در نیمه اول دهه 1970، هند با چالش های اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی مواجه شد.تورم بالا یک مسئله مهم بود که با بحران نفتی 1973 تشدید شد که باعث افزایش قابل توجه هزینه های واردات نفت شد.علاوه بر این، بار مالی جنگ بنگلادش و اسکان مجدد پناهندگان، همراه با کمبود مواد غذایی به دلیل خشکسالی در بخش‌هایی از این کشور، اقتصاد را بیشتر تحت فشار قرار داد.این دوره شاهد ناآرامی‌های سیاسی فزاینده در سراسر هند بود که ناشی از تورم بالا، مشکلات اقتصادی و اتهامات فساد علیه نخست وزیر ایندیرا گاندی و دولت او بود.رویدادهای مهم شامل اعتصاب راه آهن در سال 1974، جنبش مائوئیست ناکسالیت، تحریکات دانشجویی در بیهار، جبهه متحد زنان علیه افزایش قیمت در ماهاراشترا، و جنبش ناو نیرمان در گجرات بود.^[45]در عرصه سیاسی، راج ناراین، نامزد حزب سوسیالیست سامیوکتا، در انتخابات سال 1971 لوک سبها از رای بارلی با ایندیرا گاندی رقابت کرد.پس از شکست، او گاندی را به اقدامات انتخاباتی فاسد متهم کرد و یک دادخواست انتخاباتی علیه او تنظیم کرد.در 12 ژوئن 1975، دادگاه عالی الله آباد گاندی را به سوء استفاده از ماشین آلات دولتی برای اهداف انتخاباتی مجرم شناخت.^[46] این حکم جرقه اعتصابات و اعتراضات سراسری به رهبری احزاب مختلف مخالف و خواستار استعفای گاندی شد.رهبر برجسته جایا پراکاش نارایان این احزاب را برای مقاومت در برابر حکومت گاندی که او آن را دیکتاتوری نامید، متحد کرد و حتی از ارتش خواست تا مداخله کند.در واکنش به تشدید بحران سیاسی، در 25 ژوئن 1975، گاندی به رئیس جمهور فخرالدین علی احمد توصیه کرد که بر اساس قانون اساسی وضعیت فوق العاده اعلام کند.این اقدام به دولت مرکزی اختیارات گسترده ای اعطا کرد، ظاهراً برای حفظ نظم و قانون و امنیت ملی.وضعیت اضطراری به تعلیق آزادی های مدنی، به تعویق انداختن انتخابات، ^[47] برکناری دولت های ایالتی غیر کنگره و زندانی شدن حدود 1000 رهبر و فعال مخالف منجر شد.^[48] ​​دولت گاندی همچنین یک برنامه بحث برانگیز اجباری کنترل تولد را اجرا کرد.در طول شرایط اضطراری، اقتصاد هند در ابتدا شاهد مزایایی بود، با توقف اعتصابات و ناآرامی‌های سیاسی که منجر به افزایش تولیدات کشاورزی و صنعتی، رشد ملی، بهره‌وری و رشد شغل شد.با این حال، این دوره همچنین با اتهامات فساد، رفتار مستبدانه و نقض حقوق بشر مشخص شد.پلیس متهم به دستگیری و شکنجه افراد بی گناه بود.سانجی گاندی، پسر ایندیرا گاندی و مشاور سیاسی غیررسمی، به دلیل نقش او در اجرای عقیم سازی اجباری و تخریب زاغه ها در دهلی که منجر به تلفات، مجروح شدن و آواره شدن بسیاری از مردم شد، با انتقاد شدید مواجه شد.^[49]