13000 BCE - 2023
Японы түүх
Японы түүх нь 38-39,000 жилийн өмнөх палеолитын үеэс эхлэлтэй бөгөөд [1] анхны хүн ам нь анчин цуглуулагч Жомон хүмүүс байсан.[2] Яйойчууд МЭӨ 3-р зууны үед Япон руу нүүж, [3] төмрийн технологи, газар тариаланг нэвтрүүлж, хүн амын хурдацтай өсөлтийг бий болгож, эцэст нь Жомоныг дарж чадсан.Японы тухай анхны бичгээр иш татсан нь МЭ 1-р зуундХятадын Хан номонд бичигдсэн байдаг.4-9-р зууны хооронд Япон улс олон овог аймаг, хаант улсаас бүрдсэн нэгдмэл улс болж шилжсэн бөгөөд эзэн хааны нэрээр удирддаг угсааны угсаатнууд өнөөг хүртэл ёслолын үүрэг гүйцэтгэж байна.Хэйаны үе (794-1185) нь Японы сонгодог соёлын өндөр үеийг тэмдэглэж, шашны амьдралд уугуул Шинто шашны зан үйл, Буддизмыг хослуулсан.Дараагийн үеүүд нь эзэн хааны ордны хүч буурч, Фүживара, самурай нарын цэргийн овог зэрэг язгууртны овог аймгуудын өсөлтийг харсан.Минамото овог Гэнпэй дайнд (1180-1185) ялалт байгуулж, Камакура шогунатыг байгуулахад хүргэсэн.Энэ үе нь Шогуны цэргийн засаглалаар тодорхойлогддог бөгөөд 1333 онд Камакура шогунатын засаглал мөхсөний дараах Муромачигийн үе байв. Бүс нутгийн дайчид буюу даймёо улам хүчирхэгжиж, улмаар Японд иргэний дайны үе ороход хүргэсэн.16-р зууны сүүлч гэхэд Япон улс Ода Нобунага болон түүний залгамжлагч Тоётоми Хидэёши нарын удирдлага дор дахин нэгдэв.1600 онд Токугава шогун ноёрхлыг авч, дотоод амар амгалан, нийгмийн хатуу шатлалтай, гадаад ертөнцөөс тусгаарлагдсан Эдогийн үеийг эхлүүлэв.1543 онд галт зэвсэг нэвтрүүлсэн Португалчууд ирснээр Европтой холбоо эхэлсэн бол 1853-54 онд Америкийн Перри экспедиц Японы тусгаарлалтыг зогсоов.1868 онд Эдогийн үе дуусч, Мэйжигийн үед Япон барууны шугамаар шинэчлэгдэж, агуу гүрэн болсон.20-р зууны эхэн үед Японы цэрэгжилт нэмэгдэж, 1931 онд Манжуур, 1937 онд Хятад руу довтолж, 1941 онд Сувдан боомт руу дайрснаар АНУ болон түүний холбоотон орнуудтай дайтаж эхэлсэн.Холбоотнууд Хирошима, Нагасаки хотуудыг бөмбөгдөж, атомын бөмбөгдөлтөнд өртөж, хүнд цохилтод орсон хэдий ч 1945 оны 8-р сарын 15-нд Зөвлөлт Манжуур руу довтолсоны дараа л Япон бууж өгсөн юм. Япон улс 1952 он хүртэл холбоотны хүчинд эзлэгдсэн бөгөөд энэ хугацаанд шинэ үндсэн хууль батлагдан гарч, үндсэн хуулийг өөрчилсөн. үндэстэн үндсэн хуульт хаант засаглалтай болсон.Япон улс эзлэгдсэний дараа эдийн засгийн хурдацтай өсөлтийг туулж, ялангуяа 1955 оноос хойш Либерал ардчилсан намын удирдлага дор дэлхийн эдийн засгийн хүчирхэг төв болсон.Гэвч 1990-ээд оны "Алдагдсан арван жил" гэгддэг эдийн засгийн зогсонги байдлаас хойш өсөлт удааширсан.Япон улс соёлын баялаг түүхээ орчин үеийн ололт амжилттайгаа тэнцвэржүүлэн дэлхийн тавцанд чухал тоглогч хэвээр байна.