W czasie okupacji wzrosło napięcie etniczne i narastał nacjonalizm.^[82] Wielka Brytania zbankrutowała, a nowy rząd laburzystów chciał wycofać swoje siły ze Wschodu.Jednak większość Malajów była bardziej zainteresowana obroną przed MCP niż żądaniem niepodległości od Brytyjczyków.W 1944 roku Brytyjczycy opracowali plany Unii Malajskiej, która miałaby przekształcić Sfederowane i Niesfederowane Stany Malajskie oraz Penang i Malakkę (ale nie Singapur ) w jedną kolonię Korony, z myślą o niepodległości.Posunięcie to, mające na celu ostateczną niepodległość, spotkało się ze znacznym oporem Malajów, przede wszystkim ze względu na proponowane równe obywatelstwo dla etnicznych Chińczyków i innych mniejszości.Brytyjczycy postrzegali te grupy w czasie wojny jako bardziej lojalne niż Malajowie.Sprzeciw ten doprowadził do rozwiązania Unii Malajskiej w 1948 r., ustępując miejsca Federacji Malajów, która utrzymywała autonomię władców państwa malajskiego pod ochroną brytyjską.Równolegle do tych zmian politycznych Komunistyczna Partia Malajów (MCP), wspierana głównie przez etnicznych Chińczyków, nabierała tempa.MCP, początkowo legalna partia, zwróciła się w stronę wojny partyzanckiej z aspiracjami wypędzenia Brytyjczyków z Malajów.W lipcu 1948 roku rząd brytyjski ogłosił stan wyjątkowy, co skłoniło MCP do wycofania się do dżungli i utworzenia Malajskiej Ludowo-Wyzwoleńczej Armii.Pierwotne przyczyny tego konfliktu sięgały od zmian konstytucyjnych, które marginalizowały etnicznych Chińczyków, po wysiedlanie chłopów w celu rozwoju plantacji.Jednak MCP uzyskała minimalne wsparcie ze strony światowych potęg komunistycznych.Podczas stanu nadzwyczajnego w Malajach, który trwał od 1948 do 1960 r., Brytyjczycy zastosowali przeciwko MCP nowoczesną taktykę przeciwdziałania powstańcom, opracowaną przez generała broni Sir Geralda Templera.Chociaż w konflikcie doszło do okrucieństw, takich jak masakra w Batang Kali, brytyjska strategia izolowania MCP od jej bazy wsparcia, w połączeniu z ustępstwami gospodarczymi i politycznymi, stopniowo osłabiła powstańców.W połowie lat pięćdziesiątych sytuacja odwróciła się przeciwko MCP, przygotowując grunt pod niepodległość Federacji w ramach Wspólnoty Narodów w dniu 31 sierpnia 1957 r., z Tunku Abdul Rahmanem jako jej inauguracyjnym premierem.