History of Iraq

Ҷангҳои Усмонӣ-Сафавӣ
Форсии Сафавӣ дар назди шаҳре дар Ироқ. ©HistoryMaps
1534 Jan 1 - 1639

Ҷангҳои Усмонӣ-Сафавӣ

Iran
Мубориза байни Империяи Усмонӣ ва Форси Сафавӣ бар Ироқ, ки дар паймони муҳими Зуҳоб дар соли 1639 ба анҷом расид, як боби муҳим дар таърихи минтақа аст, ки бо набардҳои шадид, байъатҳои тағйирёбанда ва таъсироти муҳими фарҳангӣ ва сиёсӣ нишон дода шудааст.Ин давра рақобати шадиди ду империяи пурқудрати қарнҳои 16 ва 17-ро инъикос мекунад, ки ҳам бо манофеи геополитикӣ ва ҳам ихтилофоти мазҳабӣ ва бархӯрди усмониҳои суннӣ бо форсҳои шиа бархӯрд мекунанд.Дар ибтидои садаи 16, бо зуҳури сулолаи Сафавӣ дар Форс, ки таҳти сарварии Шоҳ Исмоили I буд, замина барои муноқишаҳои тӯлонӣ муҷаҳҳаз шуд.Сафавиён, ки исломи шиъаро пазируфта буданд, худро дар муқобили мустақими усмониҳои суннӣ қарор доданд.Ин тафриқаи мазҳабӣ ба низоъҳои баъдӣ ангезаи мазҳабӣ зам кард.Соли 1501 таъсиси империяи Сафавиён аст ва бо он, оғози маъракаи форсӣ барои паҳн кардани исломи шиъа, ки мустақиман ба гегемонияи суннии усмонӣ мухолифат мекунад.Аввалин бархӯрди муҳими ҳарбӣ байни ду империя дар ҷанги Чалдирон дар соли 1514 ба вуқӯъ пайваст. Султон Селими I аскарони худро бар зидди Шоҳ Исмоил сарварӣ кард, ки дар натиҷа Усмонӣ ғалабаи қатъӣ ба даст овард.Ин набард на танҳо бартарии усмонӣ дар минтақаро барқарор кард, балки оҳанги низоъҳои ояндаро низ муайян кард.Сарфи назар аз ин шикасти барваќт, Сафавиён бетараф набуданд ва нуфузи онњо, бахусус дар ќисматњои шарќии Империяи Усмонї, афзоиш ёфт.Ироқ бо аҳамияти мазҳабии худ барои мусулмонони суннӣ ва шиа ва мавқеи стратегии он ба майдони асосии ҷанг табдил ёфт.Соли 1534 Сулаймони Аъзам, Султони Усмонӣ, Бағдодро забт карда, Ироқро зери назорати Усмонӣ гирифт.Ин истило хеле муҳим буд, зеро Бағдод на танҳо як маркази асосии тиҷорат буд, балки аҳамияти динӣ низ дошт.Бо вуҷуди ин, назорати Ироқ дар тӯли асрҳои 16-ум ва 17-ум байни ду император тоб меовард, зеро ҳар як ҷониб тавонист дар маъракаҳои гуногуни низомӣ қаламравҳоро аз даст диҳад.Сафавиён дар тахти Шох Аббоси I дар ибтидои асри 17 ба комёбихои назаррас ноил гардиданд.Аббоси I, ки бо маҳорати низомӣ ва ислоҳоти маъмурии худ маъруф буд, дар соли 1623 Бағдодро дубора забт кард. Ин забт як ҷузъи стратегияи васеътари Сафавиён барои бозпас гирифтани қаламравҳои аз дасти Усмонӣ гумшуда буд.Суқути Бағдод як зарбаи ҷиддие барои усмониён буд, ки рамзи тағирёбии қудрат дар минтақа буд.Назорати тағйирёбанда бар Бағдод ва дигар шаҳрҳои Ироқ то ба имзо расидани Паймони Зуҳоб дар соли 1639 идома ёфт. Ин паймон, ки байни Султон Муроди IV Императори Усмонӣ ва Шоҳ Сафии Форс буд, ниҳоят ба низоъҳои тӯлонӣ хотима бахшид.Аҳдномаи Зуҳоб на танҳо сарҳади навро байни империяҳои Усмонӣ ва Сафавӣ муқаррар кард, балки барои манзараи демографӣ ва фарҳангии минтақа таъсири назаррасе дошт.Он ба таври муассир назорати усмонӣ бар Ироқро эътироф кард ва сарҳад дар кӯҳҳои Загрос, ки барои муайян кардани сарҳади муосири байни Туркия ва Эрон омад.
Навсозии охиринSat Jan 06 2024

HistoryMaps Shop

Мағозаро зиёрат кунед

Якчанд роҳҳо барои кӯмак ба лоиҳаи HistoryMaps мавҷуданд.
Мағозаро зиёрат кунед
Хайрия
Дастгирӣ

What's New

New Features

Timelines
Articles

Fixed/Updated

Herodotus
Today

New HistoryMaps

History of Afghanistan
History of Georgia
History of Azerbaijan
History of Albania