عملیات بارباروسا تهاجم به اتحاد جماهیر شوروی بود که توسط آلمان نازی و بسیاری از متحدان محور آن انجام شد و از روز یکشنبه 22 ژوئن 1941 در طول جنگ جهانی دوم آغاز شد.این بزرگترین حمله زمینی در تاریخ بشر بوده و هست و بیش از 10 میلیون جنگجو در آن شرکت دارند.هدف ژنرال پلان اوست آلمانی استفاده از برخی از مردم تسخیر شده به عنوان کار اجباری برای تلاش های جنگی محور و در عین حال به دست آوردن ذخایر نفتی قفقاز و همچنین منابع کشاورزی مناطق مختلف شوروی بود.هدف نهایی آنها ایجاد Lebensraum (فضای زندگی) بیشتر برای آلمان و در نهایت نابودی مردم بومی اسلاو با تبعید دسته جمعی به سیبری، آلمانی شدن، بردگی و نسل کشی بود.در دو سال منتهی به تهاجم، آلمان نازی و اتحاد جماهیر شوروی قراردادهای سیاسی و اقتصادی برای اهداف استراتژیک امضا کردند.پس از اشغال بیسارابیا و بوکووینا شمالی توسط شوروی، فرماندهی عالی آلمان در جولای 1940 شروع به برنامه ریزی برای تهاجم به اتحاد جماهیر شوروی کرد (تحت نام رمز عملیات اتو).در طول عملیات، بیش از 3.8 میلیون پرسنل نیروهای محور - بزرگترین نیروی تهاجم در تاریخ جنگ - با 600000 وسیله نقلیه موتوری و بیش از 600000 اسب در طول یک جبهه 2900 کیلومتری (1800 مایل) به غرب اتحاد جماهیر شوروی حمله کردند. برای عملیات غیر جنگیاین حمله، تشدید گسترده جنگ جهانی دوم، هم از نظر جغرافیایی و هم با توافق انگلیس و شوروی و تشکیل ائتلاف متفقین از جمله اتحاد جماهیر شوروی را نشان داد.این عملیات جبهه شرقی را باز کرد، که در آن نیروهای بیشتری نسبت به هر صحنه جنگی دیگر در تاریخ بشریت متعهد شدند.این منطقه شاهد برخی از بزرگترین نبردهای تاریخ، وحشتناک ترین جنایات و بیشترین تلفات (برای نیروهای شوروی و نیروهای محور) بود که همگی بر روند جنگ جهانی دوم و تاریخ متعاقب آن قرن بیستم تأثیر گذاشتند.ارتش آلمان در نهایت حدود پنج میلیون سرباز ارتش سرخ شوروی را اسیر کرد.نازی ها عمداً 3.3 میلیون اسیر جنگی شوروی و میلیون ها غیرنظامی را به قتل رساندند، زیرا "طرح گرسنگی" برای حل کمبود مواد غذایی آلمان و نابودی جمعیت اسلاوها از طریق گرسنگی کار می کرد.تیراندازی‌های دسته جمعی و عملیات گاز گرفتگی، که توسط نازی‌ها یا همکاران مایل انجام شد، بیش از یک میلیون یهودی شوروی را به عنوان بخشی از هولوکاست به قتل رساند.شکست عملیات بارباروسا سرنوشت آلمان نازی را وارونه کرد.از نظر عملیاتی، نیروهای آلمانی به پیروزی های قابل توجهی دست یافتند و برخی از مهم ترین مناطق اقتصادی اتحاد جماهیر شوروی (عمدتاً در اوکراین) را اشغال کردند و تلفات سنگینی را متحمل شدند.با وجود این موفقیت های اولیه، تهاجم آلمان در نبرد مسکو در پایان سال 1941 متوقف شد و متعاقب آن ضدحمله زمستانی شوروی آلمان ها را حدود 250 کیلومتر (160 مایل) عقب راند.آلمانی‌ها با اطمینان انتظار فروپاشی سریع مقاومت شوروی را مانند لهستان داشتند، اما ارتش سرخ قوی‌ترین ضربات ورماخت آلمان را جذب کرد و آن را در یک جنگ فرسایشی گرفتار کرد که آلمان‌ها برای آن آمادگی نداشتند.نیروهای کاهش یافته ورماخت دیگر نمی توانستند در امتداد کل جبهه شرقی حمله کنند و عملیات بعدی برای بازپس گیری ابتکار عمل و راندن به عمق خاک شوروی - مانند Case Blue در سال 1942 و عملیات Citadel در 1943 - در نهایت شکست خورد که منجر به شکست ورماخت شد.