Вьетнам согушу

Индокытай 19-кылымдын аягынан 20-кылымдын ортосуна чейин Франциянын колониясы болгон.Экинчи дүйнөлүк согуш учурунда япондор басып киргенде, Хо Ши Миндин жетекчилиги астында коммунисттер жетектеген жалпы фронт Вьетнам, АКШ , Советтер Союзу жанаКытайдын колдоосу менен аларга каршы чыккан.VJ куну, 2-сентябрда Хо Ши Мин Ханойдо Вьетнам Демократиялык Республикасынын (ДРВ) тузулгендугун жарыялады.ДРВ жапон бийлиги астында башкарган император Бао Даи тактыдан түшкөндөн кийин 20 күн бою бүткүл Вьетнамда жалгыз жарандык өкмөт катары башкарган.1945-жылдын 23-сентябрында француз күчтөрү жергиликтүү ДРВ өкмөтүн кулатып, француз бийлиги калыбына келтирилгенин жарыялаган.Француздар акырындык менен Индокытайга көзөмөлдү кайтарып алышкан.Ийгиликсиз суйлешуулердон кийин Вьет-мин Франциянын бийлигине каршы козголоцду баштаган.Согуштук аракеттер биринчи Индокытай согушуна чейин жеткен.1950-жылдары чыр-чатактар ​​Кансыз согуш менен курчалган.1950-жылдын январында Кытай менен Советтер Союзу Ханойдо жайгашкан Вьетнам Демократиялык Республикасын Вьетнамдын закондуу екмету катары тааныган.Кийинки айда Америка Кошмо Штаттары жана Великобритания Франция колдогон Сайгондогу Вьетнам мамлекетин, мурдагы император Бảo Джи башчылык кылган Вьетнамдын мыйзамдуу өкмөтү катары тааныды.1950-жылы июнда Корея согушунун башталышы Вашингтондун көптөгөн саясатчыларын Индокытайдагы согуш Советтер Союзу багыттаган коммунисттик экспансионизмдин үлгүсү болгонуна ынандырган.Дьен-Бьен-Фу салгылашында (1954) америкалык авианосецтер Тонкин булуңуна чейин сүзүп, АКШ чалгындоо учууларын жүргүзгөн.Франция менен Америка Кошмо Штаттары дагы үч тактикалык өзөктүк куралды колдонууну талкуулашты, бирок бул канчалык олуттуу каралып жатканы жана ким тарабынан айтылганы бүдөмүк жана карама-каршылыктуу.Ошол кездеги вице-президент Ричард Никсондун айтымында, штабдын начальниктери француздарды колдоо үчүн чакан тактикалык өзөктүк куралды колдонуу пландарын түзгөн.Никсон, Вьетнам боюнча «шумкар» деп аталган, Кошмо Штаттар «америкалык балдарды коюуга» туура келиши мумкун деп эсептейт.1954-жылы 7-майда Дьен-Бьен-Фудагы француз гарнизону багынып берген.Женилуу француздардын Индокытайдагы согуштук аракеттеринин аякташын белгиледи.

Корей согушунун жана Биринчи Индокытай согушунун натыйжасында чечилбеген маселелерди жөнгө салууга багытталган Женева конференциясы 1954-жылдын 26-апрелинен 20-июлуна чейин Женевада (Швейцария) болуп өткөн бир нече мамлекеттердин конференциясы болгон. Франциянын Индокытайынын узакка созулган кесепеттерин далилдеди.Француз колониялык империясынын Түштүк-Чыгыш Азиядагы кыйрашы Вьетнам Демократиялык Республикасынын (Түндүк Вьетнам), Вьетнам мамлекетинин (келечектеги Вьетнам Республикасы, Түштүк Вьетнам), Камбоджа Королдугунун жана Королдугунун мамлекеттеринин түзүлүшүнө алып келген. Лаостун .Макулдашуулар Франциянын , Вьетнамдын, СССРдин, КНРдин, Америка Кошмо Штаттарынын , Улуу Британиянын жана Франциянын Индокытайынан тузулген келечектеги мамлекеттердин ортосунда болгон.Келишим Вьетнамды убактылуу эки зонага бөлгөн, түндүк зонасы Вьетнам Минх тарабынан башкарылат жана түштүк зонасы Вьетнам мамлекети тарабынан башкарылат, андан кийин мурдагы император Бảo Dại башчылык кылган.Конференциянын корутунду декларациясында британиялык конферен-циянын председатели бирдиктуу Вьетнам мамлекетин тузуу учун жалпы шайлоону 1956-жылдын июлуна чейин еткеруу каралган.Кээ бир келишимдерди түзүүгө жардам бергенине карабастан, алар Вьетнам мамлекетинин да, Америка Кошмо Штаттарынын деле делегаттары тарабынан түздөн-түз кол коюлган эмес жана кабыл алынган эмес.Нго Динь Дьемдин тушунда Вьетнам мамлекети шайлоо өткөрүүдөн баш тартып, Вьетнам согушуна алып келди.Конференцияда Камбоджа, Лаос жана Вьетнамды камтыган үч өзүнчө ок атышууну токтотуу келишимине кол коюлду.

Женева келишиминин шарттарына ылайык, жарандарга 300 күндүк мөөнөткө эки убактылуу мамлекеттин ортосунда эркин жүрүүгө уруксат берилген.Бирдиктуу өкмөттү орнотуу үчүн 1956-жылы бүткүл өлкө боюнча шайлоолор өткөрүлүүгө тийиш эле.Бир миллионго жакын түндүк калкы, негизинен азчылыкты түзгөн католиктер коммунисттердин куугунтугунан коркуп, түштүккө качып кетишкен.Бул америкалык психологиялык согуш кампаниясынын артынан Эдвард Лансдейл тарабынан Борбордук чалгындоо башкармалыгы (ЦРУ) үчүн иштелип чыккан, ал Вьетнамдагы католиктерге каршы маанайды апыртып жиберген жана АКШ Ханойго атомдук бомбаларды таштаганы жатат деп жалган айткан.Көчүрүү АКШ тарабынан каржыланган 93 миллион долларлык көчүрүү программасы менен координацияланган, анын алкагында качкындарды паромдо өткөрүү үчүн жетинчи флотту колдонуу камтылган.Түндүк, негизинен католик качкындар кийинки Ngô Đình Diệm режимине күчтүү антикоммунисттик шайлоо округун берди.Дим өзүнүн өкмөтүнүн негизги кызматтарында негизинен түндүк жана борбордук католиктерден турган.Түштүккө агылган католиктерден тышкары, 130 000ден ашуун "Революциячыл регруппалар" эки жылдын ичинде түштүккө кайтып келүүнү күтүп, түндүккө "кайра топтоого" кетишкен.Вьетнам келечектеги көтөрүлүш үчүн база катары түштүктө болжол менен 5000ден 10000ге чейинки кадрларды калтырган.Француздук акыркы солдаттар Туштук Вьетнамдан 1956-жылдын апрель айында чыгып кетишти.. КНР Тундук Вьетнамдан чыгып кетууну болжол менен ошол эле мезгилде аяктады.

Түндүк Вьетнам 1958-1959-жылдары Лаос Королдугуна каршы күрөшүү үчүн Патет Лаону колдогон.Лаостун үстүнөн көзөмөл Вьетнам Республикасында NLF (Улуттук боштондук фронту, Вьетнам) жана NVA (Түндүк Вьетнам армиясы) иш-аракеттери үчүн негизги камсыздоо жолу катары кызмат кыла турган Хо Ши Мин жолун курууга мүмкүндүк берди.Түндүк Вьетнамдын Коммунисттик партиясы 1959-жылы январда өткөн сессиясында түштүккө карата "элдик согушту" жактырган жана май айында Хо Ши Мин жолун сактоо жана жаңылоо үчүн 559-топ түзүлгөн, бул учурда алты айлык тоо аралыгы. Лаос.28-июлда Тундук вьетнамдык жана Патет-Лаонун аскерлери Лаоско басып кирип, Лаостун королдук армиясы менен чек ара боюн-ча салгылашууда.559 тобунун штаб-квартирасы Лаостун түндүк-чыгышындагы Хуапхан провинциясынын На Кай шаарында чек арага жакын жайгашкан.1954-жылдагы "регруппалардын" 500гө жакыны биринчи иш жылында түштүккө жөнөтүлгөн.Биринчи жолу курал-жарактарды жеткирүү 1959-жылдын августунда аяктаган. 1960-жылдын апрель айында Түндүк Вьетнамда бойго жеткен эркектер үчүн жалпы аскердик милдет жүктөлгөн.1961-жылдан 1963-жылга чейин түштүккө 40 миңдей коммунист жоокерлер кирип келген.

1960-жылы сентябрда Түндүк Вьетнамдын түштүк штабы КОСВН Түштүк Вьетнамда өкмөткө каршы толук масштабдуу координацияланган көтөрүлүш чыгарууга буйрук берген жана калктын 1/3 бөлүгү жакында коммунисттик башкаруунун аймактарында жашашкан.Түндүк Вьетнам 1960-жылдын 20-декабрында Тянь-Нин провинциясындагы Тан-Льп кыштагында түштүктөгү козголоңду тутандыруу үчүн Вьетнам Конгду (Мемот, Камбоджада түзүлгөн) түзгөн.Вьетконгдун негизги мүчөлөрүнүн көбү ыктыярдуу "регруппалар" болгон, түштүк Вьетнам Минх, алар Женева макулдашуусунан кийин (1954) Түндүккө көчүп келишкен.Ханой 1950-жылдардын аягында жана 1960-жылдардын башында регруппаларга аскердик даярдыктан өтүп, аларды Хо Ши Мин жолу менен түштүккө жөнөттү.ВКны колдоо Дьемдин айыл жеринде Вьетнамдын жер реформасын жокко чыгарганына нааразы болгон.Вьет-миндер ири жеке менчик жерлерди конфискациялап, ренталарды жана карыздарды кыскартып, общиналык жерлерди, негизинен кедей-дыйкандарга арендага беришкен.Дием помещиктерди айылдарга кайра алып келди.Жылдар бою дыйканчылык менен алектенген адамдар аны помещиктерге кайтарып берип, көп жылдык ижара акысын төлөшү керек болчу.

1962-жылы Туштук Вьетнамдын екмету Кошмо Штаттардын кецеши жана финансылоосу менен Стратегиялык Гамлет программасын ишке ашырууга киришти.Стратегия айыл калкын Вьетконг деп аталган Улуттук боштондук фронтунун (НЛФ) байланышынан жана таасиринен обочолонтуу болгон.Стратегиялык Гамлет программасы, анын алдындагы Айылдык коомчулукту өнүктүрүү программасы менен бирге 1950-жылдардын аягында жана 1960-жылдардын башында Түштүк Вьетнамдагы окуялардын калыптанышында маанилүү роль ойногон.Бул эки программа тең “корголуучу кыштактардын” жаңы жамааттарын түзүүгө аракет кылышкан.Айылдык дыйкандарга өкмөт тарабынан коргоо, экономикалык колдоо жана жардам көрсөтүлүп, ошону менен Түштүк Вьетнам өкмөтү (GVN) менен байланыштар бекемделет.Бул дыйкандардын өкмөткө болгон берилгендигин жогорулатат деген үмүт болгон.Стратегиялык Гамлет программасы ийгиликсиз болуп, козголоңду токтото алган жок же вьетнамдыктардан өкмөткө колдоо ала алган жок, ал көптөгөн адамдарды четтетип, Вьетконгдун таасиринин өсүшүнө жардам берип, салым кошкон.Президент Нго Динь Дьем 1963-жылы ноябрда төңкөрүш менен бийликтен кулатылгандан кийин программа жокко чыгарылган.Дыйкандар кайра эски үйлөрүнө көчүп же шаарларда согуштан баш паанек издешкен.«Стратегиялык Гамлет» жана башка козголоңго каршы жана тынчтандыруу программаларынын ишке ашпай калышы Кошмо Штаттардын Түштүк Вьетнамга абадан сокку уруу жана кургактагы аскерлер менен кийлигишүү чечимине алып келген себептерден болгон.

Вьетнам согушу маалында, 1962-1971-жылдар аралыгында, Америка Кошмо Штаттарынын аскерлери Вьетнамга , Лаостун чыгышына жана Камбондун бир бөлүгү катары 20 000 000 галлонго (76 000 м3) ар кандай химиялык заттарды - "аман желе гербициддерин" жана дефолианттарды чачышкан. Кол 1967-жылдан 1969-жылга чейин өзүнүн туу чокусуна жеткен. Британдыктар Малаяда жасагандай, АКШнын максаты айыл/токойлуу жерлерди дефолиациялоо, партизандарды тамак-аштан ажыратуу жана жашыруу жана базанын периметри сыяктуу сезимтал аймактарды жана мүмкүн болгон буктурмаларды тазалоо болгон. жолдор жана каналдар.Сэмюэль П.Хантингтон бул программа ошондой эле айылда дыйкандардын өзүн багууга жөндөмдүүлүгүн жок кылууну, аларды АКШ үстөмдүк кылган шаарларга качууга аргасыз кылууну, партизандарды күчтөн ажыратууну көздөгөн мажбурлоочу урбанизация саясатынын бир бөлүгү экенин ырастады. алардын айылдык колдоо базасы.Agent Orange адатта тик учактардан же чачыраткычтар жана "MC-1 Hourglass" насостук системалары жана 1000 АКШ галлон (3800 л) химиялык танктар менен жабдылган C-123 Provider учактарынан чачылган.Ошондой эле жүк ташуучу унаалардан, кайыктардан жана рюкзактардагы чачкычтардан чачыратуулар жүргүзүлдү.Жалпысынан 80 миллион литрден ашык Agent Orange колдонулган.Гербициддердин биринчи партиясы Түштүк Вьетнамдагы Тан Сон-Нхут авиабазасына түшүрүлгөн, 1962-жылдын 9-январында. АКШнын Аскер-аба күчтөрүнүн жазуулары «Ранч-Ханд» операциясынын жүрүшүндө кеминде 6542 чачуу миссиясы болгонун көрсөтөт.1971-жылга карата Туштук Вьетнамдын жалпы аянтынын 12 проценти дефолиациялоочу химиялык заттар менен чачылган, бул АКШнын айыл чарба министерствосу тарабынан тиричиликте колдонуу учун сунуш кылынган нормадан 13 эсе кеп орточо концентрацияда.Түштүк Вьетнамда гана 39 000 чарчы миль (10 000 000 га) айыл чарба жери акыры талкаланган.

1962-жылы жайында Мао Цзэ-дун Ханойго 90.000 мылтык жана мылтыктарды бекер берууге макул болгон жана 1965-жылдан тартып Кытай америкалык бомбалоодон келтирилген зыянды калыбына келтируу учун Тундук Вьетнамга зениттик подразделениелерди жана инженердик батальондорду жибере баштаган.Атап айтканда, алар зениттик батареяларды жасоого, автомобиль жолдорун жана темир жолдорду калыбына келтирууге, транспорттук каражаттарды ташууга жана башка инженердик иштерди аткарууга жардам беришти.Бул Тундук Вьетнамдын армиясынын подразделениелерин Туштуктогу салгылашуу учун бошотту.Кытай 320 000 аскер жиберип, жылына 180 миллион долларлык курал-жарак жөнөтөт.Кытай армиясынын ырастоосунда, согушта америкалык аба жоготууларынын 38%ы себеп болгон.

1962-жылдын 28-декабрында АКШнын чалгындоо кызматы Динь Туонг провинциясындагы Ап Тан Тхой кыштагында 120га жакын Вьетнамдын (VC) жоокерлеринин чоң бөлүгү менен бирге радиопередатчиктин бар экенин аныктаган. Туштук Вьетнам Республикасынын (АРВН) 7-аткычтар дивизиясы.Туштук вьетнамдыктар жана алардын америкалык ке-цешчилери АРВН 7-аткычтар дивизиясынын 11-аткычтар полкунун эки провинциалдык граждандык гвардия батальондорун жана элементтерин пайдалануу менен ВКнын кучтерун жок кылуу учун Ап Тан-Тхойго уч тараптан чабуул коюуну пландаштырышкан.Жөө аскер бөлүктөрүн артиллерия, M113 бронетранспортерлор (БТР) жана вертолеттор колдомок.1963-жылдын 2-январында эртец менен ездерунун согуштук пландары душманга ачык-айкын берилгендигин билбеген Туштук Вьетнамдын граждандык гвардиячылары туштук тараптан Ап Тан-Тхой тарапка басып етуп чабуулга башчылык кылышты.Бирок, алар Ап Тан-Тхойдун түштүк-чыгышындагы Ап Бак кыштагына жеткенде, аларды VC 261-батальонунун элементтери дароо камап салышкан.Андан көп узабай 11-аткычтар полкунун үч ротасы түндүк Ап Тан Тхойдо согушка киришти.Бирок, алар да бул аймакка бекем орношкон VC жоокерлерин жеңе алышкан жок.Түшкө чейин эле Тан Хиептен кошумча күчтөр учуп келди.Аскерлерди ташыган америкалык 15 тик учак VC ок атуусунан улам талкаланып, натыйжада беш тик учак жоголгон.Андан кийин ARVN 4-механикалаштырылган аткычтар эскадрильясы Ап-Бактын түштүк-батыш четинде камалып калган түштүк вьетнамдык аскерлерди жана америкалык учактарды куткаруу үчүн жайгаштырылды.Бирок, анын командири оор M113 БТРлерин жергиликтүү рельеф боюнча жылдырууну абдан каалабаган.Акыр-аягы, алардын катышуусу анча деле өзгөргөн жок, анткени VC өз ордунда туруп, түштүк вьетнамдык M113 экипажынын ондон ашык мүчөсүн өлтүрдү.ARVN 8-аба-десанттык батальону түштөн кийин согуш талаасына ташталган.Күнүмдүк салгылашуулардын көбүн мүнөздөөчү көрүнүштө алар кадалып, ВКнын коргонуу линиясын буза алышпады.Караңгылыктын астында VC согуш талаасынан чыгып, биринчи чоң жеңишке жетишти.

Буддизм кризиси 1963-жылдын майынан ноябрына чейин Түштүк Вьетнамдагы саясий жана диний чыңалуу мезгили болгон, ал Түштүк Вьетнам өкмөтү тарабынан бир катар репрессиялык актылар жана негизинен буддист монахтар жетектеген жарандык каршылык көрсөтүү кампаниясы менен мүнөздөлгөн.Кризис Xá Lợi Pagoda рейддери жана Хуế PhậtĐản атышуулары менен шартталган , анда армия жана полиция Пхта күнү буддисттердин желегин көтөрүүгө өкмөттүн тыюу салуусуна каршы чыккан буддисттердин калың катмарына мылтык жана гранаталар атылган. , Гаутама Будданын туулган күнүн эскерет.Diệm бул окуя үчүн өкмөттүн жоопкерчилигин четке кагып, буддисттердин көпчүлүгүнүн нааразычылыгын күчөткөн Việt Cộngди күнөөлөдү.

Америкалык аткаминерлер 1963-жылдын орто ченинде режимди өзгөртүү мүмкүнчүлүгүн талкуулай башташты. Кошмо Штаттардын Мамлекеттик департаменти төңкөрүш жасоону шыктандыргысы келген, ал эми Коргоо министрлиги Димди колдогон.Сунушталган өзгөртүүлөрдүн эң башкысы Динмдин жашыруун полицияны жана атайын күчтөрдү көзөмөлдөгөн иниси Нху кызматтан кетирүү болду, ал буддисттердин репрессиясынын артында турган адам жана жалпысынан Нго үй-бүлөсүнүн башкаруусунун архитектору катары көрүндү.Бул сунуш АКШнын Сайгондогу посольствосуна 243-кабель аркылуу жеткирилди.ЦРУ Диэмди кызматтан алууну пландап жаткан генералдар менен байланышып, АКШ мындай кадамга каршы чыкпай турганын жана генералдарды жардамды токтотуп, жазалабай турганын айтты.1963-жылы 1-ноябрда Нго Đình Diệm камакка алынып, генерал Дун Ван Мин жетектеген ийгиликтүү төңкөрүштө өлтүрүлгөн.АКШнын Туштук Вьетнамдагы посолу Генри Кабот Лодж төңкөрүштүн лидерлерин посольствого чакырып, аларды куттуктады.Кеннеди Лоджду «жакшы иш» учун куттуктап кат жазган.Кеннеди ошол эле айда каза болот;Анын ордуна Линдон Джонсон келди.

Пирс жебе операциясы Вьетнам согушунун башталышында АКШнын бомбалоо кампаниясы болгон.Операция USS Ticonderoga жана USS Constellation авианосецтеринен Хон Гай, Лок Чао, Куанг Кхе жана Фук Лои торпедо кайыктарынын базаларына жана Виндеги мунай сактоочу кампага каршы 64 сокку уруудан турган.Бул Түндүк Вьетнамдын жана Түштүк-Чыгыш Азиянын үстүнөн АКШнын аба операцияларынын башталышы болуп, Түштүктөгү партизандык согушту куугунтуктоо үчүн Түндүк Вьетнамга зарыл болгон инфраструктураны, согуш материалдарын жана аскер бөлүктөрүн жок кылууга аракет кылган.Пирс Жебеден кийинки аба операциялары күчөп, согуштун аягында Америка Кошмо Штаттарынын бомбалоо кампаниясы тарыхтагы эң узак жана эң оор болгон.Вьетнам согушу маалында Түштүк-Чыгыш Азияга ташталган 7 миллион 662 миң тонна бомба АКШнын Экинчи дүйнөлүк согуш учурунда таштаган 2 миллион 150 миң тонна бомбасынан дээрлик төрт эсеге көбөйдү.

1964-жылы 2-августта USS Maddox Түндүк Вьетнамдын жээктеринде чалгындоо миссиясын аткарып, Тонкин булуңунда аны аңдып жүргөн бир нече торпедо кайыктарына ок чыгарып, зыян келтирген имиш.Эки күндөн кийин ошол эле аймакта USS Turner Joy жана Maddox кемелерине экинчи кол салуу болгону кабарланды.Кол салуулардын жагдайлары бүдөмүк болгон.–219 Линдон Джонсон Мамлекеттик катчынын орун басары Жорж Боллго "ал жактагы деңизчилер учуп бараткан балыктарды атышкан болушу мүмкүн" деп комментарий берди.NSA 2005-жылы датасын ачыкка чыгарган басылма 4-августта эч кандай чабуул болбогонун ачыктады.Экинчи «чабуул» жооп кайтаруу аба соккуларына алып келди жана Конгрессти 1964-жылдын 7-августунда Тонкин булуңунун резолюциясын бекитүүгө түрттү. Резолюция президентке «АКШнын аскерлерине каршы ар кандай куралдуу чабуулдун мизин кайтаруу үчүн бардык зарыл чараларды көрүүгө ыйгарым укуктарды берди. мындан аркы агрессияга жол бербее учун» жана Джонсон ага согушту кецейтуу учун полномочие беруу катары ушуга таянат.Ошол эле айда Джонсон "америкалык балдарды өз жерин коргоого жардам берүү үчүн Азиянын балдары согушушу керек деп эсептеген согушка милдеттендирбейм" деп убада берген.Улуттук коопсуздук Совети Тундук Вьетнамды бомбалоону уч этапта эскалациялоону сунуш кылды.1965-жылдын 7-февралында Плейкудагы АКШ армиясынын базасына кол салуудан кийин, бир катар аба соккулары башталган, «Жалындуу дарт» операциясы."Rolling Thunder" операциясы жана "Арк Light" операциясы абадан бомбалоо жана жердеги колдоо операцияларын кеңейтти.Акыры уч жылга созулган бомбалоо кампаниясы Тундук Вьетнамдын абадан коргонуу куч-кубатын жана енер жай инфраструктурасын жок кылуу менен коркутуу менен Вьетнамды Вьетнамды колдоону токтотууга мажбурлоону максат кылган.Ал кошумча турде туштук вьетнамдыктардын духун чыцдоого багытталган.

Бомбалоо Тундук Вьетнам менен гана чектелбеген.Башка аба кампаниялары, мисалы, Barrel Roll операциясы, Вьетнамдын жана PAVN инфраструктурасынын ар кандай бөлүктөрүн бутага алган.Алардын ичинде Лаос жана Камбоджа аркылуу өткөн Хо Ши Мин жолун жеткирүү жолу бар.Бейтарап көрүнгөн Лаос жарандык согуштун сахнасына айланып, АКШ колдогон Лаостун өкмөтүн Патет Лаого жана анын Түндүк Вьетнамдык союздаштарына каршы койгон.Патет Лао жана PAVN күчтөрүнө каршы массалык абадан бомбалоо АКШ тарабынан королдук борбордук өкмөттүн кулашына жол бербөө жана Хо Ши Мин трассасын колдонуудан баш тартуу үчүн ишке ашырылган.1964-1973-жылдар аралыгында АКШ Лаоско эки миллион тонна бомба таштады, бул АКШнын бүткүл Экинчи дүйнөлүк согуш учурунда Европа менен Азияга таштаган 2,1 миллион тонна бомбасына барабар, бул Лаосту тарыхтагы эң катуу бомбаланган өлкөгө айландырган. анын калкынын өлчөмү.Тундук Вьетнамды жана Вьетнамды токтотуу максатына эч качан жеткен эмес.Америка Кошмо Штаттарынын Аскер-Аба күчтөрүнүн штабынын начальниги Кертис ЛеМэй көптөн бери Вьетнамда каныккан бомбалоону жактап келген жана коммунисттер жөнүндө "биз аларды кайра таш дооруна чейин бомбалайбыз" деп жазган.

Тонкин булуңундагы резолюциядан кийин Ханой америкалык аскерлердин келишин күткөн жана Вьетконгду кеңейте баштаган, ошондой эле түндүк вьетнамдык кызматкерлердин санын түштүккө жөнөтө баштаган.Бул этапта алар Вьет-Конгдун аскерлерин жабдып, АК-47 мылтыктары жана башка жабдыктар менен жабдуусун стандартташтырышты, ошондой эле 9-дивизияны түзүштү."1959-жылдын башында болжол менен 5000 адамдан турган Вьетнамдын катары 1964-жылдын аягында 100 000ге чейин өстү... 1961-1964-жылдар аралыгында Армиянын күчү 850 000ден миллионго жакын кишиге чейин өстү."Ошол эле мезгилде Вьетнамга жайгаштырылган америкалык аскерлердин саны бир топ төмөн болгон: 1961-жылы 2000, 1964-жылы 16500гө чейин тез өскөн. Бул этапта басып алынган жабдууларды пайдалануу кыскарган, ал эми ок-дарыларды жана материалдарды үзгүлтүксүз сактоо үчүн талап кылынган. бирдиктер.Группа 559 АКШнын согуштук учактары тарабынан тынымсыз бомбалоолордун жарыгында Хо Ши Миндин жолун кеңейтүү милдетин алган.Согуш Ханойдун үч этаптуу узакка созулган согуш моделинин акыркы, кадимки согуш фазасына өтө баштаган.Вьет-конгго азыр АРВНны жок кылуу жана райондорду басып алуу жана кармоо милдети коюлган;бирок Вьет-конгдун ири шаарларына жана шаарларына чабуул коюуга али кучу жетише элек.1964-жылы декабрда ARVN күчтөрү эки тарап тең суу бөлгүч катары караган салгылашта Бин Гиа салгылашында оор жоготууларга учурашкан.Мурда VC партизандык сокку уруу тактикасын колдонгон.Бирок Бин Гиада алар кадимки согушта күчтүү ARVN күчтөрүн талкалап, төрт күн талаада калышты.Туштук вьетнамдык кучтер 1965-жылы июнда Дэнг Хоаи салгылашуу-сында кайрадан талкаланган.

Кэмп Холлоуэйге кол салуу 1965-жылдын 7-февралында, Вьетнам согушунун алгачкы этабында болгон.Кэмп Холлоуэй 1962-жылы Плейку шаарына жакын жерде Америка Кошмо Штаттарынын армиясы тарабынан курулган тик учак объекти болгон. Ал Түштүк Вьетнамдын Борбордук бийик тоолуу аймактарындагы Эркин дүйнөлүк аскер күчтөрүнүн операцияларын колдоо үчүн курулган.1964-жылдагы президенттик шайлоодогу жеңиши менен Джонсон Түндүк Вьетнамдын аскердик объектилерине сокку урууга алып келген Flaming Dart операциясын баштоону чечти.Бирок, Косыгин али да болсо Ханойдо америкалык бомбалоолордун учурунда Совет екмету Тундук Вьетнамга ездерунун согуштук жардамын кучетуу женунде чечим кабыл алды, муну менен Хрущевдун Вьетнамдагы саясатынын олуттуу турде езгергендугун керсетту.1965-жылдын февраль айында АКШнын Тундук Вьетнамды бомбалоосу Советтер Союзунун Вьетнамдагы стратегиясына чечуучу таасирин тийгизди.Косыгин Ханойдо болгон мезгилде Тундук Вьетнамга америкалык авиациянын сокку уруусу Совет екметунун кыжырдануусун пайда кылган.Демек, 1965-жылдын 10-февралында Косыгин жана анын тундук вьетнамдык кесиптеши премьер-министр Фам Ван Дэн биргелешкен коммюнике чыгарышты, анда Түндүк Вьетнамдын коргонуу потенциалын бардык «зарыл жардам жана колдоо» көрсөтүү менен чыңдоого СССРдин чечкиндүүлүгү баса белгиленген.Андан кийин 1965-жылы апрелде, Москвага визит менен барганда, Вьетнамдын Коммунисттик партиясынын Генеральный секретары Ле Дун Советтер Союзу менен ракеталык келишимге кол койгон, ал Тундук Вьетнамдын аскерлерине «Роллинг Гүрдүр» операциясына каршы туруу үчүн керектүү нерселерди берген.

1965-жылдын 7-февралында Flaming Dart I үчүн кырк тогуз жооп иретинде учкан. Flaming Dart I Түндүк Вьетнам армиясынын Đồng Hới шаарына жакын жайгашкан базаларын бутага алган, ал эми экинчи толкун Вьетнамдын демилитаризацияланган аймагына (DMZ) жакын жердеги вьетконгдук логистиканы жана байланышты бутага алган.Коммунисттик эскалацияга америкалык реакция Тундук Вьетнамды бомбалоо менен гана чектелбестен.Вашингтон ошондой эле түштүктөгү буталарга сокку уруу үчүн америкалык реактивдүү чабуулчу учактарды колдонууга уруксат бергенде аба күчтөрүн колдонууну күчөттү.19-февралда USAF B-57 учактары Түштүк Вьетнамдын кургактагы бөлүктөрүнө колдоо көрсөтүү үчүн америкалыктар учкан биринчи реактивдүү соккуларды жасады.24-февралда USAF реактивдүү учактары дагы бир жолу сокку урду, бул жолу тактикалык аба соккуларынын массалык сериясы менен Борбордук тоолуу аймактарда Вьетконгдун буктурмасын талкалады.Бул дагы АКШнын аба күчтөрүн колдонуудагы эскалациясы болду.

Rolling Thunder операциясы 1965-жылдын 2-мартынан 1968-жылдын 2-ноябрына чейин Вьетнам Демократиялык Республикасына (Түндүк Вьетнам) каршы Америка Кошмо Штаттарынын 2-аба дивизиясы, АКШнын Аскер-деңиз флоту жана Вьетнам Республикасынын аба күчтөрү (RVNAF) тарабынан акырындык менен жана туруктуу абадан бомбалоо кампаниясы болгон. , Вьетнамдагы согуш учурунда.Операциянын төрт максаты (убакыттын өтүшү менен өнүккөн) Вьетнам Республикасындагы (Түштүк Вьетнам) Сайгондук режимдин солгундап бараткан моралдык абалын көтөрүү;Тундук Вьетнамды коммунисттик Тундук Вьетнамга кургактагы аскерлерди жибербестен Туштук Вьетнамдагы коммунисттик козголоцду колдоону токтотууга ынандыруу;Тундук Вьетнамдын транспорт системасын, енер жай базасын жана абадан коргонуу куралын жок кылууга;жана Туштук Вьетнамга адамдардын жана ма-териалдардын агымын токтотууга.Бул максаттарга жетишуу АКШга жана анын союздаштарына кансыз согуштун шартта-ры тарабынан коюлган чектөөлөр менен да, ошондой эле Түндүк Вьетнам анын коммунисттик союздаштары болгон Советтер Союзунан , Кытай Эл Республикасынан жана Түндүктөн алган аскерий жардам жана жардам менен да кыйындады. Корея.Операция Кансыз согуш мезгилиндеги эң күчтүү аба/жердеги салгылашуу болуп калды;Бул Экинчи Дүйнөлүк Согуш учурунда Германияны абадан бомбалоодон кийин Америка Кошмо Штаттары жүргүзгөн эң оор өнөктүк болду.Анын коммунисттик союздаштары Советтер Союзу жана Кытай колдогон Түндүк Вьетнам МиГ истребителдерин жана абадан абага жана жерди абага үлгүсүндөгү татаал куралдардын күчтүү аралашмасын жайгаштырды. Америкалык согуштук авиаторлор.Бул 1968-жылы Rolling Thunder операциясынын жокко чыгарылышына алып келди.

1965-жылдын 8-мартында Түштүк Вьетнамдын Дананг шаарына жакын жерде 3500 америкалык деңиз жөө аскерлери түшүрүлгөн.Бул Американын кургактагы согушунун башталышы болгон.АКШнын коомдук пикири жайгаштырууну көпчүлүк колдоду.Деңиз жөө аскерлеринин алгачкы тапшырмасы Дананг авиабазасын коргоо болгон.1965-жылдын март айында 3500 биринчи жайгаштыруу декабрга чейин дээрлик 200.000 чейин көбөйтүлгөн.Америкалык аскерлер көптөн бери чабуул коюучу согушта билим алышкан.Саясий саясатка карабастан, АКШнын командирлери институционалдык жана психологиялык жактан коргонуу миссиясына жараксыз болгон.Генерал Уильям Уэстморленд АКШнын Тынч океан күчтөрүнүн командачысы адмирал АКШ Грант Шарпка абал оор экенин билдирди.Ал мындай деп айтты: «Америкалык аскерлер ездерунун куч-кубаты, мобилдуулугу жана ок атуучу кучу менен НЛФке (Вьет-Конгго) каршы курешту ийгиликтуу алып кете аларына мен ишенем».Бул сунуш менен Вестморленд Американын коргонуу позициясынан агрессивдуу чегинууну жана туштук вьетнамдыктарды четтетуу-ну жактап жаткан.ARVN бөлүмдөрүнө көңүл бурбоо менен, АКШнын милдеттенмеси ачык болуп калды.Вестморленд согушта жеңүү үчүн үч пункттан турган планды белгиледи:1-фаза. 1965-жылдын акырына чейин жоготуу тенденциясын токтотуу үчүн зарыл болгон АКШнын (жана башка эркин дүйнөнүн) күчтөрүнүн милдеттенмеси.2-фаза. АКШ жана союздаш күчтөр партизандык жана уюшкан душман күчтөрүн жок кылуу демилгесин колго алуу үчүн ири чабуулдук аракеттерди жасашат.Бул этап душмандын күчүн жоготуп, коргонууга ыргытылганда жана негизги калктуу аймактардан артка сүрүлгөндө аяктамак.3-фаза. Эгерде душман туруштук бере берсе, 2-фазадан кийинки он экиден он сегиз айга чейинки аралык базанын алыскы аймактарында калган душман күчтөрүн биротоло жок кылуу үчүн талап кылынат.

Сайгондогу саясий туруксуздук Тундук Вьетнамдын жетекчилерине туштукте согуштук кампаниясын кучетууге мумкундук берди.Алар Туштук Вьетнамдын екметунун кучу елкенун кучтуу армиясына таянат деп ишенишкен, ошондуктан Вьетнамдын Тундук Вьетнам элдик армиясы (ПАВН) жана ВК Туштук Вьетнамдын аскерлерин олуттуу жоготууларга учуратуу учун 1965-жылдын жайкы чабуулун башташкан.Phước Long провинциясында PAVN/VC жайкы чабуулу Đồng Xoài кампаниясы менен аяктады.Đồng Xoài үчүн күрөш 1965-жылдын 9-июнунда кечинде, VC 272-полку жарандык тартипсиз коргонуу тобуна жана ал жердеги АКШнын атайын күчтөрүнүн лагерине кол салып, басып алгандан кийин башталган.Вьетнам Республикасынын Армиясы (ARVN) Бириккен Генералдык штабы капыстан жасалган чабуулга жооп кылып, ARVN 1-батальонуна, 7-аткычтар полкуна, 5-АРВН жөө аскерлер дивизиясына Дэнг Xoài районун кайтарып алууга буйрук берди.ARVN аскерлери 10-июнда согуш талаасына келишти, бирок Тун Льиге жакын жерде VC 271-полк Түштүк Вьетнамдын батальондорун басып алды.Ошол күнү кечинде, Đồng Xoài тарапка баратканда буктурмадан аман калган ARVN 52-рейнджер батальону районду кайра басып алды.11-июнда ARVN 7-аба-десанттык батальону Түштүк Вьетнамдын позициясын бекемдөө үчүн келди;десантчылар Thuận Lợi резина плантациясында 1-батальондон аман калгандарды издеп жатышканда, VC аларды өлүмгө алып келген буктурмада кармап алды.

Я Дранг салгылашы Вьетнам согушунун башталышында, борбордук Чу Понг массивинин чыгыш этегиндеги Плейку кампаниясынын алкагында Америка Кошмо Штаттарынын Армиясы менен Вьетнамдын Элдик Армиясынын (PAVN) ортосундагы биринчи ири салгылашуу болгон. Вьетнамдын бийик тоолуу аймактарында, 1965-жылы. Ал биринчи масштабдуу тик учактын аба чабуулу жана ошондой эле Boeing B-52 Stratofortress стратегиялык бомбардировщиктерин тактикалык колдоо ролунда биринчи жолу колдонгону менен өзгөчөлөнөт.Иа Дранг Вьетнам согушунун планын америкалыктар менен абанын мобилдүүлүгүнө, артиллериялык аткылоого жана абанын жакын колдоосуна таянуу менен түздү, ал эми PAVN америкалык аскерлерди абдан жакын аралыкта тез арада тартуу менен бул октун күчүн зыянсыздандырды.

Đắk Tô акциясы Вьетнамдын Элдик Армиясы (PAVN) жылдын экинчи жарымында башталган чабуул коюу демилгесинин бир сериясы болду.Lộc Ninh (Бин Лонг провинциясында), Song Be (Phước Long провинциясында) жана Con Thien жана Khe Sanh (Куảng Trị провинциясы) шаарларында PAVN чабуулдары Đắk Tô менен бириккен башка аракеттер болгон. чек ара салгылашуулары».PAVN аскерлеринин пост hoc максаты Тет чабуулуна даярдануу үчүн америкалык жана түштүк вьетнамдык аскерлерди шаарлардан чек араларга карай алаксытуу болгон.1967-жылдын жай айларында бул аймакта PAVN күчтөрү менен согушуу Вьетнам Республикасынын Армиясы (ARVN) менен бирге АКШнын 4-жөө аскерлер дивизиясынын жана 173-аба-десанттык бригадасынын элементтеринин биргелешкен издөө жана жок кылуу аракети болгон Грели операциясын баштоого түрткү болду. ) 42-аткычтар полку, 22-дивизия жана аба-десанттык белуктер.Согуш катуу болуп, 1967-жылдын аягына чейин созулуп, ПАВН чыгып кеткендей болду.Октябрдын аягында АКШнын чалгындоо кызматы жергиликтүү коммунисттик бөлүктөр күчтөндүрүлүп, ПАВН 1-дивизиясына бириктирилгенин көрсөттү, ал Đắk Tô-ну басып алып, америкалык бригадалык аскер бөлүгүн жок кылуу керек болчу.PAVN дефектору тарабынан берилген маалымат союздаштарга PAVN күчтөрүнүн жайгашкан жерлерин жакшы көрсөтүп берди.Бул чалгындоо операциясы Макартурдун башталышына түрткү болду жана ARVN Аба-десанттык дивизиясынан кошумча күчтөр менен бирге бөлүмдөрдү кайра аймакка алып келди.Đắk To'нун түштүгүндөгү жана түштүк-чыгышындагы дөңсөөлөрдөгү салгылашуулар Вьетнам согушунун эң оор жана эң кандуу салгылашууларына айланды.

Тет чабуулу Вьетнамдагы согуштун ири эскалациясы жана эң ири аскердик кампанияларынын бири болгон.Ал 1968-жылдын 30-январында Вьетнамдын (ВК) жана Вьетнамдын Түндүк Вьетнам элдик армиясынын (PAVN) күчтөрү тарабынан учурулган.Бул Туштук Вьетнам боюнча аскердик жана граждандык командалык жана башкаруу борборлоруна каршы капысынан кол салуулардын кампаниясы болгон.Ханойдун Саясий бюросунун кеңири масштабдагы чабуулунун максаты саясий туруксуздукту тутандыруу, шаар борборлоруна массалык куралдуу кол салуу четтеп кетүүлөрдү жана көтөрүлүштөрдү пайда кылат деген ишенимде болгон.Чабуул Түндүк Вьетнам үчүн аскердик жеңилүү болду, анткени Түштүк Вьетнамда көтөрүлүштөр да, ARVN бөлүктөрүнүн дефекациялары да болгон эмес.Бирок бул чабуул америкалык коомчулуктун жана буткул дуйненун Вьетнам согушуна карата кез карашына тийгизген таасиринен улам зор кесепеттерге алып келди.Генерал Вестморленд PAVN/VCти жеңүү үчүн дагы 200 000 америкалык аскер жана резервдерди активдештирүү талап кылынарын билдирди, бул согуштун ишенимдүү жактоочуларын да учурдагы согуш стратегиясы кайра баалоону талап кылаарын түшүнүүгө түрттү.Чабуул АКШнын екметуне катуу таасир тийгизди жана анын саясий жана аскер-дик жетекчилери тарабынан Тундук вьетнамдыктар жецилип жатат жана мындай амбициялуу согуштук операцияны баштоого жендемсуз деп эсептеген америкалык коомчулукту шок кылды;Америкалык коомчулуктун согушка колдоо көрсөтүүсү Теттик жоготуулардын жана чакырыктардын күчөшүнүн натыйжасында азайган.Андан кийин Джонсондун администрациясы согушту токтотуу боюнча сүйлөшүүлөрдү жүргүзүүгө аракет кылды, ал 1968-жылы Кошмо Штаттардагы президенттик шайлоодо Республикачылардан талапкер катары чыгууну пландаган мурдагы вице-президент Ричард Никсон менен Түштүк Вьетнамдын президенти Нгуен Вандын ортосундагы жашыруун келишимде үзгүлтүккө учураган. Thiệu.

1968-жылдын 30-январында Вьетнамдын Tết Айдын жаңы жылына туш келген Түндүк Вьетнамдын Тет чабуулунун башталышында америкалык кадимки чоң күчтөр дээрлик үч жыл бою Вьетнамдын жеринде операцияларга каршы күрөшүп келишкен.Хуэ шаарынан өткөн 1-магистраль Вьетнам Республикасынын Армиясы (ARVN) жана Америка Кошмо Штаттарынын күчтөрү үчүн деңиз жээгиндеги Дананг шаарынан Вьетнамдын демилитаризацияланган аймагына (DMZ) чейин маанилүү линия болгон. Түндүк жана Түштүк Вьетнам Huế түндүгүндө гана 50 километр (31 миль).Автомагистраль ошондой эле шаарды түндүк жана түштүк бөлүктөргө бөлүп турган Хуан аркылуу дарыянын агып өткөн жеринен Парфюм дарыясына (вьетнамча: Сонг Хươнг же Хươнг Гианг) кирүүнү камсыз кылган.Huế ошондой эле Америка Кошмо Штаттарынын деңиз флотунун кемелери үчүн база болгон.Tết майрамдарынан улам көп сандагы АРВН күчтөрү эмгек өргүүсүнө чыгып, шаар начар корголгон.ARVN 1-дивизиясы бардык Tết чыгууларын жокко чыгарып, өз аскерлерин чакыртып алууга аракет кылып жатканда, Вьетнамдын Элдик Армиясы (PAVN) Тет чабуулун баштаганда шаардагы түштүк вьетнамдык жана америкалык күчтөр даяр эмес болчу. өлкө боюнча жүздөгөн аскерий буталарга жана калктуу пункттарга чабуул жасоо, анын ичинде Ху.PAVN-VC күчтөрү шаардын көпчүлүк бөлүгүн тездик менен басып алышты.Кийинки айдын ичинде алар деңиз жөө аскерлери жана АРВН жетектеген үймө-үй катуу салгылашууда акырындык менен кууп чыгышты.

Вьетнамдан жаңы эле кайтып келген CBS Evening News телеканалынын алып баруучусу Уолтер Кронкайт көрүүчүлөргө мындай дейт: «Вьетнамдын кандуу тажрыйбасы туңгуюкта аяктаары азыр болуп көрбөгөндөй ишенимдүү болуп калды.Биз бүгүн жеңишке жакындап калдык деп айтуу, далилдер алдында, мурда жаңылышкан оптимисттерге ишенүү болуп саналат».АКШнын президенти Линдон Джонсон: "Эгер мен Кронкайтты жоготкон болсом, анда мен Орто Американы да жоготуп алганмын" деп жооп бергени айтылат.

Huế кыргыны Вьетнамдын Элдик Армиясы (PAVN) менен Тет чабуулу маалында Вьетнамдын Элдик Армиясы (PAVN) тарабынан колго түшүрүү, аскердик басып алуу жана кийинчерээк Тет чабуулу маалында Хуан шаарынан чыгып кетүү учурунда жасалган кыска мөөнөттүү өлүм жазасына тартуу жана массалык өлтүрүү болгон. жана Вьетнам согушунун эң кандуу салгылашуулары.Хуа согушунан кийинки айлар жана жылдар ичинде Хуа жана анын айланасында ондогон массалык мүрзөлөр табылган.Жабыркагандардын арасында эркектер, аялдар, балдар жана ымыркайлар болгон.Өлгөндөрдүн болжолдуу саны 2,800дөн 6,000ге чейин жайкын тургундар жана согуш туткундары же Хуếнун жалпы калкынын 5-10% түзөт.Вьетнам Республикасы (Түштүк Вьетнам) өлтүрүлгөн же уурдалган деп аныкталган 4062 курмандыктын тизмесин жарыялады.Жабырлануучулар байланып, кыйноого алынган, кээде тирүүлөй көмүлгөн учурлар да болгон.Көптөгөн жабырлануучулар да союл менен өлтүрүлгөн.АКШнын жана Түштүк Вьетнамдын бир катар бийликтери, ошондой эле окуяларды иликтеген бир катар журналисттер табылгаларды башка далилдер менен бирге Худа жана анын айланасында төрт жумалык оккупация учурунда ири масштабдуу мыкаачылык жасалгандыгынын далили катары кабыл алышты. .Киши өлтүрүүлөр бүтүндөй социалдык катмарды, анын ичинде аймактагы америкалык күчтөргө ынак болгондордун бардыгын масштабдуу тазалоонун бир бөлүгү катары кабыл алынган.Хуадагы кыргынга кийинчерээк басма создун билдируулеруне Караганда, туштук вьетнамдык «кеч алуу отряддары» да салгылашуудан кийин иштеп, коммунисттик оккупа-цияны колдогон граждандарды издеп жана елтургендугу женундегу билдируулер айтылган.

Тет чабуулунан жана АКШ коомчулугунун согушка болгон колдоосу азайгандан кийин, АКШ күчтөрү моралдык жактан кыйроо, көңүл калуу жана баш ийбестик мезгилин баштады.Өлкөдө дезертирлердин деңгээли 1966-жылдагы деңгээлден төрт эсеге өскөн.1969-1970-жылдары аскерге алынгандардын 2,5%ы гана жөө аскер кызматын тандашкан.ROTC кабыл алуу 1966-жылдагы 191,749дан 1971-жылга карата 72,459га чейин кыскарды жана 1974-жылы 33,220га чейин болуп көрбөгөндөй эң төмөн деңгээлге жетип, АКШ күчтөрүн абдан керектүү аскердик жетекчиликтен ажыратты.Бул мезгилде патрулдук кызматка катышуудан же буйруктарды аткаруудан ачык баш тартуу жана баш ийбөөчүлүк пайда боло баштады, анын ичинде бүтүндөй бир ротанын операцияларга катышуудан же аткаруудан баш тартканы байкалат.Биримдиктин биримдиги таркай баштады жана Вьетнам жана PAVN менен байланышты азайтууга багытталган.«Кум каптоо» деп аталган практика пайда боло баштады, анда кайгуулга чыгууга буйрук берилген бөлүкчөлөр айыл аймагына барып, жетекчилерден көрүнбөгөн жерди таап, жалган координаттар жана бөлүмдөрдүн отчеттору менен радиолоштуруу учурунда эс алышат.Баңги затын колдонуу бул мезгилде АКШ күчтөрүнүн арасында тездик менен өскөн, анткени америкалык аскерлердин 30% дайыма марихуана колдонушкан, ал эми Өкүлдөр палатасынын подкомитети Вьетнамдагы америкалык аскерлердин 10-15% дайыма жогорку сорттогу героинди колдонушкан.1969-жылдан баштап издөө жана жок кылуу операциялары партизандык согушкерлерден качуу менен согуштук отчетторду бурмалап, «издөө жана качуу» же «издөө жана качуу» операциялары деп аталып калган.Бардыгы болуп 900 бузуку жана шектүү жаңжал иликтенген, алардын көбү 1969-1971-жылдар аралыгында болгон. 1969-жылы АКШ күчтөрүнүн талаадагы аракеттери моралдык маанайдын төмөндөшү, мотивациянын жоктугу жана начар жетекчилик менен мүнөздөлгөн.АКШнын моралдык маанайынын олуттуу төмөндөшүн 1971-жылдын мартында ФСБ Мэри Энн салгылашы көрсөттү, анда сапёрдун чабуулу америкалык коргоочуларга олуттуу жоготууларды алып келди. Уильям Вестморленд, мындан ары командачылыкта эмес, бирок ийгиликсиздикти иликтөө милдети жүктөлгөн. Анын себеби катары кызматтык милдеттерин аткарбоо, коргонуунун солгундыгы жана жооптуу кызматкерлердин жоктугу себеп болгон.

Mỹ Lai кыргыны — Вьетнам согушу маалында 1968-жылдын 16-мартында Түштүк Вьетнамдын Сон Тэнь районунда Америка Кошмо Штаттарынын аскерлери тарабынан куралсыз түштүк вьетнамдык жарандардын массалык түрдө өлтүрүлүшү.347ден 504кө чейин куралсыз адамдарды АКШ армиясынын С ротасынын, 1-батальонунун, 20-аткычтар полкунун жана В ротасынын, 4-батальонунун, 3-аткычтар полкунун, 11-бригадасынын, 23-(америкалык) жөө аскерлер дивизиясынын жоокерлери өлтүрүшкөн.Жабыркагандардын арасында эркектер, аялдар, балдар жана ымыркайлар болгон.Аялдардын кээ бирлери тополоңдор менен зордукталган жана денелери кесилген, ал эми кээ бирлери 12 жаштагы балдарды зордукташкан. Жыйырма алты жоокерге кылмыш иши козголгон, бирок С ротасынын взводунун командири лейтенант Уильям Калли кенже гана. , соттолгон.22 айылдашын өлтүрүүгө күнөөлүү деп табылып, алгач өмүр бою эркинен ажыратылган, бирок президент Ричард Никсон жазаны жеңилдеткенден кийин үч жарым жыл үй камагында отурган.Кийинчерээк "Вьетнам согушунун эң үрөй учурган эпизоду" деп аталган бул согуш кылмышы Куанг-Нгай провинциясындагы Сон Мен кыштагынын эки кыштагында болгон.Бул кыштактар ​​АКШнын армиясынын топографиялык карталарында Mỹ Lai жана Mỹ Khê деп белгиленген.Бул окуя 1969-жылы ноябрда коомчулукка белгилүү болгондон кийин бүткүл дүйнөлүк нааразычылыкты жаратты. Окуя Американын Вьетнам согушуна катышуусуна ички каршылык көрсөтүүгө өбөлгө түздү, анткени ал киши өлтүрүү жана жаап-жашыруу аракеттеринин масштабы үчүн да болгон.Мỹ Лай 20-кылымдагы америкалык аскерлер тарабынан жайкын тургундарды массалык түрдө өлтүргөн эң ири массалык кыргын болуп саналат.

Операция Commando Hunt Вьетнам согушу маалында болуп өткөн АКШнын жетинчи Аба күчтөрүнүн жана АКШнын Аскер-деңиз флотунун 77 жумушчу тобунун абадан бөгөт коюу кампаниясы болгон.Операция 1968-жылдын 15-ноябрында башталып, 1972-жылдын 29-мартында аяктаган. Кампаниянын максаты Вьетнам Элдик Армиясынын (ПАВН) өздүк курамынын жана жүктөрдүн Хо Ши Мин жолу деп аталган логистикалык коридорго өтүшүнө жол бербөө болгон. түштүк-батыш Вьетнам Демократиялык Республикасы (Түндүк Вьетнам) Лаос Королдугунун түштүк-чыгыш бөлүгү аркылуу жана Вьетнам Республикасына (Түштүк Вьетнам).Операциянын ийгиликсиз болушунун үч булагы болгон.Биринчиден, Американын Түштүк-Чыгыш Азиядагы бүт аракетин чектеген Вашингтон койгон саясий чектөөлөр болгон.Ийгиликтин экинчи булагы полковник Чарльз Моррисон айткандай, "элементтик системаларга" каршы "өтө татаал ыкмаларды" колдонуу болду.Түндүк вьетнамдыктардын алгачкы материалдык-техникалык муктаждыктары (жок дегенде чыр-чатактын акыркы этабына чейин) аларга технологиялык жактан татаалыраак душманынын радары астында калууга мүмкүндүк берди.Акыр-аягы, жогоруда айтылгандардын бардыгы коммунисттердин ез доктринасын жана тактикасын ыцгайлаштыруу жана алсыздыктарды кучтуу жактарга айландыруу боюнча суктандырарлык жендемдуулугу менен ого бетер курчуду.Тыюу салуу аракети (Американын Вьетнамдагы бүткүл аракети сыяктуу) ийгиликтин өлчөмү катары статистикага багытталган жана "каралып жаткан тактикадан маанисиз ырым-жырымга өткөн".Бирок статистика стратегияны эч кандай алмаштыра алган жок жана "бул сандар оюнундагы бардык кабыл алынган ийгиликке карабастан, Аскер-аба күчтөрү Commando Hunt иштеп жатат деп ишенип, өзүн алдап гана алды. Американын өзүнүн душманы согушта экенине карабастан. кыйроо алдында, PAVN талаадагы согуштук бөлүмдөргө логистикалык агымын сактап, кеңейтип, 1968 жана 1972-жылдары ири чабуулдарды жана 1971-жылы контрчабуулдарды баштоого жетишти. Түндүк вьетнамдыктар бомбалардын ташкыны астында курулуп, сакталып жана кеңейтилген. Тоолор жана жунглилер аркылуу 3000 километр жолдор жана жолдор, ал эми түштүккө жөнөтүлгөн аскерлердин эки гана пайызы америкалыктардын Түштүк Вьетнамга киришин токтотуу аракетинен курман болгон.

Вьетнамдаштыруу Никсондун администрациясы тарабынан ишке ашырылып жаткан стратегия болуп саналат, ал АКШнын Вьетнам согушуна катышуусун акырындык менен кеңейтүү, куралдандыруу жана Түштүк вьетнамдык аскерлерди окутуу жана ошол эле учурда америкалык аскерлердин катышуусун кыскартуу жолу менен токтотууга багытталган.Вьетнамдын Тет чабуулунан улам пайда болгон бул ыкма кургактагы согуштук ролду Түштүк Вьетнамдын күчтөрүнө которууга багытталган, бирок АКШнын Аскер-аба күчтөрүнүн согуштук операцияларын жана колдоосун улантты.Коомчулуктун АКШ өкмөтүнө ишенбөөчүлүгү Ми Лай кыргыны, Камбоджага басып кириши жана Пентагон документтеринин сыртка чыгышы сыяктуу окуялардан улам күчөгөн.Бул саясат Никсондун кеңири басаңдатуу стратегиясынын бир бөлүгү болгон, дүйнөлүк стабилдүүлүккө жана эл аралык кызматташтык мамилелерге түздөн-түз аскерий кийлигишүүгө артыкчылык берип, коммунизмди ооздуктоо үчүн дүйнөлүк ири державалар менен дипломатияга басым жасаган.Вьетнамдаштыруунун негизги элементтери Туштук Вьетнамдын аскерлерин чыцдоо жана тынч-тандыруу аракеттерин кецейтуу болуп саналат.Бирок, АКШда окутуп жаткан ARVN талапкерлери үчүн тил тоскоолдуктары жана тынчтандыруунун мүнөздүү кыйынчылыктары демилгенин татаалдыгын баса белгиледи.Кандайдыр бир прогресске карабастан, вьетнамдаштыруу Сайгондун акыр-аягында кулашына тоскоол боло алган жок же Вьетнам Социалисттик Республикасынын астына Вьетнамдын биригуусун токтото алган жок, бул саясаттын туруктуу, кез каранды эмес Туштук Вьетнамды тузуу женундегу езунун узак меенеттуу максаттарына жетишууде биротоло ийгиликсиз болгондугун белгиледи.

Операция Меню Камбоджанын чыгышында жүргүзүлгөн Америка Кошмо Штаттарынын стратегиялык аба командачылыгынын (SAC) тактикалык бомбалоо кампаниясы болгон.Жардыруулар Никсон жана анын администрациясы тарабынан жашыруун сакталып турат, анткени Камбоджа согушта расмий түрдө нейтралдуу, бирок The New York Times бул операцияны 1969-жылдын 9-майында ачыкка чыгарат. 1964-жылдан бери АКШнын Индокытайды бомбалоо аракети жөнүндө Америка Кошмо Штаттарынын Аба күчтөрүнүн расмий рекорду. 1973-жылга чейин 2000-жылы ачыкка чыгарылган. Отчет Камбоджаны, ошондой эле Лаосту жана Вьетнамды бомбалоонун масштабы жөнүндө кеңири маалымат берет.Маалыматтарга Караганда, аба кучтеру 1965-жылы Джонсондун администрациясы-нын тушунда Камбоджанын Туштук Вьетнамдын чек арасын бойлото турган селолук райондорду бомбалай баштаган;бул мурда эсептелгенден төрт жыл мурда болгон.Менюдагы жардыруулар мурда тактикалык аба чабуулдарынын күчөшү болгон.Жаңыдан кызматка киришкен президент Ричард Никсон Камбоджаны килем бомбалоо үчүн узак аралыкка учуучу Boeing B-52 Stratofortress оор бомбардировщиктерин биринчи жолу колдонууга уруксат берди.Операция Эркиндик келишими дароо Операция Менюсунан кийин келди.Эркиндик келишимине ылайык, В-52 бомбалоосу Камбоджанын бир топ чоң аймагына жайылтылып, 1973-жылдын августуна чейин уланган.

Операция Гигант Ланс Америка Кошмо Штаттарынын жашыруун аскердик операциясы болгон, анын негизги максаты Кансыз Согуш мезгилинде Советтер Союзуна аскерий кысым көрсөтүү болгон.Президент Ричард Никсон 1969-жылдын 27-октябрында демилгеленген 18 В-52 бомбалоочу учагына Арктиканын полярдык муз капкактарын күзөтүп, ядролук коркунучту күчөтүүгө уруксат берген.Максат Советтер Союзун да, Тундук Вьетнамды да АКШ менен жагымдуу шарттарды тузууге жана Вьетнам согушун биротоло токтотууга мажбурлоо болгон.Операциянын натыйжалуулугу да негизинен Москванын чечимине көбүрөөк таасир этиш үчүн Никсондун ырааттуу жинди теориясынын дипломатиясына негизделген.Операция жалпы коомчулуктан да, стратегиялык аба командачылыгынын ичиндеги жогорку бийликтерден да жашыруун сакталып, орус чалгындоосу гана байкай турган болду.Операция токтотулганга чейин бир айга созулду.

1970-жылдан баштап, америкалык аскерлер согуштун басымдуу бөлүгү болгон чек ара аймактарынан чыгарылып, анын ордуна жээкке жана ички аймактарга кайра жайгаштырылды.Америкалык күчтөр кайра жайгаштырылып жатканда, ARVN бүткүл өлкө боюнча согуштук операцияларды колго алды, жоготуулар 1969-жылы АКШдан эки эсе, ал эми 1970-жылы АКШдан үч эседен ашык. Милициялар көбөйүп, алар азыр Вестморленддин тушунда америкалыктар аткара албаган кыштактардын коопсуздугун камсыз кылууга жөндөмдүү болуп калышты.1970-жылы Никсон кошумча 150 000 америкалык аскерлер чыгарылып, америкалыктардын санын 265 500 кишиге чейин кыскартканын жарыялаган.1970-жылга карата Вьетнамдын аскерлери түштүк-көпчүлүк болбой калды, анткени бөлүктөрдүн дээрлик 70% түндүктүктөр болгон.1969-жылдан 1971-жылга чейин Вьетконг жана кээ бир PAVN бөлүктөрү жалпы улуттук масштабдагы чабуулдардын ордуна 1967-жылдагы жана мурункуга мүнөздүү чакан бөлүктөрдүн тактикасына кайтып келишкен.1971-жылы Австралия жана Жаңы Зеландия өз аскерлерин чыгарып кеткен жана америкалык аскерлердин саны дагы 196,700гө чейин кыскарган, 1972-жылдын февралына чейин дагы 45,000 аскерди чыгаруу мөөнөтү белгиленген.

Камбоджанын кампаниясынын максаты Камбоджанын чыгыш чек ара райондорунда Вьетнамдын элдик армиясынын (ПАВН) жана Вьетнамдын (ВК) 40 000ге жакын аскерлерин талкалоо болгон.Камбоджанын бейтараптыгы жана аскердик алсыздыгы анын аймагын PAVN/VC күчтөрү чек аранын үстүндө операциялар үчүн базаларды түзө ала турган коопсуз аймакка айландырды.АКШ вьетнамдаштыруу жана чыгып кетуу саясатына багыт алуу менен ал чек ара коркунучун жоюу жолу менен Туштук Вьетнамдын окмотун бекемдоого аракеттенди.Камбоджанын екметунун алмашуусу 1970-жылы принц Нородом Сианук кулатылып, анын ордуна генерал Лон Нол келген кезде базаларды жок кылууга мумкундук берди.Түштүк Вьетнам-Кхмер Республикасынын бир катар операциялары бир нече шаарларды басып алды, бирок PAVN/VC аскердик жана саясий жетекчилиги кордондон эптеп кутулуп кетти.Операция жарым-жартылай бул операциялардан кийин чыгыш Камбоджанын бир кыйла белугун басып алган Камбоджанын армиясына каршы 29-мартта PAVN чабуулуна жооп болду.Союздаштардын аскердик операциялары көптөгөн PAVN/VC аскерлерин жок кыла алган жок же алардын бир ай мурун чыгып кеткен Түштүк Вьетнам үчүн Борбордук кеңсеси (COSVN) деп аталган кармалбай турган штаб-квартирасын басып ала алган жок.

Кент штатындагы атышуулар 1970-жылдын 4-майында Огайо штатынын Кливлендден түштүккө 40 миль (64 км) алыстыкта ​​жайгашкан Кент шаарында Огайо улуттук гвардиясы тарабынан Кент мамлекеттик университетинин куралсыз төрт студентинин өлтүрүлүшү жана дагы тогуз студенттин жараланышы болгон.Киши өлтүрүүлөр Америка Кошмо Штаттарынын аскер күчтөрүнүн Камбоджага Вьетнам согушуна катышуусун кеңейтүүгө каршы, ошондой эле кампуста Улуттук гвардиянын болушуна нааразылык билдирген тынчтык митинги учурунда болгон.Окуя Америка Кошмо Штаттарынын тарыхында биринчи жолу согушка каршы чогулушта студент каза болгон.Өлүмгө алып келген атышуулар өлкөнүн бардык кампустарында дароо жана массалык нааразычылыктарды жаратты.Бул май айында башталган студенттик иш таштоого катышууну көбөйттү.Акыр-аягы, 4 миллиондон ашык студент жүздөгөн университеттерде, колледждерде жана орто мектептерде уюштурулган жөө жүрүштөргө катышты.Атышуулар жана иш таштоо АКШнын Вьетнам согушундагы ролу боюнча ансыз да социалдык талаш-тартыштуу мезгилде коомдук пикирге таасирин тийгизген.

1967-жылга карата АКШнын Вьетнам согушуна кымбат баалуу катышуусунун жүйөсү тыкыр иликтенип жаткан.Согуштун күчөшүнө каршылык көрсөтүү менен, резолюцияны жокко чыгаруу кыймылы (согуш сынчылары Джонсондун администрациясына "бош чек" берген деп айыпташкан - буу топтой баштады.Сенаттын тышкы байланыштар боюнча комиссиясы тарабынан жүргүзүлгөн иликтөөдө Маддокс Түндүк Вьетнамдын жээгинде электрондук чалгындоо миссиясында жүргөнү аныкталган.Ошондой эле Филиппин аралдарында жайгашкан АКШнын деңиз байланыш борбору кемелердин билдирүүлөрүн карап жатып, чындап эле экинчи кол салуу болгонбу деп күмөн санаганы белгилүү болду.Согушка каршы коомдук пикирдин күчөшү акырында Никсон 1971-жылы январь айында кол койгон Чет элдик аскердик сатуу актысына тиркелген резолюциянын жокко чыгарылышына алып келди. Согуш жарыялоосуз АКШ күчтөрүн тартуу үчүн президенттин ыйгарым укуктарынын чегин калыбына келтирүүгө умтулган Конгресс, 1973-жылы Никсондун ветосуна каршы согуштук ыйгарым укуктар боюнча резолюция кабыл алган.Азырынча күчүндө турган Согуш ыйгарым укуктары боюнча резолюцияда АКШ күчтөрүн согуштук аракеттерге же жакын арада согуштук аракеттерге тартуучу чечимдерге байланыштуу президент Конгресс менен кеңешүүгө тийиш болгон белгилүү талаптарды коёт.

Пентагон документтери, расмий түрдө Вьетнамдын Коргоо министринин кеңсесинин отчету деп аталат, бул Америка Кошмо Штаттарынын Коргоо департаментинин 1945-жылдан 1967-жылга чейинки Вьетнамдагы саясий жана аскерий катышуусунун тарыхы. Дэниел Эллсберг тарабынан чыгарылган. изилдөөнүн үстүндө иштеген, алар биринчи жолу 1971-жылы The New York Times гезитинин биринчи бетинде коомчулуктун көңүлүн бурган. 1996-жылы The New York Times гезитинде жарыяланган макалада Пентагон документтери башка нерселер менен катар Джонсондун Администрация «коомчулукка гана эмес, Конгресске да системалуу түрдө калп айтты».Пентагон документтеринде АКШ Вьетнамдагы согушта өзүнүн аракеттеринин масштабын тымызын түрдө Түндүк Вьетнамга жээктеги рейддер жана деңиз жөө аскерлеринин кол салуулары менен кеңейткендигин ачыкка чыгарды — алардын бири да негизги маалымат каражаттарында айтылган эмес.Пентагон документтерин ачыкка чыгарганы үчүн Эллсберг адегенде кутумчулук, шпиондук жана мамлекеттик мүлктү уурдоо боюнча айыпталган;Уотергейт чатагын текшерип жаткан прокурорлор Никсондун Ак уйунун кызматкерлери Эллсбергди каралоо учун законсуз аракеттерди жасоого Ак уйдун сантехниктери деп аталгандарга буйрук беришкендигин аныкташкандан кийин айыптар жокко чыгарылган.2011-жылдын июнь айында Пентагон документтерин түзгөн документтер жашыруун түрдө ачыкка чыгып, коомчулукка жарыяланды.

Бул кадимки баскынчылык (Корея согушу маалында 300 000 кытай аскерлери Ялу дарыясы аркылуу Түндүк Кореяга өткөндөн берки эң ири баскынчылык) Түндүк Вьетнамдын мурунку чабуулдарынан радикалдуу чегинүү болгон.Чабуул Туштук Вьетнамдын кыйрашы-на алып келбесе да, Париж тынчтык келишиминде Тундуктун суйлешуулердегу позициясын бир кыйла жакшырта турган чечкиндуу жецишке жетишууге багытталган.АКШнын жогорку командачылыгы 1972-жылы чабуулду күткөн, бирок чабуулдун көлөмү жана катаалдыгы коргоочуларды тең салмактуулуктан тайдырган, анткени чабуулчулар Түндүк Вьетнамдын армиясынын негизги бөлүгү менен бир эле учурда үч фронтто сокку урушкан.Вьетнам Демократиялык Республикасынын (Түндүк Вьетнам) 1968-жылдагы Тет чабуулунан кийин түштүккө кол салууга жасаган бул биринчи аракети эки тарап тең курал-жарак системасындагы акыркы технологиялык жетишкендиктерди колдонуу менен, оор артиллерия менен коштолгон кадимки жөө аскерлердин курал-жарак чабуулдары менен мүнөздөлдү.I корпустун тактикалык зонасында тундук вьетнамдык аскерлер бир айга созулган салгылашууда туштук вьетнамдык коргонуу позицияларын басып алышты жана Хуанди басып алууга аракет кылып, туштукко карай жылып, Куанг Тран шаарын басып алышты.ПАВН ошондой эле II корпустун тактикалык зонасында чек араны коргоо күчтөрүн жок кылды жана провинциянын борбору Кон Тумду көздөй жылып, деңизге жол ачат деп коркутту, бул Түштүк Вьетнамды экиге бөлөт.Сайгондун тундук-чыгышында, III корпустун тактикалык зонасында ПАВН аскерлери Льк-Нинди басып алышты жана Ан-Ландагы Бин-Лонг провинциясынын борборуна чабуул коюу учун алга жылды.Кампанияны үч фазага бөлүүгө болот: Апрель айы PAVN аванстарынын айы болду;Май тең салмактуулук мезгили болуп калды;июнь жана июль айларында туштук вьетнамдык аскерлер контрчабуулга етуп, сентябрда Куанг Тран шаарын кайра басып алуу менен аяктады.Үч фронтто тең Түндүк Вьетнамдын алгачкы ийгиликтерине жогорку жоготуулар, билгичтик тактикасы жана АКШ менен Түштүк Вьетнамдын аба күчтөрүнүн уламдан-улам колдонулушу тоскоол болгон.Чабуулдун натыйжаларынын бири Линебекер операциясын баштоо болду, бул 1968-жылдын ноябрынан бери АКШ тарабынан Түндүк Вьетнамды биринчи жолу тынымсыз бомбалоо болду. Түштүк вьетнамдык күчтөр жаңжалда азыркыга чейин эң чоң сыноого туруштук беришсе да, түндүк вьетнамдыктар эки маанилүү максатка жетишти: алар Туштук Вьетнамдын ичинде келечектеги чабуулдарды баштоо учун баалуу территорияга ээ болушту жана алар Парижде жургузулуп жаткан тынчтык суйлешуулерде жакшыраак соодалашуу позициясына ээ болушту.

Linebacker операциясы Вьетнам согушу маалында 1972-жылдын 9-майынан 23-октябрына чейин Түндүк Вьетнамга каршы жүргүзүлгөн АКШнын жетинчи Аскер-аба күчтөрүнүн жана АКШнын Аскер-деңиз флотунун 77 жумушчу тобунун абадан бөгөт коюу кампаниясынын код аты болгон.Анын максаты Вьетнамдын Түндүк Вьетнам Элдик Армиясы (PAVN) баштаган Нгуен Хью чабуулу (Батышта Пасха чабуулу деп аталат) үчүн материалдарды жана материалдарды ташууну токтотуу же жайлатуу болгон. 30-мартта.Linebacker 1968-жылы ноябрда Rolling Thunder операциясы аяктагандан бери Түндүк Вьетнамга каршы жүргүзүлгөн биринчи үзгүлтүксүз бомбалоо аракети болгон.

Париж тынчтык келишими 1973-жылы 27-январда Вьетнамда тынчтык орнотуу жана Вьетнам согушун токтотуу максатында түзүлгөн тынчтык келишими.Келишимге Вьетнам Демократиялык Республикасынын (Тундук Вьетнам), Вьетнам Республикасынын (Туштук Вьетнам) жана Кошмо Штаттардын екметтеру, ошондой эле Туштук Вьетнам Республикасынын (ПРГ) Туштук Вьетнамдын коммунисттеринин екулдеру кирген.Ошол учурга чейин АКШнын кургактагы күчтөрү моралдык жактан начарлап, акырындык менен жээктеги аймактарга чыгарылып, акыркы эки жылдык мөөнөттө чабуул операцияларына же көп тике салгылашууларга катышкан жок.Париж келишими иш жүзүндө Американын калган бардык күчтөрүн, анын ичинде аба жана деңиз күчтөрүн алып салмакчы.АКШнын түз аскерий кийлигишүүсү токтотулуп, калган үч державанын ортосундагы салгылашуулар бир суткага жетпеген убакытка убактылуу токтоду.Келишим Кошмо Штаттардын Сенаты тарабынан ратификацияланган эмес.Келишимдин жоболору Түндүк жана Түштүк Вьетнамдын аскерлери тарабынан дароо жана тез-тез бузулуп, Кошмо Штаттардан расмий жооп кайтарылган жок.Ачык салгылашуулар 1973-жылдын мартында башталып, Түндүк Вьетнамдын кылмыштары жылдын акырына чейин өз көзөмөлүн кеңейтти.

1975-жылдагы жазгы чабуул Вьетнам Республикасынын капитуляциясына алып келген Вьетнам согушундагы Түндүк Вьетнамдын акыркы кампаниясы болгон.Phước Long провинциясын басып алуудагы алгачкы ийгиликтен кийин, Түндүк Вьетнамдын жетекчилиги Вьетнамдын Элдик Армиясынын (PAVN) чабуулунун масштабын көбөйтүп, 10-18-март аралыгында борбордук бийик тоолуу Буон Ма Тунту басып алды.Бул операциялар 1976-жылы жалпы чабуул жасоого даярдык керуу учун арналган.Буон Ма Тхуотко кол салгандан кийин Вьетнам Республикасы бүтүндөй өлкөнү коргой албастыгын түшүнүп, Борбордук тоолуу аймактардан стратегиялык чыгып кетүүгө буйрук берди.Борбордук бийик тоолуу аймактардан чегинүү кыйынчылыкка дуушар болду, анткени жарандык качкындар аскерлер менен аткылоо астында, негизинен бийик тоолуу аймактардан жээкке чейин жеткен бир жол боюнда качышты.Бул абал баш аламан буйруктар, башкаруунун жана башкаруунун жоктугунан, ошондой эле жакшы жетектеген жана агрессивдуу душмандан улам ого бетер курчуду, бул Борбордук бийик тоолуу райондордо туштук вьетнамдык аскерлердин негизги белугунун биротоло талкаланышына жана жок кылынышына алып келди.Ушундай эле кыйроо түндүк провинцияларда да болгон.ARVN кыйроосунун тездигине таң калган Түндүк Вьетнам өзүнүн маркум президенти Хо Ши Миндин туулган күнүн белгилөө үчүн Түштүк Вьетнамдын борбору Сайгонду өз убагында басып алуу үчүн түндүк күчтөрүнүн негизги бөлүгүн түштүккө 350 мильден (560 км) ашык жерге которду. жана согушту токтотуу.Туштук вьетнамдык кучтер борбордун айланасына кайрадан топтолуп, Фан Ранг менен Суан-Ликтеги негизги транспорттук борборлорду коргошту, бирок согушту улантуу учун саясий жана аскердик эрктин жоголгондугу ого бетер айкын болуп калды.Саясий кысым астында Туштук Вьетнамдын президенти Нгуен Ван Тхину 21-апрелде отставкага кетип, Түндүк вьетнамдыктарга көбүрөөк ылайыктуу болгон жаңы лидер алар менен сүйлөшүүлөрдү кайра башташы мүмкүн деген үмүттө.Бирок, өтө кеч болчу.Ал эми Сайгон IV корпусунун түштүк-батыш тарабында салыштырмалуу стабилдүүлүк сакталып, анын күчтөрү VC бөлүктөрүнүн кандайдыр бир провинциянын борборлорун басып алышына агрессивдүү жол бербөөчү.PAVN найзасынын учтары Сайгонго киришкен менен, Түштүк Вьетнамдын өкмөтү, андан кийин Дунг Ван Миндин жетекчилиги астында 1975-жылдын 30-апрелинде багынып берген.

1975-жылдын жаз мезгилинде Ханойдогу PAVN жогорку командачылыгы Түштүк Вьетнамдын Хуан жана Дананг деген ири шаарларын басып алуу, ошондой эле ARVN генералы Нго Куанг Трưởнг жетектеген I корпустун тактикалык зонасында түштүк вьетнамдык ар кандай бөлүмдөрдү жок кылуу чечимин кабыл алды. .Башында өнөктүк эки этапта өткөрүлүшү пландалган;жаз-жай жана күз мезгилдеринде.Бирок, түндүк вьетнамдык аскерлер Хуан менен Да-Нангдын чет жакаларында Түштүк Вьетнамдын коргонуусун оодарып баратканда, президент Нгуен Ван Тхину генерал Трёнгге анын көзөмөлүндөгү бардык аймактардан баш тартууга жана өз күчтөрүн I корпустун жээктеги райондоруна кайра тартууга буйрук берди.ПАВН 2-армиялык корпусу Хуэ жана Дананг толугу менен курчоого алынганга чейин биринин артынан бири туштук вьетнамдык подразделениелерди тандап алгандыктан, туштук вьетнамдык аскерлерди чыгарып кетуу тез эле кыйроого айланды.1975-жылдын 29-мартына карата PAVN аскерлери Хуанга жана Данангга толук көзөмөл жүргүзүшкөн, ал эми Түштүк Вьетнам I корпуска тиешелүү бардык аймактарды жана бөлүктөрдүн көбүн жоготкон.Хуế менен Да Нангдын кулашы ARVN тарткан азап-кайгынын аягы жок болгон жок.31-мартта ARVN генералы Phạm Văn Phú - II корпустун тактикалык аймагынын командири - ARVN 22-жөө аскерлер дивизиясынын чегинүүсүн жабуу үчүн Кви Нхун шаарынан жаңы коргонуу линиясын түзүүгө аракет кылган, бирок алар да PAVN тарабынан жок кылынган.2-апрелге чейин Туштук Вьетнам тундук про-винцияларга, ошондой эле эки армиялык корпуска контролдукту жоготту.

Сайгондун кулашы — 1975-жылдын 30-апрелинде Вьетнамдын Элдик Армиясынын (ПАВН) жана Туштук Вьетнамдын Улуттук боштондук фронтунун (Вьет-Конг) Туштук Вьетнамдын борбору Сайгонду басып алуусу. Бул окуя Вьетнамдын аякташын белгилеген. Согуш жана Вьетнам Социалисттик Республикасына Вьетнамды формалдуу түрдө бириктирүүдөн өткөөл мезгилдин башталышы.Генерал Ван Тиан Донгдун командачылыгы астындагы PAVN 1975-жылдын 29-апрелинде Сайгонго акыркы чабуулун баштады, Вьетнам Республикасынын Армиясы (ARVN) генерал Нгуен Ван Тоан командачылык кылган күчтөр оор артиллериялык бомбалоодон жапа чеккен.Эртеси кундун экинчи жарымында ПАВН менен Вьетнамдын аскерлери шаардын маанилуу пункттарын ээлешип, Туштук Вьетнамдын президентинин дворецинин устуне ездерунун желегин кетерушту.Шаарды басып алуунун алдында «Тез-тез жел» операциясы, Вьетнам Республикасынын режими менен байланышта болгон он мицдеген туштук вьетнамдык граждандар менен бирге Сайгондогу америкалык граждандык жана аскер-дик персоналдардын дээрлик бардыгын эвакуациялоо жургузулду.Бир нече америкалыктар эвакуацияланбоону чечишти.Америка Кошмо Штаттарынын кургактагы согуштук подразделениелери Сайгондун кулашына эки жылдан ашык убакыт калганда Туштук Вьетнамдан чыгып кеткен болучу жана Сайгонду коргоого да, эвакуациялоого да жардам бере алышпады.Эвакуация тарыхтагы эң чоң тик учак менен эвакуация болду.Качкындардын качуусунан тышкары, согуштун аякташы жана коммунисттик өкмөттүн жаңы эрежелерди киргизүүсү шаардын калкынын 1979-жылга чейин кыскарышына өбөлгө түздү, андан кийин калктын саны кайра көбөйдү.1976-жылдын 3-июлунда Бириккен Вьетнамдын Улуттук Ассамблеясы Вьетнам Демократиялык Республикасынын (Түндүк Вьетнам) негиздөөчүсү, Вьетнамдын Эмгекчилер партиясынын маркум төрагасы Хан Чи Миндин урматына Сайгон деп өзгөртүлгөн.

1976-жылы 2-июлда Түндүк жана Түштүк Вьетнам биригип, Вьетнам Социалисттик Республикасы түзүлгөн.Жеңишке жеткен түндүк вьетнамдыктар, президент Никсондун сөзү менен айтканда, «ал жердеги [Түштүк Вьетнамдагы] карапайым калкты миллиондогон адамдар кырып салат» деген божомолдорго карабастан, массалык түрдө өлүм жазасына тартуулар болгон эмес деген кеңири тараган консенсус бар.Кошмо Штаттар Вьетнамды Бириккен Улуттардын Уюму тарабынан таанылышына 3 жолу тоскоол кылуу учун Коопсуздук Советинин ветосун пайдаланган, бул елкенун эл аралык жардам алуу-суна тоскоол болгон.Көбүнчө АКШнын бомбалоосунан улам жарылбаган снаряддар бүгүн да жарылып, адамдарды өлтүрүүнү улантууда жана көптөгөн жерлерди кооптуу жана иштетүүгө мүмкүн эмес кылып койду.Вьетнам өкмөтүнүн маалыматы боюнча, согуш расмий аяктагандан бери снаряддар 42 000дей адамдын өмүрүн алган.Лаосто 80 миллион бомба жарылбай, бүт өлкөгө чачыраган бойдон калды.Лаос өкмөтүнүн маалыматы боюнча, жарылбаган снаряд согуш аяктагандан бери 20 000ден ашык лаостуктарды өлтүргөн же жарадар кылган жана учурда жыл сайын 50 адам өлүп же майып болуп калат.Жерге көмүлгөн жардыргыч заттар кийинки бир нече кылымдар бою толугу менен жок кылынбайт деп болжолдонууда.Согуш учурунда АКШ Индокытайга 7 миллион тоннадан ашык бомба таштады, бул Экинчи Дүйнөлүк Согуштун бардык мезгилинде АКШнын Европа менен Азияга таштаган 2,1 миллион тонна бомбасынан үч эседен ашык жана АКШ таштаган бомбадан он эсе көп. Корея согушу .АКШнын Аскердик Аба күчтөрүнүн мурдагы кызматкери Эрл Тилфорд "Камбоджанын борбордук бөлүгүндөгү көлдү кайра-кайра жардыруу болгонун айтып берди. В-52 учактары түз маанисинде жүктөрүн көлгө таштап салышкан".Аба күчтөрү бюджеттик сүйлөшүүлөрдүн жүрүшүндө кошумча каржылоону камсыз кылуу үчүн ушул сыяктуу көптөгөн миссияларды аткарды, ошондуктан сарпталган тоннаж келтирилген зыянга түздөн-түз тиешеси жок.2.000.000 вьетнамдык граждандардын, 1.100.000 тундук вьетнамдык солдаттардын, 250.000 туштук вьетнамдык солдаттардын жана 58.000 америкалык аскерлердин елуму болгон.Коңшулаш Камбоджадагы башаламандык, анда кызыл кхмерлер деп аталган радикалдык коммунисттик кыймыл бийликти басып алып, 1979-жылы вьетнамдык аскерлер тарабынан кулатылганга чейин кеминде 1 миллион 500 миң камбоджалыктын өлүмүнө алып келген. 3 миллиондон ашык адам Вьетнамды, Лаосту жана Камбоджаны Индоугга таштап кетишкен. кризис 1975-жылдан кийин.