در طول عصر آهن اول، جمعیتی در شام جنوبی شروع به شناسایی خود به عنوان «اسرائیل» کردند و از طریق اعمال منحصربه‌فردی مانند ممنوعیت ازدواج‌های درونی، تأکید بر تاریخچه خانوادگی و شجره نامه، و آداب مذهبی متمایز از همسایگان خود متمایز شدند.^[24] تعداد روستاها در ارتفاعات از اواخر عصر برنز تا پایان عصر آهن اول به طور قابل توجهی افزایش یافت، از حدود 25 به بیش از 300 روستا، با جمعیت دو برابر شده از 20000 به 40000.^[25] اگرچه هیچ ویژگی متمایزی برای تعریف این روستاها به‌عنوان خاص اسرائیلی وجود نداشت، اما نشانه‌های خاصی مانند طرح سکونتگاه‌ها و عدم وجود استخوان خوک در مکان‌های تپه مورد توجه قرار گرفت.با این حال، این ویژگی ها منحصراً نشان دهنده هویت اسرائیلی نیست.^[26]مطالعات باستان شناسی، به ویژه از سال 1967، ظهور فرهنگی متمایز را در ارتفاعات غرب فلسطین، در تضاد با جوامع فلسطینی و کنعانی، برجسته کرده است.این فرهنگ، که با اسرائیلیان اولیه شناسایی می‌شود، با فقدان بقایای گوشت خوک، سفالگری ساده‌تر، و اعمالی مانند ختنه مشخص می‌شود که نشان‌دهنده دگرگونی فرهنگ‌های کنعانی-فلسطینی است تا نتیجه خروج یا فتح.^[27] به نظر می‌رسد که این دگرگونی انقلابی صلح‌آمیز در سبک زندگی در حدود 1200 قبل از میلاد بوده است که با ایجاد ناگهانی جوامع متعدد در بالای تپه در منطقه تپه مرکزی کنعان مشخص شده است.^[28] محققان مدرن عمدتاً ظهور اسرائیل را به عنوان یک توسعه داخلی در ارتفاعات کنعانی می دانند.^[29]از نظر باستان شناسی، جامعه اسرائیلی اولیه عصر آهن از مراکز کوچک و روستایی با منابع و تعداد جمعیت کم تشکیل شده بود.دهکده‌ها که اغلب بر روی تپه‌ها ساخته شده‌اند، دارای خانه‌هایی هستند که در اطراف حیاط‌های مشترک قرار گرفته‌اند که از خشت با پایه‌های سنگی و گاهی طبقه‌های دوم چوبی ساخته شده‌اند.بنی‌اسرائیل عمدتاً کشاورز و گله‌دار بودند و به کشاورزی در تراس و نگهداری از باغ‌ها مشغول بودند.در حالی که از نظر اقتصادی تا حد زیادی خودکفا بود، تبادل اقتصادی منطقه ای نیز وجود داشت.جامعه به صورت رؤسای یا سیاست های منطقه ای سازماندهی شده بود که امنیت و احتمالاً تابع شهرهای بزرگتر بود.نوشتن حتی در سایت های کوچکتر برای ثبت سوابق استفاده می شد.^[30]