پیشنهاد شده است که پاتانی بین سالهای 1350 تا 1450 تأسیس شود، اگرچه تاریخچه آن قبل از سال 1500 نامشخص است.^[74] به گفته Sejarah Melayu، چاو سری وانگسا، شاهزاده سیامی، پاتانی را با فتح کوتا مالیگای تأسیس کرد.او به اسلام گروید و لقب سری سلطان احمدشاه را در اواخر قرن پانزدهم تا اوایل قرن شانزدهم به خود اختصاص داد.^[75] Hikayat Merong Mahawangsa و Hikayat Patani مفهوم خویشاوندی بین Ayutthaya، Kedah و Pattani را تأیید می کند و بیان می کند که آنها از همان سلسله اول هستند.پاتانی ممکن است مدتی در اواسط قرن پانزدهم اسلامی شده باشد، یکی از منابع تاریخ 1470 را ذکر می کند، اما تاریخ های قبلی پیشنهاد شده است.^[74] داستانی از شیخی به نام سعید یا شفیع الدین از کامپونگ پسای (احتمالاً جامعه کوچکی از بازرگانان پسایی که در حومه پاتانی زندگی می کردند) می گوید که شاه را از یک بیماری پوستی نادر شفا داد.پس از مذاکرات بسیار (و عود بیماری)، شاه با انتخاب نام سلطان اسماعیل شاه، پذیرفت که اسلام آورد.همه مقامات سلطان نیز قبول کردند که مسلمان شوند.با این حال، شواهد جزئی وجود دارد که نشان می دهد برخی از مردم محلی قبل از این شروع به گرویدن به اسلام کرده بودند.وجود یک جامعه پاسایی دیاسپوریک در نزدیکی پاتانی نشان می دهد که مردم محلی به طور منظم با مسلمانان تماس داشتند.همچنین گزارش‌هایی از سفر، مانند گزارش ابن بطوطه، و گزارش‌های اولیه پرتغالی وجود دارد که ادعا می‌کند پاتانی حتی قبل از ملاکا (که در قرن پانزدهم به دین اسلام گرویده است) دارای یک جامعه مسلمان بوده است، که نشان می‌دهد بازرگانانی که با سایر مسلمانان نوظهور ارتباط داشتند، اولین کسانی بودند که به منطقه تبدیل شدند.پاتانی پس از تسخیر مالاکا توسط پرتغالی ها در سال 1511 اهمیت بیشتری یافت زیرا تاجران مسلمان به دنبال بنادر تجاری جایگزین بودند.یک منبع هلندی نشان می دهد که بیشتر تاجران چینی بودند، اما 300 تاجر پرتغالی نیز تا سال 1540 در پاتانی ساکن شده بودند.^[74]