Кореянын тарыхы

-100

Buyeo

тиркемелер

каармандар

шилтемелер

шилтемелер


Play button

8000 BCE - 2023

Кореянын тарыхы



Кореянын тарыхы төмөнкү палеолит дооруна барып такалат, Корей жарым аралында жана Манчжурияда эң алгачкы белгилүү адам ишмердүүлүгү болжол менен жарым миллион жыл мурун болгон.[1] Неолит доору биздин заманга чейинки 6000-жылдан кийин башталып, б.з.ч.Биздин заманга чейинки 2000-жылга карата коло доору, андан кийин биздин заманга чейинки 700-жылдары темир доору башталган.[2] Кызыктуусу, The History of Korea журналына ылайык, палеолит доорундагы адамдар азыркы корей элинин түз ата-бабалары эмес, бирок алардын түз ата-бабалары болжол менен б.з.ч.[3]Мифтик Самгук Юса Түндүк Кореяда жана Манчжуриянын түштүгүндө Годжосон падышалыгынын түзүлгөнүн баяндайт.[4] Годжосондун так келип чыгышы болжолдуу бойдон калууда, археологиялык далилдер анын Корей жарым аралында жана Манчжурияда, бери дегенде, б.з.ч. 4-кылымда болгонун тастыктайт.Түштүк Кореядагы Цзинь мамлекети биздин заманга чейинки 3-кылымда пайда болгон.2-кылымдын аягында Виман Жозеон Гиджа Жосеондун ордуна келип, Кытайдын Хань династиясына багынган.Бул Прото-Үч Падышалык мезгилине, тынымсыз согуштар менен коштолгон коогалаңдуу доорго алып келди.Гогурё , Баекдже жана Силладан турган Кореянын Үч Падышалыгы биздин заманга чейинки 1-кылымдан баштап жарым аралда жана Манчжурияда үстөмдүк кыла баштаган.Силланын б.з. 676-жылы биригүүсү бул үч тараптуу башкаруунун соңуна чыккан.Көп өтпөй, 698-жылы, Король Го мурунку Гогурё аймактарында Балхаэди негиздеп, Түндүк жана Түштүк штаттар мезгилин (698–926) баштап, Балхаэ менен Силла бирге жашаган.9-кылымдын аяк ченинде Силланын Кийинки үч падышалыкка (892–936) ыдырап, акыры Ван Геондун Горё династиясынын тушунда бириккен.Ошол эле учурда Балхае кидан жетектеген Ляо династиясынын карамагына өткөн, анын калдыктары, анын ичинде акыркы мураскор ханзаада Горёго кошулган.[5] Горё доору мыйзамдардын кодификациясы, структураланган мамлекеттик кызмат системасы жана буддисттердин таасири астында гүлдөп жаткан маданияты менен өзгөчөлөнгөн.Бирок, 13-кылымга карата монгол баскынчылыгы Горёону Монгол империясынын жана КытайдынЮань династиясынын таасирине алып келген.[6]Генерал Йи Сонг-ги 1392-жылы Горё династиясына каршы ийгиликтүү төңкөрүштөн кийин Чосон династиясын негиздеген.[7] Чосон доору, айрыкча, көптөгөн реформаларды киргизген жана хангул, корей алфавитин түзгөн Улуу Седжонг падышанын (1418–1450) тушунда олуттуу жылыштарга күбө болгон.Бирок, 16-кылымдын аягы жана 17-кылымдын башында чет элдик баскынчылыктар жана ички келишпестиктер, айрыкча Япониянын Кореяга басып кириши менен коштолгон.Мин Кытайдын жардамы менен бул баскынчылыктарды ийгиликтүү четке какканына карабастан, эки эл тең чоң зыянга учураган.Кийинчерээк, Чосон династиясы барган сайын обочолонуп, 19-кылымда жыйынтыкталган, модернизациялоону каалабаган Корея европалык державалар менен тең эмес келишимдерге кол коюуга мажбурланган.Бул төмөндөө мезгили акыры Корей империясынын түзүлүшүнө (1897–1910) алып келди, кыска мөөнөттүү модернизация жана социалдык реформалар доору.Ошого карабастан, 1910-жылы Корея Япониянын колониясы болуп калган, ал статусун 1945-жылга чейин сактап кала турган.Кореянын жапон бийлигине каршылык көрсөтүүсү 1919-жылы кеңири жайылган 1-март Кыймылы менен туу чокусуна жетти . Экинчи дүйнөлүк согуштан кийин, 1945-жылы, союздаштар Кореяны Советтер Союзу көзөмөлдөгөн түндүк аймакка жана АКШнын көзөмөлүндөгү түштүк аймакка бөлүшкөн.Бул бөлүнүү 1948-жылы Түндүк жана Түштүк Кореянын түзүлүшү менен бекемделген.1950-жылы Түндүк Кореянын лидери Ким Ир Сен тарабынан башталган Корея согушу жарым аралды коммунисттик башкаруунун астында кайра бириктирүүгө аракет кылган.1953-жылы ок атышпоо келишими менен аяктаганына карабастан, согуштун кесепеттери бүгүнкү күнгө чейин сакталып келет.Түштүк Корея өнүккөн Батыш өлкөлөрү менен салыштырууга боло турган статуска жетишип, олуттуу демократиялаштыруудан жана экономикалык өсүштөн өттү.Тескерисинче, Ким үй-бүлөсүнүн тоталитардык башкаруусу астында Түндүк Корея экономикалык жактан кыйынчылыкка дуушар болуп, чет элдик жардамга көз каранды бойдон калууда.
HistoryMaps Shop

Дүкөнгө баруу

Кореянын палеолит доору
Корей жарым аралындагы палеолит доорунун көркөм интерпретациясы. ©HistoryMaps
500000 BCE Jan 1 - 8000 BCE

Кореянын палеолит доору

Korea
Кореянын палеолит доору Корей жарым аралынын эң алгачкы белгилүү болгон тарыхка чейинки доору, болжол менен 500 000ден 10 000 жылга чейинки мезгилди камтыйт.Бул доор адамзаттын алгачкы ата-бабаларынын таш куралдарынын пайда болушу жана колдонулушу менен мүнөздөлөт.Корей жарым аралынын аркы өйүзүндөгү участоктордо адамдын алгачкы жашаганын жана алардын айлана-чөйрөгө ыңгайлашуусун далилдеген примитивдүү майдалагычтар, кол балталар жана башка таш шаймандар табылган.Убакыттын өтүшү менен бул мезгилдин куралдары жана артефакттары инструмент жасоо ыкмаларындагы жетишкендиктерди чагылдырып, татаалдашкан.Алгачкы палеолиттик жерлер көбүнчө дарыя таштарынан жасалган куралдарды көрсөтсө, кийинки палеолиттик жерлер чоңураак таштардан же вулкандык материалдан жасалган куралдардын далилин көрсөтөт.Бул куралдар, биринчи кезекте, мергенчилик, жыйноо жана башка күнүмдүк аман калуу иш-чаралары үчүн колдонулган.Андан тышкары, Кореядагы палеолит доору алгачкы адамдардын миграциясы жана отурукташуу ыкмаларын түшүнүү үчүн маанилүү.Фоссилдик далилдер алгачкы адамдар Корей жарым аралына Азиянын башка бөлүктөрүнөн көчүп келгендигин көрсөтүп турат.Климат өзгөрүп, меймандос болуп калгандыктан, бул калк отурукташып, өзүнчө аймактык маданияттар пайда боло баштаган.Палеолит доорунун аягы неолит дооруна өтүүнү белгилейт, мында карапачылык жана дыйканчылык күнүмдүк жашоодо негизги ролду ойной баштаган.
▲
●
Корей неолит
Неолит доору. ©HistoryMaps
8000 BCE Jan 1 - 1503 BCE

Корей неолит

Korean Peninsula
Биздин заманга чейинки 8000–1500-жылдардагы Джеулмун карапа доору Кореядагы мезолит жана неолит доорунун маданий фазаларын камтыйт.[8] Кээде "Кореялык неолит" деп аталган бул доор, өзгөчө б.з.ч. 4000-2000-жылдары кооздолгон карапа идиштери менен белгилүү.«Жеулмун» термини «тарак-чарбалуу» деп которулат.Бул мезгил мергенчилик, жыйноочулук жана майда өсүмдүк өстүрүү үстөмдүк кылган жашоо образын чагылдырат.[9] Чеджу-до аралындагы Госан-ни сыяктуу ушул доордун көрүнүктүү жерлери Жеулмундун келип чыгышы б.з.ч.[10] Бул мезгилдеги карапанын маанилүүлүгү анын дүйнөдөгү эң байыркы белгилүү карапа формаларынын бири болуу мүмкүнчүлүгү менен баса белгиленет.Биздин заманга чейинки 6000-3500-жылдардагы алгачкы Жеулмун аңчылык, терең деңизде балык уулоо жана жарым-жартылай туруктуу чуңкур конуштарын түзүү менен мүнөздөлгөн.[11] Сеопоханг, Амса-донг жана Осан-ри сыяктуу бул мезгилдеги негизги сайттар тургундардын күнүмдүк жашоосу жана жашоо ыкмалары жөнүндө түшүнүктөрдү сунуштайт.Кызыктуусу, Ульсан Сежук-ри жана Донгсам-донг сыяктуу жээк аймактарынан алынган далилдер моллюскалар чогултууга көңүл бурулганын көрсөтүп турат, бирок көптөгөн археологдор бул снаряддар кийинчерээк Жеулмундун башында пайда болгон деп эсептешет.[12]Орто Жеулмун мезгили (болжол менен б. з. ч. 3500-2000-ж.) культивациялоо практикасын далилдейт.[13] Белгилей кетчү нерсе, Dongsam-dong Shellmidden сайты ушул доорго таандык түлкү куйругу таруу уругу менен түздөн-түз AMS тааныштырган.[14] Бирок, культивациянын пайда болгонуна карабастан, терең деңизде балык уулоо, аңчылык жана моллюскаларды чогултуу тиричиликтин маанилүү аспектилери бойдон калууда.Бул мезгилдеги «Классикалык жеулмун» же Бицальмунуи керамика-сы деп аталган карапа идиштин бетин бүт каптаган тарак оюм-чийим жана шнур менен таңуу оюмдары менен өзгөчөлөнөт.Биздин заманга чейинки 2000-1500-жылдардагы акыркы Жеулмун мезгили, моллюскаларды эксплуатациялоого басым жасоо менен, тиричиликтин өзгөрүшүнө күбө болгон.[15] Сангчон-ри жана Имбул-ри сыяктуу конуштар ички аймактарда пайда болуп, маданий өсүмдүктөргө көз карандылыкты көздөй баштады.Бул мезгил Кытайдын Ляонин шаарындагы ТөмөнкүСяцзядия маданиятына параллель өтөт.Соңку Жеулмун доору басаңдап калганда, жашоочулар жаңыдан келгендердин атаандаштыгына туш болуп, тырмак өстүрүү жана кооздолбогон Мумун карапаларын колдонууну жакшы билген.Бул топтун алдыцкы айыл чарба тажрыйбалары жеулмун элинин салттуу мергенчилик жерлерине кол салып, аймактын маданий жана тиричилик ландшафтында олуттуу бурулушту белги-леди.
▲
●
Кореянын коло доору
Корей коло доорунун конушундагы сүрөтчү. ©HistoryMaps
1500 BCE Jan 1 - 303 BCE

Кореянын коло доору

Korea
Мумун карапа доору, болжол менен 1500-300 биздин заманга чейинки аралыкты камтыган корей тарыхындагы маанилүү доор.Бул мезгил негизинен биздин заманга чейинки 850-550-жылдардын арасында көрүнүктүү болгон кооздолбогон же жөнөкөй тамак бышыруучу жана сактоочу идиштер менен аныкталат.Мумун доору интенсивдүү айыл чарбанын башталышын жана Корей жарым аралында жана Япония архипелагында татаал коомдордун эволюциясын белгиледи.Кээде "Кореянын коло доору" деп аталып калганына карабастан, бул классификация жаңылыштырууга алып келиши мүмкүн, анткени жергиликтүү коло өндүрүү кыйла кийинчерээк, болжол менен биздин заманга чейинки 8-кылымдын аягында башталган жана бул мезгилде коло экспонаттары дээрлик табылган эмес.1990-жылдардын ортосунан бери археологиялык изилдөөлөрдүн көбөйүшү биздин Чыгыш Азиянын тарыхка чейинки тарыхындагы бул маанилүү мезгил жөнүндөгү түшүнүгүбүздү байытты.[16]Аңчылык, жыйноочулук жана минималдуу айдоочулук менен мүнөздөлгөн Жеулмун карапа дооруна чейин (б. з. ч. 8000-1500-ж.), Мумун мезгилинин келип чыгышы бир аз табышмактуу.Б.з.ч. 1800-1500-жылдардагы Ляо дарыясынын бассейнинен жана Түндүк Кореядан табылган маанилүү табылгалар, мисалы, мегалиттик көрүстөндөр, Мумун карапалары жана ири конуштар Түштүк Кореяда Мумун доорунун башталышынан кабар берсе керек.Бул этапта Мумун карапасынын жардамы менен культивациялоо менен алектенген адамдар Жеулмун доорундагы тиричилик схемасын кармангандарды көчүргөндөй көрүнгөн.[17]Алгачкы Мумун (б. з. ч. 1500-850-жж.) дыйканчылыктын, балык уулоонун, аңчылыктын өзгөрүшү жана тик бурчтуу жарым жер астындагы чуңкурлары бар өзгөчө калктуу конуштардын пайда болушу менен өзгөчөлөнгөн.Бул доордогу конуштар негизинен Батыш-Борбордук Кореянын дарыя өрөөндөрүндө жайгашкан.Бул мезгилдин аягында ири конуштар пайда болуп, мегалиттик көмүүлөр жана кызыл жалатылган карапа өндүрүшү сыяктуу Мумундун ырым-жырым жана өлүк сактоо системасына байланыштуу илгертен келе жаткан салттар калыптана баштаган.Орто Мумундо (б. з. ч. 850-550-ж.) интенсивдүү айыл чарбасы күчөгөн, Дэпёнгдо, маанилүү отурукташкан жеринде кургак талаа калдыктары табылган.Бул мезгил ошондой эле социалдык теңсиздиктин өсүшүнө жана алгачкы башчылыктардын өнүгүшүнө күбө болгон.[18]Соңку Мумун (б. з. ч. 550-300-ж.) жаңжалдардын күчөшү, дөңсөөлөрдүн чептүү конуштары жана түштүк жээк аймактарында калктын көбүрөөк топтолушу менен мүнөздөлгөн.Бул мезгилде калктуу конуштардын санынын байкаларлык кыскаруусу байкалган, бул мүмкүн болгон чыр-чатактардын көбөйүшүнө же өсүмдүктөрдүн түшүмсүздүгүнө алып келген климаттык өзгөрүүлөргө байланыштуу.Болжол менен б.з.ч. 300-жылга карата Мумун мезгили аяктап, темирдин киргизилиши жана тарыхый мезгилди эске салган ички композиттүү мештери бар чуңкурлардын пайда болушу менен белгиленген.[19]Мумун доорунун маданий өзгөчөлүктөрү ар түрдүү болгон.Бул мезгилдин лингвистикалык ландшафтында жапон жана корей тилдеринин таасири байкалганы менен, экономика негизинен үй чарба өндүрүшүнө негизделген, кээ бир адистештирилген кол өнөрчүлүк өндүрүшү болгон.Мумундун жашоо схемасы аңчылыкты, балык уулоону жана дыйканчылыкты камтыган кеңири болгон.Отурукташуу схемалары Эрте Мумундогу чоң көп муундуу үй чарбалардан Орто Мумундун өзүнчө чуңкурларындагы кичирээк өзөктүк үй-бүлө бөлүмдөрүнө чейин өзгөргөн.Өлүк сактоонун практикасы ар түрдүү болгон, мегалиттик көмүүлөр, таш-цистка көмүүлөр жана кумура көмүүлөр кеңири таралган.[20]
▲
●
1100 BCE
Байыркы Кореяornament
Gojoseon
Дангун жаратуу миф. ©HistoryMaps
1100 BCE Jan 2 - 108 BCE

Gojoseon

Pyongyang, North Korea
Годжосон, ошондой эле Жосон деген ат менен белгилүү, Корей жарым аралындагы эң алгачкы падышалык болгон, аны мифтик падыша Дангун б.з.ч. 2333-жылы негиздеген.Үч Падышалыктын эстелигине ылайык, Дангун асмандагы ханзаада Хванун менен Унньео аттуу аюу аялдын тукуму болгон.Дангундун бар экендиги такталбаган бойдон калууда, анын окуясы Кореянын иденттүүлүгүн калыптандырууда чоң мааниге ээ, Түндүк жана Түштүк Корея Годжосондун түптөлүшүн Улуттук негиздеме күнү катары белгилешет.Годжосондун тарыхындаШан династиясынын акылманы Джизи сыяктуу тышкы таасирлер байкалган, ал биздин заманга чейинки 12-кылымда Түндүк Корея жарым аралына көчүп кеткен жана Гиджа Жосондун түптөлүшүнө алып келген.Бирок, талаш-тартыштар аныктыгы жана Gija Joseon бар экенин чечмелөө жана Годжосондун тарыхында анын ролу боюнча уланууда.[21] Биздин заманга чейинки 194-жылы Годжосон династиясы Яндан келген качкын Ви Ман тарабынан кулатылып, Виман Жозеондун доору башталган.Биздин заманга чейинки 108-жылы Виман Жосон император Вунун тушундагы Хан династиясынын басып алуусуна туш болуп, Гожосеондун мурдагы аймактарында төрт кытайлык командачылык түзүүгө алып келген.Бул кытай бийлиги 3-кылымда солгундап, 313-жылы аймакты Гогурё басып алган.Ванггеом, азыркы Пхеньян биздин заманга чейинки 2-кылымдан Годжосондун борбору катары кызмат кылган, ал эми Цзинь мамлекети жарым аралдын түштүк бөлүктөрүндө б.з.ч. 3-кылымда пайда болгон.[22]
▲
●
Джин Конфедерациясы
©Anonymous
300 BCE Jan 1 - 100 BCE

Джин Конфедерациясы

South Korea
Цзинь мамлекети б.з.ч. 4-2-кылымдарда жашап, Корей жарым аралынын түштүк бөлүгүндө, түндүктө Годжосон падышалыгы менен чектешкен мамлекеттердин конфедерациясы болгон.[23] Анын борбору Хан дарыясынын түштүк тарабында жайгашкан.Расмий саясий уюм катары Джиндин так уюштуруу түзүмү белгисиз бойдон калууда, ал кийинки Самхан конфедерацияларына окшош майда мамлекеттердин федерациясы болгон көрүнөт.Белгисиздиктерге карабастан, Джиндин Виман Жосон менен өз ара мамилеси жанаБатыш Хан династиясы менен дипломатиялык байланыштарды орнотуу аракети кандайдыр бир деңгээлде туруктуу борбордук бийликти көрсөтүп турат.Белгилей кетсек, Виман тактысын басып алгандан кийин, Годжосондун падышасы Джун Цзинге башпаанек издегени айтылат.Андан тышкары, кээ бир окумуштуулар Гаэгук же Гаэгук деген кытай шилтемелери Джинге тиешелүү болушу мүмкүн деп эсептешет.[24]Джиндин кулашы тарыхчылардын талаш-тартыш темасы.[25] Кээ бир жазуулар анын Джинхан конфедерациясына айланганын айтышса, башкалары ал Махан, Жинхан жана Бёнханды камтыган кеңири Самханды түзүү үчүн бутактуу деп ырасташат.Джинге байланыштуу археологиялык табылгалар негизинен кийин Махандын бир бөлүгү болуп калган аймактарда табылган.Кытайдын «Үч Падышалыктын жазуулары» тарыхый текстинде Цзиньхан Цзиндин түздөн-түз мураскери болгон деп ырасталат.Ал эми кийинки Хан китебинде Махан, Жинхан жана Бёнхан башка 78 уруу менен бирге Цзинь мамлекетинен чыккан деп айтылат.[26]Анын жоюлушуна карабастан, Джиндин мурасы кийинки доорлордо да сакталып калган."Джин" аталышы Джинхан конфедерациясында жана Бёнхандын альтернативалуу аты болгон "Бёнжин" термининде резонанс жаратууну улантты.Кошумчалай кетсек, белгилүү бир мезгил ичинде Махандын лидери Самхан урууларынын үстүнөн номиналдуу үстөмдүк кылууну билдирген "Цзин падышасы" титулун кабыл алган.
▲
●
Хандын төрт командири
Хандын төрт командири ©Anonymous
108 BCE Jan 1 - 300

Хандын төрт командири

Liaotung Peninsula, Gaizhou, Y
Хандын төрт колбашчылыгы – Түндүк Корея жарым аралында жана Ляодун жарым аралынын бир бөлүгүндө биздин заманга чейинки 2-кылымдын аягынан б.з.Аларды Хань династиясынын императору Ву б.з.ч. 2-кылымдын башында, ал Виман Жосонду басып алгандан кийин түптөгөн жана Хан дарыясына чейин түштүккө жеткен мурдагы Гожосон аймагындагы кытай колониялары катары көрүлгөн.Леланг, Линтун, Чжэнфан жана Сюанту командалары түзүлгөн, Леланг кийинки кытай династиялары менен эң узакка созулган жана маданий жана экономикалык алмашуунун маанилүү борбору болгон.Убакыттын өтүшү менен үч командачы кулап же артка чегинди, бирок Леланг төрт кылым бою жергиликтүү калкка таасирин тийгизип, Гожосеон коомунун кыртышын талкалады.Биздин заманга чейинки 37-жылы негизделген Гогурё 5-кылымдын башында бул командалыктарды өз аймагына сиңире баштаган.Башында, Гожосеон б.з.ч. 108-жылы талкалангандан кийин Леланг, Линтун жана Чжэнфан деген үч командачылык түзүлүп, Сюанту командачылыгы б.з.ч. 107-жылы негизделген.1-кылымында Линтунь Сюаньтуга, Женфан Лелангга кошулган.Биздин заманга чейинки 75-жылы жергиликтүү элдин каршылыгынан улам Сюаньту борборун көчүргөн.Командирлер, айрыкча Леланг, Джинхан жана Бёнхан сыяктуу коңшу Корея мамлекеттери менен соода алакасын түзүшкөн.Хань маданияты менен интеграцияланган түпкү топтор катары биздин замандын 1-2-кылымында уникалдуу Леланг маданияты пайда болгон.Ляодун колбашчылыгынын маанилүү инсаны болгон Гунсун Ду Гогурё аймактарына чейин кеңейип, түндүк-чыгышта үстөмдүк кылган.Анын башкаруусу Гогурё менен тирешүүлөрдү жана анын жерлерине экспансияларды көргөн.Ал 204-жылы өлгөндөн кийин, анын мураскорлору өз таасирин бекемдей беришкен, ал тургай Гогсун Кан 3-кылымдын башында Гогурёдун айрым бөлүктөрүн өзүнө кошуп алган.Бирок 3-кылымдын аягында Као Вэйлик Сима Йи басып кирип, алардын аймактарын басып алган.Хань командалары кулагандан кийин, Гогурё күчтөнүп, акыры 300-жылдардын башында Леланг, Дайфан жана Сюанту командаларын басып алган.
▲
●
Самхан Конфедерациясы
Самхан Конфедерациясы. ©HistoryMaps
108 BCE Jan 2 - 280

Самхан Конфедерациясы

Korean Peninsula
Самхан, ошондой эле Үч Хан деп аталат, Бёнхан, Жинхан жана Махан конфедерациялары биздин заманга чейинки 1-кылымда Кореянын Прото-Үч Падышалыгынын тушунда пайда болгон.Корей жарым аралынын борбордук жана түштүк бөлүктөрүндө жайгашкан бул конфедерациялар кийинчерээк Баекже, Гая жана Силла падышалыктарына айланган.«Самхан» термини кытай-корей тилдеринде «үч» дегенди билдирген «Сам» жана корей тилинде «улуу» же «чоң» дегенди билдирген «Хан» сөзүнөн келип чыккан."Самхан" аталышы Кореянын Үч Королдугун сүрөттөө үчүн да колдонулган жана "Хан" термини бүгүнкү күндө да ар кандай корей терминдеринде кеңири таралган.Бирок, ал Хань кытайларындагы Ханьдардан жана Хан деп аталган кытай падышалыктарынан жана династияларынан айырмаланат.Самхан конфедерациялары биздин заманга чейинки 108-жылы Гожосеон кулагандан кийин пайда болгон деп эсептелет.Алар көбүнчө дубал менен курчалган штаттардын бош топтору катары кабыл алынат.Махан үчөөнүн эң чоңу жана эң алгачкысы түштүк-батышта жайгашкан жана кийинчерээк Баекже падышалыгынын пайдубалы болгон.12 мамлекеттен турган Цзинхан Силла падышалыгын пайда кылган жана Накдонг дарыясынын өрөөнүнүн чыгышында жайгашкан деп болжолдонууда.Бёнхан дагы 12 штаттан турган, кийинчерээк Силлага кошулган Гая конфедерациясынын түзүлүшүнө алып келди.Самхан конфедерацияларынын так аймактары талаш-тартыштуу маселе жана алардын чек аралары убакыттын өтүшү менен өзгөрүп кеткен.Калктуу конуштар, адатта, коопсуз тоо өрөөндөрүндө курулуп, транспорт жана соода негизинен дарыя жана деңиз жолдору аркылуу ишке ашкан.Самхан доору Түштүк Корея жарым аралына темирдин системалуу түрдө киргизилишин көрдү, бул айыл чарбасындагы ийгиликтерге жана темир буюмдарын өндүрүүгө жана экспорттоого, айрыкча Бёнхан штаттары тарабынан.Бул мезгил ошондой эле эл аралык сооданын өсүшүнө күбө болгон, айрыкча, мурунку Гожосеон аймактарында түзүлгөн кытай командалары менен.Өнүгүп келе жаткан жапон мамлекеттери менен соодада жапон декоративдик коло буюмдарын корей темирине алмаштыруу болгон.3-кылымда Кюсюдеги Яматай федерациясы Япониянын Бёнхан менен болгон соодасын көзөмөлгө алгандыктан, соода динамикасы өзгөргөн.
▲
●
Buyeo
Buyeo. ©Angus McBride
100 BCE Jan 1 - 494

Buyeo

Nong'an County, Changchun, Jil
Буйео, [27] Пуё же Фуюу деп да белгилүү, [28] биздин заманга чейинки 2-кылымдан б.з. 494-жылга чейин Манчжуриянын түндүгүндө жана азыркы түндүк-чыгыш Кытайда жайгашкан байыркы падышалык болгон.Кээде азыркы корейлердин прекурсорлору деп эсептелген Йемаек эли менен байланышы үчүн Корей падышалыгы катары таанылат.[29] Буйео Кореянын Гогурё жана Баекдже падышалыктарынын маанилүү председатели катары каралат.Башында, кийинки Батыш Хань доорунда (б. з. ч. 202 – б.з. 9) Буйео Хань мамлекетинин төрт колбашчылыгынын бири болгон Сюаньту командачылыгынын карамагында болгон.[30] Бирок, б.з. 1-кылымынын орто ченинде Буйео Чыгыш Хань династиясынын чечүүчү союздашы катары пайда болуп, Сианбэй жана Гогурё тарабынан келген коркунучтарга каршы буфер катары кызмат кылган.Баскынчылыктарга жана саясий кыйынчылыктарга туш болгонуна карабастан, Буйео ар кандай кытай династиялары менен стратегиялык союздаш болуп, анын аймактагы маанисин чагылдырган.[31]Бүткүл жашоосунда Буёо бир нече тышкы коркунучтарга дуушар болгон.285-жылы Сяньби уруусунун чабуулу анын ордосунун Окжеого көчүрүлүшүнө алып келген.Кийинчерээк Цзинь династиясы Буйону калыбына келтирүүгө көмөктөшкөн, бирок 346-жылы Гогурёнун чабуулдарынан жана сяньбилердин дагы бир чабуулунан улам падышачылык андан ары кулай баштаган. 494-жылга чейин, өсүп келе жаткан Вужи уруусунун (же Мохе) кысымы астында Буйеонун калдыктары көчүп барып, акыры багынып беришкен. Гогурёго, анын бүтүшүн белгилеп.Белгилей кетсек, «Үч Падышалыктын жазуулары» сыяктуу тарыхый тексттер Буйео менен анын түштүк коңшулары Гогурё менен Йенин ортосундагы тилдик жана маданий байланыштарды баса белгилейт.Буёонун мурасы кийинки корей падышалыктарында сакталып калган.Кореянын Үч Падышалыгынын экөөсү Гогурё менен Баекдже өзүн Буйонун мураскору катары эсептешкен.Баекдже падышасы Онжо Гогурёонун негиздөөчүсү Донгмёнг падышанын тукуму деп эсептелген.Андан тышкары, Баекдже 538-жылы расмий түрдө өзүн Намбуйео (Түштүк Буйео) деп атаган. Горё династиясы да Буйео, Гогурё жана Баекдже менен ата-бабаларынын байланышын моюнга алып, Буйонун корейлердин иденттүүлүгүн жана тарыхын калыптандыруудагы туруктуу таасирин жана мурасын билдирген.
▲
●
Болуптур
Окьео штатынын көркөм чагылдырылышы. ©HistoryMaps
100 BCE Jan 1 - 400

Болуптур

Korean Peninsula
Байыркы корей уруулук мамлекети болгон Окджео Түндүк Корея жарым аралында биздин заманга чейинки 2-кылымдан б.з. 5-кылымына чейин болгон.Ал эки негизги аймакка бөлүнгөн: Түндүк Кореянын азыркы Хамгюнг провинцияларынын аймагын камтыган Донг-окжео (Чыгыш Окжео) жана Думан дарыясынын айланасында жайгашкан Бук-окжео (Түндүк Окжео).Донг-окджео көбүнчө Окджео деп аталса, Бук-окдзеонун Чигуру же Гуру сыяктуу альтернативдик аттары болгон, акыркысы да Гогурёонун аты болгон.[32] Окджео анын түштүгүндөгү кичи Донгье штаты менен чектеш жана Годжосон, Гогурёо сыяктуу чоңураак кошуна державалар жана ар кандай кытай аскерлери менен аралашкан тарыхы бар.[33]Бүткүл жашоосунда Окдзео кытай командирлери менен Гогурёонун кезектеги үстөмдүгүн башынан өткөргөн.3-кылымдан б.з.ч. 108-жылга чейин Годжосондун карамагында болгон.Б.з.ч. 107-жылы Сюаньту командачылыгы Окжеого таасирин тийгизген.Кийинчерээк, Гогурё кеңейген сайын Окджо чыгыш Леланг командачылыгынын бир бөлүгү болуп калган.Мамлекет өзүнүн стратегиялык абалынан улам көбүнчө коңшу падышалыктар үчүн баш калкалоочу жай катары кызмат кылган;мисалы, 244 жана 285-жылдардагы баскынчылык учурунда Гогурёонун падышасы Дунчхон жана Буйео сарайы Окжеого баш калкалоочу жай издешкен.Анткен менен 5-кылымдын башында Гогурёдогу Улуу Квангаэто Окжеону толук басып алган.Окджо жөнүндө маданий маалыматтар сейрек болсо да, анын эли жана иш-аракеттери Гогурёонун адамдарына окшош экенин көрсөтүп турат.«Самгук Саги» Чыгыш Окьеону деңиз менен тоонун ортосунда жайгашкан түшүмдүү жер, ал эми анын тургундары эр жүрөк жана чебер жөө аскерлер катары сүрөттөлөт.Алардын жашоо образы, тили жана каада-салты, анын ичинде никеге туруу жана сөөк коюу салттары - Гогурё менен окшоштуктар болгон.Окжео эли үй-бүлө мүчөлөрүн бир табытка салып, бала-келиндерди эрезеге жеткенге чейин күйөө баласынын үй-бүлөсү менен чогуу жашашат.
▲
●
57 BCE - 668
Кореянын үч падышалыгыornament
Play button
57 BCE Jan 1 - 668

Кореянын үч падышалыгы

Korean Peninsula
Когурё , Баекдже жана Силладан турган Кореянын Үч Падышалыгы байыркы мезгилде Корей жарым аралында үстөмдүк кылуу үчүн күрөшкөн.Бул падышалыктар Виман Жосон кулагандан кийин пайда болуп, майда мамлекеттерди жана конфедерацияларды өзүнө сиңирип алышкан.Үч Падышалыктын доорунун аягында Гогурё, Баекдже жана Силла гана калды, алар 494-жылы Буйео жана 562-жылы Гая сыяктуу мамлекеттерди аннексиялап алышкан. Алар биргелешип бүт жарым аралды жана Манчжуриянын бир бөлүгүн ээлеп, маданияты жана тили окшош болгон.3-кылымда киргизилген буддизм 372-жылы Гогурёдон баштап үч падышалыктын тең мамлекеттик динине айланган.[34]Үч Падышалыктын доору 7-кылымда СиллаКытайдын Тан династиясы менен союздаш болуп, жарым аралды бириктиргенде туу чокусуна жеткен.Бул биригүү 562-жылы Гайаны, 660-жылы Баэкджени жана 668-жылы Гогурёду басып алгандан кийин болгон. Бирок биригүүдөн кийин Кореянын айрым жерлеринде Тан династиясынын кыскача аскердик өкмөтү түзүлгөн.Силла, Гогурё жана Баекдже ишенимдүү адамдары тарабынан колдоого алынып, Тан үстөмдүгүнө туруштук берип, акыры Кийинки Үч Падышалыкка жана Силланын Горё мамлекетине кошулушуна алып келди.Бул доордо ар бир падышалык өзүнүн уникалдуу маданий таасирин сактап калган: Түндүк Кытайдан Гогурёо, Түштүк Кытайдан Баекдже жана Евразия талаасынан Силла жана жергиликтүү салттар.[35]Алардын жалпы маданий жана тилдик тамырларына карабастан, ар бир падышалык өзүнчө өзгөчөлүктөргө жана тарыхка ээ болгон.Суй китебинде жазылгандай, "Гогурё, Баекже жана Силланын каада-салты, мыйзамдары жана кийимдери жалпысынан бирдей".[36] Башында шаманисттик практикага негизделген, алар барган сайын конфуцийчилик жана даосизм сыяктуу кытай философияларынын таасиринде болушкан.4-кылымда буддизм жарым аралга жайылып, кыска убакытта үч падышалыктын тең басымдуу динине айланган.Горё династиясынын тушунда гана Корей жарым аралынын жамааттык тарыхы түзүлгөн.[37]
▲
●
Play button
57 BCE Jan 1 - 933

Силла падышалыгы

Gyeongju, Gyeongsangbuk-do, So
Силла, ошондой эле Шилла деп аталган, биринчи кезекте Корей жарым аралынын түштүк жана борбордук бөлүктөрүндө жайгашкан, биздин заманга чейинки 57-жылдан 935-жылга чейин болгон байыркы корей падышалыктарынын бири болгон.Баекдже жана Гогурё менен бирге алар Кореянын тарыхый Үч Королдугун түзүшкөн.Алардын ичинен Силла эң аз калкка ээ болгон, болжол менен 850 000 киши, бул Баекженин 3 800 000 жана Гогурёдун 3 500 000 калкынан өзгөчө азыраак.[38] Парктын үй-бүлөсүнөн чыккан Силланын Хёокгеозу тарабынан негизделген падышалык 586 жыл бою Кёнджу Ким кланы, 232 жыл Мирян Парк кланы жана 172 жыл бою Волсонг Сеок кланы үстөмдүк кылган.Силла адегенде Самхан конфедерацияларынын курамында башталып, кийин Кытайдын Суй жана Тан династиялары менен союздаш болгон.Ал 660-жылы Баекджени жана 668-жылы Гогурёду басып алуу менен Корей жарым аралын бириктирди. Андан кийин Бирдиктүү Силла жарым аралдын көпчүлүк бөлүгүн башкарган, ал эми түндүктө Гогурё мамлекетинин мураскору болгон Балхаэ пайда болгон.Миң жылдыктан кийин Силла 935-жылы бийликти Горёго өткөргөн Кийинки Үч Падышалыкка бөлүнгөн [39.]Силланын алгачкы тарыхы Корея Самхан аттуу үч конфедерацияга бөлүнгөн Прото-Үч Падышалык дооруна чейин барат.Силла Цзинхан деп аталган 12 мүчөлүү конфедерациянын курамындагы "Саро-гук" мамлекети катары түзүлгөн.Убакыттын өтүшү менен Саро-гук Годжосондун мурасынан Жинхандын алты кланына айланган.[40] Корейлердин тарыхый жазуулары, айрыкча Силланын негизделиши жөнүндөгү уламыш, Бак Хёокгеоздун биздин заманга чейинки 57-жылы азыркы Кёнджу тегерегиндеги падышалыкты негиздегени жөнүндө айтылат.Кызыктуу аңгемеде Хиокгеоздун ак боз аттын жумурткасынан төрөлүп, 13 жашында падышалык таажы кийгени айтылат. Силланын падышалык тукуму Ким Ил-же же Цзин аттуу ханзаада аркылуу синнулар менен байланышы бар экенин көрсөткөн жазуулар бар. Миди кытай булактарында.[41] Кээ бир тарыхчылар бул уруу корей тектүү болушу мүмкүн жана Синну конфедерациясына кошулуп, кийинчерээк Кореяга кайтып келип, Силла падышалык үй-бүлөсүнө кошулган деп божомолдошот.Силланын коому, өзгөчө, ал борборлоштурулган мамлекет болгондон кийин, өзгөчө аристократиялык болгон.Силла роялти адамдын социалдык статусун, артыкчылыктарын, атүгүл расмий кызматтарын аныктоочу сөөк даражасы системасын иштеткен.Падышалыктын эки негизги классы болгон: "ыйык сөөк" жана "чыныгы сөөк".Бул бифуркация 654-жылы акыркы "ыйык сөөк" башкаруучу каныша Жиндеоктун башкаруусу менен аяктаган [. 42] Падыша же ханыша теориялык жактан абсолюттук монарх болгонуна карабастан, аристократтар олуттуу таасирге ээ болгон, "Хвабек" падышалык кеңеш катары кызмат кылган. мамлекеттик диндерди тандоо сыяктуу маанилүү чечимдерди кабыл алуу.[43] Биригүүдөн кийин Силланын башкаруусукытайлык бюрократиялык моделдерден шыктанган.Бул Силла монархтары буддизмге катуу басым жасап, өздөрүн "Будда-падышалар" катары көрсөтүшкөн мурунку мезгилдерден өзгөрүү болгон.Силланын алгачкы аскердик түзүмү роялти жана дворяндарды коргогон падышалык сакчылардын тегерегинде болгон.Өзгөчө Баекдже, Гогурё жана Ямато Япониядан келген тышкы коркунучтардан улам Силла ар бир райондо жергиликтүү гарнизондорду иштеп чыккан.Убакыттын өтүшү менен бул гарнизондор «анттуу туу» бөлүктөрдүн түзүлүшүнө алып келди.Батыш рыцарларына барабар болгон Хваранг маанилүү аскер башчылары катары чыгып, Силланын басып алууларында, өзгөчө Корей жарым аралын бириктирүүдө негизги ролду ойногон.Силланын аскердик технологиясы, анын ичинде Чеонбоно арбалеттери өзүнүн натыйжалуулугу жана бышыктыгы менен белгилүү болгон.Кошумчалай кетсек, Тогуз Легион, Силланын борбордук армиясы Силла, Гогурё, Баекдже жана Мохеден келген түрдүү топтордон турган.[44] Силланын деңиздеги мүмкүнчүлүктөрү да көңүлдү бурчу, флот анын күчтүү кеме куруусун жана деңизчидигин колдоду.Силланын маданий мурасынын маанилүү бөлүгү Кёнжу шаарында жайгашкан, көптөгөн Силла мүрзөлөрү дагы деле сакталып турат.Силланын маданий экспонаттары, өзгөчө алтын таажы жана зер буюмдары падышачылыктын чеберчилиги жана чеберчилиги жөнүндө түшүнүктөрдү берет.Негизги архитектуралык керемет - Чыгыш Азиядагы эң байыркы астрономиялык обсерватория болгон Чеомсондае.Эл аралык деңгээлде Силла Жибек Жолу аркылуу байланыш түздү, Силланын жазуулары Кушнаме сыяктуу перс эпикалык поэмаларында табылган.Соодагерлер жана соодагерлер Силла менен Азиянын башка бөлүктөрүнө, атап айтканда Персияга маданий жана соода буюмдарынын агымын камсыз кылышкан.[45]Жапон тексттери Нихон Шоки жана Кожики да Силлага шилтеме жасап, уламыштарды жана эки аймактын ортосундагы тарыхый байланыштарды баяндайт.
▲
●
Goguryeo
Гогурё катафракты, Кореянын оор атчан аскерлери. ©Jack Huang
37 BCE Jan 1 - 668

Goguryeo

Liaoning, China
Гогурё , ошондой эле Горёо деген ат менен белгилүү, б.з.ч. 37-жылдан б.з. 668-жылга чейин болгон Корей падышалыгы.Корей жарым аралынын түндүк жана борбордук бөлүктөрүндө жайгашкан ал өз таасирин азыркы Түндүк-Чыгыш Кытайга, Монголиянын чыгышына, Ички Монголияга жана Россиянын айрым жерлерине жайылткан.Кореянын Үч Королдугунун бири катары Баекдже жана Силла менен бирге Гогурё Корей жарым аралынын күч динамикасында чечүүчү ролду ойногон жана Кытай жана Япониядагы коңшу мамлекеттер менен олуттуу өз ара байланышта болгон.12-кылымдагы тарыхый жазуу болгон «Самгук саги» Гогурёону б.з.ч. 37-жылы Буйеолук ханзаада Жумонг негиздегени айтылат."Goryeo" аталышы расмий аталыш катары 5-кылымда кабыл алынган жана азыркы англисче "Корея" термининин келип чыгышы.Гогурёнун алгачкы башкаруусу беш уруудан турган федерация менен мүнөздөлүп, борборлошуунун күчөшү менен райондорго айланган.4-кылымга карата падышачылык чептердин айланасында жайгашкан аймактык башкаруу системасын түзгөн.Гогурё кеңейген сайын, округдук башкаруунун формасы болгон курал системасын иштеп чыккан.Система андан ары аймактарды сеонго (чептерге) же чонго (айылдарга) бөлүп, округду суса же башка чиновниктер көзөмөлдөгөн.Аскердик жактан алганда, Гогурё Чыгыш Азияда эсептеле турган күч болгон.Мамлекеттин жогорку деңгээлде уюшкан армиясы болгон, ал өзүнүн туу чокусунда 300 000ге чейин аскерди топтой алган.Аскердик түзүлүш убакыттын өтүшү менен өнүгүп, 4-кылымдагы реформалар олуттуу аймактык басып алууларга алып келген.Ар бир эркек жаран кошумча дан салыгын төлөө сыяктуу альтернатива менен аскер кызматын өтөөгө милдеттүү болчу.Падышалыктын милитаристтик эрдиги анын көптөгөн мүрзөлөрүнөн жана артефакттарынан айкын көрүнүп турган, алардын көбүндө Гогурёнун согушун, салтанаттарын жана архитектурасын чагылдырган дубал сүрөттөрү бар болчу.Гогурёонун тургундары жандуу жашоо образына ээ болушкан, дубал сүрөттөрү жана экспонаттар аларды заманбап ханбоктун мурунку адамдарында чагылдырышкан.Алар ичимдик ичүү, ырдоо, бийлөө, күрөш сыяктуу иштер менен алектенишкен.Жыл сайын октябрь айында өткөрүлүүчү Dongmaeng фестивалы ата-бабаларга жана кудайларга арналган каада-салттарды аткарган маанилүү окуя болгон.Аңчылык да, айрыкча, эркектер арасында популярдуу оюн болгон, оюн-зоок жана аскердик машыгуу катары кызмат кылган.Жаа атуу боюнча мелдештер кеңири жайылган жана бул өнөрдүн Гогурё коомундагы маанилүүлүгүн баса белгилеген.Диний жактан Гогурё ар түрдүү болгон.Эл ата-бабаларына сыйынып, мифтик айбанаттарды кастарлашкан.Буддизм 372-жылы Гогурёго киргизилген жана падышалыктын тушунда көптөгөн монастырлар жана храмдар курулган таасирдүү динге айланган.Шаманизм да Гогурё маданиятынын ажырагыс бөлүгү болгон.Гогурёонун маданий мурастары, анын ичинде искусствосу, бийи жана ондол (полду жылытуу системасы) сыяктуу архитектуралык инновациялары сакталып келген жана азыркы корей маданиятында дагы деле көрүүгө болот.
▲
●
Play button
18 BCE Jan 1 - 660

Baekje

Incheon, South Korea
Баекче, ошондой эле Паекче деп аталган, Корей жарым аралынын түштүк-батыш бөлүгүндөгү көрүнүктүү падышалык болгон, анын бай тарыхы б.з.ч. 18-жылдан 660-жылга чейин созулган.Ал Гогурё жана Силла менен бирге Кореянын Үч Падышалыгынын бири болгон.Падышалык Гогурёонун негиздөөчүсү Джумонгдун үчүнчү уулу Онджо жана анын жубайы Сосоно тарабынан азыркы Сеулдун түштүгүндөгү Вирьесеонгдо негизделген.Баекже азыркы Манчжурияда жайгашкан Буйео штатынын мураскери болуп эсептелет.Падышалык аймактын тарыхый контекстинде маанилүү ролду ойноп, анын кошуна падышалыктары Гогурё жана Силла менен согуштук жана саясий союздарга жана чыр-чатактарга көп катышкан.4-кылымда өзүнүн күчү туу чокусуна жеткенде, Баекдже өз аймагын кыйла кеңейтип, батыш Корей жарым аралынын чоң бөлүгүн жана Кытайдын потенциалдуу бөлүктөрүн көзөмөлдөп, түндүк Пхеньянга чейин жеткен.Падышалык стратегиялык жактан жайгашып, Чыгыш Азиядагы ири деңиз державасына айланууга мүмкүндүк берген.БаекджеКытай жанаЯпониядагы падышалыктар менен кеңири саясий жана соода алакасын түзгөн.Анын деңиз мүмкүнчүлүктөрү сооданы гана эмес, маданий жана технологиялык инновацияларды аймакка жайылтууга да жардам берген.Baekje өзүнүн маданий татаалдыгы жана буддизмди Чыгыш Азияга жайылтуудагы негизги ролу менен белгилүү болгон.Падышалык 4-кылымда буддизмди кабыл алган, бул буддизм маданиятынын жана искусствосунун гүлдөшүнө алып келген.Baekje Японияга буддизмди киргизүүдө чечүүчү ролду ойноп, жапон маданиятына жана динине олуттуу таасирин тийгизген.Королдук Кореянын маданий мурасына олуттуу салым кошуп, технология, искусство жана архитектурадагы жетишкендиктери менен да белгилүү болгон.Анткен менен Баекжеңин гүлдөп-өсүүсү түбөлүккө созулган жок.Падышалык коңшу падышалыктардын жана тышкы күчтөрдүн тынымсыз аскердик коркунучтарына туш болгон.7-кылымдын ортосунда Баекже Тан династиясынын жана Силланын коалициясынын чабуулуна кабылган.Катуу каршылык көрсөткөнүнө карабастан, Баекже акыры биздин замандын 660-жылы басып алынган, бул анын көз карандысыз жашоосунун аяктаганын белгилеген.Баекжинин кулашы Кореянын Үч Королдугунун тарыхындагы маанилүү окуя болуп, аймактагы саясий кайра куруу мезгилине алып келди.Баекжинин мурасы ушул күнгө чейин сакталып келет, падышалык өзүнүн маданий жетишкендиктери, буддизмди жайылтуудагы ролу жана Чыгыш Азиянын тарыхындагы уникалдуу орду менен эсте калды.Баекжеге байланыштуу тарыхый жайлар, анын ичинде анын сарайлары, мүрзөлөрү, чептери тарыхчылардын, изилдөөчүлөрдүн жана туристтердин кызыгуусун жаратып, бул байыркы падышалыктын бай тарыхына жана маданиятына жарык чачып келет.
▲
●
Play button
42 Jan 1 - 532

Гая Конфедерациясы

Nakdong River
Гайя, CE 42–532-жылдары болгон Корея конфедерациясы, Самхан доорундагы Бёнхан конфедерациясынан келип чыккан Түштүк Кореянын Накдонг дарыясынын бассейнинде жайгашкан.Бул конфедерация чакан шаар-мамлекеттерден турган жана ал Кореянын Үч Королдугунун бири болгон Силла падышалыгы тарабынан аннексияланган.Үчүнчү жана төртүнчү кылымдардагы археологиялык далилдер Бёнхан конфедерациясынан Гайа конфедерациясына өтүүнү көрсөтүп турат, согуштук аракеттерде жана сөөк коюу салтында көрүнүктүү өзгөрүүлөр болгон.Маанилүү археологиялык эстеликтерге Даеонг-донг жана Бокчхон-донг дөбөлөрүнүн көмүлгөн көрүстөндөрү кирет, алар Гая бийлигинин падышалык көрүстөндөрү катары чечмеленет.[46]Легенда, 13-кылымдагы Самгук Юсада жазылгандай, Гайанын негизделгенин баяндайт.Анда б.з. 42-жылы асмандан алты жумуртка түшүп, андан алты эркек бала төрөлүп, тез жетилгени айтылат.Алардын бири Суро Геумгван Гайанын падышасы болсо, калгандары калган беш гаяны негиздеген.Гая саясаты Бёнхан конфедерациясынын он эки уруусунан пайда болуп, 3-кылымдын аягында Буйео падышалыгынын элементтеринин таасири астында көбүрөөк милитаристтик идеологияга өткөн.[47]Гая езунун жашап турган мезгилинде тышкы кысымдарды жана ички езгеруу-лорду башынан еткерду.Силла менен Гайанын ортосундагы Сегиз Порт Королдугунун согушунан (209–212) кийин Гайя Конфедерациясы Япония менен Баекженин таасирин дипломатиялык түрдө колдонуу менен Силланын таасиринин күчөшүнө карабастан, өз көз карандысыздыгын сактап кала алды.Бирок, Гаянын көз карандысыздыгы Гогурёнун (391–412) кысымы астында солгундай баштаган жана Силлага каршы согушта Баекжеге жардам бергенден кийин 562-жылы Силла толугу менен аннексияланган.Көз карандысыздыкты сактап калуу жана анын эл аралык статусун көтөрүү үчүн Ара Гаянын дипломатиялык аракеттери, анын ичинде Анра конференциясын өткөрүү көңүл бурууга татыктуу.[48]Гая экономикасы ар түрдүү болгон, айыл чарба, балык уулоо, металл куюу жана алыскы соодага таянып, темир иштетүүдө өзгөчө атактуу болгон.Темир өндүрүшүндөгү бул тажрыйба Гая темир рудасын, курал-жарактарды жана курал-жарактарды экспорттогон Баекже жана Ва Королдугу менен соода мамилелерин жеңилдеткен.Бёнхандан айырмаланып, Гайя бул падышалыктар менен бекем саясий байланыштарды сактоого умтулган.Саясий жактан Гая Конфедерациясы Япония жана Баекдже менен жакшы мамиледе болгон, көбүнчө алардын жалпы душмандары Силла жана Гогурёго каршы союздарды түзүшкөн.Гайа саясаттары 2-3-кылымдарда Геумгван Гайанын айланасында жайгашкан конфедерацияны түзүшкөн, кийинчерээк ал 5-6-кылымдарда Даэгаянын айланасында кайра жанданган, бирок акырында ал Силланын экспансиясына өткөн.[49]Аннексиядан кийин гая элитасы Силланын коомдук түзүлүшүнө, анын ичинде сөөк даражалуу системасына интеграцияланган.Бул интеграция Кореянын Үч Королдугун бириктирүүдө негизги ролду ойногон Гайанын падышалык тукумунан чыккан Силлан генералы Ким Ю Синден көрүнүп турат.Кимдин Силла иерархиясындагы жогорку позициясы Гайя Конфедерациясы кулагандан кийин да Силла падышалыгынын ичиндеги Гайанын ак сөөктөрүнүн интеграциясын жана таасирин баса белгилейт.[50]
▲
●
Ханжи: Корей кагазы киргизилди
Ханжи, корей кагазы киргизилген. ©HistoryMaps
300 Jan 1

Ханжи: Корей кагазы киргизилди

Korean Peninsula
Кореяда кагаз жасооКытайда 3-кылымдын 6-кылымынын аягында төрөлгөндөн көп өтпөй эле башталган, адегенде кара куурай жана рами сыныктары сыяктуу чийки материалдарды колдонгон.Үч Падышалык мезгили (б.з.ч. 57–668-ж.) ар бир падышалык өзүнүн расмий тарыхын кагазга түшүрүп, кагаз жана сыя өндүрүшүндө олуттуу ийгиликтерге жетишкен.Дүйнөдөгү эң байыркы жыгач блоктордун басмасы, 704-жылы ханжиге басылган Pure Light Dharani Sutra бул доордо корей кагаздарын жасоонун татаалдыгынын далили болуп саналат.Кагаздан жасалган кол өнөрчүлүк өнүккөн жана Силла падышалыгы, атап айтканда, кагаз жасоону корей маданиятына терең киргизип, аны Гиеримжи деп атаган.Горё мезгили (918–1392) ханжинин алтын доорун белгилеп, ханжинин сапаты жана колдонулушу, өзгөчө басып чыгарууда олуттуу өскөн.Hanji акча, буддист тексттерди, медициналык китептерди жана тарыхый жазууларды, анын ичинде ар кандай максаттар үчүн колдонулган.Дак өстүрүүгө өкмөттүн колдоосу анын кеңири жайылышына алып келди жана Азияда күч-кубат жана жаркыраган ханжинин кадыр-баркын жогорулатты.Бул мезгилдеги көрүнүктүү жетишкендиктерге Трипитака Кореананын оюп түшүрүлүшү жана 1377-жылы Джикжидин басылышы кирет, бул металл кыймылдуу түрү менен басылган дүйнөдөгү эң байыркы китеп.Джозеон мезгили (1392–1910) күнүмдүк жашоодо ханжинин кеңири жайылышын көрдү, анын колдонулушу китептерге, тиричилик буюмдарына, желдеткичтерге жана тамеки баштыктарына жайылды.Инновацияларга түстүү кагаз жана түрдүү булалардан жасалган кагаз кирди.Өкмөт кагаз өндүрүү боюнча административдик агенттикти түзүп, ал тургай аскерлер үчүн кагаз соотторду да колдонгон.Бирок, 1884-жылы батыш кагазынын массалык өндүрүш ыкмаларын киргизүү салттуу ханжи өнөр жайына кыйынчылыктарды жаратып, олуттуу өзгөрүү болгон.
▲
●
Кореялык буддизм
Корей буддизми негизделген. ©HistoryMaps
372 Jan 1

Кореялык буддизм

Korean Peninsula
Буддизмдин Кореяга сапарыИндияда пайда болгондон бир нече кылым өткөндөн кийин башталган.Жибек жолу аркылуу Махаяна буддизми биздин замандын 1-кылымындаКытайга жетип, андан кийин 4-кылымда Үч Падышалыктын доорунда Кореяга кирип, акырыЯпонияга өткөн.Кореяда буддизм мамлекеттик дин катары үч Падышалык тарабынан кабыл алынган: 372-жылы Гогурё , 528-жылы Силла жана 552-жылы Баекдже.[51] Кореянын түпкү дини болгон шаманизм буддизм менен гармониялуу жашап, анын окууларын киргизүүгө мүмкүндүк берген.Буддизмди Кореяга киргизген үч негизги монах Малананта болгон, алар аны 384-жылы Баекжеге алып келишкен;372-жылы аны Гогурёго киргизген Сундо;жана Силлага алып келген Адо.[52]Кореяда алгачкы жылдарында буддизм кеңири кабыл алынып, алтургай Горё доорунда (918–1392-ж.) мамлекеттик идеологияга айланган.Бирок анын таасири беш кылымды камтыган Жозеон доорунда (б.з. 1392–1897) басаңдаган, анткени неоконфуцийчилик үстөмдүк кылган философия катары пайда болгон.Будда монахтары 1592–98-жылдары Япониянын Кореяга жасаган баскынчылыгын кайтарууда чечүүчү роль ойногондо гана аларга каршы куугунтук токтогон.Ошого карабастан, буддизм Joseon мезгилинин акырына чейин салыштырмалуу баш ийип калган.Чосон доорунан кийин Кореядагы буддизмдин ролу, өзгөчө 1910-жылдан 1945-жылга чейинки колониялык мезгилде кайра жанданган. Буддист монахтар 1945-жылы жапон бийлигинин жоюлушуна салым кошушкан жок, ошондой эле алардын каада-салттарын жана иш-аракеттерин олуттуу реформалоого киришти. уникалдуу диний өзгөчөлүгүн баса белгилеген.Бул мезгилде карапайым адамдын күнүмдүк маселелерин чечүүгө багытталган Мингунг Пульгио идеологиясы же "эл үчүн буддизм" пайда болгон.[53] Экинчи дүйнөлүк согуштан кийин, корей буддизминин Сеон мектеби корей коомчулугунда кайрадан атак-даңкка ээ болуп, кабыл алынган.
▲
●
Сөөк даража системасы
Силла Королдугундагы Сөөк даражасы системасы. ©HistoryMaps
520 Jan 1

Сөөк даража системасы

Korean Peninsula
Байыркы Корей падышалыгында Силладагы сөөк-ранк системасы коомду, айрыкча аристократияны такка жакындыгына жана бийлик деңгээлине жараша бөлүү үчүн колдонулган тукум куучулук каста системасы болгон.Бул системага, кыязы, 520-жылы падыша Беофеунг тарабынан негизделгенКытайдан келген административдик мыйзамдар таасир эткен. 12-кылымдагы Кореянын тарыхый тексти болгон Самгук Саги бул системанын кеңири баяндамасын, анын ичинде анын расмий статус, нике укуктары, кийим-кече жана жашоо шарттары, бирок Силла коомунун сүрөттөлүшү өтө статикалык деп сынга алынган.[54]Сөөк-ранк системасындагы эң жогорку даража "ыйык сөөк" (Сонголь), андан кийин "чыныгы сөөк" (Цзингол) болгон, Силла Муйолдон кийинки падыша акыркы категорияга таандык болгон, бул падышанын тукумунун өзгөрүшүн билдирген. Силла өлгөнгө чейин 281 жылдан ашык убакыт бою.[55] "Чыныгы сөөктөн" ылдыйда башкы даражалар болгон, 6-, 5- жана 4-орундар гана тастыкталган жана бул төмөнкү даражалардын келип чыгышы жана аныктамалары илимий талкуулардын темасы бойдон калууда.Алтынчы даражадагы жетекчилер административдик системада олуттуу кызматтарга ээ боло алышат, ал эми төртүнчү жана бешинчи даражадагылар кичи кызматтар менен чектелет.Сөөк-ранк системасынын катаалдыгы жана анын жеке адамдарга, өзгөчө алтынчы класстын башчыларына койгон чектөөлөрү, акыркы Силланын саясатында маанилүү роль ойногон, көптөгөн адамдар альтернатива катары Конфуцийчиликте же буддизмде мүмкүнчүлүктөрдү издешкен.Сөөк-ранк системасынын катаалдыгы, башка факторлор да ойноп жатканына карабастан, Бирдиктүү Силла мезгилинин аягында Силланын алсызданышына өбөлгө түзгөн.Силланын кулашынан кийин, система толугу менен жоюлган, бирок Кореяда 19-кылымдын аягына чейин ар кандай касталык системалар сакталган.Алтынчы класстын башчысынын көңүлү чөккөн амбициялары жана алардын салттуу административдик системадан тышкаркы мүмкүнчүлүктөрдү издөөсү системанын чектөөчү мүнөзүн жана анын бул мезгилде корей коомуна тийгизген таасирин көрсөтүп турат.
▲
●
Гогурё-Суи согушу
Гогурё-Суи согушу ©Angus McBride
598 Jan 1 - 614

Гогурё-Суи согушу

Liaoning, China
Б.з. 598-614-жылдарын камтыган Гогурё-Суй согушуКытайдын Суй династиясы тарабынан Кореянын Үч Королдугунун бири болгон Гогурёго каршы башталган аскердик чабуулдардын сериясы болгон.Император Вендин, кийинчерээк анын мураскору Янг императорунун жетекчилиги астында Суй династиясы Гогурёону баш ийдирүүнү жана аймакта өзүнүн үстөмдүгүн бекемдөөнү максат кылган.Корол Пхёнвон, андан кийин падыша Йонгян жетектеген Гогурё Суй династиясы менен бирдей мамиледе болууну талап кылып, бул аракеттерге каршы турду.Гогурёону багындыруу аракети катуу каршылыкка учураган, анын ичинде 598-жылы аба ырайынын ыңгайсыз шарттарынан жана Гогурёнун катуу коргонуусунан улам эрте ийгиликке жеткен, натыйжада Суи оор жоготууларга алып келген.Эң маанилүү өнөктүк 612-жылы болуп, император Ян Гогурёду басып алуу үчүн бир миллиондон ашык адамдан турган массалык армияны мобилизациялаган.Кампания узакка созулган курчоолорду жана салгылашууларды камтыды, Гогурё генерал Эулжи Мундеоктун жетекчилиги астында стратегиялык чегинүүлөрдү жана партизандык тактикаларды колдонду.Ляо дарыясынан өтүп, Гогурё аймактарын көздөй илгерилеген алгачкы ийгиликтерине карабастан, Суй күчтөрү акыры Сальсу дарыясынын салгылашында жок кылынган, ал жерде Гогурё күчтөрү буктурмага түшүп, Суй армиясын катуу жоготууга учуратышкан.613 жана 614-жылдардагы кийинки баскынчылыктар Суйдун агрессиясынын окшош үлгүлөрү Гогурёдун бекем коргонуусу менен кездешип, Суйдун андан аркы ийгиликсиздигине алып келди.Гогурё-Суй согуштары Суй династиясын аскердик жана экономикалык жактан алсыратууда чечүүчү ролду ойноп, анын 618-жылы кыйроосуна жана Тан династиясынын көтөрүлүшүнө салым кошкон.Көптөгөн адамдардын өлүмү, ресурстардын түгөнүшү жана Суй башкаруусуна болгон ишенимдин жоголушу Кытай боюнча кеңири таралган нааразылыкты жана козголоңду күчөткөн.Баскындардын эбегейсиз масштабына жана Суй күчтөрүнүн алгачкы кубаттуулугуна карабастан, Король Йонгян жана генерал Эулжи Мундеок сыяктуу лидерлердин тушунда Гогурёнун туруктуулугу жана стратегиялык кыраакылыгы аларга чабуулга туруштук берүүгө жана өз суверенитетин коргоого мүмкүндүк берди. тарых.
▲
●
Гогурё-Танг согушу
Гогурё-Танг согушу ©Anonymous
645 Jan 1 - 668

Гогурё-Танг согушу

Korean Peninsula
Гогурё-Таң согушу (645–668) – Гогурё падышалыгы менен Тан династиясынын ортосундагы ар кандай мамлекеттер менен союздар жана аскердик стратегиялар менен белгиленген кагылышуу.Согуштун алгачкы этабы (645–648-ж.) Когурё Танг күчтөрүн ийгиликтүү четке каккан.Бирок 660-жылы Тан менен Силла Баекджени биргелешип басып алгандан кийин, алар 661-жылы Когурёго координацияланган кол салууну башташты, бирок 662-жылы артка чегинүүгө аргасыз болушкан. 666-жылы Гогурёнун аскердик диктатору Йон Гаэсомундун өлүмү ички чыр-чатакка алып келген. , жана деморализация, бул Танг-Силла союзунун колуна тийди.Алар 667-жылы жаңыланган чабуулду башташты жана 668-жылдын аягында Гогурё Тан династиясынын жана Силланын сан жагынан жогору армияларына багынып, Кореянын Үч Королдугунун мезгилин аяктап, кийинки Силла-Тан согушуна негиз салган.[56]Согуштун башталышына Силланын Тангдын Гогурёго каршы аскерий колдоо көрсөтүү өтүнүчү жана алардын Баекже менен бир мезгилдеги кагылышуусу таасир эткен.641 жана 642-жылдары Гогурё жана Баекдже падышалыктары Йон Гаэсомун жана Уиджа падышанын чыгышы менен бийлик алмашууну көрүп, согуштук аракеттердин күчөшүнө жана Тан менен Силлага каршы өз ара союзга алып келди.Тан императору Тайзонг 645-жылы биринчи кагылышууну баштап, олуттуу армияны жана флотту жайгаштырып, бир нече Гогурё чептерин басып алган, бирок акыры Анси чебин ала албай, Танг чегинүүгө алып келген.[57]Согуштун кийинки этаптарында (654–668) император Гаозундун тушунда Тан династиясы Силла менен аскердик союз түзгөн.Алгачкы мүчүлүштүктөргө жана 658-жылы ийгиликсиз чабуулга карабастан, Тан-Силла альянсы 660-жылы Баекжени ийгиликтүү басып алды. Андан кийин көңүл Гогурёго бурулуп, 661-жылы ийгиликсиз басып алуу жана 667-жылы Йон Гаэсомундун өлүмү жана анын натыйжасында Гогурё туруксуздуктун натыйжасында кайрадан чабуул жасалды.Согуш Пхеньяндын кулашы жана 668-жылы Гогурёду басып алуу менен аяктап, Тан династиясы Чыгышты тынчтандыруу үчүн генералдык протекторатты түзүүгө алып келген.Бирок, логистикалык кыйынчылыктар жана император Гаозонгдун ден соолугу начарлап жаткан императрица Вунун пацифисттик саясатка карай стратегиялык бурулушу акыры каршылык көрсөтүүгө жана Силла менен Тангдын ортосунда боло турган кагылышууга шарт түздү.[58]
▲
●
667 - 926
Түндүк жана Түштүк штаттар мезгилиornament
Unified Silla
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
668 Jan 1 - 935

Unified Silla

Gyeongju, Gyeongsangbuk-do, So
Бирдиктүү Силла, ошондой эле Кеч Силла деп аталат, Корей жарым аралынын Силла падышачылыгына биригүүсүн белгилөө менен б.з. 668-жылдан 935-жылга чейин болгон.Бул доор Силла Тан династиясы менен союз түзүп, Баекже-Танг согушунда Баекджени басып алууга жана Гогурё-Таң согушунан жана Силла-Танг согушунан кийин түштүк Гогурё аймактарын аннексиялоого алып келгенден кийин башталган.Бул басып алууларга карабастан, Бирдиктүү Силла өзүнүн түндүк аймактарында, Баекдже жана Гогурьеонун калдыктарында саясий башаламандыктарга жана козголоңго туш болуп, 9-кылымдын аягында Кийинки Үч Падышалыктын дооруна алып келди.Бирдиктүү Силланын борбору Кёнджу болгон жана өкмөт бийликти сактап калуу үчүн “Сөөк Клан классы” системасын колдонгон, калктын басымдуу бөлүгүн чакан элита башкарган.Бирдиктүү Силла маданий жана экономикалык жактан гүлдөп, искусствосу, маданияты жана деңиздеги эрдиги менен белгилүү болгон.Падышалык 8-9-кылымдарда Чыгыш Азия деңиздеринде жанаКытай , Корея жанаЯпониянын ортосундагы соода жолдорунда үстөмдүк кылган, бул негизинен Джанг Бого сыяктуу инсандардын таасиринен улам.Буддизм жана конфуцианизм басымдуу идеология болуп, көптөгөн корей буддисттери Кытайда атак-даңкка ээ болушкан.Өкмөт ошондой эле кеңири эл каттоо жана эсепке алуу иштерин жүргүзгөн жана астрологияга жана технологиялык прогресске, өзгөчө айыл чарбасына олуттуу көңүл бурган.Бирок, падышачылыктын кыйынчылыктары жок эмес.Саясий туруксуздук жана интригалар туруктуу маселе болуп, элитанын бийликти кармап туруусуна ички жана тышкы күчтөр коркунуч туудурган.Бул кыйынчылыктарга карабастан, Бирдиктүү Силла Тан династиясы менен тыгыз байланышта болуп, маданий алмашууну жана билимди өнүктүрүүгө көмөктөшкөн.Доор 935-жылы Гёнсун падыша Горёго багынып бергенде аяктап, Силла династиясынын бүтүшүн жана Горё мезгилинин башталышын белгилеген.
▲
●
Play button
698 Jan 1 - 926

Balhae

Dunhua, Yanbian Korean Autonom
Балхае көп улуттуу падышалык болгон, анын жери азыркы Түндүк-Чыгыш Кытайга, Корей жарым аралына жана Орусиянын Ыраакы Чыгышына чейин созулат.Ал 698-жылы Дэ Джойонг (Да Зуоронг) тарабынан негизделген жана 713-жылга чейин Цзинь (Чжэнь) падышалыгы катары белгилүү болгон, анын аты Балхаэ болуп өзгөртүлгөн.Балхайдын алгачкы тарыхы Тан династиясы менен аска-зоолак мамиледе болгон, ал согуштук жана саясий кагылыштарды көргөн, бирок 8-кылымдын аягында мамиле чын жүрөктөн жана достук болуп калган.Тан династиясы акыры Балхайды "Чыгыштын гүлдөгөн өлкөсү" деп таанымак.Кеп сандаган маданий жана саясий алмашуулар болду.Балхае 926-жылы кидандар жетектеген Ляо династиясы тарабынан басып алынган. Балхаэ монгол бийлиги астында жок болгонго чейин Ляо жана Цзинь династияларында дагы үч кылым бою өзүнчө калк тобу катары жашап келген.Мамлекеттин түптөлүш тарыхы, анын этникалык курамы, башкаруучу династиянын улуту, алардын аты-жөнүн окуу, чек аралары Корея, Кытай жана Россиянын тарыхнамалык талашынын предмети болуп саналат.Кытайдан жана Кореядан келген тарыхый булактар ​​Балхаенин негиздөөчүсү Дэ Джёонгду Мохе эли жана Гогурё менен байланышы бар деп сыпатташкан.
▲
●
Жылдыруу
Gwageo, биринчи улуттук сынактар. ©HistoryMaps
788 Jan 1

Жылдыруу

Korea
Биринчи улуттук экзамендер Силла падышалыгында 788-жылы конфуцийчи окумуштуу Чое Чивон реформанын он шашылыш пунктун ошол кездеги Силланын башкаруучусу каныша Цзинсонго тапшыргандан кийин жүргүзүлгөн.Бирок, Силланын түптөлгөн сөөк даражасы системасы, дайындоолор туулгандыгы боюнча жүргүзүлүшүн талап кылгандыктан, бул экспертизалар өкмөткө катуу таасир эткен жок.
▲
●
Кийинчерээк Үч Падышалык
Кийинчерээк Кореянын Үч Падышалыгы. ©HistoryMaps
889 Jan 1 - 935

Кийинчерээк Үч Падышалык

Korean Peninsula
Кореядагы Үч Падышалыктын кийинки мезгили (889–936-ж.) бир кездеги Силла падышалыгы (668–935-ж.) катуу сөөк даражасынын системасынан жана ички карама-каршылыктардан улам төмөндөп, аймактык аскер башчыларынын өсүшүнө алып келген коогалаңдуу доорду белгиледи. жана бандитизм кеңири жайылган.Бул бийлик боштугу Гён Хвон жана Гун Йе сыяктуу оппортунисттик лидерлер Силланын калдыктарынан өз мамлекеттерин куруп алышкандыктан, Кийинки Үч Падышалыктын пайда болушуна шарт түздү.Гён Хвон б.з. 900-жылы түштүк-батышта байыркы Баекджени кайра жандандырса, Гунг Йе түндүктө 901-жылы Корей жарым аралындагы бытырандылыкты жана үстөмдүк үчүн күрөштү көрсөтүп, кийинчерээк Гогурёону түзгөн.Гун Йенин тирандык башкаруусу жана өзүн Майтрея Буддасы катары жарыялоо анын 918-жылы кулашына жана өлтүрүлүшүнө алып келип, анын министри Ван Геонго Горё мамлекетин башкарууга жана түптөөгө жол ачкан.Ошол эле учурда, Гён Хвон өзүнүн Баекжинин кайра жаралуусунун ичинде ички карама-каршылыктарга туш болуп, акыры уулу тарабынан кулатылган.Башаламандыктын тушунда эң алсыз звеносу болгон Силла союздарды түзүүгө умтулуп, баскынчыларга, атап айтканда, 927-жылы анын борбору Кёнджу шаарын талкалоого дуушар болгон.Силланын кийинки өз жанын кыйышы жана марионетка башкаруучуга тартылышы Силланын кризисин тереңдетти.Баекдже жана Гогурё аймактарындагы баш аламандыктан пайдаланган Ван Геондун тушунда Кореянын биригиши акыры ишке ашты.935-жылы Силланын акыркы башкаруучусу Кёнсун өз ыктыяры менен багынып бергенден кийин, олуттуу аскердик жеңиштерге ээ болгондон кийин, Ван өз бийлигин бекемдеген.Анын 936-жылы Баекдже жарандык согушун жеңип чыгышы Кореяны беш кылымдан ашык башкарып турган Горё династиясынын түптөлүшүнө алып келди, ал заманбап элдин жана анын аталышынын пайдубалын түптөдү.
▲
●
918 - 1392
Goryeoornament
Play button
918 Jan 2 - 1392

Goryeo Падышалыгы

Korean Peninsula
918-жылы Кийинки үч Падышалыктын мезгилинде негизделген Горё 1392-жылга чейин Корей жарым аралын бириктирген, бул эрдик корей тарыхчылары тарабынан "чыныгы улуттук биригүү" катары белгиленет.Бул биригүү маанилүү болгон, анткени ал мурунку Үч Падышалыктын инсандыктарын бириктирген жана Гогурёнун мураскору Балхаенин башкаруучу классынын элементтерин камтыган."Корея" деген аталыштын өзү "Горё" деген сөздөн келип чыккан, бул династиянын корейлердин улуттук өзгөчөлүгүнө тийгизген таасиринин далили.Горё Корей тарыхынын жана маданиятынын жүрүшүн калыптандыруу, кийинки Гогурёонун да, байыркы Гогурё падышалыгынын да мыйзамдуу мураскери катары таанылган.Бирдиктүү Силла менен бирге жашаган Горё доору Кореяда мамлекеттик дин болуп көрбөгөндөй бийиктикке жеткен "Буддизмдин алтын доору" деп аталат.11-кылымга карата борбор калаада буддизмдин падышачылыкта тамыр жайган таасирин чагылдырган 70 храмдар менен мактанган.Бул мезгил ошондой эле Жакынкы Чыгышка чейин созулган соода тармактары жана азыркы Кэсондогу борбор шаар соода жана өнөр жай борборуна айланган гүлдөгөн коммерцияны көрдү.Горёонун маданий ландшафты корей искусствосу менен маданиятындагы олуттуу жетишкендиктер менен белгиленип, элдин мурасын байыткан.Аскердик жактан Горё күчтүү болгон, Ляо (кидандар) жана Цзинь (журчендер) сыяктуу түндүк империялар менен кагылышууларга катышып, монгол-юань династиясына каршы күрөшкөн.Бул аракеттер Горьеонун түндүк экспансия доктринасынын бир бөлүгү болгон, алар Гогурёдон мурункулардын жерлерин кайтарып алуу максатын көздөгөн.Маданий жактан өркүндөтүлгөнүнө карабастан, Горё Кызыл чалма козголоңчулары жана жапон каракчылары сыяктуу коркунучтарга каршы туруу үчүн күчтүү аскер күчтөрүн чогулта алган.Бирок, бул туруктуу династия Мин династиясына пландалган чабуул 1392-жылы генерал Йи Сонгье жетектеген төңкөрүшкө алып келип, Корей тарыхындагы Горё бөлүмүн аяктагандан кийин аяктады.
▲
●
Gukjagam
Gukjagam ©HistoryMaps
992 Jan 1

Gukjagam

Kaesŏng, North Hwanghae, North
992-жылы падыша Сонжонгдун тушунда негизделген Гукжагам борбор Гаэгёнгдо жайгашкан Горё династиясынын билим берүү системасынын туу чокусу болгон.Тарыхынын бүтүндөй аталышы өзгөртүлүп, алгач Гукхак, кийинчерээк Сеонгюнгван деп аталып, анын кытай классикасындагы алдыңкы билим борбору катары эволюциясын чагылдырган.Бул институт Сеонгжонгдун Конфуцийдик реформаларынын негизги компоненти болгон, ал ошондой эле гвагео мамлекеттик кызмат экзамендерин жана хянггё деп аталган провинциялык мектептерди негиздеген.Көрүнүктүү нео-конфуцийчи окумуштуу Ан Хянг Горёонун кийинки жылдарындагы реформалык аракеттеринин жүрүшүндө Гукжагамдын маанилүүлүгүн бекемдеген.Гукжагамдагы окуу планы алгач алты курска бөлүнгөн, үч курс жогорку даражалуу чиновниктердин балдарына — Гукжахак, Таехак жана Самунхак үчүн арналган — тогуз жыл бою Конфуцийдин классиктерин камтыган.Калган үч бөлүм, Сеохак, Санхак жана Юлхак алты жылды бүтүрүү үчүн талап кылынган жана техникалык окуу менен классикалык билимди аралаштырып, төмөнкү даражадагы чиновниктердин балдарына жеткиликтүү болгон.1104-жылы Гангьежае деп аталган аскердик курс киргизилген, бул корей тарыхындагы биринчи расмий аскердик билимди белгилеген, бирок ал аристократиялык-аскердик тирешүүлөрдөн улам кыска убакытка созулуп, 1133-жылы алынып салынган.Гукжагамга финансылык колдоо олуттуу болгон;Сонгжонгдун 992-жылдагы жарлыгы мекеменин ишин камсыз кылуу үчүн жерлерди жана кулдарды бөлүп берген.Ошого карабастан, окуу акысы жогору болуп, жалпысынан 1304-жылга чейин байлардын мүмкүнчүлүгүн чектеп, Ан Хян студенттердин окуусун субсидиялоо үчүн чиновниктерге салык киргизип, билим берүүнү жеткиликтүү кылып койгон.Анын аталышына келсек, ал 1275-жылы Гухак, андан кийин 1298-жылы Сонгюнгам жана 1308-жылы Сеонгюнгван болуп өзгөргөн. 1358-жылы падыша Гонгминдин тушунда Гукжагамга кыска убакытка кайтып келип, 1362-жылы Горьенин акырына чейин Сеонгюнгванга отурукташкан. .
▲
●
Горё-Китан согушу
Сүннөттүү жоокерлер ©HistoryMaps
993 Jan 1 - 1019

Горё-Китан согушу

Korean Peninsula
Кореянын Горё династиясы мененКытайдын Кидан жетектеген Ляо династиясынын ортосунда болгон Горё-Китан согушу 10-11-кылымдарда бүгүнкү Кытай-Түндүк Корея чек арасына жакын жерде бир нече кагылыштарды камтыган.Бул согуштардын фонунун тамыры 668-жылы Гогурё кулагандан кийинки мурдагы аймактык өзгөрүүлөргө, андан кийин бийликте бийлик алмашып, көктүрктөрдүн Тан династиясы тарабынан кулатылганына, уйгурлардын көтөрүлүшүнө жана кидан элинин пайда болушуна байланыштуу. 916-жылы Ляо династиясы. Тан династиясы кулаган сайын кидан күчөп, Горё менен Китандын ортосундагы мамилелер, айрыкча 926-жылы кидандардын Балхайды басып алуусунан кийин жана Горё падыша Тэджонун кийинки түндүк экспансиясынан кийин бузулган.Горё менен Ляо династиясынын ортосундагы алгачкы өз ара мамилелер белек алмашуу менен бир аз жылуу маанайда өттү.Бирок, 993-жылга карата, Лиао 800 000 аскерин талап кылып, Горёго басып киргенде, тирешүү ачык кагылышууга айланган.Аскердик туңгуюк сүйлөшүүлөргө алып келип, ыңгайсыз тынчтык орногон, Горё Сун династиясы менен байланышын үзүп, Ляого салык төлөп, чурчен урууларын кууп чыккандан кийин анын аймагын түндүктү карай Ялу дарыясына чейин кеңейткен.Ошого карабастан, Горё Сун династиясы менен байланышты сактап, анын түндүк аймактарын бекемдеген.1010-жылы император Шэнцзун жетектеген Ляонун кийинки баскынчылыктары Горёдун борборун талкалоого алып келген жана Ляонун Горё жерлеринде олуттуу катышуусун сактап кала албаганына карабастан, тынымсыз согуштук аракеттер болгон.1018-жылдагы үчүнчү ири чабуул Горёонун генералы Кан Камчьан стратегиялык дамбаны бошотуп, Ляо аскерлерине буктурмага кабылып, оор жоготууларга учураган бурулуш учур болуп, Гвижудагы олуттуу салгылашуу менен аяктады, анда Ляо аскерлери дээрлик жок кылынган.Туруктуу кагылышуу жана бул баскынчылык учурунда Ляо тарткан кыйратуучу жоготуулар акыры эки мамлекетти 1022-жылы тынчтык келишимине кол коюуга алып келип, Горё-Китан согушун аяктап, аймакты бир мезгилге стабилдешти.
▲
●
Чеолли Джансонг
Чеолли Джансонг ©HistoryMaps
1033 Jan 1

Чеолли Джансонг

Hamhung, South Hamgyong, North

Чеолли Джансонг ("Миң Ли дубал") Кореянын тарыхында адатта азыркы Түндүк Кореядагы Горё династиясынын тушунда курулган 11-кылымдагы түндүк коргонуу түзүмүн билдирет, бирок ал ошондой эле 7-кылымдагы аскер гарнизондорунун тармагын билдирет. азыркы Түндүк-Чыгыш Кытай, Кореянын Үч Королдугунун бири Гогурё тарабынан курулган.

▲
●
Самгук Саги
Самгук Саги. ©HistoryMaps
1145 Jan 1

Самгук Саги

Korean Peninsula
Самгук Саги — Кореянын Үч Падышалыгынын: Гогурё, Баекдже жана Силланын тарыхый рекорду.Самгук Саги байыркы Кореянын адабиятчыларынын жазма тили болгон классикалык кытай тилинде жазылган жана аны түзүүнү Горё падышасы Инжонг (1122-1146-ж.) буйругу менен мамлекеттик чиновник жана тарыхчы Ким Бусик жана бир топ кенже окумуштуулар.1145-жылы аяктаган, ал Кореяда корей тарыхынын сакталып калган эң байыркы хроникасы катары белгилүү.Документ Корей тарыхынын улуттук институту тарабынан санариптештирилген жана хангул тилиндеги заманбап корейче котормосу жана классикалык кытай тилиндеги түпнуска тексти менен онлайн режиминде жеткиликтүү.
▲
●
Play button
1170 Jan 1 - 1270

Горёонун аскердик режими

Korean Peninsula
Горёонун аскердик режими 1170-жылы генерал Чон Чжун-бу жана анын шериктери жетектеген төңкөрүш менен башталган, бул Горё династиясынын борбордук өкмөтүндөгү жарандык чиновниктердин үстөмдүгүнүн аякташын белгилеген.Бул окуя өзүнчө болгон жок;ага көп жылдар бою падышачылыкка салык салып келген ички чыр-чатактар ​​жана тышкы коркунучтар таасир эткен.Аскердик күчтөрдүн күчү уланып жаткан согуштардан, айрыкча түндүктөгү журчен уруулары менен жана кидандар жетектеген Ляо династиясы менен болгон кагылышуулардан улам өскөн.1197-жылы Чо Чжун Хеондун бийликти басып алуусу аскердик башкарууну ого бетер бекемдеген.Аскердик режим 13-кылымдын башында башталган Монгол империясынын бир нече кол салууларынын фонунда болгон.1231-жылы башталган узакка созулган монгол жортуулдары аскердин көзөмөлүн актаган жана анын бийлигине шек келтирген олуттуу тышкы фактор болгон.Алгачкы каршылыктарга карабастан, Горё династиясы Монгол Юань династиясынын жарым автономиялуу вассал мамлекетине айланган, аскер башчылары өз бийлигин сактап калуу үчүн монголдор менен татаал мамиледе болгон.Аскердик режимдин бүткүл мезгилинде Горё соту интриганын жана алмашкан альянстардын орду болуп кала берген, Чое үй-бүлөсү 1258-жылы аскер командири Ким Жун тарабынан кулатылганга чейин саясий маневр жана стратегиялык нике аркылуу бийликти сактап калышкан. 13-кылымдын аягы жана ички бийлик талаштары кийинчерээк 1392-жылы Жосон династиясын түптөй турган генерал Йи Сонгьенин акыры көтөрүлүшүнө шарт түздү. Бул өткөөлКытайдагы Монгол Юань династиясынын таасиринин басаңдашы менен да белгиленген. жана Чыгыш Азиянын геосаясий пейзажын өзгөрткөн Мин династиясынын көтөрүлүшү.Аскердик режимдин кулашы аскердик күч көбүнчө жарандык бийликти жокко чыгарган доорду аяктады жана бул Джозеон династиясынын Конфуцийчиликке негизделген башкаруу системасына жол ачты.
▲
●
Play button
1231 Jan 1 - 1270

Монголиянын Кореяга жортуулу

Korean Peninsula
1231-1270-жылдары Монгол империясы Кореядагы Горё династиясына каршы бир катар жети ири жортуулдарды жүргүзгөн.Бул кампаниялар жарандык жашоого кыйратуучу таасирин тийгизип, Горё болжол менен 80 жыл бою Юань династиясынын вассал мамлекетине айланды.Моңголдор адегенде 1231-жылы Өгедей хандын буйругу менен басып кирип, Горьеонун борбору Гаэсондун багынып беришине алып келген жана олуттуу салыктарды жана ресурстарды, анын ичинде суусарлардын терилерин, жылкыларды, жибекти, кийимдерди, ал тургай балдарды жана усталарды кул катары талап кылышкан.Горё тынчтык үчүн сотко берүүгө аргасыз болгон жана монголдор артка чегинип, бирок алардын шарттарын аткаруу үчүн түндүк-батыш Горьего чиновниктерди жайгаштырышкан.1232-жылы экинчи басып алууда Горё өз борборун Ганхвадого көчүрүп, монголдордун деңизден коркуу сезиминен пайдаланып, күчтүү коргонууларды курган.Монголдор Түндүк Кореянын бир бөлүгүн ээлеп алышса да, Гангхва аралын ала албай, Кванжуда куугунтукталган.Үчүнчү жортуул 1235-жылдан 1239-жылга чейин созулган, Монгол жортуулдары менен Кёнсанг жана Чолла провинцияларынын бир бөлүгүн талкалаган.Горё катуу каршылык көрсөткөн, бирок монголдор элди ачарчылыктан кырыш үчүн айдоо жерлерин өрттөп жиберишкен.Акыр-аягы, Горё кайрадан тынчтык үчүн сотко кайрылып, барымтага түшкөндөрдү жиберип, монголдордун шарттарына макул болот.Андан кийинки жортуулдар, бирок 1257-жылы тогузунчу басып алуу сүйлөшүүлөрдүн жана тынчтык келишиминин башталышы болгон.Андан кийин Горьеонун көп бөлүгү кыйрап, маданий кыйроолор жана олуттуу жоготуулар болгон.Горё 80 жылдай убакыт боюЮань династиясынын вассалдык мамлекети жана милдеттүү союздашы бойдон кала берген, падыша сарайынын ичиндеги ички күрөштөр уланган.Монголдордун үстөмдүгү маданий алмашууну, анын ичинде корей идеяларын жана технологияларын жеткирүүгө шарт түзгөн.Горё 1350-жылдары Кытайдагы козголоңдордон улам Юань династиясы алсырагандыктан, кээ бир түндүк аймактарды акырындык менен кайтарып алган.
▲
●
Кыймылдуу металл түрүн басып чыгаруу ойлоп табылган
©HistoryMaps
1234 Jan 1

Кыймылдуу металл түрүн басып чыгаруу ойлоп табылган

Korea
1234-жылы Корей династиясынын Горёодо металл түрүндө басылган биринчи китептер басылып чыккан.Алар Чое Юн-уи түзгөн Sangjeong Gogeum Йемун аттуу ритуалдык китептердин топтомун түзөт.Бул китептер биздин күнгө чейин сакталбаганы менен, дүйнөдө металл кыймылдаткыч түрүндө басылып чыккан эң эски китеп 1377-жылы Кореяда басылган Жикжи болуп саналат. Вашингтондогу Конгресс китепканасынын Азия окуу залында бул металл түрүнүн үлгүлөрү көрсөтүлгөн.Корейлердин металл түрлөрүн ойлоп табуусу жөнүндө комментарий берип жатып, француз окумуштуусу Анри-Жан Мартин муну Гутенбергдикине абдан окшош деп мүнөздөгөн.Бирок кореялык кыймылдуу металл тибиндеги басма европалык басмадан тиби, пунсону, матрицасы, калыптары жана таасир калтыруу ыкмасы боюнча колдонулган материалдары боюнча айырмаланган.«Конфуцийдин басманы коммерциялаштырууга тыюу салуусу» да кыймылдуу түрдүн жайылышына тоскоолдук кылып, жаңы ыкма менен чыгарылган китептерди өкмөткө таратууну чектеген.Бул ыкма королдук куюучу завод тарабынан расмий мамлекеттик басылмалар үчүн гана колдонулушу менен чектелген, мында 1126-жылы Кореянын китепканалары менен сарайлары династиялардын ортосундагы кагылышууда кыйрап калган кытай классиктерин кайра басып чыгарууга көңүл бурулган.
▲
●
Горё монгол бийлиги астында
Горё монгол бийлиги астында ©HistoryMaps
1270 Jan 1 - 1356

Горё монгол бийлиги астында

Korean Peninsula
Болжол менен 1270-жылдан 1356-жылга чейин созулган Горёонун монгол бийлигинин тушунда Корей жарым аралы иш жүзүндө Монгол империясынын жана монголдор жетектеген Юань династиясынын бийлиги астында болгон.Бул доор 1231-жылдан 1259-жылга чейинки алты ири кампанияны камтыган монголдордун Кореяга жортуулдары менен башталган. Бул чабуулдардын натыйжасында Монголдор Түндүк Кореянын аймактарын аннексиялап алып, Ссансонг префектурасын жана Дунгнёнг префектурасын негиздешкен.Баскынчылыктан кийин Горё жарым-жартылай автономиялуу вассал мамлекетке жанаЮань династиясынын милдеттүү союздашына айланган.Goryeo падышалык үй-бүлө мүчөлөрү Юань императордук уруусунан жубайларга турмушка чыгып, алардын император күйөө баласы статусун бекемдеген.Горйонун башкаруучуларына вассал катары башкарууга уруксат берилип, юань региондогу монголдордун көзөмөлүн жана саясий бийлигин көзөмөлдөө үчүн Кореядагы Чыгыш жортуулдары боюнча Филиал секретариатын түзгөн.Бүткүл бул мезгилде корейлер менен монголдордун өз ара никеге туруулары кубатталып, эки династиянын ортосундагы тыгыз мамилеге алып келген.Корей аялдары Монгол империясына согуштук олжо катары киришкен, корей элиталары монгол принцессаларына турмушка чыккан.Горёонун падышалары монгол императордук иерархиясында уникалдуу статуска ээ болгон, алар басып алынган же кардар мамлекеттердин башка маанилүү үй-бүлөлөрүндөй эле.Чыгыш кампаниялары боюнча Филиал секретариаты Горёону башкарууда жана монголдордун көзөмөлүн сактап калууда чоң роль ойногон.Горё өз өкмөтүн жүргүзүүдө кандайдыр бир автономияны сактап калган, ал эми Филиал Секретариаты кореялык башкаруунун ар кандай аспектилерине, анын ичинде императордук сынактарга монгол таасирин камсыз кылган.Убакыттын өтүшү менен Горёонун Юань династиясы менен болгон мамилеси өнүккөн.Горё падышасы Гонмин 1350-жылдары Кытайдагы Юань династиясынын кулашына туш келип, монгол гарнизондоруна каршы чыга баштаган.Акыр-аягы, Горё 1392-жылы монголдор менен болгон байланышын үзүп, Жосон династиясынын түптөлүшүнө алып келген.Монгол бийлигинин тушунда Горьеонун түндүк коргонуусу начарлап, туруктуу армия жоюлган.Горёго тумен деп аталган монгол аскер системасы киргизилген, бул бөлүктөргө Горёо аскерлери жана офицерлери жетекчилик кылган.Корей маданияты да монголдордун үрп-адаттарынын, анын ичинде кийим-кече, чач жасалгасы, тамак-ашы жана тилине олуттуу таасирин тийгизген.Экономикалык жактан алганда, юань кагаз валютасы Горьеонун базарларына кирип, инфляциялык басымга алып келди.Соода жолдору Горёону Юандын борбору Ханбалик менен байланыштырып, товарларды жана валюталарды алмаштырууну шарттаган.
▲
●
1392 - 1897
Джосон Падышалыгыornament
Play button
1392 Jan 1 - 1897

Джосон династиясы

Korean Peninsula
Чосон 1392-жылы июлда Горё династиясы кулатылгандан кийин Йи Сонг Гье тарабынан негизделген жана 1897-жылы октябрда анын ордуна Корей империясы келгенге чейин созулган. Алгач азыркы Кэсон аймагында түзүлгөн падышалык көп өтпөй борборун заманбап шаарга көчүргөн. - күн Сеул.Журхендердин баш ийүүсү аркылуу Чосон өз аймагын Амнок (Ялу) жана Тумен дарыяларына чейинки түндүк аймактарды камтыган жана Корей жарым аралынын үстүнөн көзөмөлүн бекемдеген.Бүткүл беш кылым бою Чосон корей коомун олуттуу түрдө калыптандырган мамлекеттик идеология катары конфуцийчиликти жайылтуу менен мүнөздөлгөн.Бул мезгил маал-маалы менен куугунтуктарды көргөн буддизмдин төмөндөшүн белгиледи.Ички кыйынчылыктарга жана тышкы коркунучтарга, анын ичинде 1590-жылдардагы жапондордун кыйраткыч чабуулдарына жана 1627 жана 1636–1637-жылдардагы Кийинки Цзинь жана Цин династияларынын басып алууларына карабастан, Жосон адабиятта, соодада жана илимде жетишкендиктер менен белгиленген маданияттын гүлдөп турган мезгили болгон.Чосон династиясынын мурасы заманбап корей маданиятына терең сиңип, тилден жана диалектилерден баштап, коомдук нормаларга жана бюрократиялык системаларга чейин таасир этет.Бирок, 19-кылымдын аягында ички бөлүнүүлөр, бийлик талаштары жана тышкы кысымдар династиянын акырына чейин кыскарып, Корей империясынын пайда болушуна алып келген.
▲
●
Хангул
Хангул Улуу Седжонг тарабынан түзүлгөн. ©HistoryMaps
1443 Jan 1

Хангул

Korean Peninsula
Хангул тили жаралганга чейин корейлер классикалык кытай тилин жана Иду, Хянчал, Гугёол жана Гакпил сыяктуу ар кандай жергиликтүү фонетикалык жазууларды колдонушкан [59] , бул тилдердин татаалдыгынан жана көп санынан улам сабатсыздыктын төмөнкү катмары үчүн кыйынчылык жаратты. кытай тамгаларынын.Бул маселени чечүү үчүн Чосон династиясынын Улуу падышасы Седжон 15-кылымда социалдык абалына карабастан бардык корейлердин сабаттуулугун жайылтуу үчүн хангул тилин ойлоп тапкан.Бул жаңы жазуу 1446-жылы "Hunminjeongeum" (Элди тарбиялоо үчүн туура үн) деген документте берилген, ал жазууну колдонуунун пайдубалын түзгөн.[60]Хангул өзүнүн практикалык дизайнына карабастан, конфуцийдик салттарга терең тамырлашкан жана кытай тамгаларын жазуунун бирден-бир мыйзамдуу түрү катары көргөн адабий элитанын каршылыгына туш болгон.Бул каршылык алфавит басылган мезгилдерге алып келди, айрыкча 1504-жылы падыша Йонсангун жана 1506-жылы падыша Жунгжонг тарабынан алфавиттин өнүгүшүнө жана стандартташтырылышына тоскоол болгон.Бирок, 16-кылымдын аягында хангул, өзгөчө гаса жана сиджо поэзиясы сыяктуу популярдуу адабиятта жана 17-кылымда орфографиялык стандартташтыруунун жоктугуна карабастан, корей алфавитинин романдарынын пайда болушу менен кайра жанданууну башынан өткөргөн.[61]Хангулдун кайра жаралуусу жана сакталышы 18-19-кылымдарга чейин уланып, Батыш дүйнөсүнө корей китебин тааныткан голландиялык Исаак Тицингх сыяктуу чет элдик окумуштуулардын көңүлүн бурган.Хангулдун расмий документацияга интеграциясы 1894-жылы ишке ашырылган, корей улутчулдугу, реформалык кыймылдар жана батыш миссионерлеринин таасири астында анын заманбап корей сабаттуулугуна жана билимине негизделгенин белгилейт. 1896.
▲
●
Play button
1592 May 23 - 1598 Dec 16

Япониянын Кореяга басып кириши

Korean Peninsula
1592-жылдан 1598-жылга чейин созулган Имжин согушу Япониянын Тойотоми Хидейоши тарабынан башталган, ал Корей жарым аралын, андан кийинКытайды басып алууну максат кылган, тиешелүүлүгүнө жараша Чосон жана Мин династиялары башкарган.1592-жылдагы биринчи баскынчылык Япониянын аскерлери Кореянын чоң аймактарын тез эле басып алганын көрдү, бирок алар Минг күчтөрүнүн [62] катуу каршылыгына жана алардын камсыздоо флотуна Джосон флотунун чабуулдарына дуушар болушкан [63] , бул Япониянын түндүк провинцияларынан чыгып кетишине аргасыз болгон.Жосондогу жарандык кошуундардын [64] партизандык согушу жана камсыздоо маселелери туңгуюкка алып келип, 1596-жылы конфликттин биринчи этабын токтотуп, натыйжасыз тынчтык сүйлөшүүлөрү аяктаган.Конфликт 1597-жылы Япониянын экинчи басып кириши менен кайра жанданды, ал тез арада алгачкы аймактык жетишкендиктердин үлгүлөрүн кайталап, туңгуюкка кептелди.Бир нече шаарларды жана чептерди басып алганына карабастан, япондор Мин жана Чосон аскерлери тарабынан Кореянын түштүк жээктерине сүрүлүп, андан кийин япондуктарды сүрүп чыгара албай, он айга созулган туңгуюкка алып келген.[65] Согуш туңгуюкка кептелип, эки тарап тең олуттуу ийгиликтерге жетише алган жок.Согуш 1598-жылы Тойотоми Хидейоши каза болгондон кийин аяктаган, ал чектелген территориялык жетишкендиктер жана Кореянын деңиз күчтөрү тарабынан жапондук камсыздоо линияларын үзгүлтүккө учуратуу менен бирге Жапондордун Беш Аксакалдар Кеңешинин буйругу боюнча Японияга чыгып кетишине түрткү болгон.Бир нече жылга созулган акыркы тынчтык сүйлөшүүлөрү, акыры, катышкан тараптардын ортосундагы мамилелерди нормалдашты.[66] 300 000ден ашуун кишини камтыган жапон жортуулдарынын масштабы аларды 1944-жылы Нормандия десантына чейин деңиз аркылуу жасалган эң ири чабуулдар катары белгилеген.
▲
●
Кийинчерээк Джин Жусонго басып кирди
Корей сүрөтү эки Журчен жоокерин жана алардын аттарын чагылдырган ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1627 Jan 1 - Mar 1

Кийинчерээк Джин Жусонго басып кирди

Korean Peninsula
1627-жылдын алгачкы этаптарында князь Аминдин тушунда кийинки Цзинь Жосонго кол салууну баштаган, ал үч айдан кийин Кийинчерээк Цзинь Жосондун үстүнөн куймалык мамилени таңуулоо менен аяктаган.Ага карабастан, Жосон Мин династиясы менен алакасын улантып, кийинки Цзинге каршылык көрсөткөн.Чабуулдун фонунда 1619-жылы Чосондун Минге кийинки Цзиньге каршы аскердик колдоосу жана 1623-жылы Кванхэгун падышанын ордуна Инджо келген, андан кийин 1624-жылы Йи Гвалдын ишке ашпай калган козголоңу менен коштолгон Джосондогу саясий толкундоолор камтылган. "Батышчылар" фракциясы, Мингге каршы күчтүү позицияны карманып, Индзонун кийинчерээк Цзинь менен болгон байланышын үзүүгө таасир эткен, ал эми Мин генералы Мао Вэньлундун чжурчэндерге каршы согуштук аракеттерин Чозеон колдогон.[67]Кийинчерээк Цзинь чабуулу Амин жетектеген 30 000 күчтүү күч менен башталып, алгачкы каршылыкка дуушар болгон, бирок тез эле Жосондун коргонуусун басып өтүп, бир нече негизги жерлерди, анын ичинде Пхеньянды 1627-жылдын январь айынын аягында басып алган. Инджо падыша Сеулдан качып, тынчтык сүйлөшүүлөрүн баштоо менен жооп берген.Кийинки келишим Джозеондон Мин доорунун аталышынан баш тартууну, барымтага алууну жана өз ара аймактык суверенитетти сыйлоону талап кылган.Бирок, Цзинь армиясы Мукденге чыгып кеткенине карабастан, Жосон Мин менен соодасын улантып, келишимдин шарттарын толук аткарбай, Хун Тайджинин нааразычылыгын пайда кылган.[68]Баскынчылыктан кийинки мезгилде кийин Джин өз кыйынчылыктарын жеңилдетүү үчүн Жосондон экономикалык жеңилдиктерди алып жатканын көрдү.Экөөнүн ортосундагы ыңгайсыз мамиле 1636-жылы манчжурлар дипломатиялык шарттарды өзгөртүүнү талап кылганда ого бетер курчуп, Жозеон аны четке кагып, андан аркы чыр-чатакка алып келген.Миндин кагылышууга катышуусу генерал Юан Чонгхуанга импичмент жарыялангандан кийин азайган жана 1629-жылы Мао Вэнлундун уруксатсыз иш-аракеттери үчүн өлүм жазасына тартылышы мамилелерди ого бетер курчутуп, Юань өлүм жазасын империялык бийликти бекемдөөнүн каражаты катары актаган.[69]
▲
●
Play button
1636 Dec 9 - 1637 Jan 30

Циндин Жусонго басып кириши

Korean Peninsula
1636-жылы Манчжурдун Кореяга экинчи басып кириши Чыгыш Азиянын тарыхында маанилүү учур болуп калды, анткени Цин династиясы Мин династиясынын аймактагы таасирин жокко чыгарууга аракет кылып, Минге кошулган Чосон Корея менен түздөн-түз тирешүүгө алып келген.Баскынчылык күчөгөн чыңалуунун жана түшүнбөстүктөрдүн татаал өз ара аракеттенүүсү менен шартталган.Негизги окуяларга айыгышкан салгылашуулар жана курчоолор, өзгөчө Намхан Тоо чебин олуттуу курчоого алуу кирет, ал король Индонун басынтып багынып берүүсү жана падышалык туткундарды алуу сыяктуу Жосонго катуу талаптарды коюу менен аяктаган.Баскынчылыктын кесепеттери анын ички жана тышкы саясатына таасирин тийгизип, Жосон үчүн чоң кесепеттерге ээ болгон.Тымызын таарыныч сезими жана Мин династиясынын маданий мурасын сактап калууга чечкиндүүлүк менен коштолгон Цин менен куймалык мамилелердин ачык түзүлүшү болгон.Бул татаал маанай расмий баш ийүүнүн жана жеке баш ийүүнүн кош саясатына алып келди.Баскынчылыктын травмасы Жосондун кийинки аскердик жана дипломатиялык аракеттерине олуттуу таасирин тийгизген, анын ичинде падыша Хёонгдун Цинге каршы түндүк экспедициясын баштоо боюнча амбициялуу, бирок аткарылбаган планы эгемендүүлүккө жана автономияга болгон умтулуусун чагылдырган.Цин басып алуунун кесепеттери Кореянын чектеринен алда канча ашып кеткен.Циндин Жосонго каршы ийгилиги династиянын чыгыш Азиядагы үстөмдүк кылуучу күчкө айланышын символдоштуруп, Мин династиясынын аймактагы ээлигин биротоло азайткан.Бул өзгөрүү туруктуу кесепеттерге алып келди, Чыгыш Азиянын саясий ландшафтын кайра түздү жана Кореянын тарыхынын жүрүшүнө жана анын аймактагы стратегиялык абалына олуттуу таасир эткен кылымдар бою сакталып кала турган аймактын күч динамикасына негиз түздү.
▲
●
Донхак козголоңу
Донгхак козголоңу – Кореядагы дыйкандар жана Донгхак динин тутунгандар баштаган куралдуу көтөрүлүш. ©HistoryMaps
1894 Jan 11 - 1895 Dec 25

Донхак козголоңу

Korean Peninsula
1892-жылы жергиликтүү судья Джо Бён Гаптын эзүүчү саясатынан улам Кореядагы Донхак дыйкан революциясы 1894-жылдын 11-январында тутанып, 1895-жылдын 25-декабрына чейин уланган. Донгак кыймылынын жолдоочулары жетектеген дыйкандардын көтөрүлүшү башталган. Гобу-гунда жана башында лидерлер Чон Бонг-Джун жана Ким Гэ Нам башчылык кылышкан.И Ён-тэ жана Чон Бонг-цзюнь убактылуу чегинген козголоңду басуу сыяктуу алгачкы ийгиликсиздиктерге карабастан, козголоңчулар Пэкту тоосунда кайрадан топтошту.Алар апрель айында Гобуну кайтарып алып, Хвангтожае жана Хвангрёнг дарыясынын жээгиндеги салгылашта жеңишке жетишип, Чонжу чебин басып алышкан.Май айында Чонжу келишиминен кийин чыңалган тынчтык орноду, бирок жай бою аймактагы туруктуулук кооптуу бойдон калды.Жосон өкмөтү күчөгөн көтөрүлүш коркунучун сезип, Цин династиясынан жардам сурап, 2700 Цин аскерин жайгаштырууга алып келген.Бул интервенция Тяньцин конвенциясына каршы чыгып, Японияга ачыкка чыкпай,Биринчи Кытай-Япон согушуна себеп болгон.Бул конфликт Кытайдын Кореядагы таасирин бир кыйла азайтып, Кытайдын өзүн-өзү чыңдоо кыймылына доо кетирди.Согуштан кийинЯпониянын Кореяда болушу жана таасири күчөгөндүгү Донхак козголоңчуларынын тынчсыздануусун арттырды.Жооп иретинде козголоңчулардын лидерлери Самрьеде сентябрдан октябрга чейин чогулуп, акыры Гонгжуга кол салуу үчүн 25 000ден 200 000ге чейин жоокерлерди чогултушкан.Көтөрүлүшчүлөр Угеумчи салгылашында катуу жеңилүүгө учурап, андан кийин Таеин салгылашында дагы бир жеңилүүгө дуушар болгондо, көтөрүлүш чоң ийгиликке дуушар болгон.Бул жоготуулар революциянын акырынын башталышы болуп калды, анын лидерлери 1895-жылдын мартында туткунга алынып, көбү өлүм жазасына тартылып, согуштук аракеттер ошол жылдын жазында уланган.Дунхак дыйкандар революциясы ички тиранияга жана чет элдик интервенцияга катуу каршылык көрсөтүү менен 19-кылымдын аягында Кореянын коомдук-саясий пейзажын өзгөрттү.
▲
●
1897 - 1910
Заманбап тарыхornament
Корея империясы
Корей империясынын Годжонг ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1897 Jan 1 - 1910

Корея империясы

Korean Peninsula
Король Годжон 1897-жылы октябрда жарыяланган Корей империясы Чосон династиясынын заманбап мамлекетке өтүшүн белгилеген.Бул мезгил армияны, экономиканы, жер системаларын, билим берүүнү жана өнөр жайды модернизациялоону жана батышташтырууну максат кылган Кванму реформасын көрдү.Империя 1910-жылы августта КореяЯпонияга аннексияланганга чейин болгон. Империянын түзүлүшү КореянынКытай менен болгон куймалык мамилесине жана батыш идеяларынын таасирине жооп болгон.Годжонгдун орус сүргүнөн кайтып келиши империянын жарыяланышына алып келди, Кванму жылы 1897-жылы жаңы доордун башталышы болуп калды. Баштапкы чет элдик скептицизмге карабастан, декларация акырындык менен эл аралык деңгээлде таанылды.Корей империясы өзүнүн кыска мөөнөтүнүн ичинде олуттуу реформаларды жүргүзгөн.Консервативдик жана прогрессивдүү чиновниктердин аралашмасы жетектеген Гванму реформасы бул өзгөрүүлөрдү каржылоо үчүн майда салыктарды кайра жандандырып, императордук өкмөттүн байлыгын арттырып, андан аркы реформаларды жүргүзүүгө мүмкүндүк берди.Армия 1897-жылга чейин Россиянын жардамы менен модернизацияланып, заманбап флотту түзүү жана индустриялаштыруу аракеттери көрүлгөн.Салык салуу үчүн менчикти жакшыраак аныктоого багытталган жер реформалары башталган, бирок ички каршылыкка туш болгон.Корей империясы дипломатиялык кыйынчылыктарга дуушар болгон, айрыкча Япония.1904-жылы Япониянын таасири күчөп турганда, Корея ири державалар тарабынан таанылган бейтараптыгын жарыялаган.Бирок, 1905-жылдагы Тафт-Кацура меморандуму АКШнын Корея боюнча Япониянын жетекчилигин кабыл алганын билдирген.Бул орус-жапон согушун токтоткон жана Япониянын Кореядагы таасирин тастыктаган 1905-жылкы Портсмут келишиминин алдында болгон.Император Годжонг эгемендүүлүктү сактап калуу үчүн жашыруун дипломатияга өтө катуу аракеттерди жасады, бирок жапондордун көзөмөлүнүн күчөшүнө жана ички толкундоолорго дуушар болуп, 1907-жылы тактыдан баш тартууга алып келди [70.]Император Сунджонгдун көтөрүлүшү Япониянын 1907-жылкы келишим менен Кореяны бекемирээк түшүнүп, мамлекеттик ролдордо жапондордун катышуусун көбөйттү.Бул кореялык аскер күчтөрүнүн куралсызданышына жана жоюлушуна алып келди жана адилеттүү армиялардын куралдуу каршылык көрсөтүүсүнө түрткү болду, акыры жапон аскерлери тарабынан басылды.1908-жылы Кореянын расмий өкүлдөрүнүн олуттуу бөлүгү жапондор болгон, бул корей чиновниктерин алмаштырып, 1910-жылы Япониянын Кореяны аннексиялоосуна шарт түзгөн.Бул саясий кыйынчылыктарга карабастан, Корея империясы экономикалык ийгиликтерди башкарган.1900-жылы калктын жан башына ИДП өзгөчө жогору болгон жана доордо азыркы кореялык ишканалардын башталышы байкалган, алардын айрымдары ушул күнгө чейин сакталып келет.Бирок экономикага жапон продуктыларынын агымы жана өнүкпөгөн банк системасы коркунуч жараткан.Белгилей кетсек, императорго жакын инсандар бул мезгилде фирмаларды түзүүдө негизги ролду ойношкон.[71]
▲
●
Корея Япониянын бийлиги астында
Жапон деңиз аскерлери Унёдон Ганхвага жакын жердеги Йонгжонг аралына конушту ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1910 Jan 1 - 1945

Корея Япониянын бийлиги астында

Korean Peninsula
1910-жылы Япония-Корея аннексия келишиминен баштап Кореядагыяпон бийлигинин мезгилинде Кореянын суверенитети катуу талашка түшкөн.Жапония келишимди мыйзамдуу деп ырастаган, бирок Корея анын күчүндө жана Корей императорунун зарыл макулдугусуз кол коюлганын айтып, анын жарактуулугун талашкан.[72] Кореянын жапон бийлигине каршылык көрсөтүүсү Адилет Армиясынын түзүлүшү менен чагылдырылган.Жапония корей маданиятын басып, колониядан экономикалык пайда табуу аракетине карабастан, алар курган инфраструктуранын көбү кийин Корей согушунда талкаланган.[73]1919-жылы январда император Годжонгдун өлүмү жапон бийлигине каршы улуттук нааразылык акцияларынын 1-март кыймылына түрткү болгон.Вудро Вилсондун өз тагдырын өзү аныктоо принциптеринен улам 2 миллионго жакын кореялыктар катышкан, бирок жапон жазуулары азыраак экенин көрсөтүп турат.Нааразылык акциялары жапондор тарабынан ырайымсыз басууга дуушар болуп, натыйжада 7000ге жакын кореялык набыт болгон.[74] Бул көтөрүлүш 1919-жылдан 1948-жылга чейин Түштүк Кореянын конституциясында анын мыйзамдуу өкмөтү катары таанылган Шанхайда Корея Республикасынын Убактылуу Өкмөтүнүн түзүлүшүнө алып келди [75] .Жапон бийлиги астында билим берүү саясаты тил боюнча бөлүнгөн, бул япон жана корей студенттерине да таасирин тийгизген.Кореядагы окуу планы түп-тамырынан бери өзгөрүп, корей тилин жана тарыхын окутууга чектөөлөр киргизилген.1945-жылы, бул кыйынчылыктарга карабастан, Кореяда сабаттуулук деңгээли 22% жеткен.[76] Кошумчалай кетсек, жапон саясаттары маданий ассимиляцияны талап кылган, мисалы, корейлер үчүн жапон ысымдарын милдеттүү түрдө коюу жана корей тилиндеги гезиттерге тыюу салуу.Маданий экспонаттар да тонолуп, Японияга 75 311 буюм алып кеткен.[77]Кореянын боштондук армиясы (КЛА) Кытайда жана башка жерлерде сүргүнгө айдалган корейлерден турган кореялык каршылык көрсөтүүнүн символу болуп калды.Алар Кытай-Корея чек арасында япондук аскерлерге каршы партизандык согушка катышып, Кытай менен Түштүк-Чыгыш Азиядагы союздаштардын операцияларынын бир бөлүгү болгон.КЛАны он миңдеген корейлер колдошкон, алар дагы Элдик-боштондук армиясы жана Улуттук Революциялык Армия сыяктуу башка каршылык көрсөтүү армияларына кошулушкан.1945-жылы Япония багынып бергенден кийин, Корея административдик жана техникалык экспертизада олуттуу боштукка туш болгон.Калктын аз гана пайызын түзгөн, бирок шаар борборлорунда жана профессионалдык тармактарда олуттуу бийликке ээ болгон жапон жарандары өлкөдөн чыгарылды.Бул Кореянын негизинен агрардык корей калкын ондогон жылдар бою колониялык басып алуудан кайра курууга жана өтүүгө мүмкүнчүлүк берди.[78]
▲
●
Корея согушу
АКШнын 1-деңиз дивизиясынын колоннасы Чосин суу сактагычынан чыкканда кытай линиялары аркылуу өтүп баратат. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1950 Jun 25 - 1953 Jul 27

Корея согушу

Korean Peninsula
Кансыз согуш доорундагы олуттуу жаңжал болгон Корея согушу 1950-жылдын 25-июнунда Кытай жана Советтер Союзу колдогон Түндүк Корея Түштүк Кореяга АКШ жана анын БУУдагы союздаштарынын колдоосу менен басып киргенде башталган.Согуштук аракеттер 1945-жылы 15-августтаЯпония багынып бергенден кийин 38-параллелде АКШ жана Советтик аскерлерди оккупациялап, Кореянын 35 жылдык бийлигин токтоткондон кийин Кореянын бөлүнүшүнөн келип чыккан.1948-жылга чейин бул бөлүнүү эки антагонисттик мамлекетке - Ким Ир Сендин тушундагы коммунисттик Түндүк Кореяга жана Сингман Ридин тушундагы капиталисттик Түштүк Кореяга кристаллдашкан.Эки режим тең чек араны туруктуу деп таануудан баш тартып, бүт жарым аралдын эгемендигин ырасташты.[79]38-параллел боюндагы кагылышуулар жана Түндүк тарабынан колдоого алынган түштүктөгү козголоң, Түндүк Кореянын согушка түрткү берген басып киришине негиз түздү.БУУнун Коопсуздук Кеңешине бойкот жарыялаган СССРдин каршылыгы жок, Түштүк Кореяны колдоо үчүн 21 өлкөнүн, негизинен америкалык аскерлердин күчтөрүн чогултуу менен жооп кайтарды.Бул эл аралык аракет БУУнун көзөмөлү астында биринчи ири аскердик иш-аракет болуп саналат.[80]Түндүк Кореянын алгачкы жетишкендиктери Түштүк Корея менен Американын күчтөрүн Пусан периметри деген кичинекей коргонуу анклавына түрттү.1950-жылы сентябрда Инчхондо БУУнун тайманбастык менен каршы чабуулу Түндүк Кореянын күчтөрүн кыйып, артка кайтарып, абалды өзгөрттү.Бирок, 1950-жылдын октябрында Кытай аскерлери киргенден кийин согуштун өңү өзгөрүп, БУУнун аскерлерин Түндүк Кореядан чегинүүгө аргасыз кылган.Бир катар чабуулдардан жана контрчабуулдардан кийин 38-параллелдеги баштапкы дивизиянын жанында фронттук линиялар турукташты.[81]Айыгышкан салгылашууларга карабастан, акырында фронт баштапкы бөлүү сызыгына жакын турукташып, туңгуюкка кептелди.1953-жылы 27-июлда эки Кореяны бөлүп-жаруу үчүн DMZ түзүлүп, Кореянын ок атышуу келишимине кол коюлган, бирок расмий тынчтык келишими эч качан түзүлгөн эмес.2018-жылга карата эки Корея тең жаңжалдын уланып жатканын көрсөтүп, согушту расмий түрдө токтотууга кызыкдар экенин көрсөтүштү.[82]Корей согушу 20-кылымдын эң кыйраткыч кагылыштарынын бири болгон, жарандык жоготуулар Экинчи Дүйнөлүк Согуштан жана Вьетнам согушунан ашкан, эки тараптын олуттуу мыкаачылыктары жана Кореяда кеңири кыйроолор болгон.Кагылышууда болжол менен 3 миллион адам каза болуп, жардыруулар Түндүк Кореяга чоң зыян келтирди.Согуш ошондой эле 1,5 миллион түндүк кореялыктын качуусуна түрткү болуп, согуштун мурасына олуттуу качкындар кризисин кошту.[83]
▲
●
Кореянын бөлүмү
Мун менен Ким демаркация сызыгынын үстүнөн кол кармашып турушат ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1953 Jan 1 - 2022

Кореянын бөлүмү

Korean Peninsula
Кореянын эки өзүнчө уюмга бөлүнүшү Экинчи Дүйнөлүк Согуш аяктагандан кийин 1945-жылдын 15-августундаЖапониянын багынып бериши союздаш мамлекеттерди Кореянын өз алдынча башкаруусунун келечегин кароого алып келген.Адегенде Корея жапон оккупациясынан бошотулуп, союздаштардын макулдугу боюнча эл аралык камкорчулукка берилиши керек болчу.38-параллелдеги бөлүү Кошмо Штаттар тарабынан сунушталган жана Советтер Союзу тарабынан макулдашылган, камкорчулук түзүлгөнгө чейин убактылуу чара катары каралган.Бирок кансыз согуштун башталышы жана сүйлөшүүлөрдөгү ийгиликсиздик камкордукка алуу боюнча кандайдыр бир келишимди жокко чыгарып, Кореяны туңгуюкка кептеди.1948-жылы өзүнчө өкмөттөр түзүлдү: 15-августта Түштүктө Корея Республикасы жана 9-сентябрда Түндүктө Корея Элдик Демократиялык Республикасы, ар бири АКШ жана Советтер Союзу тарабынан колдоого алынган.Эки Кореянын ортосундагы тирешүү 1950-жылдын 25-июнунда Түндүктүн Түштүккө басып кириши менен туу чокусуна жетип, 1953-жылга чейин созулган Корей согушун баштаган. Эбегейсиз жоготууларга жана кыйроолоруна карабастан, жаңжал туңгуюкка кептелип, Кореянын демилитаризацияланган зонасынын түзүлүшү менен аяктады ( DMZ), андан бери Түндүк жана Түштүк Кореянын ортосундагы бөлүнүүнүн туруктуу символу болуп калды.Элдештирүү жана биригүү аракеттери үзгүлтүксүз уланып, 2018-жылдагы кореялар аралык саммиттерде олуттуу жылыш болду.2018-жылдын 27-апрелинде эки Кореянын лидерлери тынчтык жана биригүү боюнча кадамдарды макулдашкан Панмунжом декларациясына кол коюшкан.Прогресс катары кароол постторун демонтаждоо жана аскердик чыңалууну азайтуу үчүн буфердик зоналарды түзүү кирди.2018-жылдын 12-декабрындагы тарыхый кадам менен эки тараптын аскерлери тынчтык жана кызматташтык ишарасы катары биринчи жолу Аскердик демаркация сызыгынан өтүштү.[84]
▲
●

Appendices



APPENDIX 1

THE HISTORY OF KOREAN BBQ


Play button




APPENDIX 2

The Origins of Kimchi and Soju with Michael D. Shin


Play button




APPENDIX 3

HANBOK, Traditional Korean Clothes


Play button




APPENDIX 4

Science in Hanok (The Korean traditional house)


Play button

Characters



Geunchogo of Baekje

Geunchogo of Baekje

13th King of Baekje

Dae Gwang-hyeon

Dae Gwang-hyeon

Last Crown Prince of Balhae

Choe Museon

Choe Museon

Goryeo Military Commander

Gang Gam-chan

Gang Gam-chan

Goryeo Military Commander

Muyeol of Silla

Muyeol of Silla

Unifier of the Korea's Three Kingdoms

Jeongjo of Joseon

Jeongjo of Joseon

22nd monarch of the Joseon dynasty

Empress Myeongseong

Empress Myeongseong

Empress of Korea

Hyeokgeose of Silla

Hyeokgeose of Silla

Founder of Silla

Gwanggaeto the Great

Gwanggaeto the Great

Nineteenth Monarch of Goguryeo

Taejong of Joseon

Taejong of Joseon

Third Ruler of the Joseon Dynasty

Kim Jong-un

Kim Jong-un

Supreme Leader of North Korea

Yeon Gaesomun

Yeon Gaesomun

Goguryeo Dictator

Seon of Balhae

Seon of Balhae

10th King of Balhae

Syngman Rhee

Syngman Rhee

First President of South Korea

Taejodae of Goguryeo

Taejodae of Goguryeo

Sixth Monarch of Goguryeo

Taejo of Goryeo

Taejo of Goryeo

Founder of the Goryeo Dynasty

Gojong of Korea

Gojong of Korea

First Emperor of Korea

Go of Balhae

Go of Balhae

Founder of Balhae

Gongmin of Goryeo

Gongmin of Goryeo

31st Ruler of Goryeo

Kim Jong-il

Kim Jong-il

Supreme Leader of North Korea

Yi Sun-sin

Yi Sun-sin

Korean Admiral

Kim Il-sung

Kim Il-sung

Founder of North Korea

Jizi

Jizi

Semi-legendary Chinese Sage

Choe Je-u

Choe Je-u

Founder of Donghak

Yeongjo of Joseon

Yeongjo of Joseon

21st monarch of the Joseon Dynasty

Gyeongsun of Silla

Gyeongsun of Silla

Final Ruler of Silla

Park Chung-hee

Park Chung-hee

Dictator of South Korea

Onjo of Baekje

Onjo of Baekje

Founder of Baekje

Mun of Balhae

Mun of Balhae

Third Ruler of Balhae

Taejo of Joseon

Taejo of Joseon

Founder of Joseon Dynasty

Sejong the Great

Sejong the Great

Fourth Ruler of the Joseon Dynasty

Empress Gi

Empress Gi

Empress of Toghon Temür

Gim Yu-sin

Gim Yu-sin

Korean Military General

Jang Bogo

Jang Bogo

Sillan Maritime Figure

Footnotes



  1. Eckert, Carter J.; Lee, Ki-Baik (1990). Korea, old and new: a history. Korea Institute Series. Published for the Korea Institute, Harvard University by Ilchokak. ISBN 978-0-9627713-0-9, p. 2.
  2. Eckert & Lee 1990, p. 9.
  3. 金両基監修『韓国の歴史』河出書房新社 2002, p.2.
  4. Sin, Hyong-sik (2005). A Brief History of Korea. The Spirit of Korean Cultural Roots. Vol. 1 (2nd ed.). Seoul: Ewha Womans University Press. ISBN 978-89-7300-619-9, p. 19.
  5. Pratt, Keith (2007). Everlasting Flower: A History of Korea. Reaktion Books. p. 320. ISBN 978-1-86189-335-2, p. 63-64.
  6. Seth, Michael J. (2011). A History of Korea: From Antiquity to the Present. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-6715-3. OCLC 644646716, p. 112.
  7. Kim Jongseo, Jeong Inji, et al. "Goryeosa (The History of Goryeo)", 1451, Article for July 934, 17th year in the Reign of Taejo.
  8. Bale, Martin T. 2001. Archaeology of Early Agriculture in Korea: An Update on Recent Developments. Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association 21(5):77-84. Choe, C.P. and Martin T. Bale 2002. Current Perspectives on Settlement, Subsistence, and Cultivation in Prehistoric Korea. Arctic Anthropology 39(1-2):95-121. Crawford, Gary W. and Gyoung-Ah Lee 2003. Agricultural Origins in the Korean Peninsula. Antiquity 77(295):87-95. Lee, June-Jeong 2001. From Shellfish Gathering to Agriculture in Prehistoric Korea: The Chulmun to Mumun Transition. PhD dissertation, University of Wisconsin-Madison, Madison. Proquest, Ann Arbor. Lee, June-Jeong 2006. From Fisher-Hunter to Farmer: Changing Socioeconomy during the Chulmun Period in Southeastern Korea, In Beyond "Affluent Foragers": The Development of Fisher-Hunter Societies in Temperate Regions, eds. by Grier, Kim, and Uchiyama, Oxbow Books, Oxford.
  9. Lee 2001, 2006.
  10. Choe and Bale 2002.
  11. Im, Hyo-jae 2000. Hanguk Sinseokgi Munhwa [Neolithic Culture in Korea]. Jibmundang, Seoul.
  12. Lee 2001.
  13. Choe and Bale 2002, p.110.
  14. Crawford and Lee 2003, p. 89.
  15. Lee 2001, p.323.
  16. Ahn, Jae-ho (2000). "Hanguk Nonggyeongsahoe-eui Seongnib (The Formation of Agricultural Society in Korea)". Hanguk Kogo-Hakbo (in Korean). 43: 41–66.
  17. Lee, June-Jeong (2001). From Shellfish Gathering to Agriculture in Prehistoric Korea: The Chulmun to Mumun Transition. Madison: University of Wisconsin-Madison Press.
  18. Bale, Martin T. (2001). "Archaeology of Early Agriculture in Korea: An Update on Recent Developments". Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association. 21 (5): 77–84.
  19. Rhee, S. N.; Choi, M. L. (1992). "Emergence of Complex Society in Prehistoric Korea". Journal of World Prehistory. 6: 51–95. doi:10.1007/BF00997585. S2CID 145722584.
  20. Janhunen, Juha (2010). "Reconstructing the Language Map of Prehistorical Northeast Asia". Studia Orientalia (108): 281–304. ... there are strong indications that the neighbouring Baekje state (in the southwest) was predominantly Japonic-speaking until it was linguistically Koreanized."
  21. Kim, Djun Kil (2014). The History of Korea, 2nd Edition. ABC-CLIO. p. 8. ISBN 9781610695824.
  22. "Timeline of Art and History, Korea, 1000 BC – 1 AD". Metropolitan Museum of Art.
  23. Lee Injae, Owen Miller, Park Jinhoon, Yi Hyun-Hae, 〈Korean History in Maps〉, 2014, pp.18-20.
  24. Records of the Three Kingdomsof the Biographies of the Wuhuan, Xianbei, and Dongyi.
  25. Records of the Three Kingdoms,Han dynasty(韓),"有三種 一曰馬韓 二曰辰韓 三曰弁韓 辰韓者古之辰國也".
  26. Book of the Later Han,Han(韓),"韓有三種 一曰馬韓 二曰辰韓 三曰弁辰 … 凡七十八國 … 皆古之辰國也".
  27. Escher, Julia (2021). "Müller Shing / Thomas O. Höllmann / Sonja Filip: Early Medieval North China: Archaeological and Textual Evidence". Asiatische Studien - Études Asiatiques. 74 (3): 743–752. doi:10.1515/asia-2021-0004. S2CID 233235889.
  28. Pak, Yangjin (1999). "Contested ethnicities and ancient homelands in northeast Chinese archaeology: the case of Koguryo and Puyo archaeology". Antiquity. 73 (281): 613–618. doi:10.1017/S0003598X00065182. S2CID 161205510.
  29. Byington, Mark E. (2016), The Ancient State of Puyŏ in Northeast Asia: Archaeology and Historical Memory, Cambridge (Massachusetts) and London: Harvard University Asia Center, ISBN 978-0-674-73719-8, pp. 20–30.
  30. "夫餘本屬玄菟", Dongyi, Fuyu chapter of the Book of the Later Han.
  31. Lee, Hee Seong (2020). "Renaming of the State of King Seong in Baekjae and His Political Intention". 한국고대사탐구학회. 34: 413–466.
  32. 임기환 (1998). 매구루 (買溝婁 [Maeguru]. 한국민족문화대백과사전 [Encyclopedia of Korean Culture] (in Korean). Academy of Korean Studies.
  33. Byeon, Tae-seop (변태섭) (1999). 韓國史通論 (Hanguksa tongnon) [Outline of Korean history] (4th ed.). Seoul: Samyeongsa. ISBN 978-89-445-9101-3., p. 49.
  34. Lee Injae, Owen Miller, Park Jinhoon, Yi Hyun-Hae, 2014, Korean History in Maps, Cambridge University Press, pp. 44–49, 52–60.
  35. "한국사데이터베이스 비교보기 > 風俗·刑政·衣服은 대략 高[句]麗·百濟와 같다". Db.history.go.kr.
  36. Hong, Wontack (2005). "The Puyeo-Koguryeo Ye-maek the Sushen-Yilou Tungus, and the Xianbei Yan" (PDF). East Asian History: A Korean Perspective. 1 (12): 1–7.
  37. Susan Pares, Jim Hoare (2008). Korea: The Past and the Present (2 vols): Selected Papers From the British Association for Korean Studies Baks Papers Series, 1991–2005. Global Oriental. pp. 363–381. ISBN 9789004217829.
  38. Chosun Education (2016). '[ 기획 ] 역사로 살펴본 한반도 인구 추이'.
  39. '사단법인 신라문화진흥원 – 신라의 역사와 문화'. Archived from the original on 2008-03-21.
  40. '사로국(斯盧國) ─ The State of Saro'.
  41. 김운회 (2005-08-30). 김운회의 '대쥬신을 찾아서' 금관의 나라, 신라. 프레시안. 
  42. "성골 [聖骨]". Empas Encyclopedia. Archived from the original on 2008-06-20.
  43. "The Bone Ranks and Hwabaek". Archived from the original on 2017-06-19.
  44. "구서당 (九誓幢)". e.g. Encyclopedia of Korean Culture.
  45. "Cultural ties put Iran, S Korea closer than ever for cooperation". Tehran Times. 2016-05-05.
  46. (2001). Kaya. In The Penguin Archaeology Guide, edited by Paul Bahn, pp. 228–229. Penguin, London.
  47. Barnes, Gina L. (2001). Introducing Kaya History and Archaeology. In State Formation in Korea: Historical and Archaeological Perspectives, pp. 179–200. Curzon, London, p. 180-182.
  48. 백승옥. 2004, "安羅高堂會議'의 성격과 安羅國의 위상", 지역과 역사, vol.0, no.14 pp.7-39.
  49. Farris, William (1996). "Ancient Japan's Korean Connection". Korean Studies. 20: 6-7. doi:10.1353/ks.1996.0015. S2CID 162644598.
  50. Barnes, Gina (2001). Introducing Kaya History and Archaeology. In State Formation in Korea: Historical and Archaeological Perspectives. London: Curzon. p. 179-200.
  51. Lee Injae, Owen Miller, Park Jinhoon, Yi Hyun-Hae, 2014, Korean History in Maps, Cambridge University Press, pp. 44-49, 52-60.
  52. "Malananta bring Buddhism to Baekje" in Samguk Yusa III, Ha & Mintz translation, pp. 178-179.
  53. Woodhead, Linda; Partridge, Christopher; Kawanami, Hiroko; Cantwell, Cathy (2016). Religion in the Modern World- Traditions and Transformations (3rd ed.). London and New York: Routledge. pp. 96–97. ISBN 978-0-415-85881-6.
  54. Adapted from: Lee, Ki-baik. A New History of Korea (Translated by Edward W. Wagner with Edward J. Shultz), (Cambridge, MA:Harvard University Press, 1984), p. 51. ISBN 0-674-61576-X
  55. "國人謂始祖赫居世至眞德二十八王 謂之聖骨 自武烈至末王 謂之眞骨". 三國史記. 654. Retrieved 2019-06-14.
  56. Shin, Michael D., ed. (2014). Korean History in Maps: From Prehistory to the Twenty-first Century. Cambridge University Press. p. 29. ISBN 978-1-107-09846-6. The Goguryeo-Tang War | 645–668.
  57. Seth, Michael J. (2010). A history of Korea: From antiquity to the present. Lanham: Rowman & Littlefield. ISBN 9780742567177, p. 44.
  58. Lee, Kenneth B. (1997). Korea and East Asia: The story of a phoenix. Westport: Praeger. ISBN 9780275958237, p. 17.
  59. "Different Names for Hangeul". National Institute of Korean Language. 2008. Retrieved 3 December 2017.
  60. Hannas, W[illia]m C. (1997). Asia's Orthographic Dilemma. University of Hawaiʻi Press. ISBN 978-0-8248-1892-0, p. 57.
  61. Pratt, Rutt, Hoare, 1999. Korea: A Historical and Cultural Dictionary. Routledge.
  62. "明史/卷238 – 維基文庫，自由的圖書館". zh.wikisource.org.
  63. Ford, Shawn. "The Failure of the 16th Century Japanese Invasions of Korea" 1997.
  64. Lewis, James (December 5, 2014). The East Asian War, 1592–1598: International Relations, Violence and Memory. Routledge. pp. 160–161. ISBN 978-1317662747.
  65. "Seonjo Sillok, 31년 10월 12일 7번, 1598". Records of the Joseon Dynasty.
  66. Turnbull, Stephen; Samurai Invasions of Korea 1592–1598, pp. 5–7.
  67. Swope, Kenneth (2014), The Military Collapse of China's Ming Dynasty, Routledge, p. 23.
  68. Swope 2014, p. 65.
  69. Swope 2014, p. 65-66.
  70. Hulbert, Homer B. (1904). The Korea Review, p. 77.
  71. Chu, Zin-oh. "독립협회와 대한제국의 경제정책 비 연구" (PDF).
  72. Kawasaki, Yutaka (July 1996). "Was the 1910 Annexation Treaty Between Korea and Japan Concluded Legally?". Murdoch University Journal of Law. 3 (2).
  73. Kim, C. I. Eugene (1962). "Japanese Rule in Korea (1905–1910): A Case Study". Proceedings of the American Philosophical Society. 106 (1): 53–59. ISSN 0003-049X. JSTOR 985211.
  74. Park, Eun-sik (1972). 朝鮮独立運動の血史 1 (The Bloody History of the Korean Independence Movement). Tōyō Bunko. p. 169.
  75. Lee, Ki-baik (1984). A New History of Korea. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-61576-2, pp. 340–344.
  76. The New Korea”, Alleyne Ireland 1926 E.P. Dutton & Company pp.198–199.
  77. Kay Itoi; B. J. Lee (2007-10-17). "Korea: A Tussle over Treasures — Who rightfully owns Korean artifacts looted by Japan?". Newsweek.
  78. Morgan E. Clippinger, “Problems of the Modernization of Korea: the Development of Modernized Elites Under Japanese Occupation” ‘’Asiatic Research Bulletin’’ (1963) 6#6 pp 1–11.
  79. Millett, Allan. "Korean War". britannica.com.
  80. United Nations Security Council Resolution 83.
  81. Devine, Robert A.; Breen, T.H.; Frederickson, George M.; Williams, R. Hal; Gross, Adriela J.; Brands, H.W. (2007). America Past and Present. Vol. II: Since 1865 (8th ed.). Pearson Longman. pp. 819–21. ISBN 978-0321446619.
  82. He, Kai; Feng, Huiyun (2013). Prospect Theory and Foreign Policy Analysis in the Asia Pacific: Rational Leaders and Risky Behavior. Routledge. p. 50. ISBN 978-1135131197.
  83. Fisher, Max (3 August 2015). "Americans have forgotten what we did to North Korea". Vox.
  84. "Troops cross North-South Korea Demilitarized Zone in peace for 1st time ever". Cbsnews.com. 12 December 2018.

References



  • Association of Korean History Teachers (2005a). Korea through the Ages, Vol. 1 Ancient. Seoul: Academy of Korean Studies. ISBN 978-89-7105-545-8.
  • Association of Korean History Teachers (2005b). Korea through the Ages, Vol. 2 Modern. Seoul: Academy of Korean Studies. ISBN 978-89-7105-546-5.
  • Buzo, Adrian (2002). The Making of Modern Korea. Routledge.
  • Cumings, Bruce (2005). Korea's Place in the Sun: A Modern History (2nd ed.). W W Norton.
  • Eckert, Carter J.; Lee, Ki-Baik (1990). Korea, old and new: a history. Korea Institute Series. Published for the Korea Institute, Harvard University by Ilchokak. ISBN 978-0-9627713-0-9.
  • Grayson, James Huntley (1989). Korea: a religious history.
  • Hoare, James; Pares, Susan (1988). Korea: an introduction. New York: Routledge. ISBN 978-0-7103-0299-1.
  • Hwang, Kyung-moon (2010). A History of Korea, An Episodic Narrative. Palgrave Macmillan. p. 328. ISBN 978-0-230-36453-0.
  • Kim, Djun Kil (2005). The History of Korea. Greenwood Press. ISBN 978-0-313-03853-2. Retrieved 20 October 2016. Via Internet Archive
  • Kim, Djun Kil (2014). The History of Korea (2nd ed.). ABC-CLIO. ISBN 978-1-61069-582-4. OCLC 890146633. Retrieved 21 July 2016.
  • Kim, Jinwung (2012). A History of Korea: From "Land of the Morning Calm" to States in Conflict. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-00078-1. Retrieved 15 July 2016.
  • Korea National University of Education. Atlas of Korean History (2008)
  • Lee, Kenneth B. (1997). Korea and East Asia: The Story of a Phoenix. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-275-95823-7. Retrieved 28 July 2016.
  • Lee, Ki-baik (1984). A New History of Korea. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-61576-2.
  • Lee, Hyun-hee; Park, Sung-soo; Yoon, Nae-hyun (2005). New History of Korea. Paju: Jimoondang. ISBN 978-89-88095-85-0.
  • Li, Narangoa; Cribb, Robert (2016). Historical Atlas of Northeast Asia, 1590-2010: Korea, Manchuria, Mongolia, Eastern Siberia. ISBN 978-0-231-16070-4.
  • Nahm, Andrew C. (2005). A Panorama of 5000 Years: Korean History (2nd revised ed.). Seoul: Hollym International Corporation. ISBN 978-0-930878-68-9.
  • Nahm, Andrew C.; Hoare, James (2004). Historical dictionary of the Republic of Korea. Lanham: Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-4949-5.
  • Nelson, Sarah M. (1993). The archaeology of Korea. Cambridge, UK: Cambridge University Press. p. 1013. ISBN 978-0-521-40783-0.
  • Park, Eugene Y. (2022). Korea: A History. Stanford: Stanford University Press. p. 432. ISBN 978-1-503-62984-4.
  • Peterson, Mark; Margulies, Phillip (2009). A Brief History of Korea. Infobase Publishing. p. 328. ISBN 978-1-4381-2738-5.
  • Pratt, Keith (2007). Everlasting Flower: A History of Korea. Reaktion Books. p. 320. ISBN 978-1-86189-335-2.
  • Robinson, Michael Edson (2007). Korea's twentieth-century odyssey. Honolulu: U of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-3174-5.
  • Seth, Michael J. (2006). A Concise History of Korea: From the Neolithic Period Through the Nineteenth Century. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-4005-7. Retrieved 21 July 2016.
  • Seth, Michael J. (2010). A History of Korea: From Antiquity to the Present. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. p. 520. ISBN 978-0-7425-6716-0.
  • Seth, Michael J. (2011). A History of Korea: From Antiquity to the Present. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-6715-3. OCLC 644646716.
  • Sin, Hyong-sik (2005). A Brief History of Korea. The Spirit of Korean Cultural Roots. Vol. 1 (2nd ed.). Seoul: Ewha Womans University Press. ISBN 978-89-7300-619-9.