د هنګري تاریخ مهال ویش

فوټ نوټونه

حوالې


د هنګري تاریخ
History of Hungary ©HistoryMaps

3000 BCE - 2024

د هنګري تاریخ



د هنګري سرحدونه تقریبا په مرکزي اروپا کې د لوی هنګري میدان (پینونین حوزې) سره مطابقت لري.د اوسپنې د دورې په جریان کې، دا د کلتیک قومونو کلتوري برخو (لکه سکورډیسکي، بوی او وینتي)، دالماتین قومونو (لکه دالماتا، هسټري او لیبرني) او د آلماني قبیلو (لکه د انګلیسي ) ترمنځ په یوه څلورلارې کې موقعیت درلود. Lugii، Gepids او مارکومني).د "پانونیان" نوم د رومن امپراتورۍ ولایت پانونیا څخه راځي.د مدرن هنګري یوازې د سیمې لویدیځ برخه (په نوم ټرانسډانوبیا) د پانونیا برخه جوړه کړه.د روم کنټرول د 370-410 تر مینځ د هنني یرغلونو سره ړنګ شو، او پانونیا د 5 پیړۍ له پای څخه تر شپږمې پیړۍ پورې د اوستروګوتیک سلطنت برخه وه، چې د اوار خګناټ (له شپږمې څخه تر 9مې پیړۍ) وروسته بریالی شو.هنګریانو د کارپاتیان حوزه له مخکې پلان شوي ډول سره ونیوله، د 862-895 ترمنځ اوږد حرکت سره.د هنګري عیسوي سلطنت په 1000 کې د پاچا سینټ سټیفن لاندې رامینځته شوی ، چې د لاندې دریو پیړیو لپاره د ارپاد کورنۍ لخوا واکمن شوی.د منځنۍ دورې په لوړه دوره کې، سلطنت د اډریاټیک ساحل ته پراخ شو او په 1102 کې د پاچا کولومن د واکمنۍ پرمهال د کروشیا سره شخصي اتحاد ته ننوتل.د هنګري ډیر شمیر د موهي په جګړه کې د منګول اردو لخوا په پریکنده توګه مات شول.په دغه يرغل کي تر ۵۰۰۰۰۰ زيات هنگرييان ووژل سول او ټوله سلطنت په خاور کي ولوېد.د ارپاد د واکمنۍ کورنۍ کورنۍ په 1301 کې پای ته ورسیده، او د هنګري ټول وروستي پاچاهان (د پاچا میتیاس کوروینس پرته) د ارپاد کورنۍ پیژندونکي اولادونه وو.هنګري د پنځلسمې پیړۍ په اوږدو کې په اروپا کې د عثماني جنګونو زیانونه زغملي.د دې مبارزې اوج د ماتیاس کوروینس (r. 1458-1490) د واکمنۍ پرمهال پیښ شو.د عثماني – هنګري جنګونه د 1526 کال د موحکس له جګړې وروسته د سیمې د پام وړ له لاسه ورکولو او د سلطنت په ویش سره پای ته ورسیدل.د عثماني امپراتورۍ په وړاندې دفاع د هابسبورګ اتریش ته لیږدول شوې او د هنګري پاتې سلطنت د هابسبورګ امپراتورانو تر واکمنۍ لاندې راغی.له لاسه وتلې سیمه د ترکیې د لویې جګړې په پایله کې بیرته ترلاسه شوه، په دې توګه ټوله هنګري د هابسبورګ د پاچاهۍ برخه شوه.د 1848 د ملتپالو پاڅونونو وروسته، د 1867 د اتریش- هنګري جوړجاړی د ګډ سلطنت په جوړولو سره د هنګري حیثیت لوړ کړ.د هابسبورګ آرکیریګنم هنګریکم لاندې ډله شوې سیمه د عصري هنګري په پرتله خورا لویه وه ، د 1868 د کروشین - هنګري جوړجاړي وروسته چې د سینټ سټیفن د تاج په ځمکو کې د کروشیا-سلاونیا سلطنت سیاسي وضعیت تثبیت کړ.د لومړۍ نړیوالې جګړې وروسته، مرکزي قدرتونو د هابسبورګ سلطنت منحل کول پلي کړل.د سینټ-ګرمین-این-لای او تریانون تړونونو د هنګري د سلطنت شاوخوا 72٪ خاوره جلا کړه، چې چکسلواکیا، د رومانیا سلطنت، د سربانو، کروټس او سلووینیا سلطنت، د اتریش لومړی جمهوریت، د پولنډ دوهم جمهوریت اود ایټالیا سلطنت.وروسته یو لنډ مهاله ولسي جمهوریت اعلان شو.دا د هنګري بیا رغول شوي سلطنت لخوا تعقیب شو مګر د یو ریجنټ ، میکلوس هورتي لخوا اداره کیده.هغه په ​​رسمي ډول د هنګري پاچا چارلس IV د هنګري پاچاهۍ استازیتوب کاوه ، د هنګري اپوستولیک پاچا ، چې په تیهاني ایبي کې د هغه د وروستیو میاشتو په جریان کې په بند کې ساتل شوی و.د 1938 او 1941 ترمنځ، هنګري د خپلو ورکو شویو سیمو یوه برخه بیرته ترلاسه کړه.د دویمې نړیوالې جګړې په ترڅ کې هنګري په ۱۹۴۴ کال کې د جرمني تر نیواک لاندې راغی او بیا د جګړې تر پایه د شوروي تر نیواک لاندې و.د دویمې نړیوالې جګړې وروسته، د هنګري دویم جمهوریت د هنګري د اوسني سرحدونو دننه د سوسیالیستي خلکو جمهوریت په توګه تاسیس شو، چې له 1949 څخه تر 1989 پورې په هنګري کې د کمونیزم تر پایه پورې دوام درلود. د هنګري دریم جمهوریت د اساسي قانون د تعدیل شوي نسخې له مخې تاسیس شو په 1949 کې، د نوي اساسي قانون سره په 2011 کې تصویب شو. هنګري په 2004 کې د اروپایي اتحادیې سره یوځای شو.
د هنګري د برونزو عمر
د برونز دوره اروپا ©Anonymous
3600 BCE Jan 1

د هنګري د برونزو عمر

Vučedol, Vukovar, Croatia
د مسو او برونزو په دوره کې، درې مهمې ډلې د بادن، ماکو او عثماني (د عثماني ترکانو سره په ټکر کې نه وي) کلتورونه وو.لوی پرمختګ په ښکاره ډول د فلزاتو کار و، مګر د بدین کلتور هم د جنازې او حتی د لیرې پرتو سیمو لکه بالتیک یا ایران سره د اوږد واټن تجارت هم راوست.د برونزو د دورې په وروستیو کې سختو بدلونونو اصلي، نسبتا پرمختللي تمدن ته د پای ټکی کېښود، او د اوسپنې دورې پیل د هند-اروپایي کوچیانو ډله ایز کډوالۍ ولیدل چې باور یې د پخوانیو ایرانیانو څخه و.
د هنګري د اوسپنې عمر
د هالسټاټ کلتور ©Angus McBride
700 BCE Jan 1

د هنګري د اوسپنې عمر

Ópusztaszer, Pannonian Basin,
په کارپاتین حوزه کې، د اوسپنې دوره شاوخوا 800 BCE پیل شوه، کله چې نوي نفوس سیمې ته لاړ او د پخوانیو نفوسو مرکزونه یې ونیول چې د ځمکې د کارونو په واسطه پیاوړي شوي.نوی نفوس ممکن د پخوانیو ایراني قومونو څخه جوړ وي چې د هغو قومونو له فدراسیون څخه جلا شوي چې د سیمیریانو تر واکمنۍ لاندې ژوند کوي.[1] دوی د آسونو کوچیان وو او د میززات کلتور خلک یې جوړ کړل چې د اوسپنې څخه جوړ شوي وسایل او وسلې یې کارولې.دوی په هغه څه باندې خپله واکمني پراخه کړه چې اوس مهال د هنګري لوی میدان او د ټرانسدانوبیا ختیځې برخې دي.[2]شاوخوا 750 BCE شاوخوا ، د هالسټاټ کلتور خلکو په تدریجي ډول د ټرانسډانوبیا لویدیځې برخې ونیولې ، مګر د سیمې پخوانی نفوس هم ژوندی پاتې شو او پدې توګه دوه لرغوني کلتورونه د پیړیو لپاره یوځای شتون درلود.د هالسټاټ کلتور خلکو د خلکو پخوانۍ قلعې په لاس کې اخیستې (د بیلګې په توګه په ویلم، سیلډمولک، تیهاني کې) مګر دوی نوي ودانۍ هم جوړې کړې چې د ځمکې د کارونو سره تړل شوي (د بیلګې په توګه، په سوپرون کې).اشراف په زمکه پوښل شوي د کوټې په قبرونو کې ښخ شوي وو.د دوی ځینې میشت ځایونه چې د امبر سړک په اوږدو کې موقعیت لري په سوداګریزو مرکزونو بدل شوي.[1]
سیګینا
سیتیان ©Angus McBride
500 BCE Jan 1

سیګینا

Transylvania, Romania
د 550 او 500 BCE ترمنځ، نوي خلک د تیزا سیند او په ټرانسلوانیا کې میشت شول.د دوی مهاجرت ممکن یا د فارس د پاچا داريوش I (522 BCE - 486 BCE) په بالکان ټاپو وزمه کې د نظامي کمپاینونو سره یا د سیمیریانو او سیتیانو ترمینځ جګړو پورې تړاو ولري.هغه خلک، چې په ټرانسلوانیا او بنات کې میشت شوي، کیدای شي د اګاتیرسي (شاید یوه لرغونې تراشین قبیله چې په سیمه کې شتون د هیروډوټس لخوا ثبت شوی و) سره وپیژندل شي؛پداسې حال کې چې هغه څوک چې اوس مهال د هنګري لوی میدان کې اوسیدل ممکن د سیګینا سره وپیژندل شي.نوي نفوس د کارپاتیان په حوزه کې د پوټټر څرخ کارول معرفي کړل او دوی د ګاونډیو خلکو سره نږدې سوداګریزې اړیکې ساتلې.[1]
سیلټس
کلتیک قومونه ©Angus McBride
370 BCE Jan 1

سیلټس

Rába
په څلورمه پیړۍ کې، کلتیک قبیلې د ربا سیند شاوخوا سیمو ته مهاجرت وکړ او د ایلیرین خلکو ته یې ماتې ورکړه چې هلته اوسیدل، مګر ایلیریان وکولی شول سیلټ سره یوځای شي، چې خپله ژبه یې غوره کړې.[2] شاوخوا 300 BCE دوی د سیتیانو په وړاندې بریالۍ جګړه وکړه.دا خلک د وخت په تیریدو سره یو له بل سره یوځای شول.په 290 او 280 BCE کې، د کلتیک خلک چې د بالکان ټاپوزول ته مهاجر شوي وو د Transdanubia څخه تیریدل مګر ځینې قومونه په سیمه کې میشت شول.[3] د 279 قبل مسیح څخه وروسته، سکورډیسکي (یوه کلټیک قبیله) چې په ډیلفي کې ماتې خوړلې وه، د ساوا او ډینیوب سیندونو په سنگم کې میشته شوه او دوی د ټرانسډانوبیا په سویلي برخو کې خپله واکمني وغزوله.د هغه وخت په شاوخوا کې، د ټرانسډانوبیا شمالي برخې د [توریسي] (د کلتیک قبیلې) لخوا واکمنې وې او تر 230 BCE پورې، کلتیک خلکو (د لا ټین کلتور خلک) په تدریجي توګه د لوی هنګري میدان ټوله سیمه اشغال کړې وه. .[3] د 150 او 100 BCE په مینځ کې، یوه نوې کلتیک قبیله، Boii د کارپاتیان حوزې ته لاړ او دوی د سیمې شمالي او شمال ختیځې برخې (په عمده توګه د اوسني سلواکیا سیمه) ونیوله.[سویلي] ټرانسډانوبیا د خورا پیاوړې کلتیک قبیلې لخوا کنټرول کېده، سکورډیسکي، چې د ختیځ څخه د ډیسیانو لخوا مقاومت شوی و.[۴] داکیان د سیلتانو تر واکمنۍ لاندې وو او تر لومړۍ پیړۍ وړاندې یې په سیاست کې برخه نه وه اخیستې، کله چې قبیلې د بوربیسټا لخوا متحد شوي.[داکیا] سکورډیسکي، توریسي او بوي لاندې کړل، خو بوربیستا لږ وروسته مړ شو او مرکزي ځواک ړنګ شو.[۴]
د روم قانون
د ډیسیان په جګړو کې د رومن لښکر. ©Angus McBride
20 Jan 1 - 271

د روم قانون

Ópusztaszer, Pannonian Basin,
رومیانو په 156 BCE کې د کارپتیان بیسن کې خپل نظامي بریدونه پیل کړل کله چې دوی د ټرانسډانوبیان په سیمه کې په سکورډیسي برید وکړ.په 119 BCE کې، دوی د سیسیا (نن ورځ په کروشیا کې سیساک) په وړاندې لاریون وکړ او د کارپاتیان بیسن سویل په راتلونکي الیریکوم ولایت کې یې خپله واکمني پیاوړې کړه.په 88 BCE کې، رومیانو سکورډیسي ته ماتې ورکړه چې واکمني یې د سیرمیا ختیځو برخو ته لیږدول شوې وه، پداسې حال کې چې پانونیان د ټرانسدانوبیا شمالي برخو ته لاړل.[1] د 15 BC او 9 CE ترمنځ موده د روم امپراتورۍ د راڅرګندیدونکي ځواک په وړاندې د پنونیانو د پرله پسې پاڅونونو ځانګړتیا وه.د روم امپراتورۍ په دې سیمه کې Pannonians، Dacians ، Celts او نور خلک تابع کړل.د ډینیوب لویدیځ سیمه د 35 او 9 BCE ترمنځ د روم امپراتورۍ لخوا فتحه شوه، او د پنونیا په نوم د روم امپراتورۍ ولایت شو.د اوسني هنګري ختیځې برخې بیا وروسته (106 عیسوي) د داکیا د رومي ولایت په توګه تنظیم شوې (تر 271 پورې دوام لري).د ډینیوب او تیزا تر مینځ سیمه د لومړۍ او څلورمې پیړۍ تر مینځ د سارماتیان ایزیګیس لخوا میشته وه ، یا حتی دمخه (لومړنۍ پاتې شونې په 80 BCE پورې اړه لري).د روم امپراتور ټریجان په رسمي توګه ایزیګز ته اجازه ورکړه چې هلته د کنفدراسیون په توګه میشت شي.پاتې سیمه د تراسیان (داسیان) په لاس کې وه.برسېره پر دې، وندال د دوهمې پیړۍ په دویمه نیمایي کې په پورتنۍ تیزا کې میشت شول.د روم واکمنۍ څلور پیړۍ یو پرمختللی او وده کونکی تمدن رامینځته کړ.د ننني هنګري ډیری مهم ښارونه په دې دوره کې تاسیس شوي، لکه اکینکوم (بوډاپیسټ)، سوپیانا (پیکس)، ارابونا (ګیور)، سولوا (ایسزترګوم)، ساویریا (سومباتیلی) او سکاربانتیا (سوپرون).عیسویت په څلورم پیړۍ کې په پنونیا کې خپور شو، کله چې دا د امپراتورۍ رسمي دین شو.
په هنګري کې د مهاجرت دوره
د هون امپراتورۍ د سټیپ قومونو څو توکمیز کنفدراسیون و. ©Angus McBride
375 Jan 1

په هنګري کې د مهاجرت دوره

Ópusztaszer, Pannonian Basin,
د یوې اوږدې مودې خوندي رومن واکمنۍ وروسته، د 320 څخه پینونیا یو ځل بیا شمال او ختیځ ته د ختیځ المانیانو او سارماتیانو خلکو سره په پرله پسې جګړو کې و.وندال او ګوت دواړه د ولایت له لارې تیر شول، لوی ویجاړتیا یې رامنځته کړه.[6] د روم امپراتورۍ له ویشلو وروسته، پانونیا د لویدیځ روم امپراتورۍ تر واکمنۍ لاندې پاتې شوه، که څه هم د سیرموم ولسوالۍ په حقیقت کې د ختیځ د نفوذ په ساحه کې ډیره وه.لکه څنګه چې د ولایت لاتیني نفوس د پرله پسې وحشي یرغلونو څخه وتښتید، [7] د دانیوب په څنډه کې د هینیک ډلو څرګندیدل پیل کړل.په 375 میلادي کال کې، کوچیانو هون د ختیځې سیمې څخه په اروپا باندې یرغل پیل کړ، چې د مهاجرت لوی دور یې هڅول.په 380 کې، هنګري اوسني هنګري ته ننوتل، او په 5 پیړۍ کې په سیمه کې یو مهم فکتور پاتې شو.د پینونیا ولایتونه له 379 څخه د مهاجرت دورې سره مخ شوي، د ګوت-الان-هون د متحدینو تصفیه د پرله پسې جدي بحرانونو او ویجاړیو لامل شوې، معاصرانو دا د محاصرې حالت په توګه بیان کړ، پنونیا په شمال او دواړو کې د یرغل په دهلیز بدل شو. جنوبد روميانو الوتنه او هجرت له دوو سختو لسيزو وروسته په 401 کې پيل شو، دا هم په سيکولر او مذهبي ژوند کې د بحران لامل شو.د هون کنټرول په تدریجي ډول له 410 څخه په پنونیا باندې پراخ شو، بالاخره د روم امپراتورۍ په 433 کې د تړون له لارې د پانونیا پای ته ورسید.هون، د ګوتس، کوادي، او نورو له وتلو څخه په ګټې اخیستو، په 423 کې په هنګري کې د پام وړ امپراتوري جوړه کړه.په 453 کې دوی د مشهور فاتح، اتیلا د هون په مشرۍ د دوی پراختیا اوج ته ورسید.امپراتورۍ په 455 کې ړنګه شوه، کله چې د ګاونډیو آلماني قبیلو (لکه کوادي، ګیپیدي او سکیري) لخوا هین مات شول.
Ostrogoths او Gepids
هون او ګوتیک جنګیالی. ©Angus McBride
453 Jan 1

Ostrogoths او Gepids

Ópusztaszer, Pannonian Basin,
هون، د ګوتس، کوادي، او نورو له وتلو څخه په ګټې اخیستو، په 423 کې په هنګري کې د پام وړ امپراتوري جوړه کړه.په 453 کې دوی د مشهور فاتح، اتیلا د هون په مشرۍ د دوی پراختیا اوج ته ورسید.امپراتورۍ په 455 کې ړنګه شوه، کله چې د ګاونډیو آلماني قبیلو (لکه کوادي، ګیپیدي او سکیري) لخوا هین مات شول.ګیپیدي (له 260 میلادي کال راهیسې د پورتنۍ تیزا سیند ختیځ ته اوسیدل) بیا په 455 کې ختیځ کارپاتیان حوزې ته لاړل. دوی په 567 کې شتون درلود کله چې دوی د Lombards او Avars لخوا مات شول.د آلماني اوستروګوتس د روم په رضایت سره د 456 او 471 ترمنځ په پنونیا کې اوسیدل.
Lombards
د لومبارډ جنګیالي، شمالي ایټالیا، اتمه پیړۍ. ©Angus McBride
530 Jan 1 - 568

Lombards

Ópusztaszer, Pannonian Basin,
لومړني سلاویان سیمې ته راغلل، تقریبا یقینا د شمال څخه، د اوستروګوتس (471 CE) له وتلو وروسته، د لومبارډز او هیرولیس سره یوځای.د 530 په شاوخوا کې، آلماني Lombards په پنونیا کې میشته شول.دوی باید د ګیپیدي او غلامانو په وړاندې جګړه وکړي.د شپږمې پیړۍ له پیل څخه، لومبارډانو په تدریجي ډول په سیمه کې ملکیتونه ترلاسه کړل، په نهایت کې د ګیپیډ سلطنت معاصر پلازمینې سیرموم ته ورسیدل.[8] د یو لړ جګړو وروسته چې بازنطینیان پکې ښکیل وو، وروستنۍ په پای کې د خګان بیان I په مشرۍ د کوچیانو پانونین اوارانو یرغل سره مخ شو. د ځواکمنو آوارونو څخه د ویرې له امله، لومبارډ هم په 568 کې ایټالیا ته لاړل. ټوله حوزه د Avar Khaganate تر واکمنۍ لاندې راغله.
Pannonian Avars
د اوار او بلغار جنګیالي، ختیځ اروپا، اتمه پیړۍ. ©Angus McBride
567 Jan 1 - 822

Pannonian Avars

Ópusztaszer, Pannonian Basin,
کوچیان اوارونه په 560 لسیزه کې له آسیا څخه راغلل، په ختیځ کې یې ګیپیډي په بشپړه توګه ویجاړ کړل، په لویدیځ کې لومبارډان یې له منځه یوړل، او سلاویان یې لاندې کړل، یو څه یې یوځای کړل.Avars یو لوی امپراتورۍ رامینځته کړه، لکه څنګه چې څو لسیزې مخکې هنون درلود.د آلمان د خلکو واکمني شاوخوا دوه نیمې پیړۍ د کوچیانو واکمنۍ تعقیب کړه.اوارخغان د ویانا څخه د ډون سیند پورې پراخه سیمه کنټرول کړه، ډیری وختونه د بازنطینانو، آلمانانو او ایټالویانو په وړاندې جګړه روانه وه.د پانونین اوارس او نور تازه راوتلي سټیپ قومونه د دوی په کنفدراسیون کې ، لکه کوټریګور ، د سلاویکي او آلماني عناصرو سره یوځای شوي ، او په بشپړ ډول یې سرماتیان جذب کړي.Avars هم تابع خلک راوستل او بالکان ته د سلاوی مهاجرینو کې مهم رول ولوباوه.[۹] اوومه پیړۍ د اوار ټولنې ته یو جدي بحران راوړ.په ۶۲۶ کال کې د قسطنطنیې د نیولو له ناکامې هڅې وروسته، تسلیم شوي خلک د دوی د تسلط پر ضد راپاڅیدل، په ختیځ کې د اونوګورانو په څیر ډیری یې [۱۰] او په لویدیځ کې د سامو غلامان جلا شول.[11] د بلغاریا د لومړۍ امپراتورۍ رامینځته کیدو د بازنطین امپراتورۍ د اوار خګناټ څخه لیرې کړه ، نو د فرانکش امپراتورۍ پراختیا د هغې نوي اصلي سیال شو.دا امپراتورۍ شاوخوا [800] د فرانکش او بلغار بریدونو او تر ټولو پورته د داخلي دښمنیو له امله ویجاړه شوه، مګر د آوار نفوس د ارپاد ماګیارانو تر راتګ پورې په شمیر کې پاتې شو.له 800 راهیسې، د پنونین حوزې ټوله سیمه د دوو قدرتونو (ختیځ فرانسیا او لومړی بلغاریا امپراتورۍ) تر منځ تر کنټرول لاندې وه.د 800 په شاوخوا کې، شمال ختیځ هنګري د نیترا د سلاویک سلطنت برخه شوه، چې بیا په 833 کې د لوی موراویا برخه شوه.
د فرانکیک قانون
اوار د 9 پیړۍ په پیل کې د کارولینګین فرانک سره نښته وکړه. ©Angus McBride
800 Jan 1

د فرانکیک قانون

Pannonian Basin, Hungary
د 800 څخه وروسته، سویل ختیځ هنګري د بلغاریا لخوا فتح شو.بلغاریان په ټرانسلوانیا باندې د اغیزمن کنټرول د رامینځته کولو ځواک نلري.[12] لویدیځ هنګري (پانونونیا) د فرانکانو یوه برخه وه.د ختیځ فرانک د سلطنت د پراختیا پالیسي الندې، ابتدايي سلاویک سیاستونه نشو کولی پرمختګ وکړي، پرته له یوې، د موراویا سلطنت، چې د نن ورځې لویدیځ سلواکیا ته د پراختیا توان درلود.[13] په 839 کې د سلاویک بالاتون سلطنت په سویل لویدیز هنګري کې (د فرانک حاکمیت لاندې) تاسیس شو.پانونیا د هنګري تر فتحې پورې د فرانک تر کنټرول لاندې پاتې شو.[14] که څه هم کم شوی، اوارس د کارپاتیان بیسین اوسیدونکو ته دوام ورکړ.تر ټولو د پام وړ زیرمه، په چټکۍ سره مخ په زیاتیدونکي سلاوانو بدله شوه [15] چې د سویل څخه سیمې ته ننوتل.[16]
895 - 1301
بنسټ او د منځنۍ دورې لومړنۍ دورهornament
هنګري د کارپاتیان حوزه فتح کړه
د هنګري د کارپاتیان حوزې فتح ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
895 Jan 1 - 1000

هنګري د کارپاتیان حوزه فتح کړه

Pannonian Basin, Hungary
د هنګري د راتګ څخه مخکې، د منځني پیړیو دریو لومړیو قدرتونو، د بلغاریا لومړۍ امپراتورۍ ، ختیځ فرانسیا او موراویا، د کارپاتیان حوزې د کنټرول لپاره یو له بل سره جګړه کړې وه.دوی کله ناکله د هنګري آس سپاره د سرتیرو په توګه استخدام کړل.له همدې امله، هنګريیان چې د کارپتیان غرونو ختیځ کې د پونټیک سټیپز کې اوسیدل په دې پوهیدل چې د دوی فتح پیل کیدو سره به د دوی وطن څه شي.د هنګري فتح د خلکو د "ناوخت یا "کوچني" مهاجرت په شرایطو کې پیل شوه.هنګریانو د کارپاتیان حوزه له مخکې پلان شوي ډول سره ونیوله، د 862-895 ترمنځ اوږد حرکت سره.د فتح مناسب له 894 څخه پیل شو، کله چې د بلغاریا او موراویانو سره د آرنلف، فرانک پاچا او لیو VI ، د بازنطین امپراتور څخه د مرستې غوښتنه وروسته وسله والې شخړې پیل شوې.[17] د اشغال په جریان کې، هنګریانو لږ نفوس وموند او په میدان کې یې هیڅ ښه تاسیس شوي دولتونه یا د کومې امپراتورۍ اغیزمن کنټرول ونه موندل.دوی وتوانیدل چې دا حوزه په چټکۍ سره ونیسي، [18] د لومړي [بلغاریا] زاردوم ته یې ماتې ورکړه، د موراویا سلطنت یې له مینځه یوړل، او په [900] کې یې هلته په ټینګه سره خپل دولت تاسیس کړ. په دې وخت کې ساوا او نیترا.[21] هنګري د 907 کال د جولای په 4 په برزالاسپورک کې په جګړه کې د باویریا پوځ ته په ماتې ورکولو سره د کارپاتیان بیسن باندې خپل کنټرول پیاوړی کړ. دوی د 899 او 955 کلونو ترمنځ لویدیځې اروپا ته یو لړ کمپاینونه پیل کړل او د 943 او 943 ترمنځ یې د بازنطین امپراتورۍ هم په نښه کړې. 971. د ملت نظامي ځواک هنګریانو ته اجازه ورکړه چې د عصري اسپانیا تر سیمو پورې بریالي سخت کمپاینونه ترسره کړي.په هرصورت، دوی په تدریجي ډول په حوزه کې میشت شول او د 1000 په شاوخوا کې یې د هنګري سلطنت، د عیسوي سلطنت تاسیس کړ.
له کوچیانو څخه تر کروندګرو پورې
From Nomads to Agriculturists ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
960 Jan 1

له کوچیانو څخه تر کروندګرو پورې

Székesfehérvár, Hungary
د 8 پیړۍ څخه تر 10 پیړیو کې، ماګیارانو، چې په پیل کې یې د نیمه کوچیانو ژوند طرز ساتلی و، چې د لیږد په واسطه مشخص شوی و، یوې میشتې کرنې ټولنې ته لیږدول پیل کړل.دا بدلون د اقتصادي اړتیاوو لکه د کوچیانو لپاره ناکافي څړځای او د نور مهاجرت نشتوالی لخوا پرمخ وړل شوی.د پایلې په توګه، ماګیاران، د محلي سلاویک او نورو خلکو سره یوځای کیدل، ډیر یو شان شول او د قلعه شویو مرکزونو پراختیا یې پیل کړه چې وروسته یې د کاونټي مرکزونو ته وده ورکړه.د هنګري د کلي سیسټم هم د 10 پیړۍ په جریان کې شکل واخیست.د هنګري د راپورته کیدونکي دولت د ځواک جوړښت کې د پام وړ اصلاحات د ګران شهزادګانو فاجز او تاکسوني لخوا پیل شوي.دوی لومړی و چې عیسوي مشنریانو ته یې بلنه ورکړه او قلعې یې جوړې کړې، د یوې منظمې او بې ځایه ټولنې په لور د بدلون نښه کول.ټیکسوني په ځانګړې توګه د هنګري د سلطنت مرکز له اپر ټیزا څخه په سزیکسفیرور او ایسزترګوم کې نویو ځایونو ته انتقال کړ، دودیز پوځي خدمت یې بیا پیل کړ، د اردو وسلې یې تازه کړې، او د هنګري د لویې پیمانه میشت ځایونه یې تنظیم کړل، چې د یوه رتبه مشر څخه یې بدلون نور هم پیاوړی کړ. یوې دولتي ټولنې ته.
د مجارانو عیسویت کول
د مجارانو عیسویت کول ©Wenzel Tornøe
973 Jan 1

د مجارانو عیسویت کول

Hungary
د لسمې پیړۍ په وروستیو کې، د هنګري راپورته کیدونکی دولت چې د مسیحیت په پوله کې موقعیت لري، د ختیځ فرانسیا څخه د آلمان کاتولیک مشنریانو د نفوذ له امله د مسیحیت په منلو پیل وکړ.د 945 او 963 ترمنځ، د هنګري د سلطنت کلیدي مشران، په ځانګړې توګه ګیولا او هورکا، مسیحیت ته واړول.د هنګري د عیسویت کولو په برخه کې یو مهم پړاو په 973 کې هغه وخت رامینځته شو کله چې ګیزا I د خپلې کورنۍ سره بپتسما وکړه او د مقدس روم امپراتور اوټو I سره یې رسمي سوله جوړه کړه. د هغه کافر پلار، تاکسوني لخوا.په 996 کې د شهزاده ګیزا لخوا د لومړي هنګري بینډیکټین خانقاه بنسټ په هنګري کې د عیسویت نور قوي کیدو نښه کړه.د ګیزا د واکمنۍ لاندې، هنګري په پریکنده توګه د کوچیانو ټولنې څخه یو میشته عیسوي سلطنت ته لیږدول شوی، یو بدلون چې د لیچفیلډ په جګړه کې د هنګري د ګډون لخوا په ګوته شوی، چې په 955 کې د ګزا د واکمنۍ څخه لږ وخت مخکې واقع شو.
د هنګري سلطنت
د 13 پیړۍ شورویران ©Angus McBride
1000 Jan 1 - 1301

د هنګري سلطنت

Hungary
د هنګري سلطنت په مرکزي اروپا کې هغه وخت رامینځته شو کله چې د هنګري لوی شهزاده سټیفن I په 1000 یا 1001 کې پاچا شو.که څه هم ټولې لیکل شوې سرچینې یوازې په پروسه کې د آلمان او ایټالوي شورویانو او عالمانو لخوا لوبول شوي رول باندې ټینګار کوي، د کرنې، مذهب او دولتي مسلو لپاره د هنګري د لغتونو یوه مهمه برخه د سلاوی ژبو څخه اخیستل شوې.کورنۍ جګړې او د کافرانو پاڅونونه، د مقدس روم امپراتورانو د هڅو سره چې په هنګري کې خپل واک پراخ کړي، نوې پاچاهي له خطر سره مخامخ کړه.پاچاهۍ د Ladislaus I (1077-1095) او کولمن (1095-1116) د واکمنۍ پرمهال ثبات درلود.دغو واکمنانو د ځايي خلکو د یوې برخې په ملاتړ کروشیا او دالمتیا سیمې ونیولې.دواړو هیوادونو خپل خپلواک دریځ ساتلی دی.د لادیسلاوس او کولمن جانشینانو - په ځانګړې توګه بیالا II (1131-1141)، بیلا III (1176-1196)، اندریو II (1205-1235)، او بیلا IV (1235-1270) - د بالکان ټاپوزول په لور د پراختیا پالیسۍ ته دوام ورکړ. او د کارپاتیان غرونو ختیځې ځمکې ، د دوی سلطنت د مینځنۍ اروپا یو لوی ځواک بدل کړ.هنګري په غیر کرل شویو ځمکو، سپینو زرو، سرو زرو او مالګو کې بډایه، هنګري په عمده توګه د آلمان، ایټالوی او فرانسوي استعمارانو غوره ځای شو.دا مهاجرین اکثره بزګران وو چې په کلیو کې میشت وو، مګر ځینې یې صنعت کاران او سوداګر وو چې د سلطنت ډیری ښارونه یې تاسیس کړل.د دوی راتګ په مینځني پیړۍ هنګري کې د ښاري ژوند طرز ، عادتونو او کلتور په جوړولو کې کلیدي رول لوبولی.د نړیوالو سوداګریزو لارو په اوږدو کې د سلطنت موقعیت د څو کلتورونو د هماهنګۍ ملاتړ کوي.د رومنسک، ګوتیک، او رینیسانس ودانۍ او په لاتین کې لیکل شوي ادبي اثار د کلتور اصلي رومن کاتولیک شخصیت ثابتوي؛خو ارتودوکس او حتی غیر مسیحي توکمیز اقلیتونه هم شتون درلود.لاتین د قانون جوړونې، ادارې او قضاوت ژبه وه، مګر "ژباني کثرتیت" د ډیری ژبو په بقا کې مرسته وکړه، په شمول د سلاوی ژبو لوی ډولونه.
د منګولیانو یرغل
منګولیانو د لیګنیتز په جګړه کې 124 عیسوي شورویرانو ته ماتې ورکړه. ©Angus McBride
1241 Jan 1 - 1238

د منګولیانو یرغل

Hungary
په 1241-1242 کې، سلطنت په اروپا باندې د مغولانو د یرغل په پایله کې لوی ګوزار شو.وروسته له هغه چې هنګري په 1241 کې د منګولیانو لخوا اشغال شو، د هنګري پوځ د موهي په جګړه کې له بده مرغه ماتې وخوړه.پاچا بیلا IV د جګړې له ډګر څخه وتښتید او بیا وروسته له هغه هیواد وتښتید کله چې مغولانو هغه خپلو سرحدونو ته تعقیب کړ.مخکې له دې چې منګولیان شاتګ وکړي، د نفوس لویه برخه (20-50٪) مړه شوه.[22] په میدانونو کې د 50 څخه تر 80٪ پورې میشت ځایونه ویجاړ شوي.[۲۳] یوازې کلاګانې، قوي قلعه شوي ښارونه او ابي د برید په وړاندې مقاومت کولی شي، ځکه چې مغولانو د اوږدې محاصرې لپاره وخت نه درلود - د دوی هدف دا و چې ژر تر ژره لویدیځ ته حرکت وکړي.د محاصرې ماشینونه او هغهچینایي او فارسي انجینران چې د مغولانو لپاره یې کار کاوه د کیوان روس په فتحه شویو ځمکو کې پاتې شوي وو.[۲۴] د منگولانو د يرغلونو له امله رامنځ ته شوې تباهي وروسته له دې چې د اروپا له نورو برخو په تېره بيا له آلمان څخه د مهاجرو د بلنې لامل شو.د کیوان روس په وړاندې د منګولیانو د کمپاین په جریان کې، شاوخوا 40,000 کومانان، د کافر کیپچک د کوچیانو قبیلې غړي، د کارپاتیان غرونو لویدیځ ته وشړل شول.[25] هلته، کمانانو د پاچا بیلا IV څخه د ساتنې غوښتنه وکړه.[26] د ایران جاسک خلک د منګولانو له ماتې وروسته د کمانانو سره یوځای هنګري ته راغلل.Cumans شاید د 13 پیړۍ په دویمه نیمایي کې د هنګري د نفوس تر 7-8٪ پورې وي.[27] د پیړیو په اوږدو کې دوی په بشپړ ډول د هنګري نفوس سره یوځای شول، او ژبه یې ورکه شوه، مګر دوی خپل هویت او خپله سیمه ایزه خپلواکي تر 1876 پورې ساتلې وه [28.]د منګولیانو د بریدونو په پایله کې، پاچا بیلا د سلګونو ډبرو کلاګانو او قلعو جوړولو امر وکړ ترڅو د منگول د دویم احتمالي برید په وړاندې دفاع کې مرسته وکړي.منګولیان په حقیقت کې په 1286 کې هنګري ته راستانه شول، مګر د تیږو د کلا نوي جوړ شوي سیسټمونه او نوي نظامي تاکتیکونه چې د درنو وسله والو شورویرانو لوړه برخه پکې شامله وه دوی یې مخه ونیوله.د منګولیانو یرغلګر ځواک د پیست سره نږدې د پاچا لادیسلاس IV د شاهي پوځ لخوا مات شو.وروسته يرغلونه هم په لاسي ډول شنډ شول.د بیلا IV لخوا جوړ شوي قلعې په وروستیو وختونو کې د عثماني امپراتورۍ په وړاندې په اوږده مبارزه کې خورا ګټورې ثابتې شوې.په هرصورت، د دوی د جوړولو لګښت د هنګري پاچا لوی فیوډال مالکینو ته پور ورکړ، له دې امله شاهي ځواک د بیلا IV لخوا د هغه د پلار اندریو II لخوا د پام وړ کمزوری کیدو وروسته بیرته ترلاسه شو، دا یو ځل بیا د ټیټو اشرافو په منځ کې خپور شو.
وروستی Árpáds
د هنګري بیلا IV ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1242 Jan 1 - 1299

وروستی Árpáds

Hungary
د منګولانو له وتلو وروسته، بیلا IV د پخوانیو تاج ځمکو بیرته ترلاسه کولو پالیسي پریښوده.[29] پرځای یې، هغه خپلو پلویانو ته لوی جایدادونه ورکړل، او دوی یې وغوښتل چې د ډبرو او هاوان کلاګانې جوړې کړي.[30] هغه د استعمار یوه نوې څپه پیل کړه چې په پایله کې یې یو شمیر آلمانان، موراویان، پولنډیان او رومانیان راغلل.[31] پاچا د کمانانو ته بیا بلنه ورکړه او د ډینیوب او تیزا په اوږدو کې یې په میدانونو کې میشت کړل.[32] د الانانو یوه ډله، د جاسیک خلکو پلرونه، داسې بریښي چې په ورته وخت کې په سلطنت کې میشته وي.[۳۳]نوي کلي راښکاره شول، چې د لرګیو کورونه پکې د ځمکې په مساوي برخو کې څنګ په څنګ جوړ شوي وو.[کوټې] ورکې شوې، او نوي کلیوال کورونه چې د اوسیدو خونه، یو پخلنځی او د پخلنځي په شمول جوړ شول.[۳۵] تر ټولو پرمختللی کرنیز تخنیکونه، په شمول د غیر متناسب درندو پلو په شمول، [۳۶] هم په ټوله سلطنت کې خپاره شول.داخلي مهاجرت هم په پخوانیو شاهي ځمکو کې د نویو ډومینونو په پراختیا کې مهم رول درلود.نویو ځمکوالو هغو کسانو ته شخصي ازادي او ډیر مناسب مالي شرایط ورکړل چې د دوی ملکیتونو ته ورسیدل، چې دا کار بزګرانو ته هم توان ورکړ چې د خپل موقف د ښه کولو لپاره د حرکت نه کولو پریکړه وکړي.[37] Béla IV له درجن څخه زیاتو ښارګوټو ته امتیازات ورکړل، په شمول د ناګیسزومبات (ټرناوا، سلواکیا) او آفت.[۳۸]کله چې په 1290 کې IV Ladislaus ووژل شو، هولي سی سلطنت یو خالي جایزه اعلان کړه.[۳۹] که څه هم روم د خپلې خور زوی چارلس مارټل ته پاچاهي ورکړه، د ناپلس د سلطنت تاج شهزاده، د هنګري اکثریت بادارانو اندریو غوره کړ، چې د انډریو II لمسی او د شکمن مشروعیت لرونکي شهزاده زوی و.[40] د انډریو III په مړینې سره، د ارپاد کور نارینه کرښه له منځه ولاړه، او د ګډوډۍ دوره پیل شوه.[۴۱]
1301 - 1526
د بهرنیو سلطنتونو دوره او پراختیاornament
مداخله
Interregnum ©Angus McBride
1301 Jan 1 00:01 - 1323

مداخله

Hungary
د انډریو III مړینه د شاوخوا درجن بادارانو ، یا "oligarchs" لپاره فرصت رامینځته کړ ، چا چې په دې وخت کې د پاچا خپلواکي ترلاسه کړې وه ترڅو خپله خپلواکي پیاوړي کړي.[42] دوی په یو شمیر هیوادونو کې ټولې شاهي قلعې ترلاسه کړې چیرې چې هرڅوک یا د دوی برتری ومني یا پریږدي.په کروشیا کې د تاج لپاره وضعیت نور هم کړکیچن شو، ځکه چې د وایسرای پاول سوبیچ او د بابونیک کورنۍ په حقیقت کې خپلواکي ترلاسه کړه، پاول سوبیچ حتی خپله سکه جوړه کړه او د معاصر کروشین تاریخ پوهانو لخوا د "کروشیا بې تاجه پاچا" په نوم یادیږي.د انډریو III د مړینې په خبر سره، وایسرای سوبیچ د چارلس مارټل زوی چارلس انجو ته بلنه ورکړه چې د تخت دعوه وکړي، چې په چټکۍ سره ایسټرګوم ته لاړ چې هلته د پاچا تاج کېښودل شو.په [هرصورت] ، ډیری سیکولر بادارانو د هغه د واکمنۍ مخالفت وکړ او د بوهیمیا د نوم زوی پاچا وینسلاس II ته یې د تخت وړاندیز وکړ.د پوپل یو مشر ټول باداران وهڅول چې په 1310 کې د انجو د واکمنۍ چارلس ومني، مګر ډیری سیمې د شاهي کنټرول څخه بهر پاتې شوې.[۴۴] د مخکیني مشر او د کمو اشرافو د زیاتیدونکي شمیر په مرسته، چارلس اول د لویو پاچاهانو په وړاندې د عملیاتو لړۍ پیل کړه.د دوی تر منځ د یووالي له نشتوالي څخه په ګټې اخیستو یې یو په بل پسې ماتې وخوړه.[۴۵] هغه خپله لومړۍ بریا په [۱۳۱۲] کال کې د روزګوني (اوسنۍ روژانووس، سلواکیا) په جګړه کې ترلاسه کړه.
اینجیوین
Angevins ©Angus McBride
1323 Jan 1 - 1380

اینجیوین

Hungary
چارلس I په 1320 لسیزه کې د مرکزي ځواک جوړښت معرفي کړ.د دې په ویلو سره چې "د هغه خبرې د قانون ځواک لري"، هغه بیا هیڅکله هم د رژیم غوښتنه نه ده کړې.[۴۷] چارلس اول د شاهي عوايدو او انحصار نظام اصلاح کړ.د بیلګې په توګه، هغه "دیرشمه" (د سلطنت د سرحدونو له لارې لیږدول شوي مالونو باندې مالیه)، [48] وضع کړه او د ځمکو خاوندانو ته یې واک ورکړ چې د دوی په ملکیتونو کې د کانونو څخه د عاید دریمه برخه وساتي.[نوي] کانونه په کال کې شاوخوا 2,250 کیلوګرامه (4,960 lb) سره زر او 9,000 کیلوګرامه (20,000 lb) سپین زر تولیدوي چې په 1490 کې د اسپانیا د امریکا تر فتحې پورې د نړۍ د تولید 30 سلنه برخه جوړوي.[۴۸] چارلس اول هم د ثابتو سرو زرو سکې د کیندنې امر وکړ چې د فلورینس په فلورین کې ماډل شوي.[50] د هغه د ناڅرګندو سرو زرو په سوداګرۍ بندیز د اروپا په بازار کې کمښت رامینځته کړ چې په 1342 کې د هغه تر مړینې پورې دوام وکړ [51.]لوئس I چې د پولنډ د دریم کاسیمیر وارث و، څو ځله د لیتوانیا او گولډن هورډ په وړاندې د پولس سره مرسته وکړه.[۵۲] د سویلي سرحدونو په اوږدو کې، لوئیس I په ۱۳۵۸ کال کې د دلمتیا څخه د وینسیانو وتلو ته اړ کړ [۵۳] او یو شمیر محلي واکمنان یې اړ کړل چې (د بوسنیا د Tvrtko I او د سربیا لازار په ګډون) د هغه حاکمیت ومني.مذهبي جنونیت د لوئس I د واکمنۍ یو له ځانګړتیاوو څخه دی.[54] هغه پرته له بریالیتوب هڅه وکړه چې خپل ډیری ارتودوکس مضامین په زور سره کاتولیکزم ته واړوي.[۵۵] د ۱۳۶۰ کال په شاوخوا کې یې یهودیان وشړل، خو په ۱۳۶۷ کال کې یې هغوی ته د ستنیدو اجازه ورکړه [۵۶ .]
د سیګسموند صلیبی جګړه
Sigismund's Crusade ©Angus McBride
1382 Jan 1 - 1437

د سیګسموند صلیبی جګړه

Hungary
په 1390 کې، د سربیا سټیفان لازارویچ د عثماني سلطان واکمني ومنله، په دې توګه د عثماني امپراتورۍ پراختیا د هنګري جنوبي سرحدونو ته ورسیده.[57] سیګسموند پریکړه وکړه چې د عثمانیانو په وړاندې صلیبي جګړه تنظیم کړي.[] [۵۸] یو لوی لښکر چې په عمده توګه د فرانسوي شورویانو څخه جوړ و، راغونډ شو، خو صلیبیان په ۱۳۹۶ کال کې د نیکوپولس په جګړه کې له ماتې سره مخ شول.عثمانیانو په 1427 کې د ګولوباک کلا ونیوله او په منظم ډول یې د ګاونډیو ځمکو لوټ پیل کړ.[۶۰] د سلطنت شمالي سیمې (اوسنۍ سلواکیا) له ۱۴۲۸ کال راهیسې هر کال د چک [د] هوسیستانو له خوا غصب شوې.د هوسي مبلغین هم لومړی و چې انجیل یې هنګري ته وژباړه.په هرصورت، ټول Hussites یا اعدام شوي یا د 1430 لسیزې په وروستیو کې د Szerémség څخه ایستل شوي.[۶۲]
د هنډي عمر
Age of Hunyadi ©Angus McBride
1437 Jan 1 - 1486

د هنډي عمر

Hungary
د 1437 په وروستیو کې، املاکو د اتریش البرټ V د هنګري د پاچا په توګه وټاکه.هغه په ​​1439 کې د عثماني امپراتورۍ په وړاندې د ناکامه پوځي عملیاتو په ترڅ کې د نس ناستې له امله مړ شو. که څه هم د البرټ کونډه، د لوګزامبورګ الیزابیت، یو وروسته زوی، لادیسلاوس V زیږیدلی و، ډیری لوړ رتبه پاچا ته ترجیح ورکړه چې د جګړې توان ولري.دوی تاج د پولنډ دریم Władysław ته وړاندې کړ.دواړه Ladislaus او Władysław تاج وو چې د کورنۍ جګړې لامل شو.جان هنیادي په پنځلسمه پیړۍ کې په مرکزي او سویل ختیځ اروپا کې د هنګري یو مخکښ نظامي او سیاسي شخصیت و.ولادیسلاو په ۱۴۴۱ کال کې هنیادي (د خپل نږدې ملګري نیکولاس اجلاکي سره یوځای) د جنوبي دفاع د قوماندې لپاره وټاکه. هنيادي د عثماني خلاف څو بریدونه وکړل.د 1443-1444 د "اوږدې مبارزې" په جریان کې، هنګري ځواکونه د عثماني امپراتورۍ دننه صوفیا ته ننوتل.هولي سی یو نوی صلیبی جګړه تنظیم کړه، مګر عثمانیانو په 1444 کې د ورنا په جګړه کې عیسوی ځواکونه له منځه یوړل، چې په ترڅ کې یې ولادیسلاو ووژل شو.په 1458 کال کې راټول شوي مشران د جان هنیادي زوی، ماتیاس هنیادي، پاچا وټاکه.د شاهي عوایدو زیاتوالي میتیاس ته توان ورکړ چې یو ولاړ اردو جوړه او وساتي.په عمده توګه د چک، جرمني او هنګري اجیرانو څخه جوړ شوی، د هغه "تور پوځ" په اروپا کې یو له لومړنیو مسلکي نظامي ځواکونو څخه و.[63] ماتیاس د جنوبي سرحد په اوږدو کې د کلاګانو شبکه پیاوړې کړه، [64] مګر هغه د خپل پلار د عثماني ضد یرغل پالیسي تعقیب نه کړه.پرځای یې، هغه په ​​​​بوهیمیا، پولنډ او اتریش باندې بریدونه پیل کړل، او استدلال یې وکړ چې هغه هڅه کوي یو قوي اتحاد رامینځته کړي ترڅو عثمانیان له اروپا څخه وباسي.د میتیاس محکمه "بې له شکه په اروپا کې ترټولو غوره" وه.د هغه کتابتون، Bibliotheca Corviniana د خپلو 2,000 نسخو سره، د معاصر کتابونو په راټولولو کې د اندازې له پلوه دوهم لوی [کتاب] و.ماتیاس د الپس په شمال کې لومړنی پاچا و چې په خپلو سیمو کې یې د ایټالوي رینسانس سټایل معرفي کړ.د هغه د دویمې میرمنې بیټریس څخه الهام اخیستی، د نیپلس، هغه د بودا او ویسګراد شاهي ماڼۍ درلودې چې د 1479 څخه وروسته د ایټالوي معمارانو او هنرمندانو تر نظارت لاندې بیارغول شوې.
د هنګري سلطنت سقوط او تقسیم
د تركيې پر سر جګړه. ©Józef Brandt
1490 Jan 1 - 1526

د هنګري سلطنت سقوط او تقسیم

Hungary
د ماتیاس اصالحات په 1490 کال کې د هغه له مړینې وروسته له کړکیچنو لسیزو څخه پاتې نه شول.د بل دروند پاچا په لټه کې نه وو، دوی د بوهیمیا پاچا او د پولنډ د کاسیمیر IV زوی ولادیسلاس II سره الحاق ترلاسه کړ، دقیقا د هغه د بدنامې ضعف له امله: هغه د پاچا دوبز یا دوبز په نوم پیژندل شوی (معنی "ټول سم" دی. )، د هغه د عادت له مخې، پرته له پوښتنې، هر غوښتنلیک او سند د هغه په ​​​​وړاندې کیښودل شو.Vladislaus II هغه مالیات هم لغوه کړل چې د ماتیاس د اجیر اردو ملاتړ یې کړی و.د پایلې په توګه، د پاچا پوځ لکه څنګه چې ترکانو هنګري ته ګواښ کړی و منتشر شو.واکمنانو د ماتیاس اداره هم نسکوره کړه او د ټیټو امیرانو سره یې مخالفت وکړ.کله چې ولادیسلاس II په 1516 کې مړ شو، د هغه لس کلن زوی لویس II پاچا شو، مګر د ډایټ لخوا ټاکل شوې شاهي شورا په هیواد واکمنه شوه.هنګري د واکمنانو د واکمنۍ لاندې د نږدې ګډوډۍ په حالت کې و.د پاچا مالي چارې په ټپه ولاړې وې.هغه د خپلې کورنۍ د لګښتونو د پوره کولو لپاره پور اخیستی، سره له دې چې دوی د ملي عاید شاوخوا یو پر دریمه برخه جوړوي.د هیواد دفاع کمزورې شوه ځکه چې پوله ساتونکي بې معاشه شول، قلعې خرابې شوې، او د دفاع پیاوړتیا لپاره د مالیاتو زیاتولو نوښتونه په ټپه ودریدل.د ۱۵۲۶ کال د اګست په میاشت کې د سلیمان تر مشرۍ لاندې عثمانیان د هنګري په جنوبي برخه کې راڅرګند شول او د هنګري په زړه کې یې شاوخوا سل زره ترکي-اسلامي ځواکونه ووهل.د هنګري پوځ چې شمېر یې شاوخوا ۲۶۰۰۰ وو، په موحکس کې له ترکانو سره ولیدل.که څه هم د هنګري پوځیان ښه مجهز او ښه روزل شوي وو، دوی یو ښه پوځي مشر نه درلود، په داسې حال کې چې د کروشیا او ټرانسلوانیا څخه پیاوړي ځواکونه په خپل وخت نه و رسیدلي.دوی په بشپړه توګه ماتې وخوړه، تر 20,000 پورې په میدان کې ووژل شول، پداسې حال کې چې لویس پخپله مړ شو کله چې هغه د خپل آس څخه په یوه کنده کې راښکته شو.د لوئس له مړینې وروسته، د هنګري امیرانو سیالو ډلو په ورته وخت کې دوه پاچاهان، جان زاپولیا او د هابسبورګ فرډینانډ وټاکل.ترکانو د دې فرصت څخه ګټه پورته کړه، د بودا ښار یې فتح کړ او بیا یې په 1541 کې هیواد تقسیم کړ.
1526 - 1709
د عثماني اشغال او د هابسبورګ تسلطornament
شاهي هنګري
Royal Hungary ©Angus McBride
1526 Jan 1 00:01 - 1699

شاهي هنګري

Bratislava, Slovakia
شاهي هنګري د هنګري د مینځنۍ پیړۍ د سلطنت د یوې برخې نوم و چیرې چې هابسبورګ د موهکس (1526) په جګړه کې د عثماني بریا په پایله کې د هنګري د پاچاهانو په توګه وپیژندل شو او د هیواد وروسته ویش.د سیالو واکمنانو جان اول او فرډینند I تر منځ لنډمهاله ځمکنۍ ویش یوازې په 1538 کې د ناګیواراد د تړون له مخې رامینځته شو ، [66] کله چې هابسبورګ د هیواد شمالي او لویدیځې برخې (شاهي هنګري) ترلاسه کړې ، د نوي پلازمینې پریسبورګ (پوزسوني) سره. ، اوس براتیسلاوا).جان I د سلطنت ختیځ برخه خوندي کړه (د ختیځ هنګري سلطنت په نوم پیژندل شوی).د هابسبرګ پاچاهانو د عثماني جګړو لپاره د هنګري اقتصادي ځواک ته اړتیا درلوده.د عثماني جنګونو په جریان کې د هنګري د پخواني سلطنت خاوره شاوخوا 60 سلنه کمه شوه.د دې پراخو ځمکنیو او ډیموګرافیک زیانونو سره سره، کوچنۍ او درنه جګړه شاهي هنګري ته د 16 پیړۍ په وروستیو کې د اتریش میراثي ځمکو یا د بوهیمیا تاج ځمکو په څیر مهم و.[۶۷]د اوسني سلواکیا او شمال لویدیز ټرانسډانوبیا سیمه د دې سیاست برخې وې، پداسې حال کې چې د شمال ختیځ هنګري د سیمې کنټرول اکثرا د شاهي هنګري او د ټرانسلوانیا د سلطنت ترمنځ بدل شوی.د منځنیو پیړیو هنګري سلطنت مرکزي سیمې د عثماني امپراتورۍ لخوا د 150 کلونو لپاره ضمیمه شوې (وګورئ عثماني هنګري).په 1570 کې، جان سیګسموند زاپولیا د سپییر د تړون د شرایطو لاندې د امپراتور میکسیمیلیان II په خوښه د هنګري د پاچا په توګه استعفا ورکړه.د "شاهي هنګري" اصطلاح له 1699 وروسته بې کاره شوه، او د هابسبرګ پاچاهانو نوي پراخ شوي هیواد ته د رسمي اصطلاح "د هنګري سلطنت" په نوم یاد کړ.
عثماني هنګري
عثماني عسکر 16-17 پیړۍ. ©Osprey Publishing
1541 Jan 1 - 1699

عثماني هنګري

Budapest, Hungary
عثماني هنګري د منځنۍ دورې په وروستیو کې د هنګري سلطنت جنوبي او مرکزي برخې وې، چې د عثماني امپراتورۍ لخوا د 1541 څخه تر 1699 پورې فتح او واکمنې وې. (د شمال ختیځ برخو پرته) او سویلي ټرانسډانوبیا.دا سیمه د 1521 او 1541 کلونو ترمنځ د سلطان سلیمان عالي لخوا اشغال او د عثماني امپراتورۍ سره ضمیمه شوه. د هنګري د سلطنت شمال لویدیز برخه د هنګري د پاچاهۍ په توګه پاتې شوه او د هابسبورګ د جرګې غړي یې د هنګري د پاچا په توګه په رسمیت وپیژندل او ورته یې د "رویال" نوم ورکړ. هنګري".له دې وروسته د دواړو تر منځ پوله په راتلونکو 150 کلونو کې د عثماني – هابسبورګ جګړو کې لومړۍ کرښه شوه.د ترکیې په لویه جګړه کې د عثمانیانو له ماتې وروسته، د عثماني هنګري ډیری برخه په 1699 کې د کارلویتز د تړون له مخې هابسبورګ ته وسپارل شوه.د عثماني واکمنۍ په دوره کې، هنګري د اداري موخو لپاره په ایالټس (ولایتونو) ویشل شوی و، چې بیا په سنجیکونو وویشل شو.د ډیرو ځمکو ملکیت عثماني سرتیرو او چارواکو ته ویشل شوی و او شاوخوا 20٪ خاوره د عثماني دولت لخوا ساتل شوې وه.د یوې سرحدي سیمې په توګه، د عثماني هنګري ډیره برخه د سرتیرو د ګارنیزیون سره ډیره قوي وه.د اقتصادي پلوه لږ پرمختللی پاتې شو، دا د عثماني زیرمو په اوبو کې ډوب شو.که څه هم د امپراتورۍ د نورو برخو څخه یو څه مهاجرت او اسلام ته ځینې بدلونونه راغلل، دا سیمه په لویه کچه عیسویان پاتې شوه.عثمانیان په نسبي ډول مذهبي زغم وو او دې زغم پروتستانت ته اجازه ورکړه چې په شاهي هنګري کې برعکس وده وکړي چیرې چې هابسبورګز فشار راوړي.د 16 پیړۍ په پای کې، شاوخوا 90٪ نفوس پروتستانت وو، په عمده توګه کیلوینیسټ.په دې وختونو کې، د اوسني هنګري په خاوره کې د عثماني اشغال له امله بدلونونه پیل شول.پراخې ځمکې ناپاکه پاتې شوې او په لرګیو پوښل شوې.د سیلاب میدانونه په مرمیو بدل شول.د عثماني خلافت د اوسېدونکو ژوند ناامنه و.بزګران ځنګلونو او دښتو ته وتښتېدل، چریکي ډلې یې جوړې کړې، چې د حجدو ځواکونو په نوم یادېږي.په نهایت کې، د اوسني هنګري خاوره د عثماني امپراتورۍ لپاره په اوبو کې ډوب شوه، او د دې عوایدو ډیره برخه یې د سرحدي کلیو د اوږده لړۍ په ساتنه کې تیر کړه.په هرصورت، د اقتصاد ځینې برخې وده کړې.په لویو غیر آبادو سیمو کې، ښارګوټیو غواګانې پاللې چې سویلي آلمان او شمالي ایټالیا ته ساتل شوي وو - په ځینو کلونو کې دوی د غواګانو 500,000 سرونه صادر کړل.شراب د چک هیوادونو، اتریش او پولنډ ته تجارت کیده.
د ترکیې لویه جګړه
سوبیسکي په ویانا کې د ستانیسلو چلیبوسکي لخوا - د پولنډ پاچا جان III او د لیتوانیا لوی ډیوک ©Stanisław Chlebowski
1683 Jul 14 - 1699 Jan 26

د ترکیې لویه جګړه

Hungary
د ترکیې لوی جنګ چې د مقدس لیګ جنګونه هم بلل کیږي، د عثماني امپراتورۍ او د مقدس لیګ تر منځ د شخړو لړۍ وه چې د مقدس روم امپراتورۍ، پولنډ - لیتوانیا، وینس ، روسیه او د هنګري سلطنت څخه جوړه وه.سخته جګړه په 1683 کې پیل شوه او په 1699 کې د کارلویتز د تړون په لاسلیک کولو سره پای ته ورسیده. د لوی وزیر کارا مصطفی پاشا په مشرۍ عثماني ځواکونو په 1683 کې د ویانا په دوهمه محاصره کې د پولنډ او پولنډ د ګډو لښکرو په لاس ماتې ورکړه. د جان III سوبیسکي په مشرۍ د مقدس روم امپراتورۍ، پریکړه کونکی پیښه وه چې په سیمه کې د ځواک توازن بدل کړ.د کارلوویتز د تړون له مخې، چې په ۱۶۹۹ کال کې د ترکیې لویه جګړه پای ته ورسېده، عثمانیانو د هابسبورګ ډېرې سیمې چې پخوا یې د هنګري له منځني پیړۍ څخه نیولې وې، وسپارلې.د دې تړون په تعقیب، د هابسبورګ کورنۍ غړو د هنګري د هابسبرګ سلطنت ډیر پراخ کړ.
د راکوزي د خپلواکۍ جګړه
کروک د سفري کوچ او سپرلیو د برید لپاره تیاری نیسي، ج.۱۷۰۵ ز ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1703 Jun 15 - 1711 May 1

د راکوزي د خپلواکۍ جګړه

Hungary
د راکوزي د خپلواکۍ جګړه (۱۷۰۳-۱۷۱۱) په هنګري کې د مطلق العنان هابسبورګ واکمنۍ پر وړاندې د ازادۍ لومړۍ مهمه جګړه وه.دا د لویانو، شتمنو او لوړ پوړو پرمختګ کونکو یوې ډلې لخوا جګړه شوې وه چې غوښتل یې د قدرت اړیکو نابرابرۍ ته د پای ټکی کېږدي، چې مشري یې فرانسیس II راکوزي (II. Rákóczi Ferenc په هنګري کې) کوله.د هغې اصلي موخه د مختلفو ټولنیزو نظمونو د حقونو ساتنه او د هیواد اقتصادي او ټولنیز پرمختګ تضمین کول وو.په اروپا کې د سیاسي وضعیت او داخلي شخړو له امله د آزادۍ مبارزه پای ته ورسیده، مګر په دې بریالی شو چې هنګري د هابسبورګ امپراتورۍ یوه نه بیلیدونکې برخه وګرځي او اساسي قانون یې وساتل شي، که څه هم دا یوازې و. رسميتد عثمانیانو له وتلو وروسته، هابسبورګ د هنګري سلطنت واکمن شو.د آزادۍ لپاره د هنګري نوي هیلې د راکوزي د خپلواکۍ جګړې لامل شوې.د جګړې تر ټولو مهم لاملونه نوي او لوړې مالیې او د پروټسټنټ نوی خوځښت و.راکوزي د هنګري پاچا و، د افسانوي اتلې الونا زریني زوی.هغه د خپل ځوانۍ یوه برخه د اتریش په زندان کې تیره کړه.کوروک د راکوزي سرتیري وو.په پیل کې، د کورچ پوځ د خپلو غوره سپکو سپوږمکیو له امله ډیری مهمې بریاوې ترلاسه کړې.د دوی وسلې اکثره تومانچې، سپک صابر او فوکوس وو.د سینټ ګوتارډ په جګړه کې (1705)، جانوس بوټین په پریکړه سره د اتریش پوځ ته ماتې ورکړه.د هنګري ډګروال ادم بلوغ نږدې د هنګري پاچا جوزف اول او د اتریش آرچدوک ونیول.په 1708 کې، هابسبورګ په پای کې د Trencsén په جګړه کې د هنګري اصلي اردو ته ماتې ورکړه، او دې کار د کروک پوځ نور اغیزمنتوب کم کړ.پداسې حال کې چې هنګري د جګړو له امله ستړي شوي وو، اتریش د هسپانوي د بریالیتوب په جګړه کې فرانسوي پوځ ته ماتې ورکړه.دوی کولی شي د یاغیانو په وړاندې هنګري ته نور سرتیري واستوي.ټرانسلوانیا بیا د هنګري برخه شوه چې د 17 پیړۍ په پای کې پیل شوه او د واليانو لخوا رهبري کیده.
1711 - 1848
اصلاح او ملي بیداریornament
د هنګري انقلاب 1848
په ملي موزیم کې ملي سندره ویل کیږي ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1848 Mar 15 - 1849 Oct 4

د هنګري انقلاب 1848

Hungary
د هنګري ملتپالنه د روښانتیا او رومانتیزم د دورې لخوا اغیزمن شوي د روڼ اندو په مینځ کې راڅرګند شو.دا په چټکۍ سره وده وکړه، د 1848-49 انقلاب لپاره بنسټ برابر کړ.د ماګیار ژبې ته ځانګړې پاملرنه وه، چې لاتین یې د دولت او ښوونځیو د ژبې په توګه بدله کړه.[68] په 1820 لسیزه کې، امپراتور فرانسیس I اړ شو چې د هنګري رژیم غونډه وکړي، چې د اصلاحاتو دوره یې پرانیستله.سره له دې، د هغو امیرانو لخوا چې د خپلو امتیازاتو (د مالیاتو څخه معافیت، د رایې ورکولو ځانګړي حقونه، او نور) پورې تړلي وو، پرمختګ ورو شو.له همدې امله، لاسته راوړنې اکثرا د سمبولیک کرکټر څخه وې، لکه د میګیر ژبې پرمختګ.په 15 مارچ 1848 کې، په پیست او بودا کې ډله ایزو مظاهرو د هنګري اصلاح غوښتونکو ته دا توان ورکړ چې د دولسو غوښتنو لیست وړاندې کړي.د هنګري رژیم د هابسبورګ په سیمو کې د 1848 انقلابونو څخه ګټه پورته کړه ترڅو د اپریل قانون پلي کړي ، د مدني حقونو د لسګونو اصلاحاتو جامع قانون جوړونکی برنامه.په کور او هنګري کې د انقلاب سره مخامخ شو، د اتریش امپراتور فرډینند I په لومړي سر کې د هنګري غوښتنې ومني.وروسته له هغه چې د اتریش پاڅون وځپل شو، یو نوی امپراتور فرانز جوزف د خپل مرمۍ کاکا فرډینانډ ځای په ځای کړ.جوزف ټول اصلاحات رد کړل او د هنګري په وړاندې یې وسله پیل کړه.یو کال وروسته، د اپریل په 1849 کې، د هنګري یو خپلواک حکومت تاسیس شو.[۶۹]نوی حکومت د اتریش له امپراتورۍ څخه جلا شو.د [هابسبرګ] ماڼۍ د اتریش د امپراتورۍ په هنګري برخه کې ړنګه شوه، او د هنګري لومړی جمهوریت اعلان شو، د لاجوس کوسوت د والي او ولسمشر په توګه.لومړی وزیر لاجوس باتیاني وو.جوزف او د هغه مشاورینو په مهارت سره د نوي ملت توکمیز اقلیتونه، کروشین، سربیا او رومانیا بزګران، چې د پادریانو او افسرانو په مشرۍ یې د هابسبورګ سره په کلکه وفاداري کوله، او دوی یې د نوي حکومت په وړاندې بغاوت ته هڅول.هنګري د هیواد د سلواکانو، آلمانانو او روسیانو د لوی اکثریت، او نږدې ټولو یهودانو او همدارنګه د پولنډ، اتریش او ایټالوی رضاکارانو لخوا ملاتړ کیده.[۷۱]د غیر هنګري اتباعو ډیری غړو د هنګري په اردو کې لوړ پوستونه ترلاسه کړل، د بیلګې په توګه، جنرال جانوس دامجانیچ، یو توکمیز سرب چې د هنګري د دریمې اردو قول اردو د قوماندې له لارې د هنګري ملي اتل شو.په پیل کې، د هنګري ځواکونو (Honvédség) وکولای شول خپله ځمکه وساتي.د ۱۸۴۹ کال د جولای په میاشت کې د هنګري پارلمان په نړۍ کې د توکمیزو او اقلیتونو تر ټولو پرمختللی حقوق اعلان او نافذ کړل، خو ډېر ناوخته و.د هنګري د انقلاب د ماتولو لپاره، جوزف خپل پوځونه د هنګري پر وړاندې چمتو کړي وو او د روسیې له زار نیکولاس اول څخه یې مرسته ترلاسه کړې وه. د جون په میاشت کې د روسیې پوځونو د اتریش له لښکرو سره په ګډه د هنګري په لور د لویدیځې جبهې څخه پر ټرانسلوانیا برید وکړ. بريالي شوي وو (ايټاليا، ګاليشيا او بوهيميا).د روسیې او اتریش پوځونو د هنګري پوځ ونیو او جنرال ارتور ګورګي د ۱۸۴۹ کال د اګست په میاشت کې تسلیم شو. د اتریش مارشال جولیوس فریهیر وون هایناو بیا د څو میاشتو لپاره د هنګري والي شو او د اکتوبر په شپږمه یې د هنګري د پوځ د ۱۳ مشرانو د اعدام حکم وکړ. همدارنګه لومړی وزیر بیتیاني؛کوسوت په جلاوطنۍ کې وتښتید.د 1848-1849 جګړې وروسته، هیواد د "غیر فعال مقاومت" سره مخ شو.آرچدوک البرخټ وون هابسبورګ د هنګري د سلطنت والي وټاکل شو، او دا وخت د چک افسرانو په مرسته د آلمان کولو لپاره یاد شوی و.
1867 - 1918
د اتریش - هنګري امپراتورۍ او نړیوال جنګornament
اتریش- هنګري
په پراګ کې پریډ، د بوهیمیا سلطنت، 1900 ©Emanuel Salomon Friedberg
1867 Jan 1 - 1918

اتریش- هنګري

Austria
لوی پوځي ماتې، لکه په 1866 کې د کونیګرټز جګړه، امپراتور جوزف اړ کړ چې داخلي اصلاحات ومني.د هنګري بېلتون غوښتونکو د خوشالولو لپاره، امپراتور له هنګري سره مساوي معامله وکړه، د 1867 د اتریش- هنګري جوړجاړی د فیرینک ډیک لخوا خبرې اترې وشوې، چې د اتریش- هنګري دوه ګوني سلطنت په وجود کې راغی.دواړه سیمې د دوو پلازمینو څخه د دوو پارلمانونو لخوا په جلا توګه اداره شوي، د ګډ پاچا او ګډ بهرني او نظامي پالیسیو سره.په اقتصادي لحاظ، امپراتورۍ د ګمرکونو اتحادیه وه.له جوړجاړي وروسته د هنګري لومړی وزیر کاونټ ګیولا اندراسی و.د هنګري پخوانی اساسي قانون بحال شو، او فرانز جوزف د هنګري پاچا شو.د اتریش- هنګري هیواد د جغرافیې له پلوه له روسیې وروسته په اروپا کې دوهم لوی هیواد و.په [1905] کې د هغې سیمې 621,540 مربع کیلومتره ( 239,977 مربع میل) ټاکل شوې.دوره په کلیوالو سیمو کې د پام وړ اقتصادي پرمختګ شاهد و.د هنګري پخوانی اقتصاد د شلمې پیړۍ په پای کې نسبتا عصري او صنعتي شو، که څه هم کرهنه تر 1880 پورې په GDP کې غالبه وه. په 1873 کې، زوړ پلازمینه بودا او اوبودا (لرغونی بودا) په رسمي توګه د دریم ښار پیست سره یوځای شول. ، په دې توګه د بوډاپیسټ نوی ښار رامینځته کوي.آفت د هیواد اداري، سیاسي، اقتصادي، سوداګریز او کلتوري مرکز ته وده ورکړه.د ټیکنالوژیک پرمختګ صنعتي کول او ښاري کول ګړندي کړل.د سړي سر ناخالص تولید د 1870 څخه تر 1913 پورې په کال کې نږدې 1.45٪ وده کړې، د نورو اروپایي هیوادونو په پرتله خورا ښه.په دې اقتصادي پراختیا کې مخکښ صنعتونه بریښنا او بریښنایی ټیکنالوژي، مخابراتو، او ټرانسپورټ (په ځانګړې توګه لوکوموټیو، ټرام او د کښتۍ جوړول) وو.د صنعتي پرمختګ کلیدي سمبولونه د ګانز اندیښنه او تونګسرام کارونه وو.په دې دوره کې د هنګري ډیری دولتي ادارې او عصري اداري سیسټمونه تاسیس شوي.په 1910 کې د هنګري ایالت سرشمیرنه (د کرویشیا پرته)، د هنګري 54.5٪، رومانیا 16.1٪، سلواک 10.7٪، او جرمني 10.4٪ د نفوس ویش ثبت کړ.[73] د لوی شمیر پیروانو سره مذهبي فرقه رومن کاتولیکیزم (49.3٪)، ورپسې کالوینیزم (14.3٪)، یوناني ارتودوکسي (12.8٪)، یوناني کاتولیکیزم (11.0٪)، لوترانیزم (7.1٪)، او یهودیت دی. (5.0%)
هنګري په لومړۍ نړیواله جګړه کې
Hungary in World War I ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1914 Aug 1 - 1918 Nov 11

هنګري په لومړۍ نړیواله جګړه کې

Europe
په 28 جون 1914 کې په سراجیوو کې د اتریش آرچدوک فرانز فرډینند تر وژنې وروسته، د بحرانونو لړۍ په چټکۍ سره زیاته شوه.د جولای په 28 د اتریش- هنګري لخوا د سربیا سره د جګړې په اعلان سره عمومي جګړه پیل شوه.اتریش - هنګري په لومړۍ نړیواله جګړه کې 9 ملیونه سرتیري چمتو کړل ، چې 4 ملیونه یې د هنګري سلطنت څخه وو.اتریش- هنګري د جرمني ، بلغاریا او عثماني امپراتورۍ په څنګ کې جګړه وکړه - چې د مرکزي ځواک په نوم یادیږي.دوی سربیا اشغال کړه، او رومانیا د جګړې اعلان وکړ.مرکزي قدرتونو بیا جنوبي رومانیا او د رومانیا پلازمینه بخارست فتح کړ.د 1916 په نومبر کې، امپراتور فرانز جوزف مړ شو.نوی پاچا، د اتریش امپراتور چارلس I (IV. Károly)، په خپل سلطنت کې د سوله غوښتونکو سره خواخوږي درلوده.په ختیځ کې، مرکزي ځواک د روسیې د امپراتورۍ بریدونه په شا وتمبول.د روس سره د اتحاد د تش په نامه انټینټ طاقتونو ختیځه جبهه په بشپړه توګه ړنګه شوه.اتریش- هنګري له ماتې خوړلو هیوادونو څخه ووتل.د ايټاليا په جبهه کې، د اتريش- هنګري پوځ د ۱۹۱۸ کال له جنورۍ وروستهد ايټاليا پر وړاندې نور بريالي پرمختګ نه شو کولای. په ختيځه جبهه کې له برياوو سره سره، جرمني په لوېديځه جبهه کې له سختې ماتې سره مخ شو.په 1918 کې، په اتریش- هنګري کې اقتصادي وضعیت په خطرناک ډول خراب شوی و.په کارخانو کې اعتصابونه د کیڼ اړخو او سوله غوښتونکو غورځنګونو لخوا تنظیم شوي، او په اردو کې پاڅونونه معمول شوي.د ویانا او بوډاپست په پلازمینه ښارونو کې د اتریش او هنګري کیڼ اړخي لیبرال غورځنګونو او د هغوی مشرانو د توکمیزو لږکیو د جلا کیدو ملاتړ وکړ.اتریش- هنګري د ۱۹۱۸ کال د نوامبر په ۳ مه په پادوا کې د ولا ګیوسټي د اوربند تړون لاسلیک کړ. د ۱۹۱۸ کال د اکتوبر په میاشت کې د اتریش او هنګري ترمنځ شخصي اتحاد منحل شو.
1918 - 1989
د جګړې دوره، دوهمه نړیواله جګړه او د کمونیستي دورهornament
هنګري د نړیوالو جګړو تر منځ
کمونیست جوزیف پوګیني د 1919 انقلاب پرمهال د انقلابي سرتیرو سره خبرې کوي ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1919 Jan 1 - 1944

هنګري د نړیوالو جګړو تر منځ

Hungary
په هنګري کې د جګړې دوره، له ۱۹۱۹ څخه تر ۱۹۴۴ پورې اوږده وه، د پام وړ سیاسي او ځمکنیو بدلونونو نښه وه.د لومړۍ نړیوالې جګړې وروسته، په 1920 کې د تریانون تړون د هنګري خاوره او نفوس په پراخه کچه کم کړ، چې د پراخې خپګان لامل شو.د خپلې خاورې دوه پر دریمه برخه له لاسه ورکولو دغه هیواد دې ته وهڅاوه چې د ورکې شوې ځمکې د بیرته ترلاسه کولو په هڅه کې ځان له آلمان او ایټالیا سره یوځای کړي.د اډمیرال میکلوس هورتي رژیم چې له 1920 څخه تر 1944 پورې یې واکمني کوله، د کمونیسټ ضد سیاستونو تمرکز وکړ او هڅه یې کوله چې د جګړې وروسته جوړجاړي ته د بیا کتنې لپاره اتحاد رامینځته کړي.د 1930 لسیزې په اوږدو کې، هنګري په تدریجي ډول د نازي آلمان او فاشیست ایټالیې سره د نږدې اړیکو په لور حرکت وکړ.د هیواد بهرنۍ پالیسۍ موخه دا وه چې ګاونډیو هیوادونو ته د لاسه ورکړل شوي سیمې بیرته ترلاسه کړي، چې د چکسلواکیا او یوګوسلاویا په الحاق کې د ګډون لامل کیږي.هنګري په دوهم نړیوال جنګ کې د محور ځواک سره یوځای شو، کوم چې په پیل کې داسې بریښي چې خپل ځمکني ارمانونه پوره کړي.په هرصورت، لکه څنګه چې جګړه د محور په وړاندې بدله شوه، هنګري هڅه وکړه چې د یوې جلا سولې خبرې اترې وکړي، چې پایله یې په 1944 کې د آلمان اشغال شو. اشغال د ګوډاګي حکومت د جوړولو، د پام وړ یهودانو ځورونې، او د وروستي اشغال پورې په جګړه کې د ښکیلتیا لامل شو. د شوروي ځواکونو لخوا.
هنګري په دوهم نړیوال جنګ کې
په دوهم نړیوال جنګ کې د هنګري شاهي پوځ. ©Osprey Publishing
1940 Nov 20 - 1945 May 8

هنګري په دوهم نړیوال جنګ کې

Central Europe
د دویمې نړیوالې جګړې په جریان کې، د هنګري سلطنت د محور قدرتونو غړی و.[۷۴] په ۱۹۳۰ لسیزه کې د هنګري سلطنتد فاشیست ایټالیې او نازي جرمني سره د سوداګرۍ په زیاتولو تکیه وکړه ترڅو ځان له لوی فشار څخه وباسي.د هنګري سیاست او بهرنۍ پالیسي تر 1938 پورې په کلکه ملتپاله شوې وه، او هنګري د آلمان په څیر یو بې بنسټه پالیسي غوره کړه، هڅه یې وکړه چې په ګاونډیو هیوادونو کې د هنګري نژادي سیمې په هنګري کې شاملې کړي.هنګري د محور سره د خپلو اړیکو څخه په سیمه ایزه توګه ګټه پورته کړه.د چکوسلواک جمهوریت، سلواک جمهوریت، او د رومانیا سلطنت سره د ځمکنیو شخړو په اړه جوړجاړي خبرې اترې وشوې.د نومبر په 20، 1940، هنګري څلورم غړی شو چې د محور ځواک سره یوځای شو کله چې دا درې اړخیز تړون لاسلیک کړ.[۷۵] راتلونکی کال د هنګري ځواکونو د یوګوسلاویا په یرغل او د شوروي اتحاد په یرغل کې برخه واخیسته.د دوی ګډون د آلمان د څارونکو لخوا د هغه ځانګړي ظلم لپاره یاد شوی، چې د اشغال شوي خلکو سره د خپل سري تاوتریخوالی سره مخ شوي.د هنګري رضاکاران ځینې وختونه د "وژنې سیاحت" کې د ښکیلتیا په توګه پیژندل شوي.[۷۶]د شوروي اتحاد پر وړاندې له دوه کلنې جګړې وروسته د ۱۹۴۳ کال په مني کې لومړي وزیر میکلوس کالاي له امریکا او بریتانیا سره د سولې خبرې اترې [پیل] کړې. کارکوونکو په هنګري باندې د یرغل او نیواک لپاره یوه پروژه جوړه کړه.د ۱۹۴۴ کال په مارچ میاشت کې آلماني ځواکونو هنګري اشغال کړ.کله چې شوروي ځواکونو هنګري ته ګواښونه پیل کړل، د هنګري او شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو تر منځ د ریجنټ میکلوس هورتي لخوا یو اوربند لاسلیک شو.سمدلاسه وروسته، د هورت زوی د آلمان د کمانډو لخوا وتښتول شو او هورتي مجبور شو چې اوربند لغوه کړي.ریجنټ بیا له واک څخه ګوښه شو، په داسې حال کې چې د هنګري فاشیست مشر فیرینک سلاسي د آلمان په ملاتړ یو نوی حکومت جوړ کړ.په 1945 کې په هنګري کې د هنګري او جرمني ځواکونو د شوروي لښکرو د پرمختګ له امله ماتې وخوړه.[۷۸]د دویمې نړیوالې جګړې په جریان کې شاوخوا 300,000 هنګري سرتیري او له 600,000 څخه ډیر ملکي وګړي مړه شول، په شمول د 450,000 او 606,000 یهودانو [79] او 28,000 روما ترمنځ.[ډیری] ښارونه زیانمن شوي، په ځانګړې توګه پلازمینه بوداپست.په هنګري کې ډیری یهودیان د جګړې په لومړیو څو کلونو کې د آلمان د ویجاړولو کمپونو ته له اخراج څخه خوندي وو، که څه هم دوی د یهودو ضد قوانینو لخوا د اوږدې مودې ظلم سره مخ وو چې په عامه او اقتصادي ژوند کې یې د دوی د ګډون محدودیتونه وضع کړل.[۸۱]
په هنګري کې د کمونیستي دوره
د هنګري پروپوګنډا پوسټر ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1949 Jan 1 - 1989

په هنګري کې د کمونیستي دوره

Hungary
دوهم هنګري جمهوریت یو پارلماني جمهوریت و چې په لنډ وخت کې د هنګري سلطنت له منحل کیدو وروسته د 1946 کال د فبروري په 1 نیټه تاسیس شو او پخپله د اګست په 20 1949 کې منحل شو.د هنګري د خلکو جمهوریت د ۱۹۴۹ [کال] د اګست له ۲۰ [۸۲] څخه تر ۲۳ اکتوبر ۱۹۸۹ پورې یو ګوندي سوسیالیستي دولت و.[۸۴] د ۱۹۴۴ کال د مسکو د کنفرانس په تعقیب، وینسټن چرچل او جوزف سټالین موافقه وکړه چې له جګړې وروسته به هنګري د شوروي د نفوذ په ساحه کې شامل شي.[HPR] تر 1989 پورې په وجود کې پاتې شو، کله چې مخالفو ځواکونو په هنګري کې کمونیزم پای ته ورساوه.دولت ځان په هنګري کې د شوراګانو جمهوریت وارث ګڼي، کوم چې په 1919 کې د روسیې د شوروي فدرالي سوسیالیستي جمهوریت (روسي SFSR) وروسته رامینځته شوی لومړی کمونیست دولت په توګه رامینځته شو.دا په 1940s کې د شوروي اتحاد لخوا د "خلکو دیموکراتیک جمهوریت" نومول شوی و.په جغرافیه کې، دا ختیځ ته د رومانیا او شوروي اتحاد (د اوکراین SSR له لارې) سره پوله لري؛یوګوسلاویا (د SRs کروشیا، سربیا او سلوانیا له لارې) سویل لویدیز ته؛شمال ته چکسلواکیا او لویدیځ ته اتریش.همدغه سیاسي تحرک د کلونو په اوږدو کې دوام درلود، شوروي اتحاد د هنګري د کمونست ګوند له لارې د هنګري سیاست فشار او چال چلن کاوه، کله چې اړتیا وه، د پوځي جبر او پټو عملیاتو له لارې مداخله وکړه.[۸۶] سیاسي جبر او اقتصادي زوال د ۱۹۵۶ کال د اکتوبر – نومبر په میاشت کې د هنګري د ۱۹۵۶ کال د انقلاب په نامه د ټول هیواد په کچه د ولسي پاڅون لامل شو، چې د ختیځ بلاک په تاریخ کې د اختلاف تر ټولو لوی عمل و.وروسته له هغه چې په پیل کې انقلاب ته اجازه ورکړل شوه چې خپل لاره پرمخ بوځي، شوروي اتحاد په زرګونو پوځیان او ټانکونه د مخالفینو د ځپلو او د جانوس کادر په مشرۍ د شوروي تر کنټرول لاندې حکومت د نصبولو لپاره واستول، په زرګونو هنگریان یې ووژل او په سلګونو زره یې جلاوطنۍ ته واړول.مګر د 1960 لسیزې په لومړیو کې، د قادر حکومت خپله کرښه د پام وړ نرمه کړه، د نیم لیبرال کمونیزم یو ځانګړی بڼه یې پلي کړه چې د "ګولش کمونیزم" په نوم پیژندل کیږي.دولت د ځینو غربي مصرفي او کلتوري محصولاتو وارداتو ته اجازه ورکړه، هنګریانو ته یې بهر ته د سفر کولو پراخه آزادي ورکړه، او د پام وړ د پولیسو پټ ریاست یې بیرته واخیست.دې اقداماتو هنګري ته د 1960 او 1970 کلونو په اوږدو کې د "سوسیالیستي کمپ کې ترټولو زړه راښکونکي بارک" نوم ورکړ.[۸۷]د شلمې پیړۍ یو تر ټولو اوږد خدمت کوونکی مشر، کدر به په پای کې په 1988 کې وروسته له هغه تقاعد شو چې د اقتصادي بحران په جریان کې حتی د لا زیاتو اصلاحاتو پلوو ځواکونو لخوا له دندې ګوښه شو.هنګري د 1980 لسیزې تر وروستیو پورې همداسې پاتې شو، کله چې په ختیځ بلاک کې ناکرارۍ پیل شوې، د برلین دیوال له ړنګیدو او د شوروي اتحاد له ړنګیدو سره پای ته ورسید.په هنګري کې د کمونیستي کنټرول پای ته رسیدو سره سره، د 1949 اساسي قانون د تعدیلاتو سره په عمل کې پاتې شو ترڅو د لیبرال ډیموکراسۍ ته د هیواد لیږد منعکس کړي.د ۲۰۱۲ کال د جنورۍ په لومړۍ نېټه د ۱۹۴۹ کال اساسي قانون د نوي اساسي قانون سره بدل شو.
د هنګري انقلاب 1956
په بوداپست کې یوه ډله ملتپال هنګري سرتیري خوشحاله کوي. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1956 Jun 23 - Nov 4

د هنګري انقلاب 1956

Hungary
د 1956 د هنګري انقلاب چې د هنګري پاڅون په نوم هم یادیږي، د هنګري د خلکو جمهوریت (1949-1989) او د شوروي اتحاد (USSR) د حکومت د ماتولو له امله رامینځته شوي سیاستونو پروړاندې د هیواد په کچه انقلاب و.دغه پاڅون ۱۲ ورځې مخکې د ۱۹۵۶ کال د نومبر په څلورمه د شوروي د ټانکونو او پوځیانو له خوا وځپل شو، په زرګونو کسان مړه او ټپیان شول او نږدې څلور نیم میلیونه هنګري له هېواده وتښتېدل.[۸۸]د هنګري انقلاب د ۱۹۵۶ کال د اکټوبر په ۲۳مه په بوداپست کې هغه مهال پیل شو چې د پوهنتون محصلینو له مدني خلکو وغوښتل چې د هنګري د پارلمان په ودانۍ کې د شوروي اتحاد د سوسیالیستي جمهوریتونو د متیاز راکوسي د سټالینستي حکومت له لارې د هنګري د جیو پولیټیکل تسلط پر ضد لاریون وکړي.د محصلینو یو پلاوی د مدنې ټولنې د سیاسي او اقتصادي اصلاحاتو په اړه د خپلو شپاړسو غوښتنو د خپرولو په موخه د مازیګر راډیو ودانۍ ته ننوت، خو د امنیتي ساتونکو له خوا ونیول شو.کله چې محصلینو د راډیو له ودانۍ بهر د خپل پلاوي د خلاصون غوښتنه وکړه، د ÁVH (د دولت د ساتنې ادارې) پولیسو ډزې وکړې او یو شمیر یې ووژل.[۸۹]په پایله کې، هنګري د ÁVH په وړاندې د مبارزې لپاره په انقلابي ملیشو کې تنظیم شول؛د هنګري محلي کمونست مشران او د ÁVH پولیس ونیول شول او په لنډه توګه ووژل شول یا ووژل شول؛او سیاسي بندیان خوشي او وسله وال شول.د دوی د سیاسي، اقتصادي او ټولنیزو غوښتنو د درک کولو لپاره، سیمه ایز شوروي (د کارګرانو شوراګانو) د هنګري د کارګر خلکو ګوند (مګیار دولګوزک پارتجا) څخه د ښاروالۍ حکومت کنټرول په غاړه واخیست.د Imre Nagy نوی حکومت ÁVH منحل کړ، د وارسا تړون څخه هنګري وتل اعلان کړل، او د آزادو ټاکنو د بیا جوړولو ژمنه یې وکړه.د اکتوبر په پای کې سختې جګړې کمې شوې.که څه هم په پیل کې له هنګري څخه د شوروي پوځ د وتلو په اړه خبرو اترو ته لیوالتیا وه، خو شوروي اتحاد د ۱۹۵۶ کال د نومبر په ۴ مه د هنګري انقلاب ته مخه کړه او د هنګري له انقلابیانو سره یې د نومبر تر ۱۰مې پورې جګړه وکړه.د هنګري پاڅون 2,500 هنګري او 700 د شوروي اردو سرتیري ووژل او 200,000 هنګريیان یې مجبور کړل چې بهر ته سیاسي پناه واخلي.[90]
1989
عصري هنګريornament
دریم جمهوریت
د ۱۹۹۰ کال د جولای په لومړۍ نېټه له هنګري څخه د شوروي ځواکونو وتل. ©Miroslav Luzetsky
1989 Jan 1 00:01

دریم جمهوریت

Hungary
لومړنۍ ازادې پارلماني ټاکنې، چې د ۱۹۹۰ کال د مې په میاشت کې ترسره شوې، په اغیزمنه توګه د کمونیزم په اړه یوه ټولپوښتنه وه.بیا راژوندي شوي او اصالح شوي کمونستانو خراب کار وکړ.پاپولست، مرکز ښي اړخه، او لیبرال ګوندونو تر ټولو ښه کار وکړ، MDF د 43٪ رایو ګټلو سره او SZDSZ 24٪ په نیولو سره.د لومړي وزیر جوزیف انټل په مشرۍ ، MDF د خپلواک کوچني هولډرز ګوند او د مسیحي دیموکراتیک خلکو ګوند سره د مرکزي ښي اړخ ایتلافي حکومت رامینځته کړ ترڅو په پارلمان کې 60٪ اکثریت ترلاسه کړي.د 1991 کال د جون په منځ کې، شوروي ځواکونه ("جنوبي اردو ګروپ") له هنګري څخه ووتل.په هنګري کې د شوروي پوځي او ملکي پرسونل ټولټال شمیر شاوخوا 100,000 و چې د دوی په اختیار کې شاوخوا 27,000 نظامي تجهیزات شتون درلود.وتل د 35,000 ریل ګاډو سره ترسره شوي.وروستي واحدونه چې د جنرال ویکتور سیلوف لخوا قومانده شوي وو د هنګري - اوکراین پولې په زاهوني-چوپ کې تیرې کړې.دا ایتلاف د هورن سوسیالیزم، د هغه د تکنوکراتانو اقتصادي تمرکز (چې په 1970 او 1980 لسیزو کې په لویدیځ کې تعلیم یافته وو) او د پخوانیو کدرونو متشبثینو ملاتړو او د هغې د لیبرال ایتلاف ملګري SZDSZ لخوا اغیزمن شوی و.د دولتي افلاس له ګواښ سره مخامخ، هورن اقتصادي اصالحات او د دولتي تصدیو جارحانه خصوصي کول څو ملي شرکتونو ته د پانګونې د تمې په بدل کې (د بیارغونې، پراختیا او عصري کولو په بڼه) پیل کړل.سوسیالیست لیبرال حکومت په 1995 کې د مالي لګښت پروګرام، بوکروس پیکج تصویب کړ، چې د ټولنیز ثبات او د ژوند کیفیت لپاره یې ډراماتیک پایلې درلودې.حکومت د ثانوي دورې وروسته د زده کړې فیسونه معرفي کړل، په جزوي توګه دولتي خدمتونه خصوصي کړل، مګر د خصوصي سکټور له لارې په مستقیم او غیر مستقیم ډول د ساینس ملاتړ وکړ.حکومت د یورو اتلانتیک سازمانونو سره د یوځای کیدو او د ګاونډیو هیوادونو سره د پخلاینې بهرنۍ پالیسي تعقیب کړه.منتقدین استدلال کوي چې د واکمن ایتلاف پالیسي د تیر ښي اړخه حکومت په پرتله خورا ښي اړخه وه.

Footnotes



  1. Benda, Kálmán (General Editor) (1981). Magyarország történeti kronológiája - I. kötet: A kezdetektől 1526-ig. Budapest: Akadémiai Kiadó. p. 350. ISBN 963-05-2661-1.
  2. Kristó, Gyula (1998). Magyarország története - 895-1301 The History of Hungary - From 895 to 1301. Budapest: Osiris. p. 316. ISBN 963-379-442-0.
  3. Elekes, Lajos; Lederer, Emma; Székely, György (1961). Magyarország története az őskortól 1526-ig (PDF). Vol. Magyarország története I. Budapest: Tankönyvkiadó., p. 10.
  4. Kristó, Gyula (1998). Magyarország története, 895-1301. Budapest: Osiris, p. 17.
  5. Vékony, Gábor (2000). Dacians, Romans, Romanians. Matthias Corvinus Publishing. ISBN 1-882785-13-4, p. 38.
  6. Kontler, László (2002). A History of Hungary: Millennium in Central Europe. Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-40390-317-4, p. 29.
  7. Kristó, Gyula (1998). Magyarország története, 895-1301. Budapest: Osiris, p. 20.
  8. Kristó, Gyula (1998). Magyarország története, 895-1301. Budapest: Osiris, p. 22.
  9. Elekes, Lajos; Lederer, Emma; Székely, György (1961). Magyarország története az őskortól 1526-ig (PDF). Vol. Magyarország története I. Budapest: Tankönyvkiadó, p. 21.
  10. Elekes, Lajos; Lederer, Emma; Székely, György (1961). Magyarország története az őskortól 1526-ig (PDF). Vol. Magyarország története I. Budapest: Tankönyvkiadó, p. 22.
  11. Kristó, Gyula (1998). Magyarország története, 895-1301. Budapest: Osiris., p. 23.
  12. Barta, István; Berend, Iván T.; Hanák, Péter; Lackó, Miklós; Makkai, László; Nagy, Zsuzsa L.; Ránki, György (1975). Pamlényi, Ervin (ed.). A history of Hungary. Translated by Boros, László; Farkas, István; Gulyás, Gyula; Róna, Éva. London: Collet's. ISBN 9780569077002., p. 22.
  13. Kontler, László (2002). A History of Hungary: Millennium in Central Europe. Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-40390-317-4, p. 33.
  14. Szőke, M. Béla (2014). Gergely, Katalin; Ritoók, Ágnes (eds.). The Carolingian Age in the Carpathians (PDF). Translated by Pokoly, Judit; Strong, Lara; Sullivan, Christopher. Budapest: Hungarian National Museum. p. 112. ISBN 978-615-5209-17-8, p. 112.
  15. Elekes, Lajos; Lederer, Emma; Székely, György (1961). Magyarország története az őskortól 1526-ig (PDF). Vol. Magyarország története I. Budapest: Tankönyvkiadó, p. 23.
  16. Kristó, Gyula (1998). Magyarország története, 895-1301. Budapest: Osiris, p. 26.
  17. Engel, Pál; Ayton, Andrew (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895-1526. I.B. Tauris. ISBN 978-0-85773-173-9.
  18. Macartney, Carlile A. (1962). Hungary: a short history. Chicago University Press. p. 5. ISBN 9780852240359.
  19. Szabados, György (2019). Miljan, Suzana; B. Halász, Éva; Simon, Alexandru (eds.). "The origins and the transformation of the early Hungarian state" (PDF). Reform and Renewal in Medieval East and Central Europe: Politics, Law and Society. Zagreb.
  20. Engel, Pál (1990). Glatz, Ferenc; Burucs, Kornélia (eds.). Beilleszkedés Európába a kezdetektől 1440-ig. Vol. Magyarok Európában I. Budapest: Háttér Lapkiadó és Könykiadó. p. 97. ISBN 963-7403-892.
  21. Barta, István; Berend, Iván T.; Hanák, Péter; Lackó, Miklós; Makkai, László; Nagy, Zsuzsa L.; Ránki, György (1975). Pamlényi, Ervin (ed.). A history of Hungary. Translated by Boros, László; Farkas, István; Gulyás, Gyula; Róna, Éva. London: Collet's. ISBN 9780569077002, p. 22.
  22. "One Thousand Years of Hungarian Culture" (PDF). Kulugyminiszterium.hu. Archived from the original (PDF) on 8 April 2008. Retrieved 29 March 2008.
  23. Makkai, Laszló (1994). "Transformation into a Western-type State, 1196-1301". In Sugar, Peter F.; Hanák, Péter; Frank, Tibor (eds.). A History of Hungary. Bloomington, IN: Indiana University Press. p. 27. ISBN 0-253-20867-X.
  24. Chambers, James (1979). The Devil's Horsemen: The Mongol Invasion of Europe. New York City: Atheneum Books. ISBN 978-0-68910-942-3.
  25. Hévizi, Józsa (2004). Autonomies in Hungary and Europe: A Comparative Study (PDF). Translated by Thomas J. DeKornfeld (2nd Enlarged ed.). Buffalo, New York: Corvinus Society. pp. 18–19. ISBN 978-1-88278-517-9.
  26. "Mongol Invasions: Battle of Liegnitz". HistoryNet. 12 June 2006.
  27. Berend, Nóra (2001). At the Gate of Christendom: Jews, Muslims, and 'Pagans' in medieval Hungary, c. 1000-c. 1300. Cambridge, UK: Cambridge University Press. p. 72. ISBN 0-521-65185-9.
  28. "Jászberény". National and Historical Symbols of Hungary. Archived from the original on 29 July 2008. Retrieved 20 September 2009.
  29. Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9, p. 80.
  30. Engel, Pál (2001). Ayton, Andrew (ed.). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. Translated by Tamás Pálosfalvi. I.B. Tauris. ISBN 1-86064-061-3, p. 104.
  31. Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9, p. 81.
  32. Molnár, Miklós (2001). A Concise History of Hungary. Cambridge Concise Histories. Translated by Anna Magyar. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-66736-4, p. 38.
  33. Engel, Pál (2001). Ayton, Andrew (ed.). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. Translated by Tamás Pálosfalvi. I.B. Tauris. ISBN 1-86064-061-3, p. 105.
  34. Makkai, László (1994). "The Hungarians' prehistory, their conquest of Hungary and their raids to the West to 955; The foundation of the Hungarian Christian state, 950–1196; Transformation into a Western-type state, 1196–1301". In Sugár, Peter F.; Hanák, Péter; Frank, Tibor (eds.). A History of Hungary. Indiana University Press. pp. 8–33. ISBN 0-253-20867-X, p. 33.
  35. Engel, Pál (2001). Ayton, Andrew (ed.). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. Translated by Tamás Pálosfalvi. I.B. Tauris. ISBN 1-86064-061-3, p. 272.
  36. Engel, Pál (2001). Ayton, Andrew (ed.). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. Translated by Tamás Pálosfalvi. I.B. Tauris. ISBN 1-86064-061-3, p. 111.
  37. Engel, Pál (2001). Ayton, Andrew (ed.). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. Translated by Tamás Pálosfalvi. I.B. Tauris. ISBN 1-86064-061-3, p. 112.
  38. Engel, Pál (2001). Ayton, Andrew (ed.). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. Translated by Tamás Pálosfalvi. I.B. Tauris. ISBN 1-86064-061-3, pp. 112–113.
  39. Makkai, László (1994). "The Hungarians' prehistory, their conquest of Hungary and their raids to the West to 955; The foundation of the Hungarian Christian state, 950–1196; Transformation into a Western-type state, 1196–1301". In Sugár, Peter F.; Hanák, Péter; Frank, Tibor (eds.). A History of Hungary. Indiana University Press. pp. 8–33. ISBN 0-253-20867-X, p. 31.
  40. Engel, Pál (2001). Ayton, Andrew (ed.). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. Translated by Tamás Pálosfalvi. I.B. Tauris. ISBN 1-86064-061-3, p. 110.
  41. Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9, p. 84.
  42. Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9, p. 84.
  43. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, p. 126.
  44. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, p. 130.
  45. Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9, p. 88.
  46. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, p. 131.
  47. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, p. 133.
  48. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, pp. 192-193.
  49. Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9, p. 90.
  50. Bak, János (1994). The late medieval period, 1382–1526. In: Sugár, Peter F. (General Editor); Hanák, Péter (Associate Editor); Frank, Tibor (Editorial Assistant); A History of Hungary; Indiana University Press; ISBN 0-253-20867-X, p. 58.
  51. Sedlar, Jean W. (1994). East Central Europe in the Middle Ages, 1000–1500. University of Washington Press. ISBN 0-295-97290-4, p. 346.
  52. Kirschbaum, Stanislav J. (2005). A History of Slovakia: The Struggle for Survival. Palgrave. ISBN 1-4039-6929-9, p. 46.
  53. Georgescu, Vlad (1991). The Romanians: A History. Ohio State University Press. ISBN 0-8142-0511-9.
  54. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, pp. 165-166.
  55. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, p. 172.
  56. Molnár, Miklós (2001). A Concise History of Hungary. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-66736-4, p. 53.
  57. Fine, John V. A. Jr. (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08260-4, p. 412.
  58. Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9, pp. 102-103.
  59. Fine, John V. A. Jr. (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08260-4, p. 424.
  60. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, pp. 232-234.
  61. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, p. 339.
  62. Spiesz, Anton; Caplovic, Dusan; Bolchazy, Ladislaus J. (2006). Illustrated Slovak History: A Struggle for Sovereignty in Central Europe. Bolchazy-Carducci Publishers. ISBN 978-0-86516-426-0, pp. 52-53.
  63. Sedlar, Jean W. (1994). East Central Europe in the Middle Ages, 1000–1500. University of Washington Press. ISBN 0-295-97290-4, pp. 225., 238
  64. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3, p. 309.
  65. Bak, János (1994). The late medieval period, 1382–1526. In: Sugár, Peter F. (General Editor); Hanák, Péter (Associate Editor); Frank, Tibor (Editorial Assistant); A History of Hungary; Indiana University Press; ISBN 0-253-20867-X, p. 74.
  66. István Keul, Early Modern Religious Communities in East-Central Europe: Ethnic Diversity, Denominational Plurality, and Corporative Politics in the Principality of Transylvania (1526–1691), BRILL, 2009, p. 40
  67. Robert Evans, Peter Wilson (2012). The Holy Roman Empire, 1495-1806: A European Perspective. van Brill's Companions to European History. Vol. 1. BRILL. p. 263. ISBN 9789004206830.
  68. Gángó, Gábor (2001). "1848–1849 in Hungary" (PDF). Hungarian Studies. 15 (1): 39–47. doi:10.1556/HStud.15.2001.1.3.
  69. Jeszenszky, Géza (17 November 2000). "From 'Eastern Switzerland' to Ethnic Cleansing: Is the Dream Still Relevant?". Duquesne History Forum.
  70. Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Austria-Hungary" . Encyclopædia Britannica. Vol. 3 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 2.
  71. van Duin, Pieter (2009). Central European Crossroads: Social Democracy and National Revolution in Bratislava (Pressburg), 1867–1921. Berghahn Books. pp. 125–127. ISBN 978-1-84545-918-5.
  72. Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Austria-Hungary" . Encyclopædia Britannica. Vol. 3 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 2.
  73. Jeszenszky, Géza (1994). "Hungary through World War I and the End of the Dual Monarchy". In Sugar, Peter F.; Hanák, Péter; Frank, Tibor (eds.). A History of Hungary. Bloomington, IN: Indiana University Press. p. 274. ISBN 0-253-20867-X.
  74. Hungary: The Unwilling Satellite Archived 16 February 2007 at the Wayback Machine John F. Montgomery, Hungary: The Unwilling Satellite. Devin-Adair Company, New York, 1947. Reprint: Simon Publications, 2002.
  75. "On this Day, in 1940: Hungary signed the Tripartite Pact and joined the Axis". 20 November 2020.
  76. Ungváry, Krisztián (23 March 2007). "Hungarian Occupation Forces in the Ukraine 1941–1942: The Historiographical Context". The Journal of Slavic Military Studies. 20 (1): 81–120. doi:10.1080/13518040701205480. ISSN 1351-8046. S2CID 143248398.
  77. Gy Juhász, "The Hungarian Peace-feelers and the Allies in 1943." Acta Historica Academiae Scientiarum Hungaricae 26.3/4 (1980): 345-377 online
  78. Gy Ránki, "The German Occupation of Hungary." Acta Historica Academiae Scientiarum Hungaricae 11.1/4 (1965): 261-283 online.
  79. Dawidowicz, Lucy. The War Against the Jews, Bantam, 1986, p. 403; Randolph Braham, A Magyarországi Holokauszt Földrajzi Enciklopediája (The Geographic Encyclopedia of the Holocaust in Hungary), Park Publishing, 2006, Vol 1, p. 91.
  80. Crowe, David. "The Roma Holocaust," in Barnard Schwartz and Frederick DeCoste, eds., The Holocaust's Ghost: Writings on Art, Politics, Law and Education, University of Alberta Press, 2000, pp. 178–210.
  81. Pogany, Istvan, Righting Wrongs in Eastern Europe, Manchester University Press, 1997, pp.26–39, 80–94.
  82. "1949. évi XX. törvény. A Magyar Népköztársaság Alkotmánya" [Act XX of 1949. The Constitution of the Hungarian People's Republic]. Magyar Közlöny (in Hungarian). Budapest: Állami Lapkiadó Nemzeti Vállalat. 4 (174): 1361. 20 August 1949.
  83. "1989. évi XXXI. törvény az Alkotmány módosításáról" [Act XXXI of 1989 on the Amendment of the Constitution]. Magyar Közlöny (in Hungarian). Budapest: Pallas Lap- és Könyvkiadó Vállalat. 44 (74): 1219. 23 October 1989.
  84. Rao, B. V. (2006), History of Modern Europe A.D. 1789–2002, Sterling Publishers Pvt. Ltd.
  85. Melvyn Leffler, Cambridge History of the Cold War: Volume 1 (Cambridge University Press, 2012), p. 175
  86. Crampton, R. J. (1997), Eastern Europe in the twentieth century and after, Routledge, ISBN 0-415-16422-2, p. 241.
  87. Nyyssönen, Heino (1 June 2006). "Salami reconstructed". Cahiers du monde russe. 47 (1–2): 153–172. doi:10.4000/monderusse.3793. ISSN 1252-6576.
  88. "This Day in History: November 4, 1956". History.com. Retrieved 16 March 2023.
  89. "Hungarian Revolt of 1956", Dictionary of Wars(2007) Third Edition, George Childs Kohn, Ed. pp. 237–238.
  90. Niessen, James P. (11 October 2016). "Hungarian Refugees of 1956: From the Border to Austria, Camp Kilmer, and Elsewhere". Hungarian Cultural Studies. 9: 122–136. doi:10.5195/AHEA.2016.261. ISSN 2471-965X.

References



  • Barta, István; Berend, Iván T.; Hanák, Péter; Lackó, Miklós; Makkai, László; Nagy, Zsuzsa L.; Ránki, György (1975). Pamlényi, Ervin (ed.). A history of Hungary. Translated by Boros, László; Farkas, István; Gulyás, Gyula; Róna, Éva. London: Collet's. ISBN 9780569077002.
  • Engel, Pál; Ayton, Andrew (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895-1526. I.B. Tauris. ISBN 978-0-85773-173-9.
  • Engel, Pál (1990). Glatz, Ferenc; Burucs, Kornélia (eds.). Beilleszkedés Európába a kezdetektől 1440-ig. Vol. Magyarok Európában I. Budapest: Háttér Lapkiadó és Könykiadó. p. 97. ISBN 963-7403-892.
  • Benda, Kálmán (1988). Hanák, Péter (ed.). One Thousand Years: A Concise History of Hungary. Budapest: Corvina. ISBN 978-9-63132-520-1.
  • Cartledge, Bryan (2012). The Will to Survive: A History of Hungary. Columbia University Press. ISBN 978-0-23170-225-6.
  • Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250. Cambridge University Press. ISBN 978-0-52181-539-0.
  • Evans, R.J.W. (2008). Austria, Hungary, and the Habsburgs: Central Europe c.1683-1867. Oxford University Press. doi:10.1093/acprof:oso/9780199541621.001.0001. ISBN 978-0-19954-162-1.
  • Frucht, Richard (2000). Encyclopedia of Eastern Europe: From the Congress of Vienna to the Fall of Communism. New York City: Garland Publishing. ISBN 978-0-81530-092-2.
  • Hanák, Peter & Held, Joseph (1992). "Hungary on a fixed course: An outline of Hungarian history". In Held, Joseph (ed.). The Columbia history of Eastern Europe in the Twentieth Century. New York City: Columbia University Press. pp. 164–228. ISBN 978-0-23107-696-8. Covers 1918 to 1991.
  • Hoensch, Jörg K. (1996). A History of Modern Hungary, 1867–1994. Translated by Kim Traynor (2nd ed.). London, UK: Longman. ISBN 978-0-58225-649-1.
  • Janos, Andrew (1982). The Politics of backwardness in Hungary: 1825-1945. Princeton University Press. ISBN 978-0-69107-633-1.
  • Knatchbull-Hugessen, C.M. (1908). The Political Evolution of the Hungarian Nation. London, UK: The National Review Office. (Vol.1 & Vol.2)
  • Kontler, László (2002). A History of Hungary: Millennium in Central Europe. Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-40390-317-4.
  • Macartney, C. A. (1962). Hungary, A Short History. Edinburgh University Press.
  • Molnár, Miklós (2001). A Concise History of Hungary. Translated by Anna Magyar. Cambridge Concise Histories. ISBN 978-0521667364.
  • Sinor, Denis (1976) [1959]. History of Hungary. New York City: Frederick A. Praeger Publishers. ISBN 978-0-83719-024-2.
  • Stavrianos, L. S. (2000) [1958]. Balkans Since 1453 (4th ed.). New York University Press. ISBN 0-8147-9766-0.
  • Sugar, Peter F.; Hanák, Péter; Frank, Tibor, eds. (1994). A History of Hungary. Bloomington, IN: Indiana University Press. ISBN 0-253-20867-X.
  • Várdy, Steven Béla (1997). Historical Dictionary of Hungary. Lanham, MD: Scarecrow Press. ISBN 978-0-81083-254-1.
  • Elekes, Lajos; Lederer, Emma; Székely, György (1961). Magyarország története az őskortól 1526-ig (PDF). Vol. Magyarország története I. Budapest: Tankönyvkiadó.
  • Kristó, Gyula (1998). Magyarország története, 895-1301. Budapest: Osiris.
  • Vékony, Gábor (2000). Dacians, Romans, Romanians. Matthias Corvinus Publishing. ISBN 1-882785-13-4.