Осиёи Ҷанубу Шарқӣ буда, гуногунрангии бузурги этнологӣ дорад.Демографияи Ветнам аз 54 миллатҳои гуногун иборат аст, ки ба панҷ оилаи асосии этнолингвистикӣ тааллуқ доранд: австронезӣ, австроосиёӣ, ҳмонг-миен, кра-дай, сино-тибетӣ.Дар байни 54 гурӯҳ, аксарияти этникӣ танҳо Кинҳои австроосиёзабон мебошанд, ки 85,32% шумораи умумии аҳолиро ташкил медиҳанд.Қисми боқимонда аз 53 миллати дигар иборат аст.Мозаикаи этникии Ветнам бо раванди одамоне, ки дар он одамони гуногун ба қаламрав омадаанд ва маскан гирифтанд, ки давлати муосири Ветнамро дар бисёр марҳилаҳо ташкил медиҳанд, ки аксар вақт бо ҳазорсолаҳо аз ҳам ҷудо шудаанд, комилан даҳҳо ҳазор сол давом мекунанд.Маълум аст, ки тамоми таърихи Ветнам гулдӯзӣ аз полиэтникӣ аст.[1]Ҳолосени Ветнам дар давраи охири плейстосен оғоз ёфт.Сукунати барвақти аз ҷиҳати анатомияи муосири инсонӣ дар сарзамини Осиёи Ҷанубу Шарқӣ аз 65 кя (65,000 сол пеш) то 10,5 кя рост меояд.Эҳтимол онҳо шикорчиёни пешқадам буданд, ки онҳоро Ҳоабинҳиён меномиданд, як гурӯҳи калоне, ки тадриҷан дар саросари Осиёи Ҷанубу Шарқӣ маскан гирифтанд, эҳтимол ба мардуми муосири Мунда (мардуми мундарӣ) ва Австроазияи Малайзия монанданд.[2]Дар ҳоле, ки сокинони аслии Ветнам Ҳоабинҳо буданд, онҳо албатта аз ҷониби аҳолии Авруосиёи Шарқӣ ва тавсеаи забонҳои австроосиёӣ ва австронезиявӣ иваз карда шуданд ва ғарқ шуданд, гарчанде ки забоншиносӣ комилан бо генетикӣ алоқаманд нест.Ва баъдтар ин тамоюл бо тавсеаи аҳолии Тибету Бирман ва Кра-дайзабон ва ҷамоаҳои охирини Ҳмонг-Миёнзабон идома ёфт.Натиҷаҳо ин аст, ки ҳамаи гурӯҳҳои этникии муосири Ветнам дорои таносуби гуногуни омехтаи генетикӣ байни гурӯҳҳои Авруосиёи Шарқӣ ва Хоабинхӣ мебошанд.[1]Мардуми Чам, ки дар тӯли беш аз ҳазор сол аз тақрибан дар асри 2-и милодӣ дар Ветнамҳои марказӣ ва ҷанубии соҳили ҳозира маскан гирифта, таҳти назорат ва мутамаддин буданд, аз австронезия мебошанд.Бахши ҷанубитарини Ветнам, Делтаи Меконг ва гирду атрофи он то асри 18 қисми ҷудонашаванда буд, аммо аҳамияти тағйирёбандаи Прото-Кхмери Австроосиёӣ - ва Кхмерҳо, ба монанди Фунан, Ченла, Империяи Кхмер ва Салтанати Кхмер.[3]Дар канори ҷанубу шарқии муссонии Осиё ҷойгир буда, қисми зиёди Ветнамҳои қадим аз боришоти зиёд, намӣ, гармӣ, шамолҳои мусоид ва хокҳои ҳосилхез баҳравар буданд.Ин манбаъҳои табиӣ якҷоя шуда, афзоиши ғайриоддии биринҷ ва дигар растаниҳо ва ҳайвоноти ваҳшӣ ба вуҷуд оварданд.Деҳаҳои кишоварзии ин минтақа беш аз 90 фоизи аҳолиро дар бар мегирифтанд.Ҳаҷми зиёди оби мавсими боронгариҳо аз сокинони деҳа тақозо мекард, ки меҳнати худро дар мубориза бо обхезӣ, шинондани шолӣ ва ҷамъоварии ҳосил тамаркуз кунанд.Ин фаъолиятҳо зиндагии муттаҳидаи деҳаро бо мазҳаб ба вуҷуд овард, ки дар он яке аз арзишҳои аслӣ хоҳиши зиндагӣ дар ҳамоҳангӣ бо табиат ва бо одамони дигар буд.Тарзи зиндагие, ки мутамарказ буд, бисёр ҷанбаҳои ҷолибе дошт, ки мардум онҳоро дӯст медоштанд.Масалан, одамоне, ки ба чизҳои зиёди моддӣ ниёз надоранд, аз мусиқӣ ва шеър лаззат мебаранд ва дар ҳамоҳангӣ бо табиат зиндагӣ мекунанд.[4]Мохидорй ва шикор зироати асосии шолиро пурра мекард.Тирҳо ва найзаҳо барои куштани ҳайвоноти калонтар ба монанди фил ба заҳр тар карда мешуданд.Чормағзҳои бетел ба таври васеъ хоидан мешуданд ва табақаҳои поёнӣ хеле кам либоси назар ба камармонандтар мепӯшиданд.Ҳар баҳор, як ҷашнвораи ҳосилхезӣ баргузор мешуд, ки дар он зиёфатҳои бузург ва тарки ҷинсӣ сурат мегирифт.Аз соли 2000 пеш аз милод асбобҳои дастӣ ва силоҳҳои сангӣ ҳам аз ҷиҳати миқдор ва ҳам аз ҷиҳати навъ ба таври фавқулодда такмил ёфтанд.Пас аз ин, Ветнам баъдтар як қисми Роҳи Ҷади баҳрӣ гардид, ки дар тӯли 3000 сол аз соли 2000 то 1000 эраи мо вуҷуд дошт.[5] Кулолгарӣ ба сатҳи баланди техника ва услуби ороишӣ расид.Ҷамъиятҳои ибтидоии деҳқонии бисёрзабонӣ дар Ветнам асосан аз биринҷҳои тар Ориза буданд, ки ғизои асосии ғизои онҳо гардид.Дар мархалаи охири нимаи якуми хазораи 2 то милод, бо вучуди он ки ин асбобхо хануз кам буданд, пайдоиши аввалин олоти биринчй ба амал омад.То соли 1000 пеш аз милод биринҷӣ сангро барои тақрибан 40 фоизи асбобҳо ва силоҳҳои канорӣ иваз кард ва тақрибан ба 60 фоиз расид.Дар ин ҷо на танҳо силоҳҳои биринҷӣ, табарҳо ва ороишоти шахсӣ, балки дос ва дигар асбобҳои кишоварзӣ низ мавҷуд буданд.Дар охири асри биринҷӣ беш аз 90 дарсади олотҳо ва силоҳҳои биринҷӣ рост меояд ва қабрҳои бениҳоят зиёдатӣ - гӯрҳои сарварони тавоно мавҷуданд, ки дар онҳо садҳо ашёи маросимӣ ва шахсии биринҷӣ, аз қабили асбобҳои мусиқӣ, сатил ва ғайра мавҷуданд. лӯндаҳои шаклдор ва ханҷарҳои ороишӣ.Пас аз 1000-уми пеш аз милод, халқҳои қадимии Ветнам кишоварзони моҳир шуданд, зеро онҳо шолӣ парвариш мекарданд ва буффало ва хук парвариш мекарданд.Онхо инчунин мохигирони мохир ва бахрнавардони далер буданд, ки каноэхои дуру дарози кофташуда аз бахри шаркй мегузаранд.
Навсозии охиринMon Jan 08 2024

HistoryMaps Shop

Мағозаро зиёрат кунед

Якчанд роҳҳо барои кӯмак ба лоиҳаи HistoryMaps мавҷуданд.
Мағозаро зиёрат кунед
Хайрия
Дастгирӣ

What's New

New Features

Timelines
Articles

Fixed/Updated

Herodotus
Today

New HistoryMaps

History of Afghanistan
History of Georgia
History of Azerbaijan
History of Albania